ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα αναλυτικά πρωτογενή δεδοµένα που συλλέχθηκαν µε την υλοποίηση του προγράµµατος καταγραφής χρησιµοποιήθηκαν µετά από ανάλυση και επεξεργασία - για τον υπολογισµό των ποσοτήτων των τριών υπό εξέταση ρευµάτων αποβλήτων που παράγονται στην Κύπρο, όπως επίσης για την εκτίµηση των µελλοντικών ποσοτήτων που προβλέπεται να παραχθούν στην Κύπρο. Στην τεχνική αυτή έκθεση παρουσιάζεται η µεθοδολογία που εφαρµόσθηκε για κάθε ρεύµα αποβλήτου και δίδονται αναλυτικά στοιχεία όσον αφορά στις παραγόµενες ποσότητες (παρελθούσες, υφιστάµενες και µελλοντικές). Συνοπτικά, αναφέρονται τα εξής: Παραγόµενες ποσότητες ΟΤΚΖ Για τις ανάγκες του συγκεκριµένου προγράµµατος χρησιµοποιήθηκε υπολογιστικό µοντέλο εκτίµησης και πρόβλεψης των παραγόµενων ποσοτήτων ΟΤΚΖ που αναπτύχθηκε ειδικά για το σκοπό αυτό από το ΕΜΠ, σε συνδυασµό µε άλλο υπολογιστικό µοντέλο το οποίο είχε αναπτυχθεί από το ΕΜΠ σε κοινό πρόγραµµα µε το Ευρωπαϊκό Θεµατικό Κέντρο Αποβλήτων και Ροής Υλικών για λογαριασµό του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Περιβάλλοντος (24). Το µοντέλο αυτό υπολογίζει τις ποσότητες των ΟΤΚΖ που έχουν ήδη παραχθεί και διενεργεί πρόβλεψη για τη µελλοντική παραγωγή τους (ως το 216), βάση ανάλυσης στατιστικών στοιχείων που περιέχει. Πιο αναλυτικά, το µοντέλο που αναπτύχθηκε λαµβάνει υπόψη τις ακόλουθες παραµέτρους: Αριθµός και τύπος οχηµάτων που εισάγονται ανά έτος στην Κύπρο Αριθµός και τύπος οχηµάτων που κυκλοφορούν στη χώρα ετησίως Αριθµός και τύπος οχηµάτων που εισάγονται ετησίως και παραµένουν ως απόθεµα στις εµπορικές αντιπροσωπείες (Στοκ οχηµάτων) Ηλικία οχηµάτων ανά τύπο i
Στη συνέχεια µε βάση τα ποσοτικά στοιχεία των παραµέτρων αυτών και λαµβάνοντας υπόψη διαθέσιµα στοιχεία και συντελεστές που έχουν προκύψει από µελέτες που εκπονήθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εκτιµάται ο αριθµός των ΟΤΚΖ που έχουν ήδη παραχθεί στην Κύπρο καθώς και ο µελλοντικός αριθµός τους για τα επόµενα έτη (µέχρι 216) ( ιάγραµµα 1) καθώς και οι αντίστοιχες παραγόµενες ποσότητες αποβλήτων ΟΤΚΖ ( ιάγραµµα 2) ΟΧΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ ΤΟΥΣ 4 35 3 25 ΤΕΜΑΧΙΑ 2 15 1 5 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 ΙΧ ΤΑΞΙ ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΑ ΜΙΚΡΑ ΦΟΡΤΗΓΑ ΤΡΙΚΥΚΛΑ ιάγραµµα 1: Εκτιµώµενος αριθµός ΟΤΚΖ έως το 216. ii
ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΑΠΟ ΟΧΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ ΤΟΥΣ 35 3 25 2 ΤΟΝΟΙ 15 1 5 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 ΙΧ ΤΑΞΙ ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΑ ΜΙΚΡΑ ΦΟΡΤΗΓΑ ΤΡΙΚΥΚΛΑ ιάγραµµα 2: Εκτιµώµενες ποσότητες παραγόµενων αποβλήτων από ΟΤΚΖ έως το 216. Όπως παρατηρείται από τα αποτελέσµατα που εξήχθηκαν υπήρξε µια σταδιακή αύξηση στην παραγόµενη ποσότητα των ΟΤΚΖ κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ αναµένεται και περαιτέρω αύξηση τα επόµενα έτη. Το γεγονός αυτό οφείλεται κυρίως στα εξής: αύξηση της κινητικότητας της αγοράς οχηµάτων και αποτελεσµατική διαφηµιστική εκστρατεία από τους εµπορικούς αντιπροσώπους αύξηση ζήτησης εκ µέρους των καταναλωτών, γεγονός που οφείλεται στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου (σχεδόν κάθε ενήλικο µέλος οικογενείας διαθέτει το δικό του όχηµα πλέον, ειδικά στα αστικά κέντρα) σχετική µείωση των τιµών των οχηµάτων παροχή διευκολύνσεων για την αγορά των οχηµάτων iii
Παραγόµενες ποσότητες ΑΚΚ Για τις ανάγκες του συγκεκριµένου προγράµµατος εφαρµόσθηκε το µοντέλο υπολογισµού και εκτίµησης που ανέπτυξε το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για λογαριασµό της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (EUROSTAT). Το µοντέλο αυτό υπολογίζει τις παραγόµενες ποσότητες των ΑΚΚ, βάση ανάλυσης στατιστικών στοιχείων που περιέχει, ξεχωριστά για τα απόβλητα κατασκευών και για τα απόβλητα κατεδαφίσεων. Επιπλέον, µε βάση πρόσθετα στοιχεία και υπολογισµούς που διενεργήθηκαν, εκτιµήθηκαν οι µελλοντικές παραγόµενες ποσότητες των υπό εξέταση αποβλήτων. Οι παράµετροι που λαµβάνει υπόψη το µοντέλο για την εκτίµηση των παραγόµενων ποσοτήτων των ΑΚΚ είναι: Αριθµός νέων κτιρίων Επιφάνεια νέων κατασκευών και προσθηκών / επεκτάσεων Εκτίµηση όγκου παραγόµενων ΑΚΚ ανά 1 m 2 Πυκνότητα αποβλήτων (σχέση όγκου / βάρους) Αριθµός κτιρίων που έχουν κατεδαφισθεί Μέσος αριθµός ορόφων ανά κατεδαφιστέο κτίριο Μέση επιφάνεια κτιρίου προς κατεδάφιση Με βάση τα πρωτογενή στοιχεία και µε χρήση των αντίστοιχων µαθηµατικών εξισώσεων του υπολογιστικού µοντέλου, εκτιµώνται οι ποσότητες αποβλήτων από κατασκευές και κατεδαφίσεις τα οποία παρουσιάζονται συγκεντρωτικά στα ιαγράµµατα 3 έως 5. iv
2 19 18 17 16 ΤΟΝΝΟΙ 15 14 13 12 11 1 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 ΕΤΟΣ ιάγραµµα 3: Εκτιµώµενες ποσότητες αποβλήτων κατασκευών 1 9 8 7 6 ΤΟΝΝΟΙ 5 4 3 2 1 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 ΕΤΟΣ ιάγραµµα 4: Εκτιµώµενες ποσότητες αποβλήτων κατεδαφίσεων v
