ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΙΝΑΣ 2006-2008

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΠΕΚΙΝΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΙΝΑΣ 2006-2008 ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Ε.Ε.-ΚΙΝΑΣ Συντάκτες: Κώστας Παπαδημητρίου / Σύμβουλος ΟΕΥ Α Γεωργία Βελέντζα / Γραμματέας ΟΕΥ Γ Πεκίνο, 19 Ιουνίου 2009 17/Floor, The PLACE TOWER, The Place, No.9 Guang Hua Lu, Chao Yang District, Beijing 100020, P.R.China Τηλ.: +86 (0)10 6587 2848, Fax: +86 (0)10 6587 2849 e-mail: ecocom-beijing@mfa.gr, http://www.agora.mfa.gr/cn89

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 Ι. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΓΑΘΩΝ 5 Α. ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΓΑΘΩΝ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ 5 Β. ΕΞΕΛΙΞΗ TOY ΔΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Ε.Ε. ΚΙΝΑΣ 17 Γ. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΙΝΑΣ 21 1. Σύνθεση Ελληνικών Εξαγωγών προς την Κίνα 25 2. Σύνθεση Ελληνικών Εισαγωγών από την Κίνα 29 ΙΙ. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 31 Α. ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ 31 Β. ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Ε.Ε. ΚΙΝΑΣ 33 Γ. ΕΞΕΛΙΞΗ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΙΝΑΣ 35 ΙΙΙ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 37 Παράρτημα Πινάκων 40 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Κίνα κατάφερε το 2008 και το πρώτο τρίμηνο του 2009 να ξεπεράσει, σχεδόν ανώδυνα, τις επιπτώσεις από μεγάλες φυσικές καταστροφές που έπληξαν τη χώρα, ιδιαίτερα αυτή του σεισμού της 12 ης Μαΐου 2008 στην περιοχή Wenchuan, να αμβλύνει τις συνέπειες από τα σκάνδαλα που ξέσπασαν σχετικά με την ασφάλεια προϊόντων και ιδιαίτερα με τα γαλακτοκομικά καθώς και να ελέγξει τις πρώτες επιπτώσεις στην οικονομία της από την διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση και την διεθνή οικονομική επιβράδυνση που εμφανίστηκαν. Η σημερινή γενική εικόνα των μακροοικονομικών μεγεθών υποδηλώνει, ότι η πορεία της κινεζικής οικονομίας δεν κινδύνευσε και συνεχίζει να μην κινδυνεύει από απότομους κλυδωνισμούς, λόγω της σημερινής κατάστασης της παγκόσμιας οικονομίας. Βέβαια, ορισμένα μακροοικονομικά μεγέθη άρχισαν από το Φθινόπωρο 2008 και συνέχισαν κατά το πρώτο τρίμηνο του 2009 να δείχνουν φθίνουσα πορεία. Ωστόσο, οι τιμές τους κινούνται ακόμη σε υψηλά επίπεδα, συγκριτικά με την εξέλιξη των αντίστοιχων μεγεθών των δυτικών οικονομιών στην παρούσα συγκυρία. Η φθίνουσα πορεία, πάντως, συνεχίστηκε και στο δεύτερο τρίμηνο του 2009, αν και με πιο αργούς ρυθμούς. Η αρνητική εξέλιξη κατά το τελευταίο διάστημα οδήγησε σε σημαντική μείωση του ΑΕΠ, το οποίο ανήλθε σε 6,1% το πρώτο τρίμηνο του 2009 που είναι συγκριτικά χαμηλό σε σχέση με το 9,0% το 2008 (περισσότερες από 5 ποσοστιαίες μονάδες απ ότι η αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ) και το 11,9% το 2007. Κατά το δεύτερο τρίμηνο τρέχοντος έτους, άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους κάποια πρώτα σημάδια ανάκαμψης της οικονομίας που γεννούν αισιοδοξία για μεταστροφή του κλίματος έως το τέλος του έτους. Η κυβέρνηση επισφραγίζει αυτήν την αισιοδοξία, θέτοντας ως στόχο οικονομικής μεγέθυνσης 8,0 τέλος του έτους. Σύμφωνα, πάντως, με άλλες εκτιμήσεις, αναμενόμενη ανάπτυξη σε ύψος 7,5% θεωρείται πιο ρεαλιστική. Τα μέτρα που έλαβε από την αρχή της κρίσης η κινεζική κυβέρνηση και η κάποια βελτίωση στους όρους ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας τους τελευταίους μήνες ωθούν πολλούς αναλυτές να εκτιμούν ότι η Κίνα θα είναι από τις πρώτες χώρες που θα ανακάμψει από τις συνέπειες της παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης. Για τη σταθεροποίηση της οικονομίας, εν μέσω χρηματοπιστωτικής κρίσης και διεθνούς οικονομικής επιβράδυνσης, άσκησε η κυβέρνηση, ήδη από το Σεπτέμβριο 2008, ενεργή δημοσιονομική πολιτική (με έμφαση στις δημόσιες επενδύσεις) σε συνδυασμό με μία ελεγχόμενη χαλαρή νομισματική πολιτική, με απώτερο στόχο την ώθηση της ζήτησης και την αναδιάρθρωση της οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση ανακοίνωσε στις 9 Νοεμβρίου 2008 ένα χρηματοδοτικό πακέτο 4 τρισ. Γιουάν (586 δισ. $ ΗΠΑ) για το διάστημα 2008-2010, που αντιπροσωπεύει περ. το 5% του ετήσιου προϋπολογισμού, και το οποίο στοχεύει στην τόνωση της εσωτερικής ζήτησης. Το χρηματοδοτικό πακέτο έχει ως βασική πηγή τα τεράστια χρηματικά αποθέματα που συσσωρεύτηκαν τα τελευταία έτη από τα συνεχή πλεονάσματα της Κίνας. Οι δύο πρώτες δόσεις του πακέτου τόνωσης που καταβλήθηκαν έως τώρα, φαίνεται ότι επηρέασαν ήδη θετικά τα μεγέθη των παγίων επενδύσεων και της ρευστότητας στην οικονομία (Μ2). Αντίθετα, τα μεγέθη βιομηχανική παραγωγή, λιανικές τιμές καταναλωτικών προϊόντων, τιμές καταναλωτού και εισαγωγές-εξαγωγές ήταν ακόμη έως τέλος Μαρτίου 2009 σε ελεύθερη πτώση. Κατά το δεύτερο τρίμηνο 2009, βέβαια, φάνηκαν κάποια σημάδια 3

