ΠΕΡΙΟ ΙΚΗ ΕΚ ΟΣΗ - ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ τευχος 83-9 ιουνιου 2012 προσεγγίζοντας τα αινίγµατα του κοσµου µας Η «άλλη» ΧΡΥΣΗ Η Αλωση της Πόλης: Αγνωστες πτυχές της πτώσης Η ιστορία ΑΥΓΗ Ενός µυστικού τάγµατος Τόποι ύναµης στα βάθη της Ανατολής Αγγελος Τανάγρας: Τα τηλεπαθητικά φαινόµενα στην Ελλάδα Μετενσάρκωση: Ενας πιλότος του Β Παγκοσµίου ξαναγεννιέται το 1998 # EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 25 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2010
eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 2
Μυστήρια E DI T O στη σκια της αλωσης Η Ιστορία, όπως επίσηµα διδάχθηκε στα ελληνικά σχολεία κατά τον προηγούµενο αιώνα, συσχετιζόµενη µε άλλα τεκµηριωµένα ιστορικά ντοκουµέντα, µαρτυρίες και σπάνια χειρόγραφα, αποδεικνύεται συχνά γεµάτη ανακρίβειες, ανακολουθίες και παραλείψεις. Σε κάθε περίπτωση οι συντάκτες της αποτυπώνοντας αλλοιωµένα τα ιστορικά γεγονότα δεν βοήθησαν καθόλου τις επόµενες γενιές να διδαχθούν από αυτά. Του Απόστολου Χρ. Αντωνάκη aantonakis@e-typos.com «Κρειττότερον εστίν ειδέναι εν µέση τη πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν λατινικήν. Μετάφραση: Είναι καλύτερο να δούµε στο µέσον της Πόλης να κυριαρχεί το τούρκικο φακιόλι (τουρµπάνι) παρά η λατινική καλύπτρα». Λουκάς Νοταράς Ο τελευταίος µέγας δούκας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας Ουδείς θα ήταν σε θέση να αµφισβητήσει µε ακλόνητα επιχειρήµατα πως ο ελληνικός λαός είναι σπουδαίος και ικανότατος ώστε να δηµιουργεί επιτεύγµατα εκ του µηδενός, να πρωτοπορεί στον πολιτισµό, να ανασυντίθεται από τις στάχτες του όταν αυτό απαιτηθεί, αλλά και να παραµένει δέσµιος των ολέθριων ελαττωµάτων που τον ζηµίωσαν και τον οδήγησαν στη σηµερινή κατάντια του. Η Ιστορία του, αν και είναι λαµπερή, έχει κι αυτή τις σκοτεινές πλευρές της οι οποίες σκόπιµα έχουν αποκρυφτεί ή παραποιηθεί από εκείνους που το επεχείρησαν για να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς τους. Οι συγκεκριµένοι κύκλοι, αποκόπτοντας τον ελληνικό λαό από την αληθινή Ιστορία του, του αποστέρησαν το δικαίωµα να διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος προκειµένου να τα αποφύγει στο µέλλον αλλά και να ανασυγκροτηθεί. Η κρισιµότερη καµπή της ελληνικής Ιστορίας είναι η ακµή και η παρακµή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας καθώς και η άλωση της Κωνσταντινούπολης. Το Βυζάντιο, που ανέδυε για αιώνες το άρωµα του ελληνικού πολιτισµού, αποτέλεσε και τη βασική αιτία της παρακµής του. Πριν οι Οθωµανοί -υπό τον Μωάµεθ τον Πορθητή- αλώσουν την Πόλη το βράδυ της 29ης Μαΐου του 1453, το Βυζάντιο είχε αλωθεί ακόµη µία φορά, το 1204, από τους Σταυροφόρους, όταν η Βασιλεύουσα αρνήθηκε την Ενωση µε την Παπική Εκκλησία και κυρίως την οικονοµική διείσδυση και επικυριαρχία των -ισχυρών τότε- Βενετών και Γενοβέζων. Η βαρβαρότητα και το µίσος που επέδειξαν οι Σταυροφόροι στους κατοίκους της πολύπαθης Πόλης παραµένουν µνηµειώδη. Οπως και οι στοχασµοί µεταγενέστερων και σύγχρονων διανοητών, οι οποίοι αναρωτιούνται εάν πραγµατικά έχει αλλάξει κάτι στη νοοτροπία και τη συµπεριφορά των υτικών απέναντι σε µια χώρα η οποία ακόµα και σε «σµίκρυνση» φαίνεται να ενοχλεί -υπαρξιακά- τη σκέψη αρκετών Ευρωπαίων εξουσιαστών που αρέσκονται στο να σχεδιάζουν «αόρατες» Κερκόπορτες.
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 4 ΠΕριεχ µενα 03 04 05 06 07 08 09 10 Γράµµα του εκδότη περιεχοµενα προσωπο data files δουρειος ιπποσ Kosmo news Kosmo news Kosmo news 11 12 13 14 15 16 17 18 19 Kosmo news 20 αποκρυφισµος αποκρυφισµος 21 22 23 αποκρυφισµος αποκρυφισµος 24 εικονεσ 25 26 εικονεσ αγνωστη ιστορια αγνωστη ιστορια αγνωστη ιστορια αγνωστη ιστορια µηχανη του χρονου 27 28 29 30 αληθειες και ψεµατα Retro corner Retro corner Retro corner 31 32 33 34 Retro corner Retro corner eτ science εικονεσ εικονεσ ιερη γεωγραφια ιερη γεωγραφια 35 36 37 38 39 40 41 42 ιερη γεωγραφια ιερη γεωγραφια 43 ghost hunters 44 ghost hunters 45 µετενσαρκωση µετενσαρκωση µετενσαρκωση µετενσαρκωση 46 ιαδικτυο 47 48 49 50 παραξενοσ ταξιδιωτης εικονεσ εικονεσ games f... FOR fantasy βιβλιοθηκη βιβλιοθηκη επικοινωνια Μονιµεσ στηλεσ ΠΡΟΣΩΠΟ 5 DATA FILES 6 ΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ 7 KOSΜΟ NEWS 8 11 EIKONEΣ 16 17 ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ 22 ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ 23 ΕΤ SCIENCE 29 EIKONEΣ 30 31 GHOST HUNTERS 36 37 ΙΑ ΙΚΤΥΟ 42 ΠΑΡΑΞΕΝΟΣ ΤΑΞΙ ΙΩΤΗΣ 43 EIKONEΣ 44 45 GAMES 46 F... FOR FANTASY 47 ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 48 49 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 50 Θεµατα ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΜΟΣ 12 15 ΤΟ ΕΡΜΗΤΙΚΟ ΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ ΑΓΝΩΣΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ 18 21 Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ Η ΣΤΑ ΙΑΚΗ ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ RETRO CORNER 24 28 ΤΑ ΨΥΧΟΦΥΣΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ: ΣΤΗ ΧΡΥΣΗ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΙΕΡΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ 32 35 ΤΟΠΟΙ ΥΝΑΜΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ 38 41 ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΖΩΗΣ
Προσωπα Aπό τους δηµοφιλέστερους εκπροσώπους του Νεοελληνικού ιαφωτισµού, ο Ρήγας Φεραίος υπήρξε ένας από τους σηµαντικότερους προδρόµους της Επανάστασης του 1821. Στο τυπογραφείο της Βιέννης τυπώθηκαν τα έργα του «Θούριος» και «Χάρτα», στα οποία και έκανε λόγο για την ανάγκη ένωσης των δυνάµεων του οικουµενικού ελληνισµού, οι οποίες προηγουµένως θα έπρεπε να επηρεαστούν βαθιά από τις νέες ιδέες του πνεύµατος που κυριαρχούσαν στη ύση. Πέθανε φυλακισµένος µε φρικτό τρόπο, µαζί µε τους συντρόφους του, από Οθωµανούς του Βελιγραδίου. Ρήγας Φεραίος (1757-1798) 5 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 6 data files Πωσ θα απαλλαγείτε από µια καταρα Το 4ο DVD της σειράς 10 τρόποι να ζήσετε το παράξενο µε το κυροσ του discovery world Σαν Σήµερα (9/6-15/6) 9/6/1965: ηµοσιοποιείται σε εφη- µερίδες η υποτιθέµενη κοµµουνιστική δολιοφθορά σε στρατιωτικές µονάδες του Εβρου. Πρόκειται για σκευωρία που έχει στήσει και οργανώσει ο µετέπειτα δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος. 10/6/1793: Ο πρώτος δηµόσιος ζωολογικός κήπος ανοίγει στο Παρίσι. 11/6/1184 π.χ.: Η Τροία πέφτει στα χέρια των Ελλήνων, σύµφωνα µε τον Ερατοσθένη. 11/6/1993: Το «Τζουράσικ Παρκ» του Στίβεν Σπίλµπεργκ κάνει πρεµιέρα στις ΗΠΑ. Θα αποτελέσει µία από τις µεγαλύτερες επιτυχίες του Χόλιγουντ, µε εισπράξεις 502 εκατοµµυρίων δολαρίων. 12/6/1913: ηµιουργείται το πρώτο καρτούν στις ΗΠΑ. Ο Τζον Ράντολφ Μπρέι σκηνοθετεί την ταινία «Το όνειρο του καλλιτέχνη», στην οποία ένας σκύλος καταβροχθίζει συνεχώς λουκάνικα έως ότου στο τέλος εκρήγνυται. 12/6/1923: Ο µεγάλος µάγος Χάρι Χουντίνι απελευθερώνεται από το σφι- χτό µανδύα που τον κρατούσε κρεµασµένο ανάποδα, 12 µέτρα πάνω από τη Γη. 13/6/1977: Πεθαίνει ο Γεώργιος Κοτζιάς, διακεκριµένος επιστήµονας και ερευνητής. Είχε τιµηθεί µε το βραβείο Λάσκερ κι έγινε διεθνώς γνωστός µε την ανακάλυψη του φαρµάκου «L-Dopa» κατά της ασθένειας του Πάρκινσον και τα τελευταία χρόνια των ερευνών του για την καταπολέµηση του καρκίνου. ΕΝΘΕΤΗ ΕΚ ΟΣΗ καθε σαββατο στα περιπτερα µαζι µε τον ελευθερο τυπο ιεύθυνση έκδοσης Απόστολος Χρ. Αντωνάκης Σύµβουλος έκδοσης Χρήστος Γ. Κτενάς Αρχισυντάκτης Μηνάς N. Παπαγεωργίου Σύνταξη Στέλιος Φωκάς, Θεανώ Καρούτα, Ειρήνη Φ. Κουτσαύτη, Αλίκη Κοτζιά, Μαρία Μακρίδου, Ράνια Ιωάννου, Νικόλαος Κουµαρτζής, Κώστας Μαυραγάνης, Τάσος Χαλιός Ειδικοί συνεργάτες Γιώργος Αδαµόπουλος, ηµήτρης Αργασταράς, Θανάσης Αυγίκος, Αγγελος Βιαννίτης, Γεώργιος Καραχάλιος, Χαρίτα Μήνη, Γιάννης Σπυρόπουλος, Σάσσα Τσέιτοου, Αποστόλης Χειρδάρης Art director Σοφία Λιβιεράτου Υπεύθυνη διόρθωσης κειµένων Kατερίνα Μπεχράκη Iδιοκτησία ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Α.Ε. Εκδότες ηµήτρης Μπενέκος, Αλέξης Σκαναβής ιευθυντής Πάνος Αµυράς Creative Director ηµήτρης Φωτόπουλος ιεύθυνση εµπορικής ανάπτυξης «ELSE AGENCY» Εµπορική διεύθυνση Ελσα Σοϊµοίρη ιεύθυνση διαφήµισης Λουκάς Παπανικολάου Υποδοχή διαφήµισης Φωτεινή Αναστασίου Οικονοµική διευθύντρια Μαριάννα Θαρενάκη Νοµικός σύµβουλος Ανδρέας Αγγελίδης Φωτογραφικό αρχείο Φανή Νικολαΐδου Φωτό Αρχείο Ελεύθερου Τύπου, Shutterstock, Ideal image, Visual Photos, ΑΠΕ, Eurokinissi Υπεύθυνος κυκλοφορίας Κώστας Μπαλής Εκτύπωση IRIS ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ Α.Ε.Β.Ε. ιανοµή ΕΥΡΩΠΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ Αγίας Λαύρας 2 & Σαρανταπόρου, Νέο Ηράκλειο, Τ.Κ. 14121 Τηλ.: 210 8113000, Fax: 210 8113001, Site: www.e-typos.com, e-mail: Fenomena@e-typos.com Γνωρίζατε ότι Στις 15 Ιουνίου του 1956 ανασκαφές στην Πύλο φέρνουν στο φως το µεγαλοπρεπές ανάκτορο του Νέστορα και µάλιστα σε πολύ καλή κατάσταση; Κατά την αρχαιότητα, το παλάτι ήταν πλούσια διακοσµηµένο. Οι τοίχοι, τα δάπεδα και η κεντρική εστία του χώρου οµοιάζουν σε αρκετές περιπτώσεις µε τη µεγαλοπρέπεια των εγκαταστάσεων στις Μυκήνες. Οι απόψεις των συγγραφέων εκφράζουν τους ίδιους και δεν αποτελούν κατ ανάγκην και απόψεις του περιοδικού.
