پژوهشهايحسابداريماليوحسابرسي سال 8 /شماره 92 /بهار 5721 صفحه 37 تا 21

پژوهشهايحسابداريماليوحسابرسي سال 8 /شماره 92 /بهار 5721 صفحه 37 تا 21 دارایی گردش در تغییرات از استفاده با سود مدیریت تشخیص سود حاشیه و 721/9/32 دریافت: تاریخ 721/77/32 پذیرش: تاریخ 1 حجازی رضوان 2 پیرا آدم سمیرا 3 زیارتی بهرامی مصطفی چكیده این باشد اثرگذار سود دستکاری برای مدیران انگیزه در میتواند شرکتها اقتصادی موقعیت که آنجا از مختلف های گروه همچنین باشدو متفاوت شرکتها در سود مدیریت اعمال های انگیزه که دارد وجود احتمال وتحلیل تجزیه از شرکت عملکرد ارزیابی برای میتوانند بنابراین دارند عالقه شرکت عملکرد ارزیابی به همین به است. شده استفاده سود مدیریت تشخیص برای نسبت این از مقاله این در نمایند. استفاده دوپونت منظور به شد. انتخاب تهران بهادار اوراق بورس در شده پذیرفته شرکت 17 از متشکل آماری نمونه منظور رگرسیون و معمولی مربعات حداقل چندمتغیره رگرسیون وتحلیل تجزیه روش از تحقیق الگوهای بررسی در دارایی گردش سود/ حاشیه نسبت که میدهد نشان پژوهش های یافته است. شده استفاده لجستیک تغییر همچنین و میکند ارائه غیراختیاری تعهدی اقالم به نسبت بیشتری اطالعات سود مدیریت شناسایی باشد. می سود مدیریت علت به مخالف جهت در دارایی گردش و سود حاشیه دوپونت. نسبتیابی سود مدیریت دارایی گردش سود حاشیه غیراختیاری تعهدی اقالم كلیدی: واژههای 37 hejazi33@yahoo.com اصلی. نویسنده ایران تهران الزهرا دانشگاه اقتصادی و اجتماعی علوم دانشکده حسابداری گروه استاد 1- مکاتبات. مسئول ایران تهران دماوند ارشاد عالی آموزش مؤسسه حسابداری ارشد کارشناس 2- ایران. تهران دماوند ارشاد عالی آموزش مؤسسه حسابداری ارشد کارشناس 3-

37 تشخیصمدیریتسودبااستفادهازتغییراتدرگردشدارایيوحاشیهسود 1- مقدمه با توجه به این که اکثر تحقیقات صورت گرفته در ایران در حوزه مدیریت سودبر اقالم تعهدی غیراختیاری تاکید داشتهاند و از آنجا که مدیریت سود به طور مستقیم قابل مشاهده نیست و به طور مستقیم آزمونهایی را که منجربه تشخیص مدیریت سود می شود را نمی توان انجام داد و همچنین با توجه به این که تجزیه اعتبار ارزیابی شرکت و... و تحلیل نسبتهای مالی نقش قابل مالحظهای در پیشبینی ورشکستگی درجهبندی را بازی میکنند. همچنین شناخت مدیریت سود برای کاربران صورتهای مالی به دلیل ارزیابی عملکرد اقتصاد کنونی پیشبینی سودآوری آینده و تعیین ارزش شرکت مهم میباشد. با این حال شناسایی مدیریت سود اغلب دشوار ووقتگیر است به ویژه زمانیکه انگیزه آشکار سود مدیریت شده وجود ندارد. در حالی که در تحقیقات دانشگاهی از شاخصهای متعددی برای مدیریت سود استفاده شده است تازهترین مطالعات انجام شده به منظور اندازهگیری مدیریت سود از شاخص اقالم تعهدی غیراختیاری استفاده کردهاند. فیلد لیز و وینسنت )3997( استدالل کردند که استفاده از مدلهای تعهدی موجود ممکن است مشکالت استنباطی جدی را بوجود آورد)فیلد لیز و وینسنت 39(. 3997 از این رو برای ارزیابی عملکرد شرکت ها از تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی با استفاده از سیستم دوپنت در این تحقیق استفاده شده است. در تجزیه وتحلیل دوپنت بازه داراییهای یک شرکت به گردش دارایی و حاشیه سود تجزیه می شود. در این پژوهش با استفاده از این دو نسبت به بررسی مدیریت سود میپردازیم. 2- بیان مساله در این پژوهش تشخیصی ساده از مدیریت سود پیشنهاد میشود که متکی بر مفهوم اساسی تجزیه و تحلیل دوپنت میباشد در تجزیه وتحلیل دوپنت نسبت فروش به خالص داراییهای عملیاتی( و حاشیه سود 7 بازده داراییهای یک شرکت به گردش دارایی ( ATO 3 ( PM نسبت سودعملیاتی به فروش( تجزیه میشود. فروش محرک اساسی خالص سودعملیاتی و خالص داراییهای عملیاتی است. در واقع کتابهای تجزیه وتحلیل صورتهای مالی مدافع پیش بینی اقالم خطی صورت سودوزیان و ترازنامه براساس پیشبینیهای فروش است. به عنوان مثال پنمن چارچوبی را برای پیشبینی بیان میکند که "پیشبینی فروش نقطه شروع است". این بینش که به طور گسترده از تجزیه وتحلیل دوپنت استفاده میشود این است که باید یک رابطه پایدار بین فروش و سودعملیاتی و هم خالص داراییهای عملیاتی وجود داشته باشد. اساس این مشاهده در بیان صورت سودوزیان و ترازنامه میباشد که تضمینکنندهی اثر مدیریت سود بر سودعملیاتی و خالص داراییهای عملیاتی است که در نتیجه آن خالص دارایی های عملیاتی و حاشیه سود در جهت مخالف هم حرکت میکنند. برای مثال در یک سطح از فروش اگر یک شرکت بوسیله هزینه مطالبات سوخت شده مدیریت سود رو به باالیی داشته باشد هم سودخالص نسبت به فروش و خالص ارزش بازیافتنی حسابهای دریافتنی نسبت به فروش بیش از حد خواهد شد. این افزایش در سودخالص نسبت به فروش منجربه افزایش حاشیه سود خواهد شد در حالی که افزایش در خالص حسابهای دریافتنی به پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ بهار 1321

