Επιχειρηματική Περιβαλλοντική Συμπεριφορά Διάλεξη 1 & 2: Μεταβλητές, κλίμακες μέτρησης, Γραφικές απεικονίσεις και Δειγματοληψία Αν. Καθηγητής ΔΠΘ Κων/νος Τσαγκαράκης Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 16:00-22:00 Ώρα για εξ αποστάσεως συνεργασία Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 12:00-14:00 Μέσο επικοινωνίας: Τηλέφωνο 25410 79397 ή skype: konstantinos.tsagarakis
ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Για τη μέτρηση της στάσης των πολιτών ως προς αντικείμενο ή φαινόμενο μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορες κλίμακες. Α. Ανοικτού τύπου (Ηλικία, άλλο, δώστε ορισμό, ) Β. Κλειστού τύπου 1. Κλίμακα Likert 2. Κλίμακα σπουδαιότητας 3. Κλίμακα σημαντικού διαφορικού και πολλές άλλες
1. ΚΛΙΜΑΚΑ LIKERT Ο ερωτώμενος καλείται να δηλώσει βαθμό συμφωνίας ή διαφωνίας με μια σειρά προτάσεων σχετικά με το αντικείμενο του ενδιαφέροντος. Το αγαθό Χ Διαφωνώ απόλυτα Διαφωνώ Ούτε συμφωνώ Ούτε διαφωνώ Συμφωνώ Συμφωνώ απόλυτα 1. Είναι καλής ποιότητας 2. Έχει καλή τιμή 3. Έχει καλή συσκευασία
2. ΚΛΙΜΑΚΑ ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑΣ Χαρακτηριστικό Καθόλου σημαντικό Λίγο σημαντικό Πολύ σημαντικό Πάρα πολύ σημαντικό 1. Ποιότητα 2. Μέγεθος 3. Μάρκα 4. Τιμή
3. ΚΛΙΜΑΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΥ ΔΙΑΦΟΡΙΚΟΥ Διπολικές/αντίθετες φράσεις Ο πολιτικός Χ είναι Έντιμος Ανέντιμος Ασυνεπής Συνεπής Αξιόπιστος Αναξιόπιστος Παραδοσιακός Σύγχρονος Χωρίς γνώσεις Με γνώσεις
4. Κλίμακα Stapel Το αγαθό Χ είναι +3 +3 +3 +2 +2 +2 +1 +1 +1 Ακριβό 0 Ποιοτικό 0 Ανθεκτικό 0-1 -1-1 -2-2 -2-3 -3-3
5. Κλίμακα σταθερού αθροίσματος Αγαθό Χ Ποιότητα Ασφάλεια Μάρκα Τιμή Σύνολο 100 10
6. Κλίμακα Κατάταξης Τιμή Ασφάλεια Αξιοπιστία Χώρα προέλευσης Οικονομία Μάρκα
7. Άλλες κλίμακες Πώς θα αξιολογούσατε τη γεύση του Χ αγαθού; Άριστη Κακή Άριστη Πολύ καλή Καλή Αποδεκτή Κακή Πολύ κακή
8. Συγκριτική κλίμακα J K L 1 2 3
http://www.hr-survey.com/pfratingscales.htm 11
http://www.hr-survey.com/pfratingscales.htm 12
http://www.hr-survey.com/pfratingscales.htm 13
http://www.hr-survey.com/pfratingscales.htm 14
Αποφάσεις σχεδιασμού στις κλίμακες μέτρησης Αριθμός κατηγοριών απαντήσεων Ισορροπημένη - μη ισορροπημένη κλίμακα Μονός ζυγός αριθμός κατηγοριών Αναγκαστική μη αναγκαστική επιλογή
Σχεδίαση Ερωτηματολογίου για Διαβούλευση
Τίτλος logoστοιχεία και πληροφορίες φορέα και ερευνητή 17
Εισαγωγικό σημείωμα Ομαδοποίηση ερωτήσεων 18
Παραδείγματα ερωτήσεων 19
Παραδείγματα ερωτήσεων 20
Κλίμακες μέτρησης 1. Ονομαστική (Nominal) Φύλο Άνδρας Γυναίκα Καταγωγή Ξάνθη Ροδόπης Έβρος
Κλίμακες μέτρησης 2. Βαθμική, Τακτική, ή Κλίμακα Κατάταξης (Ordinal) Πόσο πληροφορημένος/η είστε όσον αφορά τα αιολικά πάρκα; Απόλυτα πληροφορημένος Πολύ καλά πληροφορημένος Καλά πληροφορημένος Λίγο πληροφορημένος Πολύ λίγο πληροφορημένος Καθόλου πληροφορημένος
Κλίμακες μέτρησης 3. Αριθμητική (Scale) Ηλικία...
