Θέμα: Ανάλυση διμερούς εμπορίου Ελλάδος- Ισπανίας για το 2008

ΠΡΕΣΒΕΙΑ THΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Γραφείο Ο.Ε.Υ. Μαδρίτη 1.04.09 Αρ. Πρωτ. Φ.2710/180 Προς : Υπουργείο Εξωτερικών - Β4 Δ/νση Κοιν. : Υπουργείο Εξωτερικών Διπλ. Γρ. Υφυπουργού κ. Μ. Βαρβιτσιώτη Γρ. Γ.Γ. ΔΟΣ & ΑΣ κ. Θ. Σκυλακάκη Γρ. κ. Β Γεν. Δ/ντού Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών (μέσω ΥΠΕΞ) Ε.Δ. : Γρ. κ. Υπουργού Φορείς (ως Πίνακας Αποδεκτών) (μέσω ημών) Πρεσβεία Μαδρίτης Θέμα: Ανάλυση διμερούς εμπορίου Ελλάδος- Ισπανίας για το 2008 Γενικά χαρακτηριστικά Οι ελληνικές εξαγωγές σημείωσαν αξιοσημείωτη πτώση το 2008 γεγονός που εξηγείται από την οικονομική κρίση της ισπανικής οικονομίας. Η τελευταία μετά από μία μακρά περίοδο ισχυρών ρυθμών οικονομικής αναπτύξεως, έχει πλέον εισέλθει σε οικονομική ύφεση το μέγεθος και η διάρκεια της οποίας είναι αδύνατον να υπολογισθούν με ασφάλεια προς το παρόν. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία η αναπτυξη για το 2008 μειώθηκε στο 1.2% (οι αναπτυξιακοί ρυθμοί των τελευταίων έξι ετών ευρίσκονταν σταθερά πάνω από 3%) ενώ για το 2009 η συρρίκνωση του ΑΕΠ αναμένεται να ξεπεράσει το 1.5%. Ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών μειώθηκε κατά 5.3% κάτι που έχει να παρατηρηθεί από το 2002. Άλλωστε η άνοδος των εμπορικών ροών τα τελευταία έτη, επιβοηθούμενη από την ισχυρή οικονομική ανάπτυξη των δύο χωρών, ήταν σταθερή με την εξαίρεση του 2004 για την Ελλάδα και του 2005 για την Ισπανία 1

Το εμπορικό ισοζύγιο παρέμεινε σταθερά αρνητικό εις βάρος της Ελλάδος παρουσιάζοντας άνοδο της τάξεως του 29.8%.Το γεγονός αυτό αποδίδεται αφενός στην πτώση που σημείωσαν οι ελληνικές εξαγωγές κατά 41%, και αφετέρου στην άνοδο κατά 6.5% από τις αντίστοιχες ισπανικές (πίνακας 1, διάγραμμα1). Συνέπεια των ανωτέρω εξελίξεων ήταν το εμπορικό έλλειμμα ως ποσοστό του συνολικού όγκου εμπορίου να αυξηθεί στο 69% ενώ το 2007 ήταν στο 50.6%. Η εξαγωγική επέκταση εξετάζεται και με την σχέση των εξαγωγών με το εμπορικό ισοζύγιο. Στην προκειμένη περίπτωση διαπιστώνουμε μία σημαντική υποχώρηση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη της εξεταζόμενης πενταετίας. Ενώ από 2004 έως και το 2007 ο συγκεκριμένος δείκτης σημείωσε τιμές 0.32, 0.44, 0.52 και 0.48, το 2008 υποχώρησε στο 0.22. Για το σύνολο των εξαγωγών μας η τιμή του δείκτη για το 2008 ήταν 0.40 ενώ το 2007 ήταν 0.45. Για την Ισπανία ο αντίστοιχος δείκτης ευρίσκεται στο 2 αυξημένος σημαντικά έναντι του 2007 που ήταν στο 1.49 κάτι που δείχνει καθαρά τον δυναμισμό της Ισπανικής οικονομίας. Η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων στην Ισπανική αγορά, όπως εμφαίνεται από τον αντίστοιχο δείκτη εξαγωγικού εμπορίου (η αξία των ελληνικών εξαγωγών ως ποσοστό επί του ισπανικού ΑΕΠ), μειώθηκε. Τοιουτοτρόπως ενώ το 2007 το ποσοστό ήταν 0.067% το 2008 ανήλθε στο 0.039%. Το ποσοστό κάλυψης των εισαγωγών από τις εξαγωγές μειώθηκε από 32.8% το 2007 σε 18.1% το 2008. Το αντίστοιχο ποσοστό κάλυψης των συνολικών μας εισαγωγών διαμορφώθηκε στο 28.56% ακολουθώντας καθοδική πορεία.