ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πώς να χρησιμοποιήσετε το βιβλίο 6 Εισαγωγή 8 Αγιουρβέδα: Η επιστήμη της ζωής 10 Η προσέγγιση της Αγιουρβέδα 66 Διατροφή και τρόπος ζωής 150 Με τη βοήθεια ειδικού ή χωρίς; 190 Γλωσσάρι 216 Σχετική βιβλιογραφία 217 Χρήσιμες διευθύνσεις 218 Ευρετήριο 220 Ευχαριστίες 224
Ένα φυσικό σύστημα Η Αγιουρβέδα χρησιμοποιεί βότανα, τροφές, μαλάξεις, και άλλα θεραπευτικά μέσα με στόχο την ευεξία. ΠΩΣ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ Η Αγιουρβέδα είναι ένα ολοκληρωμένο ιατρικό σύστημα με ιστορία χιλιάδων ετών. Το βιβλίο εξηγεί τις αρχές της με απλό και σαφή τρόπο και είναι κατάλληλο για αρχάριους. Για να χρησιμοποιείτε εύκολα αυτόν τον πλήρως εικονογραφημένο οδηγό, τον χωρίσαμε σε τέσσερα κεφάλαια. Το πρώτο παρουσιάζει τη συναρπαστική ιστορία της Αγιουρβέδα και σας βοηθά να βρείτε τον αγιουρβεδικό τύπο σας. Το δεύτερο και το τρίτο κεφάλαιο περιγράφουν αναλυτικά τις θεραπείες και τις διαδικαστικές μεθόδους της Αγιουρβέδα, και περιλαμβάνουν μια ενότητα αφιερωμένη στη διατροφή. Τέλος, θα μάθετε πότε χρειάζεται να επισκεφθείτε ειδικό και πώς να χρησιμοποιείτε την Αγιουρβέδα στο σπίτι. Σημαντική σημείωση Η αγιουρβεδική ιατρική προσεγγίζει την υγεία με ολιστικό τρόπο. Τα όσα αναφέρονται στο βιβλίο διατυπώνονται με ειλικρίνεια, αλλά ο εκδότης και οι συγγραφείς δε φέρουν την ευθύνη για οποιονδήποτε ισχυρισμό ή πεποίθηση που διατυπώνεται στο βιβλίο. Αν έχετε κάποιο σωματικό ή ψυχικό νόσημα, σας συμβουλεύουμε να επισκεφθείτε τον γιατρό σας πριν καταφύγετε στον ειδικό της Αγιουρβέδα. Οι προτάσεις του βιβλίου δεν υποκαθιστούν τις ιατρικές, νοσοκομειακές, ή ψυχιατρικές θεραπείες. Ο ΝΟΥΣ Η επόμενη ομάδα ερωτήσεων επικεντρώνεται στην πνευματική κατάσταση. Αναλογιστείτε με ποιον τρόπο προσεγγίζετε τη ζωή, και σκεφτείτε τις νοητικές και συναισθηματικές αντιδράσεις στα ερεθίσματα του περιβάλλοντός σας. Τι διαθέσεις έχετε; Πώς προσεγγίζετε τις καθημερινές σας εργασίες και προκλήσεις; Και πάλι, θα πρέπει να συγκρίνετε τα «ναι» και τα «όχι» που δίνετε με την αντικειμενική άποψη ενός φίλου. Αν δεν είστε βέβαιοι για μια απάντηση, αφήστε την ερώτηση για αργότερα. Βάτα Είστε δραστήριοι; Τρώτε περίεργες ώρες; Έχετε ακανόνιστο τρόπο ζωής; Νιώθετε άγχος; Κοιμάστε διακεκομμένα; Φοβάστε εύκολα; Είστε ανασφαλείς; Έχετε ανήσυχο πνεύμα και πολλές νέες ιδέες; Έχετε καλή βραχυπρόθεσμη μνήμη; Αντιδράτε άσχημα στο στρες; Είστε δημιουργικοί; Είστε κυκλοθυμικοί; 50 ΣΥΝΟΛΟ Πίτα Εκφράζετε τις αντιρρήσεις σας; Κοιμάστε βαθιά για 6-8 ώρες κατά μέσο όρο; Έχετε εξαιρετική μνήμη; Είστε πολυάσχολοι και κάνετε πολλά πράγματα μέσα στη μέρα; Είστε ακριβείς και λογικοί; Είστε ευερέθιστοι; Αλλάζετε δύσκολα διάθεση; Είστε ευέξαπτοι και θυμωμένοι; Είστε επικριτικοί; Είστε εγκεφαλικοί; ΣΥΝΟΛΟ Κάφα Έχετε καλή μνήμη; Είστε αυτάρεσκοι; Είστε συνήθως ήρεμοι; Είστε λογικοί και σταθεροί στις απόψεις σας; Κοιμάστε βαθιά και χρειάζεστε πολλές ώρες ύπνου; Έχετε την τάση να γίνεστε άπληστοι ή κτητικοί; Έχετε σχετικά σταθερή διάθεση; Εκνευρίζεστε δύσκολα; ΣΥΝΟΛΟ Πνευματική ενέργεια Ο τύπος στον οποίο ανήκετε επηρεάζει τη μνήμη, τα συναισθήματα, την ιδιοσυγκρασία, ακόμα και τη δημιουργικότητα. Βρείτε τον τύπο σας Απλά ερωτηματολόγια