Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών. Ενότητα 9: ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Λοίζου Ευστράτιος Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Kατεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας

Transcript

1 Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Ενότητα 9: ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Λοίζου Ευστράτιος Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Kατεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

4 Σκοποί ενότητας Σκοπός την ενότητας αυτής είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές την έννοια της Μέτρησης, τους βασικούς τύπους Μέτρησης καθώς και τα συστατικά της Μέτρησης. 4

5 1.Περιεχόμενα ενότητας ΕΝΝΟΙΑ & ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ. ΒΑΣΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ-ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ. ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ. ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΣΤΑΘΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ. ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ. 5

6 2.Περιεχόμενα ενότητας ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΚΛΙΜΑΚΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ 6

7 3.Περιεχόμενα ενότητας ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΛΙΜΑΚΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ. 7

8 1.ΕΝΝΟΙΑ & ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Έντονο ενδιαφέρον των στελεχών για τη μέτρηση χαρακτηριστικών προιόντων για τα οποία οι καταναλωτές σπάνια σκέφτονται με τη μορφή αριθμών. ΟΡΙΣΜΟΣ: Χρήση αριθμών για να περιγράψουμε χαρακτηριστικά αντικειμένων ώστε να αντικατοπτρίζουν τις ιδιότητές τους. 8

9 2.ΕΝΝΟΙΑ & ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ ΟΡΙΣΜΟΥ: ΜΕΤΡΗΣΗΣ Υποδηλώνει ότι μετράμε ιδιότητες αντικειμένων και όχι αντικείμενα (πχ όχι ανθρώπους αλλά την ηλικία, ύψος, εισόδημα). Χαρακτηρίζεται απο ασάφεια γιατι δεν ορίζει πως θα χρησιμοποιηθούν οι αριθμοί. Οι αριθμοί μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως σύμβολα για συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προιόντων. 9

10 1.ΒΑΣΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ-ΚΛΙΜΑΚΕΣ 1.ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ. ΜΕΤΡΗΣΗΣ Χρησιμοποιείται για ταξινόμηση αντικειμένων ή γεγονότων. o Άνδρας (1) - Γυναίκα (2). Με τους αριθμούς κανένα συγκριτικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να εξαχθεί. Όλα τα αντικείμενα της ίδιας κατηγορίας έχουν τον ίδιο αριθμό o Δύο κατηγορίες δεν έχουν ποτέ τον ίδιο αριθμό. 10

11 2.ΒΑΣΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ-ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ 1.ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ (συνέχεια). Μπορούν να γίνουν συγκεκριμένες αναλύσεις: Ποσοστά αντικειμένων κάθε κατηγορίας. Χ2 για διαφορές μεταξύ κατηγοριών. Όχι μέσος όρος (mean) ή διάμεσος (median). 11

12 3.ΒΑΣΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ-ΚΛΙΜΑΚΕΣ 2.ΒΑΘΜΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ. ΜΕΤΡΗΣΗΣ Χρησιμοποιείται για να κατατάξει αντικείμενα. o Βάση κάποιου χαρακτηριστικού. o Βάση τιμής χαρακτηριστικού (λίγο, πολύ) σε σχέση με άλλα αντικείμενα. Δεν μας δίνει όμως πληροφορίες για το πόσο πολύ ή λίγο από το χαρακτηριστικό έχουν τα αντικείμενα. 12

13 4.ΒΑΣΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ-ΚΛΙΜΑΚΕΣ 2.ΒΑΘΜΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ (συνέχεια). ΜΕΤΡΗΣΗΣ Ευρεία χρήση στην έρευνα αγοράς (μετρήσεις σχετικά με τις προτιμήσεις καταναλωτών). o Π.χ., κατάταξη σημαντικότερων χαρακτηριστικών ενός προιόντος. Υπολογισμός: Διαμέσου, μέγιστης συχνότητας και εφαρμογή μη παραμετρικών αναλύσεων (rank-order correlation). 13