31 رضوانحجازي سمیراآدمپیراومصطفيبهراميزیارتي هزینه افزایش با بعد دوره در همچنین شد. خواهد عملیاتی های دارایی خالص کاهش منجربه فروش حاشیه و عملیاتی های دارایی خالص تغییرات به زیاد احتمال به که میشود مواجه شده سوخت مطالبات اولین افزایش موجب سود عملیاتی حاشیه های دارایی خالص تشخیص شود می منجر مخالف جهت در سود باالو به رو سود مدیریت از شواهدی عنوان به عملیاتی های دارایی خالص در کاهش و سود حاشیه در دوره و رامنات ساندارش و یانسن میدهد)ایوف راتشخیص پایین روبه سود مدیریت دوم دوره در 337(. تریلومباردییون 3973 بین رابطه که شود می برقرار زمانی سود عملیاتی حاشیه های دارایی خالص و سود مدیریت در روابط سود هنگامیکه شود. مدیریت هزینهها طریق از سود و باشد باثبات فروش و عملیاتی خالص داراییهای مدیریت فروش برای سود حاشیه که شد خواهد حفظ صورتی در روابط این میشود مدیریت فروش ازطریق گردش کمتراز شده مدیریت فروش دارایی گردش و باشد نشده مدیریت فروش سود حاشیه از بیشتر شده است فرض این برمبنای سود عملیاتی حاشیه های دارایی خالص تشخیص باشد. نشده مدیریت فروش دارایی اول نوع خطای دارد. سرمایهگذاری در را ثابتی رشد نرخ و است نداده تغییر را خود استراتژی شرکت که باشد. داشته را غیرمنتظرهای رشد یا و بدهد استراتژی تغییر شرکت یک که بیافتد اتفاق صورتی در میتواند را سود شرکت یک که کند می فرض چنین همچنین سود عملیاتی حاشیه های دارایی خالص تشخیص شرکت یک که بیافتد اتفاق صورتی در میتواند دوم نوع خطای نمیکند. مدیریت نقدی جریانهای ازطریق انجام توسعه و تحقیق هزینه یا تبلیغات هزینه ثبت انداختن تاخیر به در را باال به رو سود مدیریت 333(. منبع دهد)همان های آزمون توانیم نمی و نیست مشاهده قابل مستقیم شکل به سود مدیریت که جا آن از پس گمان همچنین و دهیم انجام سود عملیاتی حاشیه داراییهای خالص تشخیص روایی تعیین برای را مستقیمی مفید مکمل یک میتواند سود حاشیه و عملیاتی های دارایی خالص در تغییرات مخالف جهت که کنیم می آزمون درهمه پس باشد. دانشگاهی تحقیقات در سود مدیریت تشخیص در غیراختیاری تعهدی اقالم برای تعهدی اقالم برای سودرا عملیاتی حاشیه های دارایی خالص تشخیص افزایشی و نسبی اطالعاتی ها سود مدیریت برای عمومی قبول مورد مقیاس یک که کنیم می مقایسه عملکرد با مطابق غیراختیاری 333(. منبع است)همان پژوهش پیشینه 3- از و میآید حساب به گیری تصمیم معیارهای از یکی عنوان به همواره شرکتها در شده گزارش سود از میگیرد. قرار استفادهکنندگان از وسیعی طیف استفاده مورد همواره که است برخوردار ویژهای اهمیت به مالی صورتهای تهیه و است حسابداری برآوردی روشهای از متاثر اقتصادی بنگاه سود محاسبه که آنجا مدیریتسود به اقدام مدیریت مختلف دالیل بنابه است ممکن میباشد واحدتجاری مدیریت عهده نماید)ولیزادهالریجانی 7231 (. حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1321 بهار / 22 شماره

37 تشخیصمدیریتسودبااستفادهازتغییراتدرگردشدارایيوحاشیهسود بهروز جابری نسب محمدعرب مازار) 729 ( در پژوهشی نشان دادند اجزای دوپنت بازده داراییهای عملیاتی توان پیش بینی تغییرات سودآوری را افزایش نمیدهد اما تغییرات این اجزاء افزایش توان پیشبینی را به دنبال دارد. عباس هاشمی و فاطمه بهزادفر) 729 ( براساس سه مدل اصلی ارتباط قیمت سهام با نسبتهای مالی منتخب و اقالم تعهدی را بررسی کردند. که یافته های پژوهش حاکی از رابطه مثبت میان قیمت سهام با حاصلضرب سود هر سهم در نسبتهای بازده دارایی و نسبت فروش به دارایی است. قاسم بولو یحیی حساس یگانه سهیل مومنی) 727 ( در پژوهشی نشان دادند که رابطهی معنادار و منفی بین تجدید ارائه صورتهای مالی و کیفیت سود وجود دارد به طوری که افزایش تجدید ارائه صورتهای مالی منجر به کاهش کیفیت سود میگردد و بالعکس. پوتراس و همکاران) 3992 ( این مساله را بررسی کردند که آیا شرکتها فروش داراییهای خود را به منظور دستکاری سود گزارش شده زمانبندی میکنند آنها به این نتیجه رسیدند که در شرکتهایی که تغییرات سودگزارش شده و درنتیجه تغییرات سودهرسهم دردوره جاری نسبت به سال قبل باشدوسود افزایش یافته است مدیران این شرکتها زمانبندی فروش داراییها جهت اعمال مدیریت سود استفاده نمیشود. مثبت انگیزهای برای دستکاری سود ندارند و از ابزار سولمین 3993(2 (نیز در تحقیقی به بررسی استفاده از تحلیل دوپنت توسط دستاندرکاران بازار پرداخت و استدالل کرد که بازار به تغییرات در گردش داراییهای عملیاتی واکنش میدهد. امیر و کاما) 399 ( در بررسی ارزشگذاری پایداری شرطی به این نتیجه رسیدند که خرید سهام شرکت هایی با پایداری شرطی تعدیل شده حاشیه سود عملیاتی باالتر و فروش سهام شرکتهایی با پایداری شرطی تعدیل شده حاشیه سود 223 روزه در بردارد. عملیاتی پایینتر بازده سهام غیرعادی مثبت و معناداری برای دوره های 739 9 و 1 ایوف یانسن و ساندارش رامنات و تری لومباردییون )3973( تشخیص جدیدی برای مدیریت سود براساس تغییرات حاشیه سود و خالص گردش داراییها پیشنهاد دادند که در نتیجه آن دریافتند با افزایش)کاهش( در حاشیه سود و کاهش)افزایش( همزمان در خالص دارایی های عملیاتی عالمت مدیریت سود روبه باال)پایین( است همچنین نشان دادندکه تشخیص خالص دارایی های عملیاتی حاشیه سود محتوای اطالعاتی بیشتری برای شناسایی مدیریت سود نسبت به اقالم تعهدی غیراختیاری فراهم میکند. آرجو مندس لیما رودریگز پارت استبان) 3973 ( به تجزیه وتحلیل استراتژی های خاص مدیریت سود هموارسازی سود پرداختهاند. که به این نتیجه دست یافتند که گزارش سود با کاهش تغییرپذیری مصنوعی میشود. آدوت دیوید وهمکاران) 3972 ( شرکتهای مدیریت سود پیشگویانه و فرصتگرایانه را به وسیله بررسی رابطه بین اقالم تعهدی اختیاری و جریاننقدی آینده شناسایی کردند. آنها دریافتند که نسبت به پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ بهار 1321