(στοιχεία ΕΣΥΕ). Πίνακας 1 Διμερές εμπόριο Ελλάδος-Ισπανίας (εκ. Ευρώ) Έτη 2004 2005 2006 2007 2008 Ελλ. Εξαγωγές 435 523 656,3 712 419 Ελλ. εισαγωγές 1.799 1.719 1.908 2.170 2.311 Όγκος εμπορίου 2.234 2.242 2.564,3 2.882 2.730 % κάλυψης εισαγωγών 24.2 30.4 34.4 32.8 18.1 Ισοζύγιο -1.364-1.196-1.251,7-1.458-1.892 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Ισπανίας 2

Η Ισπανία ήταν το 2008 ο 5 ος σημαντικότερος αποδέκτης ελληνικών προϊόντων από την Ευρωζώνη (8 ος στο ΕΕ-27) και 10 ος επί του συνόλου με μερίδιο 2.9% επί των συνολικών ελληνικών εξαγωγών. Αντιστοίχως τα στατιστικά στοιχεία, ιδωμένα από Ισπανικής πλευράς, μας πληροφορούν ότι η Ελλάδα απορροφά το 1.2% των ισπανικών εξαγωγών ευρισκόμενη στην 17 η της γενικής κατάταξης ενώ κατέχει το 0.15% των ισπανικών εισαγωγών ευρισκόμενη στην 62 η θέση. Οι κύριοι παράγοντες που επέδρασαν αρνητικώς στην μείωση εξαγωγών για το 2008 είναι: των ελληνικών 1. Η μεγάλη επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης της Ισπανίας ( income effect ) και πλέον ειδικότερα η μεγάλη κρίση στον τομέα των κατασκευών και δη των κατοικιών όπου μεγάλο ποσοστό των ελληνικών εξαγωγών κατευθύνεται αμέσως ή εμμέσως. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο συγκεκριμένος τομέας παρουσίασε αρνητική ανάπτυξη για το 2008 της τάξεως του 3.3% 2. Η μέση προς χαμηλή προστιθέμενη αξία των περισσοτέρων αγαθών που εξάγεται, και 3. Η μεγάλη πτώση των εξαγωγών των προϊόντων πετρελαίου που ευθύνεται για το 60% των συνολικών απωλειών του εξαγωγικού τομέα. Διάγραμμα 1 ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ 4000 3000 2000 εκατ ευρώ 1000 0-1000 2004 2005 2006 2007 2008-2000 -3000 2004-2008 Εξαγωγές. Εισαγωγές Όγκος Εμπορίου Ισοζύγιο 3

Από την εξέταση των είκοσι πρώτων κατηγοριών των ελληνικών προϊόντων που εξάγονται στην Ισπανία (πίνακας 2) παρατηρούμε ότι τα προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας, συνεχίζοντας την σταθερή τους ανοδική πορεία, καταλαμβάνουν την 1 η θέση με ποσοστό 16.8%. Στην συνέχεια οι κυριότερες κατηγορίες που έπονται είναι τα προϊόντα σιδήρου και χάλυβα με 11.3%, τα προϊόντα από πλαστικό με 9.26%, τα προϊόντα χαλκού με 8.9%, οι λέβητες και οι μηχανές με 8% και τα ορυκτά καύσιμα και λάδια με 7.3%. Οι πρώτες πέντε κατηγορίες, κατέχουν το 54.3% του συνόλου των εξαγωγών. Παρατηρείται ότι έχει βελτιωθεί η διασπορά σε σχέση με τα προηγούμενα έτη και δη με το 2007 όπου το ποσοστό συγκέντρωσης των 5 πρώτων κατηγοριών είχε φθάσει το 74,6. Το θετικό αυτό γεγονός δεν δημιουργήθηκε από μία αύξηση των εξαγωγών πολλών κατηγοριών που δεν ευρίσκονταν στις πρώτες θέσεις, αλλά στην μεγάλη κάμψη των εξαγωγών των προϊόντων πετρελαίου που από 206,5 εκ. ευρώ το 2007 κατήλθαν στα 30,6 το 2008. Άλλες αξιοσημείωτες μεταβολές είναι η μεγάλη πτώση των προϊόντων σιδήρου και χάλυβα ( κατ. 72 και 73) και