Συνέντευξη για τα Καταδυτικά Πάρκα Εισαγωγή στο θέμα: Στις υφιστάμενες δραστηριότητες του BIC Αττικής προστέθηκε από το έτος 2011 και η ενασχόλησή του με δύο σοβαρά θέματα που κινούνται με σημαντικές αξιώσεις στο χώρο των εναλλακτικών μορφών τουρισμού: (α) Της δημιουργίας αναρριχητικών πάρκων σε διάφορες περιοχές της χώρας όπου προσφέρονται για το άθλημα αυτό το οποίο παραμένει ενεργό όλο το χρόνο. Η εν λόγω πρωτοβουλία γίνεται σε συνεργασία με ομάδα έμπειρων συνεργατών αθλητών αναρρίχησης με πρώτο εγχείρημα τη δημιουργία - με τη σύμπραξη του ήμου Ικαρίας - αναρριχητικών πάρκων στο νησί της Ικαρίας. (β) Της συμβολής του BIC Αττικής στη μελέτη και υλοποίηση Καταδυτικών Πάρκων σε επιλεγμένες περιοχές της χώρας σε συνεργασία με τις αντίστοιχες ιοικητικές Περιφέρειες στις οποίες ανήκουν. Για τη δραστηριότητα αυτή το BIC Αττικής έχει συστήσει ειδική ομάδα εμπειρογνωμόνων σε συνεργασία με τη ικηγορική Εταιρεία Αθηνών «. Μαρκάτος & Συνεργατες». Για το θέμα των Καταδυτικών Πάρκων και με την ευκαιρία της έγκρισης του Περιφερειακού Συμβουλίου Βορείου Αιγαίου για τη δημιουργία Καταδυτικού Πάρκου στα νησιά Ικαρία και Φούρνοι, παραχωρήθηκε συνέντευξη στο «Ράδιο Αρμονία 103,20 FM» της Σάμου (14-9-2012 13:30 μμ) από τους κ.κ. Κωνσταντίνο Γαγλία και ημήτρη Μαρκάτο της ομάδας του BIC Αττικής και συγκεκριμένα στο δημοσιογράφο κ. Μάνο Στεφανάκη την οποία και αναδημοσιεύουμε αυτούσια αμέσως πιο κάτω. Το κείμενο της Συνέντευξης : Ερωτήσεις προς στον κ. Κωνσταντίνο Γαγλία (Γενικό ιευθυντή του BIC Αττικής) : 1. Ερώτηση: κ. Γαγλία πώς σχολιάζετε την απόφαση της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου για την δημιουργία καταδυτικών πάρκων στην Ικαρία; - Απάντηση: Κατ αρχήν αξίζουν συγχαρητήρια στον Περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου κ. Αθαν. Γιακαλή και στο Περιφερειακό Συμβούλιο 1
που συνέλαβαν τη σημασία του θέματος αλλά και στον Περιφερειακό Σύμβουλο Ικαρίας κ. Νίκο Κουλουλία, γιατί πρόκειται για δική του πρόταση έπειτα από εισήγηση του BIC Αττικής. Η απόφαση είναι ιστορική και σηματοδοτεί ένα νέο ελπιδοφόρο κεφάλαιο για την ανάπλαση και προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος αλλά και την αειφόρο περιφερειακή ανάπτυξη στην Ικαρία και στην χώρα μας, μέσω της ανάπτυξης του καταδυτικού τουρισμού σε μικρές αλλά πολλές προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές, τα καταδυτικά πάρκα. 2. Ερώτηση: Προσφέρουν, πράγματι, οι καταδύσεις αναψυχής δυνατότητες ανάπτυξης; - Απάντηση: Πρόκειται για ένα από τα πιο δημοφιλή σπορ παγκοσμίως και για μία τουριστική βιομηχανία δισεκατομμυρίων. Ολόκληρα κράτη παράγουν μεγάλο μέρος του ΑΕΠ τους από τις καταδύσεις. Οι Μαλδίβες, η Αίγυπτος, η Μάλτα, οι Σεϋχέλλες είναι μερικά από αυτά. Ανταγωνιστές μας είναι ήδη η Κροατία και η Τουρκία. 