ιεθνής Σύµβαση CITES Αγάβες (AGAVACEAE)

ιεθνής Σύµβαση CITES Αγάβες (AGAVACEAE) Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Η παρούσα καταχώρηση, όπως φαίνεται και από τον τίτλο της, αφορά στην οικογένεια των Αγαβοειδών (AGAVACEAE) και δεν αποσκοπεί στην εισαγωγή νέων δεδοµένων στο ισχύον θεσµικό πλαίσιο. Σκοπό έχει την παροχή θεµατικών οδηγιών προς τις υπηρεσίες που εµπλέκονται µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην εφαρµογή της Σύµβασης και στην τήρηση των προβλεπόµενων από αυτήν διατάξεων ( ιαχειριστικές Αρχές CITES, λοιπές ασικές Υπηρεσίες, Τελωνειακές Αρχές κ.α.) και στοχεύει στην παροχή πληροφόρησης και εργαλείων που θα υποβοηθήσουν το έργο των ως άνω υπηρεσιών στην προσπάθεια άσκησης των καθηκόντων τους για την εφαρµογή των διατάξεων της Σύµβασης CITES. Β. Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΓΑΒΩΝ (AGAVACEAE): Η οικογένεια των αγαβών (Family: AGAVACEAE) περιλαµβάνεται στην τάξη LILIALES (order) του φυτικού βασιλείου (PLANTAE = FLORA) και απαριθµεί, σύµφωνα µε τα στοιχεία του UNEP-WCMC, 206 τάξα (είδη/ species, υποείδη/ subspecies, ποικιλίες/ varieties και µορφές/ forms) τα οποία κατανέµονται στα κάτωθι 9 γένη (GENERA). Βασίλειο/ Kingdom: ΦΥΤΑ/ PLANTAE Κλάση/ Class: LILIATAE Τάξη/Order: LILIALES Οικογένεια/ Family: ΑΓΑΒΕΣ / AGAVACEAE 1 Agave 6 Manfreda 2 Beschorneria 7 Nolina 3 Cordyline 8 Polianthes 4 Furcraea 9 Yucca 5 Hesperaloe Στην οικογένεια AGAVACEAE ανήκουν κυρίως παχύφυτα αειθαλή είδη µε ακιδωτό φύλλωµα. Ανθίζουν σε µεγάλη ηλικία, µία φορά σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Τα άνθη τους που είναι συνήθως κιτρινόλευκα και πανύψηλα, αποµυζούν όλη σχεδόν την ενέργεια του φυτού, τα οποία αµέσως µετά ξηραίνονται. Είναι φωτόφιλα είδη, µε µικρές απαιτήσεις σε νερό. Πολλαπλασιάζονται µε διαίρεση. Τα κυριότερα κέντρα εξάπλωσης της οικογένειας AGAVACEAE είναι οι τροπικές και υποτροπικές περιοχές της Νότιας Αµερικής αλλά τα συναντούµε και στα µεσογειακού τύπου οικοσυστήµατα σε αµµώδη ή βραχώδη εδάφη συνήθως κοντά στις ακτές. Πολλά γένη της οικογένειας έχουν σηµαντική οικονοµική αξία καθώς χρησιµοποιούνται για την παρασκευή οινοπνευµατοδών ποτών όπως η τεκίλα 1

και για την εξαγωγή ινών. Επίσης χρησιµοποιούνται ως καλλωπιστικά σε κήπους και ως ανεµοφράκτες. Το είδος Agave americana Αθάνατος, συναντάται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας σε αµµώδη ή βραχώδη εδάφη συνήθως κοντά στις ακτές. Ο αθάνατος είναι φυτό µε προέλευση τις Ν ΗΠΑ και το Μεξικό. Τον 16 ο αι. έφθασε στην Ευρώπη και έκτοτε εγκλιµατίστηκε κυρίως στο µεσογειακό κλίµα σε τέτοιο βαθµό ώστε σήµερα να θεωρείται χαρακτηριστικό φυτό του µεσογειακού τοπίου. Agave americana (Αθάνατος) ΦΩΤΟ.: Ζαχαρίας Πρωϊµάκης (Νήσος Αίγινα) Γ.1 Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΩΝ ΑΓΑΒΩΝ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΑΣΗ CITES : Από τα γένη της οικογένειας AGAVACEAE όπως εκτέθηκαν ανωτέρω, στα Παραρτήµατα της Σύµβασης CITES και στους Πίνακες των εφαρµοστικών αυτής Κανονισµών της Ε.