Τα νέα του Ομίλου. Φύλλο Νο 44 Χειμερινό Ηλιοστάσιο 2013

Τα νέα του Ομίλου Φύλλο Νο 44 Χειμερινό Ηλιοστάσιο 2013

Τα νέα του Ομίλου Φύλλο Νο 44 Χειμερινό Ηλιοστάσιο 2013 Εκδότης: Όμιλος Φίλων Αστρονομίας, Θεσσαλονίκη ISSN 2241-3561 Ύστερα από την τιμή που μας έκαναν τα μέλη του Ο.Φ.Α. εκλέγοντάς μας, επιθυμούμε να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας για την εμπιστοσύνη που έδειξαν στο πρόσωπό μας υποσχόμενοι να ανταποκριθούμε με κάθε δυνατό τρόπο, ώστε να μην διαψευστούν οι προσδοκίες των μελών του ΟΦΑ στο πρόσωπό μας. Υποσχόμαστε ακόμα ότι πέρα από κάθε δυνατή προσπάθεια, που θα καταβάλουμε για να προωθήσουμε τις Αρχές και τους στόχους του Ομίλου μας, θα καταθέσουμε στο άμεσο μέλλον και συγκεκριμένες προτάσεις για τη διεύρυνση του Ομίλου, την αποτελεσματική λειτουργία του, και οτιδήποτε άλλο κριθεί σκόπιμο. Τέλος, θέλουμε να ευχαριστήσουμε το απερχόμενο Δ.Σ. του Ομίλου, και ειδικά τα μέλη του που δεν εκπροσωπούνται πλέον στο παρόν Δ.Σ., για την φιλόπονη και πέραν κάθε αμφισβήτησης άοκνη προσπάθεια που κατέβαλαν σε όλη τη διάρκεια της θητείας τους, δείχνοντας την αγάπη τους για τον Όμιλό μας. Ελπίζουμε και ευχόμαστε η συμμετοχή όλων των μελών του Ο.Φ.Α. να συνεχίσει να υπάρχει με την ίδια θέρμη και κατά τη διάρκεια της θητείας του παρόντος Διοικητικού Συμβουλίου. Άποψή μας είναι ότι δεν περισσεύει κανένα μέλος του Ο.Φ.Α. που θέλει να βοηθήσει τον Όμιλο και τα τηλέφωνα των μελών του νέου Δ.Σ. είναι στη διάθεση όλων, για επικοινωνία, για τυχόν εποικοδομητικές προτάσεις ή οποιαδήποτε άλλη βοήθεια. Είμαστε μια μεγάλη Οικογένεια που μας δένει η αγάπη για την Αστρονομία και θα εξακολουθήσουμε να είμαστε, ανεξάρτητα από το ποιοι από εμάς θα απαρτίζουν τα εκάστοτε μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Ο Πρόεδρος και τα μέλη του Δ.Σ. του Ο.Φ.Α. Bάση Concordia, Ανταρκτική Ευάγγελος Καϊμακάμης www.ofa.gr

Εκλογές Δ.Σ., 5/12/2013 Οι αρχαιρεσίες της 8ης Δεκεμβρίου 2013 ολοκληρώθηκαν και τα μέλη του Ομίλου Φίλων Αστρονομίας, με ελεύθερη βούληση, εξέφρασαν δημοκρατικά και κατά πλειοψηφία, την επιθυμία τους για την εκλογή του νέου Διοικητικού Συμβουλίου του Ομίλου μας. Τα εκλεγέντα μέλη στο νέο Διοικητικό Συμβούλιο, συνήλθαν σε Σώμα στις 10/12/2013 και μετά από ψηφοφορία εκλέχθηκε το προεδρείο ως εξής: Πρόεδρος: Ίτσιος Αντώνης Αντιπρόεδρος: Μάττας Θεόδωρος Γραμματέας: Ορφανίδης Θεόδωρος Ταμίας: Γιαννόπουλος Δημήτριος Μέλος- Αναπλ. Γραμματέας: Βοσινάκης Ανδρέας Μέλος: Γιαουρτσής Θεόδωρος Μέλος: Ιωαννίδης Καλλίας

Ετήσια Συνεστίαση Ομίλου, 30/11/2013 Η ετήσια συνεστίαση του Ομίλου πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στο εστιατόριο «Λάδι και Ρίγανη» στις 30 Νοεμβρίου. Θέλουμε να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας σε όλους τους φίλους που ήταν μαζί μας, αλλά και στους χορηγούς των δώρων της λαχειοφόρου κλήρωσης. Συγκεκριμένα ευχαριστούμε τις εταιρίες Πλανητάριο Θεσσαλονίκης, ΑΛΦΑ Μεταλλική, Ιστικούδη - τα πάντα για το σπίτι, Αφοί Δήμου Ο.Ε., τους κυρίους Αλεξιάδη Κωνσταντίνο, Σταμουλά Απόστολο, τα μέλη μας που πρόσφεραν δώρα και την Μαρία Κώνστα για την υπέροχη τούρτα - Κρόνο που ετοίμασε!!!

Ξετυλίγοντας τον ιστό μιας κοσμικής αράχνης. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Ηubble μας προσφέρει μια νέα εικόνα του γνωστού νεφελώματος της Ταραντούλας, μιας περιοχής γεμάτης με αστρικά σμήνη, αέριο που φεγγοβολεί και νέφη σκοτεινής σκόνης. Το νεφέλωμα βρίσκεται σε έναν κοντινό μας γείτονα, το Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου και το διαστημικό τηλεσκόπιο το έχει παρατηρήσει πολλές φορές στο παρελθόν. Στο πλαίσιο όμως της έρευνας Hubble Tarantula Treasury Project, η νέα εικόνα συμπεριλαμβάνει και υπέρυθρες παρατηρήσεις, στις οποίες οφείλεται η κοκκινωπή χροιά της εικόνας. Πρόκειται για ένα μεγάλο νέφος, γεμάτο με ιονισμένο υδρογόνο, μέσα στο οποίο δημιουργούνται νέα άστρα. Αριστερά διακρίνεται ένα λαμπρό αστρικό σμήνος, το R136, που μέχρι τώρα πιστευόταν ότι πρόκειται για ένα μόνο άστρο το οποίο ευθύνονταν για τον ιονισμό της περιοχής, κάτι που προβλημάτιζε τους αστρονόμους. Το σμήνος θα εξελιχθεί σε σφαιρωτό, ενώ διαθέτει τόσο μεγάλη αστρική μάζα, που συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στην λαμπρότητα του νεφελώματος. Φωτογραφία: NASA, ESA, E. Sabbi (STScI)

