ΓΑΙΚΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ»

ΑΡΙΣΟΣΔΛΔΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΥΟΛΖ ΓΔΧΠΟΝΗΑ, ΓΑΟΛΟΓΗΑ ΚΑΗ ΦΤΗΚΟΤ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ ΣΜΖΜΑ ΓΑΟΛΟΓΗΑ ΚΑΗ ΦΤΗΚΟΤ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ ΔΡΓΑΣΖΡΗΟ ΓΑΗΚΖ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ Μεηαπηπρηαθή Γηαηξηβή: «ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΗ ΓΙΑΚΤΒΔΡΝΗΗ ΚΑΙ ΓΑΙΚΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ» Υαξηηίλε Καληεκεξίδνπ Δπηβιέπνπζα Καζεγήηξηα: θ. Αλδξενπνχινπ Εαραξνχια ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ 2015

ΔΤΥΑΡΙΣΙΔ Ζ παξνχζα κεηαπηπρηαθή δηαηξηβή εθπνλήζεθε ζηα πιαίζηα ησλ ππνρξεψζεσλ κνπ γηα ηελ απνθνίηεζε κνπ απφ ην κεηαπηπρηαθφ πξφγξακκα εηδίθεπζεο κε ηίηιν: «ρεδηαζκφο θαη Αλάπηπμε Φπζηθψλ Πφξσλ» ζην ηκήκα Γαζνινγίαο θαη Φπζηθνχ Πεξηβάιινληνο, ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο. Θεσξψ ππνρξέσζε κνπ λα επραξηζηήζσ ηελ θ. Αλδξενπνχινπ Εαραξνχια, Δπίθνπξνο Καζεγήηξηα, γηα ηελ επηζηεκνληθή θαζνδήγεζε, ηελ νπζηαζηηθή βνήζεηα θαη ηελ ηαθηηθή παξαθνινχζεζε ηεο εξεπλεηηθήο κνπ πξνφδνπ θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο εθπφλεζεο ηεο δηαηξηβήο. Δπίζεο, επραξηζηψ ηνπο θ. Λεθάθε Παλαγηψηε, Δπίθνπξν Καζεγεηή θαη θ. Καξακαλψιε Γεκήηξην, Αλαπιεξσηή Καζεγεηή ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο, γηα ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ εμεηαζηηθή επηηξνπή θαη ηηο ρξήζηκεο ππνδείμεηο ηνπο. Οη επραξηζηίεο κνπ απεπζχλνληαη θαη ζηνπο θαζεγεηέο κνπ απφ ην ηκήκα Γαζνινγίαο θαη Φπζηθνχ Πεξηβάιινληνο ηνπ ΑΠΘ, γηα ηελ θαζνδήγεζε θαη ηελ πνιχηηκε ζπκβνιή ηνπο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ζπνπδψλ κνπ. Σέινο, επραξηζηψ ζεξκά ηελ νηθνγέλεηα θαη ηνπο θίινπο κνπ, γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηα, ηελ εζηθή ππνζηήξημε θαη ηελ έκπξαθηε ζπκπαξάζηαζε ηνπο, θαηά ηε δηάξθεηα εθπφλεζεο ηεο εξγαζίαο απηήο. Υαξηηίλε Καληεκεξίδνπ Θεζζαινλίθε 2015 2

Πεξίιεςε Ζ αικαηψδεο αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ε αλάπηπμε ηνπ δηαδηθηχνπ σο κέζν ελεκέξσζεο θαη αιιειεπίδξαζεο ηνπ πνιίηε θαζηζηνχλ επηηαθηηθή ηελ αλάγθε βειηίσζεο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο απφ φινπο ηνπο θνξείο θαη ζπγθεθξηκέλα απφ ηνπο δεκφζηνπο θαη ηδησηηθνχο πνπ ππνζηεξίδνπλ ηε δαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ζηελ Διιάδα. ηφρνο ηεο παξνχζαο δηαηξηβήο είλαη ε δηεξεχλεζε θαη αμηνιφγεζε ηεο δηαδηθηπαθήο επάξθεηαο ησλ ηζηνζειίδσλ ησλ θνξέσλ απηψλ κε ζθνπφ ηελ ηαπηνπνίεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπο, ζρεηηθά κε ηελ πηνζέηεζε ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, ηερληθψλ θαη ειθπζηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ, θαζψο θαη ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ. Ζ έξεπλα παξνπζηάδεη ηηο ηζηνζειίδεο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ θνξέσλ, ηνλ ηξφπν πνπ ν θάζε θνξέαο αιιειεπηδξά κε ηνλ πνιίηε θαη ηη είδνπο δξάζεηο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο δηαζέηεη. Γεκηνπξγήζεθαλ έμη νκάδεο ραξαθηεξηζηηθψλ θαη πξαγκαηνπνηήζεθε ζχγθξηζε κεηαμχ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ ηζηνζειίδσλ. Δπίζεο δεκηνπξγήζεθαλ δχν θαηεγνξίεο, φπνπ θαηαηάρηεθαλ νη ηζηνζειίδεο ζε δχν νκάδεο κε θνηλφ πξνθίι ραξαθηεξηζηηθψλ. Σα απνηειέζκαηα πνπ πξνέθπςαλ νδεγνχλ ζην ζπκπέξαζκα πσο ε ηάζε πνπ αθνινπζείηαη απφ ην θξάηνο είλαη νη δεκφζηνη θνξείο λα νδεγνχληαη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο νινέλα απμαλφκελεο ελεκέξσζεο θαη ρξήζεο ηνπ δηαδηθηχνπ, ζε κηθξά πνζνζηά εκθάληζεο φκσο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο αθφκα, αληίζεηα νη ηδησηηθνί θνξείο πζηεξνχλ αξθεηά ζηελ ηάζε απηή. Ο θξαηηθφο κεραληζκφο νδεχεη κε αξγά βήκαηα πξνο κηα θνηλσλία κε επίθεληξν ηελ ελεκέξσζε θαη ηε βειηίσζε ηεο θαζεκεξηλφηεηαο ηνπ πνιίηε. Λέμεηο θιεηδηά : ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε, πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, δεκφζηνη θνξείο, αλαπηπμηαθέο εηαηξίεο 3

Abstract The rapid development of technology in the recent years and the growth of the Internet, as information and public interaction tool, create the urgent need of the e- Government improvement, by all institutions and particularly by the public and private ones, who support the regional forest development in Greece. The objective of this thesis is to investigate and evaluate the adequacy of these organizations web sites, aiming to identify their characteristics on the adoption of e- government, technical and attractive features, and online services. The research shows the websites and the characteristics of the institutions, the way that each institution interacts with the public and what type of e-government actions holds. Six groups of characteristics have been created, and comparisons between the characteristics of public and private websites have been contacted. Also two categories were created, where websites are ranked in two groups based on common characteristics profile. The results suggest that the trend followed by the state is that public institutions, unlike the private ones, are led towards the increasing awareness and use of the Internet, but with still small rates of e-government use. The state machinery is moving slowly towards a society focused on updating and improving citizen's daily life. KEYWORDS: e-government, regional development, public institutions, development companies 4

Πεξηερφκελα 1. Δηζαγσγή... 10 1.1 Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε... 12 1.1.1 Γεληθά... 12 1.1.2 Αλάπηπμε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζηελ Διιάδα θαη Παγθνζκίσο... 13 1.1.3 Τθηζηάκελε θαηάζηαζε ζηελ Διιάδα... 15 1.1.4 Σα ηέζζεξα ζηάδηα γηα ηελ εθαξκνγή ησλ ε-ππεξεζηψλ ζην Γεκφζην... 16 1.1.5 Οθέιε θαη Πιενλεθηήκαηα ηεο Ζιεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο... 18 1.1.6 Πξνυπνζέζεηο επηηπρίαο ηεο ειεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο... 20 1.1.7 Πξνβιήκαηα ζηελ εθαξκνγή ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο... 21 1.1.8 Κίλδπλνη απφ ηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε... 23 1.1.9 ηξαηεγηθέο πεξαηηέξσ αλάπηπμεο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο... 23 1.1.10 Ζ Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε ζηo Γαζνπνληθφ Σνκέα... 25 1.2 Κξηηήξηα πνηφηεηαο γηα ηελ αμηνιφγεζε ηζηνηφπσλ ζην δηαδίθηπν... 27 1.2.1 Αμηνιφγεζε ε πνηφηεηα ελφο δηαδηθηπαθνχ ηφπνπ... 31 1.3 Γαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε... 33 1.3.1 Γεληθά... 33 1.3.2 Διιεληθά δάζε... 34 1.3.3 Θεζκηθφ πιαίζην γηα ηα δάζε... 37 1.4 Γαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε... 38 1.4.1 Πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή θαη αλάπηπμε... 38 1.4.2 Πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε κέζσ ησλ δαζψλ... 39 1.4.3 Βήκαηα πξνο κηα δαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε... 41 1.4.4 Γαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ζηελ Διιάδα... 42 1.4.5 Οηθνηνπξηζκφο θαη Γαζηθά Υσξία... 44 1.4.6 Αεηθνξηθή δηαρείξηζε ησλ δαζψλ... 45 5

1.5 θνπφο ηεο εξγαζίαο... 47 2. Μεζνδνινγία... 48 2.1 Γεληθά... 48 2.2 Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ηζηνζειίδσλ... 48 2.3 χγθξηζε ηαπηνπνίεζεο ραξαθηεξηζηηθψλ ηζηνζειίδσλ... 51 2.4 Αλάιπζε δεδνκέλσλ... 51 2.4.1 Αλάιπζε ζπζηάδσλ Κ-Μέζσλ (Κ-Μeans)... 53 3. Απνηειέζκαηα... 55 3.1 Ηζηνζειίδεο Γεκφζησλ Φνξέσλ... 55 3.1.1 Ηζηνζειίδεο Γαζαξρείσλ... 55 3.1.2 Ηζηνζειίδεο Πεξηθεξεηψλ Διιάδαο... 57 3.1.3 Ηζηνζειίδα Τπνπξγείνπ Πεξηβάιινληνο Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο... 62 3.2 Ηζηνζειίδεο Ηδησηηθψλ Φνξέσλ... 64 3.2.1 Ηζηνζειίδεο Αλαπηπμηαθψλ Δηαηξηψλ... 64 3.3 Απνηειέζκαηα ηαπηνπνίεζεο ραξαθηεξηζηηθψλ ηζηνζειίδσλ... 66 3.3.1 Γεκφζηνη Φνξείο... 66 3.3.2 Ηδησηηθνί θνξείο... 71 3.4 χγθξηζε ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ... 76 3.5 Απνηειέζκαηα αλάιπζεο ζπζηάδσλ γηα Κ=2... 80 3.5.1 Καηεγνξηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ θνξέσλ... 80 3.5.2 Καηεγνξηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ηδησηηθψλ θνξέσλ... 83 4. πκπεξάζκαηα - πδήηεζε... 86 4.1 Πξνηάζεηο... 88 Βηβιηνγξαθία... 90 6

Καηάινγνο Πηλάθσλ Πίλαθαο 1 : Βαζηθέο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πξνο ηνπο πνιίηεο (Molnar,2008)... 14 Πίλαθαο 2 : Βαζηθέο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πξνο ηηο επηρεηξήζεηο (Molnar,2008).. 14 Πίλαθαο 3 : Βαζηθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο πξνο ηνπο πνιίηεο πνπ είλαη ζην 100% ζην επίπεδν ηεο ειεθηξνληθήο εμππεξέηεζεο (Τπ.Γηνηθ.Μεη.Κ.Ζι.Γηαθ.,2014)... 16 Πίλαθαο 4 : Βαζηθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο πξνο ηηο ππεξεζίεο πνπ είλαη ζην 100% ζην επίπεδν ηεο ειεθηξνληθήο εμππεξέηεζεο(molnar,2008)... 16 Πίλαθαο 5 : Δζληθνί Γξπκνί ζηελ Διιάδα (visitgreece,2014)... 35 Πίλαθαο 6 : Σα Aηζζεηηθά δάζε ζηελ Διιάδα (visitgreece,2014)... 36 Πίλαθαο 7 : Καηεγνξηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ ηζηνζειίδσλ κεηά ηελ K- Means Cluster... 82 Πίλαθαο 8 : Καηεγνξηνπνίεζε ησλ παξαηεξήζεσλ ζηηο νκάδεο κεηά ηελ K-Means Cluster... 83 Πίλαθαο 9 : Καηεγνξηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ηδησηηθψλ ηζηνζειίδσλ κεηά ηελ K- Means Cluster... 84 Πίλαθαο 10 : Καηεγνξηνπνίεζε ησλ παξαηεξήζεσλ ζηηο νκάδεο κεηά ηελ K-Means Cluster... 85 7

Καηάινγνο ρεκάησλ ρήκα 1: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ επηθνηλσλίαο δεκφζησλ θνξέσλ... 67 ρήκα 2: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο δεκφζησλ θνξέσλ... 67 ρήκα 3: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ πεξηερνκέλνπ δεκφζησλ θνξέσλ... 68 ρήκα 4: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ δεκφζησλ θνξέσλ... 69 ρήκα 5: Σαπηνπνίεζε ηερληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ θνξέσλ... 70 ρήκα 6: Σαπηνπνίεζε ειθπζηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ θνξέσλ... 71 ρήκα 7: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ επηθνηλσλίαο ηδησηηθψλ θνξέσλ... 72 ρήκα 8: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ηδησηηθψλ θνξέσλ... 72 ρήκα 9: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ πεξηερνκέλνπ ηδησηηθψλ θνξέσλ... 73 ρήκα 10: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ ηδησηηθψλ θνξέσλ... 74 ρήκα 11: Σαπηνπνίεζε ηερληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηδησηηθψλ θνξέσλ... 74 ρήκα 12:Σαπηνπνίεζε ειθπζηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηδησηηθψλ θνξέσλ... 75 ρήκα 13: χγθξηζε ραξαθηεξηζηηθψλ επηθνηλσλίαο δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ... 76 ρήκα 14: χγθξηζε ραξαθηεξηζηηθψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ... 77 ρήκα 15 : χγθξηζε ραξαθηεξηζηηθψλ πεξηερνκέλνπ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ... 78 ρήκα 16: χγθξηζε ραξαθηεξηζηηθψλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ... 79 ρήκα 17: χγθξηζε ηερληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ... 79 ρήκα 18: χγθξηζε ειθπζηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ... 80 8

Καηάινγνο Δηθφλσλ Δηθφλα 1: Οξεηλή θαη δαζηθνί ρψξνη ζηελ Διιάδα... 40 Δηθφλα 2 : Ηζηφηνπνο Γαζαξρείνπ... 56 Δηθφλα 3: Ηζηφηνπνο Γαζαξρείνπ... 57 Δηθφλα 4: Ηζηνζειίδα Πεξηθέξεηαο Αηηηθήο... 59 Δηθφλα 5: Ηζηνζειίδα Πεξηθέξεηαο Αηηηθήο... 59 Δηθφλα 6: Ηζηνζειίδα Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο... 60 Δηθφλα 7: Ηζηνζειίδα Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο... 60 Δηθφλα 8: Ηζηνζειίδα Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο... 61 Δηθφλα 9: Ηζηνζειίδα Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο... 62 Δηθφλα 10: Ηζηνζειίδα ΤΠΔΚΑ... 63 Δηθφλα 11: Ηζηνζειίδα ΤΠΔΚΑ... 63 Δηθφλα 12: Ηζηνζειίδα Αλαπηπμηαθήο Γξάκαο... 64 Δηθφλα 13: Ηζηνζειίδα Αλαπηπμηαθήο Φιψξηλαο... 65 Δηθφλα 14: Φχιιν εξγαζίαο EXCEL... 66 9

1. Δηζαγσγή Σν κέζν πνπ ηελ ηειεπηαία εηθνζαεηία θαη πιένλ εμππεξεηεί ηηο ζχγρξνλεο απαηηήζεηο γηα εχθνιε αλάθηεζε θαη άκεζε πξφζβαζε ησλ πιεξνθνξηψλ είλαη ην δηαδίθηπν (Internet). Σν δηαδίθηπν απνηειεί κηα αλνηρηή θνηλσλία απφ ρξήζηεο θαη δίθηπα ππνινγηζηψλ θαη ιεηηνπξγεί σο έλαο πάξνρνο γηα δηάθνξεο ππεξεζίεο θαη πιεξνθνξίεο ζε φιν ηνλ θφζκν (Andreopoulou, 2009). Σν 1994 μεθίλεζε ε εκπνξηθή ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ, έθηνηε νη ρξήζηεο ηνπ δηαδηθηχνπ έρνπλ πξφζβαζε ζε εχθνιε, ηαρεία θαη ρακεινχ θφζηνπο δηαλνκή θαη δηάρπζε ηεο πιεξνθνξίαο. Ζ αικαηψδεο αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο ηα ηειεπηαία ρξφληα έρεη δψζεη ηελ επθαηξία ζε πνιιέο επηρεηξήζεηο λα πξνσζήζνπλ ηα πξντφληα θαη ηηο ππεξεζίεο ηνπο κέζσ ηνπ ηληεξλέη. Σελ ηάζε απηή πξνζπαζνχλ λα αθνινπζήζνπλ θαη πνιιέο θπβεξλήζεηο ρσξψλ ζε παγθφζκην επίπεδν κε ζηφρν ηελ αλάπηπμε θαη ηελ εθαξκνγή ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Ζ αλάπηπμε ηνπ δηαδηθηχνπ ππήξμε ηφζν ξαγδαία, ψζηε ηε δεθαεηία ηνπ 1990 ππνινγίζζεθε φηη ην κέγεζφο ηνπ απμαλφηαλ κε ξπζκνχο ηεο ηάμεο ηνπ 100% αλά έηνο (Coffman et al, 1998). ην ζχγρξνλν άλζξσπν πξνζθέξνληαη πνιιέο επθαηξίεο γηα νηθνλνκηθή, θνηλσληθή θαη πνιηηηζηηθή αλάπηπμε κέζα απφ κηα πνηθηιία πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ πνπ παξέρνληαη κέζσ δηαδηθηχνπ, δειαδή απφ ηηο Σερλνινγίεο Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ (Information and Communication Technologies - ICT). Με ηελ αλάπηπμε ηεο επξπδσληθφηεηαο ζηηο κέξεο καο επηηεχρζεθαλ κεγάιεο ηαρχηεηεο κεηαθνξάο δεδνκέλσλ κε ρακειφηεξν θφζηνο θαη ζρεδφλ απεξηφξηζηε πξφζβαζε. Απηά ηα επηηεχγκαηα έδσζαλ λέεο πξννπηηθέο ζηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ απφ αθφκα κεγαιχηεξε κεξίδα αηφκσλ (Andreopoulou et al., 2011). Ο φξνο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο εκθαλίζηεθε δεηιά πξηλ απφ ρξφληα κε ζηφρν λα εηζέιζεη ε ηερλνινγία ζηνλ δεκφζην ηνκέα, λα ιεθζνχλ ππφςε νη ηάζεηο ηεο θνηλσληθήο γλψκεο θαη λα πεξηνξηζηεί ε γξαθεηνθξαηία. Με ηελ αλάπηπμε απηήο ηεο εθαξκνγήο νη πνιίηεο ζπκπεξηθέξνληαη ζηνλ δεκφζην ηνκέα φπσο αθξηβψο θαη ζηνλ ηδησηηθφ, γεγνλφο πνπ ζεκαίλεη φηη απαηηνχλ νινέλα θαη πεξηζζφηεξα αγαζά ή ππεξεζίεο πξνζπαζψληαο λα κεηψζνπλ ην θφζηνο θαη λα βειηηψζνπλ ηελ πνηφηεηα ηνπ πξντφληνο ή ηεο ππεξεζίαο. Γπζηπρψο, ε ρψξα καο θαηαηάζζεηαη ζηηο ηειεπηαίεο ζέζεηο ηηο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηελ πεξίπησζε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. 10

Οη ρψξεο φπνπ παξαηεξείηαη απμεκέλε ρξήζε ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο απφ ηνπο πνιίηεο είλαη ε νπεδία θαη αθνινπζνχλ ε Απζηξία, ε Φηιαλδία, ε Δζζνλία θαη ε Αγγιία (Κνπκηψηεο, 2010) Ζ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζε φια ηα επίπεδα: ηνπηθφ, εζληθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη παγθφζκην φηαλ ιπζνχλ εκπφδηα θπξίσο θνηλσληθά θαη πνιηηηζκηθά παξά ηερληθά. Με ηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε νη νξγαληζκνί θαινχληαη λα ιχζνπλ αιιαγέο ζηελ νξγάλσζε, ηε θηινζνθία θαη ηε δνκή ησλ ππεξεζηψλ. Δθηφο απφ ηελ εθπαίδεπζε ησλ ππαιιήισλ θαη νη ίδηνη νη πνιίηεο ζα πξέπεη λα ελεκεξσζνχλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε πνιιψλ ζεζκηθψλ δεηεκάησλ πνπ ελδερνκέλσο ζα πξνθχςνπλ κηαο θαη κέρξη ζήκεξα ε πιεηνςεθία ησλ πνιηηψλ ειάρηζηε γλψζε έρεη γχξσ απφ ην ηη ζεκαίλεη Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηη αιιαγέο ζα πξέπεη λα πεξηκέλνπλ ζηελ θαζεκεξηλφηεηα ηνπο απφ ηελ εθαξκνγή ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζε. 11

1.1 Ηιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε 1.1.1 Γεληθά Ζ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε αθνξά ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη ηνπ Κξάηνπο ζπλνιηθά κέζσ ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηψλ θαη Δπηθνηλσληψλ (ΣΠΔ) κε απψηεξν ζηφρν ηνλ κεηαζρεκαηηζκφ ησλ πθηζηάκελσλ δηαδηθαζηψλ θαη ηελ αλαβάζκηζε ησλ πθηζηάκελσλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ, πξνθεηκέλνπ ε Γεκφζηα Γηνίθεζε θαη νη δεκφζηνη θνξείο πνπ παξέρνπλ ππεξεζίεο λα γίλνπλ απνηειεζκαηηθφηεξνη θαη απνδνηηθφηεξνη, έηζη ψζηε λα ηθαλνπνηεζνχλ νη αλάγθεο ηεο θνηλσλίαο, αιιά θαη λα πξναρζεί ε ελεξγή ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζηηο δηαδηθαζίεο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο (Τπνπξγείν Γηνηθεηηθήο Μεηαξξχζκηζεο θαη Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο, 2014). Δάλ ζέιακε λα δψζνπκε έλαλ νξηζκφ ζηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε, ηφηε, ζχκθσλα θαη κε ηελ Δπξσπαηθή Έλσζε (2003): «Ηιεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε είλαη ε ρξήζε ηωλ ηερλνινγηώλ ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ηωλ ηειεπηθνηλωληώλ ζηε δεκόζηα δηνίθεζε ζε ζπλδπαζκό κε νξγαλωηηθέο αιιαγέο θαη λέεο δεμηόηεηεο ηνπ πξνζωπηθνύ, κε ζθνπό ηε βειηίωζε ηεο εμππεξέηεζεο ηνπ θνηλνύ, ηελ ελδπλάκωζε ηεο δεκνθξαηίαο θαη ηελ ππνζηήξημε ηωλ δεκόζηωλ πνιηηηθώλ» χκθσλα κε ηελ αλάιπζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε απνηειείηαη απφ ηηο εμήο 3 δξαζηεξηφηεηεο: Αλαδηάξζξσζε ησλ ιεηηνπξγηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη κνλάδσλ, ψζηε λα εμαζθαιηζηεί ν εθζπγρξνληζκφο ηεο Γεκφζηαο δηνίθεζεο Δθπαίδεπζε ησλ δεκφζησλ ιεηηνπξγψλ θαη ησλ θξαηηθψλ ζηειερψλ, φπσο επίζεο θαη ησλ ρξεζηψλ (πνιηηψλ) ζηε ρξήζε ησλ λέσλ εξγαιείσλ θαη ηερλνινγηψλ Υξήζε ησλ εξγαιείσλ ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ ζηε δεκφζηα δηνίθεζε O Πινχκεο (2009) αλαθέξεη πσο ν φξνο «Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε» αλαθέξεηαη ζηε ρξεζηκνπνίεζε Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ 12

(ΣΠΔ) ζηε Γεκφζηα Γηνίθεζε θαη Σνπηθή Απηνδηνίθεζε κε ζηφρν ηελ ςεθηαθή παξνρή ππεξεζηψλ πξνο πνιίηεο θαη επηρεηξήζεηο. ήκεξα ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε έρεη θαηαζηεί απαξαίηεην εξγαιείν ζηελ αλακφξθσζε ηεο Γεκφζηαο δηνίθεζεο θαη ηε ιεηηνπξγία ηεο ηνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. Δπαπμάλεη ην βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ησλ πνιηηψλ φζνλ αθνξά ζηελ πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ θαη δεκηνπξγεί κηα πην επέιηθηε θαη δηαθαλέζηεξε δεκφζηα δηνίθεζε. Οη ζρεηηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο πνπ ραξάδεη ε Δπξσπατθή Έλσζή γηα ινγαξηαζκφ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο, ηνλίδνπλ ηε ζεκαζία ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο (Μνlnar, 2008). 1.1.2 Αλάπηπμε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζηελ Διιάδα θαη Παγθνζκίσο Ζ αλάπηπμε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζηεξίρηεθε ζηελ επξεία αλάπηπμε θαη ρξήζε ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ (ΣΠΔ), θαζψο ε αλάγθε γηα απνηειεζκαηηθφηεξα κνληέια ζηελ ιεηηνπξγία ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο νδήγεζε ζηελ ρξήζε απηψλ ησλ ηερλνινγηψλ (Απνζηνιάθεο θ.α.,2008). χκθσλα κε ηελ Κηνζζέ (2011) νη ιφγνη πνπ νδήγεζαλ ζηελ αλάπηπμε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο είλαη: Ζ αλάπηπμε ησλ ΣΠΔ Ζ αλάγθε λέσλ κνξθψλ νξγάλσζεο θαη δεκφζηαο δηνίθεζεο Ζ αλάγθε θαη ε άπνςε πσο ν δεκφζηνο ηνκέαο ζα πξέπεη λα γίλεη ην ίδην απνηειεζκαηηθφο κε ηνλ ηδησηηθφ Ζ αλάγθε γηα ελεξγφηεξε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζηα θνηλά κέζσ ησλ εθαξκνγψλ ηεο δεκφζηαο δηαβνχιεπζεο Ο ππξάθεο θαη ε ππξάθε (2009) πξνζζέηνπλ άιινπο 2 ιφγνπο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο θαη απηνί είλαη: Ζ παγθνζκηνπνίεζε θαη Ζ αλάπηπμε ηεο θνηλσλίαο ηεο πιεξνθνξίαο Σα είδε ππεξεζηψλ πνπ παξέρνληαη κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο είλαη ηα αθφινπζα ηξία ζχκθσλα θαη κε ηνλ Κνπκηψηε (2010): 13

