Θέμα: Τεχνολογία και Αθλητισμός Υποθέμα: Φαρμακοδιέγερση Σχολικό έτος:2016-2017 1 ο Γενικό Λύκειο Πετρούπολης Υπεύθυνος καθηγητής:κ.μανασής Βασίλης Για την εργασία αυτή επιμελήθηκαν οι μαθητές/τριες:βουζίκα Χρύσα Παναγιώτης Βασιλείου Ηλιάνα Μίχα Νικολέτα Δούβρη
Περιεχόμενα: Κεφάλαιο 1 ο ορισμός φαρμακοδιέργεσης Κεφάλαιο 2 ο Ιστορική αναδρομή Κεφάλαιο 3 ο Πρόσφατο σκάνδαλο στην Ρωσία Κεφάλαιο 4 ο Αναβολικά και η χρήση τους Κεφάλαιο 5 ο Παρενέργειες αναβολικών στα 2 φύλα
Φαρμακοδιέργεση ή ντόπινγκ(κεφάλαιο 1 ο ) 31/10/2016 Ορισμός: 1. Η χρήση ενός μέσου (ουσίας ή μεθόδου), η οποία είναι ενδεχομένως βλαβερή για την υγεία τους και ή είναι ικανή να αυξήσει την απόδοση των αθλητών, ή 2. Η ανεύρεση στο σώμα ενός αθλητή μιας Απαγορευμένης Ουσίας ή απόδειξη της χρήσης από αυτόν ή απόδειξη της χρήσης Απαγορευμένης Μεθόδου. Το ντόπινγκ αντικρούει τις θεμελιώδεις αρχές του Ολυμπισμού, των αθλημάτων και της ιατρικής ηθικής. Απαγορεύεται η σύσταση, πρόταση, έγκριση, εμπορία, παράβλεψη ή διευκόλυνση της χρήσης οποιασδήποτε ουσίας ή μεθόδου που καλύπτεται από τον ορισμό του ντόπινγκ. Αυτό που πρέπει να γνωρίζει ένας αθλητής, είναι ότι το ντόπινγκ μπορεί να τον σκοτώσει, σε κάθε περίπτωση πάντως σκοτώνει τον αθλητισμό. Το ντόπινγκ καταλύει όλες τις αρχές του αθλητισμού. Τραυματίζει ανεπανόρθωτα τη χαρά του παιχνιδιού, δεν σέβεται τους αθλητικούς κανόνες, τους υπόλοιπους αθλητές και τους φιλάθλους. Πέρα από την καταστρατήγηση της κάθε προσωπικής ή αθλητικής ηθικής, το ντόπινγκ είναι πάνω από όλα επικίνδυνο για την υγεία, έχει προσωρινά αποτελέσματα και καθιστά αβέβαιο το μέλλον του αθλητή, γιατί μπορεί να προκαλέσει μόνιμες βλάβες στον οργανισμό. Είναι λοιπόν ανούσιο να ριψοκινδυνεύει κανείς τα πάντα, από τη στιγμή που μια καλά σχεδιασμένη προπόνηση, μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή σε συνδυασμό με μια επαρκή αξιοποίηση των προσωπικών δεξιοτήτων, είναι σε θέση να κάνει πραγματικότητα τα όνειρα και τις φιλοδοξίες ενός αθλητή.
