ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 21 Μαΐου 2010 (27.05) (OR. en) 10031/10 SOC 371 ECOFIN 293 EDUC 95 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας : Επιτροπής Απασχόλησης Αποδέκτης : Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων (1ο Τμήμα) / το Συμβούλιο «Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές» (EPSCO ) Θέμα : Στρατηγική για την «Ευρώπη 2020» - Συμβολή της Επιτροπής Απασχόλησης Επισυνάπτεται για τις αντιπροσωπίες συμβολή της Επιτροπής Απασχόλησης, όπως διατυπώθηκε οριστικά από την Επιτροπή Απασχόλησης στις 20 Μαΐου 2010, η οποία παρουσιάζεται προκειμένου να υποβληθεί στο Συμβούλιο (EPSCO) στις 7-8 Ιουνίου 2010. 10031/10 ΧΜ/γπ 1
Η Επιτροπή Απασχόλησης ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ «ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΕΣ» ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ «ΕΥΡΩΠΗ ΤΟΥ 2020» Το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρέτισε τη στρατηγική «Ευρώπη 2020: Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» και συμφώνησε με ορισμένα από τα στοιχεία της όπως είναι οι πρωταρχικοί στόχοι για την ΕΕ και ο σκοπός της αντιμετώπισης των στενώσεων που περιορίζουν την ανάπτυξη σε εθνικό επίπεδο και σε επίπεδο ΕΕ. Η Επιτροπή Απασχόλησης (EMCO) υπογράμμισε επανειλημμένα ότι η αδυναμία της στρατηγικής της Λισσαβώνας οφείλεται μάλλον στην εφαρμογή και στην ανάληψη ευθύνης για την εφαρμογή των πολιτικών, παρά στη διατύπωση των προτεραιοτήτων. Εκτιμώντας ότι το Συμβούλιο «Απασχόληση, κοινωνική πολιτική, υγεία και καταναλωτές» (EPSCO) πρέπει να δραστηριοποιηθεί για τη διαμόρφωση απλούστερης και αποτελεσματικότερης διακυβέρνησης της Ευρώπης του 2020 σε θέματα που αφορούν τις πολιτικές απασχόλησης, η EMCO εφιστά την προσοχή του Συμβουλίου στα ακόλουθα στοιχεία: Στόχοι απασχόλησης Το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε τα κράτη μέλη να ορίσουν τους αντίστοιχους εθνικούς τους στόχους απασχόλησης που θα συνάδουν με τον ευρωπαϊκό πρωταρχικό στόχο και δήλωσε ότι θα εξετάσει το θέμα τον Ιούνιο του 2010. Ο πρωταρχικός στόχος για την απασχόληση και η μεταφορά του στους εθνικούς στόχους όσον αφορά τα ποσοστά απασχόλησης συνδέεται στενότατα με την επίτευξη των άλλων προτεραιοτήτων της στρατηγικής, ιδίως την κοινωνική ενσωμάτωση μέσω της μείωσης της φτώχειας και της βελτίωσης του εκπαιδευτικού επιπέδου. Εξάλλου, η αύξηση των ποσοστών απασχόλησης χρειάζεται τις κατάλληλες πολιτικές που αφορούν τη ζήτηση. Επίτευξη του στόχου όσον αφορά το ποσοστό απασχόλησης για την Ευρώπη του 2020 Η αύξηση των επιπέδων συμμετοχής και απασχόλησης είναι σημαντική για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης γυναικών και ανδρών μεταξύ 20 και 64 ετών στο 75% μέχρι το 2020 απαιτεί σταθερή δέσμευση και ισχυρή φιλοδοξία εκ μέρους των κρατών μελών και της Ένωσης να αυξήσουν τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας και να μειώσουν την ανεργία. 10031/10 ΧΜ/γπ 2
Οι διμερείς επαφές μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής στο τέλος Απριλίου και στις αρχές Μαΐου επιβεβαίωσαν ότι όλα τα κράτη μέλη εργάζονται για την επίτευξη των εθνικών στόχων για τα ποσοστά απασχόλησης. Αρκετά κράτη μέλη εξετάζουν μάλιστα το ενδεχόμενο να συνοδεύσουν τον συνολικό τους στόχο με επιμέρους στόχους ανά φύλο και συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες. Ωστόσο, ορισμένα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη καθορίσει συγκεκριμένους εθνικούς στόχους όσον αφορά το ποσοστό απασχόλησης και άλλα έχουν καθορίσει μόνον προσωρινούς στόχους. Ωστόσο αναμένεται ότι οι στόχοι που προβλέπονται επί του παρόντος