33 رضوانحجازي سمیراآدمپیراومصطفيبهراميزیارتي سود مدیریت شرکتهای شدهاند طبقهبندی فرصتگرایانه نه و پیشگویانه عنوان به نه که شرکتهایی دارند. را کل مزایای و پاداش درآمد از )پایینتری( باالتری سطوح )فرصتگرایانه( پیشگویانه پژوهش های فرضیه 4- فروش خالص اساسی محرک عملیاتی سود در عملیاتی داراییهای خالص و سودوزیان صورت در صورت خطی اقالم بینی پیش مدافع مالی صورتهای وتحلیل تجزیه کتابهای اغلب واقع در است. ترازنامه گسترده طور به که پنمن بینش مثال عنوان به هستند. فروش پیشبینیهای براساس ترازنامه و سودوزیان در سودعملیاتی و فروش بین پایداری رابطه باید که گوید می کند می استفاده دوپنت وتحلیل تجزیه از نسبت بوسیله روابط این باشد. داشته وجود ترازنامه در عملیاتی داراییهای خالص و سودوزیان صورت باشد: می 7 رابطه طبق سود وحاشیه عملیاتی های دارایی خالص عملیاتی های دارایی خالص / فروش = ATO فروش / سودعملیاتی = PM ثابت نسبتا ثبات با عملیاتی محیط در باید سودعملیاتی و عملیاتی های دارایی خالص اساس این بر که جهت سوددر حاشیه و عملیاتی های دارایی خالص تغییرات میشودکه استدالل همچنین و بمانند باقی میتواند ترازنامه و سودوزیان صورت که است استوار واقعیت این بر امر این است. سود مدیریت نشانه مخالف که سازد جهت همان در عملیاتی های دارایی خالص و عملیاتی سود بر اثرگذاری به وادار را سود مدیریت میشود. آشکار 7( )جدول عملیاتی داراییهای خالص تعریف از این به رو مدیریت گونه هر است نشده مدیریت نقدی جریانهای طریق از سود که فرض این با بنابراین صورت سودعملیاتی که آنجا از نمود. خواهد آمیز اغراق را عملیاتی داراییهای خالص نیز عملیاتی سود باالی مدیریت است عملیاتی های دارایی خالص از مخرجی عملیاتی داراییهای خالص و سود حاشیه از کسری کاهش)افزایش( را عملیاتی های دارایی خالص و افزایش)کاهش( را سود حاشیه باال)پایین( به رو سود سود حاشیه و عملیاتی های دارایی خالص نسبت در مخالف جهت تغییر که میشود گفته بنابراین میدهد. و رامنات ساندارش و یانسن گیرد)ایوف قرار استفاده مورد سود مدیریت برای تشخیصی عنوان به میتواند ص 3973 لومباردییون تری کنیم: می بیان زیر شرح به را اول فرضیه 333(. است. سود مدیریت نوع نشانه عملیاتی داراییهای خالص و سود حاشیه تغییرات 1: فرضیه به رو سود مدیریت ی نشانه عملیاتی های دارایی خالص همزمان کاهش و سود حاشیه افزایش 1-1: فرضیه است. باال به رو سود مدیریت ی نشانه عملیاتی های دارایی خالص همزمان افزایش و سود حاشیه کاهش 1-2: فرضیه است. پایین های مدل مشابه جهت این از سود عملیاتی حاشیه های دارایی خالص طریق از سود مدیریت تشخیص این با پردازد. می ترازنامه در اختیاری تعهدی اقالم رشد شناسایی به که است غیراختیاری تعهدی اقالم حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1321 بهار / 22 شماره

38 تشخیصمدیریتسودبااستفادهازتغییراتدرگردشدارایيوحاشیهسود حال تشخیص خالص دارایی های عملیاتی حاشیه سودیک مدل حسابداری را برای ایجاد درک بیشتر دربارهی مدیریت سود نسبت به موارد حاصل از مدلهای اقالم تعهدی غیراختیاری بکار می برد. به عنوان مثال سرمایهگذاری یک شرکت در داراییهای عملیاتی جاری در پیش بینی رشد فروش آینده را در نظر بگیرید. در این مورد اقالم تعهدی غیراختیاری به احتمال زیاد حتی در نبود مدیریت سود رو به باال نیزمثبت میباشد چرا که سرمایهگذاریهای بیشتر در سرمایه در گردش لزوما همراه با رشد فروش جاری نیست. از سوی دیگر تشخیص خالص دارایی های عملیاتی حاشیه سود مدیریت سود رو به باال را برای این حالت نشان نمیدهد چرا که حتی اگر خالص دارایی های عملیاتی کاهش یابد سرمایهگذاری ها در دارایی های عملیاتی در پیش بینی رشد فروش آینده بر سود عملیاتی فعلی تاثیر نمیگذارد. بنابراین گمان می کنیم که جهت مخالف تغییرات در خالص دارایی های عملیاتی و حاشیه سود میتواند یک مکمل مفید برای اقالم تعهدی غیراختیاری در تشخیص مدیریت سود در تحقیقات دانشگاهی باشد)همان منبع ص 332 (. این امر منجربه طرح فرضیه دوم میشود: فرضیه 2: تشخیص خالص دارایی های عملیاتی حاشیه سود اطالعات بیشتری در شناسایی مدیریت سود نسبت به اقالم تعهدی غیر اختیاری ارائه میکند. 5- روش انجام پژوهش در پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش از نوع همبستگی است. در این تحقیق جمعآوری مبانی نظری با توجه به ماهیت تحقیق مبتنی بر تحقیقات کتابخانهای میباشد. دادههای مورد نیاز در این پژوهش امکان دسترسی به اطالعات از طریق آرشیوهای بورس پایگاههای اینترنتی و همچنین بانکهای اطالعاتی بستههای نرمافزاری مختلف مانند ره آورد نوین و تدبیر پرداز است. قلمرو زمانی انجام برای یک دوره 73 ساله از 7237 تا 723 جمع آوری شده است. قلمرو مکانی پژوهش حاضر شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این پژوهش برای نمونهگیری از روش حذف سیستماتیک استفاده شده است شرایط به صورت زیر می باشد: شرکت تا پایان اسفند ماه سال 7237 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشد سال مالی شرکت منتهی به پایان اسفند ماه باشد شرکت طی سال های 1381 تا 723 تغییر سال مالی نداده باشد اطالعات مالی مورد نیاز برای انجام این پژوهش را در دوره زمانی 7237 الی 723 به طور کامل ارائه کرده باشند. نوع فعالیت شرکت تولیدی باشد لذا مؤسسات مالی سرمایهگذاری بانکها بیمه شرکتهای لیزینگ و هلدینگ در نمونه آورده نمیشود زیرا دارای فعالیت متفاوتی هستند. برای این منظور نمونهای متشکل از 17 شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران انتخاب شد. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ بهار 1321