Διάλεξη, μουσική βραδιά και κοπή πίτας στον Όμιλο, 25/1/2014 Το Σάββατο 25 Ιανουαρίου ο Όμιλος έκοψε την καθιερωμένη πρωτοχρονιάτικη πίτα. Η εκδήλωση ξεκίνησε με την διάλεξη του κ. Παπαστεφάνου Κωνσταντίνου, τ. Καθηγητή του τομέα Πυρηνικής Φυσικής και Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων του ΑΠΘ, με θέμα: «Η πυρηνική ενέργεια σήμερα, στον κόσμο και στην χώρα μας». Στην συνέχεια ακολούθησε μουσικό πρόγραμμα με το σχήμα «Λέξω προς Αιθέρα», όπου ακούστηκαν μουσικά κομμάτια γνωστών συνθετών μαζί με αποσπάσματα πεζογραφίας και ποίησης. Στην κοπή της πίτας, η τυχερή ήταν η Τασιούλη Κλεοπάτρα. Της ευχόμαστε καλή χρονιά!!!

Αστροφωτογραφίες της Ομάδας Παρατήρησης Το νεφέλωμα του Ωρίωνα Εξάλεπτη έκθεση μέσω διοπτρικού τηλεσκοπίου και κάμερας Canon 20Da Γιώργος Μποκοβός

Τα νέα του Ομίλου Εξερεύνηση στην Ανταρκτική, 21 Δεκεμβρίου 2013 Το Δεκέμβριο του 2013, ο γιατρός Ευάγγελος Καϊμακάμης, παρουσίασε στα γραφεία του Ομίλου Φίλων Αστρονομίας την εμπειρία του από τη διαμονή του επί ένα περίπου χρόνο στη βάση Concordia της Ανταρκτικής. Σε μια κατάμεστη αίθουσα μάς ταξίδεψε στη μακρινή Ανταρκτική, όπου για πρώτη φορά αναρτήθηκε η Ελληνική σημαία από τον ίδιο. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του πραγματοποιήθηκε και ζωντανή σύνδεση μέσω Skype με τη βάση Concordia της Ανταρκτικής, με το μέλος του Ο.Φ.Α. Αδριανό Γολέμη, επίσης γιατρό, ο οποίος πλέον βρίσκεται εκεί, στη θέση του κ. Καϊμακάμη. Είναι γεγονός ότι η σημαία του Ο.Φ.Α. έχει πλέον αναρτηθεί από τον Αδριανό Γολέμη στην Ανταρκτική. άτομα το χειμώνα. Η βάση Concordia είναι ιταλογαλλική, ολοκληρώθηκε το 2005 και απέχει 1.100 km από τα παράλια. Βρίσκεται σε οροπέδιο με υψόμετρο 3.233 m από το επίπεδο της θάλασσας. Η πλησιέστερη βάση είναι η ρωσική Vostok (απέχει 560 km). Η μέση θερμοκρασία είναι μείον 55 βαθμοί Κελσίου, ενώ η χαμηλότερη καταγραμμένη είναι μείον 86 βαθμοί Κελσίου. Η βάση βρίσκεται στην περιοχή με τη μεγαλύτερη ξηρασία του πλανήτη! Δεν υπάρχει κανένα σημείο αναφοράς σε απόσταση 600 km, ενώ η δυνατότητα συγκοινωνίας (από αέρα ή ξηρά) είναι μόνο 3 μήνες το χρόνο (Νοέμβριο-Φεβρουάριο). Συνεχές σκοτάδι υπάρχει για 3,5 μήνες (Μάιο-Αύγουστο), ενώ διαμένουν εκεί 70-90 άτομα το καλοκαίρι και 12-15 Ο κ. Καϊμακάμης (και ο κ. Γολέμης) επιλέχθηκαν μέσω διαγωνισμού από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA) για διεξαγωγή πειραμάτων αεροδιαστημικής ιατρικής και συγκεκριμένα για τη μελέτη της επίδρασης των ειδικών παραγόντων της βάσης (κυρίως ενδιαφέρει η μακροχρόνια απομόνωση των ατόμων από τον έξω κόσμο) στον ανθρώπινο οργανισμό και την ψυχολογία. Οι συνθήκες διαβίωσης στη βάση Concordia προσομοιάζουν με τις συνθήκες διαβίωσης που θα συναντήσουν οι πρώτες αποικίες του ανθρώπου στον πλανήτη Άρη γι αυτό και παρουσιάζει τόσο ενδιαφέρον για την ESA αλλά και τη NASA. Η βάση διαθέτει εργαστήρια και επιστημονικό εξοπλισμό για πλειάδα πειραμάτων όπως: - Αστρονομία - Φυσική της ατμόσφαιρας - Μετεωρολογία - Γεωλογία - Γλασεολογία - Σεισμολογία - Βιοϊατρική ενώ υπάρχει και υπερσύγχρονος εξοπλισμένος στο υπάρχον εντός της βάσης νοσοκομείο. Όλες οι παραπάνω πληροφορίες και το αντίστοιχο υλικό είχε την ευχαρίστηση να μας τα παραχωρήσει ο κ. Ευάγγελος Καϊμακάμης, τον οποίον και ευχαριστούμε για άλλη μια φορά από το παρόν περιοδικό. Θ. Ορφανίδης www.ofa.gr

Αστροφωτογραφίες της Ομάδας Παρατήρησης Το νεφέλωμα Καρκίνος, Μ1, στον Ταύρο 20 εκθέσεις των 5 λεπτών μέσω διοπτρικού τηλεσκοπίου Ed100 και κάμερας ATIK 16IC Παύλος Βλάχος

