Αγριμόνιο Ευπατόριο Agrimonia eupatoria Oικογένεια Rosaceae Γένος Agrimonia Το Αγριμόνιο (Agrimonia Eupatoria) είναι ένα φυτό με μικρά κίτρινα άνθη, το οποίο είναι πολύ διαδεδομένο σε ολόκληρο το Νότιο Ημισφαίριο. Στη χώρα μας είναι γνωστό και ως Ασπροζάκι ή Φωνόχορτο ή Αγροιμιά, Ασπροξάνη και αγγλόφωνα church steeples και sticklewort. Σχετικά με το φυτό Το Αγριμόνιο το συναντούμε σε μέρη που διατηρούν υγρασία... Εχει μακρυά μαύρη και κάπως ξυλώδη ρίζα η οποία έχει ένα γλυκό άρωμα ιδιαίτερα την άνοιξη... Εχει όρθιο κυλινδρικό και ελαφρώς τραχύ κορμό ο οποίος ανεβαίνει περίπου στα εβδομήντα εκατοστά ύψος - ως επί το πλείστον - χωρίς διακλαδώσεις... Τα φύλλα του είναι σκούρα πράσινα διατεταγμένα το ένα απέναντι στο άλλο είναι πολυάριθμα με αισθητή διαφορά στο μέγεθος και στον πλούτο των μικρότερων φύλλων που αναβλύζουν ανάμεσά τους έτσι παρατηρούμε τα κύρια φύλλα να αυξάνονται σε μέγεθος προς την κορυφή όπου και έχουν 2,5 έως 3,5 cm μήκος με επιμήκες - ωοειδές σχήμα χνουδωτά με όμορφο οδοντωτό- δαντελωτό τελείωμα... Παρατηρούμε επίσης τα στελέχη που είναι κοντά στο έδαφος να φτάνουν συχνά τα 15 cm μήκος ενώ όσο πλησιάζουν στην κορυφή μικραίνουν φτάνοντας περίπου τα 3cm τα δε ψηλότερα να έχουν πολύ λιγότερα φυλλαράκια από τα χαμηλότερα τα οποία - φυλλαράκια - με τη σειρά τους να ποικίλουν και αυτά πολύ σημαντικά σε μέγεθος καθώς εκτός από τα έξι με οκτώ μεγάλα πλευρικά και του ενός στην κορυφή ανάμεσα είναι πλαισιωμένα με αρκετά άλλα που είναι πολύ μικρότερα...
Τα λουλούδια του τα οποία βρίσκονται σε άνθιση από τον Ιούνιο έως τις αρχές Σεπτεμβρίου αν και μικρά είναι πολλά σε αριθμό, διατεταγμένα σε επιμήκη μίσχο κι έχουν πέντε εμφανή πέταλα τα οποία είναι σε σχήμα αυγού και κάπως στενά σε αναλογία με το μήκος τους... Εχουν ένα φωτεινό χρυσοκίτρινο χρώμα και εκπέμπουν μια δροσερή και πικάντικη μυρωδιά όπως αυτή που εκπέμπουν τα βερίκοκα... Οι καρποί του είναι χνουδωτοί και έχουν την ιδιότητα να προσκολλούνται σε ο,τιδήποτε ακουμπούν... Το σύνολο του φυτού είναι βαθύ πράσινο και έχει μια ελαφρώς αρωματική μυρωδιά έχει γεύση πικρή και στυφή αλλά παράλληλα δροσιστική χαρακτηριστικά που καθιστούν το Αγριμόνιο περιζήτητο ρόφημα και συνδυάζεται με το τσάι καθώς του δίνει μια ιδιαίτερη λεπτή αρωματική γεύση... Αλλο ένα χαρακτηριστικό του Αγριμόνιου είναι η κίτρινη χρωστική ουσία που παράγεται από αυτό και η οποία είχε χρησιμοποιηθεί πολύ στο παρελθόν ως βαφή των μάλλινων όταν ήθελαν να τους δώσουν βαθύ όμορφο κίτρινο χρώμα. Θα βρούμε το Αγριμόνιο φύεται εν αφθονία σχεδόν παντού: - σε ξηρούς και φτωχούς σε θρεπτικά στοιχεία