ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΩΣΦΟΡΙΚΩΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΩΣΦΟΡΙΚΩΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΣΙΑΤΑΚΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΑΡΜΑΝΗΣ ΚΑΒΑΛΑ 2014

ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ Ο ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΑΡΜΑΝΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΩΣΦΟΡΙΚΩΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΣΙΑΤΑΚΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΑΡΜΑΝΗΣ

ΚΑΒΑΛΑ 2014

Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ 2014 Η παρούσα Πτυχιακή Εργασία και τα συμπεράσματά της σε οποιαδήποτε μορφή αποτελούν συνιδιοκτησία του Τμήματος Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου του ΤΕΙ Καβάλας και του φοιτητή. Οι προαναφερόμενοι διατηρούν το δικαίωμα ανεξάρτητης χρήσης και αναπαραγωγής (τμηματικά ή συνολικά) για διδακτικούς και ερευνητικούς σκοπούς. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να αναφέρεται ο τίτλος, ο συγγραφέας, ο επιβλέπων και το εν λόγω τμήμα του ΤΕΙ Καβάλας. Η έγκριση της παρούσας Πτυχιακής Εργασίας από το Τμήμα Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου δεν υποδηλώνει απαραιτήτως και αποδοχή των απόψεων του συγγραφέα εκ μέρους του Τμήματος. -------------------------------------------------------------- Ο υποφαινόμενος δηλώνω υπεύθυνα ότι η παρούσα Πτυχιακή Εργασία είναι εξ ολοκλήρου δικό μου έργο και συγγράφηκε ειδικά για τις απαιτήσεις του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου. Δηλώνω υπεύθυνα ότι κατά τη συγγραφή ακολούθησα την πρέπουσα ακαδημαϊκή δεοντολογία αποφυγής λογοκλοπής. Έχω επίσης αποφύγει οποιαδήποτε ενέργεια που συνιστά παράπτωμα λογοκλοπής. Γνωρίζω ότι η λογοκλοπή μπορεί να επισύρει ποινή ανάκλησης του πτυχίου μου. Υπογραφή Φωτεινή Τσιατάκη

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα φωσφορικά λιπάσματα παράγονται με την προσθήκη οξέως σε χώμα ή σε κονιοποιημένο φωσφορικό βράχο. Αν χρησιμοποιείται το θειικό οξύ παράγεται φωσφορικό λίπασμα (SSP), ενώ αν χρησιμοποιείται φωσφορικό οξύ, παράγονται τρίκλινα φωσφορικά λιπάσματα (TSP). Η παραγωγή SSP περιλαμβάνει την ανάμειξη του θειικού οξέως και του βράχου σε έναν αντιδραστήρα. Για την παραγωγή λιπασμάτων TSP χρησιμοποιούνται δύο μέθοδοι : run-of-pile και κοκκώδης. Το σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης εκτελείται από μια επιχείρηση ή από κάποια εγκατάσταση σε αυτή προκειμένου να αποτελέσει ένα πρόγραμμα προετοιμασίας γύρω από έκτακτα περιστατικά που μπορούν να προκαλέσουν εκρήξεις ή πυρκαγιές στη βιομηχανική μονάδα. Στόχος του συστηματικού αυτού σχεδίου είναι να προστατέψει την ανθρώπινη υγεία και ασφάλεια αλλά και την περιουσία της κάθε εταιρείας. Από τη στιγμή που θα δημιουργηθεί ένα έκτακτο περιστατικό στην επιχείρηση θα πρέπει να υπάρχει ο Συντονιστής Σχεδίου ο οποίος είναι ο πυρήνας του σχεδίου για την εφαρμογή του και έχει αναλάβει κάποιες συγκεκριμένες αρμοδιότητες με στόχο να ενεργοποιήσει όλες εκείνες τις διαδικασίες οι οποίες δίνονται από το Σχέδιο Αντιμετώπισης Έκτακτης Ανάγκης. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: φωσφορικά λιπάσματα, φωσφορικό οξύ, θειικό οξύ, σχέδιο εκτάκτων αναγκών

ABSTRACT Phosphate fertilizers are produced by adding acid to the soil or powdered rock phosphate. If sulfuric acid is used then phosphate fertilizer is produced (SSP), and if phosphoric acid is used, triple phosphate fertilizer is produced(tsp). The SSP production comprises mixing the sulfuric acid and the rock in a reactor. For the TSP fertilizer production two methods are used: run-of-pile and granular. The emergency plan implemented by a company or an establishment in this to be a preparation program around emergencies that can cause fires or explosions in industrial unit. The aim of this systematic plan is to protect human health and safety and property of each company. Once an emergency situation is created in the operation should be the Project Coordinator who is the core of a project to implement and is responsible for some specific functions in order to activate all those procedures which are given by the Response Plan emergency. KEYWORDS: phosphate fertilizers, phosphoric acid, sulfuric acid, emergency plan

Θα ήθελα να αφιερώσω αυτήν την εργασία στους γονείς μου για την στήριξη και την κατανόησή τους καθ όλη την διάρκεια των σπουδών μου.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Για τη διεκπεραίωση της παρούσας πτυχιακής εργασίας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα καθηγητή μου τον κ. Δ. Μαρμάνη για την καθοδήγηση & τις συμβουλές που μου έδωσε για την ολοκλήρωση της εργασίας. Επίσης τον κ. Α. Αδαμάκη υπεύθυνο υγιεινής και ασφάλειας στην ΒΦΛ Καβάλας για τις πληροφορίες που μου έδωσε και την βιβλιογραφία που μου διέθεσε για την διεκπεραίωση της εργασίας μου. Και τέλος τους γονείς μου για την συμπαράσταση και την υπομονή τους.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1. Τα φωσφορικά λιπάσματα και η Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων...17 1.1Εισαγωγη.. 17 1.2 Τα φωσφορικά λιπάσματα......17 1.3 Οι σταθμοί παραγωγής φωσφορικών λιπασμάτων.19 1.4 Περιγραφή δραστηριότητας..22 1.4.1 Παραγωγή θειικού οξέως...22 1.4.2 Παραγωγή φωσφορικού οξέως..27 Κεφάλαιο 2. Σχέδιο αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών...32 2.1 Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών σε Περίπτωση Παύσης Βιομηχανικής Μονάδας. 32 2.2 Γενική Περιγραφή Σχεδίου για Επέμβαση σε Περίπτωση Παύσης Βιομηχανικής Μονάδας.34 2.3 Εφαρμογή Μέτρων Αντίδρασης στην Περίπτωση Παύσης Βιομηχανικής Μονάδας.35 2.3.1 Αναγνώριση Γεγονότος και τα Πρώτα Βήματα..36 2.4 Ρόλος των Υπολοίπων Συντονιστών στην Περίπτωση Παύσης Βιομηχανικής Μονάδας 38 2.5 Διαθέσιμα Μέσα Αντιμετώπισης Εκτάκτων Καταστάσεων σε Περίπτωση Παύσης Βιομηχανικής Μονάδας.42 2.5.1 Διαδικασίες Μετά τη Έκτακτη Κατάσταση στην Παύση Βιομηχανικής Μονάδας.42 2.5.2 Αλλαγές και Αναθεώρηση Σχεδίου....42 2.6 Παύση λειτουργίας μονάδας παραγωγής χημικών σε περίπτωση ατυχήματος 44 2.7 Παύση λειτουργίας μονάδας παραγωγής χημικών σε περίπτωση συντήρησης 46

2.8 Ασφάλεια βιομηχανικών δικτύων σε συνεχή λειτουργία...49 2.9 Shut-downs και ασφάλεια..50 Κεφάλαιο 3. Επίλογος...52 Βιβλιογραφία..55

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1. Ο κύκλος του φωσφόρου.18 Εικόνα 2. Η υγρή διαδικασία παραγωγής φωσφορικού οξέως-1...19 Εικόνα 3. Η υγρή διαδικασία παραγωγής φωσφορικού οξέως-2...21

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 1. Ένα διάγραμμα ροής μετατροπής του διοξειδίου του θείου σε τριοξειδίου του θείου... 24 Σχήμα 2. Ένα διάγραμμα που απεικονίζει έναν εναλλάκτη θερμότητας που χρησιμοποιείται στην Παρασκευή του τριοξειδίου του θείου....26 Σχήμα 3. Διάγραμμα ροής της παραγωγικής διαδικασίας θειικού οξέως.27 Σχήμα 4. Διάγραμμα ροής παραγωγής φωσφορικού οξέως υγρής μεθόδου...29 Σχήμα 5. Διάγρμμα ροής παραγωγής φωσφορικού οξέως θερμικής μεθόδου...31

ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ 1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Τα φωσφορικά λιπάσματα και η Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων 1.1 Εισαγωγή Στο παρόν κεφάλαιο θα παρουσιαστούν εν συντομία τα φωσφορικά λιπάσματα και οι τρόποι παραγωγής τους. 1.2 Τα φωσφορικά λιπάσματα Τα φωσφορικά λιπάσματα παράγονται με την προσθήκη οξέως σε χώμα ή σε κονιοποιημένο φωσφορικό βράχο. Αν χρησιμοποιείται το θειικό οξύ, μονό ή κανονικό, παράγεται φωσφορικό (SSP), με περιεκτικότητα σε φώσφορο 16-21% ως πεντοξείδιο του φωσφόρου (P2O5). Αν χρησιμοποιείται φωσφορικό οξύ για την οξίνιση της φωσφορικής πέτρας, παράγονται τρίκλινα φωσφορικά (TSP). Το TSP έχει περιεκτικότητα σε φώσφορο 43-48% ως P2O5. Η παραγωγή SSP περιλαμβάνει την ανάμειξη του θειικού οξέως και του βράχου σε έναν αντιδραστήρα. Το μίγμα της αντιδράσεως εκφορτώνεται επάνω σε ένα αργοκίνητο μεταφορέα σε ένα κρησφύγετο. Το μίγμα σκληρύνεται για 4 έως 6 εβδομάδες πριν συσκευαστεί και μεταφερθεί. Δύο μέθοδοι χρησιμοποιούνται για την παραγωγή λιπασμάτων TSP: run-of-pile και κοκκώδης. Η διαδικασία run-of-pile είναι παρόμοια με τη διαδικασία SSP. Η κοκκώδης διαδικασία TSP χρησιμοποιεί χαμηλότερη αντοχής φωσφορικό οξύ (40%, σε σύγκριση με 50% για τη run-of-pile). Το μίγμα αντίδρασης, ένας πολτός, ψεκάζεται επάνω σε ανακυκλωμένο λίπασμα μέσα σε έναν κοκκοποιητή. Οι κόκκοι μεγαλώνουν και στη συνέχεια απορρίπτονται σε ένα στεγνωτήριο, ελέγχονται, και αποστέλλονται προς αποθήκευση. Φωτεινή Τσιατάκη - 17 - Έτος: 2014

Τα συγκροτήματα φωσφορικών λιπασμάτων έχουν συχνά εγκαταστάσεις παραγωγής θειικού και φωσφορικού οξέος. Το θειικό οξύ παράγεται από την καύση τετηγμένου θείου στον αέρα για να παράγει διοξείδιο του θείου, το οποίο μετατρέπεται καταλυτικά σε τριοξείδιο του θείου για απορρόφηση σε oleum. Το διοξείδιο του θείου μπορεί επίσης να παραχθεί από τη φρύξη μεταλλεύματος σιδηροπυρίτη. Το φωσφορικό κατασκευάζεται από την προσθήκη θειικού οξέος σε φωσφορικό πέτρωμα. Το μίγμα της αντίδρασης διηθείται για να απομακρυνθεί ο φωσφογύψος, που αποβάλλεται σε κατάλληλες λίμνες ή σωρούς αποβλήτων. Εικόνα 1: Ο κύκλος του φωσφόρου Φωτεινή Τσιατάκη - 18 - Έτος: 2014

1.3 Οι σταθμοί παραγωγής φωσφορικών λιπασμάτων Οι σταθμοί παραγωγής μετατρέπουν το φωσφορικό πέτρωμα σε φωσφορικό οξύ. Δύο είναι οι διαδικασίες που υλοποιούν την μετατροπή αυτή: η υγρή (χημική διαδικασίας και η διαδικασία που περιλαμβάνει ηλεκτρικούς φούρνους (θερμική). Η πλειοψηφία των φωσφορικών λιπασμάτων παράγεται με την υγρή διαδικασία με την αντίδραση του φωσφορικού πετρώματος με κάποιο οξύ. Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο οξύ είναι το θειικό οξύ (σε μερικές περιτπωσεις χρησιμοποιείται και το νιτρικό οξύ). Εικόνα 2: Η υγρή διαδικασία παραγωγής φωσφορικού οξέως - 1 Φωτεινή Τσιατάκη - 19 - Έτος: 2014

Το φωσφορικά πετρώματα είναι η πρώτη ύλη που χρησιμοποιείται στην κατασκευή των περισσότερων εμπορικών φωσφορικών λιπασμάτων στην αγορά. Στο παρελθόν, τα ίδια φωσφορικά έχουν χρησιμοποιηθεί ως πηγή Ρ=φωσφόρου για όξινα εδάφη. Εν τούτοις, λόγω της χαμηλής διαθεσιμότητας του φωσφόρου σε αυτό το μητρικό υλικό, το υψηλό κόστος μεταφοράς, και μικρές αποκρίσεις των καλλιεργειών, πολύ λίγα φωσφορικά χρησιμοποιούνται σήμερα στη γεωργία. Η κατασκευή των περισσότερων εμπορικών φωσφορικών λιπασμάτων αρχίζει με την παραγωγή φωσφορικού οξέος. Ένα γενικευμένο διάγραμμα που δείχνει τα διάφορα βήματα που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των διαφόρων φωσφορικών λιπασμάτων παρέχεται στις Εικόνες 2 και 3. Το φωσφορικό οξύ παράγεται είτε με μια ξηρή ή υγρή μέθοδο. Στην ξηρά διαδικασία, τα φωσφορικά κατεργάζονται σε ηλεκτρικό κλίβανο. Αυτή η επεξεργασία παράγει ένα πολύ καθαρό και πιο ακριβό φωσφορικό οξύ (συχνά ονομάζεται λευκό ή οξύ κάμινος) που χρησιμοποιούνται κυρίως στη βιομηχανία τροφίμων και χημικών προϊόντων. Τα λιπάσματα που χρησιμοποιούν λευκό φωσφορικό οξύ ως πηγή Ρ είναι γενικά πιο ακριβά, λόγω της διαδικασίας επεξεργασίας δαπανηρή. Η υγρή διαδικασία περιλαμβάνει την επεξεργασία του οξέως με φωσφορικά που παράγουν -φωσφορικό οξύ (που ονομάζεται επίσης πράσινο ή μαύρο οξύ) και γύψο που απομακρύνεται ως παραπροϊόν. Οι ακαθαρσίες οι οποίες δίνουν στο οξύ το χρώμα του δεν έχουν ένα πρόβλημα στην παραγωγή των ξηρών λιπασμάτων. Και στις δύο διαδικασίες επεξεργασίας (υγρή ή ξηρά) παράγεται ορθοφωσφορικό οξύ- η μορφή φωσφορικού που παραλαμβάνεται από τα φυτά. Φωτεινή Τσιατάκη - 20 - Έτος: 2014

2. Εικόνα 3: Η υγρή διαδικασία παραγωγής φωσφορικού οξέως 2 Το φωσφορικό οξύ που παράγεται είτε από την υγρή ή ξηρά διαδικασία συχνά θερμαίνεται, και οδηγείται εκτός του νερού για την παραγωγή ενός υπερφωσφορικού οξέως. Η συγκέντρωση φωσφορικών στο υπερφωσφορικό οξύ κυμαίνεται συνήθως 72-76%. Ο φώσφορος σε αυτό τον τύπο οξέος είναι παρών τόσο ως ορθοφωσφορικός και ως πολυφωσφορικός. Τα πολυφωσφορικά άλατα αποτελούνται από μια σειρά ορθοφωσφορικών που είναι χημικώς ενωμένα μεταξύ τους. Κατά την επαφή με το έδαφος, τα πολυφωσφορικά μετατρέπονται σε ορθοφωσφορικά. Το κόστος της μετατροπής φωσφορικού στα επιμέρους φωσφορικά λιπάσματα ποικίλλει ανάλογα με την χρησιμοποιούμενη διεργασία. Το πιο σημαντικό, οι διαδικασίες που χρησιμοποιούνται δεν έχουν καμία επίδραση στη διαθεσιμότητα του φωσφόρου για τα φυτά. Φωτεινή Τσιατάκη - 21 - Έτος: 2014

1.4. Περιγραφή δραστηριότητας Οι βιομηχανίες φωσφορικών λιπασμάτων δραστηριοποιούνται στην παραγωγή αμμωνίας, οξέων και λιπασμάτων και κατατάσσεται στις δραστηριότητες υψηλής όχλησης. Παράγουν άνυδρη αμμωνία, θειικό οξύ, νιτρικό οξύ, φωσφορικό οξύ, σύνθετα λιπάσματα και νιτρικά λιπάσματα. Η εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς είναι 45455 HP και η θερμική ισχύς είναι 51,95 kw. Οι βιομηχανίες λειτουργούν συνεχώς (όλες τις ώρες και μέρες του χρόνου). 1.4.1 Παραγωγή θειικού οξέως Η διαδικασία για την παραγωγή θειικού οξέος έχει τέσσερα στάδια: α) εκχύλιση του θείου β) μετατροπή του θείου σε διοξείδιο του θείου γ) τη μετατροπή του διοξειδίου του θείου σε τριοξείδιο του θείου δ) μετατροπή του τριοξειδίου του θείου σε θειικό οξύ (α) Η εξαγωγή του θείου Η πιο σημαντική πηγή του θείου είναι η ανάκτησή της από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο. Αυτά περιέχουν ενώσεις θείου οι οποίες πρέπει να αφαιρεθούν πριν να χρησιμοποιηθούν ως καύσιμα ή χημική πρώτη ύλη. Μια άλλη σημαντική πηγή θείου είναι το διοξείδιο του θείου από διύλιση μετάλλου. Πολλά μεταλλεύματα εμφανίζονται ως σουλφίδια και ψήνονται για να σχηματιστεί ένα διοξείδιο του αζώτου και του θείου, για παράδειγμα, στην παρασκευή του μολύβδου: Φωτεινή Τσιατάκη - 22 - Έτος: 2014

