Πρόλογος...... ΙΧ Συντομογραφίες...... ΧΧV Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ Ι. Περιεχόμενο του Δικαίου Καταστάσεως Αλλοδαπών... 1 ΙΙ. Η σημασία της ιθαγένειας ή η έλλειψη αυτής στα ζητήματα του Δικαίου Καταστάσεως Αλλοδαπών... 3 1. Γενικά... 5 α. Η σημασία της ιθαγένειας... 5 β. Τι σηματοδοτεί η έλλειψη ιθαγένειας... 7 2. Θεμελιώδεις έννοιες του Δικαίου Καταστάσεως Αλλοδαπών... 8 α. Μετανάστες / Λαθρομετανάστες ή παράτυποι αλλοδαποί... 8 β. Αλλοδαποί / ημεδαποί... 10 γ. Πολυϊθαγενείς / ανιθαγενείς... 10 δ. Ευρωπαίοι πολίτες... 14 ε. Δικαιούχοι διεθνούς προστασίας (πρόσφυγες ή δικαιούχοι επικουρικής προστασίας) / αιτούντες διεθνή προστασία ή αιτούντες άσυλο / ασυνόδευτοι ανήλικοι. 14 στ. Αλλογενείς / ομογενείς / παλιννοστούντες... 16 - Συνέπειες της διάκρισης μεταξύ αλλογενών / ομογενών... 19 ΙΙΙ. Περιορισμοί των αλλοδαπών και η διάταξη του άρθρου 4 ΑΚ... 22 1. Γενικά... 22 2. Η διάταξη του άρθρου 4 ΑΚ και η έκταση των περιορισμών για τους αλλοδαπούς 24 - Εκταση των περιορισμών για τους αλλοδαπούς... 27 3. Εξαιρέσεις από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 4 ΑΚ: τα πρόσωπα που εμπίπτουν στο προνόμιο της ετεροδικίας... 29 ΙV. Ορισμός και φύση του Δικαίου Καταστάσεως Αλλοδαπών... 31 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ Κεφάλαιο Πρώτο: Ιστορικά του Δικαίου Αλλοδαπών και Μετανάστευσης 33 Ι. Η εξέλιξη των κανόνων του Δικαίου Αλλοδαπών και Μετανάστευσης 33 1. Παλαιότεροι χρόνοι... 33 2. Νεώτεροι χρόνοι... 34 ΙΙ. Η Μετανάστευση στην Ελλάδα. Ιστορική εξέλιξη... 36 1. Προοίμιο... 37 2. Νομοθετικές εξελίξεις... 39 Κεφάλαιο Δεύτερο: Πηγές του Δικαίου Αλλοδαπών και Μετανάστευσης 43 Ι. Εισαγωγικά: Λόγοι που οδηγούν στη διακρίνουσα μεταχείριση των αλλοδαπών. Πολιτικό υπόβαθρο... 43 IΙ. Πηγές του Δικαίου Καταστάσεως Αλλοδαπών. Νομικό υπόβαθρο 45 1. Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο και Δίκαιο Καταστάσεως Αλλοδαπών 46 α. Γενικό ΔΔΔ: Έθιμα, Γενικές αρχές αναγνωρισμένες από τα πεπολιτισμένα έθνη 47 (α) Διεθνές έθιμο... 47 (β) Γενικές αρχές αναγνωρισμένες από τα πεπολιτισμένα έθνη 47 β. Όρια της διεθνούς προστασίας των αλλοδαπών. Η θεωρία του «ελαχίστου ορίου» και η θεωρία της «εθνικής μεταχείρισης»... 49 γ. Διεθνείς Συμβάσεις... 50 δ. Το ΔΔΔ για την κατάσταση των αλλοδαπών και το ελληνικό Σύνταγμα 50 2. Νεώτερες εξελίξεις της διεθνούς προστασίας των αλλοδαπών... 51 α. Μετανάστες και ανθρώπινα δικαιώματα. Διεθνής προστασία. 52 β. Η διεθνής προστασία των αλλοδαπών... 53 (α) Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών... 53