θα σας βοηθήσουν να βρείτε τον τύπο της ιδιοσυγκρασίας σας. Βρείτε το αποτέλεσμα Ο τύπος ντόσα με το μεγαλύτερο αριθμό «ναι» είναι ο κυρίαρχος τύπος σας. Αν δύο τύποι έχουν περίπου ίδιο αριθμό καταφατικών απαντήσεων, τότε μάλλον ανήκετε σε έναν από τους τέσσερις δευτερεύοντες τύπους (δείτε τη σελίδα 46). Για παράδειγμα, αν έχετε 30 απαντήσεις βάτα, 10 απαντήσεις πίτα, και 2 απαντήσεις κάφα, ο τύπος της ιδιοσυγκρασίας σας είναι βάτα. Αν έχετε 20 απαντήσεις βάτα, 20 απαντήσεις πίτα, και 4 απαντήσεις κάφα, τότε ο τύπος σας είναι βάτα/πίτα. 51 Αγιουρβέδα: η επιστήμη της ζωής Ο νούς 6
Μασάζ Το αγιουρβεδικό μασάζ χρησιμοποιεί θεραπευτικά έλαια για τη θεραπεία πουρβακάρμα. ΠΟΥΡΒΑΚΑΡΜΑ Το παντσακάρμα είναι η βασική θεραπεία αποτοξίνωσης (δείτε τις σελίδες 72-75). Το πουρβακάρμα προετοιμάζει το σώμα για τις θεραπείες παντσακάρμα και είναι η πρώτη θεραπεία καθαρισμού που εφαρμόζεται σχεδόν σε όλους τους ασθενείς. Χωρίζεται σε δύο μέρη: στο μασάζ με έλαια (σνεχάνα κάρμα) και τη θεραπεία εφίδρωσης (σουεντάνα κάρμα). Επειδή το μασάζ συμβάλλει στη διαδικασία της αποτοξίνωσης, αποτελεί βασικό κομμάτι της αγιουρβεδικής θεραπείας. Σνεχάνα Σε αυτή την τεχνική, γίνεται μασάζ με φυτικά έλαια για να επιταχυνθεί η απομάκρυνση των τοξινών. Μασάζ με έλαια μπορεί να γίνει και στο κρανίο για την καταπολέμηση της κατάθλιψης, της αϋπνίας, και των διαταραχών της μνήμης. Η τεχνική σνεχάνα περιλαμβάνει και μπάνιο με έλαια, που είναι αποτελεσματικότερη μέθοδος, γιατί έτσι ο οργανισμός απορροφά τις ιδιότητες των ελαίων. Σουεντάνα Η θεραπεία εφίδρωσης χρησιμοποιείται μερικές φορές μαζί με τη θεραπεία με έλαια, αλλά όχι την ίδια μέρα. Για να αποβληθούν περισσότερες τοξίνες από τους πόρους χρησιμοποιούνται ατμόλουτρα. Μαζί με τις θεραπείες με έλαια, κάνουν αποτελεσματικότερη τη διαδικασία αποτοξίνωσης. Μπορεί να χρειαστείτε αρκετά ατμόλουτρα για να απομακρυνθούν όλες οι τοξίνες με την εφίδρωση. Τι αίσθηση αφήνει το πουρβακάρμα; Οι περισσότεροι ασθενείς βρίσκουν εξαιρετικά χαλαρωτικό το πουρβαρκάρμα. Τα έλαια χρησιμοποιούνται για ιατρικούς σκοπούς, όπως και το μασάζ, και βοηθούν τον άνθρωπο να νιώσει υγιής και ισορροπημένος μετά τη θεραπεία. Πόση ώρα κρατάει; Στην καλύτερη περίπτωση, η θεραπεία πρέπει να γίνεται καθημερινά για επτά μέρες, αλλά αυτό δεν είναι πρακτικά δυνατό για τον περισσότερο κόσμο. Μπορείτε να συμφωνήσετε για τη συχνότητα των θεραπειών με τον ειδικό. Κατά τη διαδικασία του καθαρισμού, θα σας δοθούν συμβουλές διατροφής και άσκησης, τις οποίες πρέπει να ακολουθήσετε προσεκτικά. Ατομική θεραπεία Ο ειδικός επιλέγει έλαια ανάλογα με την ντόσα και τις ανισορροπίες κάθε ασθενούς. Εδώ, χρησιμοποιείται σησαμέλαιο για την ενίσχυση του δέρματος. Η προσέγγιση της Αγιουρβέδα Πουρβακάρμα Θεραπείες Έγχρωμες σελίδες όπως αυτές σάς εξηγούν με ποιον τρόπο μπορεί να σας βοηθήσει ο γιατρός της Αγιουρβέδα. Πώς να χρησιμοποιήσετε το βιβλίο 70 71 Θεωρία Οι ασπρόμαυρες σελίδες εξηγούν τη θεωρία στην οποία βασίζονται οι εφαρμογές της Αγιουρβέδα. Μασάζ Τ Ατομικό μασάζ Ανάλογα με την ντόσα καθορίζεται και η συχνότητα των μασάζ που χρειάζεστε. ο τακτικό μασάζ με έλαια είναι κατάλληλο για τις περισσότερες ντόσα. Οι τύποι βάτα πρέπει να κάνουν μασάζ μία φορά την ημέρα, στη