Στο κυνήγι τριών κομητών Γεια σας και Καλή Χρονιά!! Κείμενο και φωτογραφίες Θόδωρος Γιαουρτσής, συντονιστής Ομάδας Παρατήρησης Στο τετράμηνο που πέρασε είχαμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε και να φωτογραφίσουμε τρεις κομήτες: Τον C/2012 S1 (ISON), τον C/2013 R1 (Lovejoy),και τον 2P/Encke. Ο Όμιλος Φίλων Αστρονομίας και πιο συγκεκριμένα η Ομάδα Παρατήρησης, έκανε εξορμήσεις σε δύο μέρη της ορεινής Χαλκιδικής. Στα Βράσταμα και στον Ταξιάρχη. Για τον κομήτη C/2012 S1 (ISON), οι παρατηρήσεις ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 2013 και πιο συγκεκριμένα στις 7 Σεπτεμβρίου όπου πραγματοποιήθηκε εξόρμηση στα Βράσταμα της Χαλκιδικής. Παρατηρήσαμε πολύ όμορφα αντικείμενα στον σκοτεινό ουρανό της περιοχής και περιμέναμε μέχρι το ξημέρωμα για να βρούμε και να παρατηρήσουμε τον κομήτη. Μετά από πολύ μελέτη χαρτών που ετοίμασαν ο Ανδρέας Βοσινάκης, και ο Δημήτρης Αποστολίδης, C/2012 S1 (ISON) μπορέσαμε να εντοπίσουμε την περιοχή που βρισκόταν ο κομήτης. Ήταν στον αστερισμό του Καρκίνου κοντά στο Μ44 (Φάτνη). Παρατήρηση δεν κάναμε γιατί όσο και να προσπαθήσαμε ο κομήτης δεν φαινόταν, έτσι αρχίσαμε να φωτογραφίζουμε την περιοχή. Ήταν πολύ αμυδρός και με το ζόρι διακρινόταν. Πήρα 20 μονόλεπτες εκθέσεις, τις στάκαρα και εμφανίστηκε το παραπάνω αποτέλεσμα. Είχαμε την πρώτη φωτογραφία του κομήτη ISON. Την φωτογραφία αυτή την έστειλα στο spaceweather.com, και με μεγάλη μου χαρά, δημοσιεύτηκε από την NASA, σε ένα βίντεο που φτιάχτηκε για τους πρώτους ερασιτέχνες αστρονόμους που φωτογράφισαν τον κομήτη ISON. Η επόμενη παρατήρηση έγινε στον όμορφο Ταξιάρχη Χαλκιδικής, στις 27 Οκτωβρίου, με την Ομάδα Παρατήρησης του Ομίλου. Ο κομήτης τώρα πια βρισκόταν ψηλότερα στον αστερισμό του Λέοντα, πάλι σε μικρή απόσταση από τον πλανήτη Άρη. Μόλις διακρίνονταν από το 12ιντσο κατοπτρικό τηλεσκόπιο. 15 μονόλεπτες εκθέσεις και ο κομήτης γινόταν όλο και πιο έντονος και η ουρά του ολοένα και αυξανόταν. Επίσης παρατηρήσαμε και τους κομήτες Lovejoy και Encke, οι οποίοι βρίσκονταν στους αστερισμούς των Διδύμων και του Λέοντα. Τα νέα του Ομίλου Ακόμη μια εξόρμηση της Ομάδος Παρατήρησης έγινε στον όμορφο Ταξιάρχη στις 2 Νοεμβρίου. Σε μια ζεστή παρέα, όπου ο καιρός για μια στιγμή πήγε να μας τα χαλάσει, λόγω υγρασίας και ομίχλης, τελικά όμως έφτιαξε με αποτέλεσμα να μπορέσουμε να ασχοληθούμε με την παρατήρηση των κομητών ISON και Lovejoy. C/2013 R1 (Lovejoy) www.ofa.gr

Τα νέα του Ομίλου Ο κομήτης, ακόμα στον αστερισμό του Λέοντα, διακρινόταν τώρα πολύ καλά μέσα από τηλεσκόπιο, καθώς και από κιάλια. Επίσης παρατηρήσαμε και τον κομήτη C/2013R1 (Lovejoy), στον αστερισμό του Καρκίνου. Ο κομήτης Lovejoy, ήταν πολύ πιο ευδιάκριτος με φωτεινό πυρήνα και μεγάλη ουρά. Μια ακόμα παρατήρηση του κομήτη ISON έγινε στις 18 Νοεμβρίου, από την περιοχή του Χορτιάτη Θεσσαλονίκης, σ ένα όμορφο μέρος με θέα πάνω από τις λίμνες Αγίου Βασιλείου και Βόλβης. 2P/Encke Ήταν πολύ αργά και δεν είχαμε και πάρα πολύ χρόνο στην διάθεση μας. Η παρατήρηση και φωτογράφιση έγινε με την παρουσία και της όμορφης Σελήνης. Ο κομήτης τώρα πια κατευθυνόταν όλο και πιο κοντά στον Ήλιο, με αποτέλεσμα η ουρά του και ο πυρήνας του να διακρίνονται έντονα. C/2012 S1 (ISON) Η τελευταία παρατήρηση του κομήτη ISON έγινε πάλι στον Χορτιάτη, μαζί με τον Ανδρέα Βοσινάκη και τον Δημήτρη Γιαννόπουλο, στις 23 Νοεμβρίου, ξημερώματα Σαββάτου, όπου ο κομήτης βρισκόταν πολύ χαμηλά στην ανατολή, πολύ κοντά στον πλανήτη Ερμή. Έγινε μόνο παρατήρηση από κιάλια και τηλεσκόπιο, γιατί αργότερα μαζεύτηκαν σύννεφα και δεν προλάβαμε να φωτογραφίσουμε. Στις 28 Νοεμβρίου, όλη η αστρονομική κονότητα περίμενε ο κομήτης να μπορέσει να περάσει αλώβητος από τον Ήλιο, αλλά δυστυχώς δεν τα κατάφερε. C/2013 R1 (Lovejoy) www.ofa.gr

Αστροφωτογραφίες της Ομάδας Παρατήρησης Μια επεξεργασμένη φωτογραφία του Δία, από την εξόρμηση στον Ταξιάρχη στις 27 Οκτωβρίου. Χρησιμοποιήθηκε τηλεσκόπιο Sky-Watcher Mac 6, κάμερα EOS 550D Γιώργος Μποκοβός

Παρουσίαση σε σχολείο Την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε παρουσίαση στο 101ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης από τον Θεόδωρο Ορφανίδη, με θέμα «Ταξίδι στο Σύμπαν» Τα νέα του Ομίλου Αστρονομικό Ημερολόγιο 2014 Ο Όμιλος σε συνεργασία με το Πλανητάριο Θεσσαλονίκης εκδίδει κάθε χρόνο το Αστρονομικό Ημερολόγιο το οποίο περιλαμβάνει όλα τα αστρονομικά φαινόμενα της χρονιάς (φάσεις Σελήνης, εκλείψεις, θέσεις πλανητών, βροχές διαττόντων κλπ). Το ημερολόγιο του 2014 περιλαμβάνει αστροφωτογραφίες Ελλήνων αστροφωτογράφων. Το Αστρονομικό Ημερολόγιο 2014 επιμελήθηκαν οι: Γεώργιος Μποκοβός, φυσικός και Ανδρέας Βοσινάκης, γραφίστας, μέλη του Ομίλου Φίλων Αστρονομίας Θεσσαλονίκης. Μπορείτε να το προμηθευτείτε από τα γραφεία του Ομίλου στην τιμή των 5 Ευρώ www.ofa.gr

