Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου 9 Μαρτίου 2012

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Παρουσίαση στα πλαίσια του Προγράμματος Επιμόρφωσης Νεοπροαχθέντων Διευθυντών Δημοτικής Εκπαίδευσης Δρ Έλενα Χριστοφίδου Συντονίστρια Προγραμμάτων Επιμόρφωσης Στελεχών της Εκπαίδευσης Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου 9 Μαρτίου 2012 1

ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Εισαγωγή ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΡΓΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ Ορισμός Σκοποί και στόχοι Μορφές Αξιολόγησης Πηγές Συλλογής Δεδομένων Αξιολόγησης Τάσεις στην Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Βασικά Ερωτήματα Αξιολόγησης Χρησιμότητα Αξιολόγησης Βασικά Αξιώματα ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ / ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Αναγκαιότητα Χρησιμότητα Τύποι Αξιολόγησης διδασκαλίας Αποτελεσματική Διδασκαλία Έντυπα παρατήρησης Βαθμίδες ανέλιξης Κριτική υφιστάμενου συστήματος αξιολόγησης Σύνοψη 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μέτρηση της απόδοσης και της αποτελεσματικότητας των εργαζομένων αποτελεί ουσιώδη διαδικασία για τους οργανισμούς Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση αναπτύχθηκε και καθιερώθηκε σχεδόν ταυτόχρονα με τη δημιουργία και ανάπτυξη των εκπαιδευτικών συστημάτων. Η αξιολόγηση του έργου των εκπαιδευτικών-αναπόσπαστο μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. (Barr, Burton & Brueckner, 1947 Goldhammer, 1969 Miles, 1959 Rogers, 1951 Sergiovanni & Starratt, 1993 1998 2002 Wiles, 1955) 3

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΟΡΙΣΜΟΣ Αξιολόγηση του έργου του εκπαιδευτικού = η διαδικασία μέσα από την οποία η εκπαιδευτική ηγεσία ενός σχολικού συστήματος ή μιας σχολικής μονάδας συγκεντρώνει πληροφορίες αναφορικά με τον εκπαιδευτικό και τη διδασκαλία του, με απώτερο σκοπό τη βελτίωση και την επαγγελματική του ανάπτυξη, η οποία αλυσιδωτά θα φέρει την ποιοτική βελτίωση και αναβάθμιση της μάθησης και της εκπαίδευσης γενικότερα. Αποτέλεσμα = την επαγγελματική ανέλιξη των πιο αποτελεσματικών εκπαιδευτικών (Πασιαρδής, 1994 1996 Sergiovanni & Starratt, 2002 Stronge, 1997). Αποτελεί σημαντική ένδειξη για τα επίπεδα ποιότητας των 4 δομών ενός εκπαιδευτικού συστήματος

ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ η ποιοτική βελτίωση του εκπαιδευτικού επαγγέλματος η επαγγελματική ανέλιξη των αποτελεσματικών εκπαιδευτικών, η ποιοτική βελτίωση και αναβάθμιση της μάθησης που λαμβάνει χώρα στα σχολεία. 5

Μορφές Αξιολόγησης Δύο μορφές, : τη Διαμορφωτική τη Συγκριτική/τελική μορφή 6

ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 7

ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Η διαμορφωτική αξιολόγηση - βελτίωση της αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού ή και της σχολικής μονάδας και μπορεί να συνδεθεί με την έρευνα για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας. Διαγνωστική ή διαμορφωτική εργασία. Tο αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής =«δυνατότητες» και «αδυναμίες» του εκπαιδευτικού, καθώς και τους τομείς στους οποίους χρειάζεται βελτίωση (ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ). H διαμορφωτική αξιολόγηση - πολύ σημαντική, ειδικά στην αρχή της καριέρας του εκπαιδευτικού, όταν το αίσθημα της διδακτικής του επάρκειας είναι ακόμα χαμηλό (Tschanen-Moran, Woolfolk-Hoy & Hoy, 1998 Sergiovanni & Starratt, 1993 2002). 8