βελτίωσης των εν λόγω μεγεθών που δημιουργούν και αισιοδοξία για επιτάχυνση της εξόδου από την κρίση. Η μεγάλη πτώση στο εξωτερικό εμπόριο, ιδιαίτερα στα αγαθά, απασχολεί έντονα την κινεζική κυβέρνηση, η οποία στην προσπάθειά της να στηρίξει εκείνους τους κλάδους που επηρεάζονται περισσότερο από τη διεθνή οικονομική επιβράδυνση, λαμβάνει ποικίλα μέτρα ακόμη και πέραν αυτών που εξαγγέλθηκαν με το αρχικό πακέτο τόνωσης. Η δε απότομη πτώση των κινεζικών εισαγωγών ανησυχεί ιδιαίτερα τους προμηθευτές της Κίνας, μεταξύ αυτών και τη Χώρα μας. Αλλά και στο εμπόριο υπηρεσιών, τουλάχιστον στο βαθμό που ενδιαφέρει τη Χώρα μας (ναυτιλία, τουρισμός), παρατηρείται επίσης συρρίκνωση, εξαιτίας της ύφεσης. Η συρρίκνωση του εξωτερικού εμπορίου ενδέχεται να ωθήσει την κυβέρνηση σε λήψη μέτρων που θα εμπεριέχουν και στοιχεία προστατευτισμού. Κατά την επερχόμενη φάση της αναμενόμενης επανάκαμψης, είναι πολύ πιθανόν η Κίνα να βγει από την κρίση σχεδόν αλώβητη και καλά προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει την «άλλη μέρα» σε ένα άλλο, ανώτερο επίπεδο. Ο κάθε προμηθευτής της Κίνας (και η Χώρα μας) θα κληθεί να εντοπίσει πλέον νέους άξονες αυτοπροσδιορισμού στο σύστημα του εξωτερικού εμπορίου της Κίνας, ώστε να μπορέσει να συμβαδίσει με τις εξελίξεις. Αυτή η διαδικασία αποτελεί ήδη μία νέα πρόκληση στην κινεζική αγορά. Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να προσφέρει ενημέρωση για το διμερές εξωτερικό εμπόριο Ελλάδας-Κίνας, κατά την τελευταία τριετία, σε σχέση με την εξέλιξη του εξωτερικού εμπορίου της Κίνας, και να συμβάλει σε περαιτέρω αναλύσεις που ενδεχομένως προκύψουν, σχετικά με τις προοπτικές των ελληνικών εξαγωγών στην Κίνα «στην επόμενη ημέρα». Επειδή το διμερές εμπόριο της Χώρας μας συναρτάται, σε μεγάλο βαθμό, και με την ενιαία εμπορική πολιτική της Ε.Ε., η παρούσα μελέτη προβαίνει και σε σχετικές αναφορές στο διμερές εμπόριο Ε.Ε.-Κίνας. Πίνακας 1: Μακροοικονομικοί Δείκτες Κίνας, 2005-2009.1-3 (σε %) 2005 2006 2007 2008 2009.1-3 Ανάπτυξη ΑΕΠ 10,4 10,7 11,9 9,0 6,1 Αύξηση βιομηχανικής 16,4 16,6 18,5 12,9 5,1 προστιθέμενης αξίας Αύξηση παγίων επενδύσεων 26,0 24,0 24,8 25,5 28,8 Αύξηση λιανικών πωλήσεων 12,9 13,7 16,8 21,6 15,0 καταναλωτικών προϊόντων Αύξηση εξαγωγών 28,4 27,2 25,7 17,2-19,7 Αύξηση εισαγωγών 17,6 20,0 20,8 18,5-30,9 Αύξηση τιμών καταναλωτού 1,8 1,5 4,8 5,9-0,6 Αύξηση ποσότητας χρήματος M2 17,6 16,9 16,7 17,8 25,5 Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Λ. Δ. Κίνας 4