εναλλακτική µατιά στην επικαιρότητα Στόχος από το ιάστηµα Ο 8ος προχριστιανικός αιώνας σηµατοδοτεί τη λήξη των λεγό- µενων «σκοτεινών αιώνων» της αρχαίας ελληνικής Ιστορίας. Για κάποιον παράδοξο λόγο, από την πτώση του µυκηναϊκού πολιτισµού (12ος προχριστιανικός αιώνας) παρατηρείται ένα τεράστιο κενό πληροφοριών αναφορικά µε τη δραστηριότητα στον ελλαδικό χώρο. εν γνωρίζουµε σχεδόν τίποτα για τις σχέσεις µεταξύ των πόλεων, την κοινωνική οργάνωση, την εξέλιξη της τεχνολογίας και της γλώσσας, αλλά και την πρόοδο στη φιλοσοφία. Ξαφνικά, από τις επικές (και ενίοτε παράξενες) εξιστορήσεις των οµηρικών επών περνάµε µονοµιάς στα «γεωµετρικά χρόνια», κύριο χαρακτηριστικό γνώρισµα των οποίων αποτέλεσαν τα χοντροκοµµένα γεωµετρικά σχήµατα πάνω σε αµφορείς και αγγεία Και από τον 8ο προχριστιανικό, ας περάσουµε στον 8ο µεταχριστιανικό αιώνα. 1.600 ολόκληρα χρόνια αργότερα, δηλαδή. Πόσοι από εµάς έχουµε µια σαφή εικόνα για την κατάσταση που επικρατούσε τόσο στην ελληνική επικράτεια όσο και στον υπόλοιπο γνωστό τότε κόσµο; Σίγουρα κατά πολύ λιγότεροι από όσους έχουν µελετήσει την Ιστορία των κλασικών χρόνων, της ύστερης αρχαιότητας ή της προεπαναστατικής και επαναστατικής περιόδου στην τουρκοκρατούµενη Ελλάδα Για όλους όσοι έλκονται από το πεδίο της Ιστορίας (ιδίως της άγνωστης), είναι σίγουρα τροµακτικό, όσο και σαγηνευτικό, το συναίσθηµα της επίγνωσης ενός ιστορικού κενού, της αδυναµίας ακόµα και της ίδιας της φαντασίας µας να πλάσει µια εικόνα (χρησιµοποιώντας σκόρπιες γνώσεις που διαθέτουµε) για το πώς θα µπορούσε να µοιάζει η καθηµερινότητα µιας συγκεκριµένης χρονικής περιόδου. Οι πιθανές συνέπειες του γεγονότος αυτού, που θα µπορούσαν για παράδειγµα να αφορούν αύξηση του αριθµού των ανθρώπινων µεταλλάξεων, δεν καταγράφηκαν σε κανένα ανθρώπινο ιστορικό αρχείο Από τoν Μηνά N. Παπαγεωργίου mpapageorgiou@e-typos.com Το προηγούµενο έρχεται να επιβεβαιώσει µε τον καλύτερο τρόπο µια παράξενη ανακάλυψη που έκαναν πρόσφατα ερευνητές από το Πανεπιστήµιο της Ναγκόγια στην Ιαπωνία. Πιο συγκεκριµένα, υποστηρίζουν πως µια «ριπή φορτισµένων σωµατιδίων υψηλής ενέργειας» έλουσε τον πλανήτη µας κάποια στιγµή ανάµεσα στα έτη 774 και 775 µ.χ. Το γεγονός αυτό και οι πιθανές συνέπειές του (που θα µπορούσαν, για παράδειγµα, να αφορούν αύξηση του αριθµού των µεταλλάξεων σε όλα τα είδη του ζωικού βασιλείου, συµπεριλαµβανοµένου και του ανθρώπινου) δεν καταγράφηκαν σε κανένα ανθρώπινο ιστορικό αρχείο. Την πληροφορία έδωσε ίσως ο πιο αδιάψευστος µάρτυρας: η ίδια η φύση. Συγκεκριµένα, ο επικεφαλής της έρευνας Φούσα Μιγιάκε και η οµάδα του κατέληξαν σε αυτό το συµπέρασµα ερευνώντας τους κορµούς αιωνόβιων κέδρων και ανιχνεύοντας σε συγκεκριµένο δακτύλιο ανάπτυξης υψηλά επίπεδα άνθρακα-14. ίχως να χρησιµοποιήσουµε δυσνόητους επιστη- µονικούς όρους, θα αρκεστούµε να ση- µειώσουµε ότι οι τιµές του ισοτόπου αυτού σχετίζονται άµεσα µε το ρυθµό του «βοµβαρδισµού» του πλανήτη µας από κοσµικές ακτίνες που φτάνουν στη Γη από το ιάστηµα ταξιδεύοντας µε ασύλληπτες ταχύτητες. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι ειδικοί αδυνατούν µέχρι στιγµής να καταδείξουν τον υπεύθυνο αυτής της κοσµικής καταιγίδας, µιας και τα πιθανά αίτια καταρρίπτονται µε σχετική ευκολία. Για παράδειγµα, µια έκρηξη σουπερνόβα στο ιάστηµα θα είχε σίγουρα παρατηρηθεί και αναφερθεί από τους αστρονόµους της εποχής (κάτι που άλλωστε έχει ξανασυµβεί), ενώ και η περίπτωση της ηλιακής καταιγίδας έχει αποκλειστεί, µιας και ένα τέτοιο ενδεχόµενο θα δηµιουργούσε το εντυπωσιακότερο σέλας που έχει καταγραφεί ποτέ. Στην ανθρώπινη Ιστορία υπάρχουν διάσπαρτα αινίγµατα και γρίφοι για δυνατούς λύτες. Η ανάπτυξη της γλώσσας, η εξαφάνιση ολόκληρων πολιτισµών, τα µυστήρια της λεγόµενης «αρχαίας υπερτεχνολογίας», τα µεγαλιθικά µνηµεία που κατασκευάστηκαν µε απόλυτη ακρίβεια και µε βάση αστροθεολογικές γνώσεις. Αρκετές αρχαίες παραδόσεις υποστηρίζουν αιώνες τώρα πως η σπίθα της διανόησης δόθηκε σαν δώρο από τους θεούς. Πόσο πιθανό (ή απίθανο) µοιάζει το σενάριο αυτό; 7 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 8 KOSMΕπιµέλεια: Θεανώ Καρούτα, Ειρήνη Φ. Κουτσαύτη ΝE W S Επιδροµή της µαύρης αράχνης ύο νεκροί είναι µέχρι στιγµής τα θύµατα επιδροµής αραχνών στην πόλη Sadiya της Ινδίας µέσα στον Μάιο. Οι αράχνες που εµφανίστηκαν ξαφνικά είναι ιδιαίτερα επιθετικές και το δηλητήριό τους πολύ τοξικό, καθώς αρκετοί είναι οι κάτοικοι που νοσηλεύτηκαν µετά από δάγκωµά τους. Οι αρχές αναζητούν το είδος της επιθετικής αράχνης ενώ εικάζεται ότι είναι κάποια ταραντούλα ή το τοπικό Aname atra. Τέτοια φαινόµενα δεν είναι σπάνια σε αγροτικές περιοχές και συνήθως συµβαίνουν από κάποια περιβαλλοντική αλλαγή που ωθεί ένα ζωικό είδος να µετακινηθεί από το βιότοπό του. Τα ζόµπι είναι αληθινά; Η τηλεοπτική και κινηµατογραφική εµφάνιση των ζόµπι έχει κάνει θραύση τα τελευταία χρόνια. Τι θα κάνατε λοιπόν αν βλέπατε ένα ζόµπι µέρα µεσηµέρι να σας κυνηγά στο δρόµο; Αυτό ακριβώς σκέφθηκε να κάνει και ο χρήστης του YouTube, VITALYZDTV, που ντύθηκε ζόµπι (µε ένα αιµατοβαµµένο και σχισµένο πουκάµισο) και βγήκε παγανιά στους δρόµους του Μαϊάµι των ΗΠΑ µουγκρίζοντας και κυνηγώντας τους περαστικούς. Οι αντιδράσεις που καταγράφονται στο βίντεο είναι οι αναµενόµενες: Ο κόσµος τρέχει πανικόβλητος παρατώντας πίσω τα ψώνια του, ακόµα και τα παπούτσια του! Μόνο που στο τέλος µερικοί αποφασίζουν να αντιδράσουν και ο χρήστης οριακά γλιτώνει τους πυροβολισµούς και το ξύλο. Συµπέρασµα; Οπως και στις ταινίες, τα ζόµπι τροµοκρατούν αλλά πάντα θα βρεθεί ένας ήρωας! είτε το βίντεο αναζητώντας στο YouTube το Miami Zombie Attack Prank.