3. Ερώτηση: Η Ελλάδα είναι κατάλληλη για τον καταδυτικό τουρισμό και ιδιαίτερα το βόρειο Αιγαίο; - Απάντηση: Όπως έχει πει και γράψει πρώτος εδώ και πολλά χρόνια ο ειδικευμένος στον χώρο και συνεργάτης μας κ. ημ. Μαρκάτος, που θα σας μιλήσει στην συνέχεια, η Ελλάδα μπορεί και θα πρέπει να γίνει η Καραϊβική της Ευρώπης. Η χώρα μας διαθέτει θαυμάσια ζεστά νερά με απίστευτη διαύγεια και καταδυσιμότητα όλο το έτος, χωρίς θανατηφόρους οργανισμούς και χωρίς ακραία καιρικά φαινόμενα, που βασανίζουν άλλες περιοχές. Επιπρόσθετα, διαθέτει πολιτική σταθερότητα, ασφάλεια, τουριστική υποδομή και πλήθος άλλα αξιοθέατα, παράλληλα με τις καταδύσεις, που δεν διαθέτουν άλλες χώρες, (π.χ. στην Ερυθρά Θάλασσα, οι δύτες εκτός από τον βυθό, δεν έχουν να δουν παρά μόνον την έρημο. - Όλα τα παραπάνω ισχύουν και για το Βόρειο Αιγαίο, όπου μάλιστα υπάρχει και συγκριτικό πλεονέκτημα και πρωτοπορία, αφού έχει ήδη γίνει σημαντική δουλειά για το θέμα. - Συγκεκριμένα, στον Άη Στράτη έχει ήδη χωροθετηθεί από ομάδα Ελλήνων και ξένων δυτών με την συνεργασία του ημάρχου κ. 2
Μακρή και των τοπικών ψαράδων δίκτυο τριών καταδυτικών πάρκων. - Επίσης στην Λέσβο έχει κάνει πολύ καλή δουλειά ο καθηγητής κ. Κουτσούμπας και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου μαζί με τους τοπικούς δύτες και ιδίως τον πρωτοπόρο στο θέμα δύτη κ. Γιώργο Φιλιό. Όλη αυτή η εργασία είναι έτοιμη και δεν έχει παρά να ενταχθεί στο δίκτυο καταδυτικών πάρκων Βορείου Αιγαίου, που θα πρέπει οπωσδήποτε να ιδρυθεί, ως ολοκληρωμένο περιβαλλοντικό και αναπτυξιακό εργαλείο της περιοχής. 4. Ερώτηση: Πώς ακριβώς θα συμβάλλουν στην τοπική ανάπτυξη τα καταδυτικά πάρκα; - Απάντηση: Τα καταδυτικά πάρκα αυτά καθεαυτά είναι ήπιας κερδοφορίας, αφού σκοπό έχουν να χρηματοδοτούν αειφορικά την φύλαξη και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντός τους, δηλ. να είναι οικονομικά αυτοδύναμα, χωρίς ανάγκη προσφυγής σε κρατικούς πόρους. - Αυτό επιτυγχάνεται με την είσπραξη από τους επισκέπτες ενός εισιτηρίου για τις καταδύσεις τους, που όμως δεν πρέπει να είναι μεγάλο, αφού τα πάρκα λειτουργούν και ως εργαλείο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης του κόσμου, για τον οποίο λόγο και θα πρέπει να είναι προσιτά σε όλους. - Η μεγάλη οικονομική ωφέλεια εντούτοις από την λειτουργία των καταδυτικών πάρκων είναι προς την γύρω περιοχή και την τοπική κοινωνία, αφού τα καταδυτικά πάρκα τροφοδοτούν με νέα επιπρόσθετη τουριστική πελατεία υψηλού επιπέδου όλα τα τουριστικά και παρατουριστικά επαγγέλματα. Επίσης, επιμηκύνουν δραστικά την τουριστική σαιζόν και κάνουν την περιοχή τους παγκόσμια γνωστό καταδυτικό και τουριστικό προορισμό. - Τέλος, τα καταδυτικά πάρκα ωφελούν πολύ και τους τοπικούς παράκτιους αλιείς, αφού χρησιμεύουν ως φυσικά εκτροφεία αλιευμάτων, τα οποία αυξανόμενα διασπείρονται και εμπλουτίζουν τις γύρω αλιευτικές περιοχές. 3
