ΚΤΙΡΙΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ & ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ & ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΠΗ ΔΡΟΥΤΣΑ, M.Sc. Φυσικός Περιβάλλοντος, Ειδικός Τεχνικός Επιστήμονας pdroutsa@meteo.noa.gr Ομάδα Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΟΕΕ) Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΑΑ) www.meteo.noa.gr www.energycon.org

ΑΣΧΗΜΑ ΝΕΑ για τα ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΚΤΙΡΙΑ - Καταναλώνουν το 40% της συνολικής ενέργειας - Ευθύνονται για το 35% τωνεκπομπώναερίωνθερμοκηπίου - 50% των εκπομπών SO 2, 35% των εκπομπών CO 2, - 25% των εκπομπών NOx και 10% των εκπεμπόμενων σωματιδίων - Καταναλώνουν το 35% των πρώτων υλών - Ευθύνονται για το 10-35% των δομικών αποβλήτων - Διαθέτουν Η/Μεγκαταστάσειςχαμηλήςαπόδοσης FINAL ENERGY CONSUMPTION EU-25 (2004) Transport Industry 31% 28% 28% 36% Power & Heat 40% CO 2 EMISSIONS EU-25 (2004) Services 7% Industry 15% U.S. Buildings 36% U.S. Primary Energy Consumption Households & Services 41% 37% Households 12% Transport 26%

ΚΑΛΑ ΝΕΑ για τα ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΚΤΙΡΙΑ - Σωστός σχεδιασμός (βιοκλιματικός σχεδιασμός) - Νέες πρακτικές κατασκευής, αποδοτικά υλικά, έλεγχος κατασκευής κτλ - Εγκατάσταση Η/Μ εγκαταστάσεων υψηλής απόδοσης και ΑΠΕ - Εφαρμογή Νομοθετικού Πλαισίου (εφαρμογή Ε.Ο. 91/2002, 32/2006) - Δημιουργία μηχανισμών ελέγχου Comparison of heating energy consumption applying the Danish thermal insulation regulation in each EU Member State (climate corrected) Source: DG TREN, EC

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ Το 2001 καταγράφηκαν περίπου 4 εκ. κτίρια 1981-1990 18% 1991-2001 11% <1919 5% 1919-1945 10% 1946-1960 17% Πλήρης μόνωση 10% Ελλιπής μόνωση 20% 1971-1980 19% 1961-1970 20% Χωρίς μόνωση 70% Νοσοκομεία 0.06% Γραφεία & Εμπορικά 2.7% Σχολεία 0.46% Ξενοδοχεία 0.82% Κατοικίες 76.97% Άλλες χρήσεις 18.99% Πηγή: ΕΣΥΕ 2006

Κτιριακός τομέας 25% ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ Eνεργειακό Ισοζύγιο 1980 Άλλες χρήσεις 8% Βιομηχανία 37% Κτιριακός τομέας 39% Eνεργειακό Ισοζύγιο 2003 Άλλες χρήσεις 3% Βιομηχανία 21% Μεταφορές 30% Μεταφορές 37% Ο μέσος ρυθμός αύξησης κατανάλωσης ενέργειας το 1980-2003 είναι 2,8%. Για τον κτιριακό τομέα πάνω από 7% % Κατανομή ρύπων CO2 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 1990 1995 2000 2005 2010* 2015* 2020* Κτιριακός τομέας Μεταφορές Βιομηχανία Λοιπές Χρήσεις Πηγή: ΥΠΑΝ 2006

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ Τα κράτη-μέλη στη B. Ευρώπη έχουν ήδη εφαρμόσει διάφορα οικονομοτεχνικά μέτρα, επιτυγχάνοντας μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης των κτιρίων για θέρμανση. Για παράδειγμα: Κατά μέσο όρο, τα νεόκτιστα κτίρια στην Ευρώπη είναι περίπου 60% πιο ενεργειακά αποδοτικά από εκείνα που έχουν κτιστεί πριν την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 70, και καταναλώνουν 28% λιγότερη ενέργεια από τα κτίρια που χρονολογούνται από το 1985. Η μεγαλύτερη βελτίωση παρατηρήθηκε μετά το 1990 ως αποτέλεσμα των αυστηρότερων μέτρων και της υιοθεσίας υψηλότερων ενεργειακών απαιτήσεων κατά τα μέσα της δεκαετίας του 90. Κτίρια που κτίστηκαν το 2002 καταναλώνουν 24% λιγότερο από εκείνα που κτίστηκαν το 1990.