Μυστήρια Ερευνες για το µυστήριο της Βαλτικής Πριν από µερικούς µήνες δηµοσιεύσαµε ένα νέο που αφορούσε στην ανακάλυψη ενός µυστηριώδους κυλινδρικού αντικειµένου σε βάθος 300 ποδιών στο βυθό της Βαλτικής, ανάµεσα στη Σουηδία και τη Φινλανδία. Πλέον οι υποβρύχιες έρευνες για το παράξενο αυτό εύρηµα (που σε πολλούς θυµίζει διαστηµόπλοιο του Star Trek!) έχουν ξεκινήσει. ύτες µε τηλεκατευθυνόµενες κάµερες πρόκειται να βουτήξουν µέσα στον Ιούνιο στο σηµείο όπου βρίσκεται το αντικείµενο µε σκοπό να καταλήξουν σε συ- µπεράσµατα αναφορικά µε την ταυτότητά του, ενώ θα µαζέψουν υλικό για να συνθέσουν τρισδιάστατα το βυθό της Βαλτικής. Βρέθηκε θεραπεία της παράλυσης Αυτό το εκπληκτικό νέο δηµοσιεύθηκε στο επιστηµονικό περιοδικό «Science». Αν και αφορά καταρχήν ποντίκια εργαστηρίου, η εφαρµογή του σε ανθρώπους δεν φαίνεται να είναι µακριά. Τα ποντίκια είχαν σοβαρές βλάβες στο νωτιαίο µυελό και ήταν παράλυτα από τη µέση και κάτω. Οµως, η επιστη- µονική οµάδα του Πανεπιστηµίου École Polytechnique Fédérale de Lausanne τοποθέτησε στο σηµείο της βλάβης (εκεί όπου είχαν κοπεί τα νεύρα) ηλεκτρόδια και χηµικά διαλύµατα που λειτούργησαν ως νευροδιαβιβαστές. Μετά από κάποιες εβδοµάδες τα ποντίκια έδειξαν ότι αποκτούσαν τον έλεγχο των κάτω άκρων µε ένα απλό πείραµα: Το σώµα τους στηριζόταν από ένα πλέγµα ώστε να µην αισθάνονται την αναπηρία, ενώ µπροστά τους είχε τοποθετηθεί ένα κοµµάτι σοκολάτα. Τα ποντίκια επιχειρούσαν να βαδίσουν προς τη λιχουδιά, οπότε σταδιακά ο εγκέφαλός τους άρχισε να δηµιουργεί προεκτάσεις των νεύρων τους που κάλυψαν το κενό µε τα αποκοµµένα νεύρα στο κάτω µέρος του σώµατός τους. Ουσιαστικά ο εγκέφαλος, λειτουργώντας υπό στρες, αναπρογραµµάτισε τον εαυτό του και δηµιούργησε νέα νεύρα, βοηθούµενος από τα ηλεκτρόδια και τα χηµικά. Σταδιακά µέσα σε 6 εβδοµάδες τα ποντίκια µπορούσαν (πάντα µε στήριξη) να βαδίζουν στα πίσω πόδια τους, ακόµη και να τρέξουν! Σύµφωνα µε τους επιστήµονες, οι κλινικές έρευνες σε ανθρώπους θα µπορούν να ξεκινήσουν σε περίπου 2 χρόνια. 9 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 10 KOSM ΝE W S Επιµέλεια: Θεανώ Καρούτα, Ειρήνη Φ. Κουτσαύτη Πνεύµοναςενυδρείο! Ενα ψάρι από τον πνεύµονα του δωδεκάχρονου Anil Barela αφαίρεσαν µε χειρουργική επέµβαση γιατροί στην Ινδία πριν από µερικές ηµέρες. Το πιο παράξενο όµως είναι πως το ψάρι αφαιρέθηκε ζωντανό και µέχρι τότε κολυµπούσε στους πνεύµονες του αγοριού, όπως δήλωσε ένας εκ των χειρουργών, ο Dr. Pramod Jhawar! Η κατάποση µικρών ζωντανών ψαριών είναι ένα συνηθισµένο παιχνίδι για τα παιδιά στην Ινδία, όµως στην περίπτωση του Anil κάτι πήγε στραβά και το ψάρι αντί να πάει στο στοµάχι κατέληξε στον πνεύµονά του δηµιουργώντας σοβαρά προβλήµατα στην αναπνοή του αγοριού. Ο δωδεκάχρονος διακοµίστηκε άµεσα στο νοσοκοµείο όπου υποβλήθηκε σε βρογχοσκόπηση, ενώ παραδόξως το ψάρι άφησε την τελευταία του πνοή µόλις το έβγαλαν από τον οργανισµό του µικρού. Μαθηµατικά κατά της εγκληµατικότητας Ξεχάστε τις παλιές µεθόδους που χρησιµοποιούσε η αστυνοµία για να καταπολεµήσει την εγκληµατικότητα, καθώς, όπως φαίνεται, σε λίγα χρόνια όλα θα γίνονται µέσω υπολογισµών και µαθηµατικών τύπων. Ετσι δείχνει τουλάχιστον η πρωτότυπη συνεργασία του αστυνοµικού τµήµατος του Λος Αντζελες µε µαθηµατικούς από το Πανεπιστήµιο της Καλιφόρνια UCLA. Επιστήµονες που ασχολούνται µε τα εφαρµοσµένα Μαθηµατικά έφτιαξαν έναν αλγόριθµο που φιλοδοξεί να προβλέψει σε ποιο σηµείο της πόλης πρόκειται να υπάρξει νέο κρούσµα κλοπής. Το στατιστικό µοντέλο, όπως δηµοσιεύτηκε στο µαθηµατικό περιοδικό «Journal on Mathematical Analysis», βασίστηκε στην ανάλυση δεδοµένων που έχουν συγκεντρωθεί από διαρρήξεις εδώ και δεκαετίες, όπως το ποιες περιοχές εµφανίζουν αυξηµένα επίπεδα ληστειών και ποιο είναι το είδος των σπιτιών που παρουσιάζει τις περισσότερες διαρρήξεις. Οι δηµιουργοί του στατιστικού µοντέλου Steve Cantrell, Chris Cosner και Raúl Manásevich µέσω των παραβολικών διαφορικών εξισώσεων ευελπιστούν ότι θα «ξεσκεπάσουν» το πρότυπο των κλοπών, δίνοντας στοιχεία για την αύξηση της αστυνόµευσης στις περιοχές υψηλού κινδύνου.