32 رضوانحجازي سمیراآدمپیراومصطفيبهراميزیارتي آن گیری اندازه نحوه و تحقیق متغیرهای 6- الگوهای همچنین است. شده ارائه 7 جدول در متغیرها همه گیری اندازه و تعریف از مفصلی شرح ( را سود حاشیه در تغییرات است. شده آورده 3 و 1 2 های رابطه طبق پژوهش ( را عملیاتی های دارایی خالص در تغییرات و 3 رابطه طبق ) است: زیر شرح به که کردیم تعریف 2 رابطه طبق ) )3( )t-1 سال فروش / t-1 سال )سودعملیاتی ) t سال فروش / t سال )سودعملیاتی = سال )فروش = )2( 1-t( سال عملیاتی داراییهای خالص 1-t/ سال )فروش t( سال عملیاتی داراییهای خالص t/ های دارایی خالص در همزمان کاهش)افزایش( و سود حاشیه در افزایش)کاهش( که است این استدالل دهنده نشان که را مربوط متغیر شاخص دو تعریف است. باال)پایین( به رو سود مدیریت نشانه عملیاتی برای EM_DN و 1 رابطه طبق باال به رو سود مدیریت برای EM_UP ( است: سود مدیریت برای تشخیص باشد: زیرمی شرح به ) 3 رابطه طبق پایین به رو سود مدیریت 1-t سال پایین به سودرو مدیریت 9 و < 9 > سال باال به سودرو مدیریت )1( 9. صورت این درغیر و 7 که درصورتی 7 =t 1-t سال باال به سودرو مدیریت و 9 > 9 < که صورتی 7 در = t سال پایین به سودرو مدیریت 9.)3( صورت این غیر در و 7 ترتیب این به است و از تعریف در 7 و از عبارتند این میانجامد. سود مدیریت عکس شناسایی احتماالبه شده داده تشخیص که مواردی بردن بین از برای ثبت عدم مثال برای غیراختیاری. تعهدی اقالم جمله از است سود مدیریت تشخیص از بالقوه ضعف شده سوخت مطالبات و کوتاری توسط پیشنهادی شده تعدیل عملکرد رویکرد از استفاده با را غیراختیاری تعهدی اقالم اختیاری تعهدی اقالم تشخیص مشکالت از کاستن برای میکنیم. برآورد را 7 جدول طبق )3993( همکاران یافته تطبیق عملکرد از استفاده )3993( همکاران و کوتاری میشود استفاده شرکت عملکرد شاخص از اختیاری تعهدی اقالم به نسبت غیراختیاری تعهدی اقالم درآن که کردند توصیه را اختیاری تعهدی اقالم سازوکار با اختیاری تعهدی اقالم یافته تطبیق عملکرد است. شده تعریف مشابه عملکرد با شرکت یک برای ساندارش و یانسن نمیشود)ایوف شامل را سود مدیریت کل که است همراه سود مدیریت غیرعادی ارائه 333(. 3973 لومباردییون تری و رامنات حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1321 بهار / 22 شماره

اختالف سود پیشبینی شده سه ماهه وسود واقعیساالنه UP_RESTATE MBE اختالف سود پیشبینی شده شش ماهه وسود واقعیساالنه مدیریت سود وابسته تغییر در بازده خالص داراییهای عملیاتی ABRET ΔRNOA بازده غیرعادی 88 تشخیصمدیریتسودبااستفادهازتغییراتدرگردشدارایيوحاشیهسود عنوان متغیر شاخص جدول 1- متغیرهای تحقیق و نحوه اندازه گیری نماد روش محاسبه 1 if SURP <993 یا 9 o.w SURP = اختالف سود پیش بینی شده سه ماهه و سود واقعی ساالنه اختالف سود منفی 1 if 9 o.w SURP = اختالف سود پیش بینی شده سه ماهه و سود واقعی ساالنه بازده خالص داراییهای عملیاتی = سودعملیاتی سال / t متوسط خالص داراییهای عملیاتی سال t متوسط خالص داراییهای عملیاتی سال = t )خالص داراییهای عملیاتی سال + t متوسط خالص داراییهای عملیاتی سال 1-t( / 3. نسبت اختالف آخرین قیمت معامالتی درسال t پایان سال نسبت به سالt-1 به آخرین قیمت در میانگین بازده سهامتاسهروز بعد ازاعالم سودسه ماهه پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ بهار 1321

عملکرد شده تعدیل اقالم تعهدی غیراختیاری مستقل EM_UP PABNAC سود مدیریت رو به باال سود مدیریت رو EM_DN به پایین درحاشیه تغییر سود ΔA O Δ تغییردرگردشداراییها کنترل نسبت بازار MTB به دفتری ارزش ارزش 85 رضوانحجازي سمیراآدمپیراومصطفيبهراميزیارتي عنوان متغیر شاخص نماد محاسبه روش TAC t Ta t-1= a 1(1 Ta t-1) + a 2(( EV t - EC t) Ta t-1)+ a 3(PPE t Ta t-1) + a 4(RNOA t-1 Ta t-1) + e t t سال غیرمترقبه اقالم از قبل سود - سالt-1 های دارایی کل t سال فروش در تغییرات t سال های دریافتنی در تغییرات تجهیزات و زمین اموال ناخالص عملیاتی های دارایی خالص بازده =.(CFO)t. t سال عملیاتی نقد وجه آن از بعد و 7237 در عملیاتی های فعالیت نقدی جریان خالص نقد وجه در تغییر + t سال جاری های دارایی در تغییر t سال عملیاتی نقد وجه t سال جاری های بدهی در تغییر + کوتاهمدت سرمایهگذاریهای و - A O O - A O O - ( ) ( ) سودعملیاتی = فروش = S OI - ( ) ( ) فروش = S + پیش سال عملیاتی داراییهای خالص = جاری سال عملیاتی داراییهای خالص = NOA داراییهای خالص تغییرات + جاری( سال استهالک هزینه گردش در سرمایه )متوسط سودعملیاتی ( + پیش سال عملیاتی داراییهای خالص = جاری سال بلندمدت عملیاتی جاری سال عملیاتی داراییهای خالص تغییرات + جاری( سال عملیات از حاصل وجوه جاری سال بلندمدت - سهام صاحبان حقوق دفتری ارزش به سهام صاحبان حقوق بازار ارزش نسبت - حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1321 بهار / 22 شماره

ارزش بازار حقوق صاحبان سهام شرکت RNOA MVE بازده خالص داراییهایعملیاتی خالص داراییهایعملیاتی ΔNOA NOA تغییردرخالص داراییهایعملیاتی 89 تشخیصمدیریتسودبااستفادهازتغییراتدرگردشدارایيوحاشیهسود عنوان متغیر شاخص نماد روش محاسبه VE آخرین قیمت معامالت هر سهم شرکت i ام در پایان سال t تعداد سهام شرکت i ام در پایان سال t - )خالص دارایی های عملیاتی سال + t متوسط خالصدارایی هایعملیاتی سال -t 3 /)1 - NOA = خالص دارایی های عملیاتی = S فروش - NOA = خالص دارایی های عملیاتی - منبع: یافتههای پژوهشگر الگوهای پژوهش برای آزمون فرضیات فوق طبق رابطه های 3 1 و آورده شده است: A NA ΔA O Δ RNOA ΔRNOA NOA ΔNOA - - N A R ΔA O Δ RNOA ΔRNOA NOA ΔNOA C E - E - )2( )1( پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ بهار 1321

