ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 22 10680 ΑΘΗΝΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ TΗΛ. (210)3665414-5 FAX: (210)3665420 e-mail : pressoffice1@pasok.gr Αθήνα, 17 Ιουλίου 2013 ΟΜΙΛΙΑ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΣΤΗΝ ΕΚ ΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΙΣΤΑΜΕ «ΕΤΟΙΜΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ: Η ΕΛΛΑ Α ΜΕΤΑ ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ» Κυρίες και κύριοι, αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, σας ευχαριστώ για την παρουσία σας. Και ευχαριστώ το ΙΣΤΑΜΕ και τον Χρήστο ερβένη για τη θερµή υποδοχή και την ευκαιρία που µου δίνει να πω δυο λόγια, καλωσορίζοντας ένα πολύ καλό µου φίλο, τον Daniel Cohen, που είναι ο κεντρικός εισηγητής της σηµερινής εκδήλωσης. Με τον Daniel Cohen συµπορευτήκαµε σε µια πάρα πολύ κρίσιµη φάση της ελληνικής οικονοµίας τα προηγούµενα χρόνια, στη φάση της σκληρής διαπραγµάτευσης για τη δραστική µείωση του ελληνικού δηµοσίου χρέους, για την ελάφρυνση των εποµένων γενεών Ελληνίδων και Ελλήνων. Η επιστηµονική του βοήθεια, η πίστη στο εγχείρηµα αυτό, τον ανάδειξε σε ένα πρωταγωνιστή του επιστηµονικού και τεχνικού παρασκηνίου αυτής της τεράστιας πολιτικής διαπραγµάτευσης -και θα µου επιτρέψετε να πω- και εθνικής επιτυχίας. Ο Daniel Cohen µε την επιστηµονική του γνώση, που δεν είναι µια γνώση εργαστηρίου, γιατί είναι ένας µαχόµενος και µαχητικός προοδευτικός Ευρωπαίος οικονοµολόγος, είχε εντοπίσει ευθύς εξ αρχής νωρίτερα από πολλούς άλλους την ανάγκη να διασφαλιστεί η µακροπρόθεσµη βιωσιµότητα του ελληνικού δηµοσίου
χρέους, για να πιάσει τόπο η µεγάλη προσπάθεια που κάνουµε για τη δηµοσιονοµική προσαρµογή και για τη διαρθρωτική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονοµίας. Και είναι αρµόδιο πρόσωπο, από κάθε άποψη να εκφραστεί τώρα, εδώ στην Ελλάδα στην Αθήνα, να αξιολογήσει το σηµείο στο οποίο βρίσκεται η εφαρµογή του προγράµµατος προσαρµογής της ελληνικής οικονοµίας. Να θέσει επί τάπητος το µεγάλο ερώτηµα εάν η Ελλάδα έχει λόγο ή αντέχει να πάρει οποιαδήποτε πρόσθετα δηµοσιονοµικά µέτρα, ή αν πρέπει να προχωρήσουµε σε µια άλλη φάση αυτής όλης της µεγάλης εθνικής - θα µου επιτρέψτε να πω και πανευρωπαϊκής προσπάθειας- µε άλλες µεθόδους, οι οποίες είναι πολύ πιο αποτελεσµατικές. Αναρωτιόµαστε όλοι στη χώρα αυτή και διεθνώς: υπήρχε άλλη λύση; Μπορούσαµε να ακολουθήσουµε ένα σχέδιο Β; Έχω πει πολλές φορές ότι εκεί που είχε φτάσει το πράγµα, µε ένα δηµοσιονοµικό έλλειµµα µε ονοµαστικούς όρους κοντά στο 16% και µε ένα πρωτογενές δηµοσιονοµικό έλλειµµα που