14 5.ΒΑΣΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ-ΚΛΙΜΑΚΕΣ 3.ΚΛΙΜΑΚΑ ΑΠΟΣΤΑΣΗΣ. ΜΕΤΡΗΣΗΣ Κατατάσσει αντικείμενα αλλά οι διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των αριθμών υποδηλώνουν και ίσες διαφορές στις ιδιότητες των υπό μέτρηση αντικειμένων. o Οι διαφορές αυτές μπορεί να συγκριθούν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι κλίμακες θερμοκρασίας. Μπορούμε να εφαρμόσουμε σχεδόν το σύνολο των στατιστικών αναλύσεων. Η κλίμακα Likert. 14

15 6.ΒΑΣΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ-ΚΛΙΜΑΚΕΣ 4.ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ. ΜΕΤΡΗΣΗΣ Κατάταξη αντικειμένων όπου υπάρχει το απολυτο μηδέν που επιτρέπει τη σύγκριση του απολύτου μεγέθους των αριθμών. Αφορά: Μετρήσεις που αφορούν πωλήσεις, μερίδια αγοράς, αριθμό αγοραστών προιόντος. Όλες οι περιγραφικές και επαγωγικές στατιστικές αναλύσεις είναι εφικτές. 15

16 7.ΒΑΣΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ-ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Πηγή: Β. Σταθακόπουλος, Μέθοδοι Έρευνα Αγοράς. Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα. 16

17 1.ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Στην έρευνα αγοράς πραγματοποιούνται σφάλματα μέτρησης. o Λόγω πολυπλοκότητας των φαινομένων (υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν τις ιδιότητες ή τα χαρακτηριστικά που μετράμε. Ενδιαφερόμαστε να γνωρίζουμε την έκταση που το αποτέλεσμα μίας μέτρησης αντανακλά το πραγματικό χαρακτηριστικό ή ιδιότητα. Ως εκ τουτου μία μέτρηση μπορεί να περιέχει διάφορα συστατικά - χαρακτηριστικά. 17

18 2.ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Αληθινό χαρακτηριστικό. Επιπλέον σταθερά χαρακτηριστικά. Προσωρινά προσωπικά χαρακτηριστικά. Χαρακτηριστικά της κατάστασης. Χαρακτηριστικά διαδικασίας μέτρησης. 18

19 3.ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Χαρακτηριστικά ερωτηματολογίου. Χαρακτηριστικά διαδικασίας απάντησης. Χαρακτηριστικά ανάλυσης. Το αληθινό χαρακτηριστικό αποτελεί μόνο ένα από τα συστατικά μίας μέτρησης. Τα υπόλοιπα αποτελούν σφάλματα μέτρησης (measurement or response error). 19

20 ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΣΤΑΘΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Αναφέρονται σε χαρακτηριστικά που μπορεί να είναι έμφυτα σε ένα άτομο: o Κοινωνική θέση, μόρφωση, ηλικία. Είναι πιο έντονα σε άτομα με διαφορετική κουλτούρα, εθνικότητα ή φύλο. Δημιουργούν σφάλμα μέτρησης. Π.χ. διαφορετικές απαντήσεις για το κάπνισμα μεταξύ ανδρών και γυναικών μπορεί να οφείλονται και στο ότι οι γυναίκες είναι λιγότερο ανεκτικές. 20

21 ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 21

22 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Αντιπροσωπεύουν επιρροές περιβάλλοντος που ασκούνται στον ερωτώμενο κατά τη στιγμή της μέτρησης. Ιδιαίτερο πρόβλημα στη μελέτη αγοραστικών αποφάσεων για ζευγάρια. Διαφορετική απάντηση αν απαντούν μονο ο άνδρας, ή μόνο η γυναίκα ή και οι δύο μαζί. 22