(β) Συμβούλιο της Ευρώπης... 54 (γ) Διεθνής Οργάνωση Εργασίας... 56 (δ) Ευρωπαϊκή Ενωση... 57 3. Συνταγματικό Δίκαιο και Δίκαιο Καταστάσεως Αλλοδαπών... 58 α. Γενικά... 59 β. Ειδικά για το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι (άρθρο 12 1 Σ) για τους αλλοδαπούς 63 γ. Το άρθρο 5 2 του Συντάγματος ειδικότερα;... 65 δ. Η είσοδος - έξοδος, διαμονή και εγκατάσταση του αλλοδαπού στην Ελλάδα και το Σύνταγμα... 67 Κεφάλαιο Τρίτο: Η ρήτρα της αμοιβαιότητας και η ρήτρα του μάλλον ευνοουμένου κράτους... 68 Ι. Η ρήτρα της αμοιβαιότητας... 69 ΙΙ. Η ρήτρα του μάλλον ευνοουμένου κράτους... 72 ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΕΙΣΟΔΟΣ, ΔΙΑΜΟΝΗ, ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Κεφάλαιο Πρώτο: Είσοδος - Απαγόρευση εισόδου - Θεωρήσεις... 75 Ι. Είσοδος στην ελληνική επικράτεια και Θεωρήσεις εισόδου (visa). 76 ΙΙ. Απαγόρευση εισόδου... 80 ΙΙI. Ανεπιθύμητοι αλλοδαποί... 82 ΙV. Παρεμπόδιση εισόδου παράνομων / παράτυπων πολιτών τρίτων χωρών και ο ρόλος της FRONTEX... 86 1. Παρεμπόδιση εισόδου παράτυπων πολιτών τρίτων χωρών και συμφωνίες επανεισδοχής... 87 2. Ο ρόλος της Frontex... 92 V. Ευθύνη μεταφορέων... 93 Κεφάλαιο Δεύτερο: Χορήγηση / ανανέωση αδειών διαμονής πολιτών τρίτων χωρών 96 Προοίμιο... 96 Ι. Χορήγηση και διαδικασία χορήγησης / ανανέωσης αδειών διαμονής 98 ΙΙ. Χορήγηση ενιαίας άδειας διαμονής και ίση μεταχείριση των κατόχων της 101 1. Χορήγηση ενιαίας άδειας διαμονής... 101 2. Ιση μεταχείριση των κατόχων ενιαίας άδειας διαμονής... 102 ΙΙΙ. Μη χορήγηση / Ανάκληση / Μη ανανέωση της άδειας διαμονής... 104 ΙΙI. Κατηγορίες αδειών διαμονής... 105 1. Οι κύριες κατηγορίες αδειών διαμονής... 105 2. Λοιπές κατηγορίες και άλλοι τύποι αδειών διαμονής... 107 α. Λοιπές κατηγορίες αδειών διαμονής... 107 β. Αλλοι τύποι αδειών διαμονής... 110 Κεφάλαιο Τρίτο: Είσοδος πολιτών τρίτων χωρών για απασχόληση και για επαγγελματική και λοιπή δραστηριότητα... 112 Ι. Αδειες διαμονής για εργασία... 112 1. Είσοδος και άδεια διαμονής για εξαρτημένη εργασία... 113 2. Προσωρινά απασχολούμενοι σε εποχικές εργασίες... 115 α. Εργαζόμενοι σε εποχικές εργασίες και παρεχόμενα δικαιώματα 115 β. Εποχικά εργαζόμενοι ως αλιεργάτες... 118 γ. Λοιπές περιπτώσεις εποχικά εργαζομένων... 120 3. Λοιπές περιπτώσεις προσωρινά απασχολουμένων με εθνική θεώρηση 120 ΙΙ. Είσοδος και άδειες διαμονής ειδικού σκοπού... 122 ΙΙΙ. Είσοδος και άδειες διαμονής για επενδυτική δραστηριότητα... 125 ΙV. Λοιπές περιπτώσεις αδειών διαμονής... 127 Κεφάλαιο Τέταρτο: Αδειες διαμονής για ανθρωπιστικούς, εξαιρετικούς και λοιπούς λόγους 129
Ι. Εισαγωγικά... 129 ΙΙ. Χορήγηση αδειών διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους... 131 - Πρόσθετες διατάξεις για χορήγηση αδειών διαμονής για λόγους ανθρωπιστικής φύσης ή για άλλους παραπλήσιους λόγους... 137 ΙΙΙ. Αδειες διαμονής για εξαιρετικούς λόγους... 139 ΙV. Αδειες διαμονής για λόγους δημόσιου συμφέροντος... 143 Κεφάλαιο Πέμπτο: Ισχυροί δεσμοί, ένταξη και άδειες διαμονής στους δεύτερης γενιάς μετανάστες... 143 Ι. Ισχυροί δεσμοί και ένταξη πολιτών τρίτων χωρών στην ελληνική κοινωνία 143 1. Η ένταξη των μεταναστών... 