Κπβέξλεζε πξνο Κπβέξλεζε (G2G) θαη αθνξνχλ ηηο δηαδηθαζίεο αιιειεπίδξαζεο κεηαμχ ησλ δεκφζησλ θνξέσλ Κπβέξλεζε πξνο ηνπο πνιίηεο (G2C) θαη αθνξνχλ ηελ αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ηεο θπβέξλεζεο θαη ησλ πνιηηψλ θαη Κπβέξλεζε πξνο ηηο επηρεηξήζεηο (G2B) θαη αθνξνχλ ηελ αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ηεο θπβέξλεζεο θαη ησλ επηρεηξήζεσλ Όζνλ αθνξά ηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε, ε επνπηεία ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ επηθεληξψλεηαη ζηηο ππεξεζίεο απφ ηελ πιεπξά ηνπ πνιίηε. ηελ πνξεία θαζνξηζκνχ ησλ ζρεηηθψλ ελδεηθηηθψλ, δεκηνπξγήζεθε κηα ιίζηα κε 20 ζεκεία / ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο. Γψδεθα απφ απηά απεπζχλνληαη ζηνπο πνιίηεο, θαη ηα ππφινηπα 8 ζηε ζθαίξα ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. ηνπο παξαθάησ Πίλαθεο 1 θαη 2 θαίλνληαη νη παξερφκελεο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη απφ φιεο ηηο ρψξεο ηεο ΔΔ (Μνlnar, 2008). Α/Α Βαζηθέο Γεκφζηεο Τπεξεζίεο πξνο ηνπο πνιίηεο 1 Φφξνο εηζνδήκαηνο: δήισζε θαη εηδνπνίεζε Δθθαζάξηζεο 2 Τπεξεζίεο αλαδήηεζεο εξγαζίαο 3 Δηζθνξέο θνηλσληθήο αζθάιηζεο 4 Πξνζσπηθά έγγξαθα (δηαβαηήξην θαη άδεηα νδήγεζεο) 5 Καηαρψξεζε νρήκαηνο 6 Έθδνζε νηθνδνκηθήο άδεηαο 7 Γήισζε πξνο ηελ αζηπλνκία (π.ρ., ζε πεξίπησζε θινπήο) 8 Γεκφζηεο βηβιηνζήθεο (δηαζεζηκφηεηα θαηαιφγσλ, εξγαιεία αλαδήηεζεο) 9 Πηζηνπνηεηηθά (γελλήζεσο θαη γάκνπ): αίηεζε θαη παξαιαβή 10 Δηζαγσγή ζηελ αλψηαηε εθπαίδεπζε 11 Αλαθνίλσζε κεηαθφκηζεο (αιιαγή δηεχζπλζεο) 12 Τπεξεζίεο πγείαο (δηαζεζηκφηεηα ππεξεζηψλ θαη θιείζηκν ξαληεβνχ) Πίλαθαο 1 : Βαζηθέο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πξνο ηνπο πνιίηεο (Molnar,2008) Α/Α Βαζηθέο Γεκφζηεο Τπεξεζίεο πξνο ηηο ππεξεζίεο 1 Δηζθνξέο θνηλσληθήο αζθάιηζεο γηα ηνπο εξγαδνκέλνπο 2 Φφξνο επηρεηξήζεσλ: δήισζε θαη εηδνπνίεζε Δθθαζάξηζεο 3 ΦΠΑ: δήισζε θαη εηδνπνίεζε εθθαζάξηζεο 4 Έλαξμε επηρείξεζεο 5 Τπνβνιή ζηνηρείσλ ζε ηαηηζηηθέο ππεξεζίεο 6 Γειψζεηο ζηα ηεισλεία 7 Πεξηβαιινληηθέο άδεηεο 8 Γεκφζηεο Πξνκήζεηεο Πίλαθαο 2 : Βαζηθέο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πξνο ηηο επηρεηξήζεηο (Molnar,2008) 14

1.1.3 Τθηζηάκελε θαηάζηαζε ζηελ Διιάδα Οη επηδφζεηο ηεο Διιάδαο ζηελ ςεθηαθή επνρή δελ κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ απφιπηα επηηπρείο. Ζ Διιάδα έρεη πνιχ ρακειέο επηδφζεηο ζηελ δηείζδπζε ηεο επξπδσληθφηεηαο, ζηελ ηαθηηθή ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ, ελψ δελ έρεη εθαξκνζηεί αθφκα ε ρξήζε ησλ ειεθηξνληθψλ ζπλαιιαγψλ γηα ηηο ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο. χκθσλα κε ην Τπνπξγείν Γηνηθεηηθήο Μεηαξξχζκηζεο θαη Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο, ε Διιάδα είλαη ζηελ ηειεπηαία ζέζε ζε πνζνζηφ παξνρήο ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ (ρήκα 1), θαζψο έρεη πεηχρεη ην κέγηζην επίπεδν παξνρήο ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ γηα 7 απφ ηηο 20 βαζηθέο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. ρήκα 1: Πνζνζηφ ειεθηξνληθήο νινθιήξσζεο 20 ππεξεζηψλ ζηελ ΔΔ ην 2010 Κπξίσο θαηά ηελ ηειεπηαία πξνγξακκαηηθή πεξίνδν, ε Διιεληθή Γεκφζηα Γηνίθεζε έθαλε ζεκαληηθή πξνζπάζεηα πηνζέηεζεο ςεθηαθψλ ηερλνινγηψλ γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο. Ζ ιεηηνπξγία ηεο θεληξηθήο δηαδηθηπαθήο πχιεο (ΔΡΜΖ), ε εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο Γη@χγεηα γηα ηελ πξναγσγή ηεο δηαθάλεηαο, ην ζχζηεκα παξνρήο νηθνλνκηθψλ ππεξεζηψλ TAXIS, απνηεινχλ απηά απνηειέζκαηα ηεο πξνζπάζεηαο απηήο. Δμάιινπ, έλαο ζηνπο ηξεηο πνιίηεο πνπ θάλνπλ ρξήζε δηαδηθηχνπ έρνπλ ιάβεη ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Ζ επηά απηέο ππεξεζίεο πνπ είλαη ζην αλψηαην επίπεδν ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο είλαη νη αθφινπζεο, φπσο θαίλνληαη ζηνπο Πίλαθεο 3 θαη 4: 15

Α/Α Βαζηθέο Γεκφζηεο Τπεξεζίεο Φνξέαο ηνπ Γεκνζίνπ πνπ πξνο ηνπο πνιίηεο ζην 100% πξνζθέξεη ηελ ππεξεζία 1 Φφξνο εηζνδήκαηνο: δήισζε θαη εηδνπνίεζε Δθθαζάξηζεο Γεληθή Γξακκαηεία Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ (ΓΓΠ 2 Τπεξεζίεο αλαδήηεζεο εξγαζίαο Οξγαληζκφο Απαζρφιεζεο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ (ΟΑΔΓ) 3 Αλαθνίλσζε κεηαθφκηζεο (αιιαγή δηεχζπλζεο) Κέληξα Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ (ΚΔΠ) Πίλαθαο 3 : Βαζηθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο πξνο ηνπο πνιίηεο πνπ είλαη ζην 100% ζην επίπεδν ηεο ειεθηξνληθήο εμππεξέηεζεο (Τπ.Γηνηθ.Μεη.Κ.Ηι.Γηαθ.,2014) Α/Α Βαζηθέο Γεκφζηεο Τπεξεζίεο πξνο ηηο ππεξεζίεο ζην 100% 1 Δηζθνξέο θνηλσληθήο αζθάιηζεο γηα ηνπο εξγαδνκέλνπο 2 Φφξνο επηρεηξήζεσλ: δήισζε θαη εηδνπνίεζε Δθθαζάξηζεο 3 ΦΠΑ: δήισζε θαη εηδνπνίεζε εθθαζάξηζεο Φνξέαο ηνπ Γεκνζίνπ πνπ πξνζθέξεη ηελ ππεξεζία Ίδξπκα Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ (ΗΚΑ) Γεληθή Γξακκαηεία Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ (ΓΓΠ) Γεληθή Γξακκαηεία Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ (ΓΓΠ) 4 Γειψζεηο ζηα ηεισλεία Γεληθή Γξακκαηεία Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ (ΓΓΠ) Πίλαθαο 4 : Βαζηθέο δεκφζηεο ππεξεζίεο πξνο ηηο ππεξεζίεο πνπ είλαη ζην 100% ζην επίπεδν ηεο ειεθηξνληθήο εμππεξέηεζεο(molnar,2008) 1.1.4 Σα ηέζζεξα ζηάδηα γηα ηελ εθαξκνγή ησλ ε-ππεξεζηψλ ζην Γεκφζην Ζ επαλάζηαζε πνπ επηθέξνπλ νη ε-ππεξεζίεο ζηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο δελ κπνξεί λα γίλεη απφ ηε κηα κέξα ζηελ άιιε, ρξεηάδεηαη κηα ζηαδηαθή εμέιημε. Γηα λα επηηχρεη ηνλ θχξην ζηφρν ηεο, δειαδή κηα πιήξσο νινθιεξσκέλε ζπλεξγαζία κεηαμχ φισλ ησλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ, ε εθαξκνγή ησλ ε-ππεξεζηψλ πξέπεη λα αθνινπζήζεη θάπνηα θχξηα ζηάδηα κε δηαθνξεηηθά επίπεδα δπζθνιίαο θαη πιεξφηεηαο. Σα ζηάδηα απηά είλαη 4 θαη αλαιχνληαη παξαθάησ : 1. Καηαρψξεζε ε απηή ηε θάζε νη δεκφζηνη νξγαληζκνί δεκνζηεχνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηε ιεηηνπξγία ηνπο θαη ηε δνκή ηνπο ζην Internet. Ζ ηερλνινγία δελ έρεη αθφκα κηα απηή επηξξνή ζηνλ νξγαληζκφ. Λφγσ ηεο έιιεηςεο εκπεηξίαο ζηελ online παξνπζία, ε θπβέξλεζε πξνηηκά λα δεκηνπξγήζεη κηθξά θαη βξαρππξφζεζκα πξνζαλαηνιηζκέλα 16

πξνγξάκκαηα. Ο ζεκαληηθφηεξνο ζηφρνο ηεο δηνίθεζεο είλαη ε δηαρείξηζε ηνπ πεξηερνκέλνπ πνπ δεκνζηεχεηαη ζην internet. Μέζσ ηεο ελεξγνχο πξφζβαζεο ζε επηιεγκέλεο πιεξνθνξίεο ζε δηάθνξνπο νξγαληζκνχο, νη νξγαληζκνί κπνξνχλ λα θεξδίζνπλ ρξφλν, ρξήκαηα θαη έγγξαθα. 2. πλαιιαγή Ακθίδξνκε επηθνηλσλία κε ηνπο ελδηαθεξφκελνπο (εηδηθά κε ηνπο πνιίηεο θαη ηελ επηρείξεζε). Οη θπβεξλεηηθέο ηζηνζειίδεο εμειίζζνληαη θαη νη πνιίηεο ζπλεηδεηνπνηνχλ ηελ αμία ηνπ Γηαδηθηχνπ σο ελφο άιινπ θαλαιηνχ παξνρήο ππεξεζηψλ θαη ζέινπλ λα ην εθκεηαιιεπηνχλ. Οη online θφξκεο, ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν, θαη ε δηαρείξηζε ζρέζεσλ πειαηψλ (CRM) αληηθαζηζηνχλ ηελ παξαδνζηαθή εξγαζία πνπ γίλεηαη ζηα γξαθεία. Έλα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απηνχ ηνπ ζηαδίνπ είλαη ε online εγγξαθή ζην Δζληθφ Κηεκαηνιφγην. 3. Κάζεηε νινθιήξσζε Ζ απιή απηνκαηνπνίεζε ησλ ππαξρνπζψλ θπβεξλεηηθψλ ππεξεζηψλ δελ είλαη αξθεηή. Ζ αλάγθε γηα κεραλνξγάλσζε ππνρξεψλεη ηε δεκφζηα δηνίθεζε λα εθζπγρξνλίζεη ηηο δηαδηθαζίεο θαη ηηο ππεξεζίεο ηεο. Ζ θάζεηε νινθιήξσζε επαλαπξνζδηνξίδεη ηελ έλλνηα ηεο θπβέξλεζεο. Ο ζηφρνο απηνχ ηνπ εθζπγρξνληζκνχ είλαη λα ελζσκαησζνχλ νη θεληξηθέο αληηπξνζσπείεο κε ηα πεξηθεξεηαθά θαη ηνπηθά γξαθεία ρξεζηκνπνηψληαο παξφκνηεο ιεηηνπξγίεο. Έλα πξαθηηθφ παξάδεηγκα είλαη ε ειβεηηθή δηθηπαθή πχιε Zefix. Απηή ε ε-ππεξεζία νκαδνπνηεί ηνπο εκπνξηθνχο θαηαιφγνπο ζε κηα εληαία ππεξεζία, πξνζηηή κέζσ ηνπ internet θαη επηηξέπεη ηελ αλαδήηεζή ηνπο ρσξίο ράζηκν ρξφλνπ. 4. Οξηδφληηα νινθιήξσζε Πξφθεηηαη γηα ηελ νινθιήξσζε ζπζηεκάησλ πνπ εθηεινχλ δηαθνξεηηθέο ιεηηνπξγίεο, δεδνκέλνπ φηη κηα ζπλαιιαγή ζε έλα δεκφζην νξγαληζκφ κπνξεί λα νδεγήζεη ζε απηφκαηνπο ειέγρνπο ζηα δεδνκέλα άιισλ νξγαληζκψλ. Απηφ ην ηειεπηαίν ζηάδην αλάπηπμεο ζηνρεχεη λα ελζσκαηψζεη ηηο δηαθνξεηηθέο ιεηηνπξγίεο θαη ηηο ππεξεζίεο κέζα ζηε δεκφζηα δηνίθεζε. Ζ έθβαζε ηεο νξηδφληηαο νινθιήξσζεο είλαη κηα απηνκαηνπνηεκέλε, πξνζαλαηνιηζκέλε πξνο ηε δηαδηθαζία νξγάλσζε back-office, ηθαλή λα αιιειεπηδξάζεη κέζα ζηα δηαθνξεηηθά γξαθεία, ζηηο δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο θαη ρψξεο θαη λα κνηξαζηεί ηνπο πφξνπο. Γθξεκίδνληαο ηνπο 17

δηαρσξηζηηθνχο ηνίρνπο ζα δεκηνπξγήζεη έλα κνληέιν θπβέξλεζε φπνπ νη πνιίηεο κπνξνχλ λα έρνπλ 24σξε ελεκέξσζε θαη πξφζβαζε ζηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο απφ θάζε δπλαηφ ζεκείν. Δπηπιένλ, ε νξηδφληηα νινθιήξσζε φρη κφλν ζα βειηηψζεη ηελ θαζεκεξηλή δσή γηα ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηψληαο ηελ πιεξνθνξηθή, αιιά επίζεο ζα κεηψζεη ηε κεγάιε επηβάξπλζε ρξφλνπ πνπ επηβάιιεη ε ηξέρνπζα γξαθεηνθξαηία. Απηή ηε θνξά ε κείσζε ησλ ζηαδίσλ ησλ δηαδηθαζηψλ νδεγεί ζε κία κείσζε ησλ ελεξγψλ δαπαλψλ, ζε κία απνδνηηθφηεξε θαη επέιηθηε δηνίθεζε (ε-δπηρεηξείλ, 2014). 1.1.5 Οθέιε θαη Πιενλεθηήκαηα ηεο Ηιεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο H ιεηηνπξγία ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο αλακέλεηαη λα βειηησζεί απφ ηελ εθαξκνγή ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Δθηφο φκσο απφ ηελ βειηίσζε ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, νη θχξηνη σθεινχκελνη απφ ηελ εθαξκνγή ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ήηαλ θαη είλαη νη πνιίηεο θαη νη επηρεηξήζεηο (Γηακπνπξάο, 2006). Δάλ ζέινπκε λα ζπγθεληξψζνπκε ηα νθέιε θαη ηα πιενλεθηήκαηα ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο γηα ηελ δεκφζηα δηνίθεζε, ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο απηά είλαη: (Κηνζζέ, 2011) 1) Μείσζε ηνπ θφζηνπο ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ. 2) Βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. 3) Ζ αλαδηνξγάλσζε θαη ν εμνξζνινγηζκφο ησλ δηεξγαζηψλ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. 4) Αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ. 5) Ζ ειάηησζε ηεο άκεζεο επαθήο ησλ πνιηηψλ κε ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο. 6) Μείσζε ηνπ ρξφλνπ δηεθπεξαίσζεο ησλ δηαδηθαζηψλ θαη επέθηαζε ηεο δηαζεζηκφηεηαο ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ 24 ψξεο ρσξίο ηνπηθνχο πεξηνξηζκνχο. 7) Ζ πξνψζεζε ηεο δεκνθξαηίαο θαη ε ειάηησζε ηεο δηαθζνξάο 8) πκκεηνρή ηνπ θνηλσληθνχ ζπλφινπ ζηελ δηακφξθσζε ησλ δεκφζησλ πνιηηηθψλ. 9) Ζ δπλαηφηεηα ειέγρνπ θαη απφδνζεο επζπλψλ ζηε δεκφζηα δηνίθεζε. 18

O Mαλνπζέιιεο (2012) αλαθέξεη πην αλαιπηηθά ηα νθέιε γηα θάζε επηκέξνπο θαηεγνξία πνπ είλαη ηα αθφινπζα: Οθέιε γηα ηνπο πνιίηεο Σν ζεκαληηθφηεξν πιενλέθηεκα γηα ηνπο πνιίηεο απφ ηελ εθαξκνγή ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο είλαη ε βειηίσζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα. Ο πνιίηεο πιένλ κπνξεί λα έρεη: Μείσζε ηνπ ρξφλνπ ζπλαιιαγήο θαη εμππεξέηεζεο απφ ηνπο δεκφζηνπο θνξείο Μείσζε ηνπ θφζηνπο ηεο ζπλαιιαγήο θαζψο δελ είλαη πηα απαξαίηεηε ε θπζηθή παξνπζία ηνπ πνιίηε ζηνλ ρψξν ζπλαιιαγήο κε φηη απηφ ζπλεπάγεηαη ζε εμνηθνλφκεζε θαπζίκσλ θαη ρξεκάησλ γηα ηηο κεηαθηλήζεηο Πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο 7 εκέξεο ηελ εβδνκάδα θαη 24 ψξεο ην 24σξν Γξεγνξφηεξε εμππεξέηεζε Έιεγρνο απφ ηνλ ίδην ηνλ πνιίηε ησλ δηαδηθαζηψλ Γελ παξέρνπλ ηηο ίδηεο πιεξνθνξίεο ζε θάζε νξγαληζκφ μερσξηζηά θαζψο πιένλ ππάξρνπλ θνηλέο βάζεηο δεδνκέλσλ απφ φπνπ νη δεκφζηνη θνξείο αληινχλ ηηο πιεξνθνξίεο γηα ηνπο πνιίηεο (Μαλνπζέιιεο, 2012). Οθέιε γηα ηηο επηρεηξήζεηο Απφ ηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε φκσο σθεινχληαη πάξα πνιχ θαη νη επηρεηξήζεηο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα θαη ηδηαίηεξα ζηελ εμνηθνλφκεζε ρξφλνπ θαη θφζηνπο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ επαγγεικαηηθψλ ζπλαιιαγψλ ηνπο, νη νπνίεο ζε ζρέζε κε ηηο ζπλαιιαγέο ησλ πνιηηψλ είλαη πνιχ πεξηζζφηεξεο θαη πεξηζζφηεξν πνιχπινθεο. Σα νθέιε ησλ επηρεηξήζεσλ επηγξακκαηηθά είλαη: Δπαθέο κε εθνξίεο γηα έλαξμε, ιήμε εξγαζηψλ θαη αιιαγή δξαζηεξηνηήησλ Δγγξαθή ζε επηκειεηήξηα Τπνβνιή δειψζεσλ ΦΠΑ,ΑΠΓ,ΦΜΤ θηι Πιεξσκέο εξγαδνκέλσλ. 19

Γηα ηηο επηρεηξήζεηο ε εμνηθνλφκεζε ηνπ ρξφλνπ ησλ ζπλαιιαγψλ κε ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο αιιά θαη ηνπ ρξφλνπ αλακνλήο θαη νινθιήξσζεο κηαο δηαδηθαζίαο, ζεκαίλεη κείσζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο ηεο επηρείξεζεο, πξάγκα πνιχ ζεκαληηθφ ζηελ ζεκεξηλή δχζθνιε επνρή (Μαλνπζέιιεο, 2012). Οθέιε γηα ηνλ Γεκφζην Σνκέα Ζ ζσζηή εθαξκνγή ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο έρεη ζαλ ζηφρν ηελ αχμεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ηεο απνδνηηθφηεηαο ζην δεκφζην ηνκέα αιιά θαη ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ ην νπνίν πξνθχπηεη εθηφο ησλ άιισλ θαη απφ ηελ εμνηθνλφκεζε ρξφλνπ δηεθπεξαίσζεο ησλ δηαδηθαζηψλ αλά ππάιιειν ζχκθσλα κε ηνλ (Akham, 2004). Παξάιιεια απμάλεηαη ε απνδνηηθφηεηα ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα κέζσ ησλ θνηλψλ πεγψλ άληιεζεο πιεξνθνξηψλ, θαζψο ε εχξεζε ησλ πιεξνθνξηψλ αιιά θαη ε επεμεξγαζία ηνπο γίλεηαη πνιχ πην εχθνιε θαη γξήγνξε (Κηνζζέ, 2011). 1.1.6 Πξνυπνζέζεηο επηηπρίαο ηεο ειεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο Θεκειηψδεο πξνυπφζεζε γηα ηελ επηηπρία ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο είλαη ε πηνζέηεζε θαη ζπλεπήο πξνζήισζε ζηε βαζηθή αξρή ηεο δεκηνπξγίαο πειαηνθεληξηθψλ ππεξεζηψλ πξνο ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο. Ζ αξρή απηή πξνυπνζέηεη µηα ζεµαληηθή αλαδηνξγάλσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο δεµφζηαο δηνίθεζεο, έηζη ψζηε λα είλαη δπλαηή ε βέιηηζηε αμηνπνίεζε ησλ ζπζηεκάησλ ηερλνινγηψλ πιεξνθνξίαο θαη επηθνηλσλίαο. Δπηπιένλ νη γεληθέο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ επηηπρία ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πεξηιακβάλνπλ: ηελ θαηαλφεζε απφ ηελ Πνιηηεία ηεο άµεζεο πξνηεξαηφηεηαο θαη ηεο δσηηθήο ζεµαζίαο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο γηα ηε ρψξα θαη ε νπζηαζηηθή δέζµεπζε γηα ηελ επξεία εθαξκνγή ηεο. ηε δεκηνπξγία ζηξαηεγηθήο µε ζπγθεθξηκέλα βήµαηα θαη ρξνλνδηάγξακκα γηα ηελ αλαδηνξγάλσζε ηεο εκφζηαο ηνίθεζεο θαη ηε κεηάβαζε ζηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε. 20

ηε ζσζηή επηθνηλσλία ηνπ νξάµαηνο θαη ηεο δηαδηθαζίαο πινπνίεζήο ηνπ θαη λα εληαρζνχλ ζ απηφ ηφζν νη «πειάηεο» ησλ ππεξεζηψλ (πνιίηεο θαη επηρεηξήζεηο), φζν θαη νη «πάξνρνη» ησλ ππεξεζηψλ (πξνζσπηθφ ηεο δεµφζηαο δηνίθεζεο). ηελ εμαζθάιηζε ηεο ελεξγνχο ζπλεξγαζίαο ησλ εηδηθψλ (επηρεηξήζεηο ηερλνινγηψλ πιεξνθνξίαο θαη επηθνηλσλίαο (ΣΠΔ), εμεηδηθεπκέλνη ζχµβνπινη, ζρήκαηα ζπκπξάμεσλ δεµφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνµέα), πνπ ζα αλαιάβνπλ ην έξγν ηεο κεηαθνξάο ηερλνγλσζίαο, πινπνίεζεο, ππνζηήξημεο θαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ιεηηνπξγίαο ησλ ζπζηεκάησλ. Οη θνξείο απηνί ζα πξέπεη λα αληηκεησπηζηνχλ σο ζπκκέηνρνη, ζπλεξγάηεο θαη ζπλδεµηνπξγνί ηνπ φινπ εγρεηξήκαηνο θαη φρη απιά σο πξνκεζεπηέο ή πινπνηεηέο. Σέινο είλαη πξνθαλέο φηη ρσξίο έλαλ δπλαµηθφ θαη πγηή θιάδν ηερλνινγηψλ πιεξνθνξίαο θαη επηθνηλσλίαο (ΣΠΔ) ζηε ρψξα µαο δελ µπνξεί λα πινπνηεζεί ην φξαµα ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο (χλδεζκνο Διιήλσλ Βηνκεράλσλ, 2005). 1.1.7 Πξνβιήκαηα ζηελ εθαξκνγή ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ε φιεο ηηο ρψξεο ηεο ΔΔ, ε πξψηε πξνζπάζεηα αλάπηπμεο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζπλνδεχηεθε απφ ιάζε θαη παξαιείςεηο θαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο θαη απνηπρία ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Γηα ηελ εθαξκνγή ζε πιήξε θιίκαθα ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο αλαθχπηνπλ δχζθνια δεηήκαηα. Πξέπεη, κεηαμχ άιισλ, λα εμαζθαιηζηεί ε επξεία πξφζβαζε ζηηο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο ψζηε λα κελ δεκηνπξγεζεί ςεθηαθφ ράζκα, ε εκπηζηνζχλε ζηελ ειεθηξνληθή δηάδξαζε κε ηηο θπβεξλήζεηο, ε δηαιεηηνπξγηθφηεηα ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ, ρσξίο νξγαλσηηθά θαη εζληθά ζχλνξα θαη ε πξνζηαζία ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ (Γαζθαινπνχινπ, 2012). Δθηφο ησλ παξαπάλσ ππάξρνπλ θαη πξνβιήκαηα πνπ κεγεζχλνληαη εμαηηίαο ησλ παζνγελεηψλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα ζηελ Διιάδα θαη ηηο δπζθίλεηεο θξαηηθήο κεραλήο. Σα πξνβιήκαηα απηά παξνπζηάδνληαη παξαθάησ ζχκθσλα θαη κε έθζεζε ηνπ Τπνπξγείνπ Γηνηθεηηθήο Μεηαξξχζκηζεο θαη Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο (2014) : 21