Ετήσια κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση (πολυκατοικίες) 800 800 700 kwh/m 2 700 600 500 400 300 kwh/m 2 600 500 400 300 200 100 0 261.6 144.1 111.4 174.3 108.4 DK EL F PL Europe 200 100 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 Κτίρια Buildings DENMARK ΔΑΝΙΑ FRANCE ΓΑΛΛΙΑ HELLAS ΕΛΛΑΣ POLAND ΠΟΛΩΝΙΑ SWΕΛΒΕΤΙΑ ITZERLAND Πραγματική κατανάλωση 0.2000 0.1600 Κανονικοποιημένη κατανάλωση kwh/ m 2 ΒΗΘ 0.1200 0.0800 0.0400 0.0000 ΔΑΝ ΙΑ ΓΑΛ ΛΙΑ ΕΛ Λ ΑΣ ΠΟ ΛΩΝ ΙΑ ΕΛ ΒΕΤΙΑ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ EPBD 2002/91 : Ενεργειακή απόδοση κτιρίων Ιανουάριος 2006 - Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίου - Ελάχιστες απαιτήσεις (Δείκτης Ενεργειακής Απόδοσης - ΔΕΑ Κτιρίου) - Συστάσεις για οικονομικά αποδεκτές βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης - Υφιστάμενα και νέα κτίρια πρέπει να συμμορφώνονται με τους ΔΕΑ - Τακτική επιθεώρηση λεβήτων & εγκαταστάσεων κλιματισμού 2006/32 : Ενεργειακή απόδοση κατά την τελική χρήση. - Θέσπιση νομοθετικού πλαισίου για εξοικονόμηση ενέργειας κατά την τελική χρήση - Προώθηση τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας μέσω οικονομικών κινήτρων (άμεσων ή έμμεσων) - Σύσταση φορέα ελέγχου εφαρμογής των μέτρων Μάιος 2008

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ Αξιολόγηση της Ενεργειακής Απόδοσης Υφιστάμενων Κτιρίων Κατοικιες (EPA-ED) www.epa-ed.org EBM-Consult (NL) DBUR (DK) NOA (GR) OTB (NL) OOI (AU) Τριτογενής Τομέας (EPA-NR) www.epa-nr.org EBM-Consult (NL) Arsenal (AU) CSTB (FR) ENEA (IT) Fraunhofer (DE) TNO (NL) NOA (GR) OOI (AU) SBI (DK) Κοινή μεθοδολογία η οποία περιλαμβάνει ένα λογισμικό και όλα τα απαραίτητα εγχειρίδια για τους υπεύθυνους σχεδιασμού πολιτικής & εμπειρογνώμονες που ασχολούνται με την ενεργειακή πιστοποίηση υφιστάμενων κτιρίων στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Οδηγίας EC Directive 16 Dec 2002/91/EC Energy Performance of Buildings (EPBD)

Διαδικασία Υπολογισμών : Πρωτόκολλο Επιθεώρησης : Εισαγωγική Συνέντευξη : ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ περιλαμβάνει τους αλγόριθμους και την δομή του λογισμικού Περιλαμβάνει: Κατάλογομεόλαταδεδομέναπουπρέπεινασυλλεχθούνκατάτην επιθεώρηση του κτιρίου, με βοήθεια για την συγκέντρωση και επαλήθευσή τους Κατάλογομεόλατααπαραίτηταδεδομέναγιατολογισμικό Εθνικές παραδοχές για ελλιπή δεδομένα αλλά και εναλλακτικές λύσεις σε περίπτωση που δεν υπάρχει διαθέσιμο κάποιο στοιχείο Περιλαμβάνει λεπτομερείς πληροφορίες για το τι πρέπει να γίνει Πριν, Κατά την διάρκεια και Μετά από το στάδιο που προηγείται της επιθεώρησης, κατά το οποίο συλλέγονται βασικές πληροφορίες για το κτίριο και τον ιδιοκτήτη