διάρκεια της πρωινής τους διαδικασίας, ενώ οι τύποι κάφα και πίτα μόνο δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα. Μετά το μασάζ, τα έλαια πρέπει να παραμείνουν στο σώμα 15 με 35 λεπτά, και μετά προτείνεται ένα ζεστό, φυτικό ατμόλουτρο ή καυτό μπάνιο για άλλα 20 με 40 λεπτά. Σκοπός του μπάνιου δεν είναι μόνο να φύγουν τα έλαια η θεραπεία της εφίδρωσης είναι ουσιαστικό κομμάτι της διαδικασίας της αποτοξίνωσης. Πολλά απόβλητα του οργανισμού βγαίνουν από το δέρμα και η εφίδρωση ανοίγει τους πόρους και κάνει το δέρμα απαλό. Ποιο έλαιο; Για κάθε τύπο ντόσα προτείνονται διαφορετικά έλαια. Για παράδειγμα, το καλύτερο έλαιο για τους τύπους βάτα είναι το σησαμέλαιο καλής ποιότητας που παράγεται με ψυχρή έκθλιψη. Ενισχύει το δέρμα και το προστατεύει από τις μυκητιάσεις και τις βλαβερές συνέπειες του ήλιου. Αν διαπιστώσετε ότι ερεθίζει το δέρμα σας, χρησιμοποιήστε ελαιόλαδο ή αμυγδαλέλαιο. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και καθαρό βούτυρο (γκι). Πάντα να ζεσταίνετε το λάδι σε θερμοκρασία σώματος πριν το χρησιμοποιήσετε. Υπάρχουν πολλά άλλα κατάλληλα έλαια. Οι προτάσεις που ακολουθούν είναι καλή επιλογή για το καθημερινό σας μασάζ. Τύποι βάτα Επιλέξτε καταπραϋντικά έλαια, όπως σησαμέλαιο, ελαιόλαδο, αμυγδαλέλαιο, έλαιο από φύτρα σιταριού, και καστορέλαιο. Τύποι πίτα Επιλέξτε δροσερά έλαια, όπως από καρύδα, σανδαλόξυλο, κολοκυθόσπορο, αμυγδαλέλαιο, και ηλιέλαιο. Τύποι κάφα Επιλέξτε θερμαντικά έλαια, όπως σιναπέλαιο, καλαμποκέλαιο, και καρδαμέλαιο. Ενίσχυση της ενέργειας Σύμφωνα με την Αγιουρβέδα, ο τρόπος που στέκονται πολλοί άνθρωποι είναι αφύσικος και έτσι περιορίζεται η ελεύθερη ροή του πράνα (ζωτική ενέργεια). Το μασάζ σε όλο το σώμα εξασφαλίζει τη διέγερση των σημείων μάρμα, μέσω των οποίων ρέει το πράνα (δείτε τις σελίδες 86-89). Πριν το μασάζ, ξαπλώστε χωρίς να μιλάτε για λίγα λεπτά και αναπνεύστε βαθιά, για να χαλαρώσετε και να ηρεμήσετε. Μετά το μπάνιο, προσπαθήστε να ξαπλώσετε για λίγο. Αποφύγετε διεγερτικά όπως η καφεΐνη για λίγες ώρες και προσπαθήστε να παραμείνετε ήρεμοι. Μην κάνετε γυμναστική και μην εκτίθεστε σε υπερβολικό κρύο. Το μασάζ αφήνει το πνεύμα ευάλωτο και ήρεμο, γι αυτό καλό είναι να μην ταράξετε αυτή την ηρεμία. Μετά το μασάζ Μην ξεχνάτε ότι τα λάδια γλιστράνε, γι αυτό προσοχή όταν μπαίνετε και βγαίνετε από την μπανιέρα. Φορέστε βαμβακερές κάλτσες για να μη λερώσετε τα χαλιά και τα σεντόνια. Η προσέγγιση της Αγιουρβέδα Μασάζ 80 81 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΙΟΓΚΑ Οι επόμενες ασάνα συμβάλλουν στην αρμονία του μυαλού, του σώματος, και του πνεύματος. Ό,τι κάνετε στην αριστερή πλευρά του σώματος, πρέπει να επαναλαμβάνεται και στη δεξιά για να υπάρχει ισορροπία στη διάταση. Ζητήστε από ένα δάσκαλο της γιόγκα ή ένα θεραπευτή της Αγιουρβέδα να σας πει ποιες θέσεις είναι κατάλληλες για το δικό σας τύπο. Η κόμπρα 1 Ξαπλώστε μπρούμυτα με ίσια πόδια και τα δάχτυλα των ποδιών τεντωμένα. Ακουμπήστε το πηγούνι στο πάτωμα. Πώς βοηθάει η γιόγκα Στους τύπους βάτα, η θέση της κόμπρας καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα, την αϋπνία, βελτιώνει την αιμάτωση της σπονδυλικής στήλης, και περιορίζει τα εμμηνορροϊκά προβλήματα. Στους τύπους πίτα, διεγείρει τα νεφρά, τα όργανα της περιοχής, τα επινεδρίδια, και καταπολεμά την υπέρταση. Στους τύπους κάφα, καταπολεμά την δυσκοιλιότητα και το άσθμα. Η θέση του δέντρου βοηθά στην ισορροπία και αποτελεί πρόκληση για το νου. Η προσέγγιση της Αγιουρβέδα Ασκήσεις της γιόγκα 2 Τοποθετήστε τις παλάμες δίπλα Το δέντρο 1 Σταθείτε με ίσια πλάτη, με τους αστραγάλους ενωμένους και τα χέρια στο πλάι. Χαλαρώστε τους ώμους και κοιτάξτε μπροστά. 