Η Θεωρία του «Κύκλου της Ζωής» των Hersey & Blanchard (1988) Περιπτωσιακό μοντέλο ηγεσίας Υψηλός βαθμός Διευκόλυνση Συμβουλευτικός Ροπή προς ανθρώπινες σχέσεις Αυτοδυναμία Κατευθυντικός Χαμηλός βαθμός Ροπή προς αποτελέσματα Υψηλός βαθμός Μ4 Μ3 Μ2 Μ1 Ωριμότητα υφισταμένων

ΤΕΛΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 10

ΤΕΛΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Επιλογή προσωπικού για προαγωγή. Εντοπισμός εκπαιδευτικών που είναι οι πλέον αποτελεσματικοί ως προς συγκεκριμένα κριτήρια. Kατά τη διάρκεια της τελικής αξιολόγησης θα αποφασίσουμε κατά πόσο ο εκπαιδευτικός ανταποκρίνεται στις προσδοκίες και τους στόχους του συστήματος και αν πρέπει να τύχει αμοιβής (είτε μισθολογικής είτε βαθμολογικής είτε και των δύο) ή αν θα πρέπει να αναθεωρηθεί η εργασιακή σχέση με το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό. Προέχουν οι στόχοι του εκπαιδευτικού οργανισμού (σχολικό σύστημα, σχολική μονάδα) που διενεργεί την αξιολόγηση σε αντίθεση με το διαμορφωτικό σύστημα. 11

Πηγές Συλλογής Δεδομένων Αξιολόγησης Αυτό-Αξιολόγηση σχολικής μονάδας Διαμορφωτική Αξιολόγηση Ο Παιδαγωγικός Σύμβουλος Ο ίδιος ο εκπαιδευτικός (αυτοαξιολόγηση) Οι μαθητές Τελική Αξιολόγηση (για σκοπούς προαγωγής) Ο Διευθυντής Εξωτερικοί αξιολογητές Ο ίδιος ο εκπαιδευτικός (αυτοαξιολόγηση) Ο Διευθυντής Εξωτερική αξιολόγηση Εκπαιδευτικοί της μονάδας Γονείς Μαθητές Άλλοι εμπλεκόμενοι

Τάσεις στην αξιολόγηση του έργου των εκπαιδευτικών Μέχρι σήμερα έχουν επικρατήσει τρεις διαφορετικές τάσεις στη θεωρία της Eκπαιδευτικής Διοίκησης, οι οποίες έχουν επηρεάσει το σύστημα αξιολόγησης του διδακτικού προσωπικού των σχολείων: (α) H Eπιστημονική Προσέγγιση στη Διοίκηση (Scientific Management) με κύριο εκπρόσωπο τον Taylor, γύρω στα 1900 (β) H Προσέγγιση της Διοίκησης μέσω των Aνθρωπίνων Σχέσεων (Human Relations Approach) με κύριο εκπρόσωπο τον Mayo, γύρω στα 1930 (γ) H Nεοεπιστημονική Προσέγγιση-Διοίκηση μέσω του Aνθρώπινου Δυναμικού (Human Resources or Human Enterprise Approach) με κύριους εκπροσώπους τους Barnard, Simon, McGregor, Bennis, Argyris και Likert, γύρω στα 1950

Eπιστημονική Προσέγγιση της Διοίκησης Tο παραδοσιακό σύστημα επιθεώρησης, το οποίο θεωρείται ως η πρώτη μορφή αξιολόγησης που γινόταν συνήθως όχι για να βοηθήσει τον εκπαιδευτικό να βελτιωθεί, αλλά για να τον ελέγξει αν κάνει σωστά τη δουλειά του Οι απλοί εκπαιδευτικοί θεωρούνται ως μη ειδικοί και αναμένεται να εφαρμόζουν αυτά που καθορίζουν οι προϊστάμενοί τους Aναχρονιστικές, μηχανιστικές και μη παραγωγικές προσεγγίσεις επιθεώρησης (Aθανασίου, 1990. Glickman, 1992).