145 α. Γενικά... 145 β. Η «ένταξη» των μεταναστών στο ενωσιακό δίκαιο... 146 2. Η «ένταξη» των μεταναστών στο ελληνικό δίκαιο. Κριτήρια της ένταξης και ισχυροί δεσμοί των πολιτών τρίτων χωρών με την Ελλάδα... 148 α. Κριτήρια ένταξης... 148 β. Η έννοια των «ισχυρών δεσμών» στα ζητήματα κτήσης ιθαγένειας και στη χορήγηση αδειών διαμονής... 150 (α)... «Οι ισχυροί δεσμοί» στα ζητήματα κτήσης ιθαγένειας. Γενικά... 151 (β)... «Οι ισχυροί δεσμοί» στα ζητήματα κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας... 153 (γ) Οι «ισχυροί δεσμοί» στα ζητήματα χορήγησης αδειών διαμονής 156 ΙΙ. Οι δεύτερης γενιάς μετανάστες... 156 1. Εννοια... 157 2. Το ζήτημα της χορήγησης ελληνικής ιθαγένειας στη δεύτερη γενιά μεταναστών 158 α. Οι πρώτες διατάξεις για τη χορήγηση της ελληνικής ιθαγένειας στη 2η γενιά μεταναστών και η κρίση τους ως αντίθετες προς το Σύνταγμα... 158 β. Οι ισχύουσες διατάξεις των άρθρων 1 Α και 1 Β του ΚΕΙ για κτήση της ελληνικής ιθαγένειας από τη 2η γενιά μεταναστών... 160 (α) Λόγω γέννησης στην Ελλάδα... 160... (β) Λόγω φοίτησης σε ελληνικό σχολείο στην Ελλάδα... 161 3. Χορήγηση αδειών διαμονής στη δεύτερη γενιά μεταναστών... 162 α. Αδειες διαμονής στους νόμιμα διαμένοντες μετανάστες... 162... (α) Αρχική ρύθμιση 162 (β) Οι «άδειες διαμονής δεύτερης γενιάς» του άρθρου 108 ΚΜ πριν την αντικατάστασή του με το ν. 4332/2015... 163 β. Τα παιδιά χωρίς νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα... 164 (α) Το καθεστώς διαμονής των ανηλίκων... 164 (β) Το καθεστώς διαμονής μετά την ενηλικίωση... 165 γ. Οι «άδειες διαμονής δεύτερης γενιάς» του άρθρου 108 ΚΜ όπως σήμερα ισχύει μετά το ν. 4332/2015... 167 Κεφάλαιο Εκτο: Δικαιώματα, υποχρεώσεις των πολιτών τρίτων χωρών και των εμπλεκόμενων υπαλλήλων. Παράνομοι αλλοδαποί και προγράμματα νομιμοποίησης... 169 Ι. Δικαιώματα και υποχρεώσεις των πολιτών τρίτων χωρών... 169 1. Δικαιώματα των πολιτών τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα 170 2. Δικαιώματα των πολιτών τρίτων χωρών που δεν διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα 172 3. Υποχρεώσεις των πολιτών τρίτων χωρών κατά τη διαμονή τους στην Ελλάδα και κυρώσεις... 174 - Τα αλλοδαπά δημόσια έγγραφα που προσκομίζονται... 175 ΙΙ. Παράνομοι αλλοδαποί, προγράμματα νομιμοποίησης και υποχρεώσεις των εμπλεκόμενων υπαλλήλων... 176 1. Παράνομοι /παράτυποι αλλοδαποί και προγράμματα νομιμοποίησης 177
α. Γενικά... 177 β. Τα προγράμματα νομιμοποίησης... 178 2. Υποχρεώσεις των εμπλεκόμενων υπαλλήλων και κυρώσεις... 180 Κεφάλαιο Εβδομο: Επίλυση ακυρωτικών διαφορών επί ζητημάτων εισόδου, διαμονής, εργασίας πολιτών τρίτων χωρών και ο ρόλος των Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών στα ζητήματα προστασίας των αλλοδαπών... 185 Ι. Επίλυση ακυρωτικών διαφορών επί ζητημάτων εισόδου, διαμονής και εργασίας πολιτών τρίτων χωρών... 