Άλλα μέταλλα που παράγονται από τα θειούχα μεταλλεύματά τους περιλαμβάνουν χαλκό, νικέλιο και ψευδάργυρο. Παγκοσμίως περίπου το 35% του θείου λαμβάνεται ως διοξείδιο του θείου από το ψήσιμο του θειούχου μεταλλεύματος και αυτό αυξάνεται, καθώς τα φυτά που πέρασαν παραδοσιακά το διοξείδιο του θείου στην ατμόσφαιρα το ανακτούν ως θειικό οξύ. Ειδικότερα, η Κίνα κάνει πιο θειικού οξέος από πυρίτες, ένα θειούχο ορυκτό του σιδήρου. (β) Η μετατροπή του θείου σε διοξείδιο του θείου Εάν το θείο είναι η πρώτη ύλη, θα πρέπει πρώτα να μετατραπεί σε διοξείδιο του θείου. Τετηγμένο θείο ψεκάζεται σε ένα φούρνο και καίγεται σε ένα φύσημα ξηρού αέρα σε περίπου 1300 K. Το θείου καίγεται με μια χαρακτηριστική μπλε φλόγα: Ως περίσσεια αέρα χρησιμοποιείται το αναδυόμενο αέριο περιέχει περίπου 10-12% διοξείδιο του θείου και 10% οξυγόνο κατ 'όγκο. Τα αέρια είναι πολύ ζεστά και έτσι περνούν μέσω εναλλακτών θερμότητας (λέβητες απορριπτόμενης θερμότητας). Τα αέρια ψύχονται σε περίπου 700 Κ και το νερό στους γύρω σωλήνες λέβητα μετατρέπονται σε ατμό. Στην κατασκευή ενός τόνου θειικού οξέως, παράγεται επίσης ένας τόνος ατμού υψηλής πίεσης. (γ) Η μετατροπή του διοξειδίου του θείου σε τριοξείδιο του θείου Ένα τυπικό εργοστάσιο περιέχει ένα κυλινδρικό δοχείο το οποίο δρα ως ένας αντιδραστήρας σταθερής κλίνης με τέσσερις χωριστές κλίνες καταλύτη, που είναι γνωστός ως μετατροπέας, θερμαίνεται στους 700 Κ, μέσω του οποίου περνάει το διοξείδιο του θείου και ο αέρας: Ο καταλύτης, οξείδιο του βαναδίου σε πυρίτιο, είναι γενικά υπό τη μορφή μικρών σφαιριδίων, στο οποίο θειικό έχει προστεθεί ασβέστιο ως ένας υποκινητής. Η λειτουργία Φωτεινή Τσιατάκη - 23 - Έτος: 2014

του υποκινητή είναι να χαμηλώσει το σημείο τήξεως του οξειδίου του βαναδίου (V), έτσι ώστε να είναι τηγμένο σε 700 Κ. Σχήμα 1. Ένα διάγραμμα ροής μετατροπής του διοξειδίου του θείου σε τριοξειδίου του θείου Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, είναι μία εξώθερμη αντίδραση, έτσι, για μια ικανοποιητική απόδοση του τριοξείδιο του θείου (απαιτείται πάνω από 99.5% μετατροπή), χρησιμοποιείται θερμοκρασία όσο το δυνατόν πιο χαμηλά οικονομική. Έτσι, η θερμότητα απομακρύνεται από το αέριο που εγκαταλείπει κάθε κλίνη χρησιμοποιώντας εναλλάκτες θερμότητας. Το τριοξείδιο του θείου που παράγεται απομακρύνεται μεταξύ της τρίτης και της τέταρτης κλίνης και ρέει στο επόμενο στάδιο, στη μετατροπή του τριοξειδίου του θείου σε θειικό οξύ. Ωστόσο, μια μικρή ποσότητα του διοξειδίου του θείου δεν μετατρέπεται και διέρχεται μέσω της τέταρτης κλίνης καταλύτη και τα εκλυόμενα αέρια, κυρίως τριοξείδιο του θείου, ρέει στο επόμενο στάδιο. 3. Φωτεινή Τσιατάκη - 24 - Έτος: 2014

(δ) Μετατροπή του τριοξειδίου του θείου σε θειικό οξύ Το τριοξείδιο του θείου που σχηματίζεται από τη τρίτη κλίνη (και το μικρό ποσό από την τέταρτη κλίνη) μετατρέπονται τώρα σε θειικό οξύ. Τριοξείδιο του θείου αντιδρά με το νερό και η αντίδραση μπορεί να εκφραστεί ως: Ωστόσο, το ίδιο το νερό δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απορρόφηση καθώς υπάρχει μεγάλη αύξηση της θερμοκρασίας, και μια ομίχλη θειικού οξέος σχηματίζεται, η οποία είναι δύσκολο να χειριστεί. Αντ 'αυτού, το θειικό οξύ συγκέντρωσης περίπου 98% χρησιμοποιείται. Αυτό διατηρείται σε αυτή τη συγκέντρωση με προσθήκη νερού και απομάκρυνση του οξέος σε αυτή τη συγκέντρωση. Για να διατηρηθεί η θερμοκρασία στους περίπου 400 Κ, η θερμότητα απομακρύνεται από εναλλάκτες θερμότητας. Φωτεινή Τσιατάκη - 25 - Έτος: 2014

Σχήμα 2. Ένα διάγραμμα που απεικονίζει έναν εναλλάκτη θερμότητας που χρησιμοποιείται στην παρασκευή του τριοξειδίου του θείου. Τα αέρια που δεν απορροφώνται περιέχουν περίπου 95% άζωτο, 5% οξυγόνο, και ίχνη του διοξειδίου του θείου. Το αέριο ρεύμα φιλτράρεται για να απομακρυνθούν οποιαδήποτε ίχνη ομίχλης θειικού οξέος και επιστρέφεται στην ατμόσφαιρα χρησιμοποιώντας μία υψηλή καπνοδόχο. Φωτεινή Τσιατάκη - 26 - Έτος: 2014

Σχήμα 3. Διάγραμμα ροής της παραγωγικής διαδικασίας θειικού οξέος 1.4.2 Παραγωγή φωσφορικού οξέως Το φωσφορικό οξύ παρασκευάζεται με δύο μεθόδους: α) η υγρή μέθοδος β) θερμική διαδικασία Η θερμική μέθοδος κανονικά παράγει ένα πιο πυκνό και πιο καθαρό προϊόν, αλλά είναι εντάσεως ενέργειας (λόγω της κατασκευής του ίδιου του φωσφόρου. Οξύ που παράγεται από την «υγρή» διαδρομή είναι λιγότερο καθαρό αλλά χρησιμοποιείται για την παρασκευή των λιπασμάτων. Φωτεινή Τσιατάκη - 27 - Έτος: 2014

α) η υγρή μέθοδος Το φωσφορικό οξύ παράγεται από φωσφορίτη με την προσθήκη θεϊκού οξέως σε μια σειρά καλά αναδυόμενων αντιδραστήρων. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα φωσφορικό οξύ και φωσφορικό γύψο και άλλες αδιάλυτες ακαθαρσίες. Προστίθεται νερό και ο γύψος απομακρύνεται με διήθηση μαζί με άλλα αδιάλυτα υλικά (όπως διοξείδιο του πυριτίου). Φθόριο, όπως H 2 SiF 6, απομακρύνεται σε ένα περαιτέρω στάδιο με εξάτμιση. Αν και η αντίδραση λαμβάνει χώρα σε στάδια που περιλαμβάνουν δισόξινο φωσφορικό ασβέστιο, η συνολική αντίδραση μπορεί να παρασταθεί ως: Ωστόσο, υπάρχουν πλευρικές αντιδράσεις, για παράδειγμα με φθοριούχο ασβέστιο και ανθρακικό ασβέστιο που υπάρχουν στο βράχο: Φθοριοπυριτικό οξύ είναι ένα σημαντικό παραπροϊόν από αυτό και από την παραγωγή υδροφθορίου. Μπορεί να εξουδετερώνεται με υδροξείδιο του νατρίου για να σχηματίσει εξαφθοροπυριτικό νάτριο. Το οξύ χρησιμοποιείται επίσης για να κάνει φθοριούχου αργιλίου, που χρησιμοποιείται με τη σειρά του για την παρασκευή αλουμινίου. Η κρυσταλλική δομή του θειικού ασβεστίου που σχηματίζεται εξαρτάται από τις συνθήκες της αντίδρασης. Στα 340-350 Κ, το κύριο προϊόν είναι διένυδρο, CaSO4.2H2O. Στα 360-380 Κ, η ημιένυδρη παράγεται, CaSO4.1 / 2H2O. Θειικό ασβέστιο διηθείται και το οξύ στη συνέχεια συμπυκνώνεται σε περίπου 56% P2O5, χρησιμοποιώντας απόσταξη υπό κενό. Φωτεινή Τσιατάκη - 28 - Έτος: 2014

Το προϊόν από το οξύ «υγρή μέθοδο» είναι ακάθαρτο, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί, χωρίς περαιτέρω καθαρισμό, για την παρασκευή λιπασμάτων (βλέπε παρακάτω). Εναλλακτικά μπορεί να εξατμίζεται περαιτέρω σε περίπου 70% P2O5, ένα διάλυμα που ονομάζεται υπερφωσφορικό οξύ το οποίο χρησιμοποιείται απευθείας ως υγρό λίπασμα. Να αναγάγει τη βιομηχανική φωσφορικά, το οξύ καθαρίζεται με εκχύλιση με διαλύτη, χρησιμοποιώντας, για παράδειγμα, μεθυλ ισοβουτυλ κετόνη (ΜΙΒΚ), στην οποία το οξύ είναι ελαφρά διαλυτό και συμπυκνώθηκε για να δώσει 60% περιεκτικότητα σε P2O5. Αυτό το οξύ μπορεί να καθαρίζεται περαιτέρω με τη χρήση διαλυτών για την εκχύλιση από τα βαρέα μέταλλα και αποφθοριωμένων (με εξάτμιση) για να παραχθεί ένα προϊόν ποιότητας βαθμού τροφίμων. Σχήμα 4. Διάγραμμα ροής παραγωγής φωσφορικού οξέως υγρής μεθόδου Φωτεινή Τσιατάκη - 29 - Έτος: 2014