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Βιβλιοθήκη Δεδομένα κτιρίου Εθνικές Βιβλιοθήκες Σταθερές μεθοδολογίας Μάσκα διαχείρισης δεδομένων Εισαγωγή τιμών Μηχανή υπολογισμών παραδοχές μηνιαίοι υπολογισμοί σύμφωνα με τους κανονισμούς CEN & καλές πρακτικές έλεγχος με Bestest & πιλοτικές εφαρμογές Αποτελέσματα Μάσκα διαχείρισης αποτελεσμάτων Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης Γενικά στοιχεία: κλιματιζόμενη επιφάνεια, αερισμός, εσωτερικές πηγές θερμότητας, Κτιριακό κέλυφος: αδιαφανή & διαφανή στοιχεία, μη θερμαινόμενοι χώροι Εγκαταστάσεις: HVAC, Παθητικά συστήματα: γεωμετρία & κατασκευή ηλιακών χώρων Ενεργητικά ηλιακά συστήματα: ηλιακοί συλλέκτες, ΦΒ. Φορτία & Καταναλώσεις σε μηνιαία και ετήσια βάση, Εκπομπές CO 2, Εξοικονόμηση (καυσίμων, ηλεκτρικής ενέργειας, εκπομπές CO 2 ), Περίοδος αποπληρωμής.

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ Υπολογισμοί βάσει των Ευρωπαϊκών Κανονισμών (CEN) : Περιγραφή υπάρχουσας κατάστασης του κτιρίου και υπολογισμός μηνιαίων φορτίων και ενεργειακής κατανάλωσης (για θέρμανση, ψύξη, ζεστό νερό χρήσης, φωτισμό και βοηθητικά Η/Μ συστήματα) Διαμόρφωση και αξιολόγηση σεναρίων επεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας Υπολογισμός θερμικής και ηλεκτρικής εξοικονομούμενης ενέργειας & μείωσης αερίων ρύπων. Υπολογισμός κόστους επεμβάσεων και χρόνου αποπληρωμής. Σενάρια που αξιολογούνται περιλαμβάνουν επεμβάσεις σε : Κέλυφος (εξωτερικοί τοίχοι, οροφή, δάπεδο, ανοίγματα) Η/Μεγκαταστάσεις(συστήματα θέρμανσης, ψύξης, ζεστού νερού χρήσης, κλιματιστικές μονάδες, φωτισμός, αυτοματισμοί), λαμβάνοντας υπόψη Ηλιακούς χώρους, Ηλιακούς συλλέκτες, Φωτοβολταϊκά και Συμπαραγωγή θερμικής & ηλεκτρικής ενέργειας.

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ - Εισαγωγή Δεδομένων

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ - Αποτελέσματα 1. Θέρμανση, Ψύξη & Ζεστό νερό χρήσης: απαιτούμενη ενέργεια 2. Κατανάλωση ενέργειας: μηνιαία κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας για θέρμανση & ψύξη 3. Αξιολόγηση επεμβάσεων / σεναρίων: εξοικονόμηση (καυσίμων, ηλεκτρικής ενέργειας, εκπομπές CO 2 ) και κόστος επένδυσης, περίοδος αποπληρωμής).

ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ & ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ BESTEST Θερμικά φορτία Ψυκτικά φορτία ΠΙΛΟΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Τέσερεις (4) χώρες (Αυστρία, Δανία, Ελλάδα και Ολλανδία) Έξι (6) κτίρια κατοικιών (μονοκατοικίες & πολυκατοικίες) Επτά (7) χώρες (Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Ιταλία και Ολλανδία) Είκοσι τέσσερα (24) κτίρια (γραφεία, σχολεία & νοσοκομεία)

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΞΟΡΥΞΗΣ & ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΚΤΙΡΙΑΚΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΠΟΔΟΣΗ Βασικοί στόχοι : Δημιουργία μεθοδολογίας συγκέντρωσης, ανάλυσης & εκμετάλλευσης ενεργειακών πιστοποιητικών κτιρίων. Υλοποίηση 12 Πιλοτικών Προγραμμάτων για την συλλογή δεδομένων και παρακολούθηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων. Συγκέντρωση όλων των διαθέσιμων δεδομένων σε μια κοινή Ευρωπαϊκή Βάση Δεδομένων Ενεργειακής Επιθεώρησης Κτιρίων. Ανάλυση και σύγκριση των δεδομένων http://env.meteo.noa.gr/datamine/