Διοίκηση μέσω Aνθρωπίνων Σχέσεων Στροφή προς τον άνθρωπο και τις ανθρώπινες σχέσεις μέσα στο περιβάλλον εργασίας Έμφαση στις ανάγκες ατόμων Η πεποίθηση εδώ είναι ότι ο εκπαιδευτικός εργάζεται δημιουργικά για την επίτευξη των στόχων του σχολείου από μόνος του O ρόλος του αξιολογητή είναι να δημιουργήσει τέτοιες ανθρώπινες συνθήκες εργασίας, ώστε ο εκπαιδευτικός να είναι ευχαριστημένος και ικανοποιημένος στο χώρο της δουλειάς του Ο αξιολογητής επισκέπτεται τον εκπαιδευτικό στην τάξη κυρίως για να του δείξει ότι ενδιαφέρεται και φροντίζει για την ευτυχία του και την ικανοποίησή του από την εργασία του.

Θεωρία του Aνθρώπινου Δυναμικού Στροφή στη διοικητική επιστήμη όχι μόνο προς τις ανθρώπινες σχέσεις, αλλά και προς την επίτευξη των στόχων του οργανισμού Ικανοποίηση αναγκών ατόμων και επίτευξη στόχων οργανισμού Η ικανοποίηση των εργαζομένων θα προκύψει από τις επιτυχίες που θα έχουν στο χώρο εργασίας τους

Είναι σημαντικό ένας επιστημονικός διάλογος για την αξιολόγηση να επιχειρήσει να δώσει απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη το ευρύτερο πολιτικό και κοινωνικό συγκείμενο, τα χαρακτηριστικά και την προσωπικότητα των αξιολογητών, καθώς και τον τρόπο οργάνωσης και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που επικρατεί τόσο στο μακροεπίπεδο του εκπαιδευτικού συστήματος όσο και στο μικροεπίπεδο της σχολικής μονάδας: Για ποιον γίνεται η αξιολόγηση; Από ποιον γίνεται η αξιολόγηση; Για ποιο σκοπό γίνεται η αξιολόγηση; Με ποιον τρόπο γίνεται η αξιολόγηση; Γιατί χρειάζεται η αξιολόγηση; Βασικά ερωτήματα της αξιολόγησης

Γιατί χρειάζεται η αξιολόγηση; για να δώσουμε συμβουλές για βελτίωση τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και στο σχολικό και συστημικό για να δώσουμε συμβουλές στα σχολεία σχετικά με τη διαδικασία της αυτοαξιολόγησής τους για να βοηθήσουμε τους διευθυντές των σχολείων να σκιαγραφήσουν το πορτρέτο του σχολείου τους και ολόκληρου του εκπαιδευτικού συστήματος επισημαίνοντας τα δυνατά και αδύνατα σημεία του σχολείου τους

Γιατί χρειάζεται η αξιολόγηση; για να δώσουμε απαντήσεις σε μαθητές και γονείς σε σχέση με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στην εκπαίδευση, τόσο στο επίπεδο της σχολικής μονάδας όσο και στο επίπεδο του εκπαιδευτικού συστήματος για να δημιουργήσουμε εκθέσεις που αφορούν στο εκπαιδευτικό σύστημα και μέσω αυτών να λογοδοτήσουμε προς την κοινωνία που το συντηρεί για να ικανοποιήσουμε νομοθετικές, κανονιστικές ή άλλες ρυθμίσεις για να βελτιώσουμε την όλη μαθησιακή εμπειρία των παιδιών στο σχολείο για να αυξήσουμε την αξία της μάθησης και την ποιότητα της ακαδημαϊκής εμπειρίας των μαθητών