87 رضوانحجازي سمیراآدمپیراومصطفيبهراميزیارتي -R A A NA ΔA O Δ RNOA E - E - ( ص 32 منبع (همان )3( تحقیق های یافته 7- روش از تحقیق الگوهای تخمین و بررسی منظور به حداقل متغیره چند رگرسیون وتحلیل تجزیه دادهها چیدمان نحوه تعیین منظور به همچنین است. شده استفاده لجستیک رگرسیون و معمولی مربعات میشود: برازش حالت سه در مدل این شد. گرفته بهره هاسمن و چاو آزمونهای از مقطعی( یا )تابلویی با سوم حالت و غیراختیاری تعهدی اقالم شده تعدیل عملکرد متغیر با دوم حالت متغیرها کل با اول حالت بودن معنیدار آزمون مدل برازش از پس پایین. به رو سود مدیریت و باال به رو سود مدیریت متغیرهای میشود. آزمون فرضیه سپس و میشود انجام ضرایب %75 1 1 4 56.18.5.5 3.37 82.26-19.4 2.17.42 1 1 توصیفی 1-7 -آمار باشد: می 3 جدول طیق توصیفی آمار متغیر پژوهش متغیرهای توصیفی آمارهای 2- جدول میانگین %25.41.19 MBE میانه 1-4.51.1 1.84 25.59-44.17 1.94.15 1-22 -18.72 -.3 -.6 1.12 9.75-11.22 1.64 -.11.47.21.46.9 586.82 1.15 1.91 88.62 32.74 1.85 1.24 6.19.41.49.53.29.4.82 7 8.35-1.6 5.82 118.63-24.6 1.52.14-1.35.3 EES DN_RESTATE UP_RESTATE ABRET MTB MVE RNOA NOA PABNAC EM_UP EM_DN پژوهشگر یافتههای منبع: حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1321 بهار / 22 شماره

87 تشخیصمدیریتسودبااستفادهازتغییراتدرگردشدارایيوحاشیهسود با توجه به مقادیر جدول 3 که اطالعات آمار توصیفی متغیرهای پژوهش را نشان میدهد میتوان نتیجه گرفت در تمامی متغیرها پراکندگی متوسطی وجود دارد که این موضوع را میتوان از روی مقدار استنباط کرد. همچنین از روی فاصله میانه با چارک اول و چارک سوم )و همچنین فاصله میانگین و میانه( میتوان متقارن بودن یا نبودن متغیر را نتیجه گرفت که همه متغیرها دارای تقارن نسبی هستند. 2-7- آماراستنباطی 1-2-7- آزمون لجستیک پانل دیتا برای آزمون فرضیهها ابتدا به محاسبه متغیر عملکرد تعدیل شده اقالم تعهدی غیراختیاری میپردازیم سپس از روش پانل و مدل رگرسیونی استفاده میکنیم. و در ادامه سپس برای هر مدل نوع مدل مشخص شده و مدل برازش شده و فرضیه مربوط به آن آزمون میشود. همچنین هرگاه در مدل رگرسیون هر ضریب معنیدار نشود بدین معنی است که در مدل رگرسیون آن متغیر بر روی متغیر وابسته اثر ندارد که این آزمون با استفاده از بدین صورت که اگر - معنیدار نمیشود. نتایج به صورت زیر هستند: بدست آمده در جدول که در مقابل هر ضریب نوشته شده انجام میشود کمتر از α باشد ضریب معنیدار شود و اگر - بیشتر از α باشد ضریب 2-2-7- برآورد متغیر عملكرد تعدیل شده اقالم تعهدی غیراختیاریPABNAC برای برآورد عملکرد تعدیل شده اقالم تعهدی غیراختیاریPABNAC ابتدا مدل رگرسیون ذکر شده در جدول 7 را برازش میکنیم این مدل به صورت رابطه می باشد: TAC t Ta t-1 = a 1 (1 Ta t-1 ) + a 2 (( EV t - EC t ) Ta t-1 ) + a 3 (PPE t Ta t-1 ) + a 4 (TAC t-1 Ta t-1 ) + e t, )( پس ازبرازش مدل متغیرعملکرد تعدیل شده اقالم تعهدی غیراختیاری PABNAC برابرباقیماندههای مدل است که توسط نرمافزارمحاسبه شده است. 3-2-7- برازش مدل اول مدل رابطه استفاده میشود. 3 2 از آنجاییکه متغیر وابسته مقادیر صفر و یک را میگیرد از روش آزمون لجستیک پانل دیتا پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ بهار 1321

مدل ثابت مقدار متغیر ضریب آزمون آماره مقدار آزمون آماره مقدار آزمون آماره حالت اول حالت دوم حالت سوم -1.19.15-8.9 -.82.6-15.82 -.84 991-1.46 -.6.15 -.42.76 -.2 973 -.14 93 C.14.98.2 791.12 99 VE 2.52.2 1.56 971 2.88 973.13.3 2.88.2.12 993.23 991.12 993 2.9 993 -.19.7-2.35.5 -.19 991-1.23 991 -.18 991-2.23 993 3.15 3.9 3.86.13.99 -.48 913 -.39 937.8.7 1.37.23.1 -.52.69.1 -.5.7 -.3.1-1.91.7.2.1-1.74.12 -.2.1-1.69.13 81 رضوانحجازي سمیراآدمپیراومصطفيبهراميزیارتي رگرسیونی مدل نتایج خالصه 3- جدول حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1321 بهار / 22 شماره

مدل مدل مدل E.22.12 1.94.8 -.84 991-1.46 E -.14.14-1.1.28 91131 92212 331237 97 9313 92371 72993 1 93377 92239 732312 13 مقدار متغیر ضریب آماره آزمون مقدار آماره آزمون مقدار آماره آزمون حالت اول حالت دوم حالت سوم 87 تشخیصمدیریتسودبااستفادهازتغییراتدرگردشدارایيوحاشیهسود آماره LR آماره LR آماره LR *** * ** معنیدار در سطح 7 درصد معنیدار در سطح 3 درصد معنیدار در سطح 79 درصد. منبع: یافتههای پژوهشگر طبق جدول 2 مدل رگرسیونی با توجه به آماره LR و - پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ بهار 1321 به دست آمده معنیدار است که این موضوع بیانگر تأثیر کلی متغیرهای مستقل بر روی متغیر وابسته است. از طرف دیگر با توجه به مقدار ضریب تعیین مدل که 91131 است میتوان نتیجه گرفت که در حدود 1131 درصد تغییر در متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل توضیح داده میشود. همچنین با توجه به مقدار ضریب متغیر 9731 میباشد و از نظر آماری معنیدار است و مقدار ضریب متغیر آماری معنیدار است بنابراین فرضیه 7b پذیرفته میشود یعنی اینکه: فرضیه : 1b به پایین است." که برابر با برابر با 97- میباشد و از نظر "کاهش حاشیه سود و افزایش همزمان خالص دارایی های عملیاتی نشانه ی مدیریت سود رو همچنین طبق جدول 2 مقدار ضریب تعیین در حالت دوم برابر 9313 است میتوان نتیجه گرفت که در حدود 313 درصد تغییر در متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل توضیح داده میشود و در حالت سوم برابر 93377 است میتوان نتیجه گرفت که در حدود 3377 درصد تغییر در متغیر وابسته توسط