β) θερμική μέθοδος Οι πρώτες ύλες για τη διαδικασία αυτή είναι φωσφόρου και αέρα: Αρχικά, ο φώσφορος ψεκάζεται μέσα στον κλίβανο και καίγεται στον αέρα σε περίπου 1800-3000 Κ Οι περισσότερες μέθοδοι χρησιμοποιούν μη αποξηραμένο αέρα και πολλές περιλαμβάνουν την προσθήκη ατμού στον καυστήρα του φωσφόρου για να παράγει και να διατηρεί μία μεμβράνη από συμπυκνωμένα πολυφωσφορικά οξέα τα οποία προστατεύουν το πύργο καυστήρα ο οποίος είναι από ανοξείδωτο ατσάλι (εξωτερικά υδρόψυκτο). Τα προϊόντα από τον πύργο του καυστήρα περνάνε απευθείας σε ένα πύργο ενυδάτωσης όπου τα αέρια του οξειδίου του φωσφόρου απορροφούνται σε ανακυκλωμένο φωσφορικό οξύ: Εναλλακτικά, ο φώσφορος μπορεί να καεί σε αποξηραμένο αέρα. Το πεντοξείδιο του φωσφόρου συμπυκνώνεται ως μία λευκή σκόνη και χωριστά ενυδατώνεται σε φωσφορικό οξύ. Αυτή η μέθοδος επιτρέπει στην θερμότητα να ανακτηθεί και να επαναχρησιμοποιηθεί. Κάψιμο και άμεση ενυδάτωση, όπως περιγράφηκε προηγουμένως, δημιουργεί εξαιρετικά διαβρωτικές συνθήκες. Ο εξοπλισμός είναι κατασκευασμένος από ανοξείδωτο ατσάλι ή είναι τούβλο - επένδυση από άνθρακα. Για τη μείωση της διάβρωσης, τα τοιχώματα του καυστήρα και οι πύργοι ενυδάτωσης ψύχονται, αλλά τα προϊόντα του αντιδραστήρα αναδύονται σε μία θερμοκρασία πολύ χαμηλή για χρήσιμη ανάκτηση θερμότητας. Φωτεινή Τσιατάκη - 30 - Έτος: 2014

Το προϊόν οξύ έχει συγκέντρωση ca 85%. Τετραφωσφορικό οξύ, ένα από μια οικογένεια πολυφωσφορικών οξέων τα οποία μπορούν να παραχθούν επιλεκτικά, γίνεται είτε με βραστό νερό εκτός σε υψηλές θερμοκρασίες σε ένα δοχείο διοξειδίου του άνθρακα, ή με την προσθήκη στερεού πεντοξείδιο του φωσφόρου σε σχεδόν βραστό φωσφορικό οξύ. Η πρώτη μέθοδος δίνει συνήθως το καθαρότερο προϊόν, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε πεντοξείδιο του φωσφόρου του αρσενικού. Σχήμα 5. Διάγραμμα ροής παραγωγής φωσφορικού οξέως θερμικής μεθόδου Φωτεινή Τσιατάκη - 31 - Έτος: 2014

4. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 5. Σχέδιο αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών 2.1 Σχέδιο Αντιμετώπισης σε Περίπτωση Παύσης Βιομηχανικής Μονάδας Το σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης για παύση βιομηχανικής μονάδας, εκτελείται από μια επιχείρηση ή από κάποια εγκατάσταση σε αυτή προκειμένου να αποτελέσει ένα πρόγραμμα προετοιμασίας γύρω από έκτακτα περιστατικά όπως το συγκεκριμένο και το οποίο μπορεί να προκαλέσει εκρήξεις ή πυρκαγιές στη βιομηχανική μονάδα. Στόχος του συστηματικού αυτού σχεδίου είναι να προστατέψει την ανθρώπινη υγεία και ασφάλεια αλλά και την περιουσία της κάθε εταιρείας. Πρέπει να αναφερθεί ότι πέρα από τα παραπάνω το συγκεκριμένο σχέδιο αφορά και διαμορφώνει και τις επιχειρησιακές σχέσεις και εγκαταστάσεις της επιχείρησης με την Αστυνομία, Πυροσβεστική, Νομαρχία, Νοσοκομεία και κάθε άλλη Τοπική Αρχή αν υπάρξει κάποιο περιστατικό έκτακτης ανάγκης. Είναι επόμενο λοιπόν να υπάρχουν αντίγραφα από το Σχέδιο αυτό το οποίο θα πρέπει να έχει κάθε εργαζόμενος της επιχείρησης. Αντίγραφο όμως θα πρέπει να δίνεται και στην Αστυνομία, Πυροσβεστική ή κάθε άλλη Τοπική Αρχή και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Η εκπόνηση του Σχεδίου αυτού εντάσσεται στα πλαίσια της εφαρμογής της υπάρχουσας Νομοθεσίας Υγιεινής και Ασφάλειας (Π.Δ. 77/81, 71/88, 105/95, 16/96). Θα πρέπει να σημειωθεί δε πως η παύση λειτουργίας της βιομηχανικής μονάδας εξαιτίας ενός απρόσμενου γεγονότος, μπορεί να δημιουργήσει την ανάγκη για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών, όπως Βιομηχανικό Ατύχημα Μεγάλης Έκτασης Ατύχημα (Όχημα ή Εξοπλισμός) Πυρκαγιές ή εκρήξεις Φωτεινή Τσιατάκη - 32 - Έτος: 2014

Βέβαια οι απότομες παύσεις μιας βιομηχανικής μονάδας, μπορούν να έχουν αντίστοιχα και τις παρακάτω δυσάρεστες εξελίξεις, ως εξής: Πρόκληση Πυρκαγιάς Έπειτα από μια πυρκαγιά είναι δυνατό να δημιουργηθεί δημιουργία τοξικών ή και βλαβερών αερίων ή ατμών Είναι δυνατή η εξάπλωσή της αλλά και η έναυση άλλων υλικών στη περιοχή που ξέσπασε. Μπορεί να προκληθούν εκρήξεις λόγω θερμότητας Δημιουργούνται κατάλοιπα ρυπασμένα από τα πυροσβεστικά υλικά από τα χημικά μέσα για τη πυρόσβεση Τραυματισμοί στο προσωπικό Καταστροφές και βλάβες στη φυσική δομή κτιρίων και σε εξοπλισμό επιχείρησης Πρόκληση Έκρηξης Κίνδυνος για εκτίναξη θραυσμάτων ή ωστικού κύματος Εκρήξεις σε άλλες εγκαταστάσεις Τραυματισμοί προσωπικού Ατύχημα (όχημα ή εξοπλισμός) Δημιουργία φωτιάς, έκρηξης, υπερχείλισης Δημιουργία ανάμειξης ασύμβατων υλικών Δημιουργία έκλυσης επικίνδυνων ουσιών στο νερό, έδαφος, αέρα Τραυματισμοί προσωπικού Φωτεινή Τσιατάκη - 33 - Έτος: 2014

2.2 Γενική Περιγραφή Σχεδίου για Επέμβαση σε Περίπτωση Παύσης Βιομηχανικής Μονάδας Από τη στιγμή που δημιουργηθεί ένα έκτακτο περιστατικό στην επιχείρηση από την παύση της βιομηχανικής μονάδας, θα πρέπει να υπάρχει ο Συντονιστής ο οποίος είναι ο πυρήνας και η κινητήρια δύναμη του σχεδίου για την εφαρμογή του. Ο Συντονιστής Σχεδίου έχει αναλάβει κάποιες συγκεκριμένες αρμοδιότητες με στόχο να ενεργοποιήσει όλες εκείνες τις διαδικασίες οι οποίες δίνονται από το Σχέδιο Αντιμετώπισης Έκτακτης Ανάγκης από ένα έκτακτο περιστατικό στην επιχείρηση από την παύση της βιομηχανικής μονάδας. Παρακάτω αναφέρονται διεξοδικά οι αρμοδιότητες αυτές: Να αναπτύξει τον υπάρχοντα εξοπλισμό, ανάλογα με την κάθε περίσταση Να αναπτύξει τον υπάρχοντα εξοπλισμό, ανάλογα με την κάθε περίσταση Να κατευθύνει το προσωπικό της Επιχείρησης Να επικοινωνήσει με τις Ρυθμιστικές και Τοπικές Αρχές Να ζητήσει βοήθεια από τα Νοσοκομεία της περιοχής Να σταματήσει τη λειτουργία και τις δραστηριότητες Μονάδων ή/και του συνόλου της Εγκατάστασης και να εκκενώσει το χώρο Να ζητήσει βοήθεια από υπηρεσίες Εκτάκτων Καταστάσεων Υπάρχουν τρεις φάσεις οι οποίες αναφέρονται από η στιγμή που δημιουργείται ένα έκτακτο περιστατικό ένα έκτακτο περιστατικό στην επιχείρηση από την παύση της βιομηχανικής μονάδας και οι οποίες είναι : Άμεση αντίδραση αναγνώριση περιστατικού εκκένωση χώρων ασφάλιση χώρων Φωτεινή Τσιατάκη - 34 - Έτος: 2014

