ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Ον/μο:.. Ύλη: 36-43 Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι Γ Λυκείου Θεωρ. Κατ. 22-12-13 A. Να μεταφράσετε τα παρακάτω αποσπάσματα : In eum locum res deducta est, ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse nequeamus.equidem, ut veni ad urbem, non destiti omnia et sentire et dicere et facere, quae ad concordiam pertinerent ;sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent, etsi ego clamabam nihil esse bello civili miseries.omnia sunt misera in bellis civilibus, sed nihil miserius quam ipsa victoria : ea victores ferociores impotentioresque reddit, ut, etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur.... Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptial petit filiae sororis, ipsa fecit omen.nam in sacello quodam nocte cum sororis filia persedebat expectabatque dum aliqua vox congruens proposito audiretur.tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet.tum Caecilia puellae dixit: ego libenter tibi mea sede cedo.hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit.nam mortua est Caecilia, quam Metellus, dum vixit, multum amavit; postea is puellam in matrimonium duxit. (Mον. 40 ) Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ : 1. α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ουσιαστικά και επίθετα : locum :την ίδια πτώση του άλλου αριθμού deus : τη γενική του πληθυντικού αριθμού casus :την αφαιρετική του ενικού αριθμού civili :την αιτιατική πληθυντικού αριθμού στο ίδιο γένος more :τη γενική του πληθυντικού αριθμού nuptiale :τη γενική του πληθυντικού αριθμού στο ίδιο γένος proposito :την ονομαστική του πληθυντικού αριθμού sede : τη γενική του πληθυντικού αριθμού res : την αιτιατική του ενικού αριθμού ( Μον. 4,5) 1
Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για τις αντωνυμίες: aliqui:αιτιατική πληθ., ουδέτερο γένος tantus : γενική ενικού, ίδιο γένος nihil : αφαιρετική ενικού ipsa: δοτική ενικού,ουδέτερο γένος mea : τον ίδιο τύπο για πολλούς κτήτορες (Μον. 5) γ. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω επίθετα και επιρρήματα : miserius : την ονομαστική του πληθυντικού αριθμού, στο αρσενικό γένος και στον ίδιο βαθμό ferociores: το επίρρημα στο θετικό βαθμό. impotentiores: το επίρρημα και στους τρεις βαθμούς. longa : τον ίδιο τύπο στο συγκριτικό βαθμό. multum: τη γενική πληθυντικού αριθμού στο συγκριτικό βαθμό, στο αρσενικό γένος. 2.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους(για τους περιφραστικούς να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο) : deducta est: β πληθ. πρόσωπο οριστικής ενεστώτα στην ίδια φωνή subvenerit: β ενικό υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή sentire :τον ίδιο τύπο στο μέλλοντα στην ίδια φωνή. facere :β ενικό προστακτικής ενεστώτα και στις δύο φωνές. pertinerent : γ ενικό υποτακτικής ενεστώτα στην ενεργητική φωνή invaserat :την αφαιρετική σουπίνου cogantur :το απαρέμφατο παρακειμένου στην ενεργητική φωνή. persedebat : τη γενική γερουνδίου congruens : την αφαιρετική ενικού στο αρσενικό γένος. standi :β πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή. cederet : το β ενικό οριστικής παρακειμένου στην ίδια φωνή mortua est: β ενικό υποτακτικής μέλλοντα. duxit: β ενικό προστακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή. (Μον. 7) β. mortua est: να γραφούν τα απαρέμφατα και οι μετοχές του του τύπου (Μον. 6) 2
Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι 3. α. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις του κειμένου : ad concordiam, nihil, natura, necessitate, aliqua, sibi, res, standi. (Μον. 8) β. Να μετατρέψετε τις παρακάτω προτάσεις σε μετοχικές : «quae ad concordiam pertinerent» «etsi ego clamabam» ( Moν. 4) γ. bello civili: Να εκφράσετε το β όρο σύγκρισης με την ισοδύναμη μορφή. (Μον. 3) 4. α. «ut veni ad urbem» : Να αντικαταστήσετε το σύνδεσμο ut με τον ιστορικό /διηγηματικό cum και να κάνετε τις απαραίτητες αλλαγές στη δευτερεύουσα πρόταση. (Μον.2,5) β. ego libenter tibi mea sede cedo : Να μεταφέρετε την πρόταση στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από το Caecilia puellae dixit. (Moν.3,5) γ. sed tantus furor omnes invaserat Postea is puellam in matrimonium duxit Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική (Μον. 3,5) δ. ut necessitate esse cogantur dum vixit Να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις. (είδος, εισαγωγή, εκφορά, λειτουργία) (Μον. 8) ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ 3