Ι. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΓΑΘΩΝ Α. ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΑΓΑΘΩΝ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ Το 11 ο Πενταετές Σχέδιο για την ανάπτυξη του Εμπορίου (2006-2010), αποτελεί και το πρώτο μεσο-μακροπρόθεσμο σχέδιο της Κίνας, σχετικά με την γενικότερη ανάπτυξη του εμπορίου και στοχεύει στη δημιουργία ενός νέου σχήματος ανάπτυξης του εμπορίου, χαρακτηριστικά του οποίου θα είναι η ενίσχυση του ανοίγματος της αγοράς, η δημιουργία πιο ισορροπημένων εξωτερικών εμπορικών σχέσεων (εισαγωγών-εξαγωγών), η μεγαλύτερη φιλελευθεροποίηση της αγοράς και η ενίσχυση του πλαισίου αυτοδύναμης ανάπτυξης. Η οικονομία της Κίνας, σήμερα, κατατάσσεται στην 3η μεγαλύτερη στον κόσμο, με μερίδιο στο παγκόσμιο ΑΕΠ 6%. Το 2008 η Κίνα αναδείχθηκε σε δεύτερο μεγαλύτερο εξαγωγέα στον κόσμο, με μερίδιο 8,9%, μετά τη Γερμανία 1. Με συνεισφορά στις παγκόσμιες εισαγωγές κατά 6,9%, η Κίνα ήταν το 2008 τρίτη δύναμη, μετά τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, παρουσιάζοντας μάλιστα τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση εισαγωγών σε σχέση με το 2007 (19%), έναντι των δύο άλλων χωρών 2. Το εξωτερικό εμπόριο της Κίνας, άρχισε να συρρικνώνεται από το Νοέμβριο 2008, ως αποτέλεσμα της διεθνούς οικονομικής επιβράδυνσης, εμφανίζοντας, όμως, ισχυρή ανάπτυξη στο του έτους. Ο συνολικός όγκος εμπορίου, ανήλθε το 2008 σε 2.561,63 δισ. $ΗΠΑ, εμφανίζοντας αύξηση κατά 17,8 % που ήταν, όμως, 5,7 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη απ ότι το προηγούμενο έτος. Οι συνολικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 17,2 % σε 1.428,55 δισ. $ΗΠΑ, ήτοι κατά 8,6 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερο απ ότι το προηγούμενο έτος. Οι δε συνολικές εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 18,5 % σε 1.133,09 δισ. $ΗΠΑ, ήτοι 2,3 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερο απ ότι το προηγούμενο έτος. Κατά το πρώτο τρίμηνο 2009, το εξωτερικό εμπόριο της Κίνας εμφάνισε αρνητικούς ρυθμούς, ως συνέπεια της συνεχούς μείωσης της εξωτερικής ζήτησης. Ωστόσο, η πτώση επιβραδύνεται σταδιακά, ως αποτέλεσμα και των μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση για τη σταθεροποίηση του εξωτερικού εμπορίου, τα οποία άρχισαν ήδη να αποδίδουν κατά το πρώτο τρίμηνο. Έτσι, ο συνολικός όγκος εμπορίου, ανήλθε το πρώτο τρίμηνο 2009 σε 428,74 δισ. $ΗΠΑ, εμφανίζοντας μείωση κατά 24,9%, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγουμένου έτους. Οι συνολικές εξαγωγές μειώθηκαν κατά 19,7% σε 245,54 δισ. $ΗΠΑ, ενώ οι συνολικές εισαγωγές μειώθηκαν ακόμη περισσότερο κατά 30,9% σε 183,2 δισ. $ΗΠΑ. Επειδή η μείωση των εισαγωγών ήταν κατά το πρώτο τρίμηνο μεγαλύτερη από αυτήν των εξαγωγών, το εμπορικό πλεόνασμα, σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα του 2008, αυξήθηκε κατά 53,6% σε 62,34 δισ. $ΗΠΑ. 1 http://www.wto.org/english/news_e/pres09_e/pr554_e.htm 2 http://www.wto.org/english/news_e/pres09_e/pr554_e.htm 5

Πίνακας 2: Εξωτερικό Εμπόριο Αγαθών Κίνας, 1998-2009.1-3 (σε 100 εκατομ. $ ΗΠΑ) Έτος Όγκος Εμπορίου Εξαγωγές Εισαγωγές Σύνολο % μεταβολή Σύνολο % μεταβολή Σύνολο % μεταβολή Ισοζύγιο 1998 3.239,49-0,4 1.837,12 0,5 1.402,37-1,5 434,75 1999 3.606,30 11,3 1.949,31 6,1 1.656,99 18,2 292,32 2000 4.742,97 31,5 2.492,03 27,8 2.250,94 35,8 241,09 2001 5.096,51 7,5 2.660,98 6,8 2.435,53 8,2 225,45 2002 6.207,66 21,8 3.255,96 22,4 2.951,70 21,2 304,26 2003 8.512,07 37,1 4.383,71 34,6 4.128,36 39,9 255,34 2004 11.547,92 35,7 5.933,69 35,4 5.614,23 36,0 319,46 2005 14.221,18 23,2 7.619,99 28,4 6.601,18 17,6 1.018,81 2006 17.606,86 23,8 9.690,73 27,2 7.916,14 20,0 1.774,59 2007 21.738,33 23,5 12.180,15 25,7 9.558,18 20,8 2.621,96 2008 25.616,32 17,8 14.285,46 17,2 11.330,86 18,5 2.954,59 2009.1-3 4.287,39-24,9 2.455,40-19,7 1.831,99-30,9 623,40 Πηγή: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας Από την τρέχουσα συγκυρία, το 2008, οι εξαγωγές ηλεκτρομηχανολογικών προϊόντων και προϊόντων υψηλής τεχνολογίας επηρεάστηκαν περισσότερο, ενώ αυτές προϊόντων εντάσεως εργασίας παρέμειναν σχετικά σταθερές. Έτσι, οι εξαγωγές ηλεκτρομηχανολογικών προϊόντων ανήλθαν σε 822,93 δισ. $ΗΠΑ, εμφανίζοντας αύξηση κατά 17,3%, η οποία, όμως ήταν κατά 10,3 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη απ ότι το προηγούμενο έτος. Οι εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας ανήλθαν σε 415,61 δισ. $ ΗΠΑ, δηλ. εμφάνισαν αύξηση κατά 13,1% που ήταν κατά 10,5 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη απ ότι το προηγούμενο έτος. Οι εξαγωγές προϊόντων εντάσεως εργασίας αυξήθηκαν ως εξής: ενδύματα 8,2% (185,17 δισ. $ΗΠΑ), υποδήματα 17,2% (29,66 δισ. $ΗΠΑ), έπιπλα 21,5 % (26,91 δισ. $ΗΠΑ). Η σχετική σταθερότητα στις εξαγωγές των προϊόντων εντάσεως εργασίας οφείλεται τόσο στο γεγονός ότι η ελαστικότητα της ζήτησης για αυτά είναι σχετικά μικρή όσο και στα 6

μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση στήριξης αυτών των κλάδων, η οποία προχώρησε τρεις φορές σε αυξήσεις των εξαγωγικών επιστροφών, μετά τον Αύγουστο του 2008. Κατά το πρώτο τρίμηνο 2009, τα προϊόντα έντασης εργασίας εμφάνισαν αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης στις εξαγωγές, κατά 4,5%, που ήταν όμως κατά 15,2 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερο απ ότι η γενική πτώση των εξαγωγών. Αντίθετα, η αρνητική ανάπτυξη στις εξαγωγές ηλεκτρομηχανολογικών προϊόντων και προϊόντων υψηλής τεχνολογίας ήταν μεγαλύτερη από τον μέσο όρο μείωσης των συνολικών εξαγωγών (ηλεκτρομηχανολογικά προϊόντα: -20,1%, προϊόντα υψηλής τεχνολογίας: -23,2%). Λόγω αύξησης της εγχώριας ζήτησης κατά το 2008, οι συνολικές εισαγωγές ενέργειας και πρώτων υλών αυξήθηκαν: αργό πετρέλαιο κατά 9,6% σε 180 εκατομ. τόνους, επεξεργασμένο πετρέλαιο κατά 15% σε 440 εκατομ. τόνους και καρπών σόγιας κατά 21,5% σε 37,44 εκατομ. τόνους. Άλλες κατηγορίες που παρουσίασαν μεγαλύτερη αύξηση απ ότι το προηγούμενο έτος είναι: πρωτογενή προϊόντα, τρόφιμα, και ποτά. Αντίθετα, σημαντική επιβράδυνση στον ρυθμό αύξησης εμφάνισαν, κυρίως, τα βιομηχανικά προϊόντα. Το 2008, η αξία που προέκυψε από τη διεξαγωγή κανονικού εμπορίου αυξήθηκε περισσότερο απ ότι αυτή του μεταποιητικού, που σημαίνει βελτίωση των ποιοτικών όρων του εξωτερικού εμπορίου της Κίνας. Μεγαλύτερη βελτίωση εμφανίστηκε στο σκέλος των εισαγωγών. Η ίδια τάση συνεχίστηκε και κατά το πρώτο τρίμηνο του 2009. Οι κινεζικές ιδιωτικές εταιρίες, το 2008 και το πρώτο τρίμηνο του 2009, ενίσχυσαν σημαντικά το ρόλο τους στη διεξαγωγή του εξωτερικού εμπορίου, επιδεικνύοντας ευελιξία και ανταγωνιστικότητα. Οι εν λόγω εταιρίες δραστηριοποιούνται περισσότερο στο πλαίσιο διεξαγωγής κανονικού εμπορίου προϊόντων εντάσεως εργασίας. Αντίθετα, οι ξένες εμπορικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Κίνα και διακινούν περισσότερο προϊόντα παθητικής τελειοποίησης και ηλεκτρομηχανολογικά προϊόντα, τα οποία επηρεάστηκαν περισσότερο από τη διεθνή ύφεση, μείωσαν σχετικά τη δραστηριότητά τους. Τάσεις μείωσης δείχνει και η συμμετοχή των κρατικών επιχειρήσεων. 7

Πίνακας 3: Σύνθεση Κινεζικών Εξαγωγών, 2006-2009.1-3 2006 % μεταβολή 2007 % μεταβολή (σε 100 εκατομ. $ ΗΠΑ) 2008 % μεταβολή 2008 % 2009.1-3 Σύνολο 9.690,73 27,18 12.180,15 25,69 14.285,46 17,28 100 2.455,40 Πρωτογενή προϊόντα Τρόφιμα και ζώντα ζώα για διατροφή Ποτά και καπνός Μη εδώδιμες πρώτες ύλες Ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά και σχετ. Προϊόντα Ζωικά και φυτικά έλαια, λίπη, κερί Βιομηχανικά προϊόντα Χημικά προϊόντα Προϊόντα ταξινομημένα κατά πρώτη ύλη Μηχανήματα και μεταφορικό υλικό 529,25 7,92 615,47 16,29 778,48 26,49 5,45 129,83 257,22 14,42 307,51 19,55 327,64 6,55 2,29 69,48 11,93 0,85 13,96 17,02 15,30 9,60 0,11 2,86 78,62 5,04 91,54 16,43 113,46 23,95 0,79 17,24 177,76 0,88 199,44 12,20 316,35 58,62 2,21 39,60 3,73 39,18 3,03-18,77 5,74 89,44 0,04 0,65 9.161,47 28,50 11.564,68 26,23 13.506,98 16,80 94,55 2.325,57 445,31 24,49 603,56 35,54 793,09 31,40 5,55 132,58 1.748,36 35,40 2.198,94 25,77 2.617,43 19,03 18,32 391,44 4.563,64 29,55 5.771,89 26,48 6.733,25 16,66 47,13 1.179,04 Διάφορα 2.380,29 22,57 2.968,53 24,71 3.346,06 12,72 23,42 619,42 Άλλα μη ταξινομημένα προϊόντα 23,88 48,42 21,76-8,88 17,15-21,19 0,12 3,09 Πηγή: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας 8