Βασικά Αξιώματα της Αξιολόγησης του Έργου των Εκπαιδευτικών Το βασικότερο αξίωμα για την αξιολόγηση είναι ότι οι κύριες πηγές που μπορούν να δώσουν επαρκείς και έγκυρες πληροφορίες για τη διδασκαλία είναι οι εξής τρεις: ο αξιολογητής, ο εκπαιδευτικός και ο μαθητής (Δημητρόπουλος, 2002 Harris, 1987 Macpherson, Pashiardis & Frielick, 2000). Ποικιλία πηγών για συλλογή πληροφοριών - αυξάνεται η εσωτερική αξιοπιστία του συστήματος και ελέγχεται η συνέπεια των επιμέρους συστημάτων αξιολόγησης (Cashin, 1988 Danielson & McGreal, 2000 Gastel, 1991 Harris, 1987 Hoyle & Skrla, 1999 Πασιαρδής, 1996 Κυριακίδης, 2001). 20

η αξιολόγηση δεν είναι μια πράξη ή ένα στιγμιαίο γεγονός, αλλά μια διαδικασία (δηλαδή μια σειρά από γεγονότα), μια πορεία η οποία καλό είναι να διαλαμβάνει τα εξής: Κριτήρια Εργαλεία αξιολόγησης Συλλογή δεδομένων: Στο στάδιο αυτό θα πρέπει να συλλέξουμε όσες πιο πολλές πληροφορίες μπορούμε για τον εκπαιδευτικό και τη διδασκαλία του. Πρέπει, παράλληλα, να πάρουμε τις πληροφορίες μας από όσο το δυνατό περισσότερες πηγές (μαθητές, οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί, άλλοι συνάδελφοι εκπαιδευτικοί, ο διευθυντής της σχολικής μονάδας, ο σχολικός σύμβουλος) Aνάλυση Eρμηνείες

Βασικά Αξιώματα της Αξιολόγησης του Έργου των Εκπαιδευτικών Τρίτο βασικό αξίωμα είναι ότι ένα σύστημα αξιολόγησης είναι βασισμένο σε ορισμένες θεωρίες για το τι είναι καλή διδασκαλία και οι οποίες αποτελούν τη θεωρητική βάση στα συγκεκριμένα εργαλεία παρατήρησης της διδασκαλίας που χρησιμοποιούνται στο όλο σύστημα (Borich & Tombari, 1997). Τέταρτο, αξίωμα είναι ότι η φύση της διδακτικής συμπεριφοράς είναι γενική. Όλοι οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αξιολογούνται με βάση κάποια συγκεκριμένα κριτήρια και με παρόμοιο τρόπο ανεξάρτητα από τη βαθμίδα της εκπαίδευσης που βρίσκονται ή τη θέση που κατέχουν (εκτός από τις διοικητικές θέσεις, όπως βοηθοί διευθυντές, διευθυντές, σχολικοί σύμβουλοι). 22

Βασικά Αξιώματα της Αξιολόγησης του Έργου των Εκπαιδευτικών Πέμπτο αξίωμα είναι ότι πολλές από τις ικανότητες που χρειάζονται για να γίνει κάποιος που είναι έμπειρος, εξαιρετικός εκπαιδευτικός, είναι οι ίδιες που χρειάζονται για να γίνει ένας νεοεισερχόμενος στο επάγγελμα εκπαιδευτικός επιτυχημένος. (Hoy & Miskel, 2005). Έκτο αξίωμα κάθε συστήματος αξιολόγησης = όλοι οι εκπαιδευτικοί είναι ικανοί για βελτίωση ανεξάρτητα από την πείρα ή την ποιότητα της διδασκαλίας τους. 23