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Επιλογή των ερωτώμενων από τους οποίους θα συγκεντρωθούν τα στοιχεία. Μια προσέγγιση είναι η Απογραφή πληθυσμού (census): Αυτό περιλαμβάνει την διαδικασία να ερωτηθούν όλοι που θεωρούνται κατάλληλοι για να συμμετάσχουν στην έρευνα..μια άλλη προσέγγιση Δείγμα (sample): Είναι συνήθως αδύνατο σαν συμπληρωθεί από όλο τον πληθυσμό επομένως επιλέγεται ένα δείγμα. Ο ερευνητής θα πρέπει να εξάγει συμπεράσματα με βάση το δείγμα του πληθυσμού και να φροντίσει ώστε να είναι αντιπροσωπευτικό
Γιατί Δείγμα; Είναι αδύνατο να συγκεντρωθούν στοιχεία από το σύνολο του πληθυσμού και ιδιαίτερα σε έρευνες που αφορούν περιβαλλοντικά αγαθά. Η επιλογή της δειγματοληψίας έχει 1. Κόστος Το κόστος συλλογής δεδομένων όταν επιδιώξουμε απογραφή μπορεί να ξεπερνά κατά πολύ την αξία των δεδομένων. 2. Χρόνος Καθυστέρηση λήψης απόφασης, μπορεί να μην έχει νόημα. 3. Ακρίβεια Ένας προσεκτικός σχεδιασμός τα έρευνας σε σχέση με την δειγματοληψία μπορεί να μειώσει τα συστατικά σφάλματα.
Ορισμός Πληθυσμού Ο πληθυσμός ορίζεται από 4 παραμέτρους 1) το στοιχείο 2) τη μονάδα δειγματοληψίας 3) την έκταση, και 4) το χρόνο Παράδειγμα: ο ερευνητής ενδιαφέρεται να μελετήσει τις περιβαλλοντικές συμπεριφορές των μαθητών που κατοικούν στην Θράκη Στοιχείο: Όλοι οι μαθητές ηλικίας 7-18 ετών που κατοικούν στη Θράκη Μονάδα δειγματοληψίας: Διαμένον σε οικισμούς που έχουν σύστημα ανακύκλωσης Έκταση: Θράκη Χρόνος: Από 1/3-31/7/2017 26
Πλαίσιο δείγματος Οι κατάλογοι που περιλαμβάνουν όλους τους δυνητικούς ερωτώμενους από όπου θα επιλεγεί το δείγμα (μόνο όταν έχουμε δείγμα πιθανότητας). Δύσκολα ένας κατάλογος θα περιλαμβάνει όλους τους δυνητικούς ερωτώμενους. Οι χάρτες πόλεων αποτελούν χρήσιμα πλαίσια δείγματος. Σε μια πόλη σε ένα δείγμα σχολείων μπορούν να επιλεγούν οι μαθητές που θα συμμετάσχουν στην έρευνα. 27
Μονάδα δειγματοληψίας νοικοκυριό, επιχείρηση, οργανισμός, που περιέχει στοιχεία, δηλ. περιλαμβάνει τους δυνητικούς ερωτώμενους, του πληθυσμού από όπου θα ληφθεί το δείγμα. 28
Μέθοδος δειγματοληψίας Μέθοδοι δειγματοληψίας Δείγμα μη πιθανότητας Συμβατικό δείγμα Υποκειμενικό δείγμα Δείγμα ποσοστών Δείγμα πιθανότητας Απλό τυχαίο δείγμα Στρωματοποιημένο δείγμα Δείγμα βάσει ομάδων 29