λειμώνες - σε αργιλώδη και ασβεστολιθικά μέρη - ακόμη και σε βουνά μέχρι 1500μ ύψος Ιστορικά στοιχεία Το Αγριμόνιο πήρε το όνομά του από τη λέξη "αγρός" και "μένω" δηλαδή αυτό που μένει στους αγρούς. Τo όνομά του συνδέεται και πιθανότατα με τον Μιθριδάτη Ευπάτορα, τον βασιλιά του Πόρου που ήταν διάσημος βοτανολόγος της αρχαιότητας καθώς βαφτίστηκε ευπατόριο από τον Διοσκουρίδη... Ο Διοσκουρίδης όπως και ο Πλίνιος ο Πεσβύτερος χρησιμοποιούσαν το Αγριμόνιο εκτός από τις παθήσεις των ματιών και για την θεραπεία του ήπατος για τα τσιμπήματα εντόμων και φιδιών, για τη διάρροια, για διαταραχές της χοληδόχου κύστης και για παθήσεις των νεφρών. Επίσης ήταν γνωστό και ως ένα από τα πιο ισχυρά επουλωτικά βότανα έτσι το χρησιμοποιούσαν σε σχεδόν όλες τις πληγές σε δαγκώματα σε κονδυλώματα και έλκη. Χρησιμοποιήθηκε επίσης σε συνδυασμό με την Αρτεμισία για τους πόνους της πλάτης και της μέσης...
Εκτός από την αρχαιότητα συναντάμε το Αγριμόνιο και κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης κατά τη διάρκεια δε του 15ου αιώνα αποτελούσε το κύριο συστατικό του "eau d'arquebusade"... Το "eau d'arquebusade" ήταν ένα ισχυρό επουλωτικό νερό ιδανικό για την θεραπεία και επούλωση των πληγών από τα πυροβόλα όπλα της εποχής εκείνης στα πεδία των μαχών τα περίφημα όπλα μουσκέτα. Το θεραπευτικό αυτό νερό εφευρέθηκε και παρασκευάστηκε από μοναχούς όταν ο βασιλιάς Φραγκίσκος Α τους έδωσε εντολή να αναπτύξουν μια θεραπεία για να επουλωθούν οι πληγές που προκαλούνταν από τα μουσκέτα των οποίων οι πληγές θεραπεύονταν δύσκολα... Ετσι το νερό αυτό υπήρξε μια εξαιρετική θεραπεία - για μώλωπες - για τη διάλυση του πηγμένου αίματος - για τη διάλυση των όγκων οι οποίοι συμβαίνουν σε κατάγματα και εξαρθρώσεις - για την πρόληψη και τη θεραπεία της γάγγραινας - για να καθαρίσει και να θεραπεύσει έλκη και πληγές ιδιαίτερα και είναι στο Μεσαίωνα που το Αγριμόνιο αποκτά μαγικές δυνάμεις αλλά και ναρκωτικές ιδιότητες... Το βρίσκουμε να το χρησιμοποιεί ο μεγάλος βοτανολόγος και γιατρός Nicholas Culpeper ο οποίος το συνιστούσε - για την ουρική αρθρίτιδα - για όλες τις πληγές - δηλώνοντας πως μπορούσαν να θεραπευτούν με αφέψημα από το φυτό επίσης δήλωνε πως το βότανο - θεράπευε τους κολικούς - καθάριζε την αναπνοή και - ανακούφιζε από τον βήχα το συναντάμε να αναφέρεται στο παλιό αγγλικό ιατρικό κείμενο Leechbook Bald (γνωστό και ως Medicinale Anglicum) σαν ιδανικό ίαμα για την ανδρική ανικανότητα... Αργότερα συναντάμε το Αγριμόνιο στη Βόρεια Αμερική όπου και το βρίσκουμε να χρησιμοποιείται με μεγάλη επιτυχία σε πυρετούς από τους Ινδιάνους και