1.2.1 1)α)Σε ποιους, ας τους πούμε κλάδους, διαιρούσε ο Αριστοτέλης τη Φιλοσοφία (6 μονάδες); β)ποιο ήταν το περιεχόμενο κάθε κλάδου από αυτούς; β)ποιος από αυτούς ασχολούνταν, έστω και έμμεσα, με την κοινωνία; (6+1=7 μονάδες) 1)Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε διάκριση των κοινωνικών επιστημών από τη φιλοσοφία. Σ Λ 2)Στη ρωμαϊκή εποχή ο κοινωνικός στοχασμός δε διέφερε από εκείνον της αρχαιοελληνικής εποχής. Σ Λ 3)Από τη ρωμαϊκή εποχή μέχρι τα χρόνια του Μακιαβέλι, το έργο του Πλάτωνα αποτελούσε το εγχειρίδιο του τέλειου-σωστού κυβερνήτη της πολιτείας. Σ Λ 1)Η κυρίαρχη ανάλυση της κοινωνικής πραγματικότητας στη ρωμαϊκή εποχή, από την πλευρά των στοχαστών, βασιζόταν στην ηθική στην έννοια της αρετής στα δύο ανωτέρω σε κανένα από τα ανωτέρω 2)Η κυρίαρχη ανάλυση της κοινωνικής πραγματικότητας στη ρωμαϊκή εποχή, από την πλευρά των στοχαστών, βασιζόταν στην ηθική στην έννοια της αρετής στην έννοια της δύναμης-ισχύος σε κανένα από τα ανωτέρω 3) Η κυρίαρχη ανάλυση της κοινωνικής πραγματικότητας στη ρωμαϊκή εποχή, από την πλευρά των στοχαστών, βασιζόταν στην ηθική στην έννοια της αρετής
στην έννοια της δύναμης-ισχύος σε όλα τα ανωτέρω 1.2.3 1)Η δίκη του Γαλιλαίου ποια διαμάχη φέρνει εκφράζει ή αναδεικνύει τη διαμάχη μεταξύ Εκκλησίας και φεουδαρχών θεοκρατικού λόγου και επιστημονικού λόγου αυθεντίας της Εκκλησίας και αυθεντίας των βασιλέων εξουσίας της Εκκλησίας και εξουσίας του αυτοκράτορα 2)Η δίκη του Γαλιλαίου ποια διαμάχη φέρνει εκφράζει ή αναδεικνύει τη διαμάχη μεταξύ Εκκλησίας και φεουδαρχών θεοκρατικού λόγου και επιστημονικού λόγου αυθεντίας της Εκκλησίας και αυθεντίας των επιστημόνων εξουσίας της Εκκλησίας και εξουσίας των μοναρχών 3)Το βασικό γνώρισμα των νεώτερων χρόνων είναι η μετατόπιση των κυρίαρχων αντιλήψεων από το πεδίο του θεοκρατικού λόγου σε αυτό του επιστημονικού λόγου. η μετατόπιση των κυρίαρχων αντιλήψεων από το πεδίο του θεοκρατικού λόγου σε αυτό του ορθολογισμού. η ανάπτυξη αντιλήψεων που θεωρούσαν ότι την αλήθεια μπορεί να την εκφράζει και ο άνθρωπος (με τη βοήθεια της σκέψης του) και όχι τόσο ή όχι μόνο ο Θεός
Ισχύουν όλα τα ανωτέρω 4) Το βασικό γνώρισμα των νεώτερων χρόνων είναι η μετατόπιση των κυρίαρχων αντιλήψεων από το πεδίο του θεοκρατικού λόγου σε αυτό του επιστημονικού λόγου. η μετατόπιση των κυρίαρχων αντιλήψεων από το πεδίο του θεοκρατικού λόγου σε αυτό του ορθολογισμού. η ανάπτυξη αντιλήψεων που θεωρούσαν ότι την αλήθεια μπορεί να την εκφράζει και ο άνθρωπος (με τη βοήθεια της σκέψης του) και όχι η Εκκλησία ή/και η θρησκεία Ισχύουν όλα τα ανωτέρω 5)Στην