Αστροφωτογραφίες της Ομάδας Παρατήρησης Κυνηγώντας τον κομήτη C/2012 X1 Στον Προφήτη Ηλία, Κουρί Θεσσαλονίκης Ανδρέας Βοσινάκης

Η γωνιά της αστροφωτογραφίας Τα νέα του Ομίλου Εγκαινιάζουμε σε αυτό το τεύχος, γρήγορες και πρακτικές τεχνικές επεξεργασίας αστροφωτογραφίών με το «φωτομάγαζο» (Adobe Photoshop). Σε αυτό το τεύχος θα βάλουμε «μάσκες» στα αστέρια. Το «υποπροϊόν» της προσπάθειας για καλύτερη αντίθεση και λεπτομέρειες στην φωτογραφία μας είναι το «κάψιμο» των αστεριών. Ακολουθώντας αυτά τα 8 βήματα αποφεύγουμε το πρόβλημα. 1) Κάνουμε αντίγραφο της εικόνας 2) Εφαρμόζουμε high pass filter πηγαίνοντας στο Filter/Other/High Pass Filter επιλέγοντας radius 30. 3) Στο αντίγραφο επιλέγουμε τα αστέρια. Select/ColorRange και πάμε κάτω στο Highlights. Πατάμε ΟΚ και τα αστέρια έχουν επιλεγεί. 4) Πάμε μετά κατά σειρά Select/Modify/Expand και βάζουμε αριθμό 6. 5) Πάμε πάλι Select/Modify/Feather και βάζουμε 3 (πάντα το μισό από το Expand) 6) Τώρα πάμε Layer/Layer Mask και διαλέγουμε Hide Selection. Εδώ γίνεται το «μαγικό»,τα αστέρια καλύπτονται τώρα από τη μάσκα. 7) Αλλάζουμε τώρα τον τύπο της ανάμειξης των δύο Layer σε Soft Light.Θα διαπιστώσουμε μία εμφανή αλλαγή στην αντίθεση και την λεπτομέρεια σε όλη την φωτογραφία εκτός από τα αστέρια. 8) Αν νομίζουμε ότι η επέμβαση ήταν παραπάνω από αυτό που θέλαμε,χαμηλώνουμε το Opacity του Layer και είμαστε ΟΚ. Καλλίας Ιωαννίδης Αρχική εικόνα Επεξεργασία χωρίς μάσκα Επεξεργασία με μάσκα www.ofa.gr

Αστροφωτογραφίες της Ομάδας Παρατήρησης NGC 7331, σπειροειδής γαλαξίας στον αστερισμό του Πηγάσου. Τοποθεσία: Εξοχή, Exohi Observatory, Άνω Βροντού, Ταξιάρχης Χαλκιδικής, Βράσταμα Χαλκιδικής. Τηλεσκόπιο κατοπτρικό 8 ιντσών f/5, κάμερα ccd: Atik 314l mono, τηλεσκόπιο οδήγησης: 80/900 διοπτρικό. Συνολικός χρόνος έκθεσης: 21 ώρες. Θόδωρος Γιαουρτσής

Τα νέα του Ομίλου Eμπειρία από το κυνήγι μιας ολικής έκλειψης Ηλίου Την Τετάρτη 11/12/2013 ο Όμιλος Φίλων Αστρονομίας διοργάνωσε σε συνεργασία με το εργαστήριο Αστρονομίας του Α.Π.Θ., εκδήλωση με θέμα «Eμπειρία από το κυνήγι μιας ολικής έκλειψης Ηλίου βαθιά στην Αφρική». Στην ομιλία που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα «Βασίλης Ξανθόπουλος» του Αστεροσκοπείου, ο Κώστας Εμμανουηλίδης και ο Αριστείδης Βούλγαρης παρουσίασαν το φαινόμενο της ολικής έκλειψης Ηλίου της 3ης Νοεμβρίου 2013 και της ταξιδιωτικής εμπειρίας για την παρακολούθησή του στην Αφρική. Στη συνέχεια ακολούθησε νυχτερινή περιήγηση στον ουρανό της Θεσσαλονίκης με το τηλεσκόπιο του Εργαστηρίου. Τα αδέσποτα σώματα ενός δεσπόζοντος άστρου Την Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2014, μετά από αρκετά αιτήματα φίλων και συμπολιτών, σε συνεργασία, με τον Όμιλο Φίλων Αστρονομίας, του συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου Άσπρου, και του διοικητικού συμβουλίου του Πολιτιστικού συλλόγου Άσπρου, «Η Ανατολική Ρωμυλία», δόθηκε διάλεξη, από το μέλος μας Θεοδωρίδη Κωνσταντίνο, στην αίθουσα εκδηλώσεων, του πολιτιστικού συλλόγου Άσπρου, με θέμα: «Τα αδέσποτα σώματα ενός δεσπόζοντος άστρου». Το αστρονομικό περιεχόμενο του θέματος, προκάλεσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην περιοχή, μιας και σπανίζουν εκδηλώσεις τέτοιου είδους. Η εκδήλωση προσέλκυσε το ενδιαφέρον και την προσέλευση των μαθητών του Δημοτικού, του Γυμνασίου, του Λυκείου όπως και των κατοίκων της περιοχής. Η επιτυχία της εκδήλωσης συνοδεύτηκε με επίμονες προτάσεις, επανάληψης τέτοιων εκδηλώσεων στο μέλλον, από ομιλητές, μελών, του Ο.Φ.Α. Παράλληλα ο Διευθυντής του Δημοτικού σχολείου έθεσε αίτημα μιας εκδήλωσης της ομάδας παρατηρήσεων του Ο.Φ.Α. στο χώρο του σχολείου για τους μαθητές των δύο τελευταίων τάξεων του Δημοτικού, ώστε να έρθουν σε άμεση επαφή με παρατηρητές και τηλεσκόπια. www.ofa.gr

Αστροφωτογραφίες της Ομάδας Παρατήρησης NGC 891, γαλαξίας,στον αστερισμό της Ανδρομέδας Τοποθεσία: Εξοχή, Exohi Observatory. Τηλεσκόπιο κατοπτρικό 8 ιντσών, f/5, κάμερα ccd: Atik 314l mono, Τηλεσκόπιο οδήγησης: 80/900 διοπτρικό, κάμερα οδήγησης:dmk21. Συνολικός χρόνος έκθεσης:25 ώρες Θόδωρος Γιαουρτσής, Καλλίας Ιωαννίδης