Αντιμετώπιση και καταπολέμηση πυρόσβεση και αντιμετώπιση του βασικού περιστατικού απεγκλωβισμός πρώτες βοήθειες Έλεγχος και καταστολή έλεγχος του περιστατικού καταστολή του περιστατικού επανέναρξη των δραστηριοτήτων και απολογισμός 2.3 Εφαρμογή Μέτρων Αντίδρασης στην Περίπτωση Παύσης Βιομηχανικής Μονάδας Είναι σημαντικό όλες οι ενέργειες αντίδρασης γύρω από ένα έκτακτο περιστατικό στην επιχείρηση από την παύση της βιομηχανικής μονάδας να γίνονται από τη στιγμή που αναφέρεται φωτιά, έκρηξη, ή κάποιο άλλο επείγον περιστατικό. Τα πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνεται είναι ο απολογισμός και μια πρώτη εκτίμηση του γεγονότος από το Συντονιστή Σχεδίου ή από εκείνο το άτομο το οποίο θα του ανατεθεί κάτι τέτοιο. Υπάρχουν κάποια κριτήρια τα οποία πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη και τα οποία δίνονται παρακάτω. Η απόφαση για την εφαρμογή ή όχι του Σχεδίου γίνεται από το Συντονιστή Σχεδίου είτε για κάποια τμήματά του ή για κάποια μέρη του. Ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν από το περιστατικό λαμβάνονται και τα ανάλογα μέτρα και ενέργειες. Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι τι κάθε Σχέδιο Αντιμετώπισης παρουσιάζει ένα μεγάλο εύρος δυνατοτήτων και διαδικασιών. Τα παραπάνω όμως δεν εφαρμόζονται πάντα παρά μονάχα αν υπάρχει καταλληλότητα και πάντα ανάλογα με τη κάθε περίπτωση. Φωτεινή Τσιατάκη - 35 - Έτος: 2014

Τα ατυχήματα μεγάλης έκτασης στις βιομηχανίες συμβαίνουν βάσει των εξής αιτιών: Θερμική ακτινοβολία (θερμικά) Υπερπίεση λόγω ωστικού κύματος και εκτόξευση θραυσμάτων (μηχανικά) Διασπορά τοξικών ουσιών (χημικά) 2.3.1 Αναγνώριση Γεγονότος και τα Πρώτα Βήματα Η διαδικασία η οποία πρέπει να ακολουθηθεί από το άτομο εκείνο το οποίο παρατηρεί το συμβάν ένα έκτακτο περιστατικό στην επιχείρηση από την παύση της βιομηχανικής μονάδας και μπορεί να αξιολογήσει ποιες είναι οι κατάλληλες ενέργειες οι οποίες θα προστατέψουν την ανθρώπινη υγεία αλλά και τη περιουσία της επιχείρησης, είναι η παρακάτω : Ενεργοποιείται το σύστημα προειδοποίησης του συμβάντος. Αυτό μπορεί να γίνει τηλεφωνικά ή με ασύρματο ή και με κάποιο διακόπτη συναγερμού. Με αυτό τον τρόπο το συμβάν γίνεται αντιληπτό στο προσωπικό. Ειδικά για το περιστατικό φωτιάς υπάρχει ένα κουμπί συναγερμού το οποίο και ενεργοποιείται. Ο Συντονιστής Σχεδίου ενημερώνεται από το άτομο που παρατήρησε το συμβάν. Του αναφέρεται το όνομά του, η τοποθεσία του συμβάντος, η φύση του περιστατικού Ο Συντονιστής από εκεί και πέρα είναι υπεύθυνος και αναλαμβάνει όλο τον έλεγχο της περιοχής του περιστατικού και εφαρμόζει τη διαδικασία αντιμετώπισης του περιστατικού με όποιο μέσο διαθέτει εκείνη τη στιγμή. Η διαδικασία εφαρμόζεται μέχρι να ολοκληρωθεί η όλη αντιμετώπιση και το περιστατικό εξαλειφθεί. Οι ενέργειες οι οποίες ακολουθούνται από το Συντονιστή Σχεδίου στη διαδικασία εκτίμησης του περιστατικού στην επιχείρηση από την παύση της βιομηχανικής μονάδας, είναι να: Φωτεινή Τσιατάκη - 36 - Έτος: 2014

Διασφαλίζει όπου μπορεί την παραγωγική διαδικασία ή και τη λειτουργία για το τέλος της φωτιάς και των εκρήξεων. Προστατεύει για τη μη εξάπλωσή τους Προσδιορίζει αν είναι εφικτό τη πηγή ή το λόγο που προκάλεσε το επεισόδιο και ταυτόχρονα εκτιμά τα πρωτογενή ή δευτερογενή επικίνδυνα συστατικά του Στο Λογικό Διάγραμμα Εφαρμογή Σχεδίου Αντιμετώπισης Έκτακτης Κατάστασης αναφέρονται τα κριτήρια αξιολόγησης τα οποία πρέπει να χρησιμοποιεί ο Συντονιστής. Σκοπός του Σχεδίου αυτού είναι η προστασία της ανθρώπινης υγείας. Οι ενέργειες οι οποίες πρέπει να γίνουν αμέσως μετά από τη λήψη απόφασης για την εφαρμογή του Σχεδίου από ένα έκτακτο περιστατικό στην επιχείρηση από την παύση της βιομηχανικής μονάδας και τις οποίες ο Συντονιστής κρίνει απαραίτητες, είναι οι ακόλουθες: Έναρξη και κήρυξη διαδικασιών περιορισμού και ελέγχου κατάστασης Απολογισμός προσωπικού, εγκαταστάσεων και επισκεπτών αλλά και του προσωπικού γραφείων Τίθεται σε εφαρμογή η εσωτερική διαδικασία για την ενημέρωση και την ανάθεση αρμοδιοτήτων. Την ίδια στιγμή γίνεται και η αξιολόγηση της κατάστασης και η κλήση για βοήθεια Γίνεται ο συντονισμός των Α βοηθειών σε περίπτωση που αναφέρονται τραυματισμοί. Γίνεται η ενεργοποίηση διαδικασιών Ελέγχου Απωλειών Εκκενώνονται οι χώροι μέσω εφαρμογής Σχεδίου Εκκένωσης Είναι πολύ σημαντικό από τη στιγμή που αν κάποιος εργαζόμενος ανακαλύψει κάποια φωτιά από την παύση της βιομηχανικής μονάδας να είναι σε θέση να λάβει τα μέτρα εκείνα, προκειμένου να προστατέψει την ανθρώπινη υγεία και την ασφάλεια της περιοχής εκείνης του συμβάντος. Υποχρέωσή του είναι να ειδοποιήσει το Συντονιστή Σχεδίου. Ο Συντονιστής είναι σε τηλεφωνική επικοινωνία και ετοιμότητα προκειμένου να είναι εύκολο να εντοπισθεί σε περίπτωση ανάγκης. Κατά τη διάρκεια του συμβάντος το προσωπικό Εγκατάστασης για τα διοικητικά καθήκοντα θα πρέπει να είναι σε συνεχή επικοινωνία με ασύρματους ή άλλες γραμμές επικοινωνίας. Φωτεινή Τσιατάκη - 37 - Έτος: 2014

Θα πρέπει επίσης να υπάρχουν κανάλια επικοινωνίας ανάμεσα στο Συντονιστή και στο Τεχνικό Ασφάλειας καθώς και με τις Υπηρεσίες Εκτάκτων Καταστάσεων όπως την Αστυνομία, Πυροσβεστική και Νοσοκομεία. 2.4 Ρόλος των Υπολοίπων Συντονιστών στην Περίπτωση Παύσης Βιομηχανικής Μονάδας Συντονιστής επικοινωνιών Επικοινωνεί με τα κεντρικά γραφεία της επιχείρησης. Η επικοινωνία αυτή μπορεί να γίνει πριν γίνει η καταγραφή των συμβάντων και πριν από την επικοινωνία με τους εξωτερικούς φορείς ή Υπηρεσίες. Πρέπει να υπάρχει η προέγκριση του Διευθυντή Εγκαταστάσεων Επικοινωνεί με τις εξωτερικές Υπηρεσίες Επέμβασης και Φορείς Ενημερώνει τις οικογένειες των ατόμων που έχουν τραυματισθεί και είναι υπεύθυνος για την όποια επικοινωνία χρειάζεται για το ανθρώπινο δυναμικό έπειτα πάντα από έγκριση του Συντονιστή Σχεδίου Συντονιστής Διάσωσης Προχωρά σε αποτίμηση του αριθμού των τραυματιών και των απωλειών αν υπάρχουν Είναι υπεύθυνος για τη διασφάλιση της ιατρικής υποστήριξης και των πρώτων βοηθειών. Δίνει κάθε χρόνο τη απαραίτητη εκπαίδευση στο προσωπικό βάρδιας γύρω από τις πρώτες βοήθειες και τις τεχνικές ανάνηψης. Με αυτό τον τρόπο σε κάθε βάρδια υπάρχει προσωπικό με γνώσεις γύρω από τις πρώτες βοήθειες. Επίσης δημιουργεί κατάλογο με το εκπαιδευμένο προσωπικό Είναι υπεύθυνος για τη ενημέρωση των Νοσοκομείων και των Κλινικών της γύρω περιοχής Ενημερώνει το Συντονιστή Σχεδίου για τη κατάσταση που επικρατεί στη περιοχή που είναι υπεύθυνος Υπάρχουν δυο υποομάδες στην αρμοδιότητά του οι οποίες είναι οι ομάδες Απεγκλωβισμού και Α βοηθειών Φωτεινή Τσιατάκη - 38 - Έτος: 2014