εποχή του Γαλιλαίου οι κοινωνικές επιστήμες χρησιμοποιούν/υιοθετούν τις μεθόδους των πειραματικών και φυσικών επιστημών. χρησιμοποιούν/υιοθετούν τις μεθόδους ανάλυσης της Φιλοσοφίας. χρησιμοποιούν/υιοθετούν τις μεθόδους ανάλυσης της Θεολογίας. Δεν ισχύει τίποτα από τα ανωτέρω, αφού εκείνα τα χρόνια αναπτύσσουν τις δικές τους ιδιαίτερες μεθόδους ανάλυσης της (κοινωνικής) πραγματικότητας. 1)Οι κοινωνικές επιστήμες αυτονομήθηκαν από τον θεολογικό στοχασμό και τη φιλοσοφία, στην εποχή του Γαλιλαίου. Σ Λ 2)Μέχρι τα χρόνια του Γαλιλαίου οι κοινωνικές επιστήμες και οι αναλύσεις και προτάσεις για τη λειτουργία της κοινωνίας, εξυπηρετούσαν σκοπούς θεολογικούς και εντάσσονταν στο πεδίο τη φιλοσοφίας. Σ Λ 1)Τι γνωρίζεις για τις μεθόδους ανάλυσης που χρησιμοποιούσαν οι κοινωνικές επιστήμες στα χρόνια του Γαλιλαίου; (12 μονάδες) 3.1.1
1) Τι θεωρεί ότι ισχύει στη λεγόμενη φυσική κατάσταση του ανθρώπου ο Χομπς και με ποια θέση του Αριστοτέλη διαφωνεί ο Χομπς ως προς τη φυσική κατάσταση; (4+3=7 μονάδες) 2)α)Για ποιον λόγο, σε σχέση με την ανθρώπινη φύση, συνάπτεται από τα άτομα το λεγόμενο Κοινωνικό Συμβόλαιο προκειμένου να δημιουργηθεί το κράτος (σελ. 69) και β)ποιο είναι το περιεχόμενο αυτού του Συμβολαίου δηλαδή τι δεσμεύονται μέσω αυτού να κάνουν οι πολίτες; (σελ.69) (6+7=13 μονάδες) 3) α)για ποιον λόγο, σε σχέση με τη λειτουργία της (πολιτικής) κοινωνίας κρίνεται απαραίτητο να συνάπτεται από τα άτομα το λεγόμενο Κοινωνικό Συμβόλαιο προκειμένου να δημιουργηθεί το κράτος (σελ.70) και β)ποιο είναι το περιεχόμενο αυτού του Συμβολαίου δηλαδή τι δεσμεύονται μέσω αυτού να κάνουν οι πολίτες; (σελ. 69) (6+7=13 μονάδες) 4)α)Για ποιον λόγο ο Χομπς θεωρεί απαραίτητη την ύπαρξη μιας απόλυτης εξουσίας και β)πώς αντιλαμβάνεται το περιεχόμενο και τη λειτουργία της; (6+6=12 μονάδες) 1)Ο Χομπς θεωρεί πως η ανθρώπινη φύση αποτελεί έναν συνδυασμό πάθους και λόγου (δηλαδή λογικής). Σ Λ 2)Το κράτος Λεβιάθαν εκφράζει, σύμφωνα με τον Χομπς το ιδεατό κράτος, το οποίο λειτουργεί ως φορέας μιας απόλυτης εξουσίας. Σ Λ 3)Ο Χομπς δεν είναι υπέρ μιας απόλυτης εξουσίας. Σ Λ 4)Σύμφωνα με τη θεωρία του Χομπς, είναι μέσω του κράτους «Λεβιάθαν» μπορούν τα εγωιστικά πάθη του ανθρώπου να εκλογικευτούν και μέσω αυτής της εκλογίκευσης να μετατραπούν σε δικαιώματα και υποχρεώσεις με την πολιτική έννοια των όρων. Σ Λ 3.1.2 1)Οι αντιλήψεις του Λοκ εκφράζουν την αστική τάξη που ισχυροποιήθηκε στα χρόνια του. Σ Λ 2)Κατά τον Λοκ το δικαίωμα της ατομικής ιδιοκτησίας θεμελιώνεται στην εργασία. Οπότε, ο άνθρωπος πρέπει να αποκτά τα αγαθά που αποτελούν ιδιοκτησία του μόνο μέσω της εργασίας του, δηλαδή μόνο μέσω των πόρων/χρημάτων που αποκτά από αυτή. Σ Λ 1)Ο Λοκ εξέφρασε τον φιλελευθερισμό που οδήγησε και υποστήριξε την επανάσταση που έγινε στην Αγγλία το 1688 Αγγλία το 1798