Πίνακας 4: Σύνθεση Κινεζικών Εισαγωγών, 2006-2009.1-3 2006 % μεταβολή 2007 % μεταβολή (σε 100 εκατομ. $ ΗΠΑ) 2008 % μεταβολή 2008 % 2009.1-3 Σύνολο 7.916,14 19,92 9.558,18 20,74 11.330,86 18,55 100 1.831,99 Πρωτογενή προϊόντα Τρόφιμα και ζώντα ζώα για διατροφή Ποτά και καπνός Μη εδώδιμες πρώτες ύλες Ορυκτά καύσιμα, λιπαντικά και σχετ. Προϊόντα Ζωικά και φυτικά έλαια, λίπη, κερί Βιομηχανικά προϊόντα Χημικά προϊόντα Προϊόντα ταξινομημένα κατά πρώτη ύλη 1.871,41 26,69 2.429,78 29,84 3.627,76 49,30 32,02 492,89 99,97 6,49 114,97 15,00 140,50 22,21 1,24 30,44 10,41 33,12 14,02 34,68 19,20 36,95 0,17 2,67 831,64 18,45 1.179,09 41,78 1.672,08 41,81 14,76 266,22 890,02 39,16 1.048,26 17,78 1.691,09 61,32 14,92 181,31 39,38 16,85 73,44 86,49 104,88 42,81 0,93 12,25 6.044,72 17,97 7.128,41 17,93 7.703,11 8,06 67,98 1.339,10 870,79 12,01 1.074,99 23,45 1.191,95 10,88 10,52 213,06 869,60 7,15 1.028,67 18,29 1.071,59 4,17 9,46 194,67 Μηχανήματα και μεταφορικό 3.571,08 22,87 4.125,08 15,51 4.419,18 7,13 39,00 772,21 υλικό Διάφορα 712,95 17,12 875,04 22,74 976,19 11,56 8,62 152,38 Άλλα μη ταξινομημένα προϊόντα 20,30 1,10 24,65 21,43 44,20 79,31 0,39 6,78 Πηγή: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας 9

Πίνακας 5: Εισαγωγές-Εξαγωγές Κίνας κατά τύπο εμπορίου και επιχείρησης,2008 Εξαγωγές (%) (σε 100 εκατομ. $ ΗΠΑ) Εισαγωγές (%) Συνολική αξία 14.285,46 17,2 11.330,86 18,5 Κατά τύπο εμπορίου Κατά τύπο επιχείρησης Κανονικό εμπόριο Μεταποιητικό εμπόριο 6.625,84 22,9 5.726,77 33,6 6.751,82 9,3 3.784,04 2,7 Άλλο 907,80 46,9 1.820,05 14,6 Κρατικές επιχειρήσεις Ξένες επιχειρήσεις 2.572,28 14,4 3.538,10 31,1 7.906,20 13,6 6.199,56 10,8 Άλλες 3.806,98 27,9 1.593,20 25,8 Πηγή: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας Επειδή η μείωση της διεθνούς ζήτησης ξεκίνησε πρώτα από τις αναπτυγμένες χώρες, μέχρι τον Οκτώβριο 2008 το εξωτερικό εμπόριο της Κίνας επιβραδύνθηκε περισσότερο σε σχέση με αυτές τις χώρες. Αργότερα, όμως, όταν η κρίση μεταφέρθηκε σταδιακά στις αναπτυσσόμενες χώρες οι ρυθμοί μείωσης του εξωτερικού εμπορίου της Κίνας με αυτές τις χώρες εμφανίστηκαν πολύ μεγαλύτεροι. Το 2008, η Ε.Ε. ήταν ο πρώτος εμπορικός εταίρος της Κίνας, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση στις εξαγωγές και την τρίτη στις εισαγωγές. Το ίδιο έτος, η Ε.Ε. κατάφερε να βελτιώσει το μερίδιό της στο εμπόριό της με την Κίνα, εφόσον εμφάνισε ποσοστά αύξησης μεγαλύτερα του μέσου όρου και στα δύο σκέλη. Στις εξαγωγές, οι χώρες του ASEAN, η Δημ. της Κορέας, η Ινδία και η Αυστραλία βελτίωσαν επίσης το μερίδιό τους. Στο σκέλος των εισαγωγών, μεγαλύτερη συμμετοχή εμφάνισαν, εκτός από την Ε.Ε., η Αυστραλία, η Σαουδική Αραβία, η Βραζιλία και η Ρωσία. Κατά το πρώτο τρίμηνο 2009, το εμπόριο της Κίνας με την Ε.Ε., τις Η.Π.Α. και την Ιαπωνία, μειώθηκε σε μικρότερο βαθμό απ ότι το γενικότερο επίπεδο. Ιδιαίτερα με την Ε.Ε., οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 22,1% και οι εισαγωγές κατά 15,1%. Με τις Η.Π.Α., οι εξαγωγές και εισαγωγές μειώθηκαν κατά 14,9% και 18%, αντίστοιχα. Με την Ιαπωνία, η μείωση ήταν 16,2% και 29,6%, αντίστοιχα. Το εμπόριο με τις αναπτυσσόμενες χώρες που είναι σημαντικοί εταίροι της Κίνας εμφάνισε πολύ μεγαλύτερους ρυθμούς πτώσης, απ ότι αυτό με τις αναπτυγμένες οικονομίες. 10