Συντονιστής Πυρασφάλειας Είναι υπεύθυνος για το συντονισμό του αρμόδιου τμήματος Πυρασφάλειας και Εγκαταστάσεων αλλά και για κάθε εξωτερική δύναμη η οποία μπορεί να βοηθήσει Ενημερώνει το Συντονιστή Σχεδίου για το συμβάν και την εξέλιξή του και για το αν υπάρχει ανάγκη για εξωτερική βοήθεια Συντονιστής Προσωπικού Είναι υπεύθυνος για τι κίνηση του προσωπικού στα σημεία Συγκέντρωσης αν πρέπει να εκκενωθεί ο χώρος Προχωρά σε καταμέτρηση προσωπικού και κάνει εντοπισμό του χώρου όπου εργάζεται ο κάθε υπάλληλος Προχωρά σε έλεγχο πρόσβασης σε εγκαταστάσεις Επικοινωνεί και ενημερώνει το Συντονιστή Σχεδίου Υπάρχουν δυο υποομάδες στη διάθεσή του, Ασφάλειας και Εκκένωσης χώρου. Είναι υπεύθυνος για το συντονισμό τους και για την απομάκρυνση του προσωπικού ή των επισκεπτών από τους χώρους που είναι επικίνδυνοι. Καταγράφει τυχόν αγνοούμενους 2.5 Διαθέσιμα Μέσα Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών - Συστήματα επικοινωνίας Υπάρχουν τα απαραίτητα μέσα επικοινωνίας με τα οποία είναι εφοδιασμένες οι εγκαταστάσεις και τα οποία χρησιμοποιούνται για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης από την παύση της βιομηχανικής μονάδας. Έτσι υπάρχει επικοινωνία με την εγκατάσταση με τον έξω κόσμο. Σε καμία περίπτωση η επιχείρηση δε προτίθεται από το Σχέδιο να αντικαταστήσει κάποια από τα συστήματα επικοινωνίας με κάποια άλλα. Απλά σκοπός του Σχεδίου είναι η διασφάλιση ύπαρξης συστημάτων επικοινωνίας εσωτερικά και εξωτερικά και ότι λειτουργούν πλήρως. Φωτεινή Τσιατάκη - 39 - Έτος: 2014

- Εξωτερικές επικοινωνίες Είναι διαθέσιμες μέσα από συστήματα όπως : Ενσύρματες επικοινωνίες τηλεφωνικές οι οποίες συνδέονται με το τηλεφωνικό κόμβο του ΟΤΕ Ιδιόκτητο τηλεφωνικό δίκτυο με τη χρήση γραμμών ισχύος - Εσωτερικές επικοινωνίες Υπάρχουν ανεξάρτητα συστήματα για αυτές όπως : Εσωτερικό τηλεφωνικό δίκτυο με τηλεφωνικό κέντρο που διαθέτει πρόσβαση και σε εξωτερικές γραμμές. Το δίκτυο αυτό είναι διάσπαρτο σε όλη την εγκατάσταση Φορητούς ασυρμάτους (walkie-talkie) καθώς και ασύρματους σταθμούς. Συστήματα αναγγελιών μέσω μεγαφωνικών εγκαταστάσεων που καλύπτουν όλη την Εγκατάσταση και ελέγχονται από τους Θαλάμους Ελέγχου των Μονάδων - Τοπικός Εξοπλισμός Αντιμετώπισης Εκτάκτων Καταστάσεων σε Περιπτώσεις Παύσης Βιομηχανικής Μονάδας Είναι απαραίτητη η ύπαρξη μιας μεγάλης ποικιλίας από συσκευές πρωτογενούς αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων οι οποίες πρέπει να λειτουργούν πλήρες. Τα συστήματα τα οποία περιλαμβάνονται είναι : Δίκτυο πυρόσβεσης όλης της εγκατάστασης με επίγειους κρουνούς και παροχές μέσα στις εγκαταστάσεις Πυροσβεστήρες φορητοί (περιλαμβάνουν συσκευές κλάσεων Α, B και C). Καταιονιστήρες (ντουζιέρες) έκτακτης ανάγκης Προστατευτικά μέσα για το προσωπικό. Υλικά και εξοπλισμός παροχής πρώτων βοηθειών Όλος ο εξοπλισμός ελέγχεται και επιθεωρείται από εξουσιοδοτημένο προσωπικό τουλάχιστον μία φορά ετησίως. Φωτεινή Τσιατάκη - 40 - Έτος: 2014

- Εκπαίδευση Είναι απαραίτητο το προσωπικό των εγκαταστάσεων να είναι εκπαιδευμένο ώστε να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί τα συστήματα αντιμετώπισης Εκτάκτων Καταστάσεων. Υπάρχουν δραστηριότητες εκπαίδευσης στις οποίες αναφέρονται συνδυασμοί από τα παρακάτω προγράμματα εκπαίδευσης: Εκπαίδευση τοπική από εκπαιδευτές επικεφαλείς και προϊσταμένους τμημάτων λειτουργίας εγκαταστάσεων αλλά και από το προσωπικό του τμήματος Ασφάλειας Εκπαίδευση από κατασκευαστές μηχανημάτων και εγκαταστάσεων Εκπαίδευση από τρίτους γύρω από ζητήματα αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων Εκπαίδευση από τη Πυροσβεστική Υπηρεσία γύρω από θέματα και τεχνικές κατάσβεσης πυρκαγιάς και χρήσης πυροσβεστικού δικτύου Μια φορά κάθε χρόνο το προσωπικό που είναι σε ομάδες επέμβασης εκπαιδεύεται με τους παρακάτω τρόπους : Άσκηση πυρκαγιάς / εκκένωσης χώρων. Εκπαίδευση πυρόσβεσης για όλο το παραπάνω προσωπικό. Οι επικεφαλής των συνεργείων ή βάρδιας είναι εκπαιδευμένοι σε Πρώτες Βοήθειες και τεχνικές ανάνηψης. Το νεοεισερχόμενο προσωπικό εκπαιδεύεται σε αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων σαν μέρος της τεχνικής του εκπαίδευσης. Υπεύθυνος για την εκπαίδευση είναι ο Τεχνικός Ασφαλείας της Εγκατάστασης. Φωτεινή Τσιατάκη - 41 - Έτος: 2014

2.5.1 Διαδικασίες Μετά τη Έκτακτη Κατάσταση - Επιστροφή στις Εγκαταστάσεις Ο Συντονιστής Σχεδίου είναι εκείνος που προσδιορίζει τη καταλληλότητα και την ασφάλεια των εγκαταστάσεων προκειμένου να επιστρέψει το προσωπικό στην εργασία του. Φυσικά υπάρχει συνεργασία με τις αρμόδιες Τοπικές Αρχές. Οι απαραίτητες ενέργειες οι οποίες γίνονται πριν και μετά την επανέναρξη λειτουργίας είναι: Αποφυγή Επανάληψης Καθαρισμός-Διάθεση των Καταλοίπων και Υπολειμμάτων Απορρύπανση και Συντήρηση του Εξοπλισμού Απορρύπανση Προσωπικού, Αναφορά και Επανεκπαίδευση Συνέχιση της Λειτουργίας της Εγκατάστασης 2.5.2 Αλλαγές και Αναθεώρηση Σχεδίου Οι όποιες αναθεωρήσεις ή αλλαγές στο Σχέδιο γίνονται κάτω από τις παρακάτω συνθήκες : Αν το Σχέδιο δεν έχει επιτυχία και δεν ανταποκρίνεται σε αντιμετώπιση των Εκτάκτων Καταστάσεων Αν υπάρχουν κάποιες σημαντικές αλλαγές στο σχεδιασμό και στις λειτουργικές διαδικασίες των συστημάτων και οι οποίες απειλούν με πιθανότητες πυρκαγιάς ή εκρήξεων Αν οι κανονισμοί εγκαταστάσεων έχουν αλλάξει Αν ο προσωπικό σε καθοριστικές θέσεις έχει αλλάξει Αν το απόθεμα εξοπλισμού για την αντιμετώπιση αλλάζει Αν γίνεται ετήσιος Έλεγχος και Θεώρηση από τις Αρμόδιες Αρχές Φωτεινή Τσιατάκη - 42 - Έτος: 2014

- Παράμετροι Εκτίμησης Επικινδυνότητας Προκειμένου να αντιμετωπισθεί ένα ατύχημα σοβαρό σε πραγματικό χρόνο από την παύση της βιομηχανικής μονάδας, απαιτείται η χρήση υπολογιστικών μοντέλων τα οποία μπορούν και υπολογίζουν τις συνέπειες από αυτό το ατύχημα αλλά και τη συγκέντρωση της επικίνδυνης ουσίας στην ατμόσφαιρα. Τα μοντέλα αυτά έχουν προβλεφθεί να χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης. Οι όποιες επιπτώσεις από το ατύχημα θα φανούν μέσα από τα αποτελέσματα του παραπάνω υπολογιστικού μοντέλου σε ότι αφορά τη περιοχή που έγινε το ατύχημα και στη συνέχεια θα γίνει ο σχεδιασμός επί του γεωγραφικού χάρτη της περιοχής αυτής των τριών ζωνών προστασίας του πληθυσμού αλλά και των μονάδων για την αντιμετώπιση του ατυχήματος. Επίσης θα ληφθούν και τα απαραίτητα μέτρα προστασίας. Αναφέρονται οι βασικοί παράγοντες οι οποίοι λαμβάνονται υπόψη για τη καλύτερη αξιολόγηση της κατάστασης : - Πηγή Είναι η πηγή της διαρροής ή ο αγωγός. Η διαρροή μπορεί να υπάρχει μέσω μιας αντλίας ή μιας βάνας και απλά αναφέρεται και αντιμετωπίζεται σαν μια διαρροή στον αγωγό. Το γεγονός ότι δε θα υπάρχει καμία δυσκολία στην αναγνώριση της πηγής είναι αναμενόμενο αλλά είναι πολύ σημαντικό το στοιχείο γνώσης αυτής αφού θα καθορίσει το κατάλληλο μοντέλο προσομοίωσης. Φωτεινή Τσιατάκη - 43 - Έτος: 2014