28 26 24 22 ΤΟΝΝΟΙ 2 18 16 14 12 1 199 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 ΕΤΟΣ ιάγραµµα 5: Εκτιµώµενες συνολικές ποσότητες αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων Από τα αποτελέσµατα προκύπτει ότι για το σύνολο των ΑΚΚ παρατηρείται µια σταδιακή µείωση των ποσοτήτων οι οποίες έχουν πλέον σταθεροποιηθεί στο κατώφλι των 27. τόνων αποβλήτων από κατασκευές και κατεδαφίσεις ανά έτος. Ο ρυθµός αυτός µείωσης οφείλεται κυρίως στην έντονη κατασκευαστική δραστηριότητα του παρελθόντος τόσο στο χώρο του τουρισµού (ξενοδοχεία κλπ) όσο και στην ανέγερση νέων κατοικιών, δραστηριότητα που τείνει να σταθεροποιηθεί τα τελευταία έτη. Η σταθεροποίηση του ρυθµού παραγωγής αποβλήτων στην Κύπρο από οικοδοµικές και κατασκευαστικές δραστηριότητες, αναµένεται να συνεχισθεί και τα επόµενα έτη. Παραγόµενες ποσότητες ΑΗΗΕ Υφίστανται διάφορες µέθοδοι για την εκτίµηση της ποσότητας των ΑΗΗΕ που παράγονται σε κάθε χώρα, κάθε µια από τις οποίες χρησιµοποιεί διαφορετικές υποθέσεις και παραµέτρους. Στα πλαίσια του έργου, µελετήθηκαν οι παρακάτω επτά µέθοδοι: Μέθοδος εφοδιασµού αγοράς (Market supply method) Μέθοδος εφοδιασµού αγοράς Α (Market supply Α method) Μέθοδος Stanford (Stanford method) Μέθοδος Carnegie Mellon vi
Μέθοδος χρονικών βηµάτων(time step method) Προσεγγιστική µέθοδος (Estimate Method) Μέθοδος ICER και ανάλογα µε τις προϋποθέσεις εφαρµογής της κάθε µεθόδου (είδος πρωτογενών στοιχείων που απαιτούνται και διαθεσιµότητά τους) επιλέχθηκε αυτή που µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε κάθε περίπτωση. Οι παράµετροι που λήφθηκαν υπόψη για την εκτίµηση των παραγόµενων ποσοτήτων των ΑΗΗΕ είναι: Αριθµός τεµαχίων ΗΗΕ που εισάγονται και πωλούνται Ετήσιο απόθεµα ΗΗΕ Μέση διάρκεια ζωής και µέσο βάρος ΗΗΕ Ποσότητες ΑΗΗΕ από ψυγεία Για την εκτίµηση της ποσότητας των παραγόµενων αποβλήτων από ηλεκτρικά ψυγεία, χρησιµοποιήθηκαν οι 2 µέθοδοι εφοδιασµού της αγοράς. Στον Πίνακα 1 και στο ιάγραµµα 6 απεικονίζεται η εκτίµηση της παραγόµενης ποσότητας αποβλήτων από ηλεκτρικά ψυγεία. Πίνακας 1 : Εκτίµηση αποβλήτων από ηλεκτρικά ψυγεία. Μέθοδος Supply Μέθοδος Supply A Έτος Τεµάχια Βάρος(kg) Τεµάχια Βάρος(kg) 22 115 552 23 1289 61872 24 5987 287376 25 1924 921792 13651 655248 26 19622 941837 19224 922752 27 2378 1137961 21152 115296 28 2124 965947 282 99936 29 19376 9347 2274 973152 21 2736 995328 2362 977376 211 21595 13657 1995 9576 212 1718 821176 18779 91392 213 18711 898136 17944 861312 vii
214 16325 783621 17797 854256 215 18857 9514 18546 8928 216 18931 9867 19896 9558 217 23613 113341 19923 95634 218 2967 16392 14991 719568 219 6628 318144 22 1421 6828 221 126 648 12 1 8 Kg 6 Μέθοδος Supply Μέθοδος Supply A 4 2 2 25 21 215 22 225 ιάγραµµα 6: Εκτίµηση αποβλήτων από ηλεκτρικά ψυγεία. viii