114 2 Ακουμπήστε τη φτέρνα σας στο δεξιό πόδι, στο εσωτερικό του μηρού, με τα δάχτυλα του ποδιού προς τα κάτω και το δεξιό γόνατο στο πλάι. 3 Σηκώστε τα χέρια πάνω από το κεφάλι και ενώστε τις παλάμες. Μείνετε σε αυτή τη θέση για 30 δευτερόλεπτα και χαλαρώστε. στους ώμους. Εισπνεύστε και σηκώστε αργά το κεφάλι και το στήθος από το έδαφος. 3 Τεντώστε τα χέρια και εκτείνετε τη σπονδυλική στήλη επάνω και πίσω. Ρίξτε το κεφάλι πίσω. Μείνετε σε αυτή τη θέση, και μετά εκπνεύστε και χαλαρώστε. 115 Αυτοβοήθεια Σε πολλές σελίδες θα βρείτε πρακτικές ιδέες τις οποίες μπορείτε να εφαρμόσετε στο σπίτι. 7
Τι είναι η Αγιουρβέδα; Αρχαία φιλοσοφία Η Αγιουρβέδα βασίζεται στη φιλοσοφία, τη λαϊκή σοφία, τη θρησκεία, και τη μυθολογία της Ινδίας. ΗΑγιουρβέδα είναι το παραδοσιακό θεραπευτικό σύστημα της Ινδίας και της Σρι Λάνκα. Όπως η Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική (ΠΚΙ), η Αγιουρβέδα είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα με διάφορες ειδικότητες, οι οποίες στοχεύουν στη βελτίωση της συναισθηματικής, της σωματικής, και της ψυχικής υγείας. Έχει ιστορία χιλιάδων ετών, είχε εδραιωθεί πριν τη γέννηση του Βούδα, και ορισμένες ιστορίες της Βίβλου αντανακλούν τη σοφία των αγιουρβεδικών διδασκαλιών. Η Αγιουρβέδα περιλαμβάνει πολλούς κλάδους που καλύπτουν όλες τις πτυχές της υγείας και της ίασης. Η ιατρική είναι μία μόνον πτυχή της Αγιουρβέδα και, για να επωφεληθούμε πλήρως, καλό είναι να χρησιμοποιούμε και άλλα στοιχεία της, όπως την αστρολογία, το διαλογισμό, τη γιόγκα, το μασάζ, την ηχοθεραπεία και τη μουσικοθεραπεία, τις ασκήσεις αναπνοών, και πολλά, πολλά άλλα. Η προσέγγιση διαφέρει πολύ από εκείνη της δυτικής συμβατικής ιατρικής σε ορισμένα σημεία. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα διαβίωσης που ασχολείται με όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ζωής και τοποθετεί τον άνθρωπο μέσα στο περιβάλλον του. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητο να υιοθετήσουμε όλα τα στοιχεία της Αγιουρβέδα για καλή υγεία και ευεξία. Ακολουθώντας απλές αγιουρβεδικές πρακτικές, θα βρούμε τρόπους για να παραμείνουμε ισορροπημένοι σε περιόδους αυξημένου στρες, πίεσης, και ανησυχίας. Το κυριότερο είναι ότι μπορούμε να υιοθετήσουμε έναν αρμονικό τρόπο ζωής για να προλάβουμε τις ασθένειες και να αναρρώσουμε πολύ γρηγορότερα, όταν ασθενήσουμε. 8