Τα νέα του Ομίλου Γνωρίζετε ότι... Ο μεγαλύτερος μέχρι σήμερα γαλαξίας που παρατηρήθηκε είναι ο NGC 6872, σε απόσταση 212 εκατ. έτη φωτός από τη Γη, στον αστερισμό του νοτίου ημισφαιρίου Ταώ. Είναι σχεδόν πενταπλάσιος από το δικό μας και έχει διάμετρο 522.000 έτη φωτός. Η Αγλαονίκη η κόρη του Ηγήτορα (ταγού) των Θεσσαλών, (5ος αι. π.χ.), ήταν η πρώτη χρονολογικά Ελληνίδα αστρονόμος. Ήταν διάσημη για την ικανότητά της να προβλέπει τις εκλείψεις Ηλίου και Σελήνης με ακρίβεια ώρας, όπως δηλαδή έκανε και ο περίπου σύγχρονός της Θαλής. Ο άξονας περιστροφής της Γης στην προέκτασή του διέρχεται σήμερα πλησίον του Πολικού αστέρα, του αστερισμού της Μικρής Άρκτου. Λόγω όμως της μετάπτωσης (η Γη λικνίζεται σαν σβούρα), ο νοητός αυτός άξονας περιστροφής διαγράφει, κάθε περίπου 25.800 χρόνια, ένα πλήρη κύκλο στον ουρανό. Πρώτος το ανακάλυψε ο Ίππαρχος ο Σάμιος (310-250 π.χ.) όταν παρατήρησε ότι τα αστέρια μετακινούνται από τη θέση τους στον ουρανό κατά 1/72 της μοίρας κάθε χρόνο! Λόγω αυτής της κίνησης, πριν 5.000 χρόνια ο άξονας περιστροφής της Γης διερχόταν στην προέκτασή του πλησίον του αστέρα α του Δράκοντα (Θουμπάν), ενώ μετά από 12.000 χρόνια θα διέρχεται πλησίον του α της Λύρας (Βέγας). Ο άξονας περιστροφής της Γης έχει κλίση (λόξωση) ως προς την εκλειπτική (δηλαδή το επίπεδο στο οποίο κινείται η Γη γύρω από τον Ήλιο) περίπου 23º 27. Στην κλίση αυτή οφείλονται οι εποχής που παρατηρούνται στη Γη (χειμώνας, άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο). Λόγω της περιστροφής της Γης γύρω από τον άξονά της, όλα τα σώματα που βρίσκονται στον Ισημερινό έχουν μια ταχύτητα ίση με 465 m/sec, σε γεωγραφικό πλάτος 50º έχουν ταχύτητα 312 m/sec, ενώ στους πόλους 0 m/sec. Κατά την περιφορά της γύρω από τον Ήλιο, η Γη κινείται με ταχύτητα περίπου 30 km/sec = 1/10.000 της ταχύτητας του φωτός. Κινείται επίσης μαζί με τον Ήλιο γύρω από το κέντρο του γαλαξία μας με ταχύτητα περίπου 11 km/sec, ενώ μαζί με το γαλαξία μας κινείται προς το «Μεγάλο Ελκυστή» με ταχύτητα 4.168 km/sec. Γενικά, η Γη πραγματοποιεί συνολικά 14 ανεξάρτητες κινήσεις! Κάθε χρόνο η διάρκεια του γήινου έτους μεγαλώνει κατά 1 sec. Το 1783 ο John Michell, βασιζόμενος στη θεωρία του Νεύτωνα περί βαρύτητας, σκέφτηκε ότι πιθανόν να υπάρχουν άστρα τόσο μεγάλης μάζας που η βαρύτητά τους να μην επιτρέπει ούτε το φως να ξεφύγει από αυτά. Τα άστρα αυτά τα ονόμασε «σκοτεινά άστρα», ενώ πολύ αργότερα, το 1967, ο J. Wheeler τα ονόμασε «Μαύρες Τρύπες». Ο μεγάλος Ινδός αστροφυσικός Chandrasekhar ανακάλυψε το όριο των 1,4 ηλιακών μαζών που δεν μπορούν να το ξεπεράσουν οι λευκοί νάνοι, στο ταξίδι του με πλοίο, το 1930, από το Μαντράς της Ινδίας, στο Σάουθαμπτον της Αγγλίας. Το ταξίδι διήρκεσε 18 μέρες και για να περνάει την ώρα του έλυσε το, μέχρι εκείνη τη στιγμή, άλυτο αυτό πρόβλημα. Η ανακάλυψη αυτή του χάρισε το βραβείο Νόμπελ, αλλά 54 χρόνια αργότερα! Το μεγαλύτερης ηλικίας άστρο που ανακαλύφτηκε μέχρι σήμερα είναι το HD 140283, ηλικίας 13,2 δις ετών. Βρίσκεται σε απόσταση 186 ετών φωτός από τη Γη και αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από υδρογόνο (σαφής ένδειξη για το πόσο πρώιμο είναι). Το μεγαλύτερο σε διαστάσεις άστρο του σύμπαντος ονομάζεται VY Canis Majoris, και βρίσκεται 5.000 έτη φωτός μακριά από τη Γη στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός. Ζυγίζει όσο 8 δισεκατομμύρια Ήλιοι. Η διάμετρος του είναι σχεδόν 2 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, ενώ ανήκει στην κατηγορία των ερυθρών υπεργιγάντων! Η φωτεινότητά του είναι 300.000 φορές αυτή του Ηλίου! Προσεδαφίστηκε το Σάββατο, 14-12-2013, με επιτυχία στη Σελήνη το κινεζικό διαστημικό σκάφος Chang e 3 και συνεπώς η Κίνα είναι η τρίτη χώρα μετά τις ΗΠΑ και την πρώην Σοβιετική Ένωση που στέλνει με επιτυχία διαστημικό σκάφος στη Σελήνη. Η προσεδάφιση, έγινε στην περιοχή του κρατήρα του «Κόλπου της Ίριδος». Το διαστημικό σκάφος μεταφέρει το 120 κιλών εξάτροχο ρομπότ «Yutu» («κουνέλι από νεφρίτη»), που διαθέτει έναν ρομποτικό βραχίονα για τη συλλογή φορτίου ως και 20 κιλά. Το ρομπότ θα διασχίζει για τρεις μήνες την επιφάνεια της Σελήνης με ανώτατη ταχύτητα τα 200 χλμ/ώρα, συλλέγοντας δείγματα από το έδαφος, εξερευνώντας τη γεωλογική της δομή και ψάχνοντας για φυσικούς πόρους. Είναι εφοδιασμένο με κάμερες, φασματόμετρα, ραντάρ και ένα οπτικό τηλεσκόπιο. Το Σύμπαν διαστέλλεται με επιταχυνόμενο ρυθμό. www.ofa.gr