από τα κράτη μέλη σε εθνικό επίπεδο θα απέχουν από τον πρωταρχικό στόχο για ποσοστό απασχόλησης 75% σε επίπεδο ΕΕ. Απαιτείται κατάλληλο επίπεδο στόχων σε εθνικό επίπεδο. Εξασφάλιση συνοχής μεταξύ των εθνικών στόχων και του πρωταρχικού στόχου για την ΕΕ Ενόψει του καθορισμού των εθνικών στόχων, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι κοινωνικοοικονομικές και δημοσιονομικές συνθήκες διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών και ότι η κρίση είχε σημαντικό και διαφοροποιημένο αντίκτυπο για τα κράτη μέλη. Υπάρχει λοιπόν ανάγκη κατάλληλης εξισορρόπησης ρεαλισμού και φιλοδοξίας κατά τον καθορισμό των εθνικών στόχων. Συγχρόνως, οι στόχοι πρέπει να είναι απλοί και κατανοητοί ώστε να διευκολυνθεί η ανάληψη ευθύνης από όλους τους αρμόδιους φορείς και τους πολίτες της ΕΕ. Κατά τον καθορισμό εθνικών στόχων συνεπών προς τον πρωταρχικό στόχο για την ΕΕ, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη ως σημείο αναφοράς οι ακόλουθες αρχές: - θα πρέπει να ζητηθεί από όλα τα κράτη μέλη να καταβάλουν προσπάθειες (δηλαδή όλα θα πρέπει να αυξήσουν τα ποσοστά κατά ένα ελάχιστο ποσό), - τα κράτη μέλη που απέχουν περισσότερο από τον στόχο αναφοράς του 75% θα πρέπει να καταβάλλουν περισσότερες προσπάθειες, - οι συνδυασμένες προσπάθειες των κρατών μελών θα πρέπει να είναι (τουλάχιστον γενικά) συνεπείς προς την επίτευξη του συνολικού στόχου για ποσοστό απασχόλησης 75%. 10031/10 ΧΜ/γπ 3
Με την επιφύλαξη του δικαιώματος των κρατών μελών να καθορίζουν τους εθνικούς τους στόχους σε συνεργασία με την Επιτροπή, η EMCO έχει προσδιορίσει μία τεχνική προσέγγιση που θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως κατεύθυνση για τον καθορισμό εθνικών στόχων συμβατών με την πρόθεση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να εξασφαλίσει συνάφεια με τον πρωταρχικό στόχο (βλέπε Παράρτημα Ι). Εκτιμήσεις όσον αφορά ενδεχόμενους ειδικούς εθνικούς στόχους για συγκεκριμένες ομάδες της αγοράς εργασίας Ο μακροπρόθεσμος στόχος για ίση συμμετοχή ανδρών και γυναικών στην αγορά εργασίας και για αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των γυναικών σε επίπεδο πλησιέστερο στον πρωταρχικό στόχο απασχόλησης 75% απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή σε πολιτικό επίπεδο. Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» αναφέρεται επίσης σε μεγαλύτερη συμμετοχή των νέων, των ηλικιωμένων κα των εργαζομένων με χαμηλό επίπεδο ειδίκευσης και σε αποτελεσματικότερη ένταξη των νόμιμων μεταναστών. Μολονότι έχει κρίσιμη σημασία για την απαιτούμενη αύξηση της απασχόλησης, η συμμετοχή στην αγορά εργασίας αυτών των ομάδων πληθυσμού και οι αντίστοιχες ανάγκες για ανάληψη δράσης διαφέρουν ευρέως από ένα κράτος μέλος σε άλλο. Η Επιτροπή Απασχόλησης πιστεύει λοιπόν ότι δεν πρέπει να καθοριστούν δεσμευτικοί δευτερεύοντες στόχοι απασχόλησης για τις ομάδες αυτές σε επίπεδο ΕΕ. Ωστόσο, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να καθορίσουν και να θεσπίσουν τους εθνικούς τους στόχους για τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας συγκεκριμένων ομάδων προκειμένου να σχεδιάζουν, να εφαρμόζουν και να παρακολουθούν τις εθνικές τους πολιτικές στο πλαίσιο της γενικής στρατηγικής της ΕΕ. Στο πλαίσιο του διαλόγου με την Επιτροπή, αρκετά κράτη μέλη δήλωσαν πράγματι ότι σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν τέτοιους επιμέρους στόχους. Η Επιτροπή Απασχόλησης εισηγείται στα κράτη μέλη που θέτουν τέτοιους δευτερεύοντες εθνικούς στόχους να χρησιμοποιούν δείκτες συγκρίσιμους μεταξύ κρατών μελών (βλ. προτάσεις στο Παράρτημα ΙΙ) και συμβατούς με τον στόχο τους όσον αφορά το ποσοστό απασχόλησης. 10031/10 ΧΜ/γπ 4