Δείγμα μη πιθανότητας Στηρίζεται στην κρίση του ερευνητή. Μπορεί να αποδειχθεί σωστή και τα αποτελέσματα του δείγματος της έρευνας να αντιπροσωπεύουν σε μεγάλο βαθμό τον πληθυσμό. Δεν μπορούμε πάντα να ξέρουμε εάν είναι αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού. Μέθοδοι Έρευνας Αγοράς, ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΒΛΑΣΗΣ 30
Δείγμα μη πιθανότητας Συμβατικό δείγμα: Η επιλογή των μελών του δείγματος γίνεται με μοναδικό κριτήριο την ευκολία. Ο ερευνητής επιλέγει τα πιο εύκολα προσπελάσιμα στοιχεία του πληθυσμού να συμμετάσχουν στο δείγμα, Υποκειμενικό δείγμα: Η επιλογή του δείγματος γίνεται με βάση την κρίση κάποιου ειδικού ότι συγκεκριμένα στοιχεία του πληθυσμού θα είναι καλοί πληροφοριοδότες, π.χ. η επιλογή πόλεων για τη διενέργεια δοκιμαστικών αγορών, η επιλογή καταστημάτων για την τοποθέτηση νέον προϊόντων στη δοκιμαστική φάση της αγοράς. Χρησιμοποιούνται για εξερευνητικές μελέτες. Ειδική κατηγορία υποκειμενικού δείγματος είναι το δείγμα χιονοστιβάδας (οι ερωτώμενοι υποδεικνύουν άλλους). Δείγμα ποσοστών: Ο ερευνητής επιλέγει ένα δείγμα όμοιο προς τον πληθυσμό με βάσει διάφορα προκαθορισμένα χαρακτηριστικά ελέγχου. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι κυρίως δημογραφικά. Για να είναι δυνατή η χρήση του δείγματος των ποσοστών απαιτείται: Γνώση των ποσοστών / αναλογιών των χαρακτηριστικών ελέγχου του πληθυσμού. Τα χαρακτηριστικά ελέγχου να σχετίζονται άμεσα με τις άλλες μεταβλητές της έρευνας. Τα χαρακτηριστικά ελέγχου να είναι περιορισμένα στον αριθμό. 31
Π.χ. έρευνα Χαρακτηριστικά ελέγχου: φύλο, ηλικία Φύλο: Αγόρι και κορίτσι Ηλικία: >12, <12 >12 <12 Αγόρι 1 3 Κορίτσι 2 4 Έστω ότι το μέγεθος του δείγματος πρέπει να είναι 500. Έστω ότι θα πρέπει κάθε κελί να αντιπροσωπεύει τα εξής ποσοστά. 40% 20% 30% 10% έτσι θα έχουμε 500x0,4=200 500x0,2=100 500x0,3=150 500x0,1=50 32 500
Δείγμα πιθανότητας Κάθε στοιχείο πληθυσμού έχει γνωστή και μη μηδενική πιθανότητα να συμπεριληφθεί στο δείγμα, οι πιθανότητες αυτές μπορεί να μην είναι ίσες είναι όμως γνωστές. Ο ερευνητής μπορεί να υπολογίσει το δειγματοληπτικό σφάλμα, που αφορά τον υπολογισμό της έκτασης της διαφοράς που υπάρχει μεταξύ του πληθυσμού και του δείγματος. Αυτό αποτελεί και το μοναδικό πλεονέκτημα σε σχέση με τα δείγματα μη πιθανότητας. Δείγματα πιθανοτήτων δεν εξασφαλίζουν πάντα ότι είναι αντιπροσωπευτικά του πληθυσμού. Απλό τυχαίο δείγμα: Κάθε στοιχείο του πληθυσμού έχει γνωστή και ίση πιθανότητα να επιλεγεί, συνήθως με χρήση προγραμμάτων Η/Υ, ή πίνακα τυχαίων αριθμών. Μέθοδοι Έρευνας Αγοράς ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΒΛΑΣΗΣ 33
Δείγμα πιθανότητας Στρωματοποιημένο δείγμα: περιλαμβάνει πρώτα τον διαχωρισμό του πληθυσμού σε πλήρης αμοιβαία αποκλειόμενες μονάδες. Στη συνέχεια επιλογή από κάθε ομάδα ενός απλού τυχαίου δείγματος. Αναλογικό δείγμα (20% στοιχείων πληθυσμού- στο δείγμα το 20 των στοιχείων προέρχεται από αυτή την ομάδα, μη αναλογικό δείγμα (συντελεστής στάθμισης που αντικατοπτρίζει το βαθμό σπουδαιότητας [υπάρχουν τρόποι, πολύ προωθημένο] κάθε ομάδας). Έστω ότι η πρέπει να είναι η=100 Το στρωματοποιημένο δείγμα παρέχει περισσότερες πληροφορίες για κάθε ομάδα χωριστά, επιτυγχάνεται μεγαλύτερη ακρίβεια άρα και μικρότερο μέγεθος δείγματος αλλά και αυξημένο κόστος γιατί απαιτείται ύπαρξη πλαισίου δειγματοληψίας για κάθε ομάδα χωριστά. 34
Δείγμα πιθανότητας Δείγμα βάσει ομάδων: Ο ερευνητής προχωράει στη διάσπαση του πληθυσμού σε ομάδες και στη συνεχεία επιλέγει τυχαία ένα υποσύνολο των ομάδων αυτών. Μπορεί στη συνέχει να επιλέξει στο δείγμα όλα τα μέλη των επιλεγμένων ομάδων ή δείγμα στοιχείων (πιθανότητας) από κάθε επιλεγμένη ομάδα. Εδώ επιλέγονται δείγματα ομάδων και όχι δείγμα στοιχείων όπως στο στρωματοποιημένο δείγμα. Στο δείγμα ομάδων οι ομάδες κοιτάμε να είναι όσο το δυνατό πιο ανομοιογενής για να αντανακλούν την ποικιλομορφία των στοιχείων του πληθυσμού. Στο προηγούμενο παράδειγμα. Επιλέγουμε τυχαία 2 τμήματα. Έπειτα μπορούμε να πάρουμε συνέντευξη από όλους τους μαθητές των 2 τμημάτων ή από ένα μαθητών φοιτητών από το κάθε τμήμα χωριστά. π.χ. Ορισμός οικοδομικών τετραγώνων σαν ομάδες Αρίθμηση οικοδομικών τετραγώνων Επιλογή τυχαία δείγματος τετραγώνων α) συνεντεύξεις από όλα τα νοικοκυριά των τετραγώνων, ή β) συνέντευξη από κάποια νοικοκυριά από το κάθε τετράγωνο. Έχει μειωμένο κόστος αλλά μικρότερη ακρίβεια 35
DATA Visualization
http://www.wordle.net/
Εργασία 1 Χρησιμοποιήστε την online εφαρμογή http://www.wordle.net/ για να φτιάξετε 1 γράφημα. Ακολουθεί παράδειγμα.
39
40
41
42
43
44
45
Κωδικοποίηση Μεταβλητών Για την εισαγωγή των μεταβλητών σε ένα λογισμικό με σκοπό την στατιστική επεξεργασία, θα πρέπει να υπάρξει η σχετική κωδικοποίηση με στόχο Την ευκολία και ταχύτητα εισαγωγής των δεδομένων Θα ακολουθήσει παράδειγμα ερωτηματολογίου (βλέπε e-class Questionaire DEYAX.pdf).