Η ιστορία της Αγιουρβέδα Η Αγιουρβέδα είναι συνδυασμός επιστήμης και φιλοσοφίας. Καλύπτει τις σωματικές, ψυχικές, συναισθηματικές, και πνευματικές πτυχές που είναι απαραίτητες για καλή υγεία. Η Αγιουρβέδα λέγεται ότι παραδόθηκε στον άνθρωπο από το θεό Βράχμα, το δημιουργό του κόσμου σύμφωνα με την ινδική μυθολογία, μέσα από τις Βέδες, τα ινδικά ιερά κείμενα. Οι Βέδες είναι: η Ριγκ Βέδα (η αρχαιότερη), η Γιατζούς Βέδα, η Σάμα Βέδα (στην οποία βασίζεται η ινδική θρησκεία και φιλοσοφία και ανάγεται στο 3000 π.χ.), και η Αθάρβα Βέδα, η βασική πηγή της Αγιουρβέδα, που ανάγεται στο 1200 π.χ. Η ιατρική γνώση λέγεται ότι αποκαλύφθηκε από τον θεό Ίντρα στον σοφό Ατρέγια, και αυτό οδήγησε στην παράδοση Τσαράκα της ιατρικής. Τα αγιουρβεδικά βιβλία γράφτηκαν από το 600 π.χ. ως το 1000 μ.χ. από τους Τσαράκα, Σουσρούτα, και Βαγκμπχάτα. Εισαγωγή Τι είναι η Αγιουρβέδα; Θεϊκή αποκάλυψη Η χειρουργική λέγεται ότι αποκαλύφθηκε στο βασιλιά Ντεβόντας και έτσι δημιουργήθηκε η αγιουρβεδική χειρουργική Σουσρούτα. 9
ΑΓΙΟΥΡΒΕΔΑ: Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Αγιουρβέδα σημαίνει «επιστήμη της ζωής». Είναι σανσκριτική λέξη και προέρχεται από τις λέξεις άγιους και βέδα, οι οποίες σημαίνουν «ζωή» και «γνώση» αντίστοιχα. Άγιους ονομάζονται οι καθημερινοί κύκλοι της ζωής, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν το σώμα, τις αισθήσεις, το μυαλό, και την ψυχή. Βέδα είναι η γνώση του κόσμου μας και του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν όλα όσα περιλαμβάνονται σε αυτόν. Οι μεγάλοι ρίσι (προφήτες ή σοφοί) της αρχαίας Ινδίας ανακάλυψαν τις βέδες και διαπίστωσαν ότι περιέχουν τα μυστικά της ασθένειας και της υγείας. Βασιζόμενοι στις βέδες, οργάνωσαν την εξελιγμένη επιστήμη της ζωής που είναι γνωστή ως Αγιουρβέδα, η οποία λαμβάνει υπόψη τα πολυάριθμα σωματικά, διανοητικά, συναισθηματικά, και πνευματικά στοιχεία της ζωής, τα οποία είναι απαραίτητα για καλή υγεία και ευεξία. Γι αυτό το λόγο η Αγιουρβέδα είναι ολιστική επιστήμη, αφού ασχολείται με την υγεία συνολικά ή σε κάθε επίπεδο. 10
Κατανοήστε την Αγιουρβέδα Η δυτική άποψη Στη Δύση, πιστεύουμε ότι όλοι οι άνθρωποι είναι κατά κύριο λόγο ίδιοι και θεραπεύουμε τις «παθήσεις» και όχι τον πάσχοντα. Η Αγιουρβέδα θεωρεί κάθε ασθενή μοναδικό και εκτός από τη σωματική υγεία, συνυπολογίζει τη νοητική και την πνευματική του κατάσταση. Η διάγνωση βασίζεται στη μοναδική ιδιοσυγκρασία του ασθενούς. 12 Φυσική ισορροπία Στόχος της Αγιουρβέδα είναι η αποκατάσταση της ισορροπίας του μυαλού, του σώματος, και της ψυχής. Το αρχαίο σύστημα της Αγιουρβέδα διδάσκει ότι όλες οι ασθένειες επηρεάζουν το σώμα και το νου και ποτέ δε θεραπεύει το ένα ξεχωριστά από το άλλο. Η αγιουρβεδική ιατρική μπορεί να είναι απλή και κατανοητή, όταν για παράδειγμα χρησιμοποιούμε ένα φυτικό φάρμακο για τον πονόλαιμο ή τον πονοκέφαλο, ή πιο σύνθετη, όπως όταν εξετάζουμε την κατάσταση της υγείας μας σε προηγούμενες ζωές για να αποκτήσουμε ή να διατηρήσουμε την καλή μας υγεία σε αυτή τη ζωή. Μια σύγχρονη προσέγγιση Αν και η Αγιουρβέδα έχει ιστορία τουλάχιστον 3000 ετών, έχει αλλάξει πολύ με το πέρασμα του χρόνου, αφού έχουν αλλάξει ο τρόπος ζωής, η διατροφή, και οι απαιτήσεις του οργανισμού μας. Η Αγιουρβέδα, μάλιστα, θεραπεύει πολλές σύγχρονες παθήσεις, όπως το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου και η μυαλγική εγκεφαλοπάθεια (σύνδρομο χρόνιας κόπωσης), τις οποίες έχει αποτύχει να αντιμετωπίσει η δυτική ιατρική. Σε καμία περίπτωση δεν είναι ένα σύνολο κανόνων ζωής το οποίο βασίζεται σε απαρχαιωμένους μύθους. Είναι ένα διαχρονικό, δυναμικό, εξελιγμένο σύστημα υγείας, το οποίο έχει αποδειχθεί επιστημονικά ορθό.