Βασικά Αξιώματα της Αξιολόγησης του Έργου των Εκπαιδευτικών Έβδομο αξίωμα είναι ότι ο κάθε εκπαιδευτικός στη διάρκεια της διδασκαλίας του έχει διάφορους στόχους υπόψη του και επομένως αυτός κάθε φορά πρέπει να κρίνει ποιες είναι οι κατάλληλες διδακτικές προσεγγίσεις, καθώς και τα μέσα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη αυτών των στόχων. Έτσι, οι διδακτικές προσεγγίσεις του μπορούν να διαφοροποιούνται ανάλογα με το συγκεκριμένο μάθημα. 24

Βασικά Αξιώματα της Αξιολόγησης του Έργου των Εκπαιδευτικών Όγδοο αξίωμα = η αξιολόγηση της διδασκαλίας απαιτεί συστηματική παρατήρηση μέσα στην τάξη, που από τη φύση της θεωρείται επέμβαση στην όλη διαδικασία. Γι αυτό το λόγο οι παρατηρητές θα παρακολουθήσουν αυτό που ο εκπαιδευτικός μπορεί να κάνει και όχι κατ ανάγκη αυτό που συνήθως κάνει όταν ο αξιολογητής δε βρίσκεται στην τάξη. Η ακρίβεια της αξιολόγησης αυξάνεται όταν χρησιμοποιούνται πολλοί διαφορετικοί παρατηρητές/αξιολογητές και διαφορετικές πηγές πληροφόρησης (π.χ. ο σχολικός σύμβουλος, ο διευθυντής, ο ίδιος ο εκπαιδευτικός, άλλοι συνάδελφοι εκπαιδευτικοί, οι μαθητές κτλ.). 25

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 26

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Ανάπτυξη Αυτάρκειας Ανάπτυξη Ενσυναίσθησης Καθιέρωση Συνεργατικών Σχέσεων Απόκτηση Ευελιξίας ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ Απόκτηση Ρεαλισμού Απελευθέρωση Ενθουσιασμού Απόκτηση Αυτοπεποίθησης Διαμόρφωση Κατεύθυνσης

Γιατί είναι αναγκαία η παρακολούθηση διδασκαλίας; Η ανάπτυξη της ενσυναίσθησης Είναι η ικανότητα να βλέπεις τα γεγονότα από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Η καθιέρωση συνεργατικών σχέσεων Η αναγνώριση της ανάγκης για στροφή στους άλλους για συναισθηματική στήριξη. Η απόκτηση ρεαλισμού Η παρατήρηση διάφορων Τάξεων κάνει τον εκπαιδευτικό πιο ρεαλιστή στο να αξιολογεί τι είναι επιθυμητό και τι λιγότερο επιθυμητό για κάθε τάξη. Διαμόρφωση κατεύθυνσης Όταν ο εκπαιδευτικός παρατηρεί άλλους εκπαιδευτικούς, αναγνωρίζει χαρακτηριστικά και πρακτικές που θα ήθελε να μιμηθεί στη δική του τάξη.

Γιατί είναι αναγκαία η παρακολούθηση διδασκαλίας; Απόκτηση αυτοπεποίθησης Ο εκπαιδευτικός μαθαίνει να εμπιστεύεται τα ένστικτά του. Απελευθέρωση του ενθουσιασμού Δημιουργείται στον εκπαιδευτικό ο ενθουσιασμός να υιοθετήσει αυτά που παρατήρησε. Απόκτηση Ευελιξίας Ο εκπαιδευτικός σταδιακά αποκτά την ικανότητα να βλέπει και να ενεργεί περισσότερο ευέλικτα στη δική του διδασκαλία. Ανάπτυξη αυτάρκειας Είναι ίσως ο πιο σημαντικός στόχος. Ο εκπαιδευτικός δημιουργεί ένα επαγγελματικό πλαίσιο μέσα από το οποίο θα ερμηνεύει γεγονότα και Θα λαμβάνει αποφάσεις.

