ΚΩΔΙΚΑΣ ΗΘΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Το επάγγελμα του μηχανικού είναι ιδιαίτερα σημαντικό δεδομένου ότι είναι γενικά αποδεκτό ότι όσοι ασκούν αυτό το επάγγελμα κάνουν μια εργασία που έχει άμμεση και ζωτική σημασία για την ποιότητα ζωής όλων των ανθρώπων. Κατ αναλογία, οι υπηρεσίες που προσφέρουν οι μηχανικοί απαιτούν τιμιότητα, αντικειμενικότητα, δικαιοσύνη, αμεροληψία και πρέπει να είναι αφιερωμένες στην προστασία της δημόσιας υγείας, ασφάλειας και ευημερίας. Κατά την εξάσκηση του επαγγέλματός τους, οι μηχανικοί πρέπει να ακολουθούν μια επαγγελματική συμπεριφορά που να διακατέχεται από τις υψηλότερες δυνατές αρχές ηθικής συμπεριφοράς προς το κοινό, τους πελάτες, τους εργοδότες αλλά και προς αυτό καθ αυτό το επάγγελμα του μηχανικού 1
Θεμελιώδεις Αρχές Οι μηχανικοί, κατά την εξάσκηση των επαγγελματικών καθηκόντων τους, πρέπει: 1. Να δίνουν άμμεση προτεραιότητα στην ασφάλεια, υγεία και ευημερία των ανθρώπων. 2. Να παρέχουν υπηρεσίες μόνο στην περιοχή της ειδικότητάς τους. 3. Να προβαίνουν σε δημόσιες δηλώσεις που να είναι τεκμηριωμένες, αληθινές και αντικειμενικές. 4. Να ενεργούν σε σχέση με επαγγελματικά θέματα σαν έμπιστοι και ειλικρινείς διαμεσολαβητές και θεματοφύλακες των εργοδοτών ή των πελατών τους. 5. Να αποφεύγουν παραπλανητικές ενέργειες κατά την αναζήτηση επαγγελματικής απασχόλησης. 2
Ασφάλεια-Υγεία-Ευημερία 3 Τμήμα Μηχανολόγων Οι μηχανικοί πολλές φορές διαπιστώνουν ότι μια από τις βασικότερες υποχρεώσεις τους είναι η προστασία της ασφάλειας, υγείας, περιουσίας και ευημερίας των ανθρώπων. Αν σύμφωνα με την επαγγελματική τους κρίση διαπιστώσουν ότι σε κάποιες περιπτώσεις διατρέχουν κίνδυνο η ασφάλεια, υγεία, περιουσία ή η ευημερία των ανθρώπων πρέπει να ενημερώνουν τον εργοδότη ή τον πελάτη τους όπως επίσης και οποιαδήποτε αρμόδια αρχή. Οι μηχανικοί πρέπει να εγκρίνουν μόνο εκείνα τα έγγραφα που παρέχουν τις απαραίτητες εγγυήσεις για την προστασία της δημόσιας υγείας, περιουσίας και ευημερίας σύμφωνα με τις κοινά αποδεκτές θεμελιώδεις αρχές του επαγγέλματος.
Εμπιστευτικότητα- Αξιοπρέπεια-Προστασία 4 Οι μηχανικοί δεν πρέπει να αποκαλύπτουν γεγονότα, δεδομένα ή πληροφορίες το οποία γνωρίζουν, λόγω της άσκησης του επαγγέλματός τους, χωρίς την συγκατάθεση του πελάτη ή του εργοδότη τους εκτός από εκείνες τις περιπτώσεις που τους δίνει τέτοιο δικαίωμα ο νόμος ή ο παρών κώδικας ηθικής. Οι μηχανικοί δεν πρέπει να επιτρέπουν την χρήση του ονόματός τους ή του ονόματος της επιχείρησής τους ούτε και να συνεργάζονται επαγγελματικά με κάποιο πρόσωπο ή επιχείρηση όταν έχουν λόγους να πιστεύουν ότι το πρόσωπο αυτό ή η επιχείρηση επιδίδονται σε δόλιες ή μη έντιμες επιχειρηματικές δραστηριότητες και επαγγελματικές πρακτικές. Οι μηχανικοί που αντιλαμβάνονται κάποια παράβαση αυτού του κώδικα ηθικής πρέπει να συνεργάζονται με τις αρμόδιες αρχές για την αποκάλυψη της παράβασης και να παρέχουν την επαγγελματική τους βοήθεια προς τις αρχές εφόσον αυτό είναι απαραίτητο.