Ποσότητες ΑΗΗΕ από Φούρνους µικροκυµάτων Για την εκτίµηση της ποσότητας των παραγόµενων αποβλήτων από ηλεκτρικά ψυγεία, χρησιµοποιήθηκαν οι 2 µέθοδοι εφοδιασµού της αγοράς. Στον Πίνακα 2 και στο ιάγραµµα 7 που ακολουθούν απεικονίζεται η εκτίµηση της παραγόµενης ποσότητας Πίνακας 2: Εκτίµηση παραγόµενων αποβλήτων από φούρνους µικροκυµάτων. Μέθοδος Supply Μέθοδος Supply A Έτος Τεµάχια Βάρος(kg) Τεµάχια Βάρος(kg) 1998 11 198 1999 123 2214 2 63 1854 21 1813.6 32644.8 1598 28764 22 297.92 37762.56 357 5526 23 5997.984 17963.7 4697 84546 24 5246.797 94442.34 694 19692 25 747.159 134462.9 767 1386 26 1383.63 18695.4 9225 1665 27 967.326 17465.9 1337 18666 28 1898.7 196165.2 11853 213354 29 14969.21 269445.8 13939 2592 21 15466.64 278399.6 15839 28512 211 17577.33 316391.9 17744 319392 212 1949.7 349363.2 19794 356292 213 24561.1 44298.2 1982 356436 214 18831.4 338965.2 14427 259686 215 6172 11196 216 1296 23328 217 113 234 ix
5 45 4 35 Kg 3 25 2 Μέθοδος Supply Μέθοδος Supply A 15 1 5 1998 2 22 24 26 28 21 212 214 216 ιάγραµµα 7 : Εκτίµηση παραγόµενων αποβλήτων από φούρνους µικροκυµάτων Ποσότητες αποβλήτων από Πλυντήρια Για την εκτίµηση της ποσότητας των παραγόµενων αποβλήτων από ηλεκτρικά ψυγεία, χρησιµοποιήθηκαν οι 2 µέθοδοι εφοδιασµού της αγοράς. Στον Πίνακα 3 και στο ιάγραµµα 8 που ακολουθούν απεικονίζεται η εκτίµηση της παραγόµενης ποσότητας Πίνακας 3 : Εκτίµηση παραγόµενων αποβλήτων από πλυντήρια. Μέθοδος Supply Μέθοδος Supply A Έτος Τεµάχια Βάρος(kg) Τεµάχια Βάρος(kg) 2 76 3496 21 86 3956 22 476 187496 23 9639 443394 24 12634 581182 1422 65412 25 14917 686195 16296 749616 26 18146 83479 16714 768844 27 15967 734471 1745 7847 x
28 16533 76497 1778 814568 29 18554 853471 18688 859648 21 17544 874 21334 981364 211 18177 836136 24387 112182 212 3373 1397157 24771 1139466 213 23414 17735 24488 1126448 214 22566 13834 24971 1148666 215 26989 124153 2325 16743 216 2587 11913 16368 752928 217 21794 12523 714 322644 218 1485 6831 219 131 626 16 14 12 Kg 1 8 6 Μέθοδος Supply Μέθοδος Supply A 4 2 2 22 24 26 28 21 212 214 216 218 ιάγραµµα 8 : Εκτίµηση παραγόµενων αποβλήτων από πλυντήρια. Ποσότητες αποβλήτων από Τηλεοράσεις Για την εκτίµηση της ποσότητας των παραγόµενων αποβλήτων από τηλεοράσεις, χρησιµοποιήθηκαν οι 2 µέθοδοι εφοδιασµού. Στον Πίνακα 4 και στο ιάγραµµα 9 που ακολουθούν απεικονίζεται η εκτίµηση της παραγόµενης ποσότητας xi