Πίνακας 6: Οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι της Κίνας,2008 Εξαγωγές Θέση Χώρα/Περιοχή (%) (σε 100 εκατομ. $ ΗΠΑ) Εισαγωγές Θέση Χώρα/Περιοχή (%) Συνολική αξία 14.285,46 17,2 Συνολική αξία 11.330,86 18,5 1 Ε.Ε. 2.928,78 19,5 1 Ιαπωνία 1.506,51 12,5 2 Η.Π.Α. 2.522,97 8,4 2 Ε.Ε. 1.326,99 19,6 3 Χονγκ Κονγκ 1.907,43 3,4 3 ASEAN 1.169,74 7,9 4 Ιαπωνία 1.161,34 13,8 4 Δημ. της Κορέας 1.121,62 8,1 5 ASEAN 1.141,42 20,7 5 Ταϊβάν 1.033,40 2,3 6 Δημ. της Κορέας 739,51 31,0 6 Η.Π.Α. 814,40 17,4 7 Ρωσία 330,05 15,9 7 Αυστραλία 374,19 44,8 8 Ινδία 315,00 31,2 8 Σαουδική Αραβία 310,13 76,6 9 Ταϊβάν 258,78 10,3 9 Βραζιλία 297,47 62,2 10 Αυστραλία 222,38 23,6 10 Ρωσία 238,25 21,0 Πηγή: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας Η γεωγραφική περιοχή της Ασίας, αν και παρουσιάζει το 2008 και το πρώτο τρίμηνο του 2009 φθίνουσα τάση στο εμπόριο με την Κίνα, παραμένει η σημαντικότερη περιοχή διεξαγωγής εμπορίου για την Κίνα, με συμμετοχή το 2008 στις εξαγωγές κατά 46,43% και στις εισαγωγές κατά 62,01%. Τα αντίστοιχα μερίδια της Ε.Ε. είναι 20,5% στις εξαγωγές και 11,71% στις εισαγωγές. Το εμπόριο με την Αφρική, αν και παρουσιάζει, τελευταία, ισχυρή αύξηση, κινείται ακόμη σε χαμηλά επίπεδα. Παρόμοια τάση εμφανίζεται και στο εμπόριο με τη Λατινική Αμερική. 11

Πίνακας 7: Εξαγωγές Κίνας κατά Γεωγραφική Περιοχή προορισμού, 2006-2009.1-3 2006 2007 2008 (σε 100 εκατομ. $ ΗΠΑ) 2008/2007 (%) 2008 % 2009.1-3 Συνολική αξία 9.690,73 12.180,15 14.285,46 17,28 100,00 2.455,40 - Ασία 4.558,36 5.680,11 6.632,95 16,78 46,43 1.144,23 -- Ιαπωνία 916,39 1.022,71 1.161,34 13,56 8,13 218,69 -- Δημ. Της Κορέας 445,26 561,41 739,51 31,72 5,18 113,66 -- Χονγκ Κονγκ 1.553,85 1.844,32 1.907,43 3,42 13,35 321,63 -- Ταϊβάν 207,35 234,58 258,78 10,32 1,81 37,54 ASEAN 713,14 941,79 1.141,43 21,20 7,99 199,21 -- Σιγκαπούρη 231,85 296,38 323,00 8,98 2,26 57,83 - Αφρική 266,90 372,90 508,40 36,34 3,56 101,38 - Ευρώπη 2.153,72 2.878,82 3.428,91 19,11 24,00 557,98 -- Ε.Ε. 1.860,01 2.451,92 2.928,78 19,45 20,50 498,65 --- Ηνωμένο Βασίλειο 241,63 316,58 360,69 13,93 2,52 61,88 --- Γερμανία 403,16 487,18 591,74 21,46 4,14 107,03 --- Γαλλία 139,10 203,26 233,04 14,65 1,63 42,81 --- Ιταλία 159,73 211,72 266,09 25,68 1,86 44,86 --- Ολλανδία 308,61 414,13 459,10 10,86 3,21 72,48 Ρωσία 158,32 284,89 330,05 15,85 2,31 37,33 - Λατινική Αμερική 360,29 515,43 714,77 38,67 5,00 104,75 - Βόρεια Αμερική 2.191,37 2.521,84 2.741,79 8,72 19,19 495,35 -- Καναδάς 155,17 193,97 217,89 12,33 1,53 40,06 -- Η.Π.Α. 2.034,72 2.327,04 2.522,97 8,42 17,66 455,16 - Ωκεανία 160,10 211,05 258,63 22,54 1,81 51,71 - Αυστραλία 136,25 179,94 222,38 23,59 1,56 42,45 Πηγή: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας 12

Πίνακας 8: Εισαγωγές Κίνας κατά Γεωγραφική Περιοχή προέλευσης, 2006-2009.1-3 2006 2007 2008 (σε 100 εκατομ. $ ΗΠΑ) 2008/2007 (%) 2008% 2009.1-3 Συνολική αξία 7.916,14 9.558,19 11.330,86 18,55 100,00 1.831,99 - Ασία 5.255,04 6.199,03 7.026,57 13,35 62,01 1.098,02 -- Ιαπωνία 1.157,17 1.339,51 1.506,51 12,47 13,30 242,02 -- Δημ. Της Κορέας 897,79 1.037,57 1.121,62 8,10 9,90 193,00 -- Χονγκ Κονγκ 107,87 128,16 129,23 0,83 1,14 16,45 -- Ταϊβάν 871,09 1.010,22 1.033,40 2,29 9,12 144,46 ASEAN 895,26 1.083,69 1.169,74 7,94 10,32 190,01 -- Σιγκαπούρη 176,69 175,19 201,35 14,93 1,78 33,36 - Αφρική 287,74 362,83 560,02 54,35 4,94 56,79 - Ευρώπη 1.148,58 1.396,84 1.680,96 20,34 14,84 315,57 -- Ε.Ε. 903,19 1.109,60 1.327,00 19,59 11,71 253,26 --- Ηνωμένο Βασίλειο 65,06 77,77 95,55 22,86 0,84 15,17 --- Γερμανία 378,79 453,93 558,35 23,00 4,93 109,31 --- Γαλλία 112,79 133,42 156,40 17,22 1,38 27,77 --- Ιταλία 86,03 102,10 116,47 14,07 1,03 22,76 --- Ολλανδία 36,51 49,28 53,01 7,57 0,47 8,21 Ρωσία 175,54 196,77 238,25 21,08 2,10 35,47 - Λατινική Αμερική 341,89 510,68 719,09 40,81 6,35 93,63 - Βόρεια Αμερική 669,24 803,97 942,09 17,18 8,31 189,24 -- Καναδάς 76,67 109,80 127,32 15,96 1,12 23,51 -- Η.Π.Α. 592,09 693,79 814,40 17,38 7,19 165,63 - Ωκεανία 213,21 284,25 401,61 41,29 3,54 78,68 - Αυστραλία 193,20 258,52 374,19 44,74 3,30 72,15 Πηγή: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας 13