ξεπερνούσε το 12% τα 24 δις, µε µια χώρα που βρισκόταν πρακτικά σε αδυναµία κάλυψης των χρηµατοδοτικών της αναγκών, δεν µπορούσε να γίνει, τη στιγµή εκείνη, τίποτε άλλο. εν υπήρξε ποτέ µια καλύτερη εναλλακτική λύση. εν είχαµε ποτέ την πολυτέλεια να διαλέξουµε ανάµεσα σε ένα κακό, σκληρό, επώδυνο σενάριο και ένα σενάριο πιο ήπιο, πιο φιλικό, πιο αργό. Εάν δεν γινόταν η επιλογή αυτή, η άλλη λύση θα ήταν η απόλυτη καταστροφή. Όταν έχεις να διαλέξεις ανάµεσα σε σκληρές πολιτικές σε µεγάλες θυσίες, σε επώδυνα µέτρα, αλλά η µόνη πραγµατική εναλλακτική λύση είναι η απόλυτη κατάρρευση όλων των θεσµών και των δοµών της ελληνικής οικονοµίας και της χρηµατοοικονοµικής σφαίρας και της πραγµατικής οικονοµίας, όταν η εναλλακτική λύση είναι η κατάρρευση του τραπεζικού συστήµατος, η εξανέµιση των περιουσιών των Ελλήνων, η εκµηδένιση καταθέσεων και ακίνητων περιουσιών, όταν έχεις να διαλέξεις ανάµεσα σε µια γιγαντιαία αύξηση της ανεργίας και σε µια κατάρρευση του παραγωγικού ιστού πλήρη, δεν έχεις περιθώρια άλλων επιλογών. Έπρεπε να γίνει η λιγότερο επώδυνη επιλογή, την οποία ο ελληνικός λαός βιώνει ως ακραία επώδυνη και είναι, γιατί ευτυχώς έχουµε γλιτώσει το χειρότερο βίωµα. Αναφέροµαι πολύ συχνά στο καταλυτικό παράδειγµα της Κύπρου. Αναφέροµαι πολύ συχνά στο παράδειγµα πανίσχυρων οικονοµικά ευρωπαϊκών χωρών, που ανήκουν στο κλειστό «κλαµπ» των µεγαλύτερων οικονοµιών του κόσµου, που έχουν υποταχτεί στους όρους ενός µνηµονίου που είναι παρόµοιοι µε τους ελληνικούς, χωρίς καν να 2
πάρουν οικονοµική βοήθεια µε τη µορφή ενός µεγάλου δανείου. Η Πορτογαλία έχει πάρει ένα δάνειο εντυπωσιακά µικρό σε σχέση µε τα 250 δις του ελληνικού πακέτου, στο οποίο πρέπει να προσθέσουµε την έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας που κάποια στιγµή έφτανε τα 150 δις. Και πρέπει να προσθέσουµε και τη µείωση του ελληνικού ηµοσίου χρέους, από το οποίο αφαιρέθηκαν 130 δις ευρώ προς όφελος των µελλοντικών γενιών. Αυτό συνοδεύτηκε µε σκληρούς όρους γρήγορης δηµοσιονοµικής προσαρµογής. εν τους θέλαµε ποτέ τους όρους αυτούς, δεν θα κάναµε ποτέ µόνοι µας την επιλογή µιας ταχύρρυθµης, συχνά βίαιης δηµοσιονοµικής προσαρµογής. Αλλά έπρεπε να συνοµιλήσουµε µε µια εξιά συντηρητική Ευρώπη, µε µια Ευρώπη στην οποία κυριαρχεί µια µονοδιάστατη νεοφιλελεύθερη αντίληψη. Αυτοί είναι οι συσχετισµοί και δεν υπάρχουν δυστυχώς καλύτεροι συσχετισµοί διεθνώς. Άρα, τη στιγµή εκείνη, έπρεπε να αποδεχτούµε το αναγκαίο πακέτο των 250 δις, να αποδεχτούµε τη λογική της ταχύρρυθµης δηµοσιονοµικής προσαρµογής, ξέροντας ότι αυτό θα έχει οδυνηρές επιπτώσεις στην ανάπτυξη, στην ανεργία, στην