Απνπζία κηαο εληαίαο ζχκβαζεο γηα ην ζχλνιν ησλ δεκφζησλ θνξέσλ κε απνηέιεζκα νη επηκέξνπο ζπκβάζεηο θαη ζπκθσλίεο λα έρνπλ σο ζπλέπεηα ην πςειφ θφζηνο απφθηεζεο θαη ρξήζεο ησλ ειεθηξνληθψλ ππνδνκψλ Πξαγκαηνπνηήζεθαλ κεγάια έξγα θαη ππνδνκέο ζηνλ ειεθηξνληθφ ηνκέα κε απνηέιεζκα απηέο λα θαηαζηνχλ δχζρξεζηεο θαη δχζθνια δηαρεηξίζηκεο κε ζπλέπεηα ην θφζηνο λα είλαη ππεξβνιηθφ ζε ζρέζε κε ην φθεινο πνπ επηδηψρζεθε Οη ήδε ππάξρνπζεο ειεθηξνληθέο ππνδνκέο ηνπ δεκνζίνπ δελ αμηνπνηήζεθαλ επαξθψο, ελψ θαη απηέο ήηαλ θαηαθεξκαηηζκέλεο ζε πνιινχο δεκφζηνπο θνξείο Αζαθέο θαη πνιχπινθν θαλνληζηηθφ θαη ζεζκηθφ πιαίζην ιεηηνπξγίαο Υακειή ρξεκαηνδφηεζε γηα ηελ ζπληήξεζε ησλ ειεθηξνληθψλ θαη πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ Γηαγσληζκνί πξνκεζεηψλ πνπ δηαξθνχζαλ πνιχ ρξφλν, κε απνηέιεζκα ην αγνξαζκέλν πξντφλ λα είλαη παξσρεκέλεο ηερλνινγίαο ηελ ζηηγκή πνπ απνθηηφηαλ απφ ηνλ δεκφζην θνξέα Μεησκέλε πνιηηηθή βνχιεζε ηεο πξνψζεζεο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο Απνπζία θαη έιιεηςε εληαίσλ πξνηχπσλ θαη πνιηηηθψλ ρξήζεο θαη ζπκκφξθσζεο ησλ ΣΠΔ ε θάζε θπβεξλεηηθή αιιαγή παξαηεξνχληαλ αιιαγέο ζηηο πηνζεηεκέλεο πνιηηηθέο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο κε απνηέιεζκα ην ζχζηεκα λα κελ αλαπηχζζεηαη αιιά λα μεθηλάεη λα ζρεδηάδεηαη απφ ηελ αξρή ζχκθσλα κε ηηο επηζπκίεο ησλ εθάζηνηε αξκφδησλ. H ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε επηθέξεη ζεκαληηθέο αιιαγέο ζηε ιεηηνπξγία ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ. Ζ παξαπάλσ παξαδνρή νδήγεζε αξθεηνχο δηνηθεηηθνχο επηζηήκνλεο ζηε ζέζε φηη ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε κπνξεί λα ζεσξεζεί σο μερσξηζηφ δηνηθεηηθφ θίλεκα. ην πιαίζην απηφ, φπσο θάζε απηφλνκν δηνηθεηηθφ παξάδεηγκα, επηδέρεηαη κηα ζεηξά απφ θξηηηθέο. Ζ πιένλ ζεκαληηθή απφ απηέο ζπλδέεηαη κε ηελ νπζηαζηηθή ρξήζε ηεο απφ ηνπο πνιίηεο-πειάηεο ησλ δεκνζίσλ νξγαλψζεσλ. χκθσλα κε ηελ θξηηηθή απηή -πνπ πνιινί νλνκάδνπλ ςεθηαθή 22

δηάθξηζε ηεο θνηλσλίαο- ελψ ππάξρνπλ αξθεηνί ρξήζηεο ηνπ Γηαδηθηχνπ πνπ κπνξνχλ ελ δπλάκεη λα εμππεξεηεζνχλ ειεθηξνληθά απφ ηε δεκφζηα δηνίθεζε, δελ είλαη ιίγνη εθείλνη πνπ, εμαηηίαο ηεο έιιεηςεο γλψζεο ή θαη πξφζβαζεο δελ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηελ ςεθηαθή ηερλνινγία θαη επνκέλσο λα εμππεξεηεζνχλ ην ίδην γξήγνξα θαη απνηειεζκαηηθά. Δίλαη ππαξθηφο, ινηπφλ, ν θίλδπλνο ηεο πεξηζσξηνπνίεζεο ησλ ελ ιφγσ αηφκσλ κέζα ζε κηα ειεθηξνληθή θνηλσλία (Dee, 2014). 1.1.8 Κίλδπλνη απφ ηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε Ζ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε απνηειεί έλαλ κνριφ αλάπηπμεο θαη έλαλ δπλαηφ κεηαζρεκαηηζκφ ζηηο κέξεο καο. Χζηφζν ε εθαξκνγή ηεο ειινρεχεη δηάθνξνπο θηλδχλνπο πνπ ζα πξέπεη θαηά θχξην ιφγν λα πξνβιεθζνχλ θαη λα πξνιεθζνχλ κέηξα γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπο. Σα πξνβιήκαηα πνπ ελδερνκέλσο λα πξνθχςνπλ ζρεηίδνληαη θπξίσο κε ηελ δηεχξπλζε ηεο θνηλσληθήο δηάθξηζεο αλάκεζα ζηνπο πνιίηεο πνπ βαζίδεηαη ζηελ χπαξμε ή φρη ζηελ δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζηηο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο ηνπ δεκνζίνπ. Έλαο αθφκε θίλδπλνο πνπ ζα πξέπεη λα αληηκεησπηζηεί είλαη ε αχμεζε ηεο δπλαηφηεηαο κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο λα αζθεί θνηλσληθφ έιεγρν. Ζ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε βειηηψλεη ηελ δηαθάλεηα ησλ θξαηηθψλ απνθάζεσλ, απμάλεη ην αίζζεκα ηεο θνηλσληθήο δηθαηνζχλεο θαη ηελ κείσζε ηεο δηαθζνξάο, σζηφζν θάηη ηέηνην ζα ην δείμεη ν ρξφλνο αθνχ δελ είλαη ζίγνπξν φηη ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε ζα καο δψζεη έλα κνηίβν πην δεκνθξαηηθφ ζε ζρέζε κε ην ήδε ππάξρσλ. Σέινο, ζα πξέπεη λα εμεηαζηεί ην ελδερφκελν ηνπ απνθιεηζκνχ δηάθνξσλ θνηλσληθψλ νκάδσλ απφ ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη ε πνιηηεία. (Lamersdorf et al., 2006, Lenihan, 2006). 1.1.9 ηξαηεγηθέο πεξαηηέξσ αλάπηπμεο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο Σν Τπνπξγείν Γηνηθεηηθήο Μεηαξξχζκηζεο θαη Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο, πξνθεηκέλνπ λα μεπεξαζηνχλ ηα πξναλαθεξφκελα πξνβιήκαηα έζεζε 7 δεζκεπηηθέο αξρέο ην 2014, ζχκθσλα κε ηηο νπνίεο έλα έξγν ή κηα δξάζε ζα πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. 23

Δπηπιένλ, ζηηο γεληθέο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ επηηπρία ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο εκπεξηέρνληαη ζχκθσλα κε φζα αλαθέξζεθαλ ζε εκεξίδα ηνπ ΔΒ ην 2005 θαη ηα αθφινπζα: Ζ πινπνίεζε θαη εθαξκνγή κηαο ζηξαηεγηθήο πνπ ζα νδεγήζεη ζηνλ αλαζρεδηαζκφ θαη ζηελ αλαδηνξγάλσζε ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Απηή ε ζηξαηεγηθή πξνυπνζέηεη ηελ πνιηηηθή βνχιεζε ησλ θπβεξλψλησλ Ζ ζπκκεηνρή ζην εγρείξεκα ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο φισλ ησλ εκπιεθνκέλσλ φπσο είλαη ησλ ππαιιήισλ ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, ησλ πνιηηψλ αιιά θαη ησλ δηνηθήζεσλ ησλ δεκφζησλ θνξέσλ πνπ παξέρνπλ ηηο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο Οη δεζκεπηηθέο αξρέο ηνπ Τπνπξγείνπ Γηνηθεηηθήο Μεηαξξχζκηζεο θαη Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο ζχκθσλα κε ηηο νπνίεο ζα αλαπηπρζεί πεξαηηέξσ ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε ζηελ Διιάδα είλαη νη αθφινπζεο: Γηαιεηηνπξγηθφηεηα: Θα πξέπεη φια ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα θαη ησλ θνξέσλ λα ιεηηνπξγνχλ κεηαμχ ηνπο θαη λα ζπλεξγάδνληαη αληαιιάζζνληαο δεδνκέλα θαη πιεξνθνξίεο πξνθεηκέλνπ ν πνιίηεο λα απεκπιαθεί απφ ηελ γξαθεηνθξαηία θαη λα ιακβάλεη ην ηειηθφ πξντφλ πνπ δεηάεη, γηα ην νπνίν ζα κπνξνχλ λα ζπλεξγάδνληαη 2 ή 3 θνξείο ηνπ δεκνζίνπ. Δμνηθνλφκεζε πφξσλ: Πξνυπφζεζε γηα ηε ρξεκαηνδφηεζή κηαο δξάζεο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζα είλαη ε ηεθκεξίσζε ηεο εμνηθνλφκεζεο πφξσλ (ή ηεο κε ζπαηάιεο πφξσλ) κέζσ ηεο αλάιπζεο θφζηνπο νθέινπο, ζπλππνινγηδνκέλνπ ηνπ ρξφλνπ απφζβεζεο ηεο επέλδπζεο. Παξάιιεια, ρξεκαηνδνηηθφ πξναπαηηνχκελν θάζε δξάζεο ζα απνηειεί ε αλάδεημε ηεο αλαγθαηφηεηαο. Μνλαδηθή θαηαρψξεζε δεδνκέλσλ: Ζ θάζε πιεξνθνξία ζα ηεξείηαη απφ έλαλ θνξέα θαη φρη απφ δηαθνξεηηθνχο. Γειαδή ηελ ίδηα πιεξνθνξία δελ ζα ηελ κνηξάδνληαη 2 θαη 3 θνξείο, αιιά έλαο δεκφζηνο θνξέαο ζηνλ νπνίν ζα έρνπλ πξφζβαζε νη άιινη θνξείο θαζψο θαη νη πνιίηεο πνπ έρνπλ έλλνκν ζπκθέξνλ. Με απηφ ηνλ ηξφπν ζα απνθεχγνληαη νη δηπινεγγξαθέο θαη νη αιιειεπηθαιχςεηο ησλ θνξέσλ. 24

Βησζηκφηεηα ησλ ειεθηξνληθψλ δξάζεσλ: Όιεο νη ειεθηξνληθέο δξάζεηο πνπ ζα ππάγνληαη ζηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε ζα πξέπεη λα δηαζθαιηζηνχλ φηη είλαη εθηθηέο λα πξαγκαηνπνηεζνχλ απφ άπνςε επηρεηξεζηαθήο ηθαλφηεηαο ησλ θνξέσλ θαη φηη είλαη βηψζηκεο. Γηαθάλεηα θαη εκπηζηνζχλε: ηφρνο ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο είλαη ε αλάθηεζε ηηο εκπηζηνζχλεο ησλ πνιηηψλ ζρεδηάδνληαο ηηο πνιηηηθέο θαη ηηο δξάζεηο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, εληζρχνληαο ηε δηαθάλεηα, ηελ αθεξαηφηεηα, ηε ινγνδνζία θαη ηελ απνδνηηθφηεηα θαη κε γλψκνλα ηηο αλάγθεο ησλ πνιηηψλ. Πξνζβαζηκφηεηα: Ζ βειηίσζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο ζε φινπο ηνπο δηαδηθηπαθνχο ηφπνπο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο είλαη έλα πνιχ ζεκαληηθφ ζηνηρείν πνπ ζα εληζρχζεη ηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε. Πην ζπγθεθξηκέλα ζα πξέπεη φινη νη πνιίηεο θαη ηδηαίηεξα νη εππαζείο νκάδεο, ηα άηνκα κε αλαπεξία θαη νη ςεθηαθά αλαιθάβεηνη λα έρνπλ πξφζβαζε ζε φινπο ηνπο ηζηφηνπνπο ησλ δεκνζίσλ θνξέσλ. Οη πξνδηαγξαθέο πξνζβαζηκφηεηαο πνπ πξνβιέπνληαη απφ ην δηεζλέο, επξσπατθφ θαη εζληθφ ζεζκηθφ πιαίζην ζα ειέγρνληαη θαηά ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε θάζε λένπ ζπζηήκαηνο ελψ παξάιιεια ζα ελζσκαησζνχλ ζηνπο πθηζηάκελνπο δηθηπαθνχο ηφπνπο. Αζθάιεηα ησλ ζπλαιιαγψλ: Ζ πιεξνθνξίεο πνπ είλαη απνζεθεπκέλεο ζηα ζπζηήκαηα θαη ηα δίθηπα ζα πξέπεη λα θπιάζζνληαη, λα ηεξείηαη ερεκχζεηα ζε πξνζσπηθά δεδνκέλα ησλ πνιηηψλ θαη λα δηαθπιάηηνληαη νη ππνδνκέο απφ πηζαλέο θαθφβνπιεο επηζέζεηο θαη αιινίσζεο ησλ πιεξνθνξηψλ. Ζ Διιεληθή Γεκφζηα Γηνίθεζε ζα πξέπεη λα εγγπάηαη ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο ζηε ζπιινγή, επεμεξγαζία, απνζήθεπζε θαη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ, κε ηελ έλλνηα ηεο δηαζθάιηζεο ησλ πνιηηψλ απφ κε εμνπζηνδνηεκέλε ρξήζε ησλ δεδνκέλσλ ή απφ ρξήζε πνπ δελ πξνβιέπεηαη απφ ην ηζρχνλ ζεζκηθφ πιαίζην. 1.1.10 Η Ηιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε ζηo Γαζνπνληθφ Σνκέα Ζ εθαξκνγή ηεο πιεξνθνξηθήο ζην δαζνπνληθφ ηνκέα (δαζηθή πιεξνθνξηθή) επεθηείλεηαη ζηνπο θχξηνπο θαη βαζηθνχο επηκέξνπο ηνκείο (αληηθείκελα) ηεο δαζνινγηθήο επηζηήκεο, πνπ αθνξνχλ ζηε δαζηθή λνκνζεζία, ζηελ πξνζηαζία ησλ 25

δαζψλ θαη δαζηθψλ εθηάζεσλ, ζηε βειηίσζε θαη επέθηαζή ηνπο, ζηελ απνηειεζκαηηθφηεξε δηαρείξηζε, εθκεηάιιεπζε θαη αλάπηπμε ηνπο, ζηελ νξγάλσζε θαη δηνίθεζε ησλ δαζηθψλ βηνκεραληψλ, ζηε δαζνπνλία πεξηβάιινληνο, ζηελ απαζρφιεζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, ζηελ νξγάλσζε θαη δηνίθεζε ηεο δαζηθήο ππεξεζίαο, ζηελ έξεπλα θαη εθπαίδεπζε, ζηε ρξεκαηνδφηεζε θαη ζηηο επελδχζεηο θαη ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη αλάπηπμε (Παπαζηαχξνπ θ.α.,1999). Ζ ρξήζε ηεο δαζηθήο πιεξνθνξηθήο είλαη αξσγφο ζηελ πξνζπάζεηα ησλ επηζηεκφλσλ γηα ηελ επίιπζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ. πκβάιιεη δε ζηελ επξχηεξε θαη επθνιφηεξε πξφζβαζε, ζηελ απμαλφκελε γλψζε ζε πεξηβαιινληηθά ζέκαηα θαη ζηε δεκηνπξγία εμεηδηθεπκέλνπ ινγηζκηθνχ, ψζηε ε νξζνινγηθή ρξήζε ηεο λα νδεγεί ζηελ πξνζηαζία θαη βηψζηκε αλάπηπμε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο. Ζ ζπκβνιή ηεο πιεξνθνξηθήο ζηνπο δηάθνξνπο ηνκείο ηεο δαζνπνλίαο κε ζηφρν ηε βειηίσζε, ην ζρεδηαζκφ, ηελ νξγάλσζε, ηελ θαηάξηηζε θαη ιεηηνπξγία βάζεσλ δεδνκέλσλ, κνληέισλ εηθνληθήο πξαγκαηηθφηεηαο, δηθηχσλ θιπ. είλαη θαηαιπηηθή (Παπαζηαχξνπ θ.α.,1999). Ζ λέα ειεθηξνληθή εθαξκνγή γηα ηηο δαζηθέο ππεξεζίεο νινθιεξψζεθε θαη ηέζεθε ζε εθαξκνγή ζηηο 7 Οθησβξίνπ ηνπ 2014, ζε εηδηθφ δηθηπαθφ ηφπν ηνπ ΤΠΔΚΑ. Σν Τπνπξγείν πξνζθέξεη ζηνπο πνιίηεο θαη ζηηο δαζηθέο ππεξεζίεο ηεο ρψξαο κηα ζχγρξνλε, αμηφπηζηε θαη έγθπξε επηρεηξεζηαθά ειεθηξνληθή ππεξεζία. Γηα ηε επίηεπμε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ δηαδηθηπαθνχ ρψξνπ ζπλεξγάζηεθαλ ηα ζπλεξγία πιεξνθνξηθψλ ζπζηεκάησλ ηνπ ΤΠΔΚΑ θαη ηνπ Τπνπξγείνπ Γηνηθεηηθήο Μεηαξξχζκηζεο & Ζιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο θαη ε ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή ζπληζηά πξφηππν δηαιεηηνπξγηθφηεηαο γηα ηηο ππεξεζίεο ηνπ Διιεληθνχ Γεκνζίνπ. Σελ ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία εηδηθνχ δηθηπαθνχ ηφπνπ ζηε δηθηπαθή δηεχζπλζε http://dp.ypeka.gr/, ζα αλαξηψληαη απφ ηηο αξκφδηεο Γαζηθέο Αξρέο (Γαζαξρεία θαη Γ/ζεηο Γαζψλ άλεπ Γαζαξρείσλ), νη Πξάμεηο Υαξαθηεξηζκνχ θαη νη απνθάζεηο ησλ Δπηηξνπψλ Δπίιπζεο Γαζηθψλ Ακθηζβεηήζεσλ (ΔΔΓΑ). Με ηελ ίδξπζε θαη ηελ ιεηηνπξγία ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ ν θάζε ελδηαθεξφκελνο έρεη ηελ δπλαηφηεηα γηα πιήξε θαη ιεπηνκεξή πξφζβαζε ζηηο απνθάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε Πξάμεηο Υαξαθηεξηζκνχ θαη απνθάζεηο επηηξνπψλ επίιπζεο δαζηθψλ ακθηζβεηήζεσλ. Ο εηδηθφο δηαδηθηπαθφο ηφπνο ζπλεξγάδεηαη κε ηελ δηαχγεηα πξνθεηκέλνπ λα αλαξηψληαη νη πξάμεηο ρσξίο πνιιαπιέο θαηαρσξήζεηο θαη γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο ζηελ ηήξεζε αξρείσλ θαη Μεηξψσλ. ηνλ ζπγθεθξηκέλν ηζηνρψξν ηηο 26

αλαξηήζεηο ησλ απνθάζεσλ αλαιακβάλνπλ εμνπζηνδνηεκέλνη ρξήζηεο, φπσο είλαη γηα παξάδεηγκα νη ππάιιεινη ηνπ ΤΠΔΚΑ, θαη νη ππάιιεινη ησλ Γαζηθψλ Τπεξεζηψλ ησλ Απνθεληξσκέλσλ Γηνηθήζεσλ ηεο ρψξαο (odigostoupoliti, 2014). 1.2 Κξηηήξηα πνηφηεηαο γηα ηελ αμηνιφγεζε ηζηνηφπσλ ζην δηαδίθηπν Καηαξρήλ, ε πνηφηεηα κηαο δηαδηθηπαθήο εθαξκνγήο εμαξηάηαη απφ παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο ζηφρνπο ηεο, φπσο (Tilman, 2000) : ε πνηφηεηα παξνπζίαζεο θαη ε αίζζεζε πνπ πξνθαιεί ε εθαξκνγή ζην ρξήζηε ε πιεξφηεηα ηνπ πεξηερνκέλνπ θαη ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο εθαξκνγήο. Δπίζεο, ε πνηφηεηα κηαο δηαδηθηπαθήο εθαξκνγήο εμαξηάηαη απφ παξάγνληεο ζρεηηθνχο κε ηελ απφδνζε ηεο. Απηνί νη παξάγνληεο πεξηιακβάλνπλ: ην ρξφλν απφθξηζεο ηεο εθαξκνγήο ηνλ ξπζκφ απφδνζεο ζηελ εθηέιεζε ησλ δηαθφξσλ δηεξγαζηψλ ηεο εθαξκνγήο ηελ αμηνπηζηία θαη ηελ επξσζηία ηεο εθαξκνγήο Σέινο, ε πνηφηεηα κηαο δηαδηθηπαθήο εθαξκνγήο εμαξηάηαη απφ παξάγνληεο ζρεηηθνχο κε ηε δηαδηθαζία αλάπηπμήο ηεο (Roblner, 2006). Απηνί πεξηιακβάλνπλ: ηελ πνιππινθφηεηα ηνπ θψδηθα ηεο εθαξκνγήο ηελ αλαγλσζηκφηεηα ηνπ θψδηθα ηεο εθαξκνγήο ηελ επειημία ηνπ θψδηθα ηεο εθαξκνγήο ηε δπλαηφηεηα κεηαθνξάο ηεο εθαξκνγήο ζε άιια πεξηβάιινληα. Γίλεηαη επνκέλσο αληηιεπηφ φηη ε πνηφηεηα κηαο δηαδηθηπαθήο εθαξκνγήο θαζνξίδεηαη απφ δηαδηθαζίεο πνπ αθνξνχλ ηελ αλάιπζε, ην ζρεδηαζκφ, ηελ πινπνίεζε θαη ηε ζπληήξεζή ηεο, ελψ θαη γηα ηε δηαζθάιηζή ηεο εκπιέθνληαη πνηθίια πξφζσπα, πφξνη, κεζφδνη θαη εξγαιεία. Δηδηθφηεξα, ε αμηνιφγεζε πιηθνχ θαη θαη επέθηαζε ηζηνηφπσλ ζην Γηαδίθηπν ζα πξέπεη λα αλαθέξεηαη (http://lib.nmsu.edu/instruction/evalcrit.html): ην πεξηερφκελν 27

Δπηθαηξφηεηα: Ζ έλλνηα ηεο επηθαηξφηεηαο ζρεηίδεηαη κε ηε ρξνληθή εκβέιεηα ζηελ νπνία ην πεξηερφκελν ηεο δηαδηθηπαθήο εθαξκνγήο ζεσξείηαη έγθπξν θαη νη ζχλδεζκνί ηνπ είλαη ελήκεξνη. πγθεθξηκέλα, ζα πξέπεη λα αλαθέξνληαη ε ηειεπηαία θνξά αλαλέσζεο, φπσο επίζεο θαη ε εκεξνκελία δεκνζίεπζεο ηεο πιεξνθνξίαο. Αθξίβεηα: Σν πεξηερφκελν ησλ θεηκέλσλ πξέπεη λα είλαη ζσζηφ απφ άπνςε γξακκαηηθήο, νξζνγξαθίαο θαη ζχληαμεο. Όινη νη ηχπνη ηνπ πεξηερνκέλνπ πξέπεη λα απνθεχγνπλ ηηο αζπκθσλίεο θαη ηηο επαλαιήςεηο. Ζ πιεξνθνξία πξέπεη λα είλαη ηεθκεξησκέλε, ζαθήο, ιεπηνκεξήο, θαηαλνεηή, εμαθξηβσκέλε, κε εκβάζπλζε ζην ζέκα ζέκα θαη αλαθνξά ζε βηβιηνγξαθηθέο πεγέο. Πιεξφηεηα: Ζ δηαδηθηπαθή εθαξκνγή δελ πξέπεη λα παξαιείπεη θξίζηκεο πιεξνθνξίεο θαη νη πεγέο πιεξνθνξίαο πξέπεη λα νινθιεξψλνπλ θαη λα ηθαλνπνηνχλ ηνπο πξνθαζνξηζκέλνπο ζθνπνχο. Σα ζέκαηα πξέπεη λα θαιχπηνληαη ζε βάζνο. Αθζνλία: Ζ αθζνλία ηεο ελδηαθέξνπζαο πιεξνθνξίαο (πνιιά παξαδείγκαηα, δεδνκέλα, ζχλδεζκνη κε άιινπο πφξνπο) θαη ε ρξήζε πνιιαπιψλ κέζσλ κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ κηα πξνζηηζέκελε αμία. Μνλαδηθφηεηα: Ζ παξνρή κνλαδηθνχ, γλήζηνπ θαη μερσξηζηνχ πεξηερνκέλνπ ζε κηα ζπγθεθξηκέλε γλσζηηθή πεξηνρή απνηειεί αδηακθηζβήηεηα πεγή πξνζέιθπζεο ηεο πξνζνρήο θαη ηνπ ελδηαθέξνληνο ηνπ ρξήζηε. Καηαλνεζηκφηεηα: Σν θξηηήξην ηεο θαηαλνεζηκφηεηαο αθνξά ζηελ πνιππινθφηεηα ηεο γιψζζα ησλ θεηκέλσλ θαη ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηηο παξακέηξνπο πξνθίι θαη αλαγθψλ ηνπ ρξήζηε. Αληηθεηκεληθφηεηα-αμηνπηζηία: ην θείκελν δελ πξέπεη λα ππάξρνπλ ηάζεηο πξνθαηάιεςεο θαη πξνζπάζεηεο επεξεαζκνχ ηεο γλψκεο ησλ αλαγλσζηψλ θαη επηζθεπηψλ ηνπ ηζηφηνπνπ. Οη απφςεηο πξέπεη λα απνδίδνληαη ζε ζπγθεθξηκέλεο αμηφπηζηεο πεγέο θαη ε πιεξνθνξία λα αλαπαξηζηάηαη απφ πνιιέο νπηηθέο θαη λα κελ εμππεξεηεί ζθνπηκφηεηεο. Μεζηφηεηα: Σα θείκελα ηεο εθαξκνγήο δελ πξέπεη λα είλαη κεγάια ζε κέγεζνο θαη πιενλάδνληα. Αζθάιεηα-επηθνηλσλία: Οπνηαδήπνηε αίηεζε γηα ηδησηηθή πιεξνθνξία ζα πξέπεη λα δηεθπεξαηψλεηαη κε αζθάιεηα. Δπθνιία εγγξαθήο, ζπλαιιαγψλ. ηεξενηππηθφηεηα: Γελ πξέπεη λα ππάξρνπλ ζηεξεφηππα ζρεηηθά κε ζέκαηα θχινπ, εζλφηεηαο, ζξεζθείαο, θπιήο θαη γεληθφηεξσλ πξνθαηαιήςεσλ. Σν πεξηερφκελν νθείιεη λα είλαη ζχκθσλν κε ηα θνηλσληθά θαη πνιηηηζκηθά πξφηππα ηεο θνηλσλίαο ηεο νπνίαο ηα κέιε απεπζχλεηαη. 28