Πίνακας 9: Εξαγωγές Κίνας κατά Επαρχία ή Πόλη, 2006-2009.1-3 2006 2007 2008 (σε 10.000 $ ΗΠΑ) 2008/2007 (%) 2008 % 2009.1-3 Total 96.907.284 121.801.452 142.854.571 17,3 100 24.553.993 Beijing 3.797.921 4.892.328 5.745.424 17,4 4,0 1.122.779 Tianjin 3.350.187 3.814.598 4.204.293 10,2 2,9 676.991 Hebei 1.284.022 1.701.029 2.402.913 41,3 1,7 334.483 Shanxi 414.030 653.296 924.474 41,5 0,6 58.641 Inner 214.092 294.747 357.953 21,4 0,3 41.731 Liaoning 2.831.918 3.532.523 4.205.456 19,0 2,9 672.194 Jilin 299.670 385.822 477.159 23,7 0,3 57.668 Heilongjiang 843.598 1.227.371 1.657.359 35,0 1,2 259.867 Shanghai 11.359.127 14.388.746 16.920.838 17,6 11,8 3.025.589 Jiangsu 16.041.885 20.369.765 23.803.625 16,9 16,7 3.976.543 Zhejiang 10.089.771 12.829.398 15.429.443 20,3 10,8 2.705.677 Anhui 683.833 881.864 1.135.271 28,7 0,8 188.433 Fujian 4.126.491 4.994.281 5.698.588 14,1 4,0 1.083.210 Jiangxi 375.307 545.960 768.567 40,8 0,5 140.026 Shandong 5.859.978 7.512.869 9.307.672 23,9 6,5 1.627.009 Henan 669.575 839.153 1.071.386 27,7 0,7 154.099 Hubei 626.068 817.379 1.159.209 41,8 0,8 211.122 Hunan 509.182 651.861 840.950 29,0 0,6 117.703 Guangdong 30.195.337 36.925.835 40.409.677 9,4 28,3 7.085.422 Guangxi 359.297 511.110 734.832 43,8 0,5 131.078 Hainan 137.562 136.458 158.691 16,3 0,1 31.293 Chongqing 662.406 860.826 1.310.796 52,3 0,9 290.510 Sichuan 335.192 450.680 572.182 27,0 0,4 88.624 Guizhou 103.844 146.536 190.101 29,7 0,1 41.712 Yunan 339.143 473.611 498.590 5,3 0,3 76.557 Tibet 22.222 32.638 70.720 116,7 0,0 6.598 Shaanxi 362.976 467.180 540.689 15,7 0,4 88.369 Gansu 150.960 165.900 160.122-3,5 0,1 13.528 Qinghai 53.422 38.591 41.875 8,5 0,0 4.247 Ningxia 94.346 108.788 125.791 15,6 0,1 14.907 Xinjiang 713.923 1.150.311 1.929.925 67,8 1,4 227.384 Πηγή: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας 14

Πίνακας 10: Εισαγωγές Κίνας κατά Επαρχία ή Πόλη, 2006-2009.1-3 (σε 10.000 $ ΗΠΑ) 2006 2007 2008 2008/2007 (%) 2008 % 2009.1-3 Total 79.161.361 95.581.850 113.308.634 18,5 100 18.319.948 Beijing 12.019.305 14.402.302 21.425.763 48,8 18,9 2.922.378 Tianjin 3.098.218 3.337.816 3.831.009 14,8 3,4 655.286 Hebei 569.402 852.198 1.438.865 68,8 1,3 288.464 Shanxi 248.749 503.751 514.530 2,1 0,5 96.742 Inner 381.792 479.719 535.429 11,6 0,5 74.556 Liaoning 2.007.189 2.414.694 3.038.286 25,8 2,7 538.607 Jilin 491.736 644.126 856.907 33,0 0,8 158.473 Heilongjiang 442.058 503.909 632.471 25,5 0,6 114.172 Shanghai 11.393.834 13.902.649 15.289.549 10,0 13,5 2.494.192 Jiangsu 12.357.660 14.586.402 15.423.221 5,7 13,6 2.552.264 Zhejiang 3.825.385 4.854.032 5.685.664 17,1 5,0 1.020.081 Anhui 542.077 710.822 908.258 27,8 0,8 128.761 Fujian 2.139.783 24.515.072 2.784.697-88,6 2,5 490.078 Jiangxi 244.048 401.956 606.382 50,9 0,5 94.653 Shandong 3.661.492 4.736.669 6.526.782 37,8 5,8 1.090.840 Henan 316.154 441.285 681.438 54,4 0,6 138.262 Hubei 550.211 668.450 897.464 34,3 0,8 157.188 Hunan 225.721 316.860 415.634 31,2 0,4 91.967 Guangdong 22.526.319 26.480.792 27.916.419 5,4 24,6 4.462.181 Guangxi 307.352 415.653 593.158 42,7 0,5 107.787 Hainan 147.045 214.987 293.784 36,7 0,3 112.697 Chongqing 280.131 577.635 893.039 54,6 0,8 176.452 Sichuan 211.867 293.100 379.939 29,6 0,3 66.392 Guizhou 57.836 80.700 146.740 81,8 0,1 21.932 Yunan 284.035 404.359 461.959 14,2 0,4 57.055 Tibet 10.618 6.710 5.825-13,2 0,0 629 Shaanxi 173.123 221.625 296.089 33,6 0,3 88.928 Gansu 231.053 383.633 448.503 16,9 0,4 62.643 Qinghai 11.752 22.616 26.972 19,3 0,0 5.974 Ningxia 49.450 49.581 62.104 25,3 0,1 7.224 Xinjiang 196.404 221.312 291.755 31,8 0,3 43.091 Πηγή: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας 15