Αστροφωτογραφίες της Ομάδας Παρατήρησης Σουπερνόβα 2014J στον γαλαξία Μ82 Τοποθεσία: Νέα Ιωνία Θεσσαλονίκης Τηλεσκόπιο καταδιοπτρικό 12 ιντσών, κάμερα ccd: SBIG ST-7, 120 εκθέσεις των 30 δευτερολέπτων Κώστας Εμμανουηλίδης

Τα νέα του Ομίλου Νέα μέλη 588 Χατζησυμεωνίδου Αθηνά 589 Πρόντη Γιώτα 590 Ζαχαράκη Βάϊα 591 Αθανασιάδου Βούλα 592 Χρηστίδης Θεόδωρος 593 Τζώκα-Φσάτη Άννα Φωτογραφία εξωφύλλου Ο Αδριανός Γολέμης με την σημαία του ΟΦΑ στην βάση Concordia στην Ανταρκτική. Διάβασα τα Νέα του Ομίλου Kάποιοι φρόντισαν και μου έστειλαν το τριμηνιαίο Ενημερωτικό. Το έγραψαν, κρατώντας αρχεία και συντάσσοντας το κείμενο σε έναν υπολογιστή που αγοράσθηκε και συντηρείται - μεταξύ των άλλων - και για το σκοπό αυτό. Πληροφορήθηκα για ένα σωρό εκδηλώσεις που έγιναν ή θα γίνουν. Ένα γραφείο, που έχει αρκετά έξοδα (ενοίκιο, ρεύμα, νερό, τηλέφωνο, σύνδεση με το διαδίκτυο, λοιπά λειτουργικά έξοδα, δαπάνες για την επίτευξη των σκοπών του Ομίλου) στεγάζει την παραγωγική εργασία των - ευτυχώς ουκ ολίγων - ενεργών μελών, που η δραστηριοποίησή τους με κάνει να αισθάνομαι περήφανος/-η που είμαι μέλος του Ο.Φ.Α. Μήπως εγώ ξέχασα να πληρώσω τη συνδρομή μου; Συνδεθείτε με τον Όμιλο Η σελίδα του Ομίλου στο Facebook Bίντεο με ελληνικούς υπότιτλους στο YouTube Ενημέρωση στο Twitter, στο Google+ και στο Blogger Όλες οι φωτογραφίες των εκδηλώσεων στο PicasaWeb Αρχείο ενημερωτικών και άλλων εκδόσεων στο Scribd Με βάση το άρθρο 7β του Καταστατικού του Ομίλου Φίλων Αστρονομίας, το Διοικητικό Συμβούλιο του Ομίλου, στην υπ' αριθμόν 173 (θέμα 3.2) απόφασή του, της 13/1/2014, αποφάσισε να προχωρήσει σε σχετική εκκαθάριση του μητρώου μελών, έτσι ώστε να εμφανίζει την πραγματική εικόνα του πλήθους των μελών, προχωρώντας σε πρώτη φάση στη διαγραφή όσων οφείλουν συνδρομές του 2010 και παλαιότερες. Για το λόγο αυτό καλούμε τα μέλη που επιθυμούν να παραμείνουν στον Όμιλο Φίλων Αστρονομίας, να τακτοποιήσουν το αργότερο μέχρι τις 31/7/2014 τις οικονομικές υποχρεώσεις παλαιότερων συνδρομών τους τουλάχιστον μέχρι και το 2010. Για όσα από τα μέλη δεν ανταποκριθούν, το Δ.Σ. του Ο.Φ.Α. με βάση το Καταστατικό, θα βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να προβεί στη διαγραφή τους. Για πληροφορίες σχετικά με οφειλές συνδρομών μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον ταμία του Ο.Φ.Α. Δημήτρη Γιαννόπουλο ( astrodim27@yahoo.com). Προσφορές στους κατόχους κάρτας μέλους Δείτε σε αυτή τη σελίδα όλες τι προσφορές από επιχειρήσεις στους κατόχους κάρτας μέλους, δηλαδή των οικονομικώς τακτοποιημένων μελών. www.ofa.gr

Ο πρώτος μετεωρολογικός χάρτης ενός καφέ νάνου Με την βοήθεια του Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου VLT του ESO, διεθνής ομάδα αστρονόμων κατάφερε να αποτυπώσει τα χαρακτηριστικά του καιρού στον κοντινότερο καφέ νάνο. Ο καφέ νάνος, γνωστός ως Luhman 16B, βρίσκεται σε απόσταση μόλις έξι ετών φωτός από την Γη, στον νότιο αστερισμό του Ιστίου. Αποτελεί μέρος ενός ζεύγους καφέ νάνων, οι οποίοι ανακαλύφθηκαν το 2013 και είναι το τρίτο πλησιέστερο αστρικό σύστημα, μετά το Άλφα Κενταύρου και τον Αστέρα του Μπάρναρντ. Οι καφέ νάνοι δεν είναι ούτε πλανήτες ούτε αστέρες, αποτελούν όμως ένα είδος αποτυχημένου αστέρα, που λόγω της πολύ μικρής του μάζας, δεν κατάφερε να ξεκινήσει τις θερμοπυρηνικές αντιδράσεις. Ακτινοβολούν όμως αμυδρά στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος μέσω της δικής τους θερμότητας, κατάλοιπο του σχηματισμού τους. Ο πρώτος καφέ νάνος εντοπίστηκε πριν είκοσι χρόνια, ενώ μέχρι σήμερα μόνο μερικές εκατοντάδες είναι γνωστοί. Εικόνα: ESO/I. Crossfield