Παηξφηεηα: Θα πξέπεη λα ππάξρνπλ ζπγθεθξηκέλεο αλαθνξέο γηα ηνπο ππεχζπλνπο ζχληαμεο. Αλαθνξηθά δε κε ηνπο ζπγγξαθείο ζα πξέπεη λα εμεηαζηεί ην εάλ είλαη αλαγλσξίζηκνη (κέζσ βηνγξαθηθνχ ηνπο), εάλ είλαη εηδηθνί ζηα ζέκαηα πνπ πξαγκαηεχνληαη, εάλ δηαηππψλνπλ κεξνιεπηηθέο απφςεηο, εάλ θαη θαηά πφζν ηεθκεξηψλνπλ ηα γξαθφκελά ηνπο, θαζψο θαη εάλ ππάξρεη ηξφπνο επηθνηλσλίαο καδί ηνπο (e-mail, ηειέθσλν). Δπίζεο, ζθφπηκν είλαη λα αλαθέξεηαη απφ πνηφλ νξγαληζκφ ζπληεξείηαη ν ηζηφηνπνο. ηα ηερληθά ζέκαηα-νπηηθναθνπζηηθή ζρεδίαζε Πνιπγισζζία: Ζ επηηπρία θαη ε δεκνηηθφηεηα κηαο εθαξκνγήο ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ πνιπγισζζία. Δηδηθφηεξα γηα ηνπο δηαδηθηπαθνχο θφκβνπο πνιηηηζηηθνχ πεξηερνκέλνπ, ε πνιπγισζζία επηηξέπεη ηελ εθηελή ρξήζε απηνχ απφ άηνκα δηαθφξσλ εζληθνηήησλ, ελψ πξνσζεί θαη ην πξνθίι ηεο θάζε ρψξαο. Λεηηνπξγηθφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο δηάηαμεο (layout) ηεο εθαξκνγήο: Ο ηζηφηνπνο νθείιεη λα έρεη κηα αθνινπζία θαη κηα ζπγθεθξηκέλε εκθάληζε ζε φιεο ηηο ζειίδεο Υξήζε δπλακηθψλ κέζσλ: Ζ ρξήζε πνιιαπιψλ δπλακηθψλ κέζσλ (ήρνο, animation, βίληεν, ηξηζδηάζηαηα γξαθηθά),είλαη ζεκαληηθή γηα ηελ φιε εκθάληζε ηνπ ηζηφηνπνπ, αξθεί ε επηινγή ησλ κέζσλ λα έρεη εθαξκνζηεί θαηάιιεια. Λεηηνπξγηθφηεηα γξαθηθψλ θαη πνιπκεζηθψλ ζηνηρείσλ: Σα γξαθηθά ζα πξέπεη λα θνξηψλνπλ γξήγνξα θαη λα ρξεζηκνπνηνχληαη κνξθνπνηήζεηο (formats) αξρείσλ πνπ δελ απαηηνχλ κεηαηξνπή απφ ην ρξήζηε. Ο ρξήζηεο πξέπεη λα έρεη ηνλ έιεγρν γηα φια ηα εθηειέζηκα αξρεία, ελψ ζα πξέπεη λα έρεη ηε δπλαηφηεηα επηινγήο θφξησζεο ελαιιαθηηθψλ εθδφζεσλ (versions) ησλ ζειίδσλ. Σν θείκελν θαη ηα γξαθηθά πξέπεη λα είλαη θαηαλνήζηκα φηαλ παξαηεξνχληαη ρσξίο ρξψκα. Πξέπεη λα απνθεχγεηαη ε ρξήζε ησλ εηθφλσλ σο ρξψκα ηνπ θφληνπ, θαζψο απηφ εκπνδίδεη θαη παξαθσιχεη ηελ αλαγλσζηκφηεηα. Οη ζειίδεο πξέπεη λα είλαη απιά θαη ειθπζηηθά ζρεδηαζκέλεο. Ζ πην ζεκαληηθή πιεξνθνξία ζα πξέπεη λα εκθαλίδεηαη ζηελ επάλσ νζφλε. Σν κέγεζνο ησλ αληηθεηκέλσλ κέζσλ δελ πξέπεη λα επηβαξχλεη ηελ ηαρχηεηα ηνπ ηζηφηνπνπ. ηελ πινήγεζε ηνπ δηαδηθηπαθνχ θφκβνπ Σαρχηεηα-Αμηνπηζηία ζπλδέζκνπ: Οη ζειίδεο πξέπεη λα θνξηψλνπλ κε ηθαλνπνηεηηθή ηαρχηεηα. Οη ζχλδεζκνη πνπ παξέρνληαη απφ κηα δηαδηθηπαθή 29

εθαξκνγή πξέπεη λα νδεγνχλ κφλν ζε ζρεηηθφ πιηθφ (φρη ζε κε πξνζπειάζηκεο ή απαξραησκέλεο ζειίδεο). Οη δηαδηθηπαθνί θφκβνη πξέπεη λα παξέρνπλ ζηνπο ρξήζηεο ηε δπλαηφηεηα επηζηξνθήο ζε έλα πξνεγνχκελν θφκβν ή ζειίδα (backtracking). Ζ δηαδηθαζία απηή πξέπεη λα γίλεηαη ρξεζηκνπνηψληαο ην θνπκπί νπηζζνδξφκεζεο «Πίζσ» ηνπ θπιινκεηξεηή. Οξγάλσζε: Οη ζειίδεο έρνπλ επέιηθην ζρήκα πεξηήγεζεο θαη αιιεινπρία γηα γξήγνξε πινήγεζε. Ζ πξψηε ζειίδα δείρλεη εκθαλψο ηελ φιε δνκή θαη νξγάλσζε ηνπ ηζηφηνπνπ θαη ην πσο κπνξεί λα πεξηεγεζεί ζε απηφλ ν ρξήζηεο. Οη ζχλδεζκνη θεηκέλνπ θαζψο θαη νη γξαθηθνί ζχλδεζκνη είλαη εχθνια εληνπίζηκνη, ελψ ε επηινγή ησλ εηθφλσλ θαη ησλ γξαθηθψλ έρεη γίλεη κε ηξφπν ηέηνην ψζηε λα αληηπξνζσπεχεη ηνλ ζχλδεζκν πνπ πεξηγξάθεη. Τπάξρεη ράξηεο πινήγεζεο. Αλαδήηεζε: Ο ηζηφηνπνο έρεη ηε δηθή ηνπ κεραλή αλαδήηεζεο. Σα αληηθείκελα πνπ αλαθηψληαη σο ην απνηέιεζκα κηαο αλαδήηεζεο πξέπεη λα είλαη ζαθή ζην ρξήζηε θαη λα ζπλνδεχνληαη απφ ηηο δηεπζχλζεηο ησλ αλαθηεκέλσλ ζειίδσλ θαη ζχληνκεο πεξηγξαθέο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηε ζεκαζία ηνπο. Θα πξέπεη λα είλαη εχθνιε ε πινήγεζε ζην ζχλνιν ησλ αλαθηεκέλσλ αληηθεηκέλσλ. Μηα αλαδήηεζε πξέπεη λα ππνζηεξίδεη ηε δπλαηφηεηα επηζηξνθήο ζην ηειεπηαίν απφ ηα απνηειέζκαηα αλαδήηεζεο θάζε ζηηγκή θαη επίζεο ηελ άκεζε πινήγεζε ζην ζχλνιν ησλ αλαθηεκέλσλ αληηθεηκέλσλ, πξνο ηα εκπξφο θαη πξνο ηα πίζσ, φπσο ζε κηα νξγαλσκέλε πεξηήγεζε. Αιιειεπηδξαζηηθφηεηα: ζηνλ ηζηφηνπν ζπλαληάκε ιίζηεο ειεθηνληθνχ ηαρπδξνκείνπ, απνζηνιή ελεκεξσηηθψλ δειηίσλ, θνηλφηεηα επηζθεπηψλ γηα αληαιιαγή απφςεσλ (Εσγφπνπινο, 2011). χκθσλα κε ηνλ Grigoroudis et.al., (2008) ηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο ηεο πνηφηεηαο ηεο ηζηνζειίδαο είλαη ηα παξαθάησ : 1. πλάθεηα : Έρεη ζρέζε κε ηελ αληίιεςε ηνπ ρξήζηε ζρεηηθά κε ηε ζεκαζία ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο ηζηνζειίδαο. Oη πιεξνθνξίεο πνπ πεξηέρεη ε ηζηνζειίδα πξέπεη λα είλαη ζρεηηθέο κε ηα ελδηαθέξνληα ηνπ επηζθέπηε. 2. Υξεζηκφηεηα : Οη πξνγξακκαηηζηέο ζα πξέπεη λα ειέγρνπλ ζπλερψο ηηο πιεξνθνξίεο πνπ πεξηέρνληαη ζην δηθηπαθφ ηφπν γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο ρξεζηκφηεηαο ζε έλα επξχ θνηλφ επηζθεπηψλ. 30

3. Αμηνπηζηία : ρεηίδεηαη κε ηελ αθξίβεηα ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ πεξηέρνληαη ζηελ ηζηνζειίδα. 4. Δμεηδίθεπζε : Παξνπζηάδεη ηελ ηδηαηηεξφηεηα ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ πεξηέρνληαη ζηελ ηζηνζειίδα. 5. Αξρηηεθηνληθή : Αθνξά ηνλ ηξφπν πνπ ην πεξηερφκελν νξγαλψλεηαη ζε κηα ηζηνζειίδα. 6. Πισηφηεηα : Ζ δηάζηαζε απηή αληηθαηνπηξίδεη ηελ επθνιία θαη ηελ άλεζε λα θηλείηαη ν ρξήζηεο κέζα ζηελ ηζηνζειίδα. 7. Απνδνηηθφηεηα : θαηαγξάθεη ηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά απφδνζεο ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ (ηαρχηεηα θ.α.). 8. ρεδηαζκφο : ζρεηίδεηαη κε ηελ αξρηηεθηνληθή, φκσο ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δηαθνξνπνηήζεη ηελ ηζηνζειίδα κε βάζε ην κνλαδηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ ζρεδηαζκνχ ηεο. 9. Animation : Ζ δηάζηαζε απηή αθνξά ηελ θίλεζε ησλ αληηθεηκέλσλ πνπ εκπιέθνληαη ζηελ παξνπζίαζε ησλ πιεξνθνξηψλ. 1.2.1 Αμηνιφγεζε ε πνηφηεηα ελφο δηαδηθηπαθνχ ηφπνπ Δπξσπατθή Έλσζε: αλάδεημε θαιψλ πξαθηηθψλ θαη πνηνηηθψλ πξνδηαγξαθψλ γηα ηελ αλάπηπμε θαη αμηνιφγεζε δηαδηθηπαθψλ θφκβσλ ISO 9241-11 (1998) Guidance on Usability (Οδεγίεο επρξεζηίαο) ISO/IEC FDIS 9126-1 (2000) Software Engineering - Product quality - Part 1: Quality model (Σερλνινγία Λνγηζκηθνχ Πνηφηεηα πξντφληνο Σκήκα 1: Μνληέιν Πνηφηεηαο) ISO 9241-12 (1998) Presentation of information (Παξνπζίαζε πιεξνθνξίαο) ISO 13407 (1999) Human-centred design processes for interactive systems (Αλζξσπνθεληξηθέο δηαδηθαζίεο ζρεδηαζκνχ γηα αιιειεπηδξαζηηθά ζπζηήκαηα) ISO 9126 31

Οκάδα Δζληθψλ Δθπξνζψπσλ (ΟΔΔ) Πιαίζην Πνηφηεηαο ησλ Βξπμειιψλ (Αζθεηή, 2006). 32

1.3 Γαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε 1.3.1 Γεληθά Ζ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε εμαξηάηαη ζε αξθεηά κεγάιν βαζκφ απφ ηνπο θπζηθνχο πφξνπο νη νπνίνη απνηεινχλ έλαλ βαζηθφ θαη δπλακηθφ παξάγνληα γηα ηελ αλάπηπμε ησλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ελφο ρψξνπ (Πνιχδνο θ.α., 2004). χκθσλα κε έλαλ νξηζκφ πνπ έρεη δνζεί απφ ηελ Δ.Δ, δάζνο ζεσξείηαη κηα έθηαζε πάλσ απφ 0,5 εθηάξηα, φπνπ ηα δέλδξα έρνπλ ειάρηζην χςνο ηα 5 κέηξα. (Δπξσπατθφ θνηλνβνχιην: Ζ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ηα δάζε, 2014) Σν δαζηθφ ηνπίν είλαη ζπληζηακέλε, ηφζν ησλ θπζηθψλ παξαγφλησλ φπσο είλαη ε βιάζηεζε, ηα δψα, ηα λεξά θαη ην ηνπνγξαθηθφ αλάγιπθν, αιιά θαη ηεο επέκβαζεο ηνπ αλζξψπνπ θαηά ηελ καθξφρξνλε παξνπζία ηνπ ζηε γε, κε ηηο δηάθνξεο θαηαζθεπέο θαη ηηο ρξήζεηο γεο. Ο βαζηθφηεξνο απφ ηνπο παξαπάλσ παξάγνληεο πνπ δηακνξθψλνπλ ην ηνπίν θαη ηδηαίηεξα ην δαζηθφ ηνπίν είλαη ε χπαξμε ηεο δαζηθήο βιάζηεζεο, ε νπνία θπξηαξρεί ζην ηνπίν κε ηα κεγάισλ δηαζηάζεσλ δέλδξα θαη επηζθηάδεη ή ηνλίδεη άιια θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ηνπίνπ. Γη απηφ θαη ν θαηάιιεινο ρεηξηζκφο ηεο επεξεάδεη ηα κέγηζηα ηελ αηζζεηηθή ηνπ δαζηθνχ ηνπίνπ θαη ζπκβάιιεη ζηελ αλάδεημε ησλ αμηφινγσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ. Ζ δαζηθή βιάζηεζε ζπλίζηαηαη απφ ζάκλνπο θαη δέλδξα θσλνθφξα ή πιαηχθπιια, δηαθφξσλ κεγεζψλ, θπιινβφια ή αεηζαιή, κε θχιισκα δηαθνξεηηθνχ ρξψκαηνο θαη πθήο, ηα νπνία ζπλαξζξψλνληαη, είηε ζε νκήιηθα ή αλνκήιηθα αζξνίζκαηα, είηε θαη άηνκν θαη ζπληζηνχλ ζπζηάδεο νκήιηθεο, θεπεπηήο ή ππνθεπεπηήο δνκήο, ε θάζε κία απφ ηηο νπνίεο έρεη δηαθνξεηηθά αηζζεηηθά ραξαθηεξηζηηθά. Παξαηεξείηαη δειαδή κηα πνιχ κεγάιε πνθηιία ζπλδηαζκψλ ηεο θπζηθήο βιάζηεζεο, πξάγκα πνπ κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη έλα αηζζεηηθφ απνηέιεζκα αλάινγν θάζε θνξά ησλ ζηφρσλ πνπ ηίζεληαη ζηελ θαιιηέξγεηα ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ζπζηάδσλ. Γη απηφ ε ζαθήο ηνπνζέηεζε ηνπ ζθνπνχ θαη ν θαζνξηζκφο ησλ ζηφρσλ πνπ επηδηψθνληαη κε ηε δαζνθνκηθή δξαζηεξηφηεηα απνηεινχλ ην πξψηηζην θαζήθνλ ηνπ δαζνθφκνπ. Ο δαζνθνκηθφο ζθνπφο θαζνξίδεη ηε δνκή πνπ πξέπεη λα έρεη έλα δάζνο γηα λα αληαπνθξηζεί κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ θαη πεξηζζφηεξν νξζνινγηθφ ηξφπν ζηνλ δηαρεηξηζηηθφ ζθνπφ, ν νπνίνο θαη θαζνξίδεη ηνπο ζηφρνπο πνπ επηδηψθνληαη απφ ηε δηαρείξηζε ελφο δάζνπο (Σζηηζψλε θ.α., 2012) 33

Όηαλ κηιάκε ινηπφλ γηα πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, ζε απηή ζπκπεξηιακβάλνληαη θαη νη θπζηθνί πφξνη. ε απηνχο ηνπο θπζηθνχο πφξνπο ζπκπεξηιακβάλνληαη νη δαζηθέο εθηάζεηο θαη νη εζληθνί δξπκνί ηνπ θάζε λνκνχ. Ζ νηθνλνκηθή αλάπηπμε κπνξεί λα βειηησζεί κε ηελ ζπκβνιή ησλ δαζηθψλ πφξσλ θαη ηελ αμηνπνίεζε ηνπ μπιψδνπο θεθαιαίνπ, αιιά θαη κε ηελ αλαβάζκηζε ηεο πεξηνρήο, θαζψο κηα πεξηνρή κπνξεί λα θαηαζηεί αξθεηά ειθπζηηθή κε ηελ αλάπηπμε ηνπ νηθνηνπξηζκνχ θαη ήπησλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ πνπ ζπλεπάγεηαη ε παξνπζία ηνπ δάζνπο (Πνιχδνο θ.α., 2004). ηελ ΔΔ ηα δάζε θαιχπηνπλ ην 38% ηεο έθηαζεο ηεο ΔΔ, κε έμη ρψξεο λα θαιχπηνπλ θαηά 66% ησλ επξσπατθψλ εθηάζεσλ. Οη ρψξεο απηέο είλαη ε Γεξκαλία, ε Ηζπαλία, ε Φηλιαλδία, ε Γαιιία, ε Πνισλία θαη ε νπεδία. ε εζληθφ επίπεδν ε ζεκαζία ησλ δαζψλ ζηελ νηθνλνκηθή θαη πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε δηαθέξεη θαζψο ζε ρψξεο φπσο ε νπεδία, ε Φηλιαλδία θαη ε ινβελία ηα δάζε θαιχπηνπλ άλσ ηνπ 60% ηεο επηθάλεηαο ησλ ρσξψλ απηψλ, ηελ ίδηα ζηηγκή πνπ ζηελ Οιιαλδία θαη ζηελ Μ.Βξεηαλία ηα δάζε θαιχπηνπλ κφιηο ην 11%. Σελ δεθαεηία ηνπ 1990 ηα δάζε ζηελ ΔΔ απμήζεθαλ θαηά 11 εθαηνκκχξηα εθηάξηα, θπξίσο ιφγσ ηεο θπζηθήο εμάπισζεο ησλ δαζψλ θαη ησλ πξνζπαζεηψλ αλαδάζσζεο (europarl, 2011). Ζ ζεκαζία ησλ δαζψλ ζηελ νηθνλνκηθή θαη πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ηεο ρψξαο καο ζα αλαιπζεί ζην παξαθάησ θεθάιαην θαη ζα παξνπζηαζηνχλ νη ηξφπνη θαη ηα βήκαηα πνπ ζα πξέπεη λα δηέπνπλ ηνλ θεληξηθφ πεξηθεξεηαθφ θαη ρσξνηαμηθφ ζρεδηαζκφ ηεο Διιάδνο, έηζη ψζηε ηα δάζε λα απνηεινχλ κνριφ αλάπηπμεο, αιιά παξάιιεια λα πξνζηαηεχνληαη απφ ηηο αλζξσπνγελείο παξεκβάζεηο. 1.3.2 Διιεληθά δάζε Ζ Διιάδα ζεσξείηαη κηα νξεηλή ρψξα θαζψο ην 65,2% ηεο επηθάλεηαο ηεο ρψξαο βξίζθεηαη πάλσ απφ ηα 200 κέηξα απφ ηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο. Σα ειιεληθά δάζε είλαη κνλαδηθά ζε πνηθηιία δέλδξσλ θαη θπηψλ θαη κε πνιχ κεγάιε βηνπνηθηιφηεηα θαη θαιχπηνπλ ην 25,4% ηεο ειιεληθήο επηθάλεηαο (Ναζηνπνχινπ, 2008). Ο ειιεληθφο νξεηλφο ρψξνο απνηειείηαη απφ κηα πνηθηιία εχζξαπζησλ θαη επαίζζεησλ θπζηθψλ θαη αλζξσπνγελψλ νηθνζπζηεκάησλ. Παξνπζηάδεη κεγάιε 34

ηζηνξηθή θαη πνιηηηζκηθή πνηθηιφηεηα, ηφζν ζε ηζηνξηθνχο θαη αξραηνινγηθνχο ηφπνπο θαη κλεκεία, φζν θαη ζε κεγάιν αξηζκφ νξεηλψλ νηθηζκψλ πνπ αλαπηχζζνληαη κε κεγάιε ππθλφηεηα παξ φηη έλαο ηθαλφο αξηζκφο ηνπο ραξαθηεξίδεηαη απφ θζίλνπζα πνξεία, δηαζέηνπλ εκθαλή ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ηεο ιατθήο αξρηηεθηνληθήο θιεξνλνκηάο θαη ζπλδένληαη κε ηηο ιατθέο πνιηηηζηηθέο παξαδφζεηο, ηελ παξαγσγή παξαδνζηαθψλ αγξνηηθψλ πξντφλησλ θαη εηδψλ ρεηξνηερλίαο. Καηά ζπλέπεηα ε ζεκαζία ηνπ νξεηλνχ ρψξνπ γηα ηελ Διιάδα είλαη δηηηή αθνχ δηαζέηεη ζεκαληηθά ζηνηρεία ηφζν ηεο θπζηθήο, φζν θαη ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο (Γνπξγηψηεο, 2008). Ο νξεηλφο φγθνο ηεο ρψξαο καο απνηειείηαη απφ 3.345 Γήκνπο, Κνηλφηεηεο θαη Οηθηζκνχο, θαηαιακβάλεη έθηαζε 77,6 εθ. ζηξ. απφ ηα νπνία ηα 13,08 εθ. ζηξ. είλαη έθηαζε πνπ κπνξεί λα θαιιηεξγεζεί, ηα 36,42 εθ. ζηξ. είλαη βνζθφηνπνη θαη ηα 24,02 είλαη δάζε (Μηραειίδνπ θαη Ρφθνο, 2012). Σα ειιεληθά δάζε είλαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο θπζηθά θαη πξφθεηηαη γηα νηθνζπζηήκαηα ηα νπνία είλαη πξνζαξκνζκέλα ζε μεξά θαη δεζηά θαινθαίξηα, αιιά ηαπηφρξνλα θαη ζε ςπρξνχο ρεηκψλεο. ηε κεζνγεηαθή θαη ζηελ παξακεζφγεηα δψλε αλαπηχζζνληαη δξπο, ελψ ζηνλ Θεζζαιηθφ θάκπν πνπ ππάξρεη πην γφληκν έδαθνο αλαπηχζζνληαη βειαληδηέο. πλαληάκε βεβαίσο θαη ηα είδε δέληξσλ πνπ εμαπιψλνληαη ζε φιε ηελ Δπξψπε φπσο ην πεχθν (Pinus silvestris), ε εξπζξειάηε (Picea abies), θαη ε νμηά (Fagus sylvatica). Δζληθνί Γξπκνί θεξχζζνληαη (θπζηθέο πεξηνρέο) θαη νξηνζεηνχληαη κε Π.Γ., βάζεη ηνπ Ν.Γ. 996/1971 θαη έρνπλ ζπλνιηθή έθηαζε 68.732 εθηάξηα, απφ ηα νπνία 34.378 εθηάξηα είλαη νη ππξήλεο. Οη εζληθνί δξπκνί ζηελ Διιάδα είλαη νη αθφινπζνη (Πίλαθαο 5): Όλνκα Ννκφο Νεζί Δθηάξηα Αίλνο Κεθαινληά Κεθαινληά 2862 Βίθνο Αψνο Ησάλληλα - 9300 Λεπθά Οξε (θαξάγγη ακαξηάο) Υαληά Κξήηε 4850 Οίηε Φζηψηηδα - 3010 Όιπκπνο Πηεξία - 3988 Παξλαζζφο Φσθίδα, Βνησηία - 3513 Πάξλεζα Αηηηθή - 3812 νχλην Αηηηθή - 2750 Πίλδνο Ησάλληλα - 3534 Πξέζπεο Φιψξηλα - 4900 Πίλαθαο 5 : Δζληθνί Γξπκνί ζηελ Διιάδα (visitgreece,2014) 35

Οκνίσο θαη ηα αηζζεηηθά δάζε ηα νπνία θαη απηά θαζνξίδνληαη απφ ην ίδην Ν.Γ 996/1971 θαη ζηελ Διιάδα είλαη ζπλνιηθά 19 θαη είλαη ηα αθφινπζα (Πίλαθαο 6): Όλνκα Ννκφο Νεζί Βάη Λαζίζη Κξήηε Καηζαξηαλήο Αηηηθή - Κνηιάδαο Θεζζαιηθψλ Σεκπψλ Λάξηζζα - Καξατζθάθε Καξδίηζα - Ξπινθάζηξνπ Κνξίλζηα - Παλεπηζηεκηνππφιεσο Παηξψλ Αραία - Ησαλλίλσλ Ησάλληλα - Φαξζάισλ Λάξηζζα - ηελήο Δχβνηα Δχβνηα Γαζηθνχ πκπιέγκαηνο Οζζαο Λάξηζα - Μνγγνζηνχ Κνξηλζία - Νηθνπφιεσο Μχηηθα Πξέβεδα - θηάζνπ Μαγλεζία θηάζνο ηελψλ πνηακνχ Νέζηνπ Ξάλζε, Καβάια - Δζληθήο Αλεμαξηεζίαο, Καιαβξχησλ Αραία - Σηζνξέαο Φζηψηηδα - Ακπγδαιεψλα Καβάια - Αειηά Σξίθαια - Κνπξί Αικπξνχ Μαγλεζία - Πίλαθαο 6 : Σα Aηζζεηηθά δάζε ζηελ Διιάδα (visitgreece,2014) ηελ Διιάδα δηαθξίλνληαη πέληε δψλεο δαζηθήο βιάζηεζεο, ηξεηο απφ ηηο νπνίεο ζρεηίδνληαη κε ηνλ νξεηλφ ρψξν θαη είλαη νη εμήο (ΚΔΠΔ, 1989): 1) Εψλε δαζψλ θσλνθφξσλ: Ζ δψλε απηή βξίζθεηαη ζηα ςειά φξε ηεο Β.Διιάδνο θαη απνηειείηαη απφ ςπρξφβηα θσλνθφξα δέλδξα. ε απηά ηα δάζε βξίζθνληαη ηα δάζε ηεο ιεπθήο θαη ηεο εξπζξειάηεο θαζψο θαη ηνπ δαζηθνχ πεχθνπ 2) Εψλε δαζψλ ειάηεο θαη νμπάο: Ζ δψλε απηή βξίζθεηαη ζηηο νξεηλέο πεξηνρέο ηεο ηεξεάο Διιάδνο, ηεο Κεληξηθήο Διιάδνο θαη ηεο Πεινπνλλήζνπ. Σα είδε πνπ βξίζθνληαη ζε απηά ηα δάζε είλαη ε νμπά θαζψο θαη κηθηά δάζε νμπάο θαη ειάηεο 36