2.6 Παύση λειτουργίας μονάδας παραγωγής χημικών σε περίπτωση ατυχήματος Η οδηγία Seveso II της ΕΕ θέτει τις απαιτήσεις διαχείρισης των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων που σχετίζονται με τις χημικές ουσίες στις βιομηχανικές μονάδες. Οι διαδικασίες διαχείρισης της ασφάλειας δεν θα πρέπει να καλύπτουν μόνο την κανονική περίοδο λειτουργίας του εργοστασίου, αλλά και ειδικές περιπτώσεις, όπως οι περίοδοι διακοπής λειτουργίας. Η διακοπή της λειτουργίας πρέπει να αντιμετωπιστεί, καθώς στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, τα επικίνδυνα χημικά εξακολουθούν να υπάρχουν στην εγκατάσταση σε δεξαμενές αποθήκευσης, αποθήκες, σιλό και αγωγούς, ακόμα και όταν η παραγωγική διαδικασία δεν εκτελείται. Οι συνέπειες ενός χημικού ατυχήματος κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας διακοπής μπορεί να είναι σοβαρές, καθώς ο αριθμός των ατόμων που εργάζονται στο εργοστάσιο κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου είναι συνήθως αρκετά υψηλός (κάποιες εταιρείες αναφέρουν 100-500 εξωτερικών συνεργατών συντήρησης στο εργοστάσιο κατά τη διάρκεια των πιο πολυσύχναστων περιόδους ενός shutdown). Ο συνολικός κίνδυνος ενός χημικού ατυχήματος κατά τη διάρκεια μιας διακοπής λειτουργίας θα μπορούσε, επομένως, να είναι υψηλότερος από το αναμενόμενο με την πρώτη ματιά. Τα άτομα που παρευρίσκονται στην εγκατάσταση κατά τη διάρκεια της διακοπής της λειτουργίας θα μπορούσαν να επηρεαστούν από τις χημικές ουσίες της διαδικασίας με διάφορους τρόπους: Εισπνοή του χημικού (π.χ. αέρια όπως CO, H2S, SO2, και διάφορες αναθυμιάσεις και ατμούς. Επίσης έλλειψη οξυγόνου, δηλαδή συνήθως μια περίσσεια Ν2 ή CO2). Η άμεση έκθεση μέσω του δέρματος (που προκαλείται από πιτσιλιές, μολυσμένες επιφάνειες, κλπ) Φυσικές επιπτώσεις (εγκαύματα που οφείλονται σε χημικές πυρκαγιές ή θερμές ουσίες, κρυοπαγήματα, οι τραυματισμοί που προκαλούνται από κύματα πίεσης (ως συνέπεια των εκρήξεων, μη συγκράτησης ή ανοίγματος σε βαλβίδες Φωτεινή Τσιατάκη - 44 - Έτος: 2014

(ασφαλείας) ), επιπτώσεις από θραύσματα που προκαλούνται από εκρήξεις, κ.λπ.) Ακτινοβολία (από απροστάτευτους αισθητήρες που περιέχουν ραδιενεργές ουσίες). Ο στόχος της φινλανδικής μελέτης SEISOKKI είναι να διερευνήσει τον τρόπο που οι εταιρείες ασχολούνται με θέματα που σχετίζονται με την επεξεργασία των χημικών ουσιών κατά τη διάρκεια της διακοπής της λειτουργίας των εγκαταστάσεων τους. Η μελέτη αποκάλυψε ορισμένες αδυναμίες στις διαδικασίες διαχείρισης κινδύνου των εταιρειών σε σχέση με την επεξεργασία χημικών ουσιών κατά τη διάρκεια της διακοπής της λειτουργίας. Η ερευνητική ομάδα προσδιόρισε, για παράδειγμα, τις ακόλουθες δυνατότητες για βελτιώσεις: Περισσότερος χρόνος και πόροι πρέπει να διατεθούν για την αξιολόγηση του κινδύνου πριν από μια μεγάλη διακοπή. Τα σωστικά συνεργεία του εργοστασίου θα πρέπει να λάβουν ένα μεγαλύτερο ρόλο στη διαδικασία σχεδιασμού. Με καλύτερο προγραμματισμό των εργασιών συντήρησης, τα σημεία συμφόρησης σε σχέση με το γράψιμο των αδειών εργασίας μπορούν να αφαιρεθούν, επιτρέποντας έτσι τον ορθό έλεγχο της ασφάλειας του χώρου εργασίας πριν από την έναρξη των εργασιών συντήρησης. Μια διαδικασία διαχείρισης θα πρέπει να εφαρμόζεται για να διασφαλίζει ότι οι φορείς εκμετάλλευσης (και μάλιστα οι επιστάτες) έχουν πλήρη γνώση για το πώς να κάνει το εργοστάσιο - ή ένα μέρος από αυτό - ασφαλές για την εργασία συντήρησης, και πώς να διατηρηθεί αυτό το επίπεδο ασφάλειας σε όλες τις περιόδους shutdown και start-up. Η τοπική πυροσβεστική και η αστυνομία θα πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με το κλείσιμο και τους κινδύνους που συνδέονται με αυτό. Η πυροσβεστική και η αστυνομία θα πρέπει να έχουν ένα εξωτερικό σχέδιο διάσωσης σε θέση, επίσης, για την εξαιρετική αυτή κατάσταση. Φωτεινή Τσιατάκη - 45 - Έτος: 2014

Κατά τη διάρκεια του έργου SEISOKKI, πολλά εργαλεία έχουν αναπτυχθεί για να βοηθήσουν τις εταιρείες να μετριάσουν τους χημικούς κινδύνους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας διακοπής της λειτουργίας των εργοστασίων. Τα εργαλεία που είναι δημοσιευμένα στην ιστοσελίδα του SEISOKKI, περιλαμβάνουν τα εξής: Ένας οδηγός που περιγράφει το θέμα από διάφορες οπτικές γωνίες. Μια μέθοδος Ελέγχου, με την οποία διάφορα θέματα που σχετίζονται με τη διαχείριση της χημικής ασφάλειας μπορούν να αντιμετωπιστούν με πρόσωπακλειδιά στο εργοστάσιο. Μια μέθοδος ανάλυσης κινδύνου, η οποία έχει αναπτυχθεί ειδικά για τον εντοπισμό των κινδύνων που σχετίζονται με χημικές ουσίες κατά τη διάρκεια της διαδικασίας διακοπής της λειτουργίας. Ένα σύνολο από λίστες ελέγχου ασφαλείας για γρήγορη αναφορά. Μια σειρά από άδειες εργασίας. 2.7 Παύση λειτουργίας μονάδας παραγωγής χημικών σε περίπτωση συντήρησης Η διαχείρισης της ασφάλειας που σχετίζεται με τις δραστηριότητες συντήρησης πρέπει να λάβει υπόψη ότι η υπεργολαβία βιομηχανικών υπηρεσιών γίνεται όλο και πιο χαρακτηριστική. Οι διαδικασίες διαχείρισης της ασφάλειας πρέπει να περιλαμβάνουν όλα τα οργανωτικά επίπεδα, τόσο στην εταιρεία του πελάτη όσο και του παρόχου της υπηρεσίας. Είναι σημαντικό για τα δύο μέρη να γνωρίζουν τις σχετικές πτυχές της ασφάλειας και να περιλαμβάνουν την ασφάλεια των ήδη ευρισκόμενων στο στάδιο των διαπραγματεύσεων. Ένα καλό εργαλείο αξιολόγησης για τους κινδύνους συντήρησης πρέπει να αντιμετωπίσει τον προγραμματισμό των εργασιών (διαχείριση), επίβλεψη έργου, και τους εργαζόμενους, αλλά και διάφορες καταστάσεις συντήρησης, όπως η τακτική συντήρηση, η συντήρηση κατά τις προγραμματισμένες διακοπές λειτουργίας, και οι απρογραμμάτιστες επισκευές. Φωτεινή Τσιατάκη - 46 - Έτος: 2014