Ε. περιλαµβάνονται µόνο είδη των γενών Agave, Nolina και Yucca. Όπως θα έχετε διαπιστώσει από το Παράρτηµα της Σύµβασης CITES, τα είδη που περιλαµβάνονται στο Παράρτηµα ΙΙ είναι τα Agave victoriae-reginae, Nolina interrata και Yucca queretaroensis, ενώ στο Παράρτηµα Ι περιλαµβάνεται το είδος Agave parviflora. Από το Παράρτηµα εξάλλου του Κανονισµού (ΕΚ) 338/1997 -όπως αυτό αντικαταστάθηκε στο σύνολό του από το παράρτηµα του Κανονισµού (ΕΕ) 1320/2014- θα έχετε επίσης διαπιστώσει ότι τα είδη Agave victoriae-reginae, Nolina interrata και Yucca queretaroensis περιλαµβάνονται στον Πίνακα Β, ενώ το είδος Agave parviflora περιλαµβάνεται στον Πίνακα Α. Ενώ δύο ακόµη 2

είδη της οικογένειας των Αγάβων που δεν περιλαµβάνονται στα παραρτήµατα CITES, έχουν συµπεριληφθεί στον Πίνακα του Κανονισµού. Πρόκειται για τα είδη: Calibanus hookeri και Dasylirion longissimum (πριν ταξινοµηθέντα στην οικογένεια Dracaenaceae). Όπως γνωρίζετε και έχει αναφερθεί και στο παρελθόν, η χώρα µας εφαρµόζει, σ ότι αφορά τις δεσµεύσεις και υποχρεώσεις που αποδέχθηκε προσχωρώντας στη Σύµβαση CITES, τους σχετικούς -µε τη Σύµβαση- Κανονισµούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι επιβάλλουν αυστηρότερα µέτρα προστασίας και διακίνησης των ειδών CITES. Κατά συνέπεια, προκειµένου να διαπιστώσετε πως θα αντιµετωπίσετε µια περίπτωση που έχει να κάνει µε κάποιο συγκεκριµένο είδος της οικογένειας AGAVACEAE, θα πρέπει πρώτιστα να ανατρέξετε στους Πίνακες του Παραρτήµατος του Κανονισµού 338/1997 όπως ισχύει κάθε φορά [στην παρούσα χρονική στιγµή στους πίνακες του Καν. (ΕΕ) 1320/2014] για να διαπιστώσετε σε ποιόν Πίνακα το είδος αυτό έχει καταλογογραφηθεί. Σηµαντικό είναι να γίνει κατανοητό ότι υπάρχουν ορισµένες εξαιρέσεις για συγκεκριµένα µέρη ή τρόπους παραγωγής κ.λ.π από τα υπαγόµενα στο Παράρτηµα ΙΙ της Σύµβασης και στον Πίνακα Β του Κανονισµού της Ε.Ε. είδη, για τα οποία δεν έχει εφαρµογή η Σύµβαση CITES και οι εφαρµοστικοί αυτής Κανονισµοί της Ε.Ε. Οι εξαιρέσεις αυτές προκύπτουν από τους αριθµούς και τα σύµβολα που έχουν τεθεί µετά την επιστηµονική ονοµασία των ειδών, η επεξήγηση των οποίων δίνεται στις Ερµηνευτικές Σηµειώσεις των σχετικών Παραρτηµάτων. Κατά συνέπεια: σύµφωνα µε την ένδειξη #4 του Κανονισµού της Ε.Ε. (που είναι ταυτόσηµη µε την ένδειξη #4 της Σύµβασης) : δεν υπόκεινται στις διατάξεις του Κανονισµού και της Σύµβασης CITES (αντιµετωπίζονται δηλαδή ως είδη µη cites Non cites): o σπέρµατα, σπόρια και γύρη. o αρτίφυτα ή καλλιέργειες ιστών in vitro, σε στερεό ή υγρό περιβάλλον, µεταφερόµενες εντός αποστειρωµένων δοχείων o δρεπτά άνθη τεχνητώς αναπαραχθέντων φυτών Σχετικές επίσης είναι οι παρεκκλίσεις που αφορούν στα δείγµατα που έχουν αναπαραχθεί τεχνητά και για τις οποίες παραπέµπουµε στις διατάξεις: του άρθρου 7 παρ. 1 του Κανονισµού (ΕΚ) 338/1997 και του άρθρου 56 του Κανονισµού (ΕΚ) 865/2006, όπως τροποποιήθηκε συµπληρώθηκε µε τον Κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 100/2008, τον Κανονισµό (ΕΕ) αριθ. 791/2012 και τον Εκτελεστικό Κανονισµό (ΕΕ) αριθ. 792/2012 και ισχύει. Στον Κατάλογο που ακολουθεί παρουσιάζονται ανακεφαλαιωτικά τα είδη των αγαβών (που αποτελούν αντικείµενο της Σύµβασης CITES), µε τις αντίστοιχες ενδείξεις σε ποιο Παράρτηµα της Σύµβασης και σε ποιο Πίνακα του Κανονισµού της Ε.Ε. υπάγεται το κάθε είδος: 3