Μυστήρια Χωρίσατε; Στο µουσείο ολοταχώς! Μπορεί µεν «οι χωρισµένοι να µη γιορτάζουνε ποτέ», αλλά στην Κροατία το χωρισµό τον έχουν κάνει µόδα. Το ξεχωριστό και άκρως πρωτότυπο Μουσείο ιαλυµένων Σχέσεων (και καρδιών), που ξεκίνησε ως µια περιοδεύουσα έκθεση, στεγάστηκε λόγω της µεγάλης του επιτυχίας σε ένα βασιλικό κτίριο στο Ζάγκρεµπ. Πλέον, µπορεί κανείς να δει διάφορα υπολείµµατα σχέσεων, όπως για παράδειγµα δώρα και προσωπικά αντικείµενα που συνοδεύονται από την εκάστοτε ιστορία αγάπης - που έχει πλέον λήξει. Οι εµπνευστές του µουσείου δέχονται µε µεγάλη χαρά προσφορές, αρκεί ο ιδιοκτήτης των αντικειµένων να τους αποστείλει και το love story που έληξε άδοξα. Σύµφωνα µε τους ίδιους, η έκθεση είναι πολύ πιθανόν να φιλοξενηθεί σύντοµα και στην Αθήνα. Μέχρι τότε, όσοι ενδιαφέρεστε κάντε ένα κλικ στην ιστοσελίδα http://brokenships.com. Κυνηγόσκυλο σώθηκε από θαύµα O George, το 2χρονο κυνηγόσκυλο Μπασέ του Steve Brown από το Yorkshire του Ηνωµένου Βασιλείου, κόντεψε να στραγγαλιστεί µε ένα καλώδιο τηλεφώνου καθώς έπαιζε µαζί του. Παρ όλα αυτά, κατάφερε να σώσει τη ζωή του πληκτρολογώντας µε το πόδι του το βρετανικό αριθµό έκτακτης ανάγκης «999»! Ο χειριστής του τηλεφωνικού κέντρου άκουσε στην κλήση κάποιον να βαριαναστενάζει και ειδοποίησε τις Αρχές, οι οποίες µε τη σειρά τους µπήκαν στο σπίτι του κ. Brown µε το κλειδί που είχε ο γείτονάς του Paul Walker. «Ηταν κάτι το φοβερό», είπε ο ίδιος. «Είδα το σκύλο να πνίγεται και να έχει το πόδι του πάνω στο καντράν της συσκευής του τηλεφώνου. Αυτό έσωσε και τη ζωή του». 11 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 12 Το Ερµητικό Τάγµα της Χρυσής Αυγής Τους τελευταίους µήνες ο όρος «Χρυσή Αυγή» έχει εισέλθει στην καθηµερινότητά µας εξαιτίας της δυναµικής παρουσίας του οµώνυµου εθνικιστικού κοµµατικού σχηµατισµού στην πολιτική ζωή της Ελλάδας. Παρ όλα αυτά, είναι εν πολλοίς άγνωστο ότι στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, ένα µυστικιστικό τάγµα µε το ίδιο όνοµα έπαιξε πολύ σηµαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του δυτικού αποκρυφισµού. Ποια ήταν η φιλοσοφία του Ερµητικού Τάγµατος της Χρυσής Αυγής και ποιες οι προσωπικότητες που το στελέχωσαν; Επιπλέον, υπάρχει τελικά κάποια σχέση µε το συνώνυµο ελληνικό κόµµα; Του Στέλιου Φωκά, sfokas@e-typos.com
αποκρυφισµος Το «Ερµητικό Τάγµα της Χρυσής Αυγής» ή απλώς «Χρυσή Αυγή» ήταν ένα µυστικιστικό τάγµα που δραστηριοποιείτο στη Μεγάλη Βρετανία στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα. Τα µέλη του είχαν υιοθετήσει τη µέθοδο της θεουργίας, που ουσιαστικά αποτελούσε µια σειρά τελετουργιών, συχνά µαγικής φύσης, οι οποίες πραγµατοποιούνταν µε σκοπό την επίκληση σε δράση ενός ή περισσοτέρων θεών, µε απώτερο σκοπό την ένωση µε το θείο και την πνευµατική τελειοποίηση του ατόµου. Η επιρροή του Ερµητικού Τάγµατος της Χρυσής Αυγής υπήρξε καθοριστική για το δυτικό αποκρυφισµό του 20ού αιώνα. Ιδρυτές του Τάγµατος ήταν οι Γουίλιαµ Ρόµπερτ Γούντµαν (γιατρός), Γουίλιαµ Γουίν Γουέσκοτ (ιατροδικαστής) και Σάµιουελ Λίντελ ΜακΓκρέγκορ Μάθερς (αποκρυφιστής), οι οποίοι ήταν ελευθεροτέκτονες και µέλη της Ροδοσταυρικής Εταιρείας της Αγγλίας. Ο Γουέσκοτ φαίνεται να ήταν η αρχική κινητήρια δύναµη πίσω από τη δηµιουργία της Χρυσής Αυγής στις 12 Μαρτίου του 1888. Τα τρία τάγµατα Το σύστηµα της Χρυσής Αυγής βασιζόταν στην ιεραρχία και τη µύηση, στα πρότυπα των µασονικών στοών, µε τη διαφορά ότι οι γυναίκες συµµετείχαν ισότιµα µε τους άνδρες. Για την ακρίβεια, η Χρυσή Αυγή ήταν το πρώτο από τα τρία τάγµατα που είχαν την κοινή ονοµασία «Ερµητικό Τάγµα της Χρυσής Αυγής» και δίδασκε την εσωτερική φιλοσοφία βασισµένη στην ερµητική Καµπάλα και την προσωπική ανάπτυξη µέσα από τη µελέτη και την επίγνωση των τεσσάρων κλασικών στοιχείων της φύσης (αέρας, φωτιά, γη, νερό), καθώς και τις βασικές αρχές της αστρολογίας, της µαντείας ταρώ και της γεωµαντείας. Το δεύτερο ή Εσωτερικό Τάγµα ονο- µαζόταν Rosae Rubeae et Aureae Crucis (Πορφυρό Ρόδο και Χρυσός Σταυρός) και δίδασκε τη µαγεία συµπεριλαµβανοµένων της κρυσταλλοσκοπίας, των αστρικών ταξιδιών και της αλχηµείας. Το τρίτο τάγµα ήταν οι «Μυστικοί Αρχηγοί», οι οποίοι λέγεται ότι ήταν υψηλής εξειδίκευσης. Υποτίθεται ότι κατηύθυναν τις δραστηριότητες των δύο προηγούµενων ταγµάτων µέσω πνευµατικής επικοινωνίας. Στον πρώτο ναό του τάγµατος δεν διδάσκονταν πρακτικές µαγείας πέραν των βασικών, αλλά ήταν περισσότερο µια «σχολή» µεταφυσικών και φιλοσοφικών διδαχών Ενας εκ των ιδρυτών του Τάγµατος, ο Σάµιουελ Μάθερς. Τα Κρυπτογραφηµένα Χειρόγραφα Τα θεµελιώδη έγγραφα του Τάγµατος της Χρυσής Αυγής είναι γνωστά ως «Κρυπτογραφηµένα Χειρόγραφα» και λέγεται πως προέρχονται από τους µυστικιστικούς κύκλους της Ευρώπης εκείνη την εποχή. Ηταν γραµµένα στα αγγλικά µε κρυπτογράφηση Τριθέµιους (σ.σ.: µέθοδος που ανακάλυψε ο Γερµανός µοναχός και συγγραφέας Γιόχαν Τριθέµιους). Πρόκειται για 60 χειρόγραφα που δίνουν το περίγραµ- µα των τελετουργιών και καθορίζουν τη διαβάθµιση των διδασκαλιών οι οποίες περιελάµβαναν την ερµητική Καµπάλα, την αστρολογία, τα απόκρυφα ταρώ, τη γεωµαντεία και την αλχηµεία. Σύµφωνα µε τα αρχεία του Τάγµατος, τα χειρόγραφα ανακαλύφθηκαν από τον αιδεσιµότατο Α.Φ.Α. Γούντφορντ σε ένα παλιό βιβλιοπωλείο και έφτασαν στα χέρια 13 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 14 Οι επιρροές Στο Τάγµα της Χρυσής Αυγής διακρίνουµε επιρροές από το χριστιανικό µυστικισµό, την Καµπάλα, τον Ερµητισµό, τη θρησκεία της αρχαίας Αιγύπτου, τη Θεουργία, τον Ελευθεροτεκτονισµό, την αλχηµική παράδοση, τη θεοσοφία, την Ενωχιανή Μαγεία και τα Γριµόρια της Αναγέννησης (είδος βιβλίων µαγικού περιεχοµένου µε σκοπό την ανάκληση εξωπραγµατικών δαιµόνων και πνευµάτων, την παρασκευή φυλαχτών και µαγικών φίλτρων). Επίσης, υπάρχουν επιρροές από τον Γάλλο αποκρυφιστή και µάγο Ελίφας Λεβί και τον Γαλλοϊσπανό γιατρό, υπνωτιστή και αποκρυφιστή Ζεράρ Ενκασέ, ο οποίος ίδρυσε το σύγχρονο Μαρτινιστικό Τάγµα. του Γουέσκοτ λίγο πριν από την ίδρυση του Τάγµατος. Το 1887 ο τελευταίος κατάφερε να τα αποκρυπτογραφήσει και τα έδειξε στον Μάθερς προκειµένου να πάρει µια δεύτερη γνώµη, ενώ του ζήτησε να τους δώσει µια συνεκτική µορφή προκειµένου να είναι δυνατή η εργασία και η µελέτη πάνω σε αυτά. Τελικά το πέτυχαν µε τη βοήθεια του Γούντµαν. Η ίδρυση του πρώτου ναού Τον Οκτώβριο του 1887, ο Γουέσκοτ ισχυρίστηκε ότι έστειλε µια επιστολή στην Αννα Σπρέγκελ (σ.σ.: φερόµενη ως δούκισσα του Λάντσφελτ - η ύπαρξή της δεν Η διάσηµη Ντιον Φόρτσουν υπήρξε µέλος του Τάγµατος της Χρυσής Αυγής. Επειδή συχνά το Ερµητικό Τάγµα της Χρυσής Αυγής συγχέεται µε την ελληνική Χρυσή Αυγή, το κόµµα που προσφάτως µπήκε στη Βουλή των Ελλήνων, πρέπει να διευκρινίσουµε ότι δεν έχουν καµία απολύτως σχέση αποδείχθηκε ποτέ), της οποίας το όνοµα και τη διεύθυνση ανακάλυψε µετά την αποκωδικοποίηση των χειρογράφων κρυπτογράφησης. Ο Γουέσκοτ ισχυρίστηκε ότι έλαβε µια λιτή απάντηση που ανακήρυσσε τον ίδιο και τους Μάθερς και Γούντµαν στο βαθµό Adeptus Exemptus (ο όγδοος βαθµός στην ιεραρχία της Χρυσής Αυγής) και κατόπιν ξεκίνησε τη λειτουργία του πρώτου ναού της Χρυσής Αυγής στο Λονδίνο µε τη διαδικασία και την ιεραρχία που περιγράφονται στα χειρόγραφα. Στις αρχές του 1888, στο συγκεκριµένο ναό, που ονοµάστηκε Ισις-Ουράνια, άρχισαν να εφαρµόζονται και να αναπτύσσονται οι τελετουργίες που αποκωδικοποιήθηκαν από τα χειρόγραφα κρυπτογράφησης. Επιπλέον, υπήρχε µια εµµονή µε την απολύτως ισότιµη συµµετοχή των γυναικών, σύµφωνα µε την αρχή της «τέλειας ισότητας» µε τους άνδρες που απέρρεε από τα χειρόγραφα, πρακτική εντελώς αντίθετη µε εκείνες των ελευθεροτεκτόνων και των µασόνων. Αξίζει να σηµειωθεί ότι στον πρώτο αυτό ναό δεν διδάσκονταν πρακτικές µαγείας πέραν των βασικών (ξόρκια, διαλογισµός), αλλά ήταν περισσότερο µια «σχολή» µεταφυσικών και φιλοσοφικών διδαχών. Στα επόµενα χρόνια δηµιουργήθηκαν άλλοι τρεις ναοί, στο Μπράνφορντ, στο Εδιµβούργο και στο Παρίσι. Οι Μυστικοί Αρχηγοί Το 1891, η αλληλογραφία του Γουέσκοτ µε την Αννα Σπρέγκελ ξαφνικά σταµάτησε. Ο Γουέσκοτ ισχυρίστηκε ότι οι πληροφορίες του από τη Γερµανία έλεγαν πως είτε πέθανε είτε δεν συµφωνούσε µε την ύπαρξη του Τάγµατος της Χρυσής Αυγής και δεν επιθυµούσε περαιτέρω επαφή. Αν οι ιδρυτές του Τάγµατος λοιπόν ήθελαν να επικοινωνήσουν µε τους Μυστικούς Αρχηγούς (ένα είδος πνευµατικής ιεραρχίας), έπρεπε να το κάνουν µόνοι τους.