Στενώσεις της αγοράς εργασίας Ως στενώσεις της αγοράς εργασίας νοούνται τα εμπόδια για την επίτευξη πλήρους απασχόλησης και επίτευξης αύξησης της παραγωγικότητας. Μπορούν να ορισθούν ως τα θεσμικά οργανωτικά εμπόδια στην ομαλή λειτουργία των αγορών εργασίας των κρατών μελών, τα οποία έχουν αρνητικές επιπτώσεις για την αύξηση της απασχόλησης και τις επιδόσεις της αγοράς εργασίας. Οι νέες διατάξεις του Τίτλου ΙΧ της Συνθήκης και ιδίως οι κατευθυντήριες γραμμές για την απασχόληση εξακολουθούν να αποτελούν το κατάλληλο πλαίσιο για τις ευρωπαϊκές και εθνικές δράσεις αντιμετώπισης αυτών των στενώσεων. Οι προσπάθειες αυτές προϋποθέτουν οικονομική ανάπτυξη και υγιές μακροοικονομικό περιβάλλον. Το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε ότι νέα στρατηγική «Ευρώπη 2020» θα εξετάσει τις κυριότερες στενώσεις που εμποδίζουν την ανάπτυξη σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο. Λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία που έχει αποκτηθεί με την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Απασχόληση στο παρελθόν και θεωρώντας ότι ορισμένα εμπόδια της ανάπτυξης μπορεί να είναι κοινά σε ευρεία πλειοψηφία κρατών μελών, η Επιτροπή Απασχόλησης θα εντοπίσει τις κυριότερες στενώσεις σε επίπεδο ΕΕ και θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να εντοπίσουν στενώσεις σε εθνικό επίπεδο προκειμένου να εκπονήσουν τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων. Άλλες πτυχές της διακυβέρνησης Ενώ το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει ήδη συμφωνήσει όσον αφορά ορισμένα στοιχεία της νέας στρατηγικής, η συνάρθρωση ανάμεσα στα διάφορα μέσα της (κατευθυντήριες γραμμές, στόχοι, στενώσεις, εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων κλπ) χρειάζεται ακόμη να εξομαλυνθεί. Καλείται η Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για την γενική διακυβέρνηση της Ευρώπης 2020 εγκαίρως ώστε να προετοιμασθούν τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων. 10031/10 ΧΜ/γπ 5
Η αμοιβαία μάθηση προσφέρει σαφή αλλά όχι επαρκώς αξιοποιημένη ενωσιακή προστιθέμενη αξία στην ανοικτή μέθοδο συντονισμού. Τα προγράμματα αμοιβαίας μάθησης που διαχειρίζεται η Επιτροπή, είτε απευθύνονται στους πολιτικούς ιθύνοντες είτε στους επαγγελματίες, πρέπει να καταρτιστούν λαμβάνοντας υπόψη τη νέα δέσμη ολοκληρωμένων κατευθυντήριων γραμμών ούτως ώστε τα αποτελέσματα των προγραμμάτων να είναι ορατά και να μπορούν εύκολα να μεταφερθούν στις εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές απασχόλησης. Η EMCO επαναλαμβάνει τη σημασία του πραγματικού διαλόγου και της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων συνθέσεων του Συμβουλίου και των αντίστοιχων επιτροπών που είναι υπεύθυνες για την εφαρμογή της μελλοντικής στρατηγικής προκειμένου να θεσπιστούν συνεκτικές πολιτικές για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ. Τα Εθνικά Προγράμματα Μεταρρυθμίσεων (ΕΠΜ), τα οποία θα καταρτιστούν από τα κράτη μέλη σύμφωνα με τις ολοκληρωμένες κατευθυντήριες γραμμές και θα είναι προσαρμοσμένα στις εθνικές ιδιαιτερότητες, θα παρουσιάσουν προτεραιότητες και δράσεις πολιτικής σε εθνικό επίπεδο. Η EMCO, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής, είναι έτοιμη να αναθεωρήσει τους μηχανισμούς υποβολής εκθέσεων και αξιολόγησης των ΕΠΜ ώστε να εξασφαλιστεί αποτελεσματικότερη ευθυγράμμιση με τη διαδικασία των προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης και να επιτευχθεί μεγαλύτερη συνοχή των συστάσεων για θέματα πολιτικής. Μολονότι επιδιώκεται μεγαλύτερη συνοχή, οι μελλοντικοί μηχανισμοί υποβολής εκθέσεων και αξιολόγησης