185 ΙΙ. Ο ρόλος των ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών στα ζητήματα προστασίας των αλλοδαπών... 188 1. Ο ρόλος της Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής του Συνήγορου του Πολίτη 188 2. Ο ρόλος της Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου... 190 ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ ΑΔΕΙΕΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΠΟΥ ΧΟΡΗΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Κεφάλαιο Πρώτο: Αδειες διαμονής για σπουδές, εθελοντική υπηρεσία και για επιστημονική έρευνα κατά τις Οδηγίες 2004/114/ΕΚ και 2005/71/ΕΚ... 193 Ι. Το ενωσιακό πλαίσιο για την εισδοχή σπουδαστών και ερευνητών πολιτών τρίτων χωρών... 193 ΙΙ. Οι άδειες διαμονής σπουδαστών και εθελοντών κατά το εθνικό δίκαιο 195 1. Γενικές προϋποθέσεις για την εισδοχή σπουδαστών και ερευνητών 195 2. Αδειες διαμονής σε αλλοδαπούς σπουδαστές... 196 α. Δικαιούχοι... 196 β. Προϋποθέσεις για την είσοδο και διαμονή σπουδαστή... 197 γ. Κινητικότητα σπουδαστών... 198 δ. Λοιπές διατάξεις... 198 3. Αδειες διαμονής σε εθελοντές... 199 4. Επαγγελματική κατάρτιση, απόκτηση ιατρικής ειδικότητας... 200 ΙΙΙ. Οι άδειες διαμονής επιστημόνων ερευνητών κατά το εθνικό δίκαιο 201 1. Δικαιούχοι... 201 2. Προϋποθέσεις για την είσοδο και διαμονή ερευνητή... 201 Κεφάλαιο Δεύτερο: Αδειες διαμονής σε πολίτες τρίτων χωρών-θυμάτων εμπορίας ανθρώπων ή παράνομης διακίνησης μεταναστών κατά την Οδηγία 2004/81/ΕΚ... 203 Ι. Το διεθνές και ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για την εμπορία ανθρώπων και την παράνομη διακίνηση μεταναστών... 204 1. Η Σύμβαση του ΟΗΕ για το διεθνικό οργανωμένο έγκλημα και τα Πρωτόκολλά της 205 2. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση κατά της εμπορίας ανθρώπων... 205 3. Το δίκαιο της Ε.Ε. για την καταπολέμηση της εμπορίας και της παράνομης διακίνησης ανθρώπων... 206 ΙΙ. Οι άδειες διαμονής θυμάτων εμπορίας και παράνομης διακίνησης κατά το εθνικό δίκαιο 207 1. Χαρακτηρισμός του θύματος... 207 2. Παροχή προστασίας και αρωγής στα θύματα... 208 3. Προθεσμία περίσκεψης... 209 4. Ασυνόδευτοι ανήλικοι... 209 5. Αδεια διαμονής θύματος - συνεργασία του θύματος με τις αρχές 210 Κεφάλαιο Τρίτο: Αδειες διαμονής για οικογενειακή επανένωση κατά την Οδηγία 2003/86/ΕΚ και κατά τη λοιπή εθνική νομοθεσία... 211 Ι. Το ενωσιακό νομικό πλαίσιο για την οικογενειακή επανένωση... 211 ΙΙ. Η ρύθμιση της οικογενειακής επανένωσης κατά το εθνικό δίκαιο.. 213 1. Οικογενειακή επανένωση πολίτη τρίτης χώρας... 214 α. Δικαιούχοι... 214