3) Δμσδαζηθή δψλε πςειψλ νξέσλ: Δίλαη κηα δαζηθή δψλε πνπ βξίζθεηαη ζηα πην πςειά βνπλά ηεο ρψξαο καο θαη ραξαθηεξίδεηαη απφ κηθξνχο ζάκλνπο θαη πνψδε βιάζηεζε χκθσλα κε ηα ζηνηρεία πνπ δεκνζηεχεη ην Τπνπξγείν Γεσξγίαο, πξνθχπηεη φηη ηα πξαγκαηηθά παξαγσγηθά δάζε δελ μεπεξλνχλ ηα 10 εθαη. ζηξέκκαηα (ζε ζχλνιν 33,5 εθαη. ζηξεκκάησλ δαζηθψλ εθηάζεσλ), άιια 3.5-4 εθαη. ζηξέκκαηα κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ απιψο παξαγσγηθά θαη ηα ππφινηπα είλαη ζακλψλεο πιαηπθχιισλ. Πξνθχπηεη επίζεο φηη εληφο ησλ δαζηθψλ ζπκπιεγκάησλ ππάξρνπλ αξθεηέο γπκλέο εθηάζεηο. Οη Μεραειίδνπ θαη Ρφθνο (2012) αλαθέξνπλ φηη ελψ ηα δαζηθά εδάθε απνηεινχλ ην 60% ηεο επηθάλεηαο ηεο ρψξαο, κφιηο ην 18% απνηειεί θαιππηφκελε έθηαζε απφ ηα δάζε. 1.3.3 Θεζκηθφ πιαίζην γηα ηα δάζε Σελ αλάπηπμε, ηελ πξνζηαζία θαη ηελ δηαρείξηζε ησλ δεκφζησλ δαζψλ ηελ δηαρεηξίδεηαη ε Δηδηθή γξακκαηεία Γαζψλ πνπ ππάγεηαη ζην Τπνπξγείν Πεξηβάιινληνο Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο (ΤΠΔΚΑ). Tελ Δηδηθή Γξακκαηεία Γαζψλ ηελ απαξηίδνπλ νη πεξηθεξεηαθέο ππεξεζίεο θαη ε θεληξηθή ππεξεζία. Ζ θεληξηθή ππεξεζία είλαη απηή πνπ δηακνξθψλεη ηελ δαζηθή πνιηηηθή θαη ηελ ζχληαμε πξνγξακκάησλ δαζηθήο αλάπηπμεο. Οη πεξηθεξεηαθέο ππεξεζίεο αλαιακβάλνπλ λα εθαξκφδνπλ ηα πξνγξάκκαηα δαζηθήο αλάπηπμεο πνπ εθπνλεί ε θεληξηθή ππεξεζία αιιά παξάιιεια εθαξκφδνπλ θαη επηβιέπνπλ ηα ηνπηθά πξνγξάκκαηα πνπ αθνξνχλ θάζε επηκέξνπο πεξηνρή. (Μπξηάζηηθαο, 2011) Πέξα φκσο απφ ηελ εηδηθή γξακκαηεία δαζψλ ππάξρνπλ θαη άιινη θνξείο πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ πξνζηαζία θαη ηελ αλάπηπμε ησλ δαζψλ κέζσ ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο φπσο Παλειιήληα πλνκνζπνλδία Δλψζεσλ Γεσξγηθψλ πλεηαηξηζκψλ (ΠΑΔΓΔ), ε Έλσζε Διιήλσλ Γαζνθηεκφλσλ, ην Γεσηερληθφ Δπηκειεηήξην Διιάδαο (ΓΔΧΣΔΔ), ε Διιεληθή Γαζνινγηθή Δηαηξεία (ΔΓΔ) θαη νη κε Κπβεξλεηηθέο Πεξηβαιινληηθέο Οηθνινγηθέο Οξγαλψζεηο. 37

1.4 Γαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε χκθσλα κε ηελ απνπληδάθε (2008) «ε δαζηθή Πνιηηηθή ηεο Χώξαο επηδόζεθε από ην 1954 θαη κεηά ζε Δαζηθή Αλάπηπμε κε ηνπο εμήο ηξεηο ζηόρνπο: πνζνηηθή θαη πνηνηηθή βειηίωζε ηνπ μπιαπνζέκαηνο θαη επέθηαζε ηεο ζπλνιηθήο δαζηθήο επηθάλεηαο» Απηή ε αληίιεςε παξέκεηλε αλεπεξέαζηε γηα πνιιά ρξνληά κε αξθεηνχο ζπγγξαθείο θαη εξεπλεηέο φπσο ν (Γθξεβέθεο, 1995), λα αλαθέξνπλ πσο ε δαζηθή πνιηηηθή ζηελ Διιάδα είρε κηα εκκνλή κε ηα πνζνηηθά δεηήκαηα. πλνιηθά ε Γαζηθή Πνιηηηθή ραξαθηεξίζηεθε απφ ηνλ ππεξ-πξνζηαηεπηηζκφ ησλ δαζψλ (Νηνχξνο, 2007) θαη ηελ επηδίσμε ηεο πξνζηαζίαο θαη κεγέζπλζεο ηεο δεκφζηαο πεξηνπζίαο θαη πνηέ δελ είδε ην δάζνο ζε ζπζρεηηζκφ κε ηελ Κνηλσλία θαη ηηο αλάγθεο ηεο (κε εμαίξεζε ηελ ζεψξεζε ησλ παξαδαζφβησλ θνηλνηήησλ). Πνιχ ιίγν ην δηαρεηξίζηεθε κε θξηηήξηα ηελ αεηθνξία ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο, ηελ παξαγσγή πεξηβαιινληηθψλ ππεξεζηψλ, σο αλαλεψζηκν θπζηθφ πφξν θαη σο κέζν πξνζηαζίαο άιισλ πφξσλ (Νηνχξνο, 2007). 1.4.1 Πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή θαη αλάπηπμε Ζ πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή απνηειεί έλα ζχζηεκα ζθνπψλ, κέζσλ θαη θνξέσλ πνπ ζπλδπάδνληαη ζε έλα πξφγξακκα γηα λα επηηχρνπλ ηελ ηζφξξνπε κεηαβνιή ηεο δηαπεξηθεξεηαθήο δηάξζξσζεο ηεο νηθνλνκίαο. Ζ ζηξαηεγηθή πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο είλαη ε πνξεία πνπ πξέπεη λα αθνινπζεζεί γηα ηελ πξαγκάησζε ησλ αληηθεηκεληθψλ ζθνπψλ κε ηελ ελίζρπζε ησλ δηαζέζηκσλ κέζσλ. Οη πξνυπνζέζεηο ηεο Πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο είλαη : Αμηνπνίεζε θπζηθψλ πφξσλ Αλάπηπμε επηρεηξεκαηηθήο δξάζεο Δθηέιεζε έξγσλ ππνδνκήο Ύπαξμε λνκηζκαηηθήο ηζνξξνπίαο Καηάιιεια πξνγξάκκαηα ελέξγεηαο Θέιεζε πιεζπζκνχ γηα εξγαζία Θέιεζε πιεζπζκνχ γηα βειηίσζε βηνηηθνχ επηπέδνπ (Αλδξενπνχινπ, 2014) 38

1.4.2 Πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε κέζσ ησλ δαζψλ Σα δάζε ραξαθηεξίδνληαη απφ κηα πνιπιεηηνπξγηθφηεηα, θαζψο έρνπλ πεξηβαιινληηθφ, θνηλσληθφ θαη νηθνλνκηθφ ξφιν ζηηο πεξηνρέο πνπ απηά βξίζθνληαη. Απφ πεξηβαιινληηθή άπνςε ηα δάζε ζπκβάιινπλ ζηελ πξνζηαζία ησλ εδαθψλ απφ ηελ δηάβξσζε, ξπζκίδνπλ ην ηνπηθφ θιίκα κέζσ ηεο εμαηκηζνδηαπλνήο, ελψ ζπκκεηέρνπλ θαη ζηελ βηνπνηθηιφηεηα ηεο πεξηνρήο σο βηφηνπνη δηαθφξσλ εηδψλ. Απφ θνηλσληθννηθνλνκηθή άπνςε, παξάγνληαη πφξνη απφ ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ δαζψλ, θπξίσο απφ ηελ μπιεία. ηελ ΔΔ απφ ηα 159 εθαηνκκχξηα εθηάξησλ δαζψλ, ηα 133 δηαηίζεληαη γηα ηελ παξαγσγή μπιείαο, θαζψο δελ ππάξρεη θάπνηνο λνκηθφο, νηθνλνκηθφο θαη πεξηβαιινληηθφο πεξηνξηζκφο ζε απηή ηελ δξαζηεξηφηεηα. Ο δαζηθφο ηνκέαο αληηπξνζσπεχεη ην 1% ηνπ ΑΔΠ ηεο ΔΔ (europarl, 2011). Δπίζεο δελ κπνξνχκε λα κηιάκε γηα πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε κε γλψκνλα ηα δάζε, ρσξίο λα πεξηιακβάλεηαη ζε απηή ε αλάπηπμε ησλ νξεηλψλ πεξηνρψλ ζπλνιηθά κέζα ζηηο νπνίεο βξίζθνληαη ηα δάζε. Ο Γνπξγηψηεο (2012) έθαλε κηα δηάθξηζε ησλ νξεηλψλ ρψξσλ ηεο Διιάδνο ζχκθσλα κε ηηο δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο απηψλ. Ζ θαηεγνξηνπνίεζε πνπ έθαλε είλαη ε αθφινπζε: Αλεπηπγκέλεο νξεηλέο πεξηνρέο: Δίλαη νη νξεηλέο πεξηνρέο πνπ δηαζέηνπλ ήδε ζεκαληηθφ επίπεδν αλάπηπμεο θαη ραξαθηεξίδνληαη εηδηθφηεξα απφ πςειφ πνζνζηφ κφληκνπ πιεζπζκνχ, πιεζπζκηαθή αχμεζε θαη ζρεηηθά κεγάιε πιεζπζκηαθή ππθλφηεηα, απμεκέλε πξφζβαζε ζηελ αγνξά εξγαζίαο, έληνλε δηαθνξνπνίεζε ηεο νηθνλνκίαο ηνπο, ηθαλνπνηεηηθή παξνρή ππεξεζηψλ θαη ππθλφηεηα ππνδνκψλ κεηαθνξάο, θαζψο θαη κεγάια αζηηθά ή εκηαζηηθά θέληξα πνπ ιεηηνπξγνχλ σο θφκβνη δηνίθεζεο θαη ππεξεζηψλ. Αλαπηπζζφκελεο νξεηλέο πεξηνρέο: Δίλαη νη νξεηλέο πεξηνρέο πνπ δηαζέηνπλ ήδε ζεκαληηθφ επίπεδν αλάπηπμεο θαη ραξαθηεξίδνληαη εηδηθφηεξα απφ πςειφ πνζνζηφ κφληκνπ πιεζπζκνχ, πιεζπζκηαθή αχμεζε θαη ζρεηηθά κεγάιε πιεζπζκηαθή ππθλφηεηα, απμεκέλε πξφζβαζε ζηελ αγνξά εξγαζίαο, έληνλε δηαθνξνπνίεζε ηεο νηθνλνκίαο ηνπο, ηθαλνπνηεηηθή παξνρή ππεξεζηψλ θαη ππθλφηεηα ππνδνκψλ κεηαθνξάο, θαζψο θαη κεγάια αζηηθά ή εκηαζηηθά θέληξα πνπ ιεηηνπξγνχλ σο θφκβνη δηνίθεζεο θαη ππεξεζηψλ. 39

Φζίλνπζεο Οξεηλέο πεξηνρέο κε πεξηζψξηα αλαζηξνθήο ησλ πξνβιεκάησλ ηνπο: Δίλαη νη νξεηλέο πεξηνρέο πνπ δηαζέηνπλ ζεκαληηθφ αιιά θζίλνληα πιεζπζκφ θαη ρακειφ επίπεδν πξφζβαζεο ζε νηθνλνκηθέο, δηνηθεηηθέο θαη θνηλσληθέο ππεξεζίεο θαη ππνδνκέο Μεηνλεθηηθέο Οξεηλέο πεξηνρέο: Δίλαη νη νξεηλέο πεξηνρέο πνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ πιεζπζκηαθή γήξαλζε θαη εγθαηάιεηςε, κεγάιε απφζηαζε απφ ηα ηνπηθά νηθνλνκηθά θαη δηνηθεηηθά θέληξα θαη ηα θέληξα παξνρήο ππεξεζηψλ, θαζψο θαη κε ηθαλνπνηεηηθή πξφζβαζε ζην θχξην κεηαθνξηθφ δίθηπν. Έηζη ινηπφλ πξνθεηκέλνπ λα ππάξρεη κηα νξζή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε κε γλψκνλα ην δάζνο, ζα πξέπεη απηή λα ζπλδπαζηεί κε ηελ αλάπηπμε ησλ νξεηλψλ πεξηνρψλ. Ο Παπιίδεο (2013) ζεκείσζε πσο γηα ηελ νξζή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε κε γλψκνλα ηα δάζε ζα πξέπεη ν ρσξνηαμηθφο θαη πνιενδνκηθφο ζρεδηαζκφο λα ζπκπνξεπηεί κε ηνλ Καιιηθξάηε θαη ε αλάπηπμε κε ηνλ ρσξηθφ ζρεδηαζκφ λα θηλνχληαη ζηα ίδηα επίπεδα. Έηζη ζα επηηεπρζεί ε απνθέληξσζε, κε φξνπο βέβαηα θαη θαλφλεο, φρη φπσο ζην παξειζφλ κε επθαηξηαθέο ζλεζηγελείο θηλήζεηο (Παπιίδεο, 2013). Δηθφλα 1: Οξεηλή θαη δαζηθνί ρψξνη ζηελ Διιάδα 40

1.4.3 Βήκαηα πξνο κηα δαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ρέδην δξάζεο ηεο ΔΔ γηα ηελ αεηθφξν δηαρείξηζε ησλ δαζψλ θαη ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε Ζ ΔΔ ρξεκαηνδνηεί ηελ δαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε θαη ηελ δηαρείξηζε ηνπ δαζηθνχ πινχηνπ κέζσ ηνπ Δπξσπαηθνχ Γεσξγηθνχ Σακείνπ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο. Σα κέηξα πνπ πξνσζεί ε ΔΔ ζρεηηθά κε ηελ δαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε θαη ηελ δηαρείξηζε ηνπ δαζηθνχ πινχηνπ είλαη ηα αθφινπζα: Σελ αλαγλψξηζε ηνπ ξφινπ ησλ δαζψλ ζηελ αεηθφξν αλάπηπμε, ζηελ ζπγθξάηεζε ηεο αιιαγήο ηνπ θιίκαηνο θαη ηεο δηαηήξεζεο ηεο βηνπνηθηιφηεηαο Σελ πξνψζεζε ελφο ηξφπνπ δηαρείξηζεο ησλ επξσπατθψλ δαζψλ, πνπ ζα επηθέξεη νηθνινγηθά, θνηλσληθά αιιά θαη νηθνλνκηθά νθέιε ζηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο έρνληαο ππφςε φηη ηα πεξηζζφηεξα νηθνλνκηθά νθέιε εμαξηψληαη απφ ηελ πψιεζε πξντφλησλ μπιείαο Σελ πξνψζεζε θαη επηρνξήγεζε επελδχζεσλ γηα ηελ δεκηνπξγία δαζηθψλ δσλψλ θαη ηελ βειηίσζε ηεο βησζηκφηεηαο ησλ δαζψλ, κέηξσλ αλαδαζψζεσλ θαη δεκηνπξγίαο δαζηθψλ δξφκσλ. Σελ πξνψζεζε ηεο πξφιεςεο αιιά θαη ηελ αλάπηπμε ηξφπσλ απνθαηάζηαζεο ησλ δαζψλ απφ ηηο θπζηθέο θαηαζηξνθέο φπσο είλαη νη ππξθαγηέο χληαμε δαζηθνχ θηεκαηνινγίνπ θαη ραξηψλ ρξήζεσλ γεο ζηηο νξεηλέο πεξηνρέο. Απηφ ην κέηξν ζπλδπάδεηαη κε ηελ θαηαγξαθή θαη ραξηνγξάθεζε φισλ ησλ αλζξσπνγελψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ησλ πθηζηάκελσλ ππνδνκψλ ησλ νξεηλψλ θαη δαζηθψλ πεξηνρψλ. Σελ πξνψζεζε ηνπ εκπνξίνπ ησλ δαζηθψλ πξντφλησλ θαζψο θαη ηελ αλάπηπμε θαη εμέιημε ησλ δαζηθψλ ηερληθψλ εκπνξίνπ (Δπξσπαηθφ θνηλνβνχιην: Ζ Δπξσπατθή Έλσζε θαη ηα δάζε, 2014) Απφ φια απηά ηα πξνηεηλφκελα κέηξα, ζα πξέπεη ε Διιάδα αιιά θαη ηα ππφινηπα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ λα αλαπηχμνπλ ην πξφγξακκα ηνπο ζρεηηθά κε ηελ 41

αλάπηπμε θαη δηαηήξεζε ηνπ δαζηθνχ πινχηνπ, κέζα ζην 2014 θαη λα πηνζεηήζνπλ θάπνηεο απφ ηηο πξνηεηλφκελεο δξάζεηο πνπ πξνηείλεη ε ΔΔ. 1.4.4 Γαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ζηελ Διιάδα Ζ δαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ζα πξέπεη λα βαζίδεηαη ζε δξάζεηο θαη κέηξα πνπ ζα πξέπεη λα απνθαζηζηνχλ ζε θεληξηθφ επίπεδν. Ζ αλάπηπμε ππνδνκψλ θαη ε αχμεζε ηεο ειθπζηηθφηεηαο ησλ νξεηλψλ θαη δαζηθψλ πεξηνρψλ είλαη ην θιεηδί γηα κηα πεηπρεκέλε πνιηηηθή πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πξνψζεζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηηο πεξηνρέο απηέο κε ζεβαζκφ φκσο ζηνλ δαζηθφ πινχην. Γηα ηελ πξνζηαζία, ηελ βειηίσζε θαη ηελ αμηνπνίεζε ηνπ δαζηθνχ πινχηνπ ηεο πεξηθέξεηαο ζα πξέπεη λα γίλνπλ έξγα δαζηθήο νδνπνηίαο γηα ηελ βειηίσζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο ζηηο πεξηνρέο απηέο ζε ζπλδπαζκφ κε έξγα ππξνπξνζηαζίαο θαη πξφιεςεο ησλ δαζηθψλ ππξθαγηψλ. Σαπηφρξνλα ε πξνζηαζία, αλάδεημε, δηαρείξηζε θαη αμηνπνίεζε ησλ δηαηεξεηέσλ κλεκείσλ ηεο θχζεο, φπσο είλαη νη πεξηνρέο πνπ εληάζζνληαη ζην πξφγξακκα Natura 2000 είλαη επίζεο έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο πνπ ζα νδεγήζεη ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. Ο Γνπξγηψηεο (2012) αλέπηπμε ηα πξναπαηηνχκελα πνπ ζπκθψλα κε ηνλ ίδην ζα νδεγήζνπλ ζε κηα πεηπρεκέλε πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε κε θεληξηθφ ζεκείν ην δάζνο θαη ηελ θχζε. Σα πξναπαηηνχκελα απηά βαζίδνληαη ζηελ αχμεζε ηεο ειθπζηηθφηεηαο ησλ πεξηνρψλ απηψλ θαη ζηελ αλάπηπμε ήπησλ κνξθψλ επηρεηξεκαηηθφηεηαο πξνθεηκέλνπ λα ππάξρεη ην θίλεηξν γηα ηνλ ηνπηθφ πιεζπζκφ λα κελ εγθαηαιείπεη ηηο πεξηνρέο απηέο ζε ζπλδπαζκφ θαη κε ηελ πξνζέιθπζε επηζθεπηψλ. Σα πξναπαηηνχκελα βήκαηα είλαη: Αμηνπνίεζε ησλ θπζηθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ πφξσλ ζχκθσλα κε ηηο αξρέο ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο Γηαθχιαμε ηεο πινχζηαο βηνπνηθηιφηεηαο θαη ησλ ηνπίσλ πνπ απνηεινχλ βαζηθά ζηνηρεία έιμεο θαη, επνκέλσο, ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα ησλ πεξηνρψλ απηψλ κέζσ ηνπ ζρεδηαζκνχ ν νπνίνο πξέπεη λα ιακβάλεη ππφςε ηελ θιίκαθα ηνπ ρψξνπ, ηε δπλακηθή αλαπαξαγσγήο ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ηε θέξνπζα ηθαλφηεηα ησλ νηθνζπζηεκάησλ. 42

Δθαξκνγή ησλ εζληθψλ θαη θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ γηα ηε δηαρείξηζε ησλ πδάησλ θαη ηε δηάζεζε ησλ απνβιήησλ θαζψο θαη ηελ πξνζηαζία ηεο θχζεο, ησλ εηδψλ, ηνπ ηνπίνπ θαη ηεο βηνπνηθηιφηεηαο κε ηελ έθδνζε ησλ απαηηνχκελσλ θαηά πεξίπησζε δηνηθεηηθψλ πξάμεσλ θαη πινπνίεζε έξγσλ ππνδνκήο απφ ηνπο θαζ χιελ αξκφδηνπο θνξείο απαξαίηεησλ γηα ηε ζπκκφξθσζε πξνο ηελ ηζρχνπζα πεξηβαιινληηθή λνκνζεζία ζηνπο πην πάλσ ηνκείο. Λήςε θαηάιιεισλ κέηξσλ γηα ηελ απνθπγή θαη ηελ απνηειεζκαηηθή αληηκεηψπηζή δαζηθψλ ππξθαγηψλ κε εθαξκνγή, κεηαμχ άιισλ, θαηάιιεισλ αληηππξηθψλ δσλψλ, δηαρεηξηζηηθψλ πξνγξακκάησλ, ζπζηεκάησλ έγθαηξεο εηδνπνίεζεο θαη ππξνζβεζηηθψλ κέζσλ. Πξνψζεζε έξγσλ πεξηβαιινληηθήο ππνδνκήο πνπ είλαη αλαγθαία γηα ηε βηψζηκε αλάπηπμε ησλ νξεηλψλ πεξηνρψλ, φπσο είλαη ηδίσο έξγα χδξεπζεο θαη απνρέηεπζεο, έξγα δηάζεζεο πγξψλ θαη ζηεξεψλ απνβιήησλ, έξγα απνξξχπαλζεο ηνπ εδάθνπο θαη εγγεηνβειηησηηθά έξγα. Λήςε κέηξσλ γηα ηελ κείσζε ησλ ζπλεπεηψλ απφ θπζηθά θαηλφκελα, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο δηάβξσζεο ηνπ εδάθνπο ζε έλα απνδεθηφ επίπεδν κε ηελ απνθπγή κέζσ ηνπ ζρεδηαζκνχ ηνπ ρψξνπ ρσξνζέηεζεο δξαζηεξηνηήησλ ζε αθαηάιιειεο πεξηνρέο θαη ηελ πξνζηαζία ηνπ πιεζπζκνχ θαη δξαζηεξηνηήησλ επάισησλ ζε θηλδχλνπο πεξηνρψλ Αλάπηπμε ήπησλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ θαη επηρεηξεκαηηθφηεηαο Καηάξηηζε ελφο Δζληθνχ Γαζηθνχ Πξνγξάκκαηνο θαη πηνζέηεζε κηαο Δζληθήο Γαζηθήο Πνιηηηθήο Γηα ην ηειεπηαίν πξναπαηηνχκελν θαη ηελ θαηάξηηζε ελφο Δζληθνχ Γαζηθνχ Πξνγξάκκαηνο ν Μπξηάζηηθαο (2011) ζεκείσζε πσο κέρξη θαη ζήκεξα, ην 2014, ε Διιάδα δελ έρεη θαηαξηίζεη θάπνην Δζληθφ Γαζηθφ Πξφγξακκα θαη δελ έρεη πηνζεηήζεη θακία Δζληθή Γαζηθή Πνιηηηθή. Δμαηηίαο ηεο απνπζίαο ΔΓΠ, ε Διιάδα δελ δηαζέηεη επίζεκν έγγξαθν ζην νπνίν λα θαηαγξάθεηαη ε ελδεδεηγκέλε ζηξαηεγηθή γηα ηελ αλάπηπμε θαη δηαρείξηζε ησλ δαζψλ, λα ηεξαξρνχληαη νη ζηφρνη απηήο θαη κε βάζε ηε ζηξαηεγηθή απηή λα θαηαξηίδεηαη πξφγξακκα έξγσλ θαη εξγαζηψλ. Δπηπιένλ, ε ρψξα δελ έρεη δηαηππψζεη κέρξη ζήκεξα Γήισζε Γαζηθήο Πνιηηηθήο, ζηελ νπνία λα πξνζδηνξίδεη ηνπο γεληθνχο 43

θαη εηδηθνχο ζηφρνπο ηεο Γαζηθήο Πνιηηηθήο, φπσο απηνί ζα απέξξεαλ απφ ηε ζηξαηεγηθή πνπ ζα είρε πηνζεηεζεί θαη λα θαζνξίδεη ηε ρξήζε ησλ δαζηθψλ πφξσλ γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ ζα είραλ ηεζεί ζην ΔΓΠ. Ζ Γαζηθή Πνιηηηθή ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηα έξγα θαη ηηο ελέξγεηεο πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ θαζνξίδνληαη ζην ΔΓΠ. Δθεί θαζνξίδνληαη θαη νη ζπγθεθξηκέλνη ζηφρνη πνπ επηδηψθνληαη απφ ηελ πινπνίεζε ηνπ θάζε ππνπξνγξάκκαηνο θαη νη ηξφπνη θαη ηα κέζα επίηεπμεο ηνπ φπσο θαη ηα νθέιε γηα ηελ θνηλσλία. Σν γεγνλφο απηφ, θαηαδεηθλχεη φηη ν δαζηθφο ηνκέαο ζηελ Διιάδα δελ απνηέιεζε πνηέ κέξνο εζληθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε. Δπίζεο, ην Δζληθφ Γαζηθφ Πξφγξακκα θαζψο θαη ε ελίζρπζε ηεο δηαθάλεηαο θαηά ηε ζχγθξηζή ηνπ κε αληίζηνηρα άιισλ θξαηψλ κειψλ πάλσ ζε δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο ζηελ πξνζηαζία θαη δηαρείξηζε ησλ δαζψλ, απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηελ εθαξκνγή ηεο Αλνηρηήο Μεζφδνπ πληνληζκνχ, κε ζθνπφ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ θαιψλ πξαθηηθψλ ζε επίπεδν θξαηψλ κειψλ θαη ην έλαπζκα κηα θνηλήο δηαδηθαζίαο κάζεζεο γηα άιια θξάηε κέιε γηα ηελ εθαξκνγή απηψλ ησλ πνιηηηθψλ Δπηζεκαίλεηαη, σζηφζν, φηη ζηελ Διιάδα κεηά ην 1987 θαηαξηίδνληαη αλαπηπμηαθά πξνγξάκκαηα εμαεηνχο δηάξθεηαο ζε θεληξηθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν, γηα ηελ εθηέιεζε, φκσο, δαζνηερληθψλ έξγσλ πνπ ζπγρξεκαηνδνηνχληαη απφ ηηο δεκφζηεο επελδχζεηο θαη ηελ ΔΔ. Δπίζεο, νη πεξηθεξεηαθέο δαζηθέο ππεξεζίεο ηεο ρψξαο ζπληάζζνπλ εηήζηα πξνγξάκκαηα έξγσλ θαη εξγαζηψλ δεκφζηαο θαη κε δεκφζηαο δαζνπνλίαο (Τπνπξγείν Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Σξνθίκσλ (2010): Απνινγηζκφο Γξαζηεξηνηήησλ Γαζηθψλ Τπεξεζηψλ έηνπο 2008). Γίλεηαη φκσο ζαθέο πσο δελ κπνξεί λα ππάξμεη κηα ζσζηή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε κε γλψκνλα ην δάζνο, εάλ πξνεγνπκέλσο δελ έρεη πηνζεηεζεί κηα Δζληθή Γαζηθή Πνιηηηθή. 1.4.5 Οηθνηνπξηζκφο θαη Γαζηθά Υσξία Οη ήπηεο κνξθέο ηνπξηζκνχ θαη ν νηθνηνπξηζκφο είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ ζσζηή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε ησλ νξεηλψλ πεξηνρψλ θαη ησλ πεξηνρψλ πνπ πεξηέρνπλ δάζε. Ο νξεηλφο ηνπξηζκφο κπνξεί λα έρεη επίζεο ηε κνξθή ησλ δαζηθψλ ρσξηψλ. Σα Γαζηθά Υσξηά είλαη ρψξνη πνπ πξννξίδνληαη γηα ηνπο επηζθέπηεο ηνπ βνπλνχ θαη ηνπ δάζνπο θαη παξέρνπλ απιέο δηεπθνιχλζεηο ζε φζνπο ζέινπλ λα 44