αποκρυφισµος Η δυσαρέσκεια προέκυψε από την επιθυµία των υπολοίπων να έρθουν σε άµεση επαφή µε τους Μυστικούς Αρχηγούς αντί να έχουν ως µεσολαβητή τον Μάθερς. Η διαµάχη συνεχίστηκε τα επόµενα χρόνια και ο 20ός αιώνας βρήκε το Τάγµα διαιρεµένο. Στα τέλη της δεκαετίας του 1910 ο Μάθερς περιόρισε τη δράση του στη Βρετανία και άλλαξε το όνοµα του τµήµατος του Τάγµατος που του έµεινε πιστό σε «Αλφα και Ωµέγα», ενώ παράλληλα έστρεψε το ενδιαφέρον του στην άλλη όχθη του Ατλαντικού. Oταν το 1914 ξέσπασε ο Α Παγκόσµιος Πόλεµος είχε ήδη ιδρύσει τρεις ναούς στις ΗΠΑ. Το 1892, ο Μάθερς υποστήριξε πως απέκτησε τελικά επαφές µε τους Μυστικούς Αρχηγούς, οι οποίοι υποτίθεται ότι του παρείχαν τις γενικές κατευθυντήριες γραµµές και τα τελετουργικά για το εύτερο Τάγµα, το «Πορφυρό Ρόδο και Χρυσός Σταυρός». Οι τελετές του Τάγµατος αυτού βασίζονταν στην παράδοση του τάφου του Κριστιάν Ρόζενκρουζ (ιδρυτή του Τάγµατος των Ροδόσταυρων), ενώ µια ανώτερη αρχή, η Κρύπτη των Μυστών (Vault of Adepts), έγινε η ελέγχουσα δύναµή του. Σε γενικές γραµµές πάντως οι οπαδοί της Χρυσής Αυγής πίστευαν πως οι Μυστικοί Αρχηγοί δεν ήταν απαραίτητα άνθρωποι ή υπερφυσικά όντα, αλλά συµβόλιζαν πραγµατικές και θρυλικές πηγές πνευµατικού εσωτερισµού, έναν ανώτερο αρχηγό ή δάσκαλο ενός πνευµατικού µονοπατιού ή πρακτικής που βρήκε το δρόµο της µέσω των διδασκαλιών του Τάγµατος. Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες για τα τυπικά της Χρυσής Αυγής στα βιβλία του Ι. Ρεγκαρντιέ. Η «χρυσή» εποχή και η πτώση Μέχρι τα µέσα του 1890, η Χρυσή Αυγή είχε πλέον καθιερωθεί στη Μεγάλη Βρετανία, αριθµώντας περισσότερα από εκατό µέλη, τα οποία προέρχονταν από όλες τις κοινωνικές τάξεις της βικτωριανής εποχής, ενώ παράλληλα αύξανε την επιρροή της. Αξίζει να αναφέρουµε ότι µέλη της Χρυσής Αυγής υπήρξαν διάσηµοι αποκρυφιστές, όπως ο Αλιστερ Κρόουλι και η Ντιον Φόρτσουν. Το 1897 όµως ο Γουέσκοτ διέκοψε κάθε σχέση µε τη Χρυσή Αυγή, αφήνοντας τον έλεγχο στον Μάθερς. Πιθανολογείται ότι αυτό οφειλόταν σε κάποια απόκρυφα έγγραφα που ήρθαν στην κατοχή των ανωτέρων του Γουέσκοτ και του ζητήθηκε είτε να αποµακρυνθεί από το Τάγµα είτε να παραιτηθεί από την εργασία του ως ιατροδικαστής. Eτσι, το µόνο ενεργό µέλος µετά την αποχώρηση του Γουέσκοτ ήταν ο Μάθερς, προς το πρόσωπο του οποίου όµως δυο χρόνια αργότερα άρχισαν οι δυσαρέσκειες από τα υπόλοιπα µέλη του Τάγµατος αλλά και από τους επικεφαλής ορισµένων ναών. Με την πάροδο του χρόνου η δράση του µετονοµασµένου Τάγµατος ατόνησε, καθώς µέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1930 οι περισσότεροι ναοί είχαν αναστείλει τη λειτουργία τους. Μοναδική εξαίρεση οι ναοί του Μπρίστολ -που λειτούργησε ως το 1970- και του Χάβλοκ Νορθ στη Νέα Ζηλανδία, που ανέστειλε τη λειτουργία του το 1978. Καµία σχέση µε την ελληνική Χρυσή Αυγή Επειδή συχνά το Ερµητικό Τάγµα της Χρυσής Αυγής συγχέεται από κάποιους µε την ελληνική Χρυσή Αυγή, το κόµµα που προσφάτως µπήκε στη Βουλή των Ελλήνων, πρέπει να διευκρινίσουµε ότι δεν έχουν καµία απολύτως σχέση. Αλλωστε διαβάζοντας την ιστορία του Ερµητικού Τάγµατος της Χρυσής Αυγής καταλαβαίνει κανείς πως δεν έχει καµία συµβατότητα µε τα όσο πρεσβεύει το συνώνυµο ελληνικό κόµµα. 15 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 16
εικόνες Υπόγειες παραδεισένιες κρύπτες Οι ονοµαστές cenotes του Μεξικού είναι βαθιές φυσικές τρύπες στο έδαφος, η οροφή των οποίων έχει καταρρεύσει. Οι περισσότερες από αυτές, µάλιστα, αποτελούν υπόγειες λίµνες. Ιδιαίτερα στη χερσόνησο του Yucatan, οι γεωλογικοί αυτοί σχηµατισµοί χρησιµοποιήθηκαν κατά το παρελθόν από τον πολιτισµό των Μάγια, µε σκοπό την εναπόθεση προσφορών στους θεούς τους. 17 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 18 Η 29η Μαΐου αποτελεί για αρκετούς Ελληνες µια «αποφράδα ηµέρα». Και αυτό γιατί την ηµέρα εκείνη του έτους 1453 οι Οθωµανοί εισέβαλαν βίαια εντός των τειχών της Κωνσταντινούπολης. Λεηλάτησαν και κατέστρεψαν ό,τι βρήκαν µπροστά τους, βάζοντας τέλος στην κυριαρχία του Βυζαντίου. Ποια ήταν όµως τα αίτια που οδήγησαν σε αυτή την καταστροφή; Υπήρξαν άραγε σηµάδια που συνέβαλαν στην ολοκληρωτική πτώση της Αυτοκρατορίας; Και αν ναι, γιατί αφέθηκαν -και εξακολουθούν να παραµένουν- στο περιθώριο της Ιστορίας; Της Θεανώς Καρούτα, tkarouta@e-typos.com Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ Κέντρο της αχανούς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, που εκτεινόταν από την Ιταλία, τα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία µέχρι τη Συρία, την Παλαιστίνη, την Αίγυπτο και τη σηµερινή Τυνησία, ήταν η Κωνσταντινούπολη. Ο «χτίστης» της Πόλης, ο πρώτος Βυζαντινός αυτοκράτορας, ο Κωνσταντίνος, φρόντισε να δηµιουργήσει τη συνέχεια της Ρωµαϊκής Αυτοκρατορίας στην εκχριστιανισµένη Ανατολή. Ετσι, η «Βασιλεύουσα», η «Πόλη», η «Επτάλοφος της Ανατολής», η δεύτερη Ρώµη συγκέντρωσε µέσα στους 11 αιώνες της ζωής της τεράστιο πλούτο, τόσο υλικό όσο και πνευµατικό. Από την άλλη, η «Νέα Ρώµη» κατέστη παράλληλα και ο ιδανικός τόπος για αυτοκρατορικές µηχανορραφίες και δολοπλοκίες, που δεν άργησαν να προκαλέσουν ολέθρια αποτελέσµατα. Στις 29 Μαΐου του 1453, οι οθωµανικές ιαχές ακούστηκαν µέσα στα τείχη της Πόλης. Οπως αναφέρει η παράδοση, κάτι τέτοιο έγινε εφικτό εξαιτίας µιας προδοσίας που επέτρεψε στα στρατιωτικά τάγµατα των Γενίτσαρων να εισβάλουν µέσα από την πύλη της Κερκόπορτας. Οφείλεται όµως πραγµατικά εκεί η πτώση του Βυζαντίου; Ή µήπως η άλωση ήταν απλά η κατάληξη µιας φθίνουσας πορείας που ακολουθούσε η Αυτοκρατορία τους δύο προηγούµενους αιώνες; Τα σηµάδια τουλάχιστον αυτό έδειχναν Η πρώτη άλωση Χοντρικά µπορούµε να υποστηρίξουµε ότι η παρακµή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ξεκίνησε το 1204, όταν και αλώθηκε για πρώτη φορά από τους Σταυροφόρους της Σταυροφορίας. Η Κωνσταντινούπολη είχε πολιορκηθεί πολλές φορές κατά το παρελθόν, όµως το 1204 ήταν η πρώτη φορά που έπεσε στα χέρια των εχθρών της. Τη χρονιά εκείνη οι Λατίνοι Σταυροφόροι στόχευαν
αγνωστη ιστορια ΠΟΛΗΣ και η σταδιακη πτωση του βυζαντιου στην κατάληψη της Ιερουσαλήµ, όµως παρεξέκλιναν της πορείας τους εξαιτίας µιας σειράς τυχαίων -φαινοµενικά- γεγονότων και τελικά κατέλαβαν την Πόλη, την οποία κράτησαν υποδουλωµένη µέχρι το 1261. Οι ιστορικοί δεν µπορούν ακόµα να δώσουν σαφή απάντηση στα αίτια της αλλαγής της πορείας των Σταυροφόρων. Κάποιοι υποστηρίζουν πως τη βοήθειά τους είχε ζητήσει ο ίδιος ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Αλέξιος ο. Μια άλλη εκδοχή είναι αυτή που κάνει λόγο για µια προµελετηµένη κίνηση του Πάπα Ιννοκέντιου, ο οποίος και είχε µυστικά προαποφασίσει την κατάλυση του κέντρου της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Τα αποτελέσµατα της 57ετούς λατινικής κυριαρχίας στην Κωνσταντινούπολη ήταν ολέθρια για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και, σύµφωνα µε σηµαντικούς ιστορικούς, ίσως να ήταν και το βασικότερο γεγονός που οδήγησε στην οριστική κατάρρευση του 1453. Εισβάλλοντας στην Πόλη, οι Σταυροφόροι λεηλάτησαν και κατέστρεψαν το µεγαλύτερο όγκο των θησαυρών που είχαν συγκεντρώσει οι Βυζαντινοί τους προηγούµενους αιώνες. Λέγεται πως εκείνη την περίοδο η Κωνσταντινούπολη έζησε τις πιο βίαιες στιγµές της, όµως αυτό δεν ήταν το χειρότερο Η Αυτοκρατορία άρχισε να διασπάται διοικητικά, χάνοντας την παλιά της δύναµη και ακεραιότητα. Αρχικά χωρίστηκε σε φέουδα που µοιράστηκαν σε Φράγκους φεουδάρχες, ενώ στη συνέχεια διαµελίστηκε σε εσποτάτα (της Θεσσαλονίκης, των Αθηνών, της Αχαΐας), στις βενετικές κτήσεις (Χίου, Κρήτης, Εύβοιας, Κύπρου και Επτανήσων), σε κάποιες ελληνικές αυτοκρατορίες (Νίκαιας και Τραπεζούντας), ενώ λίγο αργότερα δηµιουργήθηκαν και τα εσποτάτα της Ηπείρου και του Μυστρά. Μέσα στους επόµενους δύο αιώνες 19 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 20 Η είσοδος των Σταυροφόρων στην Κωνσταντινούπολη. Πίνακας του Ευγένιου Ντε Λα Κρουά. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ Παλαιολόγος, ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου. από την άλωση των Σταυροφόρων, Αραβες, Αιγύπτιοι, Βούλγαροι και προπάντων Σελτζούκοι Τούρκοι επέκτειναν µε σχετική ευκολία τα εδάφη τους σε βάρος της Αυτοκρατορίας. ολοπλοκίες της αυλής Για την «υψηλή κοινωνία» του Βυζαντίου, οι µηχανορραφίες αποτελούσαν µέρος της καθηµερινότητας. Τις περισσότερες φορές, µάλιστα, το κίνητρο των πράξεων αυτών δεν ήταν παρά οι εγωιστικές φιλοδοξίες των αυλικών. Υποψήφιοι αυτοκράτορες και µέλη της αυλής έδιναν µεγαλύτερο βάρος στην ικανοποίηση των προσωπικών τους µαταιόδοξων επιθυ- µιών, αφήνοντας στην άκρη τις ανάγκες και τα προβλήµατα που αντιµετώπιζε ο λαός, όπως για παράδειγµα τη φτώχεια ή την αντιµετώπιση των εξωτερικών κινδύνων. Οι αριστοκράτες και όσοι βρίσκονταν πέριξ του στέµµατος δεν δίσταζαν να αλληλοεξοντώνονται, ακόµα και αν ήταν µεταξύ τους συγγενείς, προκειµένου να αρπάξουν το θρόνο. Οµως, πέρα από την αναταραχή και τις έριδες που σπέρνονταν µεταξύ διαφόρων ισχυρών οικογενειών, το δραµατικότερο επακόλουθο των δολοπλοκιών αυτών ήταν ότι συχνά πυκνά προκαλούσαν την παρέµβαση εξωτερικών εχθρών στα ζητήµατα του κράτους. Χαρακτηριστικό παράδειγµα ο Αλέξιος, γιος του εκθρονισµένου αυτοκράτορα Ισαάκιου Β, ο οποίος προκειµένου να ανακτήσει το θρόνο ζήτησε τη βοήθεια της ύσης και υποσχέθηκε ως αντάλλαγµα µεγάλα χρηµατικά ποσά, τη συµµετοχή του στις επόµενες Σταυροφορίες και φυσικά την υποταγή του Βυζαντίου στη Ρώµη. Μετά την ανάκτηση της Πόλης από τους Βυζαντινούς, το 1261, στο θρόνο ανέβηκε η δυναστεία των Παλαιολόγων. Αυτοί συνέχισαν τις αδελφοκτονίες και τις δολοπλοκίες, προκαλώντας συνεχώς νέους εµφυλίους στην Αυτοκρατορία, γεγονός που συνέβαλε στο να ξεχαστεί µια για πάντα η παλιά δύναµη και αίγλη της. Η αυξανόµενη πείνα και η φτώχεια άφηναν στην τύχη τους τα κέντρα της περιφέρειας, ενώ η έλλειψη χρηµάτων για τη συντήρηση του στρατού επέφερε -όπως ήταν φυσικό- και τη σταδιακή χαλάρωσή του. Επιπρόσθετα, η απουσία αυτοκρατορικής µέριµνας για το λαό εξαφάνισε την κοινωνική συνοχή και έθρεψε το µίσος των κατοίκων της Αυτοκρατορίας απέναντι στην Αυλή. Ετσι, οι Παλαιολόγοι αναγκάστηκαν να εµπιστευτούν την ασφάλεια της Αυτοκρατορίας σε Ιταλούς και Οθωµανούς µισθοφόρους. Αποκορύφωµα όλων αποτέλεσε η απόφαση του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β Παλαιολόγου (1259-1332) να διαλύσει εντελώς το γηγενή στρατό και στόλο. Το γεγονός αυτό άφησε τα περιθώρια στους Γενουάτες να επεκτείνουν τα εδάφη τους, ενώ «µετέτρεψε» σε µισθοφόρους ξένων στρατών τους άνεργους Βυζαντινούς µαχητές Η άλωση της Πόλης από τους Οθωµανούς στις 29 Μαΐου του 1453.
αγνωστη ιστορια Η κορυφαία σύγκρουση Η Σύνοδος της Φερράρας-Φλωρεντίας σε πίνακα του Μπενότζο Γκοτζόλι. Βαδίζοντας προς την πτώση Πέρα από τους εξωτερικούς κινδύνους, η κατάσταση που επικρατούσε στο εσωτερικό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (ίντριγκες, έπαρση και εξουσιοµανία των ηγετών της), τουλάχιστον 200 χρόνια πριν από την άλωση του 1453, προοιωνιζόταν την πτώση της Πόλης, η οποία µάλιστα, σύµφωνα µε κάποιους µελετητές, συνέβη µε καθυστέρηση. Η Κωνσταντινούπολη, το τελευταίο απόρθητο κοµµάτι της άλλοτε αχανούς Αυτοκρατορίας, ήταν θέµα χρόνου να πέσει στα χέρια των Οθωµανών. Εως και σήµερα βοµβαρδιζόµαστε από ένα πλήθος λαϊκών µύθων που ρίχνουν το «φταίξιµο» για την άλωση στην ανοιχτή Κερκόπορτα Οµως, η Ιστορία καταδεικνύει πως η µικρή αυτή πύλη έµεινε ξεκλείδωτη από λάθος των Βυζαντινών και όχι από κάποια εσκεµµένη προδοσία. Γιατί άραγε οι λεπτοµέρειες της άλωσης εξακολουθούν να µένουν στο περιθώριο της Ιστορίας; Σε αυτό το ερώτηµα ίσως δεν λάβουµε ποτέ απάντηση. Από την άλλη, ουδείς µπορεί να αµφισβητήσει ότι ο θρύλος της Βασιλεύουσας, όπως έχουν επιλέξει οι Ελληνες να τον συντηρούν στη συνείδησή τους, έχει διατηρήσει και τονώσει το εθνικό µας αίσθηµα για πολλούς αιώνες ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ David Nicolle, Constantinople 1453. The end of Byzantium, εκδ. Osprey Military, 2000 Steven Runciman, The fall of Constantinople 1453, Cambridge University Press, Cambridge, Canto Edition 1990. Γεώργιος Φραντζής / Νίκολο Μπάρµπαρο, Η Πόλις εάλω, το χρονικό της πολιορκίας και της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 1993. Ευχαριστούµε πολύ τον ιστορικό και κοινωνιολόγο κ. Ιωάννη Χρονόπουλο για την πολύτιµη βοήθειά του. Ενα από τα µεγαλύτερα ζητήµατα που απασχόλησαν διαχρονικά το εσωτερικό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και το οποίο προκάλεσε έντονες διαµάχες και διαξιφισµούς ήταν σίγουρα οι συζητήσεις που αφορούσαν την ένωση της Ορθόδοξης µε την Καθολική Εκκλησία και η στάση των υτικών στις εκκλήσεις βοήθειας του βυζαντινού παλατιού. Πρόσφορο έδαφος για τη σύγκρουση αυτή είχε δη- µιουργηθεί από πολύ νωρίτερα, όταν οι Φράγκοι κατέλαβαν τη Ρώµη και παρουσιάστηκαν οι πρώτες διαµάχες σε θέµατα πίστης και θρησκείας. Οταν το 1438 έγινε η Σύνοδος της Φερράρας-Φλωρεντίας και η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία έθεσε το ζήτηµα της ένωσης των δύο Εκκλησιών, ήρθε αντιµέτωπη µε την αρνητική στάση των υτικών. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, που ευελπιστούσε να βρει µέσω της ένωσης ένα σύµµαχο για να αντιµετωπίσει τους αλλόθρησκους Οθωµανούς, έκανε πολλές παραχωρήσεις ακόµα και σε θέµατα πίστης -όπως το περίφηµο «filioque»- η πόρτα όµως από την πλευρά των υτικών ηγεµόνων έµεινε ερµητικά κλειστή. Αυτό βέβαια δεν σηµαίνει πως απουσίαζαν και οι ορθόδοξοι που έβλεπαν µε απέχθεια την ένωση των δύο Εκκλησιών. Η στάση των ανθενωτικών ορθοδόξων είχε ποτιστεί από τις βάρβαρες επιθέσεις των υτικών κατά το παρελθόν (βλ. Σταυροφορίες) και είχε βρει υποστηρικτές σε όλα τα κλιµάκια της βυζαντινής κοινωνίας. Χαρακτηριστική του κλίµατος που είχε αναπτυχθεί ήταν η δήλωση του Λουκά Νοταρά, πρωτονοτάριου του Βυζαντίου, ο οποίος φέρεται να είπε πως «Καλύτερα το σαρίκι του Σουλτάνου παρά το καπέλο του Καρδινάλιου». 21 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 22 η µηχανή του χρονου Του Μηνά Ν. Παπαγεωργίου Σε ένα παράξενο ατµοσφαιρικό φαινόµενο, που έγινε ορατό από διάφορες χώρες της Βόρειας Ευρώπης, µας ταξιδεύει αυτή την εβδοµάδα η «Μηχανή του Χρόνου». Πιο συγκεκριµένα, µεταφερόµαστε στο έτος 1908 και στο δηµοσίευµα της εφηµερίδας «Manchester England Courier and Lancashire General Advertiser» (φύλλο 3ης Ιουλίου). Εκείνη τη νύχτα παρατηρήθηκαν πάνω από την πόλη του Βερολίνου αρκετά παράξενα και λαµπερά σύννεφα χρώµατος κόκκινου και κίτρινου. Το ίδιο φαινόµενο είχε παρατηρηθεί το αµέσως προηγούµενο βράδυ και στην Αγγλία (συγκεκριµένα, υπήρξαν αναφορές από το Λονδίνο και το Μάντσεστερ). Αρχικά το γεγονός αποδόθηκε στη δραστηριότητα του Βόρειου Σέλαος (αν και αρκετά ασυνήθιστο για την εποχή), ενώ στη συνέχεια ο διευθυντής του αστρονοµικού παρατηρητηρίου Treptow δήλωσε πως οι παράξενες αυτές λάµψεις στον ουρανό οφείλονταν στην έντονη ηλιακή δραστηριότητα εκείνων των ηµερών. Αξίζει να σηµειώσουµε πως µόλις δύο ηµέρες νωρίτερα είχε λάβει χώρα και το περιστατικό της Τουνγκούσκα στη Σιβηρία, όπου, και για µια άγνωστη µέχρι σήµερα αιτία, ισοπεδώθηκε κυριολεκτικά µια τεράστια έκταση γης.