β. Προϋποθέσεις για οικογενειακή επανένωση... 215 γ. Διαδικασία χορήγησης άδειας διαμονής για οικογενειακή επανένωση 215 δ. Αυτοτελής άδεια διαμονής συντηρούμενων μελών... 217 ε. Λοιπές περιπτώσεις οικογενειακής επανένωσης... 218 2. Οικογενειακή επανένωση πολίτη της Ε.Ε. με πολίτες τρίτων χωρών (π.δ. 106/2007 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 42 του ν. 4071/2012)... 219 α. Προϋποθέσεις... 219 β. Μέλη οικογένειας πολίτη της Ε.Ε.... 220 γ. Αδεια μόνιμης διαμονής... 222 3. Οικογενειακή επανένωση έλληνα με πολίτες τρίτων χωρών... 222 Κεφάλαιο Τέταρτο: Αδειες διαμονής πολιτών τρίτων χωρών που είναι επί μακρόν διαμένοντες κατά την Οδηγία 2003/109/ΕΚ και προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2011/51/ΕΕ... 223 Ι. Το ενωσιακό πλαίσιο για το καθεστώς των επί μακρόν διαμενόντων 223 ΙΙ. Το καθεστώς των επί μακρόν διαμενόντων κατά το εθνικό δίκαιο 224 1. Δικαιούχοι... 225 2. Προϋποθέσεις υπαγωγής στο καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος 225 3. Δικαιώματα και υποχρεώσεις του επί μακρόν διαμένοντος... 228 4. Δικαίωμα διαμονής στην Ελλάδα αλλοδαπού με καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος αποκτηθέντος σε άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε.... 229 Κεφάλαιο Πέμπτο: Αδειες διαμονής σε πολίτες τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλής ειδίκευσης κατά την Οδηγία 2009/50/ΕΚ («Μπλε κάρτα της Ε.Ε.»)... 230 Ι. Το ενωσιακό πλαίσιο για την «μπλε κάρτα της Ε.Ε.»... 231 ΙΙ. Η «μπλε κάρτα της Ε.Ε.» κατά το εθνικό δίκαιο... 232 1. Δικαιούχοι της «μπλε κάρτας της Ε.Ε.»... 232 2. Προϋποθέσεις για τη χορήγηση της «μπλε κάρτας της Ε.Ε.»... 233 3. Δικαιώματα και υποχρεώσεις του κατόχου μπλε κάρτας της Ε.Ε. 234 ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ Η ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ Κεφάλαιο Πρώτο: Η αντιμετώπιση της παράνομης εισόδου αλλοδαπών στην Ελλάδα 237 Ι. Παράνομη είσοδος αλλοδαπών στην Ελλάδα και τρόποι απομάκρυνσής τους 238 1. Το ζήτημα της παράνομης εισόδου πολιτών τρίτων χωρών και πολιτικές επίλυσης / διαχείρισής του... 238 2. Οι τρόποι απομάκρυνσης των αλλοδαπών από την ελληνική επικράτεια 240 ΙΙ. Αμεση επαναπροώθηση και Συμφωνίες επανεισδοχής με άλλα κράτη 241 Κεφάλαιο Δεύτερο: Ο νόμος 3907/2011 για την επιστροφή των παράνομων πολιτών τρίτων χωρών... 244 Ι. Η ενσωμάτωση της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παράνομα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών στο ελληνικό δίκαιο με το ν. 3907/2011... 245 1. Ο θεσμός της επιστροφής των παράτυπα διαμενόντων αλλοδαπών κατά το ενωσιακό δίκαιο... 245 2. Η ενσωμάτωση της Οδηγίας επιστροφής με το νόμο 3907/ 2011 246 ΙΙ. Οι σχετικές με την Οδηγία επιστροφής διατάξεις του νόμου 3907/2011 248 1. Το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων περί επιστροφής του ν. 3907/2011 και η απόφαση επιστροφής... 248 2. Οικειοθελής αναχώρηση / αναγκαστική απομάκρυνση... 250 3. Αναβολή της απομάκρυνσης και ένδικα βοηθήματα... 252 4. Προστασία από την επιστροφή... 253