τους Καναδούς... Επίσης το συναντάμε σε πολλές περιοχές όπου παρασκεύαζαν ένα ποτό το οποίο ονόμαζαν "το ποτό της άνοιξης" χάρη στην ευωδιά του και στις αρετές του... Για να το συναντήσουμε στις αρχές του 20ου αιώνα να συμπεριλαμβάνεται στα περίφημα ανθοϊάματα- Flower Remedies - του dr Edward Bach... το θαυμάσιο αυτό βότανο το ο σπουδαίος αυτός γιατρός και βακτηριολόγος το συνιστούσε: - για τους ανθρώπους που εμφανίζονται πάντα ξένοιαστοι και αστείοι αλλά η ξεγνοιασιά τους αυτή είναι μια μάσκα για να κρύψουν τις ανησυχίες τους και τους πραγματικούς εσωτερικούς τους σκοτεινούς φόβους και ταλαιπωρίες, αισθήματα τα οποία προσπαθούν να κρύψουν από τον εαυτό τους αλλά και τους άλλους... - για τους ανθρώπους που κρατούν τα προβλήματά τους κρυμμένα κάτω από μια μάσκα απόλαυσης και ευτυχίας... - για τους ανθρώπους οι οποίοι αστειεύονται και γελάνε απλά και μόνο για να κρύψουν τους πραγματικούς φόβους τους... - για τους ανθρώπους οι οποίοι δεν θέλουν να είναι ποτέ μόνοι και επιδιώκουν πάντα την συντροφιά για να αποσπάνε την προσοχή τους από τα πραγματικά τους προβλήματα... - για τους ανθρώπους οι οποίοι προσπαθούν να αγνοήσουν τη σκοτεινότερη πλευρά της ζωής τους και προτιμούν να κάνουν εύκολα πράγματα παρά να κάτσουν να αντιμετωπίσουν τους σκοτεινούς τους φόβους... Το Αγριμόνιο του dr Edward Bach είναι για την αρχετυπική μορφή του ανθρώπου που υποδύεται τον κλόουν ενώ μέσα του είναι γεμάτος ταλαιπωρία και αγωνία αλλά εξακολουθεί να είναι η ζωή και η ψυχή της ομάδας... Το ίαμα αυτό του dr Edward Bach που προέρχεται από το Αγριμόνιο βοηθάει τα άτομα με τα παραπάνω προβλήματα να είναι πραγματικά εύθυμα και να δείχνουν τα πραγματικά συναισθήματά τους ανοιχτά να μπορούν να δεχτούν και τη λιγότερο ευχάριστη πλευρά της ζωής και η χαρά τους να προέρχεται από μια πραγματική αίσθηση αυτο-αποδοχής και από πραγματική εσωτερική χαρά...
Το Αγριμόνιο χρησιμοποιείται από τους βοτανοθεραπευτές σήμερα κυρίως ως τονωτικό του πεπτικού συστήματος και θεωρείται ένα φυτό που επουλώνει πληγές και αρρώστιες. Θεωρείται ιδιαίτερα αποτελεσματικό για τα έλκη, τους κολικούς και τη διάρροια. Οι τανίνες που περιέχει σε συνδυασμό με φωτοστερίνη και γόμμα του προδίδουν διουρητικές, στυπτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Το αγριμόνιο στη λαϊκή θεραπευτική χρησιμοποιήθηκε για την επούλωση ανοιχτών πληγών, για τσιμπήματα εντόμων, δαγκώματα φιδιών και διάλυση αποστημάτων.. Τα συστατικά που συνθέτουν το Αγριμόνιο Τα δραστικά συστατικά του Αγριμόνιου περιέχονται στους ανθοφόρου βλαστούς στα φύλλα και στα άνθη του και αυτά είναι: flavonoids