Ιστορική αναδρομή (Κεφάλαιο 2 ο ) Από την αρχαιότητα οι αθλητές έβρισκαν τρόπους να ενισχύσουν την απόδοση τους κατά τη διάρκεια των αγώνων, με πολύ πιο αθώα, βέβαια, μέσα σε σχέση με τη σημερινή εποχή. Αλλά δεν ήταν οι μόνοι. Ο όρος "dopping" εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε ένα αγγλικό λεξικό, το 1889, και πιστεύεται πως από τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 υπήρχαν ντοπαρισμένοι αθλητές! Μάλιστα, το 1904 ο νικητής του μαραθωνίου Τόμας Χικς κατέρρευσε μετά τον τερματισμό και ανακαλύφθηκε πως είχε καταναλώσει στρυχνίνη με μπράντι, προκειμένου να διεγείρει τον οργανισμό του! Το ντόπινγκ εδραιώθηκε, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, τις δεκαετίες του 1920 και 1930,αν και ήδη υπήρχαν αναφορές για αθλητές που έκαναν χρήση ουσιών προκειμένου να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους. Το1935 Γερμανοί επιστήμονες απομόνωσαν την τεστοστερόνη και τη χρησιμοποίησαν για να αυξήσουν τη μυϊκή δύναμη και την επιθετικότητα τόσο των στρατιωτών του Χίτλερ, όσο και των αθλητών της χώρας στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου το 1936, όπως λέγεται. Μια ακόμη ανακάλυψη ήρθε το 1955, όταν δημιουργήθηκαν τα πρώτα αναβολικά στεροειδή, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον από χώρες του ανατολικού μπλοκ, κατά τη διάρκεια του επονομαζόμενου «Ψυχρού Πολέμου». Με κάθε επιτυχία Ανατολικών αθλητών να γίνεται αντικείμενο προπαγάνδας, η χρήση ουσιών από Ανατολικούς (κυρίως) αθλητές έγινε γνωστή μετά την ενοποίηση της Γερμανίας, ενώ από την πλευρά των Δυτικών πιο διαδεδομένη ήταν η διαδικασία προσθήκης αίματος στους αθλητές. Μετά από τη γενική παραφιλολογία αλλά και μερικούς θανάτους αθλητών που σχετίστηκαν με τη χρήση απαγορευμένων ουσιών, η διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή δημιουργεί το 1967 επίσημη ιατρική επιτροπή, ενώ οι έλεγχοι ντόπινγκ εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού το 1968, αλλά περιορίστηκαν μόνο για τη διάρκειά τους. Τα αναβολικά στεροειδή απαγορεύτηκαν τελικά το 1975, αλλά τίποτα δεν εμπόδιζε τους αθλητές να τα χρησιμοποιούν άφοβα κατά την προετοιμασία τους και να τα σταματούν λίγο πριν τους αγώνες για να μην πιαστούν. Τελικά, και μετά τον
πάταγο που προκάλεσε η υπόθεση του Καναδού σπρίντερ Μπεν Τζόνσον (στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1988 στη Σεούλ, όταν βρέθηκε ντοπαρισμένος μετά τη θριαμβευτική του νίκη στα 100 μέτρα, η Διεθνής Επιτροπή Αθλητισμού (IAAF) επέβαλε από το 1989 και το δειγματοληπτικό έλεγχο σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Δέκα χρόνια μετά, το 1999, ιδρύεται η WADA, η παγκόσμια υπηρεσία ενάντια στο ντόπινγκ, με αρμοδιότητα να διεξάγει έρευνες αλλά και ελέγχους πάνω στο αντικείμενο. Τέλος, η πιο γνωστή μέθοδος είναι αυτή της προσθήκης αίματος στους αθλητές. Ο αθλητής αποθηκεύει το αίμα του πριν τη διάρκεια των αγώνων και το προσθέτει στον οργανισμό του την κατάλληλη στιγμή. Έτσι, περισσότερο αίμα στον οργανισμό σημαίνει φυσιολογικά και μεγαλύτερη παροχή οξυγόνου στους ιστούς. Όμως, η ξαφνική υπερφόρτωση του οργανισμού με περισσότερο αίμα, από όσο έχει ο ίδιος προγραμματίσει, οδηγεί σε καρδιοαναπνευστικά προβλήματα και μπορεί να προκαλέσει θρόμβους, καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικά επεισόδια. Αν ο αθλητής δεν χρησιμοποιήσει δικό του αίμα αλλά μεταμοσχεύσει ξένο, κινδυνεύει επιπλέον και από τις μολύνσεις που απειλούν όσους κάνουν μεταγγίσεις.