Ανώτερη ταξινοµική βαθµίδα (παρατίθεται για λόγους ταξινοµικούς µόνο) AGAVACEAE ΑΓΑΒΕΣ (AGAVACEAE) (Αθάνατοι) Επιστηµονική ονοµασία ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΥΜΒΑΣΗΣ CITES «για το διεθνές εµπόριο των ειδών της άγριας πανίδας και χλωρίδας που κινδυνεύουν να εξαφανισθούν» κυρωθείσης µε το Ν.2055/1992 (ΦΕΚ 105/τ.Α /30-06- 1992) ΠΙΝΑΚΑΣ (Εφαρµοστικού της Σύµβασης CITES) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) 338/1997 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 9ης εκεµβρίου 1996 «για την προστασία των ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας µε τον έλεγχο του εµπορίου τους» (L 61/03-03- 1997), όπως τροποποιήθηκε µε τον ΚΑΝ. (ΕΕ) 1320/2014 Κοινή ονοµασία ΑΓΑΥΕΣ, ΑΘΑΝΑΤΟΙ, ΓΙΟΥΚΕΣ Agave parviflora I A Santa Cruz striped agave Agave victoriaereginae II # 4 Β # 4 Queen Victoria agave Calibanus hookeri - Mexican boulder Dasylirion - Beargrass longissimum Nolina interrata II Β San Diego bear-grass Yucca II Β Γιούκα του queretaroensis Λουτζάν Υπενθυµίζεται ότι η εφαρµογή της Σύµβασης CITES και των σχετικών µε αυτήν Κανονισµών (ΕΚ και ΕΕ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ανατεθεί στα αρµόδια διαχειριστικά όργανα CITES, τις δασικές και τελωνειακές αρχές του Κράτους [βλέπε και άρθρο 4 ΚΥΑ 285/τ.Β /13-02-2013)], που κατά την άσκηση των αρµοδιοτήτων τους οφείλουν να διασφαλίζουν την απαρέγκλιτη τήρηση των προβλεπόµενων από το ισχύον θεσµικό πλαίσιο διατάξεων, ακολουθώντας τις επιβεβληµένες κατά περίπτωση διαδικασίες. Υπενθυµίζεται επίσης ότι σύµφωνα µε το άρθρο 8 παρ. 1 του Καν. (ΕΚ) 338/97: «Η αγορά, η προσφορά προς αγορά, η απόκτηση για εµπορικούς σκοπούς, η έκθεση για εµπορικούς σκοπούς, η χρησιµοποίηση για κερδοσκοπικό σκοπό και η πώληση, η κατοχή µε σκοπό την πώληση, η προσφορά προς πώληση ή η µεταφορά προς πώληση δειγµάτων ειδών του παραρτήµατος (Πίνακα) Α απαγορεύονται». Οι παρεκκλίσεις από την διάταξη αυτή, που προβλέπονται 4

από το άρθρο 8 παρ. 3 του ως άνω Κανονισµού, προϋποθέτουν τη χορήγηση σχετικού πιστοποιητικού από την αρµόδια διαχειριστική αρχή CITES. Γ.2 ΜΗ CITES ΕΙ Η ΑΓΑΒΟΕΙ ΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ (ΑΠΛΗ) Α ΕΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ, ΕΞΑΓΩΓΗΣ Κ.Λ.Π., σύµφωνα µε το άρθρο 8 285/τ.Β /13-02-2013): Όπως θα έχετε διαπιστώσει και από τον κατάλογο (µε τα µη CITES προστατευτέα είδη άγριας πανίδας και χλωρίδας) που συνοδεύει την αριθ. 127703/602/18-02-2013 διευκρινιστική εγκύκλιό µας, απόσπασµα του οποίου παρατίθεται παρακάτω, στο πεδίο εφαρµογής του άρθρου 8 της ΚΥΑ 285/τ.Β /13-02-2013), περιλαµβάνονται τα παρακάτω είδη αγαβοειδών (για τα οποία απαιτείται «απλή άδεια» εισαγωγής, εξαγωγής κ.λ.π.): Κατά συνέπεια, για την ειγαγωγή, εξαγωγή κ.λ.π. οποιουδήποτε τύπου δείγµατος αυτών απαιτείται απλή άδεια της αρµόδιας διαχειριστικής αρχής CITES. Ο εκάστοτε ενδιαφερόµενος που υποβάλλει αίτηση για έκδοση τέτοιας άδειας, οφείλει να συνυποβάλλει αποδεικτικά έγγραφα της νόµιµης κατοχής των δειγµάτων, ανάλογα µε το κατά περίπτωση του είδους αγαβοειδούς ισχύον καθεστώς προστασίας. Απόσπασµα από τον επισυναφθέντα στο αριθµ. 127703/602/18-02-2013 έγγραφο Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής, κατάλογο µε τα ΜΗ CITES ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΑ ΕΙ Η ΑΓΑΒΟΕΙ ΩΝ 5