Γαλλία το 1789 Γαλλία το 1688 2)Θεωρώντας ο Λοκ ότι το δικαίωμα της ιδιοκτησίας θεμελιώνεται μόνο στο δικαίωμα της εργασίας, ασκεί (έμμεσα) κριτική στην αστική τάξη της εποχής του στη φεουδαρχική τάξη (και στα προνόμιά της) στους βασιλείς της εποχής του στους αργόσχολους/άεργους της εποχής τους, σε όποια (κοινωνική) τάξη και αν ανήκαν, οι οποίοι άρχισαν να πληθαίνουν στα χρόνια του 3)Οι αντιλήψεις του Λοκ αναδεικνύουν τα ατομικά δικαιώματα το δικαίωμα αντίστασης σε μία άδικη κυβέρνηση τον χωρισμό της εκκλησίας από το κράτος Όλα τα ανωτέρω 4)Οι αντιλήψεις του Λοκ αναδεικνύουν τα ατομικά δικαιώματα τον χωρισμό της εκκλησίας από το κράτος την ανάγκη νομιμότητας της κυβέρνησης που θεμελιώνεται στη συναίνεση Όλα τα ανωτέρω 1) α)(i)γιατί κατά τον Λοκ η λεγόμενη φυσική κατάσταση είναι μια κατάσταση «καθαρής αναρχίας», (ii)ποια είναι η θεώρησή του για την ιδιοκτησία και πώς συνδέει την ιδιοκτησία με το δικαίωμα για την αυτοσυντήρηση του ανθρώπου; (μονάδες 3+4) β)ποιο είναι το
περιεχόμενο αυτού του Κοινωνικού Συμβολαίου δηλαδή τι δεσμεύονται μέσω αυτού να κάνουν οι πολίτες- κατά τον Λοκ; (μονάδες 6) ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 3.1.1 και 3.1.2 1)α)Τι ισχύει στη λεγόμενη φυσική κατάσταση των ανθρώπων και της κοινωνίας, σύμφωνα με τον Λοκ; (6 μονάδες) β)ποια είναι η βασική διαφορά αυτής της θεώρησης από την αντίστοιχη θεώρηση που έχει για τη φυσική κατάσταση ο Χομπς; (6 μονάδες) 1)Η αταξία και η παθογένεια της λειτουργίας της κοινωνίας οφείλεται κατά τον Χομπς στο ότι στη φυσική κατάσταση κυριαρχεί ο φόβος του θανάτου και η φροντίδα για αυτοσυντήρηση, ενώ σύμφωνα με τον Λοκ οφείλεται στην πλήρη ελευθερία των ατόμων δηλαδή στην απόλυτη ελευθερία τους να διαθέτουν τα αγαθά και το πρόσωπό τους, αλλά και να ορίζουν τις πράξεις τους κατά τον τρόπο που θεωρούν σωστό, με βάση τον φυσικό νόμο. Σ Λ 2)Η λεγόμενη φυσική κατάσταση είναι ιδανική-ιδεώδης σύμφωνα με τον Λοκ και τον Χομπς. Σ Λ 3)Για τον Χομπς η φυσική κατάσταση είναι προτιμότερη από κάθε είδους διακυβέρνησης, ενώ για τον Λοκ είναι χειρότερη από μία αυθαίρετη, δεσποτική και άνομη κυβέρνηση. Σ Λ 1)Μία βασική διαφορά μεταξύ του Λοκ και του Χομπς είναι ότι Ο Λοκ θεωρεί τη φυσική κατάσταση ιδανική ενώ ο Χομπς όχι. Το Κοινωνικό Συμβόλαιο δεν έχει τόσο σημαντική θέση στη θεωρία του Χομπς όσο έχει σε αυτή του Λοκ. Ο Λοκ θεωρεί