1. Κωδικοποίηση ordinal μεταβλητής Δίνουμε μια αύξουσα αρίθμηση, ξεκινώντας από 0 (ή 1), και συνήθως με θετική την αυξητική φορά της ερώτησης PRO 4 3 2 1 0 Επίσης, δίνουμε ένα όνομα στην μεταβλητή
2. Κωδικοποίηση διχοτομικών μεταβλητών Δίνουμε την τιμή 1 εάν έχουμε επιλογή και ο εάν δεν έχουμε. 1 x 0 1 x 0 1 x 1 x 1 x 1 x 0 1 x 0 0.act1. act2. act3. act4. act5. act6. act7. act8. act9. act10. act11. act12
3. Κωδικοποίηση διχοτομικών μεταβλητών (Ναι-ΌΧΙ) Δίνουμε την τιμή 1 εάν έχουμε καταφατική απάντηση και 0 εάν έχουμε αρνητική. INFO 1 x USE x 0
4. Κωδικοποίηση scale μεταβλητών Χρειάζεται; BILL CM.φυσικά όχι
5. Κωδικοποίηση μεταβλητών συνέχεια QUAR 1 2 3 4 FRE x x 1 1 3 6 12 TARIF1 TARIF2 TARIF3 TARIF4
5. Κωδικοποίηση μεταβλητών συνέχεια x x 1 SOC1 SOC2 SOC4 SOC5 SOC3 x x 1 SEW2 SEW1 SEW3
Ενημερωτικό Σημείωμα Τι χρειάζεται;
Ενημερωτικό Σημείωμα..συνέχεια
Ενημερωτικό Σημείωμα..συνέχεια
5. Κωδικοποίηση μεταβλητών συνέχεια RED 1 0 1 x 0 1 x 0 1 x 1 x 1 x 1 x 0 1 x 0 0.NACT1. NACT2. NACT3. NACT4. NACT5. NACT6. NACT7. NACT8. NACT9. NACT10. NACT11. NACT12
5. Κωδικοποίηση μεταβλητών συνέχεια QUAL DRINK 4 3 2 1 0 3 2 1 0 COOK 3 2 1 0 TURB SMELL TASTE ELSE 0 1 2 3 0 1 2 3 0 1 2 3 0 1 2 3 PRESURE
5. Κωδικοποίηση μεταβλητών συνέχεια IMPR1 IMPR2 IMPR3 IMPR4 IMPR5 x x 1 IMPR1_COST SUPL1 SUPL2 SUPL3 SUPL4 SUPL5 x x SUPL3_S SUPL4_S SUPL2_L SUPL1_L SUPL1_COST SUPL2_COST 1
5. Κωδικοποίηση μεταβλητών συνέχεια W 0 1 2 3 INFO1 INFO2 INFO3 x x 1 INFO4 INFO5 INFO6 D60_2000 1 0
5. Κωδικοποίηση μεταβλητών συνέχεια, τι παρατηρείτε; x x 1 REAS1 REAS2 REAS3 REAS4 REAS5 REAS6 1 0 PART
5. Κωδικοποίηση μεταβλητών συνέχεια x x POL1 POL2 POL3 POL4 1 WW 0 1 2 3
5. Κωδικοποίηση μεταβλητών συνέχεια INFOWW1 INFOWW2 INFOWW3 POP x x 1 INFOWW4 INFOWW5 INFOWW6 SUBS 3 2 1
5. Κωδικοποίηση μεταβλητών συνέχεια SEWER 1 0 x x 1 REASWW1 REASWW2 REASWW3 REASWW4 REASWW5
5. Κωδικοποίηση μεταβλητών συνέχεια PROP 0 1 FLAT 0 1 M2 WC 1 2 3 SEX 0 1 AGE EDU 0 1 3 2 4 5
5. Κωδικοποίηση μεταβλητών συνέχεια PROF 1 2 3 4 5 6 7 INC CPF HPH RNP 1 2 3 4 5 6 7 8
Τίτλος 2ης εργασίας: Κωδικοποίηση ερωτηματολογίου Περιγραφή: Κωδικοποιήστε στο ίδιο αρχείο το ερωτηματολόγιο "ΒΑ.doc" Δηλώστε ονόματα μεταβλητών και κωδικοποίηση απαντήσεων στο αρχείο αυτό και στη συνέχεια αναρτήστε το. Αρχείο: ΒΑ.doc 66