DATAMINE Η κοινή Βάση Δεδομένων περιλαμβάνει 255 παραμέτρους: Δεδομένα από τα ενεργειακά πιστοποιητικά (ημερομηνία έκδοσης πιστοποιητικού, ενεργειακή κατάταξη κτιρίου) Γενικές πληροφορίες κτιρίου (θέση, χρήση, κλιματιζόμενη επιφάνεια) Δεδομένα κελύφους (U-values, επιφάνειες, δομικά χαρακτηριστικά) Δεδομένα Η/Μ εξοπλισμού (συστήματα παραγωγής και διανομής θερμότητας, συστήματα κλιματισμού) Αποτελέσματα υπολογισμών ενεργειακών απαιτήσεων (φορτία θέρμανσης, ψύξης, ζεστού νερού χρήσης) Παραμέτρους πραγματικής λειτουργίας κτιρίου Κατανάλωση και παραγωγή ενέργειας Πρωτογενή ενέργεια, Εκπομπές CΟ 2, Επιτρεπόμενα όρια

(5) Γραφεία 2% ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Εισαγωγή και επεξεργασία δεδομένων από 250 ενεργειακές επιθεωρήσεις (2) Ξενοδοχεία 1% (4) Σχολεία (10) Νοσοκομεία 2% 4% Αεροδρόμια 13% (29) Κολυμβητήρια 3% (6) Γυμναστήρια (18) 8% κατανομή κτιρίων του δείγματος ανά τύπο κτιρίου Κατοικίες 67% (155) Πηγή: ΕΣΥΕ 2006 Νοσοκομεία 0.06% Γραφεία & Εμπορικά 2.7% Σχολεία 0.46% Ξενοδοχεία 0.82% Κατοικίες 76.97% Άλλες χρήσεις 18.99%

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Επιφάνεια (m 2 ) > 10000 > 5000 & <=10000 > 2500 & <=5000 > 1000 & <=2500 > 200 & <=1000 <=200 0 10 20 30 40 50 60 Έτος κατασκευής > 2000 2000 1980 46% Οικιακός τομέας Τριτογενής τομέας 1960 1940 1920 56% 1900 0 20 40 60 80

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 100 80 60 % 40 20 0 Σύνολο Οικιακός τομέας Τριτογενής τομέας Μέσο U value εξωτερικών τοίχων Πλήρης Μερική Καθόλου U <= 0.4 5% 0.7 0.4 < U <= 0.7 0.7 < U <= 1.0 12% 6% 1.0 < U <= 1.5 1.5 < U <= 2.0 20% 50% 83% U > 2.0 Σύνολο 8% 100% 0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 Επιφάνεια εξωτ. τοίχων (m2)

600 500 400 300 200 100 0 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 353.3 Κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση 500 222.0 125.1 129.7 105.9 52.4 64.4 66.9 400 300 200 100 Linear (ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ) Linear (ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ) 0 1860 1880 1900 1920 1940 1960 1980 2000 ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ kwh/m 2 Κατοικίες Γραφεία Σχολεία Νοσοκομεία Αεροδρόμια Ξενοδοχεία Γυμναστήρια Κολυμβητήρια 200 Εκπομπές CO 2 λόγω κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση 160 120 80 40 31.1 38.4 13.8 58.6 17.0 15.8 10.1 89.8 0 Κατοικίες Γραφεία Σχολεία Νοσοκομεία Αεροδρόμια Ξενοδοχεία Γυμναστήρια Κολυμβητήρια kg/m 2 kwh/m 2

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΚΤΙΡΙΩΝ Οικιακός Τομέας 0 50 100 150 200 250 300 Πραγματική κατανάλωση (kwh/m2) Κανονικοποιημένη κατανάλωση (kwh/m2) Γερμανία Ελλάδα Ολλανδία

Ευχαριστώ θερμά για την προσοχή σας... ΠΟΠΗ ΔΡΟΥΤΣΑ, M.Sc. Φυσικός Περιβάλλοντος, Ειδικός Τεχνικός Επιστήμονας pdroutsa@meteo.noa.gr Ομάδα Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΟΕΕ) Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΑΑ) www.meteo.noa.gr www.energycon.org Ερωτήσεις..