Φανταστείτε να ζείτε σε μια περιοχή όπου υπάρχει ένα ηφαίστειο το οποίο είναι για πολλούς αιώνες ανενεργό. Ομως, μια μέρα ξυπνάτε και βλέπετε τον κρατήρα του να καπνίζει! Ενα τέτοιο περιστατικό συνέβη κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 70 στην Αλάσκα των ΗΠΑ, προκαλώντας τον πανικό στους κατοίκους. Αλήθειες και Ψέματα myth busters Ενα αλλόκοτο ξύπνημα ηφαιστείου Της συντακτικής ομάδας του weirdnews.gr Η απάτη... Το ξημέρωμα της 1ης Απριλίου του 1974 επιφύλασσε στους κατοίκους της πόλης Sitka στην Αλάσκα των ΗΠΑ μια απρόσμενη και καθόλου ευχάριστη έκπληξη. Η εικόνα τού για 400 χρόνια ανενεργού ηφαιστείου στο όρος Edgecumbe, το οποίο βρίσκεται απέναντι από τη Sitka στο νησί Kruzof, δεν έμοιαζε πλέον ίδια, καθώς ένας μαύρος πυκνός καπνός έβγαινε από τον κρατήρα του. Με άλλα λόγια, έμοιαζε σαν να ήταν έτοιμο να εκραγεί! Αρκετοί κάτοικοι βγήκαν από τα σπίτια τους και ξεχύθηκαν στους δρόμους για να δουν με τα ίδια τους τα μάτια την επικείμενη έκρηξη του ηφαιστείου, ενώ κάποιοι άλλοι έσπευσαν αμέσως στις τοπικές αρχές για να αναφέρουν το γεγονός. Αμέσως, ο διοικητής του Λιμενικού Σώματος της περιοχής διέταξε την απογείωση ενός ελικοπτέρου με σκοπό να πάρει μια πρώτη γεύση από το τι ακριβώς συνέβαινε στο ηφαίστειο. Οταν όμως το πλήρωμα πλησίασε και είδε από κοντά τον κρατήρα, δεν πίστευε στα μάτια του!...και η αλήθεια Οχι, το ανενεργό ηφαίστειο δεν είχε ξυπνήσει. Ο πιλότος του ελικοπτέρου πλησίασε τον κρατήρα και είδε έκπληκτος ένα σωρό από αντικείμενα να καίνε, ενώ ακριβώς δίπλα τους βρισκόταν μια τεράστια πινακίδα που έγραφε «APRIL FOOL» (Πρωταπριλιά)! Το πρωταπριλιάτικο αστείο της ψεύτικης έκρηξης του ηφαιστείου ήταν έργο του 50χρονου Oliver Bickar. Η ιδέα του προέκυψε το 1971, όταν αποφάσισε να συγκεντρώσει περίπου 70 παλιά λαστιχένια αντικείμενα, τα οποία φύλαξε σε μια αποθήκη αεροπλάνων. Χρειάστηκε να περιμένει τρία χρόνια, μέχρι την Πρωταπριλιά του 1974, όταν και αποφάσισε να κάνει πράξη τη φάρσα του. Ο Bickar είχε φροντίσει να ενημερώσει εγκαίρως την τοπική αστυνομία για το τι επρόκειτο να κάνει, όχι όμως και το Λιμενικό Σώμα, ένα γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις και ανησυχία σε δεκάδες συντοπίτες του. Who is who: Το weirdnews.gr είναι η ελληνική πύλη για όλα τα παράξενα και αλλόκοτα νέα που συμβαίνουν στον κόσμο. Είναι ένα από τα κομμάτια που συνδέουν την οικογένεια των εξειδικευμένων blogs του Mετα-Δικτύου υπό την αιγίδα της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού. φαινομενα 23 eλευθεροσ tυποσ
eλευθεροσ tυποσ φαινομενα 24 Τα ψυχοφυσικα φαινομενα στη χρυση εποχη της ελληνικης παραψυχολογιας Υπήρξε μια περίοδος που στη χώρα μας διεξαγόταν μια σοβαρή και με επιστημονικά κριτήρια έρευνα των παραφυσικών φαινομένων. Αυτή ήταν η εποχή της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών και του ιδρυτή της, Αγγελου Τανάγρα, ο οποίος από τη δεκαετία του 1930 (και για 30 περίπου χρόνια) διεξήγαγε μια σειρά από πειράματα και έρευνες σε συνεργασία με εγχώριους και διεθνείς ακαδημαϊκούς φορείς. Το κείμενο που σας παρουσιάζουμε σήμερα μέσα από τη στήλη «Retro Corner» των «Φαινομένων» προέρχεται από το τρίτο τεύχος του εντύπου της Εταιρείας, «Ψυχικαί Ερευναι», που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1925. Του Αγγελου Τανάγρα Ετερον είδος μεταβιβάσεως της σκέψεως, ακόμη δυσεξηγητότερον, είναι η εκ της λανθανούσης μνήμης, καθ ην ο δέκτης αντιλαμβάνεται λέξεις και ιδέας τας οποίας γνωρίζει μεν, δεν σκέπτεται όμως την στιγμήν αυτήν ο πομπός. (Ιδε σχετικά πειράματα εις το τεύχος Φεβρουαρίου 1925). Πάντως, όμως, αι μεταδιδόμεναι λεπτομέρειαι έχουν σχέσιν προς την βασικήν ιδέαν, όπερ μας ενθυμίζει την αναστόμωσιν των εγκεφαλικών κυττάρων. Ισως δε διά του κραδασμού συγκροτημάτων ολοκλήρων μνημονικών κυττάρων να εξηγήται το φαινόμενον. Τηλεπάθεια: Ιδιότητα ανθρώπων και ζώων Η μεταβίβασις εντυπώσεων υπάρχει πιθανώτατα εις την κατωτέραν ζωικήν ζωήν, ιδίως τα έντομα, π.χ. εις τους μύρμηκας δι επαφής των κεραιών (μετάδοσις πανικού, πρόσκλησις εις βοήθειαν κ.λπ.). Αλλά και άνευ επαφής, μεταβίβασις Εις τας πλείστας των μορφών παρετηρήθη ότι σχεδόν πάντοτε τα τυχόν παριστάμενα ζώα, άτινα το πλείστον αντιλαμβάνονται πρώτα το φαινόμενον, καταλαμβάνονται από ανεξηγήτου πανικού εντυπώσεως υπάρχει εντονωτάτη, ως θα ίδωμεν τα περί τηλεπαθείας των ζώων. Πιθανώτατα και ο άνθρωπος, εις τας κατωτέρας βαθμίδας της εξελίξεώς του να είχε την ιδιότητα αυτήν, υπολειφθείσαν και παραμείνασαν κατόπιν υποτυπώδη ένεκα της εξελίξεως του ενάρθρου λόγου, δεν είνε δε αδύνατον εις απωτέραν εποχήν προϊούσης της εξελίξεως, να παραχθή δι αποτόμου μεταλλαγής (ίδε «Θεωρία των αποτόμων μεταλλαγών», τόμος 1925) νέα γενεά ανθρώπων εχόντων ως μόνιμον λειτουργίαν την μεταβίβασιν των σκέψεων ως παρατηρούμεν την σήμερον εις τινά διαισθητικά άτομα. Η μεταβίβασις της σκέψεως ην διεξήλθομεν, αποτελεί ως είπομεν την πειραματικήν μορφήν του φαινομένου της τηλεπαθείας. Η τηλεπάθεια όμως εν τη ζωή διενεργείται αυθορμήτως υπό διαφόρους μορφάς, ίσως αναλόγως της ιδιοσυγκρασίας και της κατά την στιγμήν αυτήν καταστάσεως των συγκοινωνούντων, είτε αναλόγως άλλων συνθηκών ατελώς σπουδασμένων μέχρι τούδε. Οι περιπτώσεις της μεταβίβασης της σκέψης Γενικώς η τηλεπάθεια διαιρείται: α) εις την συνηθεστέραν ατομικήν και β) την σπανιωτέραν ομαδικήν, ότε πολλοί ομού αντιλαμβάνονται το φαινόμενον.