Για καλύτερη υγεία Σύμφωνα με τη βεδική φιλοσοφία, η ζωή μας αποκτά νόημα όταν προσπαθούμε να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητές μας, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει όταν η υγεία μας δεν είναι αρκετά καλή. Η αγιουρβεδική θεωρία βασίζεται στην ιδιοσυγκρασία του ατόμου, η οποία τον κάνει ευάλωτο σε ορισμένες ασθένειες. Η Αγιουρβέδα λαμβάνει υπόψη την επίδραση των ψυχοσωματικών παραγόντων στις περισσότερες ασθένειες, καθώς και οποιαδήποτε ανισορροπία στη βασική ιδιοσυγκρασία του ατόμου. Επικεντρώνεται στη διατήρηση της ευεξίας και στη βελτίωση της πνευματικής, διανοητικής, και σωματικής ικανότητα του ατόμου για αυτοθεραπεία. Η θεραπεία στοχεύει στην αποκατάσταση της ισορροπίας των βασικών ιδιοσυγκρασιών, των ντόσα (δείτε τις σελίδες 30-31). Αγιουρβέδα: η επιστήμη της ζωής Κατανοήστε την Αγιουρβέδα Ιερή ιατρική Στην Ινδία, ένα ρητό λέει ότι ο πλούτος που προέρχεται από την ιατρική είναι μιαρός, γιατί αποκτάται από τον πόνο των άλλων. Η Αγιουρβέδα λέγεται ότι ήταν δώρο των θεών, και επομένως πρέπει να εφαρμόζεται με συμπόνια και ευγένεια, και όχι με απληστία ή εγωισμό. 13
Θρησκευτικές ρίζες Η Αγιουρβέδα δίνει έμφαση στην πνευματική πλευρά της ζωής και έχεις τις ρίζες της στον Ινδουισμό. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΟΥΡΒΕΔΑ Η Αγιουρβέδα έχει πλούσια και πολύπτυχη ιστορία, η οποία είναι σε μεγάλο βαθμό συνυφασμένη με την ινδική μυθολογία. Αν και η Αγιουρβέδα θεωρείται αιώνια και οικουμενική, καθώς δεν ανήκει σε καμιά συγκεκριμένη χώρα, θρησκεία, ή πολιτισμό, οι ρίζες της βρίσκονται στην Ανατολή και συγκεκριμένα στο Τσαράκα Σαμχίτα. Αυτό το εξαιρετικό κείμενο παθολογίας, το οποίο γράφτηκε 2000 χρόνια πριν την ανακάλυψη του μικροσκοπίου, λέει ότι το σώμα αποτελείται από κύτταρα και παρουσιάζει 20 διαφορετικούς μικροοργανισμούς οι οποίοι μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες. Ρίζες Η αρχαία αγιουρβεδική γνώση μάς λέει ότι πριν από χιλιάδες χρόνια, οι ρίσι (οι σοφοί) είχαν αποκαρδιωθεί από τον ανθρώπινο πόνο. Συνειδητοποίησαν ότι η κακή υγεία και ο μειωμένος χρόνος ζωής, δεν άφηναν αρκετό χρόνο στους ανθρώπους να αναπτύξουν την πνευματικότητά τους. Πενήντα δύο σοφοί ταξίδεψαν ως τους πρόποδες των Ιμαλαΐων για να μάθουν να καθαρίζουν τον κόσμο από την ασθένεια. Ο δρόμος της υγείας Στην Αγιουρβέδα, η πνευματικότητα θεωρείται θεμέλιος λίθος της ευεξίας σε αυτή τη ζωή και στην επόμενη. 14
Η γέννηση της Αγιουρβέδα Οι 52 σοφοί διαλογίστηκαν όλοι μαζί και μέσω αυτής της πνευματικής πρακτικής, απέκτησαν γνώσεις τις οποίες κατέγραψαν για να δημιουργήσουν την Αγιουρβέδα. Το βασικό κείμενο, γνωστό ως Τσαράκα Σαμχίτα, θεωρείται ιερό. Οι σοφοί δέχτηκαν τρία είδη γνώσεων: την αιτιολογία (την επιστήμη της αιτίας των ασθενειών), τη συμπτωματολογία (τη μελέτη και την ερμηνεία των συμπτωμάτων), και τη θεραπευτική αγωγή. Το δώρο του Βράχμα Οι Βέδες, η βασική πηγή των αγιουρβεδικών γνώσεων, αποκαλύφθηκαν από τον θεό Βράχμα, το δημιουργό του σύμπαντος σύμφωνα με τον Ινδουισμό. Αγιουρβέδα: η επιστήμη της ζωής Η ιστορία της Αγιουρβέδα Δαιμονικές ασθένειες Πριν την εμφάνιση της Αγιουρβέδα, οι άνθρωποι πίστευαν ότι τις αρρώστιες προκαλούσαν οι διάφοροι δαίμονες των ασθενειών. Όταν το σώμα υποφέρει από μια ασθένεια, το πνεύμα βαραίνει από τις κοσμικές έγνοιες, κάτι που αποτελεί εμπόδιο στο δρόμο για τη φώτιση και τη σωματική και ψυχική υγεία. Ο θεός της ίασης Ο Σίβα είναι ένας από τους θεούς της ίασης στον Ινδουισμό. Λατρεύεται ως θεραπευτής των ασθενειών. 15