مدل ثابت -1.4384 9997-14.8526 97-1.4231 99321-23.4961 97-1.4384.157-14.862 1.469 97173.384 93121.479 97192.3149 91932 C 24 7 1.7971 99239 24 7 1.8139 9239 24 7 1.8118 9239 VE -1 97-1.145 92239-1 97-2.458 9337-1 97-2.19 92913 12 99222 1.897 99133-1 99222 2.897 9923 12 99222 2.897 9323 1 99129 1.188 99337 21 99129.543 933-1 99129 -.293 939 1 97.1868 9323 1 97.1785 93993 1 97.194 9123 متغیر ضریب مقدار آزمون آماره مقدار آزمون آماره مقدار آزمون آماره 83 رضوانحجازي سمیراآدمپیراومصطفيبهراميزیارتي این کمتر مقدار و حالت دو هر تعیین ضریب مقادیر به توجه با میشود. داده توضیح مستقل متغیرهای اینکه: یعنی نمیشود پذیرفته دوم فرضیه بنابراین سوم حالت در ضریب 2: فرضیه بیشتری اطالعات سود مدیریت شناسایی در سود عملیاتی حاشیه های دارایی خالص "نسبت نمیکند." ارائه غیراختیاری تعهدی اقالم به نسبت دوم مدل برازش 4-2-7- دیتا پانل لجستیک آزمون روش از میگیرد را یک و صفر مقادیر وابسته متغیر آنجاییکه از 1 رابطه مدل میشود. استفاده اول حالت رگرسیونی مدل نتایج خالصه 4- جدول دوم حالت سوم حالت حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1321 بهار / 22 شماره

-1 97 -.2891 93393-1 97 -.2772 9393-1 97 -.2915 9312 11 87.861. 21 11 87.795 93323 1 87.567 1.45-1.142 -.37. 63-1.142 -.35 93337-1.142 -.218 1.723 E -87.1449 -.654.374-98.1449 -.78 1.341 E.643.1373.589.6985.643.1373.589.6974 99213 971212 773131 92333 99729 973212 13232 932313 99233 973231 12313 939293 متغیر ضریب مقدار آماره آزمون مقدار آماره آزمون مقدار آماره آزمون 88 تشخیصمدیریتسودبااستفادهازتغییراتدرگردشدارایيوحاشیهسود حالت اول حالت دوم حالت سوم آماره LR آماره LR آماره LR *** * ** معنیدار در سطح 7 درصد معنیدار در سطح 3 درصد معنیدار در سطح 79 درصد. منبع: یافتههای پژوهشگر طبق جدول 1 مدل رگرسیونی با توجه به آماره LR و - به دست آمده معنیدار نیست که این موضوع بیانگر عدم تأثیر کلی متغیرهای مستقل برروی متغیر وابسته است. از طرف دیگر با توجه به مقدارضریب تعیین مدل که 99213 است میتوان نتیجه گرفت که درحدود 213 درصد تغییر درمتغیروابسته توسط متغیرهای مستقل توضیح داده میشود. همچنین با توجه به مقدار ضریب متغیر پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ بهار 1321

82 رضوانحجازي سمیراآدمپیراومصطفيبهراميزیارتي متغیر ضریب مقدار و نیست معنیدار آماری ازنظر میباشدو 7 با برابر که و 7a فرضیه هردو بنابراین نیست معنیدار آماری نظر از میباشدو اینکه: میشودیعنی رد 7b فرضیه 7 با برابر به رو سود مدیریت ی نشانه عملیاتی های دارایی خالص همزمان کاهش و سود حاشیه "افزایش : 1a فرضیه نیست." باال : 1b فرضیه نیست." پایین به رو سود مدیریت ی نشانه عملیاتی های دارایی خالص همزمان افزایش و سود حاشیه "کاهش که گرفت نتیجه میتوان است 99729 برابر دوم حالت در تعیین ضریب مقدار 1 جدول طبق همچنین سوم حالت در و میشود داده توضیح مستقل متغیرهای توسط وابسته متغیر در تغییر درصد 729 حدود در متغیرهای توسط وابسته متغیر در تغییر درصد 233 حدود در که گرفت نتیجه میتوان است 99233 برابر ضریب این بیشتر مقدار و سوم و دوم حالت دو تعیین ضریب مقادیر به توجه با میشود. داده توضیح مستقل پذیرفته دوم فرضیه بنابراین دیگر حالت دو به نسبت اول حالت بیشتر مقدار آن نتیجه در و سوم حالت در اینکه: یعنی میشود 2: فرضیه بیشتری اطالعات سود مدیریت شناسایی در سود عملیاتی حاشیه های دارایی خالص "نسبت میکند." ارائه غیراختیاری تعهدی اقالم به نسبت سوم مدل برازش 5-2-7- رابطه مدل برازش برای 2 با ابتدا فرضیهها آزمون برای میشود. استفاده دیتا پانل آزمون روش از 3 ضرایب بودن معنیدار آزمون مدل برازش از پس و مشخص آزمون نوع هاسمن و چاو آزمونهای از استفاده است: زیر صورت به آزمون نتایج خالصه میشود. آزمون فرضیه سپس و میشود انجام چاو آزمون 1-5-2-7- یا شرکته در مبدأ از عرض و ضرایب بودن یکسان بیانگر صفر فرضیه آزمون این در یا دادهه روش از استفاده مبین صفر فرضیه رد رو این از و بوده بررسی مورد روش از استفاده بیانگر صفر فرضیه رد عدم و پانلی لزوم و صفر فرضیه رد بیانگر 3 جدول طبق چاو آزمون نتایج که باشد. می شده ادغام معمولی مربعات حداقل میباشد. دادهها از گروه این برای حالت سه در پانلی دادههای روش از استفاده حالت اول دوم سوم اثر آزمون F چاو آزمون نتایج 5- جدول آزمون آماره 7333 *** حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1321 بهار / 22 شماره 97 97 991 73132 *** 779 *** F F درصد. 79 سطح در معنیدار * درصد 3 سطح در معنیدار ** درصد 7 سطح در معنیدار *** پژوهشگر یافتههای منبع:

ثابت مدل -543957.1 71272772-4.6-58265.93 39323-6.9-544771.98 71332223-4.7 ΔA O 161456.82 1122199 3.69 159795.57 1912132 3.67 16142.9 192927 3.69 Δ -17517.83 99311 -.19 91-1498.73 3192212 -.15 91-17552.17 3223211 -.18 93 RNOA -.1 993 -.63 927 -.1 993 -.66 929 -.1 993 -.63 927 متغیر ضریب مقدار آماره آزمون مقدار آماره آزمون مقدار آماره آزمون 28 تشخیصمدیریتسودبااستفادهازتغییراتدرگردشدارایيوحاشیهسود 2-5-2-7- آزمون هاسمن با توجه به اینکه آزمون چاو روش پانلی را تایید کرده است باید از بین دو روش تخمین دادههای پانلی یعنی روش اثرات ثابت و روش اثرات تصادفی یکی انتخاب شود. برای این منظور در دادههای پانلی از آماره آزمون هاسمن استفاده میکنند. که نتایج بدست آمده از آزمون هاسمن طبق جدول 2 نیز دال بر رد فرض صفر و انتخاب روش اثرات ثابت در هر سه حالت میباشد. حالت اول دوم سوم جدول 6 -نتایج آزمون هاسمن آماره آزمون 97 97 97 7323232 *** 7213977 *** 731121 *** *** * ** معنیدار در سطح 7 درصد معنیدار در سطح 3 درصد معنیدار در سطح 79 درصد. منبع: یافتههای پژوهشگر حالت اول جدول 7- خالصه نتایج مدل رگرسیونی حالت دوم حالت سوم پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ بهار 1321

متغیر ضریب مقدار آزمون آماره مقدار آزمون آماره مقدار آزمون آماره ΔRNOA -.23 997-22.46 -.25 997-22.51 -.25 997-22.47 NOA -267.44 7713311 -.25 93-241.59 7711212 -.22 97-2454.59 7732332 -.23 97 ΔNOA -5128.17 7223332-3.72-5758.6 7221779-3.7-51316.77 7221993-3.74 A NA -269.71 3172732 3 -.11 797-274.86 3191339 9 -.9 793-11919.43 3973331 -.6 921-1978.63 294.94 -.55.67 N -14874.6 371221 3 -.8 792-13915.2 214611.4 -.7 1.3 93713 7321329 72213 97 9319 721319 7193 9 9317 729313 7221323 97 25 رضوانحجازي سمیراآدمپیراومصطفيبهراميزیارتي اول حالت دوم حالت سوم حالت LR آماره LR آماره LR آماره * ** درصد. 79 سطح در معنیدار درصد 3 سطح در معنیدار درصد 7 سطح در معنیدار پژوهشگر یافتههای منبع: *** حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1321 بهار / 22 شماره

29 تشخیصمدیریتسودبااستفادهازتغییراتدرگردشدارایيوحاشیهسود طبق جدول 1 مدل رگرسیونی با توجه به آماره F و - به دست آمده معنیدار است که این موضوع بیانگر تأثیر کلی متغیرهای مستقل بر روی متغیر وابسته است. از طرف دیگر با توجه به مقدار ضریب تعیین مدل که 93713 است میتوان نتیجه گرفت که در حدود 3713 درصد تغییر در متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل توضیح داده میشود. همچنین با توجه به مقدار ضریب متغیر 161456.82 میباشد و از نظر آماری معنیدار است ومقدار ضریب متغیر از نظر آماری معنیدار است بنابراین فرضیه 7b پذیرفته میشودیعنی اینکه: فرضیه : 1b به پایین است." که برابر با برابر با 17517.83- میباشدو "کاهش حاشیه سود و افزایش همزمان خالص دارایی های عملیاتی نشانه ی مدیریت سود رو همچنین طبق جدول 1 مقدار ضریب تعیین در حالت دوم برابر 9319 است میتوان نتیجه گرفت که در حدود 319 درصد تغییر در متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل توضیح داده میشود و در حالت سوم برابر 9317 است میتوان نتیجه گرفت که در حدود 337 درصد تغییر در متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل توضیح داده میشود. با توجه به مقادیر ضریب تعیین هر دو حالت و مقدار کمتر این ضریب در حالت سوم بنابراین فرضیه دوم پذیرفته نمیشود یعنی اینکه: فرضیه 2: "نسبت خالص دارایی های عملیاتی حاشیه سود در شناسایی مدیریت سود اطالعات بیشتری نسبت به اقالم تعهدی غیراختیاری ارائه نمیکند." 8- بحث و نتیجه گیری هدف اولیهی این پژوهش آزمون مربوط بودن مدیریت سود از طریق حاشیه سود و گردش داراییها است که بر مبنای پژوهش ایوف یانسن و ساندارش رامنات و تری لومباردییون و با توجه به مدل های 1 2 و 3 ارائه شده آنها در شرکتهای بورس اوراق بهادار تهران به منظور بررسی تشخیص مدیریت سود با استفاده از تغییرات در گردش دارایی و حاشیه سود انجام گردیده است. نتایج فرضیه 7a در 2 مدل فوق نشان داد ضریب متغیر در سطح 3 درصد معنادار نمی باشد پس نشانگر این می باشد که رابطه معکوسی بین حاشیه سود و خالص دارایی های عملیاتی وجود ندارد بنابراین افزایش در حاشیه سود و کاهش همزمان در خالص دارایی های عملیاتی به عنوان نشانهای از مدیریت سود رو به باال نیست و نتایج فرضیه 7 b در مدل 7 و 2 نشان داد که ضریب متغیر در سطح 3 درصد معنادار می باشد پس نشانگر این می باشد که رابطه معکوسی بین حاشیه سود و خالص دارایی های عملیاتی وجود دارد بنابراین کاهش در حاشیه سود و افزایش همزمان در خالص دارایی های عملیاتی نشانهای از مدیریت سود رو به پایین است و در مدل 3 نشان داد که ضریب متغیر در سطح 3 درصد معنادار نمی باشد پس نشانگر این می باشد که رابطه معکوسی بین حاشیه سود و خالص دارایی های عملیاتی وجود ندارد بنابراین نشانه ای از مدیریت سود رو به پایین نیست. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ بهار 1321