θα πρέπει να διασφαλίζουν πλήρως τον ρόλο του EPSCO, όπως προβλέπεται στη Συνθήκη, για την εξέταση της υλοποίησης των πολιτικών απασχόλησης στα κράτη μέλη και, εάν κρίνεται σκόπιμο, την υποβολή συστάσεων για θέματα πολιτικής. Η EMCO καλεί την Επιτροπή να συνεργαστεί στενά μαζί της για την πλήρη αξιοποίηση των εργασιών που πραγματοποιήθηκαν στο παρελθόν, ιδίως όσον αφορά τους δείκτες και την ανάλυση της εξέλιξης των εθνικών αγορών εργασίας και για την από κοινού θέσπιση του πλαισίου παρακολούθησης και αξιολόγησης το οποίο μπορούν να χρησιμοποιούν αμφότερες για την αξιολόγηση των μεταρρυθμίσεων των εθνικών αγορών εργασίας Η EMCO θα εξετάσει με ποιόν τρόπο η κοινωνική ρήτρα που περιλαμβάνεται στη Συνθήκη θα μπορέσει να λειτουργήσει στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την Απασχόληση. 10031/10 ΧΜ/γπ 6
Η Επιτροπή Απασχόλησης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι αποφασισμένες να εργαστούν από κοινού για την εκπόνηση εθνικών και ενωσιακών δράσεων στο πλαίσιο των εμβληματικών πρωτοβουλιών της Ευρώπης 2020 και ιδίως εκείνης που φέρει τον τίτλο «Ατζέντα για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασίας». Η Επιτροπή Απασχόλησης σημειώνει ότι η κατάλληλη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων, ιδίως όσον αφορά τις πολιτικές ευελιξίας με ασφάλεια, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για την απόδοση και επιτυχία της διατύπωσης και εφαρμογής πολιτικών στον τομέα της αγοράς εργασίας. Τα διαρθρωτικά ταμεία θα πρέπει, εφόσον χρειάζεται, να υποστηρίζουν δράσεις για την επίτευξη πλήρους απασχόλησης και αγορών εργασίας χωρίς αποκλεισμούς. 10031/10 ΧΜ/γπ 7
Παράρτημα Ι Ενδεχόμενες τεχνικές προσεγγίσεις για τον καθορισμό εθνικών στόχων ποσοστών απασχόλησης στο πλαίσιο της Ευρώπης 2020 Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να μειώσουν τουλάχιστον κατά το ήμισυ την απόκλιση μεταξύ του εθνικού τους ποσοστού απασχόλησης του 2010 και του συνολικού στόχου για ποσοστό απασχόλησης 75% το 2020. Επιπλέον, και δεδομένου ότι αυτή η προσπάθεια από μόνη της δεν θα είναι συνεπής προς το ποσοστό του πρωταρχικού στόχου, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να βασισθούν στις ακόλουθες τεχνικές προσεγγίσεις: i) τα κράτη μέλη να μειώσουν κατά το ήμισυ την απόκλισή τους από τον στόχο του 75% (τα κράτη μέλη που απέχουν από τον στόχο και σε σύγκριση με την κατάσταση το 2010), και να προσθέσουν ως σταθερή τιμή αύξηση 4 εκατοστιαίων μονάδων, ή ii) τα ποσοστά απασχόλησης των κρατών μελών να αυξηθούν κατά σταθμισμένο μέσο όρο της απόκλισης της ΕΕ το 2010 από τον συνολικό στόχο του 75% (με στάθμιση 2/3), και της απόκλισης κάθε κράτους μέλους από τον στόχο (με στάθμιση 1/3). 10031/10 ΧΜ/γπ 8
Παράρτημα ΙΙ Πιθανοί δείκτες για εθνικούς στόχους όσον αφορά συγκεκριμένες ομάδες της αγοράς εργασίας Γυναίκες/άνδρες: ποσοστό απασχόλησης ανά φύλο για την ηλικιακή ομάδα 20-64 διαφορά ποσοστού απασχόλησης μεταξύ φύλων Νέοι: ποσοστό νέων (15-24) που ούτε σπουδάζουν, ούτε εργάζονται, ούτε καταρτίζονται (NEET Neither in Education, Employment nor Training) αναλογία/ποσοστό ανεργίας των νέων (15-24) Ηλικιωμένοι εργαζόμενοι: ποσοστό απασχόλησης (55-64) μέση διάρκεια ενεργού ζωής (όταν είναι διαθέσιμη) Εργαζόμενοι με χαμηλό επίπεδο ειδίκευσης: ποσοστό απασχόλησης εργαζόμενων χαμηλού επιπέδου ειδίκευσης(20-64) διαφορά ποσοστού απασχόλησης μεταξύ εργαζόμενων χαμηλού επιπέδου ειδίκευσης (20-64) και ανειδίκευτων εργαζόμενων (20-64) Νόμιμοι μετανάστες: ποσοστό απασχόλησης υπηκόων κρατών που δεν είναι μέλη της ΕΕ ποσοστό απασχόλησης ατόμων που έχουν γεννηθεί εκτός της ΕΕ (20-64) 10031/10 ΧΜ/γπ 9