5. Ερώτηση: Έχουμε υπαρκτά παραδείγματα σε άλλες χώρες; - Απάντηση: Αξίζει να σας αναφέρω, ότι βάσει συγκεκριμένων στοιχείων από Πανεπιστημιακές μελέτες, το μικρό πάρκο στα νησιά Medes της Βαρκελώνης, που έχει έκταση λιγότερη από 1 τετραγωνικό χιλιόμετρο παράγει το 70% του ΑΕΠ της γειτονικής πόλης Estartit και της γύρω περιοχής, που ζουν κυριολεκτικά από αυτό το μικρό πάρκο με σαιζόν αυξημένη στους 10 μήνες από 3 περίπου, που ήταν πριν. - Άλλο επιτυχημένο παράδειγμα είναι η καταδυτική περιοχή στο εθνικό πάρκο Port Cross στην Νότια Γαλλία, με ανάλογα αποτελέσματα. Ερωτήσεις στον κ. ημήτρη Μαρκάτο ( ικηγόρος εκ των συντακτών του ν. 3409/2005 για τις καταδύσεις αναψυχής και του ελληνικού χωροταξικού σχεδίου για τον καταδυτικό τουρισμό): 1. Ερώτηση: κ. Μαρκάτε είσθε εκ των βασικών συντακτών του Ελληνικού νόμου για τις καταδύσεις αναψυχής και του ειδικού χωροταξικού σχεδίου για τον καταδυτικό τουρισμό στην χώρα μας. Τι ισχύει νομικά για τις καταδύσεις; Απάντηση: Η χώρα μας είχε χάσει πολύ δρόμο σε αυτόν τον τομέα, διότι ενώ οι καταδύσεις ανθούσαν και αναπτύσσονταν σε όλη τη γη, στην Ελλάδα απαγορεύονταν επί 32 χρόνια για λόγους προστασίας των αρχαίων, (δηλ. όπως συνήθως «πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι». Επίσης, η διαδικασία ίδρυσης καταδυτικών σχολών και κέντρων ήταν γραφειοκρατική, δύσκολη για τους επαγγελματίες του χώρου, και επομένως εξαιρετικά ευνοϊκή για κάθε λογής συναλλαγές. Ευτυχώς, χάρη στις προσπάθειες δεκαετιών των αυτοδυτών μεταξύ των οποίων ο κ. Καμμένος, που του αξίζουν συγχαρητήρια για την πλάτη που έβαλε στο θέμα, το 2005 εκδόθηκε ο νέος νόμος, που ελευθέρωσε επιτέλους τις θάλασσές μας αλλά και έκανε την διαδικασία ίδρυσης σχολών και κέντρων απλή, τίμια και οικονομική για τους επαγγελματίες των καταδύσεων. Χαίρομαι, που ακούω από παντού επαινετικά σχόλια για τον νόμο αυτόν, που κυριολεκτικά λειτούργησε, αφού τα καταδυτικά κέντρα από 80 έφτασαν γρήγορα τα 240 σε όλη την χώρα με ανάλογο τριπλασιασμό των μαθητών και του καταδυτικού τουρισμού. 4