30

31

ΤΥΠΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Εστιασμένη παρατήρηση Περιγραφικές εκθέσεις Εργαλεία έντυπα (συγκεκριμένα κριτήρια) Κλινική επιθεώρηση (διαμορφωτική αξιολόγηση) Αυτοαξιολόγηση 32

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ Η κλινική επιθεώρηση = η επιθεώρηση που συμβαίνει μέσα στην τάξη και αφορά την πρόσωπο με πρόσωπο επαφή με τον εκπαιδευτικό για βελτίωση της διδασκαλίας του και για την επαγγελματική του ανάπτυξη. Επικεντρώνεται στη διαμορφωτική αξιολόγηση. Ο σκοπός της κλινικής επιθεώρησης = να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να τροποποιήσουν τα υπάρχοντα πρότυπα διδασκαλίας κατά τρόπο που να έχουν νόημα γι αυτούς. 33

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ 34

ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Η μέθοδος της αυτοαξιολόγησης στηρίζεται στην πρακτική του αναστοχασμού των εκπαιδευτικών Κριτική: εμπεριέχει βαθμό υποκειμενικότητας Εργαλεία: Φάκελος επιτευγμάτων εκπαιδευτικού (portforlio) Ημερολόγιο Αναστοχασμού Μαθητές (Δοκίμια προς μαθητές Νοέμβριο Μάιο) Εργαλείο: το Διαμορφωτικό Σύστημα Aξιολόγησης του Eκπαιδευτικού - ΔιΣAE (Developmental Teacher Evaluation Kit - DeTEK), το οποίο εκπονήθηκε από τους Harris και Hill (1982). 35

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ Καλλιέργεια Ανώτερων Νοητικών Λειτουργιών Μαθησιακό Κλίμα Διαχείριση Τάξης Επιτυχία Μαθητών ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Σαφήνεια Μαθήματος Εμπλοκή Μαθητών στη Διαδικασία Έμφαση στη Μεγιστοποίηση Διδακτικού Χρόνου Ποικιλία στη Διδακτική Διαδικασία

Το Δυναμικό Μοντέλο Εκπαιδευτικής Αποτελεσματικότητας

Το Δυναμικό Μοντέλο Εκπαιδευτικής Αποτελεσματικότητας (2) Το ΔΜΕΑ έχει πολυεπίπεδη δομή. Τέσσερα επίπεδα: μαθητή, εκπαιδευτικού (τάξης), σχολείου και εκπαιδευτικού συστήματος. Η διδασκαλία και η μάθηση αποτελούν τους κεντρικούς πυρήνες του μοντέλου. Το ΔΜΕΑ υποστηρίζει, επίσης, πως η σχέση μεταξύ κάποιων παραγόντων εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας και των μαθησιακών αποτελεσμάτων μπορεί να μην είναι γραμμική για παράδειγμα, η γνώση περιεχομένου από τους εκπαιδευτικούς (teacher subject knowledge), θεωρείται γενικά ως ένας σημαντικός παράγοντας αποτελεσματικότητας (Scriven, 1994). Επίσης, παρόμοια αποτελέσματα αναφέρονται σχετικά με τη σχέση που υπάρχει μεταξύ των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών για την αυτοεπάρκειά τους (self-efficacy beliefs) και το επίπεδο αποτελεσματικότητάς τους (Schunk, 1991 Stevenson, Chen & Lee, 1993). Επιπλέον, διαφάνηκε πως οι εκπαιδευτικοί που βρίσκονται σε υψηλότερο επίπεδο διδακτικών δεξιοτήτων παρουσιάζουν συστηματικά καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα από άλλους εκπαιδευτικούς που βρίσκονται σε χαμηλότερο επίπεδο διδακτικών δεξιοτήτων. Τα πιο πάνω υποστηρίζουν πως το ΔΜΕΑ μπορεί να αξιοποιηθεί για την ανάπτυξη συγκεκριμένων και διαφοροποιημένων στρατηγικών βελτίωσης της ποιότητας διδασκαλίας (Antoniou, Kyriakides & Creemers, 2008).