23 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ 23

24 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ Η μέτρηση μπορεί να επηρεαστεί από τη διαδικασία μέτρησης. Το φύλο, εθνικότητα, στυλ, φωνή, ντύσιμο του ερευνητή επηρεάζουν. Το ίδιο και οι μέθοδοι συλλογής στοιχείων (ταχυδρομείο, προσωπική, mail,..). Ολόκληρο ή μέρος του ερωτηματολογίου μπορεί να οδηγήσει σε σφάλματα μέτρησης. Π.χ., ασαφείς οδηγίες, διφορούμενες ερωτήσεις, ερωτήσεις που προκαλούν σύγχυση, άσχετες ερωτήσεις, και ερωτήσεις που παραλείφθηκαν. 24

25 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ Σφάλμα όταν ο ερωτώμενος σημειώνει λάθος απάντηση από αυτή που επιθυμούσε. 25

26 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Σφάλματα μπορεί να συμβούν κατά: o o o Την κωδικοποίηση στοιχείων. Εισαγωγή τους στον Η/Υ. Την πινακοποίησή τους. 26

27 1.ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΚΛΙΜΑΚΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Το ιδανικό σε κάθε κλίμακα μέτρησης είναι ο αριθμός ή το σκορ μέτρησης να αντανακλά πλήρως το αληθινό σκορ που αντιστοιχεί στο φαινόμενο που μετράμε. Στην ιδανική περίπτωση έχουμε ΧΟ = ΧΤ. Όπου ΧΟ =το σκορ μέτρησης και ΧΤ=το αληθινό σκορ. Επειδή έχουμε σφάλμα μέτρησης τότε ισχύει: Χο = Χτ + Ε. Ε = το συνολικό σφάλμα μέτρησης. Όσο πιο μικρό το σφάλμα τόσο πιο ακριβής η κλίμακα μέτρησης. 27

28 2.ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΚΛΙΜΑΚΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Σκοπός είναι η ελαχιστοποίηση του σφάλματος. Μπορεί να είναι τυχαίο (random error) ή συστηματικό (systematic error). Επομένως έχουμε: Χο = Χτ + ΕR +ES. Τυχαίο σφάλμα: Συμβαίνει τυχαία κάθε φορά που μετράμε κάτι. Συστηματικό σφάλμα: Συμβαίνει σταθερά κάθε φορά που μετράμε κάτι. Π.χ., μία κακή ερώτηση στο ερωτηματολόγιο μας δίνει συστηματικά λάθος απαντήσεις. 28

29 3.ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΚΛΙΜΑΚΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Η Αξιοπιστία αναφέρεται στην έκταση του τυχαίου σφάλματος. Μία κλίμακα θεωρείται αξιόπιστη όταν ΕR = 0. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε: Χο = Χτ + Εs. Η Εγκυρότητα αναφέρεται στην έκταση στην οποία μία μέτρηση αντιπροσωπεύει το αληθινό σκορ του αντικειμένου που μετράμε. Στην ύπαρξη τυχαίου αλλά και συστηματικού σφάλματος. Μία κλίμακα θεωρείται έγκυρη όταν ΕR + ES = 0. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε Χο = Χτ. 29

30 4.ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ ΚΛΙΜΑΚΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Μία αξιόπιστη κλίμακα μέτρησης δεν σημαίνει ότι είναι και έγκυρη. Αντίθετα εάν είναι έγκυρη τότε είναι και αξιόπιστη. Επομένως, μία κλίμακα δεν μπορεί να έγκυρη εάν δεν είναι αξιόπιστη. Για τον προσδιορισμό της αξιοπιστίας χρησιμοποιείται ο συντελεστής αξιοπιστίας άλφα (coefficient of reliability). o Τιμές από 0 έως 1. 30

31 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΛΙΜΑΚΩΝ ΜΕΤΡΗΣΗΣ Πηγή: Β. Σταθακόπουλος, Μέθοδοι Έρευνα Αγοράς. Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα. 31

32 Τέλος Ενότητας

33 Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Λοίζου Ευστράτιος. «Μεθοδολογία Έρευνας». Έκδοση: 1.0. ΦΛΩΡΙΝΑ Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: URL. 33

34 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 34

35 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 35

36 Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες. Β. Σταθακόπουλος, Μέθοδοι Έρευνα Αγοράς. Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα. 36