ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ Να αποδώσετε στα νέα ελληνικά τα παραπάνω αποσπάσματα. ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ: Α. Ο πατέρας έδωσε στην κόρη φιλί, αλλά παρατήρησε ότι αυτή ήταν λιγάκι θλιμμένη. "Τι είναι, Τερτία μου;", είπε. "Γιατί είσαι θλιμμένη; Τι σου συνέβη;" "Πατέρα μου, ο Πέρσης πέθανε" εκείνη απάντησε. Είχε πράγματι πεθάνει σκυλάκι με αυτό το όνομα, το οποίο η κοπέλα αγαπούσε πολύ. Τότε ο πατέρας είπε στην Τερτία: "δέχομαι τον οιωνό". Έτσι από τυχαίο λόγο προγεύτηκε νοερά (στην ψυχή του) την ελπίδα περίλαμπρου θριάμβου. Β. Ο Σουλπίκιος Γάλλος ήταν ύπαρχος του Λεύκιου Αιμίλιου Παύλου, ο οποίος διεξήγαγε πόλεμο εναντίον του Περσέα του βασιλιά. Ξαφνικά μια ξάστερη νύχτα η σελήνη είχε χαθεί εξαιτίας του ξαφνικού παράξενου και φοβερού θεάματος τρόμος είχε καταλάβει τις ψυχές των στρατιωτών και ο στρατός είχε χάσει την αυτοπεποίθηση. Τότε ο Σουλπίκιος Γάλλος μίλησε για τη φύση του ουρανού και για τη στάση και τις κινήσεις των αστεριών και της σελήνης και με αυτόν τον τρόπο έστειλε το στρατό με αναπτερωμένο το ηθικό στη μάχη. Έτσι, οι ελευθέριες τέχνες του Γάλλου άνοιξαν το δρόμο για τη λαμπρή εκείνη νίκη του Παύλου. ΘΕΜΑ 1 ο 1. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται: puella: γενική πληθυντικού nomine: αιτιατική πληθυντικού spem: αφαιρετική ενικού triumphi: γενική πληθυντικού exercitus: δοτική ενικού caeli: αιτιατική ενικού και πληθυντικού statu: γενική πληθυντικού puellarum, nomina, spe, triumphorum, exercitui και exercitu, caelum / caelos, statuum Σελίδα 5 από 9
2. α) Να μεταφέρετε τα τριτόκλιτα ουσιαστικά θηλυκού γένους του δεύτερου κειμένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού. nocte noctibus, ratione rationibus, artes ars β) Να γράψετε την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό για τους τύπους: filiae, osculum, militum, aditum, monstrum filiis / filiabus, oscula, militis, aditus, monstra 3. alacrem, illustrem, repentinum: να γράψετε την ονομαστική ενικού των επιθέτων στο γένος που βρίσκονται. alacer, illustris, repentinum. 4. Να συμπληρώσετε τον πίνακα με το είδος και τους τύπους των αντωνυμιών που ζητούνται: Αντωνυμία Γραμματικό είδος Ζητούμενος τύπος Απάντηση eam οριστική Ίδια πτώση και γένος στον άλλο eas αριθμό quid ερωτηματική Αφαιρετική ενικού στο θηλυκό quo γένος tibi προσωπική Δοτική πληθυντικού στο α nobis πρόσωπο mi κτητική Γενική ενικού στο αρσενικό γένος vestri β προσώπου για πολλούς κτήτορες illa δεικτική Ονομαστική ενικού στο ουδέτερο illud γένος quem αναφορική Αιτιατική πληθυντικού στο ουδέτερο γένος quae Σελίδα 6 από 9
5. Να γράψετε τους τύπους των ρημάτων που ζητούνται: est: γ πληθυντικό οριστικής μέλλοντα και συντελεσμένου μέλλοντα praesumpsit: α πληθυντικό οριστικής ενεστώτα periit: β ενικό οριστικής μέλλοντα και παρακειμένου defecerat: γ πληθυντικό οριστικής ενεστώτα και συντελεσμένου μέλλοντα gerebat: β πληθυντικό οριστικής υπερσυντελίκου disputavit: το ίδιο πρόσωπο στην οριστική παρατατικού amiserat: β πληθυντικό οριστικής ενεστώτα και παρακειμένου erunt / fuerint, praesumimus, peribis / peristi, deficiunt / defecerint, gesseratis, disputabat, amittitis / amisistis. ΘΕΜΑ 2 Ο 1. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τους τύπους και να γράψετε τι προσδιορίζουν: quem (A): είναι αντικείμενο στο ρήμα amabat nomine (A): είναι απρόθετη αφαιρετική που δηλώνει ιδιότητα στο catellus catellus (A): είναι υποκείμενο στο ρήμα perierat legatus (B): είναι κατηγορούμενο στο Sulpicius Gallus μέσω του erat de statu (B): είναι εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει αναφορά στο disputavit liberales (B): είναι επιθετικός προσδιορισμός στο artes aditum (B): είναι αντικείμενο στο dederunt 2. Να αντιστοιχίσετε τους τύπους με τον συντακτικό τους ρόλο: 1. multum α. επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τρόπο 2. subito β. επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει ποσό 3. triumphi γ. γενική αντικειμενική 4. caeli δ. γενική υποκειμενική 5. stellarum ε. γενική κτητική Σελίδα 7 από 9
1. β, 2. α, 3. γ, 4. ε, 5. δ. 3. animadvertit eam esse tristiculam: να χαρακτηρίσετε συντακτικά το απαρέμφατο (μονάδα 1), να εντοπίσετε το υποκείμενό του (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την πτώση του (μονάδες 2). esse: αντικείμενο του ρήματος animadvertit και ειδικό απαρέμφατο. Υποκείμενο του απαρεμφάτου είναι το eam σε πτώση αιτιατική και έχουμε ετεροπροσωπία. Το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου βρίσκεται κανονικά σε αιτιατική και δεν παραλείπεται. 4. α) qui bellum adversus Persen regem gerebat: να αναγνωριστεί το είδος της δευτερεύουσας πρότασης και να αναφερθεί η συντακτική της λειτουργία. Είναι δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο Luci Aemili Pauli. β) ex fortuito dicto: να γραφεί με ισοδύναμο τρόπο η ίδια επιρρηματική σχέση. propter (per ή ob) fortuitum dictum ή de (ab) fortuito dicto ή fortuito dicto. 5. ex fortuito dicto: να αναλυθεί ο επιθετικός προσδιορισμός σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση ex dicto, quod fortuitum erat. ΘΕΜΑ 3 Ο Η γένεση της ρωμαϊκής λογοτεχνίας (θέμα από την εισαγωγή) AΠΑΝΤΗΣΗ Βλ. σχολικό βιβλίο, σελ. 10. Σελίδα 8 από 9
Σελίδα 9 από 9 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2012-2013