Τα νέα του Ομίλου Αστρονομικό Ημερολόγιο Τριμήνου Ιανουάριος 2014 Φάσεις Σελήνης: 1/1 Νέα Σελήνη 8/1 Πρώτο τέταρτο 16/1 Πανσέληνος 24/1 Τελευταίο τέταρτο 30/1 Νέα Σελήνη Αστρονομικά Φαινόμενα: 1/1 Η Σελήνη στο περίγειο της τροχιάς της 3-4/1 Μέγιστο βροχής διαττόντων «Τεταρτίδες» (ενεργές από 31 Δεκεμβρίου έως 6 Ιανουαρίου, μέγιστος ρυθμός υπό ιδανικές συνθήκες έως 130 μετέωρα/ώρα) 4/1 Η Γη στο περιήλιο της τροχιάς της 5/1 Ο Δίας σε αντίθεση (σε απόσταση 630 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη) 11/1 Η Σελήνη 7,5 νότια των Πλειάδων και 7 βόρεια του Αλντεμπαράν (α Ταύρου) (μεσουράνηση Σελήνης 11 ημερών 21:11) 13/1 Η Σελήνη σε μέγιστη βόρεια απόκλιση (19.4 ) 14/1 Η Σελήνη 6 νότια του Δία (μεσουράνηση Σελήνης 14 ημερών 23:35) 16/1 Η Σελήνη στο απόγειο της τροχιάς της 18/1 Η Σελήνη 5 νότια του Βασιλίσκου (α Λέοντα) (μεσουράνηση Σελήνης 17 ημερών 02:33 πμ 19/1) 23/1 Η Σελήνη 5 βόρεια του Στάχυ και 4 νότια του Άρη (πρωινός ουρανός, ανατολή Σελήνης 21 ημερών 23:49 22/1) 25/1 H Σελήνη 5 νότια του Κρόνου (πρωινός ουρανός, ανατολή Σελήνης 23 ημερών 01:55 πμ) 27/1 Η Σελήνη σε μέγιστη νότια απόκλιση (-19.6 ) 29/1 Η Σελήνη 3,5 νότια της Αφροδίτης (λυκαυγές, ανατολή Σελήνης 27 ημερών 06:00 πμ) 30/1 Η Σελήνη στο περίγειο της τροχιάς της Οι θέσεις των Πλανητών Ερμής: Εμφανίζεται χαμηλά στη δύση προς το τέλος του μήνα, σε μέγιστη ανατολική αποχή στις 31 Ιανουαρίου (φαινόμενο μέγεθος -0,5, σε ύψος 16 κατά τη δύση του Ήλιου) Αφροδίτη: Σε κατώτερη σύνοδο με τον Ήλιο στις 11 Ιανουαρίου, επανέρχεται στον πρωινό νοτιοανατολικό ουρανό προς το τέλος του μήνα Άρης: Ορατός στον πρωινό ουρανό, ανατέλλει 00:12 πμ στο μέσο του μήνα (Παρθένος, φαινόμενο μέγεθος 0,6, φαινόμενη διάμετρος 7,7 ) Κ. Ιωαννίδης Δίας: Ορατός όλη τη νύχτα, μεσουρανεί 23:48 στο μέσο του μήνα (Δίδυμοι, φαινόμενο μέγεθος -2,7, φαινόμενη διάμετρος 47 ) Κρόνος: Ορατός στον πρωινό ουρανό, ανατέλλει 03:03 στο μέσο του μήνα (Ζυγός, φαινόμενο μέγεθος 0,6, φαινόμενη διάμετρος 16, κλίση δακτυλίων 22 ) Φεβρουάριος 2014 Φάσεις Σελήνης: 6/2 Πρώτο τέταρτο 15/2 Πανσέληνος 22/2 Τελευταίο τέταρτο Αστρονομικά Φαινόμενα: 4/2 Ο Άρης 4,5 βόρεια του Στάχυ (α Παρθένου) (πρωινός ουρανός, μεσουρανούν 5 πμ) 7/2 Η Σελήνη 7 νότια των Πλειάδων (δύση Σελήνης 8 ημερών 02:26 πμ 8/2) 8/2 Η Σελήνη 2,5 βόρεια του Αλντεμπαράν (α Ταύρου) (δύση Σελήνης 9 ημερών 03:19 πμ 9/2) 9/2 Η Σελήνη σε μέγιστη βόρεια απόκλιση (19.3 ) 10/2 Η Σελήνη 7 νότια του Δία (μεσουράνηση Σελήνης 11 ημερών 21:31) 12/2 Η Σελήνη στο απόγειο της τροχιάς της 14/2 Η Σελήνη 7 νότια του Βασιλίσκου (α Λέοντα) (μεσουράνηση Σελήνης 15 ημερών 00:32 πμ 15/2) 19/2 Η Σελήνη 4 νότια του Στάχυ (α Παρθένου) και 3,5 νότια του Άρη (ανατολή Σελήνης 19 ημερών 22:44) 22/2 H Σελήνη 1,5 νότια του Κρόνου (πρωινός ουρανός, ανατολή Σελήνης 21 ημερών 00:48 πμ) 23/2 Η Σελήνη 7 βόρεια του Αντάρη (α Σκορπιού) (πρωινός ουρανός, ανατολή Σελήνης 23 ημερών 01:50 πμ) 24/2 Η Σελήνη σε μέγιστη νότια απόκλιση (-19.1 ) 26/2 Η Σελήνη 0,5 νότια της Αφροδίτης (λυκαυγές, ανατολή Σελήνης 26 ημερών 04:38 πμ) 27/2 Η Σελήνη στο περίγειο της τροχιάς της Οι θέσεις των Πλανητών Ερμής: Χάνεται γρήγορα στο λυκόφως, σε κατώτερη σύνοδο με τον Ήλιο στις 15 Φεβρουαρίου Αφροδίτη: Ορατή στον πρωινό νοτιοανατολικό ουρανό, ανατέλλει 2,5 ώρες πριν τον Ήλιο στο μέσο του μήνα (φαινόμενο μέγεθος -4,6, φαινόμενη διάμετρος 40, φωτισμός δίσκου 26%) Άρης: Ορατός από αργά το βράδυ μέχρι την αυγή, ανατέλλει 22:53 στο μέσο του μήνα (Παρθένος, φαινόμενο μέγεθος -0,1, φαινόμενη διάμετρος 10 ) Δίας: Ορατός όλη τη νύχτα, μεσουρανεί 21:33 στο μέσο του μήνα (Δίδυμοι, φαινόμενο μέγεθος -2,5, φαινόμενη διάμετρος 44 ) Κρόνος: Ορατός στον πρωινό ουρανό, ανατέλλει 01:08 πμ στο μέσο του μήνα (Ζυγός, φαινόμενο μέγεθος 0,5, φαινόμενη διάμετρος 17, κλίση δακτυλίων 23 ) Μάρτιος 2014 Φάσεις Σελήνης: 1/3 Νέα Σελήνη 8/3 Πρώτο τέταρτο 16/3 Πανσέληνος 24/3 Τελευταίο τέταρτο 30/3 Νέα Σελήνη Αστρονομικά Φαινόμενα: 6/3 Η Σελήνη 8 νότια των Πλειάδων (δύση Σελήνης 6 ημερών 00:15 πμ 7/3) 7/3 Η Σελήνη 1,5 βόρεια του Αλντεμπαράν (α Ταύρου) (δύση Σελήνης 7 ημερών 01:11 πμ 8/3) 9/3 Η Σελήνη σε μέγιστη βόρεια απόκλιση (19.1 ) 9/3 Ταυτόχρονη διέλευση των σκιών δύο δορυφόρων στο δίσκο του Δία (Γανυμήδη: 20:07-23:24, Ιούς: 22:25-00:41 και διάβαση Ιούς: 21:14-23:29) 10/3 Η Σελήνη 7 νότια του Δία (μεσουράνηση Σελήνης 9 ημερών 20:14) 11/3 Η Σελήνη στο απόγειο της τροχιάς της 14/3 Η Σελήνη 6 νότια του Βασιλίσκου (α Λέοντα) (μεσουράνηση Σελήνης 13 ημερών 23:12) 17/3 Ταυτόχρονη διέλευση των σκιών δύο δορυφόρων στο δίσκο του Δία (πρωινός ουρανός, Γανυμήδη: 00:07-03:23, Ιούς: 00:21-02:36 και διάβαση Ιούς από 23:06 16/3 έως 01:22 πμ 17/3) 18/2 Η Σελήνη 1,5 βόρεια του Στάχυ (α Παρθένου) και 3,5 νότια του Άρη (ανατολή Σελήνης 17 ημερών 20:37) Π. Βλάχος 20/3 Εαρινή Ισημερία (Ο Ήλιος στον αστερισμό των Ιχθύων, ανατέλλει 06:32 πμ και δύει 18:40) 21/3 Η Σελήνη 1 νότια του Κρόνου (πρωινός ουρανός, μεσουράνηση Σελήνης 19 ημερών 03:54 πμ) 23/3 Η Σελήνη σε μέγιστη νότια απόκλιση (-19 ) 26/3 Ο Άρης 5 βόρεια του Στάχυ (α Παρθένου) 27/3 Η Σελήνη 3,5 βόρεια της Αφροδίτης (λυκαυγές, ανατολή Σελήνης 25 ημερών 04:00 πμ) 27/3 Η Σελήνη στο περίγειο της τροχιάς της 30/3 Έναρξη θερινής ώρας (1 ώρα μπροστά τα ρολόγια) 31/3 Η Σελήνη ηλικίας 23 ωρών (φωτισμός δίσκου 1.1%) δύει 1 ώρα μετά από τον Ήλιο (περίπου 20:50) Οι θέσεις των Πλανητών Ερμής: Σε μέγιστη δυτική αποχή στις 14 Μαρτίου (πρωινός ουρανός, φαινόμενο μέγεθος 0,2, ανατέλλει 1 ώρα πριν από τον Ήλιο) Αφροδίτη: Ορατή στον πρωινό νοτιοανατολικό ουρανό, σε μέγιστη δυτική αποχή στις 22 Μαρτίου (φαινόμενο μέγεθος -4,4, φαινόμενη διάμετρος 25, φωτισμός δίσκου 49%) Άρης: Ορατός κατά το μεγαλύτερο μέρος της νύχτας, μεσουρανεί 02:40 πμ στο μέσο του μήνα (Παρθένος, φαινόμενο μέγεθος -0,9, φαινόμενη διάμετρος 13 ) Δίας: Ορατός κατά το μεγαλύτερο μέρος της νύχτας, μεσουρανεί 19:40 στο μέσο του μήνα (Δίδυμοι, φαινόμενο μέγεθος -2,3, φαινόμενη διάμετρος 41 ) Κρόνος: Ορατός στον πρωινό ουρανό, ανατέλλει 23:15 στο μέσο του μήνα (Ζυγός, φαινόμενο μέγεθος 0,4, φαινόμενη διάμετρος 18, κλίση δακτυλίων 23 ) www.ofa.gr