κοινωνική συνοχή, στο πολιτικό κλίµα, στις πολιτικές συµπεριφορές. Γι' αυτό τώρα είµαστε σε θέση, απευθυνόµενοι στους θεσµικούς µας εταίρους να πούµε πως η Ελλάδα έχει πετύχει ένα θαύµα στη δηµοσιονοµική προσαρµογή χάρις στις θυσίες του ελληνικού λαού. Η δηµοσιονοµική προσαρµογή, ως προς το έλλειµµα, ξεπερνά τις 10 ποσοστιαίες µονάδες ονοµαστικά και µε όρους κυκλικά προσαρµοσµένους και διαρθρωτικούς. Αν δηλαδή λάβουµε υπόψη µας την επιρροή της ύφεσης και µέτρα εφ' άπαξ, που πρέπει να ληφθούν κάποιες χρονιές, η προσαρµογή ξεπερνά τις 17 µονάδες του ΑΕΠ. Έχουµε φτάσει αυτή τη στιγµή να έχουµε διαρθρωτικά όχι έλλειµµα αλλά πλεόνασµα. Να είµαστε η χώρα που έχει τις καλύτερες επιδόσεις, όπως θα µας εξηγήσει σε λίγο ο Daniel Cohen. Και αυτό είναι το βασικό, το θεµελιώδες επιχείρηµα που µας επιτρέπει να λέµε όχι µεταξύ µας, όχι για λόγους πολιτικούς εσωτερικούς δηµαγωγικούς συνθηµατολογικούς, ότι η Ελλάδα δεν πρέπει, δεν µπορεί, δεν χρειάζεται να λάβει πρόσθετα δηµοσιονοµικά µέτρα που περιορίζουν τα εισοδήµατα, τους µισθούς, τις συντάξεις, το διαθέσιµο εισόδηµα, τη ζήτηση. Βέβαια, από την άλλη µεριά, είναι προφανές ότι πρέπει να εστιάσουµε τις προσπάθειές µας στη µεγάλη αλλαγή που πρέπει να γίνει στο κράτος, στο µοντέλο ανάπτυξης, στις συµπεριφορές. Άρα, όπως είχα την ευκαιρία να πω πολλές φορές, η 3
θέση µας διατυπωµένη επιγραµµατικά είναι: όχι στα δηµοσιονοµικά µέτρα, ναι στις διαρθρωτικές αλλαγές. Ναι σε οποιαδήποτε παρέµβαση είναι αναγκαία για να αποκτήσει η Ελλάδα ένα κανονικό κράτος, για να αποκτήσει η Ελλάδα ένα µοχλό ανάπτυξης στην υπηρεσία του πολίτη και του γενικού συµφέροντος. Αυτό συνδέεται άµεσα και µε το ζήτηµα της µακροπρόθεσµης βιωσιµότητας του ελληνικού δηµοσίου χρέους. Το ελληνικό δηµόσιο χρέος καθίσταται βιώσιµο, εάν στρέψουµε την προσοχή µας στον παρανοµαστή, στους ρυθµούς ανάπτυξης. Γιατί µόνο έτσι µπορούµε να διασφαλίσουµε όχι µόνο τα αριθµητικά δεδοµένα της βιωσιµότητας, αλλά τα κοινωνικά και πολιτικά δεδοµένα. Χρειαζόµαστε µια βιώσιµη χώρα, µια βιώσιµη πραγµατική οικονοµία, χρειαζόµαστε µια βιώσιµη δηµοκρατική ευρωπαϊκή πατρίδα. Και αυτό µπορούµε να το πετύχουµε κινητοποιώντας τις δηµιουργικές παραγωγικές δυνάµεις του τόπου που, αυτή τη στιγµή, είναι εγκλωβισµένες και πρέπει να απελευθερωθούν. Και η πιο σηµαντική η πιο ζωντανή δύναµη είναι η δύναµη που έχει το µυαλό των Ελλήνων και η δύναµη που έχουν τα χέρια των Ελλήνων, το εργατικό µας δυναµικό. Το µεγαλύτερο εµπόδιο αυτή τη στιγµή είναι η απαράδεκτη πολιτικά, οικονοµικά και ηθικά ανεργία, ιδίως η ανεργία των νέων. Και είναι προφανές ότι αυτό δεν µπορεί να