30 Μαΐου 2016 ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων Γενικών Λυκείων (Νέο Σύστημα) Α.1 Αφού διώχτηκε από τους δολοφόνους του Καλιγούλα, είχε αποσυρθεί σε (μια) (θερινή) κατοικία, που ονομάζεται Ερμαίο. Λίγο αργότερα επειδή τρομοκρατήθηκε από τα νέα της σφαγής σύρθηκε στο πιο κοντινό λιακωτό και κρύφτηκε ανάμεσα στα παραπετάσματα που κρέμονταν στην πόρτα.. Ο Κάτωνας έφερε κάποια μέρα στο βουλευτήριο (ένα) πρώιμο σύκο από την Καρχηδόνα και δείχνοντάς το στους Συγκλητικούς είπε: «Σας ρωτώ πότε νομίζετε ότι αυτό το σύκο κόπηκε από το δέντρο». Όταν όλοι είπαν ότι ήταν φρέσκο είπε: «Κι όμως να ξέρετε ότι κόπηκε στην Καρχηδόνα πριν τρεις μέρες.. Όταν άκουσε τον χαιρετισμό ο Καίσαρας είπε: «Στο σπίτι αρκετούς τέτοιους χαιρετισμούς ακούω». Τότε ήρθαν στο νου του κορακιού τα λόγια του κυρίου του: «Κρίμα στον κόπο μου». Σ αυτά τα λόγια ο Αύγουστος γέλασε και αγόρασε το κοράκι τόσο, όσο κανένα δεν είχε αγοράσει μέχρι τότε. B.1 α. insidiatōribus: insidiatore cui: quā caedis: caedium se: mihi quodam: quoddam 1
praecocem: praecocia patribus: patrum hanc: haec sui: tui nullam: nullius β. proximum: propiorem prope propius proxime satis: satius Β.2 α. Exclūsus: excludunt Recesserat: recedamus exterritus: exterruisti prorepsit: proreptum abdidit: abderetis attuli : afferre ostendensque: ostenturus/ ostensurus decerptam esse: decerpi dixit: dic venit: veniendo β. Ενεστώτας: perdas Παρατατικός: perderes Μέλλοντας: perditurus sis Παρακείμενος: perdideris Υπερσυντέλικος: perdidisses 2
Γ1.α Caligulae: ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, γενική αντικειμενική στο insidiatoribus cui: δοτική προσωπική κτητική στο est se: αντικείμενο στο abdidit (άμεση-ευθεία αυτοπάθεια) die: επιρρηματικός προσδιορισμός, αφαιρετική του χρόνου στο attulit decerptam esse (το πρώτο στο κείμενο): ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο ρήμα putetis (ετεροπροσωπία) ex arbore: εμπρόθετος της προέλευσης στο decerptam esse recentem: κατηγορούμενο στο υποκείμενο του απαρεμφάτου ficum από το esse salutatiōnum: ονοματικός, ετερόπτωτος προσδιορισμός, γενική διαιρετική στο επίρρημα satis corvo: δοτική προσωπική στην απρόσωπη έκφραση venit in mentem quanti: επιρρηματικός προσδιορισμός, γενική της αφηρημένης αξίας στο emerat. Γ1.β «Cato attulit [ ] ficum praecocem»: Ficus praecox a Catone allata est Γ1.γ in curiā: στάση σε τόπο ex/ de/ab curiā: απομάκρυνση από τόπο domum: κίνηση σε τόπο domo: απομάκρυνση από τόπο 3
Γ1.δ Ad haec verba Augustus risit? (χωρίς μόριο για έμφαση) Risitne ad haec verba Augustus? (όταν δε γνωρίζουμε την απάντηση) Nun ad haec verba Augustus risit? (όταν περιμένουμε αρνητική απάντηση) Nonne ad haec verba Augustus risit? (όταν περιμένουμε καταφατική απάντηση) Γ2.α vela praetenta vela quae praetenta erant ficum praecocem ficum quae praecox erat Γ2.β Cui nomen est Hermaeum: Δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο in diaetam. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία cui, εκφέρεται με οριστική και δηλώνει το πραγματικό γεγονός και μάλιστα χρόνου ενεστώτα επειδή αναφέρεται στο παρόν. quando hanc ficum decerptam esse putetis ex arbore : Δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική ουσιαστική πρόταση, μερικής αγνοίας, ως αντικείμενο στο ρήμα interrogo της κύριας. Εισάγεται με το ερωτηματικό επίρρημα quando. Eκφέρεται με υποτακτική, αφού η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης. Συγκεκριμένα, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα (putetis), γιατί εξαρτάται από το ρήμα της κύριας πρότασης που είναι αρκτικού χρόνου (interrogo) και εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν. cum omnes recentem esse dixissent: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Κατέχει θέση επιρρηματικού προσδιορισμού του χρόνου. Εισάγεται με τον ιστορικό / διηγηματικό cum, γιατί φανερώνει τη βαθύτερη σχέση κύριας και δευτερεύουσας. δημιουργεί μια σχέση αιτίου και αιτιατού ανάμεσά τους. Είναι φανερός εδώ ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου της υποτακτικής. Συγκεκριμένα εκφέρεται με υποτακτική υπερσυντελίκου (dixissent), γιατί εξαρτάται από το ρήμα της κύριας που είναι ιστορικός χρόνος (inquit) και εκφράζει το προτερόχρονο στο παρελθόν. 4
quanti nullam adhuc emerat: Δευτερεύουσα απλή παραβολική πρόταση. Εισάγεται με την αναφορική αντωνυμία quanti που είναι σχετική με την δεικτική αντωνυμία tanti και εκφέρεται με οριστική, επειδή η σύγκριση αφορά δύο πράξεις ή καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται αντικειμενική πραγματικότητα. Γ2.γ exclūsus: postquam exclusus est/ erat. Ο χρονικός σύνδεσμος postquam εκφέρεται με οριστική, που για το παρελθόν είναι συνήθως η οριστική του παρακειμένου (ή του υπερσυντελίκου) exterritus: cum exterritus esset auditā: Η μετοχή είναι επιρρηματική χρονική, νόθη αφαιρετική απόλυτη με υποκείμενο το salutatione και εκφράζει το προτερόχρονο. Η ανάλυση της μετοχής έχει ως εξής: cum Caesar salutationem audivisset 5