των οικοδομικών υλικών (κατ. 25 και 68). Επίσης η μικρότερη σε μέγεθος μείωση του χαλκού, των λεβήτων και του αλουμινίου. Αντιθέτως τα προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας, τα φάρμακα, τα αιθέρια έλαια, τα ενδύματα και τα παρασκευάσματα λαχανικών και φρούτων παρουσίασαν αυξήσεις που όμως δεν στάθηκαν ικανές να αντισταθμίσουν την πτώση των άλλων προϊόντων και κυρίως αυτών που κατευθύνονται στο κλάδο των κατασκευών ( με εξαίρεση πάντα την κατηγορία των πετρελαιοειδών ) καθώς το σχετικό τους βάρος στο σύνολο των εξαγωγών είναι μικρό. Πίνακας 2 Κυριότερα Ελληνικά εξαγόμενα προϊόντα ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ (Σε εκ. Ευρώ) Προϊόντα 2007 2008 1 [03] Ψάρια και μαλακόστρακα, μαλάκια. 65,39 70,58 2 [72] Προϊόντα σιδήρου και χάλυβα 99,52 47,41 3 [39] Πλαστικά και προϊόντα από πλαστικό 38,69 38,82 4 [74] Χαλκός και προιόντα χαλκού 45,04 37,30 5 [84] Λέβητες, μηχανές και μέρη αυτών 49,23 33,62 6 [27] Ορυκτά καύσιμα, λάδια. 206,51 30,76 7 [25] Αλάτι, θείο, γαίες και πέτρες, γύψος, ασβέστης και τσιμέντα 27,19 15,46 8 [76] Αλουμίνιο και προϊόντα 22,60 14,64 9 [85] Μηχανές, ηλεκτρικά, αναπαραγωγή ήχου και εικόνων. 18,47 12,88 10 [30] Φαρμακευτικά προϊόντα 8,70 9,94 11 [15] Λίπη & λάδια ζωικά ή φυτικά. 8,01 8,88 12 [33] Αιθέρια έλαια, προϊόντα αρωματοποιίας 5,23 8,67 13 [61] Ενδύματα και συμπληρώματα 6,63 8,21 14 [12] Σπέρματα και καρποί ελαιώδεις 5,26 5,60 15 [48] Χαρτί και χαρτόνια 5,83 5,29 16 [52] Βαμβάκι 7,32 4,23 17 [20] Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων. 2,75 4,16 18 [95] Παιχνίδια 7,57 3,71 19 [73] Τεχνουργήματα από χυτοσίδηρο, σίδηρο η χάλυβα 11,52 3,64 20 [68] Τεχνουργήματα από πέτρες, γύψο, τσιμέντο, κλπ 5,30 3,58 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Ισπανίας. 4

Επίσης διαπιστώνεται ότι, η θέση των δομικών υλικών και άλλων βιομηχανικών αγαθών, που διασυνδέονται άμεσα με τον τομέα των κατασκευών, παρά την πτώση που παρατηρήθηκε, ευρίσκεται σε καλύτερη θέση στην κατάταξη των εξαγωγών από εκείνη στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών. Η μεγάλη κρίση του κλάδου των κατασκευών και δη των κατοικιών θα συνεχισθεί και το 2009 καθώς η έως τώρα διόρθωση των τιμών δεν είναι αρκετή για να αποκαταστήσει την ανισορροπία της προσφοράς με την ζήτηση. Αυτό θα έχει ως πιθανό αποτέλεσμα είτε την στασιμότητα είτε την περαιτέρω εξασθένιση της ζήτησης για αγαθά που κατευθύνονται στον τομέα των κατοικιών (κατηγορίες 72, 39, 74, 25, 76, 73, 68, 84). Αντιθέτως στις κατηγορίες που η Ελλάδα εμφανίζει παραδοσιακά καλές εξαγωγικές επιδόσεις ήτοι τρόφιμα και ποτά, αγροτικά προϊόντα και καταναλωτικά βιομηχανικά είδη (κλωστοϋφαντουργικά, έτοιμα ενδύματα, υποδήματα) η διείσδυση στην ισπανική αγορά, παρόλο τις βελτιωμένες επιδόσεις ορισμένων κατηγοριών, είναι από μικρή έως ασήμαντη κυρίως λόγω της ανταγωνιστικότητας της ισπανικών προϊόντων. Ειδικότερα για τα αγροτικά και τα μεταποιημένα αγροτικά προϊόντα οι