(Επισυναπτόµενο στην αριθµ. 127703/602/18-02-2013 εγκύκλιο Υ.Π.Ε.Κ.Α.) ΜΗ CITES ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΕΑ ΕΙ Η ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙ ΑΣ ΚΑΙ ΧΛΩΡΙ ΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΗ CITES περίπτωση δ1 ΜΗ CITES ΕΙ Η του περίπτωση δ2 Β 285) ΜΗ CITES περίπτωση δ3 ΜΗ CITES περίπτωση δ4 Β 285) ['Ητοι µη CITES είδη της Β 285) Β 285) [Ήτοι µη CITES είδη παραγράφου 2 του ['Ητοι µη CITES είδη ['Ητοι µη CITES είδη του Παραρτήµατος Ι άρθρου 1 αριθ. του Παραρτήµατος ΙV των Πινάκων Α και Β της Κ.Υ.Α. αριθ. Η.Π. της Κ.Υ.Α. αριθ. του Π.. 67/1981(Α 414985/29-11-1985 (Β 37338/1807/Ε/103/01-09- 33318/3028/11-12- 23) «Περί προστασίας 757) «Μέτρα 2010 (Β 1495) 1998 (Β 1289) της αυτοφυούς διαχείρισης της «Καθορισµός µέτρων και «Καθορισµός µέτρων Χλωρίδος και Άγριας άγριας διαδικασιών για τη και διαδικασιών για Πανίδος και πτηνοπανίδας», όπως διατήρηση της άγριας τη διατήρηση των καθορισµού αρχικά ορνιθοπανίδας και των φυσικών οικοτόπων διαδικασίας τροποποιήθηκε µε την οικοτόπων/ενδιαιτηµάτων (ενδιαιτηµάτων) συντονισµού και ΚΥΑ αριθ. 366599/16- της, σε συµµόρφωση µε καθώς και της άγριας Ελέγχου της Ερεύνης 12-1996 (Β 1188) και τις διατάξεις της Οδηγίας πανίδας και επ αυτών», όπως αργότερα µε την ΚΥΑ 79/409/ΕΟΚ, Περί χλωρίδας», όπως διορθώθηκε µε το αριθ. 294283/23-12- διατηρήσεως των άγριων τροποποιήθηκε µε την ΦΕΚ Α 43/1981 και 1997 (Β 68/1998) πτηνών, του ΚΥΑ αριθ. Η.Π. τροποποιήθηκε µε το «Μέτρα διαχείρισης Ευρωπαϊκού Συµβουλίου 14849/853/Ε103/04-04- Π..256/1987 (Α της άγριας της 2ας Απριλίου 1979, 2008 (Β 645) 114)] πτηνοπανίδας, σε όπως κωδικοποιήθηκε µε «Τροποποίηση των συµµόρφωση µε τις την οδηγία υπ αριθ. οδηγίες 94/24/ΕΚ του 2009/147/ΕΚ»] 33318/3028/1998 Συµβουλίου και 91/244/ΕΟΚ 97/49/ΕΚ της Επιτροπής», η οποία και κατήργησε την αµέσως προηγούµενη ΚΥΑ κοινών υπουργικών αποφάσεων (Β 1289) και υπ αριθ. 29459/1510/2005 κοινών υπουργικών αποφάσεων (Β 992), (αριθ. 366599/16-12- σε συµµόρφωση µε 1996)] διατάξεις της οδηγίας 2006/105 του Συµβουλίου της 20ης Νοεµβρίου 2006 της Ευρωπαϊκής Ένωσης»] ANGIOSPERMAE AGAVACEAE Dracaena draco ΧΛΩΡΙ Α (FLORA) ΜΗ CITES περίπτωση δ5 Β 285) ['Ητοι µη CITES είδη των Παραρτηµάτων Ι, ΙΙ και ΙΙΙ της Σύµβασης για τη διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος στην Ευρώπη (Σύµβαση της Βέρνης), που κυρώθηκε µε το Ν. 1335/83 (Α 32), όπως τα παραρτήµατα τροποποιήθηκαν από1.3.2002 και ισχύουν] Στην σύγχρονη εποχή της κοινωνίας της πληροφόρησης και του διαδικτύου, είναι πολύ εύκολο, ανατρέχοντας στους κατάλληλους δικτυακούς τόπους (http://www.google.com, http://www.cites.org, http://www.unep-wcmc.org), να συλλέξετε εικόνες και πληροφορίες για οποιοδήποτε είδος. 6