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ(Ενδεικτικές) Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι Μετάφραση: Σε τέτοιο σημείο έχει οδηγηθεί η κατάσταση, ώστε, αν δε βοηθήσει κάποιος θεός, ή κάποιο τυχαίο γεγονός, να μην μπορούμε να είμαστε σώοι.εγώ βέβαια, μόλις ήρθα στην πόλη δε σταμάτησα και να πιστεύω και να λέω και να κάνω όλα, όσα συντελούσαν στην ομόνοια όμως τόσο μεγάλη μανία είχε πιάσει όλους ώστε να επιθυμούν να πολεμούν μολονότι εγώ φώναζα ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο άθλιο από τον εμφύλιο πόλεμο.στους εμφύλιους πολέμους όλα είναι άθλια, αλλά τίποτα (δεν είναι ) πιο άθλιο από την ίδια τη νίκη. αυτή κάνει τους νικητές αγριότερους και πιο αχαλίνωτους, ώστε, ακόμα και αν δεν είναι τέτοιοι από τη φύση, να εξαναγκάζονται να είναι από ανάγκη. - - - - - - - - - - - - - - - Η Καικιλία, η σύζυγος του Μέτελλου, ενώ επιδίωκε την εμφάνιση γαμήλιου οιωνού για την κόρη της αδελφή (της), σύμφωνα με αρχαίο έθιμο, η ίδια δημιούργησε οιωνό.καθόταν δηλαδή τη νύχτα σε κάποιο ιερό με την κόρη της αδελφής και περίμενε μέχρι να ακουστεί κάποια φωνή που να ανταποκρινόταν στο σκοπό (τους).στο τέλος η κοπέλα κουρασμένη από την πολλή ορθοστασία ζήτησε από τη θεία να της παραχωρήσει τη θέση της για λίγο.τότε η Καικίλια είπε στην κοπέλα: «Εγώ ευχαρίστως σου παραχωρώ τη θέση μου».η ίδια η πραγματικότητα λίγο αργότερα επιβεβαίωσε αυτόν το λόγο.πέθανε δηλαδή η Καικίλια, την οποία ο Μέτελλος αγάπησε πολύ όσο έζησε. αργότερα αυτός παντρεύτηκε την κοπέλα. 1.α. loca, deorum (deum), casu, civilia, morum, nuptialium, proposita, sedum, rem. β. aliqua, tanti, nulla re, ipsi, nostra. γ. miseriores, ferociter, impotenter/ impotentius impotentissime, longiore, plurium. 2. α. deducimini subveniret sensurum esse fac, fi 4
pertineat invasu coegisse persedendi congruenti stetis cessisti moriturus sis duc Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι β. Απαρέμφατα Ενεστώτας :mori Μέλλοντας :moriturum-am-um esse morituros-as-a esse Παρακείμενος : mortuum am um esse mortuos as-a esse Συντ. Μέλλοντας : mortuum-am-um fore mortuos as a fore Μετοχές Ενεστώτας : moriens Μέλλοντας : moriturus a um Παρακείμενος : mortuus-a-um 3.α. ad concordiam : εμπρόθετος προσδιορισμός του σκοπού στο pertinerent. nihil : υποκείμενο στο απαρέμφατο esse. natura: αφαιρετική του τρόπου στο non sint. necessitate : αφαιρετική της αιτίας στο tales esse(εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο) aliqua: επιθετικός προσδιορισμός στο vox sibi: δοτική προσωπική χαριστική στο cederet res: υποκείμενο στο confirmavit standi : γενική γερουνδίου ως γενική αντικειμενική στο mora. β. omnia ad concordiam pertinentia me clamante γ. quam bellum civile 5
Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι 4.α. Cum venisset ad urbem. β. Caecilia puellae dixit se libenter illi sua sede cedere. γ. Sed omnes tanto furore invasi erant Postea puella ab eo in matrimonium ducta est δ. ut necessitate esse cogantur Δευτερεύουσα επιρρηματική συμπερασματική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του συμπεράσματος στο περιεχόμενο της κύριας με ρήμα το reddit.εισάγεται με τον συμπερασματικό σύνδεσμο ut (καταφατική), προεξαγγέλλεται στο λόγο από τη δεικτική αντωνυμία tales, εκφέρεται με υποτακτική (δυνητική) γιατί το συμπέρασμα στη λατινική είναι μια υποκειμενική πράξη ή κατάσταση, συγκεκριμένα χρόνου ενεστώτα γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου(reddit) και δηλώνει το σύγχρονο στο παρόν. ( ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων-συγχρονισμός κύριας με δευτερεύουσα πρόταση).το συμπέρασμα είναι ιδωμένο τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησης του. dum vixit Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο περιεχόμενο της αναφορικής με ρήμα amavit.εισάγεται με το χρονικό σύνδεσμο dum και εκφέρεται με οριστική (vixit), γιατί η πράξη μας ενδιαφέρει από καθαρά χρονική άποψη και σε σχέση με την προσδιοριζόμενη πρόταση δηλώνει το σύγχρονο και ειδικότερα την παράλληλη διάρκεια. 6