πως η πλειοψηφία των ατόμων-πολιτών, όχι μόνο να αναθέτει την εξουσία σε όποιον ή όποιους πολιτικούς κρίνει κατάλληλους, αλλά (πρέπει να) έχει (πάντα) το δικαίωμα να τους απομακρύνει, έστω και με επανάσταση, από την πολιτική ηγεσία αν διαπιστώνει ή κρίνει ότι δεν ενεργούν σωστά ή σύμφωνα με το συμφέρον είτε της πλειοψηφίας των πολιτών, είτε του λαού συνολικά. Ενώ ο Χομπς δεν θεωρεί ότι ο λαός έχει δικαίωμα να απομακρύνει από την πολιτική εξουσία αυτόν ή αυτούς που την κατέχουν. Δεν ισχύει τίποτα από τα ανωτέρω. ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 3.1.1-3.1.2 3.1.3 3.1.4 Σε τι διαφέρει η αντίληψη του Μαρξ για τον ρόλο του κράτους, σε σύγκριση με τις αντιλήψεις των Λοκ, Χομπς, Ρουσσώ για το κράτος, οι οποίες βασίζονται στο λεγόμενο
Κοινωνικό Συμβόλαιο; (Η απάντησή σας μπορεί να εστιάζει στα συμφέροντα που εξυπηρετεί και στις ανάγκες που επιχειρεί να ικανοποιήσει-καλύψει το κράτος μέσω της λειτουργίας του.) (μονάδες 13) 3.1.3 1) Κατά τον Ρουσσώ, στη λεγόμενη φυσική κατάσταση δεν μπορεί να υπάρχει ούτε φιλία ούτε εχθρότητα μεταξύ των ανθρώπων, ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν, στο πλαίσιό της, κοινωνικές σχέσεις. Σ Λ 2)Οι αρχές του Κοινωνικού Συμβολαίου όπως τις προσδιόρισε ο Ρουσσώ, αποτέλεσαν τη βάση των αντιλήψεων που οδήγησαν στην Αγγλική Επανάσταση και ενσωματώθηκαν στις διακηρύξεις της. Σ Λ 1)α)Ποιο γενικό (και όχι με βάση την αρχαιοελληνική αντίληψη που υιοθετεί για την ελευθερία) νόημα δίνει στην έννοια ελευθερία ο Ρουσσώ και β)τι εννοεί με τη φράση του «ο άνθρωπος γεννήθηκε ελεύθερος αλλά είναι αλυσοδεμένος» σε σχέση με την εποχή στην οποία ζούσε ο ίδιος ως στοχαστής; (6+6 μονάδες) 2)Κατά τον Ρουσσώ ο άνθρωπος έπαψε πια να είναι πολίτης όπως ήταν π.χ. στην αρχαία Ελλάδα- και έγινε πια αστός. Τι εννοεί με αυτή του τη διαπίστωση-θέση; 3)Να αναπτύξετε όλα όσα γνωρίζετε για τη λεγόμενη γενική θέληση, σύμφωνα με τον Ρουσσώ, η οποία συναρτάται με το λεγόμενο Κοινωνικό Συμβόλαιο και να εξηγήσετε πώς συναρτάται αυτή με τη λεγόμενη σύμφωνα με τον Ρουσσώ- θέληση όλων. (Μονάδες 13) 3.1.4 1)Κατά τον Μαρξ ποια κοινωνική τάξη θα παίξει τον βασικότερο ρόλο στη διαδικασία της κοινωνικής εξέλιξης; Η αγροτική Αυτή των καπιταλιστών Η εργατική Αυτή των διανοουμένων και των εμπόρων 2) Σύμφωνα με τη θεωρία του Μαρξ ποια τάξη θα παίξει τον βασικότερο ρόλο στη διαδικασία της κοινωνικής εξέλιξης;