Αι κυριώτεραι µορφαί της ατοµικής τηλεπαθείας είνε αι εξής: 1) Μορφή. Απλή εµφάνισις του ποµπού, αντιστοιχούσα προς θάνατον, δυστύχηµα, κίνδυνον ή έλευσιν του ιδίου. Ο δέκτης βλέπει συνήθως την µορφήν ή και όλον το σώµα του ποµπού (οπτική παραίσθησις;) και µετ ολίγον, ή δέχεται την επίσκεψίν του ή µανθάνει δυστύχηµα θανατηφόρον, κίνδυνον του ιδίου, κ.λπ. επισυµβάντα το πλείστον την ιδίαν ώραν. Εάν η τηλεπάθεια έπεται του συµβεβηκότος, δέον να δεχθώµεν ως επιστηµονικώς αληθοφανές ότι κάποιος εκ των παραστάντων µετέδωσε την εντύπωσιν. 2) Μορφή αναπαραστατική. Κατ αυτήν ο δέκτης βλέπει ολόκληρον σκηνήν δυστυχήµατος, κινδύνου κ.λπ., της οποίας αντικείµενον είνε ο πο- µπός, και ήτις µετ ολίγον εξακριβούται ως αληθής. Πιθανώτατα και ο άνθρωπος, εις τας κατωτέρας βαθµίδας της εξελίξεώς του να είχε την ιδιότητα αυτήν, υπολειφθείσαν και παραµείνασαν κατόπιν υποτυπώδη Οτι δε εις την µορφήν αυτήν ενισχύει την ιδέαν µάλλον οπτικής παραισθήσεως είνε ότι ο ποµπός εµφανίζεται ου µόνον µε τα ενδύµατα της στιγµής του δυστυχήµατος άλλ ενίοτε και µε το µακρυνόν περιβάλλον του, ως δάση, έπιπλα, θάλασσαν κ.λπ. Εν τούτοις ενίοτε φαίνεται ότι πρόκειται περί εκτοπλασµατικού δράµατος. Retro corner 3) Μορφή ανακοινωτική. Κατ αυτήν ο ποµπός ή άλλο άτοµον εµφανιζόµενον ανακοινοί ωρισµένον γεγονός ευρισκόµενον εν σχεδίω ή εν εκτελέσει. 4) Μορφή συµβολική. Οταν το ανακοινούµενον ήτο δυστύχηµα παρίσταται όπως συνήθως εις τα όνειρα, συµβολικώς. 5) Μορφή αποχαιρετιστική. Εις την µορφήν αυτήν ο ποµπός εµφανίζεται είτε αποχαιρετών και ειδοποιών ότι φεύγει είτε συνιστών την οικογένειάν του και παρακαλών δι ωρισµένα ζητήµατα. Εις τας πλείστας των ανωτέρω µορφών ως και τινάς των εποµένων, (φωτεινή, τηλεκινητική) παρετηρήθη ότι σχεδόν πάντοτε τα τυχόν παριστάµενα ζώα (σκύλοι, πτηνά, γάτα), άτινα το πλείστον αντιλαµβάνονται πρώτα το φαινόµενον, και αν ακόµη πρόκειται περί εµφανίσεως του κυρίου των, καταλαµβάνονται από ανεξηγήτου 25 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ
EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ 26 Ο Αγγελος Τανάγρας µε τη στολή του αρχίατρου του Πολεµικού Ναυτικού. Πειράµατα τηλεπάθειας µε τη µέθοδο των καρτών Ζenner. πανικού, τρέµοντα ολόσωµα µε ορθωµένας τρίχας και προσπαθούντα να εύρουν οιονδήποτε καταφύγιον. Το φαινόµενον τούτο είνε ανεξήγητον, διότι αν επρόκειτο περί οπτικής παραισθήσεως, τα ζώα επί τη θέα του κυρίου των αν δεν εξεδήλουν χαράν, έπρεπε τουλάχιστον να παραµείνουν αδιάφορα. 6) Μορφή ψυχοπαθική. Κατ αυτήν ο δέκτης, άνευ λόγου, αισθάνεται κατάπτωσιν ανεξήγητον, βαρυθυµίαν, µελαγχολίαν ή τάσιν προς θρήνον. Και η κατάστασις αυτή αντιστοιχεί προς την επενέργειαν του ποµπού, κινδυνεύοντος ή αποθνήσκοντος. Ωρολόγια σταµατούν ενίοτε θραυσµένου του ελατηρίου των ή άλλα φέροντα βλάβας ενεργούν διά µιας ή και σηµαίνουν την µοιραίαν ώραν 7) Μορφή υποβλητική. Καθ ην ο ποµπός µεταδίδει εις τον δέκτην ολόκληρον ιδέαν, π.χ. µαθητής επιστήσας την προσοχήν του συνεπεία τυχαίου ονείρου εις ωρισµένον θέµα, το υποβάλει κατόπιν ασυναισθήτως εις τον διδάσκαλόν του, κατά την ώραν της εξετάσεως. Οµοια δε φαινόµενα εξηκριβώθησαν άπειρα, εις τα οποία πριν απεδίδετο πρόγνωσις του µέλλοντος. 8) Μορφή ηχητική, καθ ην η ενέργεια του ποµπού εκδηλούται διά κρότων διαφόρου εντάσεως (ακουστική παραίσθησις ή εκτόπλασµα;), από κρότων βηµάτων αποµιµουµένων το βήµα του ποµπού και κρότων ξύλων, µέχρι βιαίων εκπυρσοκροτήσεων, ήχου σπαζοµένων υαλικών ή µετάλλων (παράβαλε στοιχειωµένα σπίτια), κουδουνίσµατος επιµόνου των ηλεκτρικών σηµάντρων ή µουσικών αρµονιών αντιληπτών εις περισσοτέρους του ενός (οµαδική τηλεπάθεια; ). Η µορφή αυτή το συνηθέστερον σηµειούται επί µουσικών. 9) Μορφή φωτεινή. Κατ αυτήν, ο ψυχοδυναµισµός του ποµπού εκδηλώνει την ενέργειάν του δι οπτικής παραισθήσεως ή εκτοπλασµατικής εκφάνσεως, είτε ως λευκάζον νεφέλωµα
Retro corner Η Ελένη Κικίδου, ένα από τα πιο γνωστά και ικανά µέντιουµ της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών. έχον ανθρωπίνην διαγραφήν είτε ως φωτεινόν φωσφορίζον δράµα. 10) Μορφή δονητική καθ ην ο δέκτης αισθάνεται ως ηλεκτρικόν κλονισµόν. 11) Μορφή τηλεκινητική. ( υναµόλυτον). Εις την περιεργοτάτην αυτήν µορφήν, την σπουδαιοτάτην πασών, κατά την στιγµήν του Τηλεκινητικα κοζανης Την προσοχήν της Εταιρείας προσείλκυσαν το παρελθόν φθινόπωρον πληροφορίαι περί γεγονότων τηλεκινητικής φύσεως, έτι εντονωτέρων της Καστορίας, άτινα παρετηρήθησαν εν Κοζάνη χωρίς να γίνη ευρύτερος λόγος περί αυτών. Ο εν Καστορία όθεν ευρισκόµενος διευθυντής της Εταιρείας, αφ ου προηγουµένως εζήτησε και έλαβε τηλεγραφικώς βεβαιωτικάς πληροφορίας παρά του δικηγόρου κ. Τσιτσελίκη, τέως πληρεξουσίου, µετέβη και εκεί ένθα εξηκρίβωσε τα εξής. Εν τη οικογενεία I. Χαλκιά υπηρέτει προ ετών η κόρη Καλλιόπη, εκ Γρεβενών, όπου µόλις διεσώθη υπό του µητροπολίτου εκ βίαιου εξισλα- µισµού. Εις ηλικίαν 16 ετών προσεβλήθη υπό µηνιγγίτιδος, κατόπιν της οποίας επί 6 µήνας είχεν εξαιρετικώς άφθονους καθηµερινάς εφιδρώσεις. ύο έτη τέλος µετά την νόσον αυτήν, παρετηρήθησαν τα πρώτα φαινόµενα, άτινα αφ ου κατ αρχάς προσείλκυσαν την δυσπιστίαν, βαθµηδόν έγιναν επί µακρόν το θέµα οµιλίας όλης της πόλεως και εβεβαιώθησαν εις τοιούτον βαθµόν, ώστε ου µόνον πλείστοι µετέβαινον προς επίσκεψιν της οικογενείας και εγένοντο αυτόπται µάρτυρες, αλλά και εις συγγενικάς οικογενείας εδανείζοντο την Καλλιόπην, ίνα τα προκαλέσουν χάριν διασκεδάσεως. Η Καλλιόπη κατά την παραγωγήν των φαινοµένων εφαίνετο πάσχουσα εντόνως. Παρεπονείτο πόνους ισχυρούς εις την στοµαχικήν χώραν, αι χείρες της έτρεµον σπασµωδικώς και οι οφθαλµοί της εγένοντο άγριοι και ενειµένοι. Σηµειωτέον δε ότι εκάστοτε ησθάνετο το βάρος του τυχόν υψουµένου αντικειµένου αναλόγως των πόνων της, όταν δε ήτο πολύ βαρύ έλεγε εις την οικοδέσποιναν κ. Χαλκιά: «Κυρία! Κάποιο µεγάλο πράγµα γίνεται αυτήν την στιγµή». Και όντως το γεγονός εξηκριβούτο αµέσως. Η σηµασία των φαινοµένων, τινά των όποιων δύνανται να χαρακτηρισθώσιν εκ των σπανιωτέρων, ατυχώς υπετιµήθη ένεκα της ελλείψεως επαρκών γνώσεων περί ψυχοφυσικών φαινοµένων και η Καλλιόπη αφέθη εις εαυτήν. Μετά τι διάστηµα υπανδρεύθη, άλλ ένεκα των φαινο- µένων αυτών ο σύζυγος την εγκατέλειψε και ανεχώρησεν εις Αµερικήν. Κατόπιν τούτου, υπανδρεύθη εκ δευτέρου µετά τίνος ποιµένος και ενεκατεστάθη εις το χωρίον Μηλοτίνι όπου και απέκτησε δύο τέκνα. Η κύησις όµως επενήργησεν ολεθρίως επί της ιδιοπαθείας της, διότι έκτοτε τα φαινόµενα έπαυσαν. Εις το χωρίον αυτό την ανεκάλυψεν ο διευθύνων την Εταιρείαν µετά του νοµάρχου, κ. Κοζύρη, και την µετέφεραν εις το εν Κοζάνη νοσοκοµείον υπό ιατρικήν επιτήρησιν, διότι η διαβεβαίωσίς της ότι τα φαινόµενα ήρχισαν επαναλαµβανόµενα δεν εκρίθη πιστευτή. Εσχάτως έγιναν υπό της Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών εξαιρετικώς ενδιαφέροντα πειράµατα, µεταβιβάσεως της σκέψεως εκ της λανθανούσης µνήµης επί medium, της κ. Κωνσταντίνας I. Νικολαΐδου (Κυψέλη), εις άτινα παρέστησαν ο καθηγητής της Φυσικής εν τω πανεπιστήµιω, κ. Χόνδρος, ο διευθυντής του ναυτικού χηµείου, κ. Κ. όσιος, και ο διευθυντής της Εταιρείας, κ. Αγγελος Τανάγρας. 27 EΛΕΥΘΕΡΟΣ TΥΠΟΣ