γλσξίζνπλ ηνλ νξεηλφ ρψξν κε ηα κεγάια δάζε θαη ην εμαίξεην ηνπίν, κε ηελ έλλνηα ησλ απιψλ θαηαιπκάησλ ζε νξεηλέο απφκαθξεο δαζηθέο πεξηνρέο (visitgreece, 2014). ηελ Διιάδα απηή ηελ ζηηγκή ππάξρνπλ θαη ιεηηνπξγνχλ 5 δαζηθά ρσξία, ηα νπνία ηα δηαρεηξίδνληαη ηα δαζαξρεία ησλ πεξηνρψλ απηψλ θαζψο θαη ε ηνπηθή απηνδηνίθεζε. Σα Γαζηθά Υσξηά ζα κπνξνχζαλ λα απνηειέζνπλ έλα ζεηηθφ κέηξν γηα ηελ αλάδεημε ησλ νξεηλψλ πεξηνρψλ θαη ησλ ειιεληθψλ δαζψλ πνπ ζα έδηλαλ κηα πξνψζεζε ζηελ γεληθφηεξε αλάπηπμε ησλ πεξηνρψλ απηψλ, δεδνκέλνπ φηη ε θαηαζθεπή θαη ε ιεηηνπξγία ηνπο γίλεηαη ζσζηά, ρσξίο ηα ιάζε ηνπ παξειζφληνο. Έρνπλ δηαλνηρζεί θαη θαηαζθεπαζηεί νη απαξαίηεηνη δαζηθνί δξφκνη νη νπνίνη είλαη πνιχ ζεκαληηθνί ηφζν γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ δαζηθψλ ρσξηψλ φζν θαη γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ νξεηλψλ θνηλνηήησλ παξάιιεια κε ηελ πξνζηαζία ησλ δαζψλ θαη ηελ βειηίσζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο ησλ πεξηνρψλ απηψλ πνπ βξίζθνληαη ηα δαζηθά ρσξηά. (Γφινγινπ, 2008) 1.4.6 Αεηθνξηθή δηαρείξηζε ησλ δαζψλ Ζ αεηθνξηθή δηαρείξηζε ησλ δαζψλ είλαη έλαο πνιχ ζεκαληηθφο παξάγνληαο πνπ κπνξεί λα εληαρζεί ζηελ δαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, θαζψο κέζσ ηεο αεηθνξίαο ησλ θαξπψζεσλ πνπ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κε ηερλεηέο θπηεχζεηοζπνξέο θαη εμαζθάιηζε ζπλζεθψλ αλαγελλήζεσλ ηνπ δάζνπο ζε ζπλδπαζκφ κε δαζνθνκηθνχο ρεηξηζκνί, φπσο αξαηψζεηο, θιαδεχζεηο, ζπγθέληξσζε-απνκάθξπλζε ππνιεηκκάησλ, νη νπνίεο εξγαζίεο απαηηνχλ ηελ απαζρφιεζε εξγαηηθψλ ρεξηψλ, ελψ ε απνθνκηδφκελε βηνκάδα, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ δεκηνπξγία πξντφλησλ βηνελέξγεηαο. Οη ζέζεηο εξγαζίαο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα δεκηνπξγεζνχλ ζα απαζρνινχζαλ εξγαδφκελνπο ζε πνιινχο εκπιεθφκελνπο θνξείο φπσο πινηφκνπο, κεηαθνξείο, κεηαηνπηζηέο, θ.α, αιιά θαη λα δηπιαζηαζηεί ν μπιψδεο φγθνο πξνο εθκεηάιιεπζε κε ζεηηθά απνηειέζκαηα ζηηο ηνπηθέο νηθνλνκίεο (Εαιαβξάο, 2013). Ζ δαζηθή αλαςπρή είλαη έλαο άιινο ηνκέαο πνπ κπνξεί λα ζπλδπαζηεί κε ηελ αεηθνξηθή δηαρείξηζε ησλ δαζψλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ νηθνηνπξηζκφ θαη ηα δαζηθά ρσξηά πνπ παξνπζηάζηεθαλ πξνεγνπκέλσο. Γηα παξάδεηγκα, ηα δάζε ειάηεο θαη καχξεο πεχθεο ζηα λφηηα ηεο Πίλδνπ γίλνληαη πφινο έιμεο αξθεηψλ αλζξψπσλ 45

ηδηαίηεξα ζε ενξηαζηηθέο πεξηφδνπο θαη πεξηφδνπο αξγηψλ. Ζ δαζηθή αλαςπρή ζα κπνξνχζε λα θαζηεξσζεί κε ηελ δεκηνπξγία ηεο «εβδνκάδαο ηεο θχζεο» φπνπ ζα πεξηειάκβαλε πεδνπνξία ζην δάζνο, θαηαζθήλσζε ή δηακνλή ζηα δαζηθά ρσξηά θαη παξαηήξεζε ηεο θχζεο. Πέξα απφ ηελ πεξηβαιινληηθή δηάζηαζε ηεο δαζηθήο αλαςπρήο, απηή ζα απέθεξε θαη ζεκαληηθά θέξδε ζηηο ηνπηθέο νηθνλνκίεο θαη ζα βνεζνχζε ζηελ ειθπζηηθφηεηα ησλ πεξηνρψλ απηψλ θαη ζηελ αλάπηπμε ηνπο. Ζ βειηίσζε ησλ ππάξρνπζσλ ππνδνκψλ θαζψο θαη ε αλάπηπμε θαηλνχξησλ ππνδνκψλ φπσο κνλνπαηηψλ, πνδειαηνδξφκσλ, πάξθσλ θ.η.ι. Σέηνηεο δξαζηεξηφηεηεο ζα δεκηνπξγήζνπλ θαη εθαηνληάδεο ζέζεηο εξγαζίαο ηδίσο λέσλ αλζξψπσλ, ελψ ζα πξέπεη λα γίλεη θαηαλνεηφ πσο ζα πξέπεη λα ππάξρνπλ θαη λα αλαπηπρζνχλ πξσηνγελείο θαη δεπηεξνγελείο δξαζηεξηφηεηεο ζηελ πεξηθέξεηα πξνθεηκέλνπ λα ππάξμεη κηα δαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε (Εαιαβξάο, 2013). Οη θαηάιιεινη δαζνθνκηθνί ρεηξηζκνί κπνξνχλ λα αλαδείμνπλ εληππσζηαθνχο ηχπνπο ηνπίνπ : Παλνξακηθφ ηνπίν φπσο ιίκλεο, ζάιαζζεο, πεδηάδεο ή απνκαθξπζκέλεο νξνζεηξέο. Μπνξεί λα αλαδεηρζεί απφ ζέζεηο ζέαο νη νπνίεο είηε έρνπλ ειεπζεξσζεί απφ βιάζηεζε είηε έρεη κεησζεί ε ππθλφηεηα ηεο βιάζηεζεο κε επηινγηθέο αξαηψζεηο. (Σζηηζψλε θ.α., 2012) 46

1.5 θνπφο ηεο εξγαζίαο Ζ ζπκβνιή ηνπ δηαδηθηχνπ ζηελ επνρή καο είλαη έλα απφ ηα πην ζεκαληηθά επηηεχγκαηα γηα ηελ ελεκέξσζε, πιεξνθφξεζε θαη ελεξγφ ζπκκεηνρή ηνπ πνιίηε ζε φιεο ηηο εθθάλζεηο ηεο δσήο ηνπ. ηελ ζπγθεθξηκέλε εξγαζία ζα δηεξεπλεζεί θαη ζα αλαιπζεί ε ζπκβνιή ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζε ζέκαηα ζρεηηθά κε ην πεξηβάιινλ, ηε δαζηθή επηζηήκε θαη ηε δαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. ε αξρηθφ ζηάδην ν πνιίηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα κε ηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο λα αληιεί πιεξνθνξίεο θαη λα ελεκεξψλεηαη εχθνια θαη γξήγνξα νπνηαδήπνηε ζηηγκή, αιιά θαη ζε επφκελν ζηάδην λα ζπκκεηέρεη θαη λα αιιειεπηδξά ζε ζεκαληηθά δεηήκαηα ηεο θαζεκεξηλφηεηαο ηνπ. Γη απηφ ην ζθνπφ ζα πξαγκαηνπνηεζεί δηεξεχλεζε ηεο δηαδηθηπαθήο επάξθεηαο ησλ ηζηνζειίδσλ θξαηηθψλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ ππνζηεξίδνπλ ηε δαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. Μέζα απφ εκπεηξηθή έξεπλα αλάιπζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ ηζηνζειίδσλ ησλ θνξέσλ, ζα παξνπζηαζηνχλ νη δξάζεηο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο θαη νη ηξφπνη πνπ ν πνιίηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ελεκεξψλεηαη θαη λα αιιειεπηδξά κε ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο θνξείο. 47

2. Μεζνδνινγία 2.1 Γεληθά ηελ ζπγθεθξηκέλε έξεπλα ειέγρζεθαλ νη ηζηνζειίδεο ησλ θνξέσλ πνπ ζηεξίδνπλ ηε Γαζηθή Πεξηθεξεηαθή Αλάπηπμε, φπσο απηέο ησλ 13 Πεξηθεξεηψλ ηεο Διιάδαο, ηνπ Γαζαξρείνπ, ηνπ Τπνπξγείνπ Πεξηβάιινληνο Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο θαη ησλ Αλαπηπμηαθψλ εηαηξηψλ ηεο ρψξαο, ψζηε λα παξνπζηαζηνχλ νη δξάζεηο ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο θαη νη ηξφπνη πνπ ν πνιίηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ελεκεξψλεηαη θαη λα αιιειεπηδξά κε ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο θνξείο. Ζ κειέηε εθπνλήζεθε απφ ηνλ Μάην 2014 κέρξη ηνλ Ηαλνπάξην 2015. Ζ κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε ζηελ έξεπλα απηή πεξηιακβάλεη ηε δηεξεχλεζε θαη ηελ αμηνιφγεζε ηεο δηαδηθηπαθήο επάξθεηαο ησλ ηζηνζειίδσλ ησλ θνξέσλ απηψλ. ηελ πξψηε θάζε, ηαπηνπνηήζεθαλ ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ απνηππψλνπλ ηε δηαδηθηπαθή επάξθεηα κηαο ηζηνζειίδαο, ζρεηηθά κε ηελ πηνζέηεζε ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, ηερληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ, ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ θαη ειθπζηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ γηα ηνλ πνιίηε. ηε δεχηεξε θάζε πξαγκαηνπνηήζεθε ζχγθξηζε ηεο ηαπηνπνίεζεο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ ηζηνζειίδσλ θαη ζηελ ζπλέρεηα ζηαηηζηηθή αλάιπζε θαη θαηεγνξηνπνίεζε ηνπο ζε νκάδεο θνηλψλ ραξαθηεξηζηηθψλ. ηφρνο είλαη λα παξνπζηαζηνχλ νη ηζηνζειίδεο ησλ θνξέσλ, λα επηζεκαλζεί ν ηξφπνο πνπ ν θάζε θνξέαο αιιειεπηδξά κε ηνλ πνιίηε θαη ηη είδνπο δξάζεηο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο δηαζέηεη. 2.2 Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ηζηνζειίδσλ Αξρηθά, παξνπζηάδνληαη νη παξαπάλσ ηζηνζειίδεο θαη δεκηνπξγείηαη ππνινγηζηηθφ θχιιν εξγαζίαο κε ηε βνήζεηα ηνπ Microsoft Office Excel 2007. ην θχιιν εξγαζίαο θαηαρσξήζεθαλ θαη κειεηήζεθαλ νη πιεξνθνξίεο πνπ κπνξεί λα αλαδεηήζεη ν πνιίηεο γηα λα ελεκεξσζεί απφ ηηο ηζηνζειίδεο ησλ θνξέσλ. Οη πιεξνθνξίεο απηέο είλαη : Δλεκεξσηηθφ πιηθφ, πιηθφ ην νπνίν δηαζέηεη ε ηζηνζειίδα γηα ηε ζσζηή θαη έγθπξε ελεκέξσζε ηνπ πνιίηε 48

Δλεκεξσηηθφ πιηθφ γηα πεξηβαιινληηθά ζέκαηα, πιηθφ πνπ δηαζέηεη ε ηζηνζειίδα γηα ελεκέξσζε, κε αληηθείκελν φκσο ηα πεξηβαιινληηθά ζέκαηα Αλαθνηλψζεηο, λέα, εηδήζεηο, επηθαηξφηεηα Αηηήζεηο δηθαηνινγεηηθά, ν πνιίηεο λα δηεπθνιχλεηαη εληνπίδνληαο ζηελ ηζηνζειίδα αηηήζεηο θαη δηθαηνινγεηηθά πξνο ζπκπιήξσζε Αξρείν απνθάζεσλ, κε απνθάζεηο γηα επηκέξνπο ζέκαηα απφ ηηο επηηξνπέο ηνπ θνξέα Πξνγξάκκαηα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ηξέρνληα ή νινθιεξσκέλα πνπ έρεη ιάβεη κέξνο ν θνξέαο Μεηεσξνινγηθά ζηνηρεία, ηεο πεξηνρήο φπνπ βξίζθεηαη ν θνξέαο ηνηρεία Ρχπαλζεο ηεο πεξηνρήο Μεραλή αλαδήηεζεο, είλαη κηα εθαξκνγή πνπ επηηξέπεη ηελ αλαδήηεζε θεηκέλσλ θαη αξρείσλ κέζα ζηελ ηζηνζειίδα Φφξκα επηθνηλσλίαο, ε νπνία επηηξέπεη ζηνλ ρξήζηε λα εηζάγεη δεδνκέλα ηα νπνία ζηελ ζπλέρεηα ζηέιλνληαη ζηνλ απνκαθξπζκέλν εμππεξεηεηή θηινμελίαο ηζηνζειίδσλ γηα επεμεξγαζία Email,αλ ππάξρεη δηαζέζηκν ζηελ ηζηνζειίδα, γηα λα κπνξεί ν ρξήζηεο λα επηθνηλσλήζεη κε ην θνξέα Σειεθσληθφο θαηάινγνο, ν πνιίηεο λα έρεη ηε δπλαηφηεηα λα εληνπίζεη ρξήζηκα ηειέθσλα Online εηζαγσγή ζηνηρείσλ, δπλαηφηεηα ηνπ ρξήζηε λα εηζάγεη ζηνηρεία δηαδηθηπαθά Αηνκηθφο ινγαξηαζκφο, δπλαηφηεηα ηνπ ρξήζηε λα δηαζέηεη αηνκηθφ ινγαξηαζκφ ζηελ ηζηνζειίδα Newsletter, κία ππεξεζία πνπ παξέρνπλ δηάθνξεο ηζηνζειίδεο, ψζηε λα ελεκεξψλνπλ ηνπο επηζθέπηεο πνπ είλαη εγγεγξακκέλνη κέζσ ηνπ πξνζσπηθνχ email ηνπο γηα λέα θαη αλαθνηλψζεηο Forum, απνηειεί έλα online εξγαιείν, ζην νπνίν εγγεγξακκέλα κέιε κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ ζπδεηήζεηο, λα αληαιιάμνπλ απφςεηο θαη λα κνηξάδνληαη πιεξνθνξίεο, ιεηηνπξγψληαο σο κηα δηαδηθηπαθή θνηλφηεηα 49

QR Codes, είλαη δηζδηάζηαηα Barcodes πνπ έρνπλ ζρεδηαζηεί κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε ην πεξηερφκελφ ηνπο λα κπνξεί λα απνθσδηθνπνηεζεί εχθνια θαη κε πςειή ηαρχηεηα Μέζα θνηλσληθήο δηθηχσζεο, (ή αιιηψο social media) αλαθέξνληαη ζηα κέζα αιιειεπίδξαζεο νκάδσλ αλζξψπσλ κέζσ δηαδηθηπαθψλ θνηλνηήησλ. Σα social media εκθαλίδνληαη ζε δηάθνξεο κνξθέο φπσο πρ. ηζηνιφγηα, ηζηνζειίδεο φπσο ην Facebook θ.α. Άιιεο γιψζζεο, πνπ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα κεηαθξάζεη ηελ ηζηνζειίδα ν ρξήζηεο Έηνο έλαξμεο ηεο ηζηνζειίδαο Υάξηεο, ηεο πεξηνρήο δηαζέζηκνο ζηελ ηζηνζειίδα Φσηνγξαθηθφ πιηθφ, κε ραξαθηεξηζηηθφ πιηθφ ηεο πεξηνρήο Θέζεηο εξγαζίαο/πξνθεξχμεηο/δηαγσληζκνί Σνπξηζηηθφο νδεγφο, νδεγφο κε αμηνζέαηα θαη κλεκεία ηεο πεξηνρήο, φπνπ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα επηζθεθζεί θάπνηνο Γεκηνπξγήζεθαλ δχν ππνινγηζηηθά θχιια εξγαζίαο, ην πξψην πεξηιακβάλεη ηηο ηζηνζειίδεο ησλ δεκνζίσλ θνξέσλ, δειαδή ησλ 13 Πεξηθεξεηψλ ηεο Διιάδαο, ηνπ Γαζαξρείνπ θαη ηνπ Τπνπξγείνπ Πεξηβάιινληνο Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο θαη ην δεχηεξν πεξηιακβάλεη ηηο ηζηνζειίδεο ησλ Αλαπηπμηαθψλ Δηαηξεηψλ (ηδησηηθνί θνξείο). Σν ππνινγηζηηθφ θχιιν απνηειείηαη απφ 26 θειηά, ηα δχν πξψηα είλαη ε ειεθηξνληθή δηεχζπλζε ηνπ θνξέα (URL) θαη ην φλνκα ηνπ θνξέα. Σα ππφινηπα 24 είλαη ηα θειηά κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηζηνζειίδσλ πνπ αλαθέξζεθαλ παξαπάλσ. ηε ζπλέρεηα ηα θειηά κε ηα ραξαθηεξηζηηθά νκαδνπνηήζεθαλ, κε ζθνπφ λα πξνθχςνπλ γξαθήκαηα θαηά νκάδεο ραξαθηεξηζηηθψλ κε πνζνζηηαίεο αλαινγίεο κε απνηέιεζκα λα δεκηνπξγεζνχλ νη εμήο 6 θαηεγνξίεο : 1. ηνηρεία επηθνηλσλίαο, πνπ πεξηιακβάλεη email, ηειεθσληθφ θαηάινγν 2. Ηιεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε, πνπ πεξηιακβάλεη αηηήζεηοδηθαηνινγεηηθά, πξνθεξχμεηο-δηαγσληζκνί, θφξκα επηθνηλσλίαο θαη online εηζαγσγή ζηνηρείσλ 50

3. Πεξηερφκελν ηζηνζειίδαο, πνπ πεξηιακβάλεη αλαθνηλψζεηο, ελεκεξσηηθφ πιηθφ, πεξηβαιινληηθφ πιηθφ, πξνγξάκκαηα ΔΔ, αξρείν απνθάζεσλ 4. Ηιεθηξνληθέο ππεξεζίεο, πεξηιακβάλνπλ, αηνκηθφ ινγαξηαζκφ, newsletter, forum 5. Σερληθά ραξαθηεξηζηηθά, πεξηιακβάλεη κεραλή αλαδήηεζεο, QR code, έηνο έλαξμεο, πνιπγισζζία 6. Διθπζηηθά ραξαθηεξηζηηθά γηα ην ρξήζηε, πεξηιακβάλεη θσηνγξαθηθφ πιηθφ, κεηεσξνινγηθά ζηνηρεία, ζηνηρεία ξχπαλζεο, ράξηεο, ηνπξηζηηθφ νδεγφ, κέζα θνηλσληθήο δηθηχσζεο 2.3 χγθξηζε ηαπηνπνίεζεο ραξαθηεξηζηηθψλ ηζηνζειίδσλ Αθνινχζεζε ε ζχγθξηζε ησλ νκάδσλ κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ ηζηνζειίδσλ. πγθεθξηκέλα, πξνέθπςαλ έμη επηπιένλ γξαθήκαηα κε ηε βνήζεηα ηνπ Excel πνπ παξνπζηάδνπλ ηα ζπγθξηηηθά πνζνζηά ηεο ηαπηνπνίεζεο ησλ έμη νκάδσλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ δεκηνπξγήζεθαλ. 2.4 Αλάιπζε δεδνκέλσλ ηε ζπλέρεηα ηεο εξεπλεηηθήο δηαδηθαζίαο, ηα δεδνκέλα πνπ πξνέθπςαλ απφ ηε ρξήζε ηνπ Ecxel ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα πεξεηαίξσ αλάιπζε ζην ζηαηηζηηθφ παθέην Spss, ζπγθεθξηκέλα ρξεζηκνπνηήζεθε ε Αλάιπζε ζε πζηάδεο (Cluster Analysis). Ο ζθνπφο ηεο αλάιπζεο ζε ζπζηάδεο ζηελ ελ ιφγσ έξεπλα, είλαη λα αλαγλσξίζεη νκνγελείο νκάδεο κέζα ζηνλ πιεζπζκφ, ν νπνίνο είλαη ζηελ πεξίπησζή καο πεπεξαζκέλνο, νη νπνίεο αθνξνχλ ηελ ηαπηνπνίεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ ηζηνζειίδσλ. Ζ ηκεκαηνπνίεζε ηνπ πιεζπζκνχ ζε νκάδεο έγηλε κε ηε ζηαηηζηηθή δηαδηθαζία πνπ νλνκάδεηαη αλάιπζε ζε ζπζηάδεο (cluster analysis), κε ζθνπφ λα δεκηνπξγεζνχλ θνηλέο νκάδεο πνπ παξνπζηάδνπλ ζπλνιηθά νκνηνγελή ραξαθηεξηζηηθά, σο πξνο ηελ αμηνιφγεζε ησλ ηζηνζειίδσλ ηνπο. 51

Ζ αλάιπζε ζε ζπζηάδεο ή ηκεκαηνπνίεζε απνηειεί κηα κέζνδν θαηάηαμεο ησλ ππνθεηκέλσλ ελφο πιεζπζκνχ. Ζ θαηάηαμε απηή νδεγεί ζηε δεκηνπξγία νκάδσλ πνπ κνηξάδνληαη θνηλέο ηδηφηεηεο. Γεκηνπξγνχληαη κε απηφλ ηνλ ηξφπν νκνηνγελείο νκάδεο ή θαηεγνξίεο, φπσο ζηελ πξάμε γίλεηαη θαζεκεξηλά ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο δσήο καο (Hair et.al., 1998). Ζ θαηάηαμε ησλ ππνθεηκέλσλ ελφο πιεζπζκνχ ζε νκάδεο, αληηπξνζσπεχεη κηα κέζνδν γηα ηελ νξγάλσζε ελφο κεγάινπ αξηζκνχ πεξηπηψζεσλ, έηζη ψζηε λα είλαη δπλαηή ε εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ. Οη δηαθνξέο θαη νη νκνηφηεηεο πνπ παξνπζηάδνπλ νη δηάθνξεο πεξηπηψζεηο κεηαμχ ηνπο, κπνξνχλ λα εθθξαζηνχλ κε ηα κέζα ησλ νκάδσλ ζηηο νπνίεο θαηαηάζζνληαη ηειηθά. Ζ παξνπζίαζε ησλ κέζσλ ησλ νκάδσλ απνηειεί θαη κηα ζπλνπηηθή πεξηγξαθή ησλ πεξηπηψζεσλ πνπ αλήθνπλ ζηηο ελ ιφγσ νκάδεο. ηελ πξάμε ε αλάιπζε ζε ζπζηάδεο απνηειεί έλα δηεξεπλεηηθφ εξγαιείν σο πξνο ηελ χπαξμε θπζηθψλ θαη ρξήζηκσλ νκαδνπνηήζεσλ (ηάξδνο 1999, Αλδξενπνπινπ 2000, Andreopoulou, 2006). Σν πξφβιεκα ηεο αλάιπζεο ζε ζπζηάδεο παξνπζηάδεηαη σο εμήο «Τπάξρεη έλα πιήζνο απφ λ πεξηπηψζεηο, άηνκα, αληηθείκελα, θ.ιπ. θαη ην θαζέλα απφ απηά πεξηγξάθεηαη απφ έλα ζχλνιν θ απφ ραξαθηεξηζηηθά ή κεηαβιεηέο. ηε ζπλέρεηα αλαδεηείηαη κηα θαηάηαμή ηνπο ζε νκάδεο πνπ ζα πξνζθέξνπλ ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα, ελψ ν αξηζκφο ησλ νκάδσλ θαη νη ηδηφηεηεο ησλ νκάδσλ κπνξνχλ λα δηαθνξνπνηνχληαη». ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ππάξρεη κηα εκθαλήο ηκεκαηνπνίεζε ζε νκάδεο γηα ην ζχλνιν ησλ πεξηπηψζεσλ ελφο πιεζπζκνχ. Οη κεηξήζεηο ησλ δηαθφξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ πεξηπηψζεσλ ηνπ πιεζπζκνχ θαηαγξάθνληαη ζε αληίζηνηρεο κεηαβιεηέο, πνπ δεκηνπξγνχλ έλα ζχλνιν απφ δεδνκέλα. Ζ αξρηθή επηινγή ησλ κεηαβιεηψλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αλάιπζε θαη αθνξά ζην ζχλνιν ησλ ζπγθεθξηκέλσλ κεηξήζεσλ πνπ πεξηγξάθνπλ θάζε μερσξηζηή πεξίπησζε, γίλεηαη αλάινγα κε ηε ζρέζε πνπ παξνπζηάδνπλ νη κεηαβιεηέο απηέο κε ην αληηθείκελν ηεο έξεπλαο. Με ζθνπφ ηελ αλάιπζε ζε ζπζηάδεο, πξέπεη λα νξηζηνχλ νη έλλνηεο ηεο απφζηαζεο θαη νκνηφηεηαο ησλ πεξηπηψζεσλ, νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ δηαδηθαζία πνπ αθνινπζείηαη κε ζθνπφ ηελ θαηάηαμε ησλ πεξηπηψζεσλ ζηηο δηάθνξεο νκάδεο πνπ δεκηνπξγνχληαη. Παξφκνηεο πεξηπηψζεηο ηνπ πιεζπζκνχ δίλνπλ κηθξέο ηηκέο απφζηαζεο (distance) θαη κεγάιεο ηηκέο νκνηφηεηαο (similarity). Σν κέγεζνο ηεο απφζηαζεο 52