ειδικά quercetin, apigenin και luteolin, πτητικά έλαια, kaempferol, tiliroside, triterpene, glycosides, euscapic acid, tormentic acid και phenolic acids, 3% 21% τανίνες - με έντονη στυπτική επίδραση, νικοτινικό οξύ, πυριτικό οξύ, σίδηρο, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη Κ, φυτοστερίνη, γόμμα ρητίνη. Οι ιδιότητές του Αγριμόνιου είναι: Αντιβακτηριδιακές αντιδιαρροιϊκές, ισχυρές χολαγωγές, αποσυμφορητικές. Διουρητικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές αντιδιαβητικές, ισχυρές αντιεμετικές, ανθελμινθικές στυπτικές, ισχυρές τονωτικές, επουλωτικές, ισχυρές χολαγωγές, αντι-ιϊκές, ισχυρές εφιδρωτικές, ανοσοενισχυτικές. Θεραπευτικές ιδιότητες του Αγριμόνιου Το Αγριμόνιο θεωρείται το ιδανικότερο βότανο για τα προβλήματα του πεπτικού συστήματος του ουροποιητικού συστήματος και του δέρματος Αναλυτικά το Αγριμόνιο: - είναι ιδανικό σε περιπτώσεις βλεννώδους κολίτιδας και αποτελεί από τις πρώτες επιλογές μεταξύ των βοτάνων για την σκωληκοειδίτιδα... - αναστέλλει την αιμορραγία - σαν στυπτικό και ήπια πικρό βότανο είναι μια χρήσιμη θεραπεία για τη διάρροια - ιδανικό ίαμα για την παιδική διάρροια - - είναι ιδανικό ίαμα για την δυσπεψία και γενικά για όλα τα προβλήματα του πεπτικού συστήματος ενώ παράλληλα δίνει τον τόνο στο σύστημα να προωθεί και να διαχειρίζεται σωστά την αφομοίωση των τροφίμων... - ενδείκνυται για την ακράτεια ούρων ενώ το ισχυρό του αφέψημα είναι ιδανικό για γαστρεντερίτιδες, κυστίτιδες, πέτρες στη χολή και στα νευρά... - ιδανικό για την αντιμετώπιση των κρυολογημάτων της καταρροής της γρίπης και της βρογχίτιδας, ως εφιδρωτικό βότανο ρίχνει τον πυρετό, ανακουφίζει από τον πόνο, ενώ ταυτόχρονα παρέχει και ανοσοενισχυτικές ιδιότητες. - είναι ιδανικό για την ανακούφιση και θεραπεία του πονεμένου λαιμού, για τις αμυγδαλίτιδες για τις λαρυγγίτιδες και γενικά για τις φλεγμονές του στόματος, του φάρυγγα και των πνευμόνων. Είναι - ιδανικό για το βήχα και το συνάχι όπως και - για τις άφθες του στόματος και τις μυκητιάσεις... το ισχυρό του αφέψημα χρησιμοποιείται και - είναι ιδανικό για την επούλωση και θεραπεία των τραυμάτων των μωλώπων και των φλεγμονών του δέρματος για τα εξανθήματα του δέρματος για τις κηλίδες για τα σπυράκια - είναι ιδανικό για τα τσιμπήματα των εντόμων και διαφόρων τραυματισμών του δέρματος, π.χ αν μπει ένα αγκάθι στο χέρι μας μπορούμε να κάνουμε επάλειψη με Βάμμα Αγριμόνιου ώστε να φύγει το αγκάθι και για να σταματήσουμε η φαγούρα και τον πόνο. Επίσης το Αγριμόνιο ενδείκνυται για τις αιμορροΐδες και είναι πολύ αποτελεσματικό στους πόνους της περιόδου...