2. Ερώτηση: Τι είναι τα καταδυτικά πάρκα; Τι διαφορά έχουν από τα εθνικά θαλάσσια πάρκα, που ξέραμε μέχρι τώρα; Απάντηση: Τα καταδυτικά πάρκα είναι μικρές αλλά πολλές θαλάσσιες περιοχές, 1 έως 2 τετρ.χλμ., όπου απαγορεύεται κάθε αλιεία ή επέμβαση και επιτρέπονται μόνον οι καταδύσεις με εισιτήριο, από το οποίο και πληρώνεται η φύλαξη, χωρίς επιβάρυνση του Κρατικού Προϋπολογισμού. Έχει πλέον επανειλημμένα και μακροχρονίως αποδειχθεί επιστημονικά, ότι οι καταδύσεις αναψυχής είναι απόλυτα συμβατές με το θαλάσσιο περιβάλλον και ότι η ίδρυση καταδυτικών πάρκων επιφέρει ραγδαία αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και της υποβρύχιας πανίδας και χλωρίδας μέσα σε ελάχιστα χρόνια, όπως και θεαματική οικονομική ανάπτυξη στην γύρω περιοχή. Η διαφορά των καταδυτικών πάρκων σε σχέση με τα εθνικά θαλάσσια πάρκα είναι στο μέγεθος, τον αριθμό και τον τρόπο διαχείρισης. Τα εθνικά θαλάσσια πάρκα είναι τεράστιας έκτασης και έχει διεθνώς παρατηρηθεί, ότι είναι δύσκολα στην διαχείριση, αστυνόμευση και χρηματοδότησή τους, αλλά και συνήθως εχθρικά για τις τοπικές κοινωνίες λόγω των ευρύτατης έκτασης απαγορεύσεων, που πολλές φορές επιβάλλουν. Τα καταδυτικά πάρκα είναι μικρά, εύκολα χρηματοδοτήσιμα και αστυνομεύσιμα, οικονομικά αυτοδύναμα και ευέλικτα στην διαχείρισή τους, που μπορεί κάλλιστα να γίνεται από τον τοπικό ήμο σε συνεργασία με τους επιχειρηματίες αλλά και τους ψαράδες της περιοχής. Τα καταδυτικά πάρκα μπορούν να υπάρχουν και μέσα σε εθνικά θαλάσσια πάρκα ή άλλες προστατευόμενες περιοχές, (Natura κλπ). Σε μία επιτυχημένη ημερίδα για τις καταδύσεις του Σωματείου Αυτοδυτών ΤΙΘΥΣ το 2009 ο έγκριτος επιστήμονας του ΕΛΚΕΘΕ κ. Αναγνώστου ανέφερε, και νομίζω, πως αληθεύει, ότι η σύλληψη του καταδυτικού πάρκου ως νέου είδους περιβαλλοντικού και αναπτυξιακού εργαλείου αποτελεί Ελληνική πρωτιά, αφού ο όρος διατυπώθηκε για πρώτη φορά από Έλληνες επιστήμονες. Πρωτοπορεί επίσης ο Ελληνικός νόμος για τις καταδύσεις αναψυχής, που για πρώτη επίσης φορά στο άρθρο 13 θεσμοθετεί τα καταδυτικά πάρκα ως κρατική νομοθεσία. 5
Επίσης, το ισχύον ειδικό χωροταξικό σχέδιο για τον καταδυτικό τουρισμό της Ελλάδας του 2009 προβλέπει, ότι ο καταδυτικός τουρισμός θα πρέπει να αναπτυχθεί με την μορφή θεματικών καταδυτικών πάρκων. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ακριβώς επειδή τα καταδυτικά πάρκα είναι θεσμός που προστατεύει και αναπλάθει το περιβάλλον, με το ειδικό χωροταξικό προβλέφθηκε καθολική χωροθέτηση τους, δηλ. μπορούν να ιδρυθούν σε ολόκληρη την χώρα, όπου υπάρχουν κατάλληλες συνθήκες. - 3. Ερώτηση: Γίνονται αυτήν την στιγμή προσπάθειες για την δημιουργία καταδυτικών πάρκων στην Ελλάδα; - Απάντηση: Ασφαλώς και ευτυχώς πολλές. Οφείλω να πω, ότι χάρις στην «αγία χρεοκοπία» το Κράτος επιτέλους ακούει και κινείται και μάλιστα γρήγορα και καλά. - Το Υπουργείο Πολιτισμού έχει ήδη προχωρήσει πολύ την ίδρυση Αρχαιολογικών Καταδυτικών Πάρκων, κάτι που θα αποτελέσει ακαταμάχητο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας με τα υπέροχα και δυστυχώς αόρατα μέχρι τώρα υποβρύχια αρχαία μας. Αξίζουν συγχαρητήρια στην ΓΓ του Υπουργείου Πολιτισμού, ή όπως το λένε τώρα, κα. Μενδώνη, καθώς και στην Έφορο Εναλίων Αρχαιοτήτων, κα Σίμωσι για την πίστη τους στο όραμα της ανάδειξης των υποβρύχιων αρχαιοτήτων μας και για τις άμεσες, εύστοχες και αποτελεσματικές ενέργειές τους. - Το ίδιο ισχύει για τον ήμαρχο Πύλου, κ. ημήτρη Καφαντάρη, που ομοίως έχει κατανοήσει την μεγάλη σημασία του θέματος και έχει ήδη προχωρήσει την διαδικασία για την ίδρυση υποβρύχιων αρχαιολογικών πάρκων στην περιοχή του. - Ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου κ. Τατούλης έχει ομοίως προχωρήσει στην δημιουργία δικτύου καταδυτικών πάρκων σε όλη την Πελοπόννησο. Το ίδιο και ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Αγοραστός για την περιοχή Παγασητικού και Βορείων Σποράδων, όπου βρίσκονται θαυμαστά αρχαία και βυζαντινά ναυάγια έτοιμα για αξιοποίηση. - Έντονο ενδιαφέρον έχουν δείξει και ο Περιφερειάρχης Κρήτης κ. Αρναουτάκης, καθώς και ο Περιφερειάρχης Αττικής κ. Σγουρός. Μάλιστα και στην Περιφέρεια Αττικής έχει γίνει χωροθέτηση 5 καταδυτικών πάρκων στην περιοχή της πρώην Νομαρχίας Πειραιά 6
συμπεριλαμβανομένων των Κυθήρων με πρωτοβουλία της πρώην αντινομάρχη κας Γιαννοπούλου. - Στην Σαντορίνη πρωτοστατεί για την ίδρυση καταδυτικών πάρκων ο γιος του Κουστώ, Πιερ-Υβ, που έχει και αυτός υιοθετήσει και προωθεί την ιδέα των καταδυτικών πάρκων, τα οποία ονομάζει θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές. Νομίζω, ότι η αρχική ονομασία καταδυτικά πάρκα είναι επιστημονικά ακριβέστερη και δεν δημιουργεί σύγχυση με τα εθνικά θαλάσσια πάρκα. 4. Ερώτηση: Πότε πρωτοδιατυπώσατε την ιδέα για τα καταδυτικά πάρκα; - Απάντηση: Το φθινόπωρο του 1987 σε άρθρο μου στο περιοδικό Υποβρύχιος Κόσμος, που έβγαινε τότε, οπότε βλέποντας σαν ψαροτουφεκάς τα ψάρια να λιγοστεύουν, κατάλαβα, ότι δεν μπορούμε πια να θερίζουμε χωρίς να σπέρνουμε. 4. Ερώτηση: Αν σας ζητούσα να εκφράσετε το θέμα των καταδυτικών πάρκων με δύο φράσεις, τι θα μου λέγατε; Απάντηση: Υπάρχουν πράγματι δύο φράσεις, που μπορούν να εκφράσουν άμεσα το θέμα στο σύνολό του. Η μία είναι: «Πουλήστε τα ψάρια ζωντανά». Είναι κυριολεκτικά ο ορισμός της αειφορίας για την θάλασσα. Αντί να σκοτώσωμε σε ένα λεπτό έναν ροφό 20 κιλών, που κάνει 20 χρόνια για να μεγαλώσει, είναι καλύτερα να τον προστατεύωμε και να τον πουλάμε χιλιάδες φορές ζωντανό στους υποβρύχιους επισκέπτες μας. Η δεύτερη φράση είναι αυτή που πιστεύω και επαναλαμβάνω επί χρόνια, και την οποία σας ανέφερε και ο κ. Κ. Γαγλίας: «Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να γίνει η Καραϊβική της Ευρώπης». 7