Η προέλευση της Αγιουρβέδα Άγιους και βιδ Οι σανσκριτικές λέξεις άγιους (ζωή) και βιδ (επιστήμη) συνθέτουν τη λέξη Αγιουρβέδα, «επιστήμη της ζωής». Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι οι πρώτες διδαχές της Αγιουρβέδα περιλαμβάνονταν στα ιερά κείμενα του Ινδουισμού, τις Βέδες, αν και αυτό δεν μπορεί να αποδειχθεί. Υπάρχουν τέσσερις βέδες, και η Αθάρβα Βέδα, ένα μέρος της τέταρτης, περιέχει μια από τις παλαιότερες λεπτομερείς περιγραφές του συστήματος της Αγιουρβέρδα. Από αυτό και άλλα κείμενα (δείτε τη σελίδα 15), αναπτύχθηκε η αγιουρβεδική ιατρική. Στους αιώνες που ακολούθησαν, το σύστημα αυτό προσαρμοζόταν για να βοηθάει καλύτερα τους ανθρώπους των διαφόρων εποχών. Διάδοση Ο Ασόκα, αυτοκράτορας της Ινδίας από το 272 έως το 231 π.χ. φρόντισε για τη δημιουργία πολλών αγιουρβεδικών νοσοκομείων. Επίσης, έστειλε μαθητές στην Άπω και τη Μέση Ανατολή, και η φιλοσοφία της Αγιουρβέδα διαδόθηκε εκτός της Ινδίας και επηρέασε τις θεραπευτικές πρακτικές της Κίνας, της Αραβικής Χερσονήσου, της Περσίας, και της Ελλάδας. Πλέον γνωρίζουμε ότι οι γνώστες της Αγιουρβέδα έφτασαν στην αρχαία Αθήνα και ότι η αρχαιοελληνική ιατρική βασιζόταν στη θεωρία των διαφόρων ανθρώπινων τύπων, ή ιδιοσυγκρασιών, η οποία μπορεί να συσχετιστεί με τις τρεις ντόσα της Αγιουρβέδα (δείτε τις σελίδες 30-31). Η αρχαιοελληνική ιατρική επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη της παραδοσιακής δυτικής ιατρικής. Οι επιρροές της Αγιουρβέδα στην κινεζική ιατρική είναι προφανείς. και οι δύο χρησιμοποιούν τα ενεργειακά σημεία, τη διάγνωση του σφυγμού, και τα φυτικά φάρμακα. Τα πέντε στοιχεία της κινεζικής ιατρικής ίσως έχουν τη ρίζα τους στα αγιουρβεδικά παντσαμαχαμπχούτα (δείτε τις σελίδες 54-55). 16
Ο 20ος αιώνας Η Αγιουρβέδα ήταν το κύριο σύστημα ιατρικής της Ινδίας μέχρις τις αρχές του 20ού αιώνα, όταν οι αποικιοκράτες άρχισαν να ευνοούν τις δυτικές ιατρικές πρακτικές και θεώρησαν την Αγιουρβέδα παρωχημένη. Πολλές πλούσιες οικογένειες ενθάρρυναν τα παιδιά τους να σπουδάσουν δυτική ιατρική και η Αγιουρβέδα άρχισε να χάνεται. Ωστόσο, το 1980, το Εθνικό Κογκρέσο της Ινδίας με ψήφισμά του αποφάσισε ότι η Αγιουρβέδα πρέπει να έχει ίδιο κύρος με τη δυτική ιατρική. Σήμερα, η επιστήμη της Αγιουρβέδα ακμάζει και περισσότερες από 500 εταιρείες και νοσοκομεία έχουν δημιουργηθεί στην Ινδία τα τελευταία δέκα χρόνια. Πλέον, οι συμβατικοί γιατροί συνεργάζονται με τους γιατρούς της Αγιουρβέδα. Αγιουρβέδα: η επιστήμη της ζωής Η προέλευση της Αγιουρβέδα Ένας υπερβατικός γιόγκι Η Αγιουρβέδα ήρθε στη Δύση τη δεκαετία του 1960 από τον Μαχαρίσι Μάχες Γιόγκι, τον ινδό γκουρού του υπερβατικού διαλογισμού. Έδωσε διαλέξεις στις ΗΠΑ και στη Γερμανία, ενώ στους οπαδούς του συγκαταλέγονταν και οι Μπιτλς. 17
Παράδοση στα βότανα Τα αγιουρβεδικά φάρμακα βασίζονται σε φυτικά συστατικά και παρασκευάζονται από βότανα. ΟΙ ΟΚΤΩ ΚΛΑΔΟΙ Η αγιουρβεδική ιατρική περιλαμβάνει οκτώ κλάδους. Η εκπαίδευση των θεραπευτών γνωστών και ως βαϊντίγια περιλαμβάνει τις αρχές της διατροφής, της ψυχολογίας, της βοτανοθεραπείας, της κλιματολογίας και, σε πολλές περιπτώσεις, τη θεραπεία με κρυστάλλους και την αστρολογία. Ολιστική προσέγγιση Σκοπός της Αγιουρβέδα δεν είναι μόνο η θεραπεία των ασθενών, αλλά και η πρόληψη των ασθενειών και η διατήρηση της ζωής. Η αγιουρβεδική θεωρία της δημιουργίας ασχολείται με διάφορους παράγοντες που όλοι συνδέονται μεταξύ τους όπως: το σώμα το μυαλό ο νους την ψυχή (συνείδηση) τα παντσαμαχαμπχούτα (πέντε στοιχεία) Αυτοί οι τέσσερις παράγοντες συμπληρώνουν ο ένας τον άλλο και είναι εξίσου σημαντικοί για κάθε άνθρωπο. ΓΗΡΙΑΤΡΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ Κ ΑΙ ΠΛΑΣΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ Το δέντρο της ζωής Η Αγιουρβέδα περιλαμβάνει όλους τους κλάδους της ιατρικής, από την παιδιατρική ως τη γηριατρική, και από τη βοτανοθεραπεία ως τη γενική και την πλαστική χειρουργική. ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ 18
ΩΤΟΡΙΝΟΛΑ- ΡΥΓΓΟΛΟΓΙΑ ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑ Αγιουρβέδα: η επιστήμη της ζωής Οι οκτώ κλάδοι ΜΑΙΕΥ ΤΙΚΗ ΚΑΙ Γ ΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ 19
Ο νόμος του κάρμα Αρμονική ζωή Η Αγιουρβέδα υποστηρίζει ότι ο δρόμος προς την αρμονία περνάει από την ηθική ζωή. Κάρμα είναι η ινδουιστική αντίληψη της ανταποδοτικότητας. Με άλλα λόγια, η πίστη ότι κάθε δράση έχει μια ίση και αντίθετη αντίδραση. Το κάρμα είναι βασικό στοιχείο όλων των ανατολικών θρησκειών, όπως του βουδισμού και του τζαϊνισμού, αλλά και του ινδουισμού και απαντάται σε όλες τις σχολές της ινδικής φιλοσοφίας. Η έννοια του κάρμα είναι η βάση της θεωρίας των μετενσαρκώσεων. Μετενσάρκωση είναι η πεποίθηση ότι οι ζωές των ανθρώπων και των ζώων περνούν από κύκλους γέννησης και αναγέννησης μέχρι να φτάσουν σε μια κατάσταση «τελειότητας». Σε αυτό το σημείο σώζονται ή απελευθερώνονται από τον κύκλο των επαναλαμβανόμενων γεννήσεων σε αυτόν τον κόσμο, του οποίου η φύση είναι ο πόνος. Αυτή η απελευθέρωση, που ονομάζεται μόκσα, είναι ο υπέρτατος σκοπός όλων των πλασμάτων που ενσαρκώνονται σε αυτόν τον κόσμο. Σύμφωνα με την Αγιουρβέδα, η ασθένεια είναι αποτέλεσμα του κάρμα. Καμία άλλη θεωρία δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί υποφέρουν οι ευγενείς άνθρωποι και τα παιδιά. Η συγκεκριμένη θεωρία δεν υποστηρίζει ότι υπάρχει ένας άσπλαχνος θεός, αλλά ένα δίκαιο και ισορροπημένο καθολικό ον, μια καθολική συνείδηση. Όλες οι θετικές και οι αρνητικές δυνάμεις ρυθμίζονται αυτόματα ώστε να εξασφαλίζεται η αρμονική ύπαρξη του όλου. Οι μορφές του κάρμα Στον ινδουισμό, το κάρμα των ανθρώπων έχει τρεις μορφές: Το πραράμπντχα κάρμα είναι το κάρμα με το οποίο γεννιόμαστε και έχει σχέση με το κάρμα της προηγούμενης ζωής μας. 20
Με άλλα λόγια, αν ήσασταν βάναυσος σύζυγος στην προηγούμενη ζωή σας, αυτό θα έχει αντίκτυπο στο γάμο σας σε αυτή ή την επόμενη ζωή. Σε μια άλλη ζωή, ενδέχεται να αποκτήσετε βάναυση σύζυγο. Το σαντσίτα κάρμα έχει σχέση με το κάρμα που συσσωρεύσατε στη διάρκεια της παρούσας ζωής σας με τις ενέργειες και τις σκέψεις σας. Το αγκάμα κάρμα είναι το κάρμα που μπορείτε να δημιουργήσετε με τις μελλοντικές πράξεις σας σε αυτή τη ζωή ή τις επόμενες. Σύμφωνα με την Αγιουρβέδα, οι ασθένειες που προκαλούνται από συσσωρευμένο αρνητικό κάρμα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με θεραπευτική αγωγή. Με την ινδική αστρολογία (δείτε τις σελίδες 142-145) μπορείτε να καταλάβετε τη φύση του δικού σας κάρμα, τις καρμικές αιτίες των ασθενειών, και το βαθμό στον οποίο μπορείτε να θεραπεύσετε τις ασθένειές σας με τη βοήθεια της ιατρικής. Αγιουρβέδα: η επιστήμη της ζωής Ο νόμος του κάρμα Εξαγνισμός του κάρμα Στο Τσαράκα Σαμχίτα, το ιερό αγιουρβεδικό κείμενο, αναφέρεται καθαρά ότι «όλες οι ασθένειες μπορούν να θεραπευθούν πλήρως όταν επανορθώσουμε για το κάρμα που τις προκάλεσε». 21