Η τάξη των εμπόρων Αυτή των καπιταλιστών Αυτή των διανοουμένων Καμία από τις πιο πάνω 1)Ποια κοινωνική τάξη θα παίξει, σύμφωνα με τον Μαρξ, στο μέλλον τον σημαντικότερο ρόλο και γιατί; (μονάδες 13 ή 12) 2)α)Τι εννοεί ο Μαρξ με τον όρο ταξική συνείδηση; β)σύμφωνα με τη θεωρία του, ποια τάξη εκμεταλλεύεται μιαν άλλη και ποια ακριβώς είναι αυτή η άλλη; (6+6 μονάδες) 1)Η λειτουργία της καπιταλιστικής κοινωνίας, σύμφωνα με τον Μαρξ, βασίζεται στην εκμετάλλευση της καπιταλιστικής τάξης από την εργατική της εργατικής τάξης από την καπιταλιστική της αγροτικής τάξης από την καπιταλιστική της αγροτικής τάξης από την τάξη των φεουδαρχών 2)Η λειτουργία της καπιταλιστικής κοινωνίας, σύμφωνα με τον Μαρξ, βασίζεται στην εκμετάλλευση της τάξης των καπιταλιστών από την τάξη των φεουδαρχών της αγροτικής τάξης από την τάξη των καπιταλιστών της αγροτικής τάξης από την τάξη των φεουδαρχών Δεν ισχύει τίποτα από τα πιο πάνω ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1 και 3
Το κράτος Λεβιάθαν εκφράζει το ιδεατό κράτος που λειτουργεί ως φορέας μιας απόλυτης εξουσίας- σύμφωνα με τη θεωρία του Λοκ του Χομπς του Μακιαβέλι του Αριστοτέλη 3.2 1)Η οικονομική επιστήμη λεγόταν και λέγεται ακόμα, από μερικούς, Πολιτική Οικονομία. Σ Λ 2)Ο Σμιθ και ο Ρικάρντο τοποθετούνται υπέρ της οικονομικής ελευθερίας. Σ Λ 3) Ο Σμιθ και ο Ρικάρντο τοποθετούνται μεν υπέρ της οικονομικής ελευθερίας, αλλά δεν υιοθετούν τις αρχές του Διαφωτισμού για τις ατομικές ελευθερίες. Σ Λ 4) Ο Ρικάρντο και ο Σμιθ τοποθετούνται υπέρ της οικονομικής ελευθερίας και ενστερνίζονται τις αρχές του Διαφωτισμού για τις ατομικές ελευθερίες. Σ Λ 1)Η πολιτική οικονομία εμφανίστηκε ως επιστήμη περίπου στον 18 ο αιώνα περίπου στον 16 ο αιώνα στο τέλος του 19 ου αιώνα στις αρχές του 20 ού αιώνα 3.2.4 1)Ποια χρόνια διατύπωσε την οικονομική θεωρία του ο Κέυνς, ποιο μεγάλο οικονομικό γεγονός συνέβη τότε και ποιες ήταν οι κοινωνικές του συνέπειες; (12 μονάδες)
2)Τι γράφει για αυτό που ονομάζει συμμετοχικές ενώσεις ο Κέυνς και ποιου παλιού θεσμού συνιστά μετεξέλιξη; (13 μονάδες) 1)Ο Κέυνς ήταν υπέρ μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Σ Λ 2)Πόσο σημαντικές είναι οι επενδύσεις Κατά τον Κέυνς και γιατί; (12 μονάδες) 3)Ποια χώρα, πότε και με ποιο αποτέλεσμα, υιοθέτησε και εφάρμοσε τη θεωρία του Κέυνς; (12 μονάδες) 1) Ο βασικότερος στόχος της θεωρίας του Κέυνς ήταν η εξασφάλιση συνθηκών πλήρους ανταγωνισμού η διατήρηση χαμηλού πληθωρισμού η εξασφάλιση πλήρους απασχόλησης η δημιουργία κρατικών επενδύσεων 2) Ο βασικότερος στόχος της θεωρίας του Κέυνς ήταν η διατήρηση του ανταγωνισμού σε όσο το δυνατό χαμηλότερα επίπεδα η εξασφάλιση πλήρους απασχόλησης η μεγιστοποίηση της κερδοφορίας των ιδιωτικών επενδύσεων η μεγιστοποίηση της κερδοφορίας των κρατικών επενδύσεων 3) Ο βασικότερος στόχος της θεωρίας του Κέυνς ήταν η εξασφάλιση η εξασφάλιση χαμηλού επιπέδου τιμών η εξασφάλιση πλήρους απασχόλησης η μεγιστοποίηση της κερδοφορίας των ιδιωτικών επιχειρήσεων η μεγιστοποίηση της κερδοφορίας των κρατικών επιχειρήσεων