Παροχή Υπηρεσιών στην περιοχή ειδικότητας Οι μηχανικοί πρέπει να αναλαμβάνουν τεχνικό έργο μόνο στην περίπτωση που η εκπαίδευση ή η επαγγελματική εμπειρία τους σχετίζεται με τα ειδικότερα τεχνολογικά θέματα που εμφανίζονται στοέργοαυτό. Οι μηχανικοί δεν πρέπει να υπογράφουν σχέδια ή έγγραφα που σχετίζονται με τεχνολογικά θέματα που δεν είναι της ειδικότητάς τους ούτε και να υπογράφουν σχέδια ή έγγραφα που δεν ετοιμάστηκαν κάτω από την δική τους καθοδήγηση ή έλεγχο. Οι μηχανικοί μπορούν να αναλαμβάνουν την ευθύνη για κάποιο τεχνικό έργο και τον συντονισμό μιας πλήρους μελέτης ή κατασκευής όπως επίσης και να υπογράφουν τα σχετικά τεχνικά έγγραφα, μόνο στην περίπτωση που κάθε επι μέρους τεχνικό κομμάτι του έργου έχει προετοιμαστεί και υπογραφεί από εξειδικευμένους μηχανικούς. 5
Οι μηχανικοί πρέπει να προβαίνουν σε δημόσιες δηλώσεις που να είναι τεκμηριωμένες, αληθινές και αντικειμενικές. 6 Οι μηχανικοί πρέπει να εκδίδουν επαγγελματικές αναφορές, δηλώσεις και πιστοποιητικά ή βεβαιώσεις που να είναι αληθινές και αντικειμενικές. Οι μηχανικοί μπορούν να εκφράζουν δημόσια μια επαγγελματική γνώμη πάνω σε τεχνικά θέματα μόνο στην περίπτωση που η γνώμη αυτή μπορεί να θεμελιωθεί από επαρκή γνώση του θέματος και εξειδίκευση. Οι μηχανικοί δεν θα πρέπει να κάνουν δηλώσεις ή κριτική πάνω σε τεχνικά θέματα που χρηματοδοτούνται από κάποια ενδιαφερόμενα μέρη, εκτός εάν έχουν προαναφέρει τον χρηματοδότη τους.
Οι μηχανικοί ενεργούν σαν έμπιστοι και ειλικρινείς διαμεσολαβητές των εργοδοτών ή των πελατών τους. Οι μηχανικοί πρέπει να αποκαλύπτουν στους πελάτες ή τους εργοδότες τους όλα τα αλληλοσυγκρουόμενα πιθανά συμφέροντα που γνωρίζουν. 7 Οι μηχανικοί δεν θα πρέπει να δέχονται αμοιβή, οικονομική ή άλλης μορφής από περισσότερα του ενός ενδιαφερόμενα μέρη για την ίδια μελέτη ή κατασκευή. Οι μηχανικοί δεν θα πρέπει να δέχονται οικονομική ή άλλου είδους ενίσχυση, άμμεση ή έμμεση, από εντολοδόχους, διαμεσολαβητές ή άλλα ενδιαφερόμενα μέρη.
Αξιοπρέπεια 8 Τμήμα Μηχανολόγων Οι μηχανικοί που παρέχουν δημόσιες υπηρεσίες ως μέλη, σύμβουλοι ή υπάλληλοι μιας κυβερνητικής επιτροπής ή ενός υπουργείου δεν θα πρέπει να συμμετέχουν σε αποφάσεις που αφορούν τις επαγγελματικές υπηρεσίες που παρέχονται από αυτούς τους ίδιους ή οργανισμούς στους οποίους εργάζονται κατά την ιδιωτική ή δημόσια άσκηση του επαγγέλματος του μηχανικού. Οι μηχανικοί δεν θα πρέπει να δέχονται ή να επιδιώκουν επαγγελματικό συμβόλαιο με κυβερνητικές επιτροπές ή υπουργεία στα οποία κάποιο στέλεχος του οργανισμού στον οποίο εργάζονται υπηρετεί ως μέλος.