5. Η κράτηση του αλλοδαπού ενόψει επιστροφής... 254 Κεφάλαιο Τρίτο: Απομάκρυνση του αλλοδαπού από τη χώρα με απέλαση 258 Ι. Δικαστική απέλαση... 258 ΙΙ. Διοικητική απέλαση... 263 1. Η διοικητική απέλαση... 263 2. Μη απέλαση λόγω συνδρομής της αρχής της μη επαναπροώθησης 267 3. Η κράτηση του υπό διοικητική απέλαση αλλοδαπού... 269 Κεφάλαιο Τέταρτο: Εκδοση αλλοδαπού... 272 ΠΕΜΠΤΟ ΜΕΡΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ, ΑΙΤΟΥΝΤΕΣ ΑΣΥΛΟ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Κεφάλαιο πρώτο: Διεθνής και Ευρωπαϊκή πολιτική στα ζητήματα ασύλου 277 Ι. Το πρόβλημα και οι πολιτικές επίλυσης / διαχείρισης του προσφυγικού ζητήματος 277 ΙΙ. Η διεθνής προστασία σε διεθνές και ενωσιακό επίπεδο... 279 1. Η Σύμβαση της Γενεύης του 1951 και το συναφές με αυτήν Πρωτόκολλο της Ν. Υόρκης του 1967... 279 α. Ιδιότητα του πρόσφυγα και ορισμός... 280 β. Παύση της ιδιότητας του πρόσφυγα... 281 γ. Το Πρωτόκολλο της Ν. Υόρκης του 1967... 282 δ. Η προσωπική κατάσταση των προσφύγων και λοιπά δικαιώματα 283 ε. Το νομικό καθεστώς του πρόσφυγα... 284 στ. Οι διατάξεις των άρθρων 31, 32 και 33 της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 285 (α) Άρθρο 31: το μη αξιόποινο της παράνομης εισόδου / παραμονής στη χώρα 285 (β) Άρθρο 32: η μη απέλαση πρόσφυγα... 286 (γ) Άρθρο 33: η αρχή της μη επαναπροώθησης (non-refoulement) 287 ζ. Ο ρόλος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες 289 2. Οι αρμοδιότητες της Ενωσης στα θέματα ασύλου: Το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου... 291 α. Η ενωσιακή πολιτική στα ζητήματα ασύλου. Το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου... 291 β. Οι θεσμοί της επικουρικής προστασίας και της προσωρινής προστασίας του ενωσιακού δικαίου... 294 (α) Ο θεσμός της επικουρικής προστασίας... 294 (β) Ο θεσμός της προσωρινής προστασίας... 295 γ. Ο Κανονισμός 604/2013 (Δουβλίνο ΙΙΙ) ως προς το υπεύθυνο κράτος εξέτασης των αιτημάτων ασύλου... 296 Κεφάλαιο δεύτερο: Το νομικό καθεστώς των δικαιούχων διεθνούς προστασίας και των αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα... 302 Ι. Η ελληνική νομοθεσία για το άσυλο... 302 1. Γενικά... 303 2. Η Υπηρεσία Ασύλου και η Υπηρεσία Πρώτης Υποδοχής... 305 α. Η Υπηρεσία Ασύλου... 305 β. Η Υπηρεσία Πρώτης Υποδοχής... 306 ΙΙ. Το νομικό καθεστώς των δικαιούχων διεθνούς προστασίας και των κατόχων άδειας διαμονής με ανθρωπιστικό καθεστώς... 307 1. Το νομικό καθεστώς των δικαιούχων διεθνούς προστασίας... 307 2. Το νομικό καθεστώς των κατόχων άδειας διαμονής με ανθρωπιστικό καθεστώς 309 ΙΙΙ. Το νομικό καθεστώς των αιτούντων άσυλο... 311 1. Αιτούντες άσυλο... 311 2. Ασυνόδευτοι ανήλικοι και άλλα ευάλωτα άτομα... 313 - Η περίπτωση επιμέλειας και διορισμού επιτρόπου στους ασυνόδευτους ανηλίκους και η αρχή του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού... 316
IV. Η κράτηση των αιτούντων διεθνή προστασία... 320 Αλφαβητικό Ευρετήριο... 323