αντιµετωπιστεί µε φυσιολογικό τρόπο και µε µια αναµονή πολυετή. Χρειάζονται παρεµβάσεις οι οποίες υπερβαίνουν τη φυσιολογική εξέλιξη των δυνάµεων της αγοράς. Γι' αυτό επιµένουµε στην ανάγκη για ειδικά προγράµµατα, για αναπροσανατολισµό διαθέσιµων κονδυλίων που θα στηρίξουν τις επιχειρήσεις και άρα τις υφιστάµενες θέσεις εργασίας και θα δηµιουργήσουν κοιτάσµατα απασχόλησης, έστω προσωρινά, για τους άνεργους και ιδίως για τους άνεργους νέους. Για µας αυτό είναι η πρώτη προτεραιότητα. Προτεραιότητα κοινωνική, ηθική, συναισθηµατική, αναπτυξιακή. Σήµερα ανακοινώσαµε τη µείωση του Φόρου Προστιθέµενης Αξίας στην εστίαση από 1 η Αυγούστου. Ένα µέτρο που έχει µια συµβολική αξία, πέρα από την πραγµατική επιρροή στη συµπεριφορά των καταναλωτών, πέρα από την πραγµατική επιρροή στη λειτουργία της αγοράς σε ένα τοµέα εξαιρετικά κρίσιµο, γιατί συνδέεται µε την τουριστική βιοµηχανία της χώρας. Αυτό σηµαίνει ότι τα επιχειρήµατά µας αρχίζουν να γίνονται αντιληπτά. εν µπορεί η προσέγγιση να είναι στενά φορολογική, στενά δηµοσιονοµική, στενά αριθµητική. 4
Πρέπει να επιτρέψουµε στην αγορά να αναπτύξει τη δυναµική της. Έχει πολύ µεγάλη σηµασία σε όλες µας τις συζητήσεις -και αυτό κάνουµε ως Κυβέρνηση, αυτό κάνουµε ως κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αυτό κάνει το ΠΑΣΟΚ, ως ένα κόµµα που σηκώνει το βάρος της διαχείρισης της κρίσης τόσα χρόνια και πληρώνει δυσανάλογα µεγάλο κόστος πολιτικό και συναισθηµατικό. Αυτό κάνουµε για να πετύχουµε το στόχο µας, που είναι να αποκτήσει ξανά τη χαµένη της δυναµική η ελληνική οικονοµία. Χαίροµαι γιατί σήµερα αρχίζουµε τη συζήτηση για την Ελλάδα µετά το Μνηµόνιο. Γιατί η απάντηση στο ερώτηµα «Ποιος είναι ο τρόπος για να φύγουµε από το Μνηµόνιο οριστικά, µε φερεγγυότητα και αποτελεσµατικότητα και να περάσουµε σε ένα δικό µας ενδογενές, εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης;» Η απάντηση είναι ότι ο µόνος δρόµος είναι αυτός που λέµε τώρα. Να οριστικοποιήσουµε τη δηµοσιονοµική µας επιτυχία, να µην υπονοµεύσουµε την επιτυχία αυτή µε πρόσθετα µη αναγκαία -γιατί δεν είναι αναγκαία- δηµοσιονοµικά µέτρα. Αλλά να αποκτήσουµε την αναγκαία αυτοπεποίθηση και πίστη σε σχέση µε τις διαρθρωτικές αλλαγές, για να απελευθερώσουµε τις παραγωγικές δηµιουργικές δυνάµεις του τόπου. Και χαίροµαι γιατί αυτά θα µας τα παρουσιάσει σήµερα, τροφοδοτώντας τη συζήτηση ανάµεσα σε πολύ έγκυρους συζητητές που µας τιµούν µε την παρουσία τους, ο Daniel Cohen που τα υποστηρίζει αυτά γιατί τα πιστεύει, αλλά κυρίως τα υποστηρίζει γιατί τα µελετά και τα τεκµηριώνει. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. 5