Μ83, ο γαλαξίας με την διπλή καρδιά. Ένας από τους μεγαλύτερους και πλησιέστερους ραβδωτούς σπειροειδείς γαλαξίες, γνωστός και ως νότιος τροχός, βρίσκεται σε απόσταση 15 εκατομμυρίων ετών φωτός στον αστερισμό της Ύδρας. Η κεντρική ράβδος του γαλαξία πιστεύεται ότι λειτουργεί σαν αγωγός, μεταφέροντας αέρια προς το κέντρο του, δημιουργώντας νέα άστρα και τροφοδοτώντας την κεντρική μαύρη τρύπα, κάτι που εξηγεί και την μεγάλη λαμπρότητα των κεντρικών περιοχών των ραβδωτών γαλαξιών. Ο Μ83 όμως εμφανίζει έναν διπλό πυρήνα, ένα φαινόμενο που παρατηρείται και στον κοντινό γαλαξία της Ανδρομέδας. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Μ83 φιλοξενεί δύο μαύρες τρύπες, αλλά πιστεύεται ότι η κεντρική μαύρη τρύπα περιβάλλεται από έναν δακτυλιοειδή δίσκο άστρων, δίνοντας την εντύπωση του διπλού πυρήνα. Στον γαλαξία έχουν παρατηρηθεί έως τώρα, έξι εκρήξεις σουπερνόβα, ενώ ανακαλύφθηκαν σχεδόν 300 υπολείμματα τέτοιων εκρήξεων και 3000 αστρικά σμήνη κατά την διάρκεια των παρατηρήσεων. Φωτογραφία: NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)

Τα νέα του Ομίλου Χάρτης του ουρανού Β Δράκοντας Κηφέας Βοώτης Αρκτούρος Θηρευτικοί Κύνες Μικρή Άρκτος Κασσιόπη Πολικός Καμηλοπάρδαλη Μεγάλη Άρκτος Ανδρομέδα Κόμη Βερενίκης Περσέας Τρίγωνο Ιχθείς Α Μικρός Λέων Λυγξ Αίγα Ηνίοχος Κριός Δ Κρατήρ Λέων Βασιλίσκος Εξάντας Κάστωρ Πολυδεύκης Καρκίνος Δίδυμοι Δίας Μπετελγκέζ Μικρός Κύων Προκύων Μονόκερως Ύδρα Ταύρος Αλντεμπαράν Ωρίωνας Ρίγκελ Ηριδανός Σείριος Λαγωός Αντλία Πυξίδα Μέγας Κύων Πρύμνη Ν Ο χάρτης απεικονίζει τον ουρανό όπως θα φαίνεται στα μέσα Ιανουαρίου στις 12 το βράδυ, στα μέσα Φεβρουαρίου στις 10 το βράδυ και στα μέσα Μαρτίου στις 8 το βράδυ www.ofa.gr