κεηαμχ ησλ πεξηπηψζεσλ κεηξάηαη εχθνια κε δηάθνξεο κεζφδνπο. Ζ κέηξεζε ηεο νκνηφηεηαο (similarity) ππνδειψλεη ην πφζν ηζρπξή είλαη ε ζρέζε κεηαμχ δχν πεξηπηψζεσλ ηνπ πιεζπζκνχ πνπ έρνπλ ζπγθεθξηκέλεο ηηκέο ζηηο κεηαβιεηέο πνπ ελδηαθέξνπλ. Ζ κέηξεζε ηεο νκνηφηεηαο γίλεηαη κε δηάθνξεο ππνινγηζηηθέο κεζφδνπο, αλάινγα κε ην είδνο ησλ κεηαβιεηψλ, γηα δίηηκεο κεηαβιεηέο, πνζνηηθέο κεηαβιεηέο, ζπλδπαζκέλεο κεηαβιεηέο, θ.ιπ. 2.4.1 Αλάιπζε ζπζηάδσλ Κ-Μέζσλ (Κ-Μeans) ηελ παξνχζα εξγαζία εθαξκφζηεθε ε αλάιπζε ζε ζπζηάδεο ησλ θ-κέζσλ, φπνπ δίλεηαη ν ζπγθεθξηκέλνο αξηζκφο ησλ επηζπκεηψλ νκάδσλ γηα ηηο επηιεγκέλεο κεηαβιεηέο θαη εθηειείηαη ε αλάιπζε, πνπ νδεγεί ζηε δεκηνπξγία ησλ νκάδσλ θαη ηελ ηειηθή θαηάηαμε θάζε πεξίπησζεο ζε κηα νκάδα (Hair et.al, 1998, Andreopoulou and Papastavrou, 2001). Ζ αλάιπζε απηή νλνκάδεηαη θαη ηαρεία αλάιπζε ζε ζπζηάδεο (quick ή Κ- means cluster analysis). Ο αιγφξηζκφο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα θαζνξίζεη πνηεο απφ ηηο πεξηπηψζεηο ηνπ πιεζπζκνχ ζα θαηαηαρζνχλ ζηηο νκάδεο, βαζίδεηαη ζην εγγχηεξα ηαμηλνκεκέλν θεληξνεηδέο. Οπφηε, κηα πεξίπησζε θαηαηάζζεηαη ζηελ νκάδα εθείλε, πνπ παξνπζηάδεη ηελ κηθξφηεξε απφζηαζε γηα ηηο ηηκέο ησλ κεηαβιεηψλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ αλάιπζε απφ ηα θέληξα ηεο νκάδαο, φπσο έρνπλ ππνινγηζηεί. Σα θέληξα θάζε νκάδαο είλαη απιά ν αξηζκεηηθφο κέζνο γηα ηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο πνπ θαηαηάζζνληαη ζηε ζπγθεθξηκέλε νκάδα. Οη ηηκέο ησλ θέληξσλ ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ αξρηθέο ηηκέο ζηε δηαδηθαζία ηεο αλάιπζεο ζε ζπζηάδεο θ-κέζσλ. Αθνινχζσο, ππνινγίδνληαη νη επθιείδεηεο απνζηάζεηο απφ ηα θέληξα ησλ νκάδσλ θαη θάζε πεξίπησζε θαηαηάζζεηαη ζε εθείλε ηελ νκάδα κε ηελ νπνία παξνπζηάδεη ηελ κηθξφηεξε απφζηαζε. Καζψο νη παξαηεξήζεηο θαηαηάζζνληαη ζε νκάδεο, ππνινγίδνληαη ηα λέα θαη ηειηθά θέληξα ησλ νκάδσλ, δειαδή ηα νη κέζεο ηηκέο γηα θάζε νκάδα, σο πξνο θάζε κεηαβιεηή. Πηζαλφλ, ηα λέα θέληξα λα δηαθνξνπνηνχληαη απφ ηα αξρηθά, σζηφζν ε γεληθφηεξε εηθφλα ησλ νκάδσλ παξακέλεη θνηλή. ηελ παξνχζα δηαηξηβή επηιέρζεθε ε αλάιπζε ζε ζπζηάδεο θαη ε κέζνδνο K- Means κε ζθνπφ λα δεκηνπξγεζνχλ γηα Κ=2, δχν νκάδεο ραξαθηεξηζηηθψλ φπνπ ζα θαηαηαρζνχλ νη ηζηνζειίδεο ησλ δεκφζησλ θνξέσλ θαη γηα Κ=2, δχν νκάδεο 53

ραξαθηεξηζηηθψλ, φπνπ ζα θαηαηαρζνχλ νη ηδησηηθέο ηζηνζειίδεο. ηηο νκάδεο απηέο ζα αλήθνπλ νη ηζηνζειίδεο κε θνηλά ραξαθηεξηζηηθά, ζηελ ίδηα νκάδα ζα θαηαηάζζνληαη εθείλεο πνπ ζα παξνπζηάδνπλ θνηλφ πξνθίι. ην θεθάιαην ησλ απνηειεζκάησλ ζα παξνπζηαζηνχλ : 1. νη ηζηνζειίδεο ησλ θνξέσλ, δεκφζησλ θαη Αλαπηπμηαθψλ εηαηξηψλ 2. ηα γξαθήκαηα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο ηαπηνπνίεζεο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ αλά θνξέα, 3. ηα απνηειέζκαηα ηεο ζχγθξηζεο ηεο ηαπηνπνίεζεο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ αλά θαηεγνξία (ζηνηρεία επηθνηλσλίαο, ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε, πεξηερφκελν ηζηνζειίδαο, ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο, ηερληθά θαη ειθπζηηθά ραξαθηεξηζηηθά) 4. θαη ε θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ηζηνζειίδσλ ζε νκάδεο κε θνηλφ πξνθίι ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ πξνέθπςε κεηά ηελ αλάιπζε ζε ζπζηάδεο 54

3. Απνηειέζκαηα 3.1 Ιζηνζειίδεο Γεκφζησλ Φνξέσλ 3.1.1 Ιζηνζειίδεο Γαζαξρείσλ Αξρηθά πξαγκαηνπνηήζεθε δηαδηθηπαθή έξεπλα κε ζθνπφ λα θαηαγξαθνχλ νη ηζηνζειίδεο ησλ δεκφζησλ θνξέσλ πνπ δηαζέηνπλ ζην πεξηερφκελν ηνπο πεξηβαιινληηθά ζέκαηα θαη ππνζηεξίδνπλ ηε δαζηθή πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. Δληνπίζηεθαλ νη ηζηνζειίδεο ησλ ειιεληθψλ Γαζαξρείσλ. Καηά ηελ έξεπλα δηαπηζηψζεθε πσο ε θφξκα φισλ ησλ ηζηνηφπσλ ησλ δαζαξρείσλ έρεη θαηαζθεπαζηεί κε ηνλ ίδην ηξφπν, φπσο θαίλεηαη παξαθάησ ζηηο Δηθφλεο (2 θαη 3). Δπηιέρηεθε έλαο ηζηφηνπνο γηα λα παξνπζηαζηεί ε δνκή ηνπ, θαζψο επίζεο θαη ν ηξφπνο πνπ πξνζεγγίδεη ηα δαζηθά ζέκαηα. Ζ ηαπηφηεηα ησλ ηζηνηφπσλ φπσο θαηαγξάθεηαη είλαη ε εμήο : «Σν dasarxeio.wordpress.com ή dasarxeio.com δελ εθπξνζσπεί θαλέλα θνξέα, δεκφζηα αξρή ή λνκηθφ πξφζσπν. Απνηειεί αλεμάξηεην δηθηπαθφ ηφπν ελεκέξσζεο γηα ζέκαηα δαζηθνχ θαη πεξηβαιινληηθνχ ελδηαθέξνληνο. Σν θάζε κέινο ηεο νκάδαο δηαρεηξηζηψλ κπνξεί λα πξνβαίλεη ζε δεκνζίεπζε πεξηερνκέλνπ, ρσξίο ηελ ζπγθαηάζεζε ησλ άιισλ δηαρεηξηζηψλ. Σν πεξηερφκελν πξνέξρεηαη είηε απφ ηνπο δηαρεηξηζηέο-δεκηνπξγνχο πεξηερνκέλνπ ηνπ dasarxeio.com, είηε απφ άιινπο ηζηφηνπνπο φπνπ θαηαρσξνχκε ηελ δηαδξνκή δεκνζίεπζεο (ζχλδεζκνο/hyperlink), έηζη ψζηε ν αλαγλψζηεο λα έρεη άκεζε πξφζβαζε ζε απηνχο. Ζ αλαδεκνζίεπζε θεηκέλνπ ζε θακία πεξίπησζε δελ ζεκαίλεη θαη απνδνρή ησλ απφςεσλ ηνπ ζπληάθηε. Μέξνο ηνπ πεξηερνκέλνπ πξνέξρεηαη θαη απφ πιηθφ πνπ παξαρσξνχλ ρξήζηεο ηνπ δηθηπαθνχ ηφπνπ. Σν πεξηερφκελν ησλ ζειίδσλ πεξηιακβάλεη έγγξαθα, φπσο πξφζθαηνπο λφκνπο, ππνπξγηθέο απνθάζεηο θαη εγθπθιίνπο, πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε δαζηθή ππεξεζία θαη βξίζθνληαη ήδε δεκνζηεπκέλα ζην δηαδίθηπν. Πεγέο είλαη θπξίσο νη ηζηνζειίδεο ηεο Βνπιήο ησλ Διιήλσλ, ηνπ Δζληθνχ Σππνγξαθείνπ θαη ηνπ πξνγξάκκαηνο Γηαχγεηα. Ζ ζπκκεηνρή φισλ φζσλ επηζθέπηνληαη ηελ ζειίδα είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ ζπλερή βειηίσζε θαη ελεκέξσζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο. Εεηνχκε ηελ έθθξαζε ηεο άπνςεο ζαο, είηε κέζσ ζρνιίσλ ζηηο αλαξηήζεηο, είηε κε απνζηνιή ειεθηξνληθνχ κελχκαηνο ζηελ δηεχζπλζε dasarxeio@gmail.com, εηδηθά ζηηο 55

πεξηπηψζεηο εθείλεο φπνπ θαηά ηελ πεξηήγεζε εληνπίζεηε ζθάικαηα ή δπζιεηηνπξγίεο». ηηο παξαθάησ Δηθφλεο (2 θαη 3) παξνπζηάδεηαη ν ηζηφηνπνο ηνπ Γαζαξρείνπ Θεζζαινλίθεο. Παξαηεξνχκε πσο ηα δαζηθά θαη πεξηβαιινληηθά ζέκαηα θπξηαξρνχλ ζηε ζειίδα. Ζ ζειίδα απνηειείηαη απφ κία νξηδφληηα ηαηλία πινήγεζεο βαζηθψλ επηινγψλ, φπνπ ν ρξήζηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα επηιέμεη νπνηαδήπνηε θαηεγνξία ζέκαηνο ηνλ ελδηαθέξεη. ηε δεμηά κεξηά ηεο ζειίδαο ππάξρεη κηα ζηήιε πνπ πεξηιακβάλεη ηελ επηθαηξφηεηα, ηα δεκνθηιή, πξφζθαηα ζρφιηα, κπάξα αλαδήηεζεο, θαηεγνξίεο ζπγθεθξηκέλσλ ζεκάησλ, θαζψο επίζεο θαη ζεκαληηθνχο ζπλδέζκνπο πνπ ρξεηάδεηαη ν ρξήζηεο γηα λα ελεκεξσζεί γηα ζέκαηα ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο φπσο, εγθχθιηνη, απνθάζεηο, νδεγίεο, απαζρφιεζε, ζέζεηο εξγαζίαο, ζπλέδξηα, επηκφξθσζε, θαηάξηηζε, δαζηθέο θαξπψζεηο, ηηκέο, πξνγξάκκαηα. ην θεληξηθφ κέξνο ηεο ζειίδαο βξίζθνληαη ηα ηξέρνληα άξζξα ηεο επηθαηξφηεηαο πνπ θαιχπηνπλ θαη απηά ζπλήζσο πεξηβαιινληηθά ζέκαηα θαη εηδήζεηο. Δηθφλα 2 : Ιζηφηνπνο Γαζαξρείνπ 56

Δηθφλα 3: Ιζηφηνπνο Γαζαξρείνπ Οη ηζηφηνπνη πνπ θαηαζθεπάζηεθαλ γηα λα πεξηέρνπλ δαζηθά θαη πεξηβαιινληηθά ζέκαηα φιεο ηεο ρψξαο δηαπηζηψζακε πσο δηαζέηνπλ θαιή δνκή, είλαη θηιηθνί πξνο ηνλ ρξήζηε θαη παξνπζηάδνπλ κεγάιε πνηθηιία ζεκάησλ, άιια απφ απηά είλαη ιηγφηεξν ζεκαληηθά, αιιά πνιιά απφ απηά είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ ζσζηή θαη εκπεξηζηαησκέλε πιεξνθφξεζε ηνπ πνιίηε. Δθηφο απφ ηνπο θαλνληζκνχο, ηηο νδεγίεο θαη ηα ΦΔΚ γηα πιεζψξα ζεκάησλ πνπ ν πνιίηεο κπνξεί λα αλαδεηήζεη ζηε ζειίδα, κπνξεί επίζεο λα ελεκεξψλεηαη γηα ζέκαηα απαζρφιεζεο, ζέζεσλ εξγαζίαο, επηκφξθσζεο-θαηάξηηζεο θαη δηαθφξσλ πξνγξακκάησλ πνπ βξίζθνληαη ζε ηζρχ ηελ ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν. Δίλαη εμίζνπ ζεκαληηθφ πσο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα θάλεη δηάινγν ζηελ ηζηνζειίδα θαη κε άιινπο ρξήζηεο, λα ζρνιηάζεη θαη λα ιχζεη νπνηαδήπνηε απνξία ή πξνβιεκαηηζκφ ηνπ. Ζ δαζηθή επηζηήκε δηαζέηεη κεγάιν εχξνο πιεξνθνξηψλ πνπ ελδηαθέξεη εθηφο απφ ηνπο πνιίηεο κε ζπλαθή αληηθείκελν γλψζεσλ θαη πνιίηεο κε πεξηβαιινληηθή λννηξνπία πνπ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ εηδηθά ζηελ επνρή καο. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθή ε χπαξμε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ηζηνηφπσλ, κηαο θαη παξνπζηάδνπλ πεξηβαιινληηθά ζέκαηα ζπγθεληξσηηθά θαη δηεπθνιχλνπλ ηνλ δαζνιφγν θαη φρη κφλν λα αλαδεηήζεη νπνηαδήπνηε πιεξνθνξία. 3.1.2 Ιζηνζειίδεο Πεξηθεξεηψλ Διιάδαο ηελ επφκελε θάζε ηεο δηαδηθηπαθήο έξεπλαο εληνπίζηεθαλ θαη ειέγρζεθαλ νη επίζεκεο ηζηνζειίδεο ησλ 13 Πεξηθεξεηψλ Διιάδαο, κε ζθνπφ λα αμηνινγεζνχλ 57

ζαλ εξγαιείν ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, λα εληνπηζηνχλ ηα πεξηβαιινληηθά θαη δαζηθά ζέκαηα, ηνλ ηξφπν πνπ παξνπζηάδνληαη ζε θάζε πεξηθέξεηα μερσξηζηά θαη ηε δπλαηφηεηα πνπ έρεη ν πνιίηεο απφ ηηο ηζηνζειίδεο λα ελεκεξσζεί εχθνια θαη γξήγνξα γηα ηέηνηνπ είδνπο ζέκαηα. Αθνινπζνχλ ελδεηθηηθά εηθφλεο απφ δχν ηζηνζειίδεο Πεξηθεξεηψλ, ηεο Αηηηθήο θαη ηεο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο (Δηθφλεο 4 θαη 5). Αξρηθά εμεηάζηεθε ε ηζηνζειίδα ηεο Πεξηθέξεηαο Αηηηθήο. Δίλαη έλαο αξθεηά ιεηηνπξγηθφο ηζηφηνπνο, ρσξίο ππεξβνιηθά ζηνηρεία, θηιηθφο ζην ρξήζηε, θαιχπηεη αξθεηά αληηθείκελα ελδηαθέξνληνο, αιιά κε ζχληνκεο αλαθνξέο, ρσξίο πεξεηαίξσ εκβάζπλζε. Απνηειείηαη απφ κηα νξηδφληηα γξακκή πινήγεζεο πξνο δηάθνξεο ππνζειίδεο, ην ρψξν κε ηα λέα θαη ηηο αλαθνηλψζεηο ζην θέληξν θαη ηελ παξνπζία επηπιένλ ζπλδέζκσλ δεμηά θαη ζην ηέινο ηεο ζειίδαο. Αλάκεζα ζηελ θεληξηθή γξακκή πινήγεζεο εληνπίζακε έλα ζχλδεζκν κε φλνκα «Γηα ηνλ πνιίηε», ν νπνίνο είλαη θαη ε χπαξμε βαζηθνχ ζηνηρείνπ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. ην κελνχ επηιφγσλ πνπ άλνηγεη ππάξρεη ζχλδεζκνο κε ην φλνκα «Πεξηβάιινλ» (εηθφλα 5), ν νπνίνο παξαπέκπεη ζε ζρεηηθέο αλαθνηλψζεηο, άξζξα θαη θνξείο/ζπλδέζκνπο. Δπίζεο ζηελ ίδηα γξακκή πινήγεζεο θαη ζηνλ ζχλδεζκν «Έξγα/Πξνγξάκκαηα» (εηθφλα 6) ππάξρεη ζχλδεζκνο κε φλνκα «Μειέηεο πεξηβάιινληνο», ν νπνίνο καο παξαπέκπεη ζε Μειέηεο Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ πνπ έρνπλ αλαθνηλσζεί αλά πεξηφδνπο ζηελ πεξηθέξεηα Αηηηθήο θαη ζε Πξάμεηο Τπαγσγήο ζε Πξφηππεο Πεξηβαιινληηθέο Γεζκεχζεηο, αλαθνξηθά, ρσξίο επηπιένλ ζηνηρεία. Μεηά απφ δηεξεχλεζε ηεο ζειίδαο, εληνπίζηεθαλ ηα ζεκεία φπνπ γίλεηαη αλαθνξά ζε πεξηβαιινληηθά ζέκαηα. Γηαπηζηψζεθε πσο νη αλαθνξέο απηέο είλαη ζε κηθξφ βαζκφ, ρσξίο ηδηαίηεξε πξνζέγγηζε θαη κε πεξηνξηζκέλεο πιεξνθνξίεο πνπ δελ αληηζηνηρνχλ κε ην κέγεζνο ηνπ αληηθεηκέλνπ ηεο πεξηβαιινληηθήο θαη δαζηθήο επηζηήκεο. 58

Δηθφλα 4: Ιζηνζειίδα Πεξηθέξεηαο Αηηηθήο Δηθφλα 5: Ιζηνζειίδα Πεξηθέξεηαο Αηηηθήο ηε ζπλέρεηα εμεηάζηεθε ε ηζηνζειίδα ηεο Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο (Δηθφλα 6). Ο ζπγθεθξηκέλνο ηζηφηνπνο ραξαθηεξίδεηαη απφ εληππσζηαθά ζηνηρεία. Έρεη θαηαζθεπαζηεί κε έληνλα ρξψκαηα, πινχζην θσηνγξαθηθφ πιηθφ θαη ζην θέληξν ηνπ βξίζθνληαη αληηπξνζσπεπηηθέο θσηνγξαθίεο θάζε πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο φπνπ απνηειείηαη. Δίλαη έλαο ηζηφηνπνο πνπ αξρηθά κε 59

ηελ εηθφλα ηνπ θεξδίδεη ηηο εληππψζεηο ηνπ ρξήζηε. Γηαζέηεη θεληξηθή νξηδφληηα γξακκή πινήγεζεο, κε ζχλδεζκν «Γηα ηνλ πνιίηε» φπνπ νδεγεί ηνλ πνιίηε ζε ζπγθεθξηκέλα δηθαηνινγεηηθά ππεξεζηψλ, θαζψο επίζεο θαη ζε ζχλδεζκν «Δλεκέξσζε», φπνπ εθεί αλαθαιχςακε θαη κηα ππνζειίδα κε ην φλνκα «Πεξηβαιινληηθή Αδεηνδφηεζε Δξγσλ». Δηθφλα 6: Ιζηνζειίδα Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο ην ίδην κελνχ επηινγψλ ππάξρεη θαη ε επηινγή «Πξνγξάκκαηα Πεξηθέξεηαο», φπνπ εθεί βξίζθνληαη ηξέρνληα θαη νινθιεξσκέλα πξνγξάκκαηα πνπ ιακβάλεη κέξνο ε Πεξηθέξεηα θαη πνιιά απφ απηά αθνξνχλ ην πεξηβάιινλ (Δηθφλα 7). Δηθφλα 7: Ιζηνζειίδα Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο 60

Καηά ηελ ζπλέρεηα ηεο δηεξεχλεζεο ηεο ηζηνζειίδαο δηαπηζηψζεθε πσο ε χπαξμε πεξηβαιινληηθψλ ζεκάησλ είλαη αξθεηά ζεκαληηθή, κηαο θαη ππάξρεη ζχλδεζκνο κε φλνκα «πιινγηθά Όξγαλα», εθεί ππάξρνπλ φιεο νη επηηξνπέο ηεο Πεξηθέξεηαο γηα θάζε πεξίπησζε, έηζη ππάξρεη θαη ε επηηξνπή κε φλνκα «Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο Πεξηβάιινληνο θαη Φπζηθψλ Πφξσλ, Δκπνξίνπ θαη Αγξνηηθήο Οηθνλνκίαο» εθεί βξίζθνληαη φιεο νη πξνζθιήζεηο θαη ηα ζέκαηα ησλ ζπλεδξηάζεσλ ηεο επηηξνπήο φπνπ ν πνιίηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ελεκεξσζεί γηα απηά (Δηθφλα 8). Δηθφλα 8: Ιζηνζειίδα Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο Ζ ηζηνζειίδα επίζεο απνηειείηαη ζην δεμηφ ηεο κέξνο απφ επηινγέο πνπ ελδηαθέξνπλ ηνλ πνιίηε θαη ζην θεληξηθφ ηεο ηκήκα απφ λέα-αλαθνηλψζεηο ηεο επηθαηξφηεηαο. ην δεμηφ ζεκείν θαη ζην ηκήκα κε φλνκα «Δλδηαθέξνπλ ηνλ πνιίηε», κέζα ζηα ζέκαηα πνπ ελδηαθέξνπλ ππάξρνπλ θαη νξηζκέλα πεξηβαιινληηθά ζέκαηα φπσο ε πνηφηεηα αηκφζθαηξαο θαη ε ελεκέξσζε γηα ηελ αηζαινκίριε (Δηθφλα 9). 61

Δηθφλα 9: Ιζηνζειίδα Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο 3.1.3 Ιζηνζειίδα Τπνπξγείνπ Πεξηβάιινληνο Δλέξγεηαο θαη Κιηκαηηθήο Αιιαγήο ηε ζπλέρεηα ηεο εξεπλεηηθήο δηαδηθαζίαο ειέγρζεθε ε ηζηνζειίδα ηνπ ΤΠΔΚΑ. Απνζηνιή ηνπ Τπνπξγείνπ, φπσο αλαθέξεη ε ηζηνζειίδα απνηειεί ε δηαηήξεζε θαη βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ πεξηβάιινληνο, ησλ αλαλεψζηκσλ θπζηθψλ πφξσλ, ηεο βηνπνηθηιφηεηαο θαη ησλ πδαηηθψλ πφξσλ, ε νξζή δηαρείξηζε ησλ κε αλαλεψζηκσλ ελεξγεηαθψλ πφξσλ θαη ε πξνψζεζε ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο, ε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, ε αληηκεηψπηζε, κεηξηαζκφο θαη πξνζαξκνγή ζηηο επηπηψζεηο ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο, ε αζηηθή αλαγέλλεζε, ν βηψζηκνο ρσξνηαμηθφο ζρεδηαζκφο κε ζεβαζκφ ζηελ αξρηηεθηνληθή θιεξνλνκηά, θαη ν ζπληνληζκφο ησλ πεξηβαιινληηθψλ πνιηηηθψλ ηεο θπβέξλεζεο. Οη εηθφλεο απφ ηελ ηζηνζειίδα παξνπζηάδνληαη παξαθάησ (Δηθφλεο 10 θαη 11). Δίλαη κηα ηζηνζειίδα πνπ δηαζέηεη αξθεηνχο ζπλδέζκνπο κε ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο πξνο ην ρξήζηε, δεδνκέλνπ φηη ην ΤΠΔΚΑ είλαη έλα ππνπξγείν πνπ θαιχπηεη πνιιά θαη δηαθνξεηηθά δεηήκαηα. Απνηειείηαη απφ ηελ θεληξηθή γξακκή πινήγεζεο, φπνπ δηαηξείηαη ζε φια ηα επηκέξνπο ηκήκαηα πνπ είλαη αξκφδηνο ν θνξέαο, ζην θέληξν ηεο ηζηνζειίδαο βξίζθνληαη ε επηθαηξφηεηα θαη νη αλαθνηλψζεηο, δεμηά ππάξρνπλ ζχλδεζκνη κε πνηθίιν ελδηαθέξνλ, ηέινο αξηζηεξά δηαζέηεη ζπλδέζκνπο φπνπ ν ρξήζηεο κεηαθέξεηαη ζην γξαθείν ηχπνπ, ζε ρξήζηκα λέα θαη ζε άκεζε πξφζβαζε ζπλδέζκσλ. 62

Δηθφλα 10: Ιζηνζειίδα ΤΠΔΚΑ Δηθφλα 11: Ιζηνζειίδα ΤΠΔΚΑ 63

3.2 Ιζηνζειίδεο Ιδησηηθψλ Φνξέσλ 3.2.1 Ιζηνζειίδεο Αλαπηπμηαθψλ Δηαηξηψλ Γηεξεπλήζεθαλ αθφκα ηζηνζειίδεο θνξέσλ πνπ αλήθνπλ ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, φπσο νη ηζηφηνπνη ησλ Αλαπηπμηαθψλ εηαηξηψλ ηεο ρψξαο. Οη Αλαπηπμηαθέο Δηαηξίεο (ΑΝ.ΔΣ.) είλαη εηαηξίεο δεκηνπξγεκέλεο απφ ηνπο Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (ΟΣΑ) ηνπ Τπνπξγείνπ Δζσηεξηθψλ, κε ζηφρν ηελ ζηξαηεγηθή αλάπηπμε ηεο εθάζηνηε πεξηνρήο. Έρνπλ ηελ ιεηηνπξγία θαη δνκή κηαο αλψλπκεο εηαηξίαο θαη ζε απηήλ ζπκκεηέρεη ε Σνπηθή Απηνδηνίθεζε (Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε (ΝΑ), Γήκνη ή Σνπηθέο Δλψζεηο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ (ΣΔΓΚ), πλεηαηξηζκνί, Δπηκειεηήξηα θιπ). Δίλαη έλαο θνξέαο πνπ θαιείηαη λα αληηκεησπίζεη πξνβιήκαηα θαη ηδηαηηεξφηεηεο πνπ έρεη ε πεξηθέξεηα / χπαηζξνο ζηελ Διιάδα, θαη λα βνεζήζεη ζηελ νηθνλνκηθή θαη ιεηηνπξγηθή ζηήξημε, ζηελ αλάδεημε ησλ πεξηνρψλ, φπσο θαη ζηελ ζπλεξγαζία νξγαληζκψλ κε ηνλ ίδην ζηφρν. Θα παξνπζηαζηνχλ παξαθάησ εηθφλεο ελδεηθηηθά απφ δχν ηζηνζειίδεο Αλαπηπμηαθψλ εηαηξηψλ, κε ζθνπφ λα παξνπζηαζηεί ν ηξφπνο πνπ παξέρνπλ πιεξνθφξεζε ζηνλ πνιίηε. Ζ πξψηε ηζηνζειίδα πνπ παξνπζηάδεηαη είλαη ηεο Αλαπηπμηαθήο Γξάκαο. Δηθφλα 12: Ιζηνζειίδα Αλαπηπμηαθήο Γξάκαο 64