3.4 1)Η Ψυχολογία αποτελούσε, αρχικά, κλάδο της Φιλοσοφίας της Κοινωνιολογίας των φυσικών επιστημών της ανθρωπολογίας 1)Η Ψυχολογία αυτονομήθηκε ως επιστήμη από τότε που συνέβη τι, στις μεθόδους έρευνας που χρησιμοποιούσε; (12 μονάδες) 3.5 1)Η Ανθρωπολογία στα πρώτα χρόνια της ανάπτυξής της αφορούσε τη μελέτη των λεγόμενων «πρωτόγονων» κοινωνιών. Σ Λ 2)Οι κλασικές, πλέον, ανθρωπολογικές μελέτες-έρευνες έχουν γίνει κυρίως σε κοινωνίες αποικιών (βρετανικών, γαλλικών κ.ά.). Σ Λ 3)Οι ανθρωπολόγοι στην πλειονότητά τους ανέπτυξαν αντιλήψεις κριτικές ως προς τον δυτικό τρόπο ζωής και την αποικιοκρατία. Σ Λ 4)Στην Ευρώπη η Κοινωνική Ανθρωπολογία συνδέεται στενά με την Κοινωνιολογία. Σ Λ 5)Στην Αμερική η Κοινωνική Ανθρωπολογία συνδέεται στενά με την Κοινωνιολογία. Σ Λ 6)Στην Ευρώπη η Κοινωνική Ανθρωπολογία έχει αξιοποιήσει σημαντικά στοιχεία του έργου μεγάλων κοινωνιολόγων. Σ Λ 7)Στην Αμερική η Κοινωνική Ανθρωπολογία έχει αξιοποιήσει σημαντικά στοιχεία του έργου μεγάλων κοινωνιολόγων. Σ Λ 8)Σήμερα πια, η Κοινωνική Ανθρωπολογία δεν μελετά μόνο τις λεγόμενες «πρωτόγονες» κοινωνίες, αλλά και τις σύγχρονες. Σ Λ 9)Στα χρόνια πού ίσχυε η αποικιοκρατία, η Ανθρωπολογία μελετούσε τις λεγόμενες «εξωτικές» ή «πρωτόγονες» κοινωνίες. Σ Λ 1)Η βασικότερη μέθοδος έρευνας που χρησιμοποιούν οι ανθρωπολόγοι, είναι
το πείραμα η παρατήρηση η συμμετοχική παρατήρηση η λαογραφική έρευνα 2)Η βασικότερη μέθοδος έρευνας που χρησιμοποιούν οι ανθρωπολόγοι, είναι η βιβλιογραφική η επιτόπια η κοινωνιολογική καμία από τις ανωτέρω 3)Η βασικότερη μέθοδος έρευνας που χρησιμοποιούν οι ανθρωπολόγοι, είναι η ιστορική η δημοσκόπηση η κοινωνική καμία από τις ανωτέρω 3)Η αποαποικιοποίηση διήρκεσε από τα χρόνια του Α Παγκοσμίου Πολέμου, μέχρι το τέλος της 10ετίας του 70. από τα χρόνια του Β Παγκοσμίου Πολέμου, μέχρι τα μέσα της 10ετίας του 70. από την αρχή του 20 ού αιώνα μέχρι τα μέσα της 10ετίας του 70. από την αρχή του 20 ού αιώνα μέχρι το τέλος του Β Παγκοσμίου. 4)Η αποαποικιοποίηση διήρκεσε από τα χρόνια του Α Παγκοσμίου Πολέμου, μέχρι το τέλος της 10ετίας του 70.
από την αρχή του 20 ού αιώνα μέχρι τα μέσα της 10ετίας του 70. από τα χρόνια του Β Παγκοσμίου Πολέμου, μέχρι τα μέσα της 10ετίας του 70. από την αρχή Α Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι το τέλος του Β.