Πίνακας 4 : Εκτίµηση παραγόµενων αποβλήτων από τηλεοράσεις. Μέθοδος Supply Μέθοδος Supply A Έτος Τεµάχια Βάρος(kg) Τεµάχια Βάρος(kg) 22 213 5964 23 2481 69468 24 129 336252 25 35553 995478 2885 8654 26 523 145672 496 1145368 27 3882 186952 43735 122458 28 45224 126627 4517 1262996 29 4733 1325251 48413 1355564 21 5348 1497431 5246 1467368 211 55875 156454 55629 1557612 212 59711 167199 54691 1531348 213 61213 1713953 41563 1163764 214 18791 526148 215 492 114576 216 367 1276 18 16 14 12 Kg 1 8 Μέθοδος Supply Μέθοδος Supply A 6 4 2 22 23 24 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 ιάγραµµα 9 : Εκτίµηση παραγόµενων αποβλήτων από τηλεοράσεις. xii
Ποσότητες αποβλήτων από Η/Υ Έτος Παραγωγή αποβλήτων (τεµάχια) Παραγωγή αποβλήτων (κιλά) 2 12561 3142 21 1374 3435 22 1631 4775 23 259 5148 24 23829 595718 25 27765 69412 26 31834 795848 27 3636 99 28 4441 1113 29 48576 1214395 21 53243 133185 Για την εκτίµηση της παραγόµενης ποσότητας αποβλήτων από Η/Υ χρησιµοποιήθηκε, η προσεγγιστική µέθοδος και τα αποτελέσµατα απεικονίζονται στον Πίνακα 5 και στο ιάγραµµα 1 που ακολουθούν. Πίνακας 5: Εκτίµηση παραγόµενων αποβλήτων από Η/Υ. xiii
14 12 1 Kg 8 6 Estimate method 4 2 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 ιάγραµµα 1 : Εκτίµηση παραγόµενων αποβλήτων από Η/Υ. Όπως παρατηρείται από τα αποτελέσµατα που εξήχθηκαν, οι πωλήσεις και κατά επέκταση τα παραγόµενα απόβλητα, από τις 4 υπό εξέταση κατηγορίες (Η/Υ, φούρνοι µικροκυµάτων, πλυντήρια, τηλεοράσεις) παρουσιάζουν αυξητική τάση, ενώ για τα ψυγεία δεν είναι εµφανής µια αντίστοιχη αυξητική τάση, γεγονός που απεικονίζει µεγαλύτερο βαθµό κορεσµού της αγοράς από τις συσκευές ψύξης, σε σχέση µε τις άλλες κατηγορίες που εξετάζονται. Επιπλέον, στον Πίνακα 11 απεικονίζεται ο µέσος όρος παραγωγής ΑΗΗΕ ανά κάτοικο και ανά έτος, για τις 5 κατηγορίες συσκευών που εξετάσθηκαν. Πίνακας 1 : Παραγωγή ΑΗΗΕ ανά έτος και ανά κάτοικο. ιάρκεια Μέθοδος Supply Mέθοδος Supply A Προιόν ετών Kg/κάτοικο/έτος Kg/κάτοικο/έτος Ψυγεία (25-218) 1.2 1.13 Τηλεοράσεις (25-213) 1.76 1.61 Φούρνοι (21-214).27.25 Προσεγγιστική µέθοδος Kg/κάτοικο/έτος xiv
Πλυντήρια (24-217) 1.17 1.1 Η/Υ (2-23).55 H/Y (2-21) 1.1 Λαµβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η Κύπρος πρέπει να προσεγγίσει τον ποσοτικό στόχο συλλογής των 4 kg/άτοµο/έτος το έτος 28, υπολογίσθηκε µε χρήση κατάλληλων µαθηµατικών µεθόδων η ετήσια παραγωγή ΑΗΗΕ ανά κάτοικο για το έτος αυτό (Πίνακας 11). Πίνακας 11: Εκτιµώµενη παραγωγή ΑΗΗΕ το έτος 28. Προϊόντα Παραγωγή ΑΗΗΕ (kg/κάτοικο.έτος) Ψυγεία 1.29 Φούρνοι.27 Πλυντήρια 1.3 Τηλεοράσεις 1.65 Η/Υ 1.44 Σύνολο 5.67 xv