«Πρόσφατο σκάνδαλο ντόπινγκ στην Ρωσία» (Κεφάλαιο 3 ο ) Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Ρίο πλησιάζουν και μια τελευταία εξέλιξη έρχεται να προσθέσει περαιτέρω ίντριγκα. Ανεξάρτητη έρευνα που έγινε και δημοσιοποιήθηκε σε συνέντευξη Τύπου από την Παγκόσμια Ομοσπονδία κατά του ντόπινγκ έδειξε πως το ρωσικό Υπουργείο Αθλητισμού ανέπτυξε και χρηματοδότησε πρόγραμμα ντόπινγκ κατά τη διάρκεια των Χειμερινών Ολυμπιακών στο Σότσι το 2014, αλλά και σε διάφορες ακόμα διοργανώσεις και πολλά αθλήματα. Ρώσοι επιστήμονες, υπό την καθοδήγηση πολιτικών επιρροών, αλλοίωναν και άλλαζαν δείγματα ούρων προκειμένου να μην εντοπίζονται απαγορευμένες ουσίες στους ελέγχους αντι-ντόπινγκ. Ο Ρίτσαρντ ΜακΛάρεν, επικεφαλής της έρευνας, ανέφερε κατά την παρουσίασή της πως τα τρία σημαντικά στοιχεία των αποτελεσμάτων αφορούν τα εξής: 1. Το εργαστήριο αντί-ντόπινγκ της Μόσχας σκηνοθέτησε-για την προστασία των ντοπαρισμένων Ρώσων αθλητών- ένα κρατικό σύστημα προστασίας. 2. Το εργαστήριο αντί-ντόπινγκ στο Σότσι σκηνοθέτησε ένα μοναδικό σύστημα ανταλλαγής δειγμάτων, για να επιτρέψει στους Ρώσους αθλητές να συμμετέχουν στους αγώνες. 3. Το υπουργείο αθλητισμού σκηνοθέτησε, έλεγξε και επέβλεψε την χειραγώγηση αποτελεσμάτων των αθλητών ή την ανταλλαγή δειγμάτων, με την συμμετοχή και την βοήθεια των υπηρεσιών ασφαλείας, των κέντρων προετοιμασίας και τον εργαστηρίων αντί-ντόπινγκ σε Σότσι και Μόσχα. Παράλληλα, αναφέρει πως αντίστοιχες διαδικασίες συνέβησαν στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα στίβου (2013), στην Παγκόσμια Πανεπιστημιάδα (2013), στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα κολύμβησης (2015) και στην προετοιμασία των Ρώσων αθλητών για τους Ολυμπιακούς του Λονδίνου (2012). Συγκεκριμένα, το συγκεκριμένο καθεστώς, επιχορηγούμενο από το κράτος, υπάρχει από το 2010. Άρχισε να αναπτύσσεται στους Ολυμπιακούς του
Βανκούβερ και συνεχίστηκε τουλάχιστον μέχρι τον Αύγουστο του 2015. Όπως ανέφερε, πάντως, ο ΜακΛάρεν, ο ίδιος δεν μπορεί να αναφέρει τα ονόματα των αθλητών που συμμετείχαν στις παράνομες δραστηριότητες. Παρά ταύτα δόθηκε στην δημοσιότητα ένας πίνακας με τα αθλήματα που επηρεάζονται, με τον στίβο και την Άρση Βαρών να είναι στην πρώτη θέση. Η συγκεκριμένη έρευνα, πάντως, είναι το αποκορύφωμα του σκανδάλου ντόπινγκ που αφορά τη Ρωσία, αφού η ομάδα στίβου της Ρωσίας έχει ήδη αποκλειστεί από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, με αθλητές που αποδεδειγμένα δεν συμμετείχαν στις παράνομες δραστηριότητες να αγωνίζονται κάτω από τη σημαία της ΔΟΕ.
Τι είναι τα αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή; (Κεφάλαιο 4 ο )Πρόκειται φυσικές ή τεχνητές ουσίες οι οποίες δρουν με τρόπο παρόμοιο με την ορμόνη και την τεστοστερόνη. Η τεστοστερόνη προκαλεί την ανάπτυξη των ανδρικών χαρακτηριστικών του φύλου (ανδρογόνος δράση ) και την σταδιακή ανάπτυξη του μυϊκού ιστού (αναβολική δράση). Ποιες ουσίες απαγορεύονται;(σε κατηγορίες) Αναβολικά Ανδρογόνα Στεροειδή: Νανδρολόνη, Στανοζόλη, Τεστοστερόνη, Μπολντενόνη, Ανδροστενεδιόνη, Ανδροστενεδιόλη, 19-νορανδροστενεδιόνη, 19- νορανδροστενεδιόλη και DHEA (δεϋδροεπιανδροστερόνη) κ.α Άλλοι Αναβολικοί Παράγοντες (β2- Αγωνιστές): Κλενβουτερόλη και Ζερανόλη Παραδείγματα ουσιών και σκευασμάτων: Μερικές αναβολικές απαγορευμένες ουσίες, όπως η ανδροστενεδιόνη και η DHEA μπορεί να βρεθούν σε προϊόντα διατροφής. Τα αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή, που συχνά καλούνται απλά «αναβολικά στεροειδή», υπάρχουν και σε σκευάσματα για κτηνιατρική χρήση. Μερικά από τα πιο συνήθη εμπορικά σκευάσματα αναβολικών στεροειδών είναι τα παρακάτω: Κοινόχρηστη ονομασία Δροστανολόνη Μεθανανδιενόνη Μεθενολόνη Νανδρολόνη Οξανδρολόνη Οξυμεθολόνη Στανοζόλη