συνολικές εξαγωγές αντιστοιχούν στο 3.13% χωρίς την κατηγορία των ελαίων επί των συνολικών εξαγωγών. Με την προσθήκη των τελευταίων το ποσοστό ανέρχεται στο 5.23% ήτοι λίγο καλύτερα από το 2007 που το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 4.82%. Αναλυτικότερα, τα φρούτα και φρούτα βρώσιμα [κεφ. 08] εμφανίζονται στην 21 η θέση με συνολικές εξαγωγές 2,95 εκατ. ευρώ ενώ τα γαλακτοκομικά [κεφ. 04] στην 26 η θέση με 2,23 εκατ. εκ των οποίων τα 1,87 εκατ. αφορούν τα τυριά (φέτα), και 340 χιλ. αφορούν τα γιαούρτια, τα οποία σημειωτέον παρουσίασαν σημαντική αύξηση από το 2007 (126 χιλ. ευρώ). Στην 27 η θέση εμφανίζονται τα παρασκευάσματα με βάση τα δημητριακά, και είδη ζαχαροπλαστικής [κεφ. 19] με συνολικές εξαγωγές 2,17 εκατ. Ο καπνός και τα προϊόντα επεξεργασίας καπνού [κεφ.24] εμφανίζονται στην 32 η θέση με 1,84 εκατ., ενώ αμέσως μετά εμφανίζονται τα ποτά [κεφ.22] με 1,79 εκατ. Στην 34 η θέση τα δημητριακά [κεφ.10] με 1,35 εκατ. σημαντικά μειωμένα σε σχέση με το 2007 από 3,78 εκατ. Τέλος λαχανικά, φυτά, ρίζες και κόνδυλοι βρώσιμα [κεφ. 07] με 812 χιλ. Αντιθέτως τα Ψάρια, οστρακοειδή και μαλακόστρακα,, σημειώνουν πολύ καλύτερες επιδόσεις με 70,5 εκ. ευρώ ή ποσοστό 16,8%. Η τσιπούρα με 14,5 εκ. και το λαβράκι με 19,1 εκ. είναι τα σπουδαιότερα προϊόντα της συγκεκριμένης κατηγορίας. Συνολικά οι εξαγωγές φρέσκων ψαριών ανέρχονται σε 46,6 εκατ. ευρώ, [κεφ. 0302] ενώ έπονται τα οστρακοειδή με 9,9 εκατ. [κεφ. 0306], τα φιλέτα ψαριού [ κεφ. 0304] με 6,6 εκατ., τα κατεψυγμένα ψάρια [κεφ. 0303] με 3,2 εκατ. και τέλος τα ζωντανά ψάρια, [κεφ. 0301] με 3,4 εκατ. Η συγκεκριμένη κατηγορία τα τελευταία έτη εμφανίζει μια σταθερή και ανοδική εξαγωγική απόδοση ενώ και το επιμέρους ισοζύγιο είναι θετικό (οι εισαγωγές ανέρχονται σε 55 εκατ.). Οι ελληνικές εξαγωγές ετοίμων ενδυμάτων και υποδημάτων κεφ. [κεφ.61,62,64] ανέρχονται σε 10,62 εκατ. ευρώ από 8,5 εκατ. το 2007 παρουσιάζοντας αύξηση αλλά με ασήμαντο μερίδιο στην Ισπανική αγορά. 5

Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να σημειώσουμε τα ακόλουθα: 1. Μεγάλη πτώση των προϊόντων πετρελαίου 2. Σημαντική μείωση των βιομηχανικών προϊόντων κατεργασμένων ή μη που κατευθύνονται στις κατασκευές και δη στις κατοικίες 3. Τα παραδοσιακά εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα εξακολουθούν να παρουσιάζουν ασήμαντη διείσδυση στην ισπανική αγορά 4. Τα βιομηχανικά αγαθά μέσης και υψηλής προστιθέμενης αξίας έχουν μικρό μερίδιο στις συνολικές εξαγωγές στην Ισπανία, κάτι άλλωστε που παρατηρείται γενικότερα στις ελληνικές εξαγωγές. Από την εξέταση των πρώτων είκοσι ισπανικών εξαγόμενων προϊόντων (πίνακας 3) παρατηρούμε ότι τα κεφαλαιουχικά και τα καταναλωτικά βιομηχανικά είδη καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις. Οι πρώτες πέντε κατηγορίες έχουν ποσοστό 42,5% επί των συνολικών εξαγωγών. Σημαντική αύξηση σημείωσαν τα ορυκτά καύσιμα και λάδια [κεφ.27] της τάξης του 73%. Πίνακας 3 Κυριότερα εισαγόμενα προϊόντα ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ (Σε εκ. Ευρώ) Προϊόντα 2007 2008 1 [87] Αυτοκίνητα, οχήματα, και εξαρτήματα τους 429,69 381,91 2 [27] Ορυκτά καύσιμα, λάδια. 