27 رضوانحجازي سمیراآدمپیراومصطفيبهراميزیارتي کمتر دوم حالت به نسبت سوم حالت تعیین ضریب مقدار که داد نشان 2 و 7 مدل در 3 فرضیه نتایج شناسایی در سود عملیاتی حاشیه های دارایی خالص نسبت بنابراین نمیشود پذیرفته فرضیه باشد می 3 مدل در 3 فرضیه نتایج و نمیکند ارائه غیراختیاری تعهدی اقالم به نسبت بیشتری اطالعات سود مدیریت دو به نسبت اول حالت و باشد می بیشتر دوم حالت به نسبت سوم حالت تعیین ضریب مقدار که داد نشان سود عملیاتی حاشیه های دارایی خالص نسبت بنابراین میشود پذیرفته فرضیه باشد می بیشتر دیگر حالت میکند. ارائه غیراختیاری تعهدی اقالم به نسبت بیشتری اطالعات سود مدیریت شناسایی در منجر تواند می سود حاشیه و عملیاتی های دارایی خالص در تغییر که کرد گیری نتیجه چنین توان می توسط سود حاشیه و عملیاتی های دارایی خالص در تغییرات اگر شود. ها شرکت عملکرد در تغییر به یک در سود حاشیه و عملیاتی های دارایی حرکتخالص به منجر زیاد احتمال به پس باشد شرکت عملکرد منجربه افزایش این که شود می مواجه فروش از توجهی قابل افزایش با شرکتی مثال برای شود. جهت خالص که کرد اشاره این به توان می بالعکس. و شود می سود حاشیه و عملیاتی های دارایی خالص افزایش که کرد استدالل توان می پس دارند. را جهت یک در حرکت به تمایل سود حاشیه و عملیاتی های دارایی شرکت عملکرد در تغییرات علت به جهت یک در سود حاشیه و عملیاتی های دارایی درخالص تغییرات باشد. می سود مدیریت علت به زیاد احتمال به مخالف جهت در تغییرات که است حالی در این میباشد صورت به شرکت یک سود شدن حداکثر به منجر سود حاشیه و عملیاتی های دارایی خالص همچنین به را مصنوعی سود عمومی افزایش)کاهش( و میکنند فراهم را شرکت یک سود مجدد ارائه و غافلگیرکننده نسبت تحلیلها و تجزیه از یک هر در میشود. منجر را آتی سودآوری در معکوس نتیجه در و موقتی طور میکند. فراهم غیراختیاری تعهدی اقالم به نسبت بیشتری اطالعات سود عملیاتی حاشیه های دارایی خالص های نسبت بر متکی حسابداری مدل بر مبتنی که است مفید سود مدیریت برای تشخیصی همچنین مدیریت مورد در مفید اطالعات حاوی و آسان آن محاسبهی کم دادههای به توجه با عمومی حسابداری ندارد. وجود شرکت یک سود مدیریت برای آشکار انگیزهی هیچ که زمانی است سود و یانسن ایوف جمله از خارجی و داخلی پژوهشگران تحقیقات نتایج به توجه با تحقیق این نتایج 1 و سود حاشیه در افزایش)کاهش( با که یافتند دست نتیجه این به لومباردییون تری و رامنات ساندارش این به همچنین است. باال)پایین( روبه سود مدیریت عملیاتی های دارایی خالص در همزمان کاهش)افزایش( تشخیص که رسیدند نتیجه سود عملیاتی حاشیه های دارایی خالص شناسایی برای بیشتری اطالعاتی داد نشان تحقیقی در نیز )3993( سولمین میکند. فراهم غیراختیاری تعهدی اقالم به نسبت سود مدیریت و هاشمی عباس پژوهش های یافته میدهد. نشان واکنش عملیاتی داراییهای گردش در تغییرات به بازار که از حاکی بهزادفر فاطمه دارایی بازده نسبتهای در سهم هر سود حاصلضرب با سهام قیمت میان مثبت رابطه به خود تحقیق در )729( مازار محمدعرب نسب جابری بهروز که حالی است.در دارایی به فروش نسبت و افزایش را سودآوری تغییرات بینی پیش توان عملیاتی داراییهای بازده دوپنت اجزای که رسیدند نتیجه این ندارد. مطابقت حاضر تحقیق با نمیدهدکه حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1321 بهار / 22 شماره

27 تشخیصمدیریتسودبااستفادهازتغییراتدرگردشدارایيوحاشیهسود محدودیت موجود در تحقیق حاضر دادههای استخراج شده از صورتهای مالی از بابت تورم تعدیل نشده اند. در صورت تعدیل اطالعات مذکور ممکن است نتایجی متفاوت از نتایج فعلی حاصل شود. همچنین به پژوهشگران عالقمند به تحقیق در این حوزه توصیه می گردد که تحقیق حاضر را به تفکیک صنایع مختلف انجام و نتایج به دست آمده در صنایع مختلف بررسی وتجزیه و تحلیل شود و همچنین برای اندازه گیری مدیریت سود فقط به مدل اقالم تعهدی غیر اختیاری اکتفا نشود و از سایر مدل ها مانندکازنیک نیز استفاده شود. همچنین به سازمان بورس پیشنهاد می گردد که برای استفاده کنندگان نسبت گردش دارایی و حاشیه سود را قرار دهد تا استفاده کنندگان بدین وسیله مدیریت سود ایجاد شده در شرکت ها را تشخیص دهند. فهرست منابع )7 بولو قاسم یحیی حساس یگانه و سهیل مومنی )727( "تاثیر تجدید ارائه صورت های مالی بر مدیریت سود و پایداری سود". فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی سال دهم صص -2.12 )3 )1 شماره 22 بهار جابری نسب بهروز و محمد عرب مازار )729( "بررسی کارایی استفاده از نسبت دوپنت تعدیل شده و اجزای آن به منظور پیش بینی تغییرات سودآوری آینده". دانش حسابداری 2: صص 779-2. 2( ولی زاده الریجانی اعظم ) 7231 ( "نتایج مدیریت واقعی سود". پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد دانشگاه الزهرا. هاشمی هزادفر فاطمه و ب عباس ) 729 ( "ارزیابی محتوای رابطه و تعهدی اقالم اطالعاتی نسبتهای مالی منتخب با قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مجله پژوهش های حسابداری مالی سال سوم شماره اول شماره پیاپی ( 1( بهار صص -33 12. 5) Amir E, Kama I, Livnat J, (29). "Conditional Versus Unconditional Persistence OF RNOA Components, Implications FORValuation. London Business School". 6) C. Araújo Mendesa, L. Lima Rodriguesb, L. Parte Esteban, ( 212), "Evidence OF Earnings Management using Accruals as a measure OF accounting discretion", Volume 1, Issue 1, January June 212, PP. 3. 7) Davit Adut, Anthony D. Holder, Ashok Robin, (213), "Predictive Versus Opportunistic Earnings Management, executive compensation, AND firmperformance". Account. Public Policy. 8) Fields, T. D., T. Z. Lys, and L. Vincent, (21), "Empirical research ON Accounting choice". Journal OF Accounting AND Economics 31 (1),PP. 255 37. 9) Ivo Ph. Jansen, Sundaresh Ramnath & Teri Lombardi Yohn, (212), "A Diagnostic FOR Earnings Management Using Changes IN Asset Turnover AND Profit Margin". Contemporary Accounting Research Vol. 29 No.(1) (Spring), PP. 221 251. 1) Soliman M.T, (28), "The Use OF Dupont Analysis BY Market Participants". Accounting Review, 83, PP 823-853. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی شماره 22/ بهار 1321

21 رضوانحجازي سمیراآدمپیراومصطفيبهراميزیارتي 11) Poitras, G., Wilkinson, T. AND S.kwan, (23), " The timing OF Asset Sales: Evidence OF Earnings Management", Journal Of Business Fainance AND Accounting, Vol.3:, Issue 8-9, Sep/ Oct: PP.4-55 یادداشتها 1. Asset Turnover (the ratio of sales to net operating assets) 2. Profit Margin (the ratio of operating income to sales) 3. Soliman 4. Ivo Ph. Jansen, Sundareshramnath & Terilombardiyohn 5. Logistic Panel Data 6. Panel Data 7. Ivo Ph. Jansen, Sundareshramnath & Terilombardiyohn حسابرسی و مالی حسابداری پژوهشهای 1321 بهار / 22 شماره