9 Οι μηχανικοί πρέπει να αποφεύγουν παραπλανητικές ενέργειες κατά την αναζήτηση επαγγελματικής απασχόλησης Οι μηχανικοί δεν πρέπει να δίνουν ψευδή εικόνα των ακαδημαϊκών και επαγγελματικών επιτευγμάτων, των δικών τους ή των συνεργατών τους. Οι μηχανικοί δεν θα πρέπει να προσφέρουν, να δέχονται ή να επιδιώκουν, άμμεσα ή έμμεσα, κάποια πολιτική συμμετοχή και ανάμιξη στην απονομή ενός επαγγελματικού συμβολαίου από μια δημόσια αρχή. Δενθαπρέπειναπροσφέρουνκάποιοδώροήάλλης μορφής υπηρεσία προκειμένου να εξασφαλίσουν κάποια εργασία.
Επαγγελματικές Υποχρεώσεις των Μηχανικών Οι μηχανικοί πρέπει να παραδέχονται τα λάθη τους και να αποφεύγουν την διαστρέβλωση των γεγονότων στην προσπάθεια τους για αιτιολόγηση των αποφάσεων τους. Οι μηχανικοί πρέπει να συμβουλεύουν τους πελάτες ή τους εργοδότες τους όταν πιστεύουν ότι κάποιο επαγγελματικό έργο θα είναι ανεπιτυχές. Οι μηχανικοί που δεσμεύονται εργασιακά με κάποιο εργοδότη δεν πρέπει να δέχονται εξωτερική προσφορά εργασίας που να είναι σε βάρος της κανονικής τους εργασίας. Προτού δεχθούν κάποια εξωτερική προσφορά εργασίας θα πρέπει να ενημερώνουν τους εργοδότες τους. 10
Οι μηχανικοί πρέπει σε όλες τις περιπτώσεις να αποσκοπούν στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. 11 Οι μηχανικοί πρέπει να επιδιώκουν ευκαιρίες για την παροχή εποικοδομητικών υπηρεσιών στις δημόσιες υποθέσεις και να εργάζονται για την προώθηση και βελτίωση της ασφάλειας, υγείας και ευημερίας του κοινωνικού συνόλου. Οι μηχανικοί δεν πρέπει να εκπονούν, να υπογράφουν ή να επικυρώνουν μελέτες, σχέδια και/ή προδιαγραφές που δεν παρέχουν τις απαραίτητες εγγυήσεις για την δημόσια υγεία και ευημερία σε συμφωνία με τα κοινώς αποδεκτά κριτήρια του επαγγελματος του μηχανικού.
Οι μηχανικοί πρέπει να αναγνωρίζουν την εργασία που έγινε από άλλους μηχανικούς και τα ιδιοκτησιακά συμφέροντα των άλλων. 12 Οι μηχανικοί πρέπει, όποτε αυτό είναι δυνατό, να αναφέρουν το άτομο ή τα άτομα τα οποία είναι υπεύθυνα για επιμέρους μελέτες, εφευρέσεις, συγγραφικά έργα ή άλλα επιτεύγματα. Οι μηχανικοί, προτού αναλάβουν κάποια εργασία για λογαριασμό τρίτων η οποία θα σχετίζεται με βελτιώσεις, σχέδια, μελέτες, εφευρέσεις ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να δικαιολογεί πνευματική ιδιοκτησία ή ευρεσιτεχνία, πρέπει να κάνουν μιά σαφή συμφωνία σχετικάμεταπνευματικάδικαιώματατηςεργασίαςτους. Τα σχέδια, οι μελέτες, τα δεδομένα, τα αρχεία και οι σημειώσεις τα οποία σχετίζονται με εργασία του μηχανικού που έγινε για λογαριασμό κάποιου εργοδότη είναι ιδιοκτησία του εργοδότη.
Αναφορές Ο παραπάνω κώδικας ηθικής αποτελεί μετάφραση του κώδικα ηθικής μηχανικών του Εθνικού Οργανισμού Επαγγελματιών Μηχανικών των Η.Π.Α. (National Society of Professional Engineers), που ιδρύθηκε το 1934. Μεταφραστής: Δρ. Μιχάλης Κουναλάκης. Επιμελητής έκδοσης: Γ. Μπεργελές Δημοσιεύθηκε στο Δελτίο του Συλλόγου Μηχ/γων-Ηλεκ/γων Μηχανικών 1998 13