Έντυπα παρατήρησης και αξιολόγησης διδασκαλίας Έντυπο ΔιΣαε - Διαμορφωτικό Σύστημα Αξιολόγησης του Εκπαιδευτικού (ΔιΣΑΕ - Αυτοαξιολόγηση): Προφίλ χαρακτηριστικών γνωρισμάτων του εκπαιδευτικού (αναπτύχθηκε από τον Ben Harris και διασκευάστηκε από τον Πέτρο Πασιαρδή). Έντυπο παρατήρησης της διδασκαλίας (Ben Harris) φιλμάκι επικοινωνίας Verbal flow (Προφορική Αλληλεπίδραση) At task Class traffic Έντυπο Παρακολούθησης/Αξιολόγησης (αναπτύχθηκε από τον Πέτρο Πασιαρδή). Another set of eyes

Σχολιάστε τις εικόνες. ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΜΑΘΗΣΗΣ 40

Χαρακτηριστικά αποτελεσματικών εκπαιδευτικών μέσα από τα μάτια των μαθητών Πρόγραμμα «ΜΕΡΑ» - Μαθητές στην Έρευνα Μαθητές Ε δημοτικού Διενέργεια έρευνας για τα χαρακτηριστικά του αποτελεσματικού εκπαιδευτικού Β Βραβείο παγκυπρίως 41

Χαρακτηριστικά αποτελεσματικών εκπαιδευτικών έρευνα στο κυπριακό συγκείμενο Kyriakides, Campell & Christofidou (2002) Ομαδική συνέντευξη με προσωπικό σχολικής μονάδας (14 εκπαιδευτικοί) 51 χαρακτηριστικά αποτελεσματικού εκπαιδευτικού Έρευνα σε παγκύπρια κλίμακα χορήγηση ερωτηματολογίου σε 682 εκπαιδευτικούς (20% πληθυσμού) Επιστροφή 553 ερωτηματολογίων (81%) παραγοντική ανάλυση (factor analysis) ομαδοποίηση χαρακτηριστικών σε 7 παράγοντες: Προσωπικά χαρακτηριστικά Αγάπη για τα παιδιά Επαγγελματισμός Υπευθυνότητα Σκοποί και προθέσεις Εξατομίκευση 42 Ανταπόκριση στην αλλαγή

αποτελεσματικοί στην αλλαγή 43

Προτεινόμενο Σύστημα Αξιολόγησης (Βαθμίδες Ανέλιξης) Εξωτερικός Αξιολογητής Διευθυντής Βοηθός Διευθυντής Ανώτερος Εκπαιδευτικός Παιδαγωγικός Σύμβουλος Μόνιμος Εκπαιδευτικός Εκπαιδευτικός Επί Δοκιμασία 44

ΚΡΙΤΙΚΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Αδυναμία υφιστάμενου συστήματος Το ισχύον σύστημα θεσμοθετήθηκε το 1976 και εφαρμόζεται χωρίς να έχει υποστεί βασικές τροποποιήσεις. Προτεινόμενη αλλαγή Εισαγωγή μηχανισμών μετααξιολόγησης και υιοθέτηση τροποποιήσεων εκεί και όταν κρίνεται αναγκαίο. Το υφιστάμενο σύστημα αξιολόγησης δεν στηρίζεται σε κάποιο θεωρητικό υπόβαθρο. Δε γίνεται σήμερα ουσιαστική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου που επιτελεί η σχολική μονάδα. Το ΠΣΑ στηρίζεται σε μοντέλα εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας και μοντέλα διοίκησης (π.χ. διοίκηση ολικής ποιότητας). Ανάπτυξη συστήματος αυτόαξιολόγησης της σχολικής μονάδας και καταρτισμός σχεδίων δράσης για βελτίωση του έργου του σχολείου.