Το εκχύλισμα των βλαστών και των φύλλων του έχει αντι-ιϊκή δράση και σε έρευνες παρατηρήθηκε αναστολή του ιού της ηπατίτιδας Β και του HBV. Επίσης - ενισχύει τη θεραπεία των αρθριτικών και των ρευματισμών - καταπολεμά το άσθμα - την ημικρανία και - έχει δοκιμαστεί για τη θεραπεία του ίκτερου και άλλων προβλημάτων του ήπατος - και του σπλήνα επίσης - ενισχύει τα λευκά αιμοσφαίρια για να μπορούν να αντιμετωπίσουν τα διάφορα μικρόβια... o Stephen H. Buhner αυτός ο ακούραστος μελετητής και φυσιοδίφης, ο υπέρμαχος των φυσικών φαρμάκων αναφέρεται στην αποτελεσματικότητα του Αγριμόνιου ιδίως για όλες εκείνες τις λοιμώξεις που επιμένουν... - οι δε ισχυρές του αντιδιαβητικές ιδιότητές του παρέχουν την ικανότητα να ρυθμίζει καταπληκτικά το ζάχαρο των διαβητικών χωρίς να δημιουργεί υπογλυκαιμίες... Πως το συλλέγουμε και το αποθηκεύουμε Τα φύλλα τους μίσχους και τα λουλούδια του Αγριμόνιου τα συλλέγουμε από τα τέλη της άνοιξης έως και της αρχές του καλοκαιριού, ενώ τους καρπούς το φθινόπωρο και όλα τα αποξηραίνουμε σε φωτεινό ξηρό σημείο - οι καρποί χρειάζονται περισσότερο χρόνο από τα φύλλα και τα άνθη... Οταν ολοκληρώσουμε την αποξήρανση τα τοποθετούμε σε γυάλινο δοχείο το οποίο να κλείνει αεροστεγώς και τα φυλάμε σε σκοτεινό και χωρίς υγρασία ντουλάπι. Πως το χρησιμοποιούμε: α) τις ρίζες του και τους σπόρους του τα οποία χρησιμοποιούμε ως αφεψήματα και ως καταπλάσματα β) τα φύλλα του τα λουλούδια του και τους μίσχους του τα οποία χρησιμοποιούμε ως εγχύματα και ως καταπλάσματα. Τα αφεψήματα και τα εγχύματα - τα πίνουμε - κάνουμε γαργάρες και πλύσεις και - τα χρησιμοποιούμε στα μπάνια μας - έγχυμα από τα φύλλα του Αγριμονίου στο μπάνιο ανακουφίζει του πονεμένους μας μύες... Τη νωπή ή αποξηραμένη ρίζα του όπως και τους σπόρους του κοπανισμένα τα κάνουμε επιθέματα και καταπλάσματα... Με τα νωπά ή αποξηραμένα φύλλα και λουλούδια του κάνουμε επίσης ζεστά καταπλάσματα ιδανικά για μώλωπες και πρηξίματα.
Εγχυμα Αγριμόνιου: σ ένα φλιτζάνι βραστό νερό ρίχνουμε 2 κουταλιές της σούπας ξηρό βότανο και το αφήνουμε περίπου είκοσι λεπτά. Είναι ιδανικό ρόφημα - για την ημικρανία - για τη δυσπεψία - για τα κρυολογήματα... - το πίνουμε ζεστό ή κρύο Αφέψημα Αγριμόνιου: βράζουμε δυό (2) κουταλιές της σούπας ρίζες ή σπόρους του βοτάνου σε ένα λίτρο νερό και το πίνουμε ζεστό ή κρύο Είναι ιδανικό ίαμα - για τον καθαρισμό της φωνής - για τα αρθριτικά - για τους ρευματισμούς Πως να το χρησιμοποιείται: Για να φτιάξουμε αφέψημα (που θα μας προφυλάξει από το συνάχι) βράζουμε 50γρ σε ένα λίτρο νερό και πίνουμε 3 φορές την ημέρα ανάμεσα στα γεύματα. Σαν έγχυμα (θεωρείται ιδανικό για γαστρεντερίτιδα, κυστίτιδα) ρίχνουμε σε ένα λίτρο νερού δύο κουταλάκια του τσαγιού αποξηραμένα φύλλα και τα αφήνουμε για 15 λεπτά. Οι βοτανοθεραπευτές προτείνουν για γαργάρες και επιθέματα να βράσουμε για τρία λεπτά τρεις χούφτες σε ένα λίτρο νερού ενώ για ημικρανίες και θλάσεις κάνουμε ζεστά καταπλάσματα. Προσοχή! - Αντενδείκνυται σε όσα άτομα έχουν υπερευαισθησία στα φυτά της οικογένειας των Rosaceae - Αντενδείκνυται κατά την εγκυμοσύνη και τη γαλουχία.