Τεστοστερόνη Λόγοι χρήσης Αναβολικών Ανδρογόνων Στεροειδών από τους αθλητές: Οι αθλητές χρησιμοποιούν τα αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή για να βελτιώσουν την αθλητική τους επίδοση και συγκεκριμένα για να: Αυξήσουν το μέγεθος, και την ισχύ των μυών τους. Μπορούν να προπονούνται σκληρότερα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, δηλαδή να αυξήσουν την αντοχή τους και να μειώσουν την προκαλούμενη κόπωση. Αυξήσουν την επιθετικότητα και την ανταγωνιστικότητα τους. Προκαλέσουν ήπιου βαθμού ευφορία. Τα Αναβολικά Στεροειδή βοηθούν τον αθλητή να προπονείται σκληρότερα και να ανακάμπτει ταχύτερα με αποτέλεσμα την αυξανόμενη ενδυνάμωσή του. Αθλητές που προπονούνται σκληρά και κάνουν ταυτόχρονα λήψη αναβολικών στεροειδών, ίσως επωφεληθούν αν ακολουθούν ένα εντατικό πρόγραμμα προπόνησης σε συνδυασμό με μια διατροφή υψηλή σε πρωτεΐνη και ενέργεια. Η ανάπτυξη λοιπόν μυϊκής δύναμης εξαρτάται από την κατάλληλη διατροφή και το πρόγραμμα άσκησης. Αθλητές που τα χρησιμοποιούν: Μερικές από τις πιο καταφανείς ομάδες αθλητών που εμπλέκονται στην χρήση τους είναι, οι bodybuilders, οι «αναρριχώμενοι» (φιλόδοξοι) αθλητές και οι φανατικοί της διατήρησης της φόρμας τους. Τα αναβολικά στεροειδή όλο και περισσότερο λαμβάνονται από αυτούς που επιθυμούν μια πιο μυώδη σωματική ανάπτυξη για καθαρά αισθητικούς λόγους ή αυξημένη επιθετικότητα. Η πλειονότητα αυτών των αθλητών ασχολούνται με προπόνηση με βάρη. Παρενέργειες Αναβολικών:(Κεφάλαιο 5 ο ) Στους άνδρες: Ακμή, αυξημένη επιθετικότητα και σεξουαλική διάθεση. Χρήση για μεγάλο διάστημα μπορεί να προκαλέσει στειρότητα και ανικανότητα, αναστολή της σπερματογένεσης, συρρίκνωση και σκλήρυνση των όρχεων, νεφρική βλάβη, γυναικομαστία, αλωπεκία,
υπερτροφία προστάτη, μειωμένη παραγωγή ενδογενούς τεστοστερόνης και γοναδοτροπινών. Στις γυναίκες: Ακμή, ανάπτυξη ανδρικών χαρακτηριστικών, μεταξύ αυτών τριχοφυΐα στο πρόσωπο και στο σώμα, βάθυνση του τόνου της φωνής, διαταραχές εμμήνου ρύσεως (περιόδου), αυξημένη επιθετικότητα και σεξουαλική διάθεση, υπερτροφία κλειτορίδας, συρρίκνωση του στήθους, αλωπεκία ανδρικού τύπου, πολύ αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης, μειωμένα επίπεδα ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης. Στους εφήβους: Σοβαρή ακμή στο πρόσωπο και στο σώμα, ανδρογενής κατασκευής σώματος στις κοπέλες, αναστολή της σωματικής ανάπτυξης εξαιτίας της πρώιμης σύγκλισης των επιφύσεων των οστών*. * Οι παρενέργειες αυτές μπορεί να είναι μόνιμες. Καρδιαγγειακές βλάβες: Σχηματισμός θρόμβων, αυξημένη πίεση αίματος, υπέρταση, ταχυκαρδία, καρδιακή προσβολή, υπερινσουλιναιμία. Ενδοκρινικές βιοχημικές διαταραχές: Μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη, αλλαγές στο λιποπρωτεϊνικό προφίλ (αλλαγές στο ισοζύγιο HDL / LDL), αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων. Ηπατικές βλάβες: Ηπατίτιδα, καρκίνος, ίκτερος, ηπατοκυτταρικό αδένωμα. Άλλες βλάβες: Νανισμός (χαμηλή κλίμακα ύψους). Ψυχολογικές παρενέργειες: Κατάθλιψη, ερεθιστικότητα, αδυναμία συγκέντρωσης, επιθετικότητα, βιαιότητα, παράνοια, υπερδιέγερση.
Βιβλιογραφία: http://www.delasalle.gr/gymnasio_lykeio/projects/do ping.pdf https://www.slideshare.net/georbal/ss-31183931 βιβλία,περιοδικά