Κάποιος πρέπει επίσης να έχουμε κατά νου ότι οι εργαζόμενοι συντήρησης μπορεί: να είναι μόνιμοι εργαζόμενοι με ποικίλες εργασίες σε ένα συγκεκριμένο χώρο, ιδικεύονται σε κάποια ορισμένα καθήκοντα που εκτελούνται σε διαφορετικές περιοχές του πελάτη, εκτελούν διάφορες εργασίες σε μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα εργασίας (π.χ. κατά τη διάρκεια παραγωγικών μονάδων). Μια καλή πρακτική αξιολόγησης του κινδύνου πρέπει να περιλαμβάνει τόσο τον χειριστή της εγκατάστασης και τον ανάδοχο. Η μέθοδος θα πρέπει: να τονίζει τη σημασία του σχεδιασμού, να λαμβάνει υπόψη τη διαχείριση και την εποπτεία των εργασιών, να είναι κατάλληλη για όλα τα περιβάλλοντα εργασίας, να λαμβάνει υπόψη διάφορες καταστάσεις, να λαμβάνει υπόψη τους κινδύνους που σχετίζονται με τις εργασίες συντήρησης που εκτελούνται να επιστήσει την προσοχή στα μέτρα ασφαλείας. Το σημείο εκκίνησης για την πρόσφατη φινλανδική έρευνα του έργου "μετριασμού των κινδύνων που προκαλούνται από χημικές ουσίες διαδικασίας κατά τη διάρκεια της διακοπής της λειτουργίας" ήταν ότι το σύστημα διαχείρισης της ασφάλειας του φυτού δεν θα πρέπει να καλύπτει μόνο την κανονική περίοδο λειτουργίας, αλλά και ειδικές περιπτώσεις, όπως οι περίοδοι διακοπής λειτουργίας. Οι αξιολογήσεις κινδύνων που σχετίζονται με τους τερματισμούς, δεν πρέπει να επικεντρωθούν μόνο στην ασφαλή εκτέλεση των επιμέρους εργασιών που πραγματοποιούνται από εξωτερικούς αναδόχους. Τα καθήκοντα του μόνιμου προσωπικού στο συνολικό σχεδιασμό του τερματισμού θα πρέπει να συμπεριληφθούν επίσης. Φωτεινή Τσιατάκη - 47 - Έτος: 2014

Η μελέτη αποκάλυψε ότι αυτή τη στιγμή η ασφάλεια κατά τη διάρκεια της διακοπής της λειτουργίας δεν είναι ούτε λόγω της διαχείρισης της εταιρείας των διαδικασιών αλλαγής, ούτε της διαδικασία διαχείρισης της ανάκαμψης του εργοστασίου, αλλά εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα έμπειρα άτομα στο τέλος του τερματισμού σε διάφορα τμήματα του εργοστασίου. Κάποιος πρέπει επίσης να έχει κατά νου ότι υπάρχουν δύο πρόσφατες τάσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο για την αποτυχία: Ο χρόνος μεταξύ διακοπής της λειτουργίας αυξάνεται. Τα τμήματα συντήρησης έχουν αναθέσει σε εξωτερικούς συνεργάτες και τερματισμούς περιλαμβάνει περισσότερες εταιρείες (εγχώριες και διεθνείς) από ό, τι πριν. Από την πλευρά των χημικών κινδύνων, η διακοπή της λειτουργίας πρέπει να αντιμετωπιστεί γιατί επικίνδυνα χημικά εξακολουθούν να υπάρχουν στην εγκατάσταση σε δεξαμενές αποθήκευσης, αποθήκες, σιλό και αγωγούς ακόμη και όταν η διαδικασία παραγωγής δεν τρέχει και μέρος του εξοπλισμού έχει εκκενωθεί και καθαριστεί. Αν μέρος του εξοπλισμού ασφαλείας, όπως συναγερμοί, εξαερισμός, νερό, αδρανές αέριο, βαλβίδες ασφαλείας, ηλεκτρικά συστήματα, υπολογιστές, κλπ πρέπει να απενεργοποιηθεί, θα πρέπει να εφαρμοστούν εναλλακτικές λύσεις για να διασφαλιστεί η ασφάλεια. Τα δωμάτια ελέγχου δεν θα πρέπει να μείνουν κενά κατά τη διάρκεια της διακοπής λειτουργίας. Φωτεινή Τσιατάκη - 48 - Έτος: 2014

2.8 Ασφάλεια βιομηχανικών δικτύων σε συνεχή λειτουργία Η συνεχής παραγωγή είναι μια μέθοδος παραγωγής ροής που χρησιμοποιείται για την κατασκευή, την παραγωγή, ή διεργασία υλικών χωρίς διακοπή. Συνεχής παραγωγή ονομάζεται μια συνεχής διαδικασία ή μια διαδικασία συνεχούς ροής, επειδή τα υλικά, είτε ξηρά ή ρευστά που επεξεργάζονται είναι συνεχώς σε κίνηση, υποβάλλονται σε χημικές αντιδράσεις ή υπόκεινται σε μηχανική ή θερμική επεξεργασία. Η συνεχής επεξεργασία βρίσκεται σε αντίθεση με την παραγωγή παρτίδας. Συνεχής σημαίνει ότι η βιομηχανία λειτουργεί 24 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα με σπάνια διαστήματα εκτός λειτουργίας όπως οι συντηρήσεις, εξαμηνιαίες ή ετήσιες. Ορισμένα χημικά εργοστάσια μπορούν να λειτουργούν για περισσότερο από ένα ή δύο χρόνια χωρίς διακοπή. Οι εγκαταστάσεις με υψικαμίνους μπορούν να λειτουργούν περίπου τέσσερα χρόνια χωρίς διακοπή. Οι εργαζόμενοι στην συνεχή παραγωγή συνήθως εργάζονται σε εναλλασσόμενες βάρδιες. Οι διαδικασίες λειτουργούν συνεχώς για πρακτικούς όσο και για οικονομικούς λόγους. Οι περισσότερες από αυτές τις βιομηχανίες είναι πολύ υψηλής έντασης κεφαλαίου και ως εκ τούτου, η διαχείριση δεν επιτρέπει χαμένο χρόνο λειτουργίας. Ο τερματισμός λειτουργίας και η πολλαπλή εκκίνηση σε συνεχείς διεργασίες συνήθως οδηγεί σε έκπτωση της ποιότητας των προϊόντων που πρέπει να υποβληθούν σε επανεπεξεργασία ή διάθεση. Πολλές δεξαμενές, δοχεία και σωλήνες δεν μπορούν να αφεθούν γεμάτες με υλικά λόγω των ανεπιθύμητων χημικών αντιδράσεων, τη διευθέτηση των αιωρούμενων υλικών ή κρυστάλλωση ή σκλήρυνση των υλικών. Επίσης, οι θερμοκρασίες και οι πιέσεις από την εκκίνηση και τον τερματισμό ορισμένων διαδικασιών (κλιβάνους γραμμή, λέβητες, υψικαμίνους, δοχεία υπό πίεση, κλπ) μπορεί να προκαλέσει κόπωση του μετάλλου ή άλλη φθορά από την πίεση ή τη θερμική εκτόνωση. Φωτεινή Τσιατάκη - 49 - Έτος: 2014

Στις πιο σύνθετες εργασίες υπάρχουν διαδοχικοί τερματισμοί και εκκινήσεις υπό το πλαίσιο διαδικασιών που πρέπει να ακολουθούνται προσεκτικά για την προστασία του προσωπικού και του εξοπλισμού. Συνήθως μια εκκίνηση ή τερματισμός θα διαρκέσει αρκετές ώρες. Οι συνεχείς διεργασίες χρησιμοποιούν έλεγχο της διαδικασίας για την αυτοματοποίηση και τον έλεγχο των βιομηχανικών μεταβλητών, όπως τα ποσοστά ροής, τα επίπεδα της δεξαμενής, οι πιέσεις, οι θερμοκρασίες και η ταχύτητα της μηχανής. 2.9 Shut-downs και ασφάλεια Εκτός από την εκτέλεση εργασιών συντήρησης, οι τερματισμοί λαμβάνουν χώρα, επίσης, σε περιπτώσεις τροποποιήσεων των διεργασιών που εκτελούνται. Αυτές περιλαμβάνουν την εγκατάσταση του νέου εξοπλισμού στην κύρια ροή διαδικασίας ή σε εξοπλισμό που μπορεί να εγκατασταθεί, ενώ η διαδικασία λειτουργεί. Η παύση της λειτουργίας των περίπλοκων διαδικασιών μπορεί να χρειαστεί εβδομάδες ή μήνες σχεδιασμού. Συνήθως, μια σειρά συναντήσεων πραγματοποιείται για συντονισμό και προγραμματισμό. Αυτές περιλαμβάνουν συνήθως τις διάφορες υπηρεσίες, όπως η συντήρηση, η ισχύς, η μηχανική, η ασφάλεια και τη λειτουργία μονάδων. Όλες οι εργασίες γίνονται σύμφωνα με μια προσεκτική αλληλουχία προγραμματισμένων βημάτων που ενσωματώνει τα διάφορα επαγγέλματα που εμπλέκονται, όπως εγκαταστάτες σωληνώσεων, μηχανικούς, εργάτες, κλπ, καθώς και τον απαραίτητο εξοπλισμό (γερανογέφυρες, κινητές συσκευές, αεροσυμπιεστές, μηχανές συγκόλλησης, σκαλωσιές, κλπ) και όλες τις προμήθειες (ανταλλακτικά, χάλυβα, σωλήνες, καλώδια, τα καρύδια και τα μπουλόνια) και τις διατάξεις για την ισχύ, που σε περίπτωση διακοπής θα είναι επίσης ανοικτές ως μέρος της διακοπής. Συχνά μία ή περισσότερες ομάδες εξωτερικών εργολάβων εκτελούν ορισμένες από τις εργασίες, ειδικά αν έχει εγκατασταθεί νέος εξοπλισμός. Φωτεινή Τσιατάκη - 50 - Έτος: 2014