Ζ παξαπάλσ ηζηνζειίδα (Δηθφλα 12) απνηειείηαη απφ ηελ θεληξηθή γξακκή πινήγεζεο ζαλ βαζηθφ κελνχ επηινγψλ, αξηζηεξά είλαη ηνπνζεηεκέλνη ρξήζηκνη ζχλδεζκνη ζρεηηθνί κε ζέκαηα απαζρφιεζεο, κεραλή αλαδήηεζεο, πξνγξάκκαηα θαη κέζα θνηλσληθήο δηθηχσζεο θαη ζην θέληξν βξίζθνληαη λέα θαη αλαθνηλψζεηο ηεο επηθαηξφηεηαο. Ο ζπγθεθξηκέλνο ηζηφηνπνο είλαη έλαο ηζηφηνπνο ιεηηνπξγηθφο, παξνπζηάδεη ηα ζέκαηα πνπ απαζρνινχλ ηνλ πνιίηε, ρσξίο ειθπζηηθά ραξαθηεξηζηηθά (θσηνγξαθηθφ πιηθφ θ.α.), δελ έρεη φκσο αλαθνξέο ζε πεξηβαιινληηθά θαη δαζηθά ζέκαηα εθηφο απφ ηπρφλ πξνγξάκκαηα πνπ έρνπλ ζρέζε κε ην πεξηβάιινλ. Ζ επφκελε ηζηνζειίδα πνπ παξνπζηάδεηαη είλαη ε ηζηνζειίδα ηεο Αλαπηπμηαθήο Φιψξηλαο (Δηθφλα 13). Δηθφλα 13: Ιζηνζειίδα Αλαπηπμηαθήο Φιψξηλαο Ζ ηζηνζειίδα απηή ραξαθηεξίδεηαη ιεηηνπξγηθή θαη κε ραξαθηεξηζηηθά πνπ πξνζειθχνπλ ηνλ επηζθέπηε (θσηνγξαθηθφ πιηθφ, κεηεσξνινγηθά ζηνηρεία θ.α). Γηαζέηεη ην βαζηθφ κελνχ επηινγψλ ζηε θεληξηθή γξακκή, ζηελ αξρηθή ηεο κνξθή έρεη ζην θεληξηθφ ηεο ηκήκα ηελ επηθαηξφηεηα, αξηζηεξά ππάξρνπλ ζχλδεζκνη πνπ κεηαθέξνπλ ην ρξήζηε ζε δηάθνξα πξνγξάκκαηα θαη δεμηά βξίζθνληαη επηπιένλ ζχλδεζκνη θαζψο θαη κεηεσξνινγηθά ζηνηρεία ηεο πεξηνρήο. Σέινο, δηαζέηεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ κνξθνινγία ηεο πεξηνρήο, ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, ηηο ρξήζεηο γεο θαη πνιιά αθφκα ελδηαθέξνληα ζηνηρεία. 65

3.3 Απνηειέζκαηα ηαπηνπνίεζεο ραξαθηεξηζηηθψλ ηζηνζειίδσλ 3.3.1 Γεκφζηνη Φνξείο ηε ζπλέρεηα δεκηνπξγήζεθαλ δχν ππνινγηζηηθά θχιια ζην Excel, κε ηηο θαηεγνξίεο πνπ αλαθέξζεθαλ ζην θεθάιαην ηεο Μεζνδνινγίαο, φπνπ θαηαρσξήζεθαλ ηα δεδνκέλα πνπ πξνέθπςαλ απφ ηελ δηαδηθηπαθή έξεπλα ησλ θνξέσλ, φπσο θαίλεηαη παξαθάησ (Δηθφλα 14). Δηθφλα 14: Φχιιν εξγαζίαο EXCEL Οκαδνπνηήζεθαλ ηα 24 ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηζηνζειίδσλ θαη πξνέθπςαλ 6 ζεκαηηθέο θαηεγνξίεο βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ δηαζέηνπλ νη ηζηνζειίδεο. Σα απνηειέζκαηα παξνπζηάδνληαη παξαθάησ σο πνζνζηά (%) ζηα ξαβδνγξάκκαηα πνπ αθνινπζνχλ. Αξρηθά παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ησλ ηζηνζειίδσλ ησλ δεκφζησλ θνξέσλ αλά ζεκαηηθή θαηεγνξία. Οη δεκφζηνη θνξείο απφ φπνπ πξνθχπηνπλ ηα παξαθάησ ξαβδνγξάκκαηα είλαη νη 13 Πεξηθέξεηεο, ν ηζηφηνπνο ησλ Γαζαξρείσλ θαη ην ΤΠΔΚΑ. Σν πξψην ξαβδφγξακκα (ρήκα 1) αλήθεη ζηελ θαηεγνξία «ηνηρεία Δπηθνηλσλίαο», φπνπ παξνπζηάδνληαη ηα πνζνζηά ησλ δεκφζησλ θνξέσλ πνπ ζηηο ηζηνζειίδεο δηαζέηνπλ email θαη ηειεθσληθφ θαηάινγν. 66

ρήκα 1: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ επηθνηλσλίαο δεκφζησλ θνξέσλ Απφ ην ξαβδφγξακκα ζπκπεξαίλνπκε πσο ην πνζνζηφ ησλ δεκφζησλ θνξέσλ πνπ δηαζέηνπλ ηειεθσληθφ θαηάινγν είλαη ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ, αληίζεηα email δηαζέηνπλ ζρεδφλ νη κηζέο απφ απηέο. Ζ δεχηεξε θαηεγνξία νλνκάδεηαη «Ηιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε ηζηνζειίδαο δεκφζησλ θνξέσλ», ηα πνζνζηά πνπ αθνινπζνχλ (ρήκα 2) έρνπλ ζρέζε κε ηηο αηηήζεηο-δηθαηνινγεηηθά, ηηο πξνθεξχμεηο-δηαγσληζκνχο, ηε θφξκα επηθνηλσλίαο θαη ηελ online εηζαγσγή ζηνηρείσλ πνπ έρεη ηε δπλαηφηεηα ν ρξήζηεο λα αιιειεπηδξάζεη θαη λα επηθνηλσλήζεη κε ηηο ηζηνζειίδεο. ρήκα 2: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο δεκφζησλ θνξέσλ 67

Σν πνζνζηφ πνπ απφ ηηο ηζηνζειίδεο κπνξεί ν πνιίηεο λα πξνζθνκίζεη αηηήζεηο θαη δηθαηνινγεηηθά είλαη κηθξφ. ρεδφλ ηξεηο ζηνπο δέθα θνξείο δηαζέηνπλ απηή ηελ πνιχ ρξήζηκε δπλαηφηεηα ζηνλ πνιίηε, γεγνλφο πνπ δπζρεξαίλεη ηνλ πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο. Αληίζεηα, αλαθνξέο θαη αλαθνηλψζεηο γηα ζέζεηο εξγαζίαο, πξνθεξχμεηο θαη δηαγσληζκνχο δηαζέηνπλ φινη νη δεκφζηνη θνξείο. Φφξκα επηθνηλσλίαο δηαζέηεη ζρεδφλ ην 90% θαη online εηζαγσγή ζηνηρείσλ δηαζέηεη κφλν ην 13,3% ησλ ηζηνζειίδσλ. Αθνινπζεί ην ξαβδφγξακκα (ρήκα 3) ηεο θαηεγνξίαο «Πεξηερφκελν ηζηνζειίδαο» κε πνζνζηά ζρεηηθά κε ηηο αλαθνηλψζεηο, ην ελεκεξσηηθφ πιηθφ, ην πεξηβαιινληηθφ πιηθφ, ηα πξνγξάκκαηα ηεο Δ.Δ θαη ην αξρείν απνθάζεσλ ησλ ζπκβνπιίσλ. ρήκα 3: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ πεξηερνκέλνπ δεκφζησλ θνξέσλ Γηαπηζηψλνπκε πσο ηα πνζνζηά ζην ξαβδφγξακκα είλαη κεγάια, ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ ηζηνζειίδσλ δηαζέηεη αλαθνηλψζεηο θαη ελεκεξσηηθφ πιηθφ, ζρεδφλ ην 90% δηαζέηεη αξρείν απνθάζεσλ, ελψ ζρεδφλ επηά ζηνπο δέθα θνξείο δηαζέηνπλ πεξηβαιινληηθφ πιηθφ θαη πξνγξάκκαηα Δ.Δ. 68

Σν επφκελν ξαβδφγξακκα (ρήκα 4) πεξηγξάθεη ηηο «Ηιεθηξνληθέο ππεξεζίεο» ησλ ηζηνζειίδσλ, έλα πνιχ ζεκαληηθφ θνκκάηη ησλ ηζηνζειίδσλ, φπνπ ν ρξήζηεο αιιειεπηδξά κε ην θνξέα. ρήκα 4: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ δεκφζησλ θνξέσλ Απφ ην γξάθεκα πξνθχπηεη φηη ζρεδνλ νη κηζνί δεκφζηνη θνξείο δηαζέηνπλ αηνκηθφ ινγαξηαζκφ, ην 40% ησλ θνξέσλ δηαζέηεη newsletter, ελψ είλαη πνιχ κηθξά ηα πνζνζηά πνπ δηαζέηνπλ forum. Ζ επφκελε θαηεγνξία (ρήκα 5) είλαη ηα «Σερληθά ραξαθηεξηζηηθά» ηεο ηζηνζειίδαο. ηελ θαηεγνξία απηή κεηξήζεθαλ ηα παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηζηνζειίδσλ, φπσο παξνπζηάδνληαη ζην ξαβδφγξακκα. 69

ρήκα 5: Σαπηνπνίεζε ηερληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ θνξέσλ Γηαπηζηψλνπκε ινηπφλ φηη πάλσ απφ ην 90% ησλ ηζηνζειίδσλ δηαζέηνπλ κεραλή αλαδήηεζεο, νθηψ ζηνπο δέθα θνξείο δηαζέηνπλ έηνο έλαξμεο ηζηνζειίδαο, έλα πνιχ κηθξφ πνζνζηφ δηαζέηνπλ επηινγή δεχηεξεο γιψζζαο γηα κεηάθξαζε ηεο ηζηνζειίδαο θαη ηέινο QR code δελ δηαζέηεη θακία ηζηνζειίδα. Σέινο, δεκηνπξγήζεθε κηα θαηεγνξία κε φλνκα «Διθπζηηθά ραξαθηεξηζηηθά», ραξαθηεξηζηηθά δειαδή πνπ πξνδηαζέηνπλ ην ρξήζηε επράξηζηα ζε έλα ειθπζηηθφ πεξηβάιινλ ηζηνζειίδαο, κε θσηνγξαθηθφ πιηθφ, ράξηεο, ηνπξηζηηθνχο νδεγνχο, κέζα θνηλσληθήο δηθηχσζεο θαη κεηεσξνγηθά ζηνηρεία (ρήκα 6). 70

ρήκα 6: Σαπηνπνίεζε ειθπζηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ θνξέσλ πκπεξαίλνπκε πσο πάλσ απφ ηηο κηζέο ηζηνζειίδεο δηαζέηνπλ κέζα θνηλσληθήο δηθηχσζεο, φπνπ ν ρξήζηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα κέζα απφ απηά λα πιεξνθνξείηαη άκεζα γηα ην θνξέα, ζρεδφλ κία ζηηο δχν δηαζέηνπλ θσηνγξαθηθφ πιηθφ, έλα ραξαθηεξηζηηθφ πνπ πξνζειθχεη ην ρξήζηε. Σν 40% δηαζέηνπλ ράξηεο θαη ηνπξηζηηθνχο νδεγνχο, ελψ ιίγεο ηζηνζειίδεο ελεκεξψλνπλ ηνλ πνιίηε γηα ηα κεηεσξνινγηθά ζηνηρεία θαη ηε ξχπαλζε ηεο πεξηνρήο. 3.3.2 Ιδησηηθνί θνξείο ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα κε γξαθήκαηα αλά θαηεγνξία απφ ηνπο ηδησηηθνχο θνξείο θαη πην ζπγθεθξηκέλα απφ ηηο ηζηνζειίδεο ησλ Αλαπηπμηαθψλ εηαηξηψλ. Σν πξψην ξαβδφγξακκα (ρήκα 7) παξνπζηάδεη ηελ πξψηε ζεκαηηθή θαηεγνξία πνπ είλαη ηα «ηνηρεία Δπηθνηλσλίαο» θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηα πνζνζηά ησλ ηζηνζειίδσλ πνπ δηαζέηνπλ email θαη ηειεθσληθφ θαηάινγν. 71

ρήκα 7: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ επηθνηλσλίαο ηδησηηθψλ θνξέσλ Απφ ην γξάθεκα πξνθχπηεη πσο νη ηζηνζειίδεο δηαζέηνπλ ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ ζηνηρεία επηθνηλσλίαο, φιεο δηαζέηνπλ ηειεθσληθφ θαηάινγν, ελψ ζρεδφλ νθηψ ζηηο δέθα δηαζέηνπλ email. Αθνινπζεί ε νκάδα ραξαθηεξηζηηθψλ ζρεηηθά κε ηελ «Ηιεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε» ησλ ηζηνζειίδσλ ησλ ηδησηηθψλ θνξέσλ (ρήκα 8), ε χπαξμε δειαδή αηηήζεσλ-δηθαηνινγεηηθψλ, πξνθεξχμεσλ-δηαγσληζκψλ, θφξκαο επηθνηλσλίαο θαη online θαηαρψξεζεο ζηνηρείσλ ζε απηέο. ρήκα 8: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ηδησηηθψλ θνξέσλ 72

πκπεξαίλνπκε απφ ην παξαπάλσ ξαβδφγξακκα πσο θακία ηζηνζειίδα Αλαπηπμηαθήο εηαηξίαο δελ δηαζέηεη θάπνηα αίηεζε ή δηθαηνινγεηηθφ, ην νπνίν κπνξεί λα δηεπθνιχλεη ηνλ πνιίηε ζηηο θξαηηθέο θαη κε ζπλαιιαγέο ηνπ, αληίζεηα ην 80% ησλ ηζηνζειίδσλ δηαζέηνπλ ζέκαηα ζρεηηθά κε εχξεζε εξγαζίαο θαη ζπκκεηνρή ζε δηαγσληζκνχο, θφξκα επηθνηλσλίαο δηαζέηνπλ πάλσ απφ επηά ζηηο δέθα, ελψ πνιχ ιίγεο ηζηνζειίδεο δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα online θαηαρψξεζεο δεδνκέλσλ. Ζ επφκελε θαηεγνξία πνπ δεκηνπξγήζεθε έρεη ζρέζε κε ην «Πεξηερφκελν ηζηνζειίδαο» (ρήκα 9), απφ ηη είδνπο πιεξνθνξίεο απνηειείηαη ε ηζηνζειίδα, π.ρ. αλαθνηλψζεηο, ελεκεξσηηθφ πιηθφ, πεξηβαιινληηθφ πιηθφ, πξνγξάκκαηα Δ.Δ θαη ην αξρείν απνθάζεσλ. ρήκα 9: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ πεξηερνκέλνπ ηδησηηθψλ θνξέσλ Μεγάια είλαη ηα πνζνζηά πνπ πεξηέρνπλ αλαθνηλψζεηο, ελεκεξσηηθφ πιηθφ θαη πξνγξάκκαηα Δ.Δ, ζρεδφλ ην 100% ησλ Αλαπηπμηαθψλ εηαηξηψλ. Δλψ πνιχ ιίγεο δηαζέηνπλ πεξηβαιινληηθφ πιηθφ θαη θαζφινπ αξρείν κε απνθάζεηο. Σν ξαβδφγξακκα (ρήκα 10) πνπ αθνινπζεί αλαιχεη ηα πνζνζηά απφ ηηο «Ηιεθηξνληθέο ππεξεζίεο» πνπ δηαζέηνπλ νη Αλαπηπμηαθέο εηαηξίεο, ζηνηρεία αιιειεπίδξαζεο ηνπ ρξήζηε κε ηνπο θνξείο κε κεγάιε ακεζφηεηα. 73

ρήκα 10: Σαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ ηδησηηθψλ θνξέσλ Σα απνηειέζκαηα παξνπζηάδνπλ πνιχ κηθξά πνζνζηά ζηελ χπαξμε forum. Ζ χπαξμε newsletter θαη αηνκηθνχ ινγαξηαζκνχ βξίζθεηαη θνληά ζην 20%. ηε ζπλέρεηα αθνινπζεί ε θαηεγνξία κε ηα «Σερληθά ραξαθηεξηζηηθά» ησλ ηζηνηφπσλ (ρήκα 11). Σα ραξαθηεξηζηηθά πνπ ππνινγίζζεθαλ παξνπζηάδνληαη ζην δηάγξακκα πνπ αθνινπζεί. ρήκα 11: Σαπηνπνίεζε ηερληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηδησηηθψλ θνξέσλ 74

Γηαπηζηψλνπκε πσο κεραλή αλαδήηεζεο δηαζέηνπλ ζρεδφλ επηά ζηηο δέθα Αλαπηπμηαθέο εηαηξίεο, ιίγν πάλσ απφ ηηο κηζέο δηαζέηνπλ έηνο έλαξμεο, ελψ ιίγεο έρνπλ δπλαηφηεηα κεηάθξαζεο ζε άιιε γιψζζα θαη ειάρηζηεο QR code. Ζ επφκελε θαηεγνξία αλαθέξεηαη ζηα «Διθπζηηθά ραξαθηεξηζηηθά» ηεο ηζηνζειίδαο (ρήκα 12), πνπ είλαη αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο, γηαηί δεκηνπξγνχλ επράξηζην θιίκα ζηνλ επηζθέπηε θαηά ηελ πεξηήγεζε ηνπ. ρήκα 12:Σαπηνπνίεζε ειθπζηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηδησηηθψλ θνξέσλ Σα πνζνζηά πνπ πεξηγξάθεη ην ξαβδφγξακκα είλαη ζρεηηθά κηθξά ζε ζρέζε κε ηελ ειθπζηηθφηεηα ησλ ηζηνζειίδσλ. πγθεθξηκέλα, αξθεηά θάησ απφ ηηο κηζέο εηαηξίεο δηαζέηνπλ θσηνγξαθηθφ πιηθφ, ράξηεο, ηνπξηζηηθνχο νδεγνχο θαη κέζα θνηλσληθήο δηθηχσζεο, ελψ ειάρηζηεο δηαζέηνπλ κεηεσξνινγηθά ζηνηρεία θαη θακία δελ δηαζέηεη ζηνηρεία γηα ηε ξχπαλζε ηεο πεξηνρήο. 75

3.4 χγθξηζε ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη ζπγθξηηηθά γξαθήκαηα κεηαμχ ησλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ, κε ζθνπφ λα δηεξεπλεζνχλ νη δηαθνξέο ζηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηζηνζειίδσλ. Σν πξψην γξάθεκα (ρήκα 13) αλαιχεη ηα ζηνηρεία επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ θνξέσλ. Γηαπηζηψλνπκε πσο κεγαιχηεξν είλαη ην πνζνζηφ ησλ ηδησηηθψλ θνξέσλ πνπ δηαζέηεη e-mail ζηηο ηζηνζειίδεο, αληίζεηα ζρεδφλ νη κηζνί δεκφζηνη θνξείο είλαη απηνί πνπ δηαζέηνπλ. Ο ρξήζηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα επηθνηλσλήζεη κε ην θνξέα, ζηέιλνληαο έλα κήλπκα ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ κε ζθνπφ λα ιάβεη άκεζα θάπνηα απάληεζε. Καηάινγν κε ηειέθσλα ηεο ππεξεζίαο ή θαη άιισλ ρξήζηκσλ ηειεθψλσλ δηαζέηνπλ ζρεδφλ φινη νη θνξείο, απαξαίηεην ζηνηρείν ηεο ηζηνζειίδαο. ρήκα 13: χγθξηζε ραξαθηεξηζηηθψλ επηθνηλσλίαο δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ Σν επφκελν ζπγθξηηηθφ ξαβδφγξακκα (ρήκα 14) παξνπζηάδεη ηα ζηνηρεία ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο πνπ δηαζέηνπλ νη ηζηνζειίδεο ησλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ, ηα νπνία θαζηζηνχλ ηελ ηζηνζειίδα πεξηζζφηεξν ιεηηνπξγηθή ζην ρξήζηε. Πξνθχπηεη απφ ην γξάθεκα πσο νη δεκφζηνη θνξείο έρνπλ κεγαιχηεξα πνζνζηά ζηελ χπαξμε ζηνηρείσλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο απφ ηνπο ηδησηηθνχο, ελζαξξπληηθφ ζηνηρείν γηα ηελ κειινληηθή ηερλνινγηθή αλάπηπμε ηεο ρψξαο θαη ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα. πγθεθξηκέλα, κεγάια είλαη ηα πνζνζηά εκθάληζεο πξνθεξχμεσλ 76

θαη θφξκαο επηθνηλσλίαο θαη ζηνλ δεκφζην θαη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, αληίζεηα ιίγεο δεκφζηεο ππεξεζίεο δηαζέηνπλ αηηήζεηο θαη δηθαηνινγεηηθά ζηνλ πνιίηε θαη ειάρηζηεο online θαηαρψξεζε ζηνηρείσλ. ρεδφλ θακία ηζηνζειίδα ηδησηηθψλ θνξέσλ δελ δηαζέηεη αηηήζεηο-δηθαηνινγεηηθά θαη online θαηαρψξεζε ζηνηρείσλ. Ζ ηάζε πνπ αθνινπζεί ν θξαηηθφο κεραληζκφο ηα ηειεπηαία ρξφληα είλαη λα παξέρεη ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο ζηνλ πνιίηε, ρξεηάδεηαη φκσο αθφκα, κεγάιε πξνζπάζεηα θαη βειηίσζε γηα λα επηηχρεη ζεηηθά απνηειέζκαηα, γηαηί ηψξα είλαη ζε πνιχ αξρηθφ ζηάδην. Σελ ηάζε απηή πξέπεη λα αθνινπζήζνπλ θαη νη ηδησηηθνί θνξείο. ρήκα 14: χγθξηζε ραξαθηεξηζηηθψλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ ηε ζπλέρεηα αθνινπζεί ε ζχγθξηζε ησλ ζηνηρείσλ ζρεηηθά κε ην πεξηερφκελν ησλ ηζηνζειίδσλ (ρήκα 15). Χο πξνο ην πεξηερφκελν ηφζν νη δεκφζηνη θνξείο, φζν θαη νη ηδησηηθνί παξνπζηάδνληαη πνιχ θαιά ελεκεξσκέλνη ζε ζέκαηα επηθαηξφηεηαοαλαθνηλψζεσλ θαη ελεκεξσηηθνχ πιηθνχ. Απφ άπνςε πεξηβαιινληηθνχ πεξηερφκελνπ ππάξρεη κεγάιε δηαθνξά ζηηο δχν θαηεγνξίεο. Οη δεκφζηνη θνξείο δηαζέηνπλ πεξηζζφηεξν πιηθφ γηα ην πεξηβάιινλ, απφ φηη νη αλαπηπμηαθέο εηαηξίεο, νη νπνίεο αληίζεηα δηαζέηνπλ πεξηζζφηεξν ζην πεξηέρνκελν ηνπο ελεκέξσζε ζρεηηθά κε ηα πξνγξάκκαηα ηεο Δ.Δ. πνπ πινπνηήζεθαλ ή είλαη ηξέρνληα. Αξρείν απνθάζεσλ δελ δηαζέηεη θακία αλαπηπμηαθή εηαηξία, ελψ ζρεδφλ ην 90% ησλ δεκφζησλ θνξέσλ πνπ 77

απνηειείηαη απφ δηάθνξεο επηηξνπέο δηαζέηνπλ ηηο αληηζηνηρεο απνθάζεηο ησλ επηηξνπψλ. ρήκα 15 : χγθξηζε ραξαθηεξηζηηθψλ πεξηερνκέλνπ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ Οη ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο θαζηζηνχλ ηελ επηθνηλσλία ηεο ηζηνζειίδαο κε ην ρξήζηε πην άκεζε θαη ιεηηνπξγηθή. Δλζαξξπληηθά είλαη ηα πνζνζηά ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα ζε ζρέζε κε ηνλ ηδησηηθφ, δελ παχνπλ φκσο λα είλαη κηθξά θαη γηα ηηο δχν θαηεγνξίεο (ρήκα 16). Σν γεγνλφο απηφ θαηαδεηθλχεη ηελ ηάζε πνπ ππάξρεη πξνο ηελ εθαξκνγή θαη αλάπηπμε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηελ αιιειεπίδξαζε πνπ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί αλάκεζα ζην ρξήζηε θαη ζηελ ηζηνζειίδα. 78

ρήκα 16: χγθξηζε ραξαθηεξηζηηθψλ ειεθηξνληθψλ ππεξεζηψλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ Χο πξνο ηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά (ρήκα 17) νη δεκφζηνη θνξείο ππεξέρνπλ απφ ηηο ηζηνζειίδεο ησλ αλαπηπμηαθψλ εηαηξηψλ ζηελ χπαξμε κεραλήο αλαδήηεζεο θαη έηνπο έλαξμεο, αληίζεηα νη ηδησηηθνί θνξείο ππεξέρνπλ ζηελ επηινγή δηαθνξεηηθήο γιψζζαο θαη QR code, ζηνηρεία πνπ πξνζδίδνπλ ζηελ ηζηνζειίδα επηπιένλ ιεηηνπξγηθά ραξαθηεξηζηηθά. ρήκα 17: χγθξηζε ηερληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ 79

Σν επφκελν ζπγθξηηηθφ ξαβδφγξακκα παξνπζηάδεη ηα ειθπζηηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ εκθαλίδνληαη ζηηο ηζηνζειίδεο, κε ζθνπφ λα πξνζειθχζνπλ ηνλ επηζθεπηή θαη λα δηαηεξήζνπλ ακείσην ην ελδηαθέξνλ ηνπ. Γηαπηζηψλνπκε απφ ηε ζχγθξηζε (ρήκα 18) πσο επηθξαηεί ππεξνρή ησλ δεκφζησλ θνξέσλ απφ ηνπο ηδησηηθνχο, νη ηζηνζειίδεο ησλ δεκφζησλ δηαζέηνπλ ζε έλα ζρεηηθά ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ ειθπζηηθά ζηνηρεία πνπ νινέλα ε ηάζε απηή απμάλεηαη κε ζθνπφ λα βειηηψλεηαη ην πιηθφ θαη ε εκθάληζε κηαο ηζηνζειίδαο. ρήκα 18: χγθξηζε ειθπζηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ 3.5 Απνηειέζκαηα αλάιπζεο ζπζηάδσλ γηα Κ=2 3.5.1 Καηεγνξηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ δεκφζησλ θνξέσλ ηε ζπλέρεηα ηεο επεμεξγαζίαο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πξαγκαηνπνηήζεθε κε ηε ρξήζε ηνπ ζηαηηζηηθνχ παθέηνπ SPSS θαη ζπγθεθξηκέλα κε ηελ αλάιπζε θαηά ζπζηάδεο (Cluster analysis) θαη ηελ K-Means Cluster θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ δεκφζησλ θνξέσλ γηα Κ=2 ζε δχν νκάδεο ηζηνζειίδσλ κε θνηλά ραξαθηεξηζηηθά. 80