Αδυναμία υφιστάμενου συστήματος Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών συνδέεται κυρίως με την προαγωγή και τη μισθολογική ανέλιξη. Οι επιθεωρητές είναι αναγκασμένοι να αφιερώνουν τον περισσότερο χρόνο τους σε αξιολογήσεις εκπαιδευτικών για προαγωγή, με αποτέλεσμα να καθίσταται δύσκολη η εξεύρεση χρόνου για ουσιαστική στήριξη των εκπαιδευτικών. Προτεινόμενη αλλαγή Σχεδιασμός δύο ξεχωριστών συστημάτων αξιολόγησης: ένα για τη στήριξη και επαγγελματική βελτίωση, και ένα για την προαγωγή των εκπαιδευτικών. Δημιουργία θέσης Παιδαγωγικού Συμβούλου, με αποκλειστικά καθήκοντα τη στήριξη και επαγγελματική βελτίωση των εκπαιδευτικών στη σχολική μονάδα.

Αδυναμία υφιστάμενου συστήματος Παρατηρείται το φαινόμενο της γήρανσης στην πυραμίδα του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Παρατηρείται πρόβλημα ως προς την εγκυρότητα των αξιολογήσεων. Προτεινόμενη αλλαγή Η αρχαιότητα δεν αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την προαγωγή των εκπαιδευτικών. Δημιουργία κοινών εργαλείων συγκέντρωσης πληροφοριών αξιολόγησης, για χρήση από όλους τους αξιολογητές. Κοινή επιμόρφωση όλων των αξιολογητών. Παρατηρείται το φαινόμενο της ισοπέδωσης των βαθμολογιών για προαγωγή των εκπαιδευτικών. Εισαγωγή μηχανισμών μετα-αξιολόγησης από το «Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης». (Βασική αρχή: «Ο Αξιολογών αξιολογείται»). Στατιστική επεξεργασία των βαθμολογιών και έλεγχος του δείκτη διάκρισης.

Αδυναμία υφιστάμενου συστήματος Δεν περιλαμβάνονται ουσιαστικοί μηχανισμοί και διαδικασίες αυτόαξιολόγησης του εκπαιδευτικού. Δεν υπάρχουν κοινά και μετρήσιμα κριτήρια που να είναι γνωστά σε αξιολογητή και αξιολογούμενο και που να διαφοροποιούνται ανάλογα με την κάθε βαθμίδα. Προτεινόμενη αλλαγή Η αυτό-αξιολόγηση του εκπαιδευτικού λαμβάνεται υπόψη τόσο στο σύστημα διαμορφωτικής, όσο και στο σύστημα τελικής αξιολόγησης για προαγωγή. Καθορισμός συγκεκριμένων κριτηρίων αξιολόγησης κατά σύστημα και βαθμίδα, τα οποία θα είναι γνωστά σε όλους τους εκπαιδευτικούς.

Αδυναμία υφιστάμενου συστήματος Παρατηρείται αδυναμία στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης και τον καταρτισμό προγραμμάτων επαγγελματικής επιμόρφωσης. Προτεινόμενη αλλαγή Αξιοποίηση του «Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης» για μετα-αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών και εντοπισμό αδυναμιών. τελευταίο κουδούνι

ΣΥΝΟΨΗ Οι νοοτροπίες δεν αλλάζουν από τη μια μέρα στην άλλη η αλλαγή απαιτεί διαχρονικότητα Η εισαγωγή νέου Συστήματος Αξιολόγησης μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία μιας σταδιακής πορείας βελτίωσης

και την ωριμότητα, τη θέληση και την αποφασιστικότητα να το εφαρμόσουμε! Χρειαζόμαστε ένα νέο όραμα για το Σύστημα Αξιολόγησης.

Έχοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω σημεία ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΕΡΓΟ ΣΑΣ!!! 52