128,6 222,27 3 [84] Λέβητες, μηχανές και μέρη αυτών 127,63 136,43 4 [85] Μηχανές, ηλεκτρικά, αναπαραγωγή ήχου και εικόνων. 149,32 126,38 5 [62] Ενδύματα και συμπληρώματα εκτός πλεκτών 109,34 113,03 6 [61] Ενδύματα και συμπληρώματα πλεκτά 98,51 110,52 7 [69] Κεραμικά προϊόντα 103,85 106,72 8 [29] Οργανικά χημικά προϊόντα 90,36 94,19 9 [30] Φαρμακευτικά προϊόντα 74,22 78,09 10 [64] Υποδήματα 64,59 74,49 11 [39] Πλαστικά και προϊόντα από πλαστικό 82,00 65,12 12 [72] Προϊόντα σιδήρου και χάλυβα 39,24 55,99 13 [03] Ψάρια και μαλακόστρακα, μαλάκια 48,88 55,54 14 [73] Τεχνουργήματα από χυτοσίδηρο, σίδηρο η χάλυβα 32,96 48,94 15 [02] Κρέατα και παραπροϊόντα σφαγείων 35,43 42,37 16 [33] Αιθέρια έλαια, προϊόντα αρωματοποιίας 31,21 37,95 17 [48] Χαρτί και χαρτόνια 37,45 37,09 18 [23] Υπολείμματα βιομηχανικών ειδών διατροφής, ζωοτροφές 38,56 34,78 19 [21] Διάφορα παρασκευάσματα διατροφής 25,51 29,77 20 [94] Έπιπλα, συσκευές φωτισμού, λάμπες. 27,28 26,51 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Ισπανίας. 6

Από την άλλη πλευρά η σύνθεση των Ισπανικών εξαγωγών είναι κυρίως προϊόντα υψηλής-μέσης προστιθέμενης αξίας με υψηλή εισοδηματική ελαστικότητα. Αξιοσημείωτη είναι η επίδοση των ισπανικών καταναλωτικών βιομηχανικών προϊόντων αν αναλογιστούμε ότι, έως και την περασμένη δεκαετία ήταν πολύ λιγότερο γνωστά από τα αντίστοιχα Ιταλικά και Γαλλικά στην ελληνική αγορά. Οι Ισπανικές εταιρείες κατόρθωσαν τα τελευταία χρόνια με την διαφοροποίηση των προϊόντων τους, την δημιουργία επωνυμιών και τις κατάλληλες επενδύσεις να βελτιώσουν την θέση τους στην ελληνική αγορά (κλασικό παράδειγμα η εταιρεία Inditex που μεταξύ άλλων διαθέτει τα καταστήματα ZARA). Σημαντικό μέρος των ισπανικών εξαγωγών καταλαμβάνουν τα ενδύματα και υποδήματα [κεφ.61,62,64] με 298 εκατ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 12,8% των συνολικών εξαγωγών της Ισπανίας. Η καλή θέση των ενδυμάτων στην κατάταξη συνδέεται με τη διείσδυση των Ισπανικών καταστημάτων στην Ελλάδα. Τα οχήματα εμφάνισαν μια μικρή μείωση αλλά παραμένουν το βασικότερο εξαγώγιμο προϊόν καλύπτοντας το 95% σχεδόν των ελληνικών εξαγωγών. Στην 2 η θέση ευρίσκονται οι ισπανικές εξαγωγές ορυκτών καυσίμων που σημείωσαν σημαντική αύξηση σε αντίθεση με την μεγάλη μείωση των ελληνικών αντίστοιχων εξαγωγών. Η εξέταση των διακυμάνσεων που παρατηρούνται ανά έτος στην συγκεκριμένη κατηγορία μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έχουν συγκυριακό χαρακτήρα. Τέλος θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σχεδόν σε όλα τα αγροτικά και μεταποιημένα αγροτικά προϊόντα οι ισπανικές επιχειρήσεις σημειώνουν καλύτερες επιδόσεις (πλην των ψαριών) με κυριότερη κατηγορία αυτής των κρεάτων και προϊόντων κρέατος. O Προϊστάμενος Δημήτριος Χαλεπίδης Σύμβουλος Α ΟΕΥ 7