Στο εξωτερικό εμπόριο της Κίνας παίζουν σημαντικό ρόλο συνολικά 6 επαρχίες ή πόλεις και συγκεκριμένα: Πεκίνο, Σαγκάη, Jiangsu, Zhejiang, Shandong και Guangdong. Η Guangdong διακινεί, μάλιστα, πάνω από το ένα τέταρτο του εξωτερικού εμπορίου της Κίνας (εξαγωγές:28,3% και εισαγωγές:24,6%). Η πτώση της εξωτερικής ζήτησης έπληξε πρώτα αυτή την Επαρχία, γι αυτό και η κυβέρνηση εφάρμοσε πρώτα σε αυτήν την περιοχή μέτρα στήριξης επιχειρήσεων και αναδιάρθρωσης της παραγωγής. Δεύτερη σε σημασία έρχεται η Επαρχία Jiangsu, έπεται η Σαγκάη και ακολουθεί το Πεκίνο στο σκέλος των εισαγωγών. 16

Β. ΕΞΕΛΙΞΗ TOY ΔΙΜΕΡΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Ε.Ε. ΚΙΝΑΣ H Ευρωπαϊκή Ένωση εξελίχθηκε από την ένταξη της Κίνας στον Π.Ο.Ε., το 2001, σε σημαντικό εμπορικό εταίρο της και κατά τα τελευταία έτη έγινε ο σημαντικότερος. Η βάση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τις διμερείς οικονομικοεμπορικές σχέσεις Ε.Ε.-Κίνας είναι η Συμφωνία Εμπορικής και Οικονομικής Συνεργασίας του 1985. Προς περαιτέρω ανάπτυξη αυτών των σχέσεων, οι δύο πλευρές άρχισαν το 2006 διαπραγματεύσεις για μία νέα Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας (Partnership and Cooperation Agreement - PCA). Τον Φεβρουάριο 2008, οι δύο πλευρές έθεσαν τις βάσεις για την ανάπτυξη ενός μηχανισμού προώθησης των διμερών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ανάμεσα στην Ε.Ε. και την Κίνα σε υψηλό επίπεδο. Ο μηχανισμός αυτός άρχισε να λειτουργεί (με δύο συναντήσεις έως τώρα, τον Απρίλιο 2008 στο Πεκίνο και τον Απρίλιο 2009 στις Βρυξέλλες) και υπόσχεται να προσδιορίσει καλύτερα την στρατηγική κατεύθυνση της περαιτέρω ανάπτυξης αυτών των σχέσεων. Το 2008, η Κίνα αναδείχθηκε σε 2 ο σε όγκο συναλλαγών εμπορικό εταίρο της Ε.Ε. Σε εμπορικό επίπεδο και στο πλαίσιο του Γενικευμένου Συστήματος Δασμολογικών Προτιμήσεων (GSP) της Ε.Ε., η Κίνα κατατάσσεται επίσης δεύτερη κατά σειρά επωφελούμενη χώρα, με μερίδιο πάνω από 10,3% στις προτιμησιακές εισαγωγές της Ε.Ε., στις οποίες επιβάλλονται μειωμένοι εισαγωγικοί δασμοί. Στο διάστημα 2000-2008 ο όγκος εμπορίου αγαθών ΕΕ-Κίνας τριπλασιάστηκε και το μερίδιο της Κίνας στο εξωτερικό εμπόριο αγαθών της Ε.Ε. διπλασιάστηκε. Σε όλη αυτήν τη περίοδο η Ε.Ε. εμφάνιζε εμπορικό έλλειμμα με τη Κίνα, το οποίο από 49 δισ. ευρώ το 2000 ανήλθε το 2008 σε 169 δισ. ευρώ 3. Πάντως, το 2008, όλα τα Κράτη-Μέλη της Ε.Ε. εμφάνιζαν εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα. Από τα Κράτη-Μέλη, το 2008, οι σημαντικότεροι εμπορικοί εταίροι της Κίνας (περ. 60% του διμερούς όγκου εμπορίου) είναι πρώτη η Γερμανία, με μεγάλη διαφορά από τη Γαλλία που είναι δεύτερη, η Ιταλία, το Η.Β. και η Ολλανδία. Το μερίδιο της Ελλάδας στις εξαγωγές της Ε.Ε. προς την Κίνα ανήλθε το 2008 σε 0,133% από 0,128% που ήταν το 2000 (αύξηση κατά 3,9%), παραμένοντας, πάντως, περίπου σταθερό κατά την τελευταία τριετία. Στις εξαγωγές της Κίνας προς την Ε.Ε., το μερίδιο της Ελλάδας εξελίχθηκε από 1,014% το 2000 σε 1,350% το 2008, δηλ. αυξήθηκε κατά 33,14% που είναι πολλαπλάσιο της αύξησης του αντίστοιχου μεριδίου των ελληνικών εξαγωγών προς την Κίνα. Ως αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης είναι η μεγαλύτερη συμμετοχή της Χώρας μας στο εμπορικό έλλειμμα της Ε.Ε. έναντι της Κίνας, η οποία από 1,485% το 2000 ανήλθε σε 1,915% το 2008 (αύξηση κατά 28,99%). 3 http://ec.europa.eu/trade/issues/bilateral/countries/china/index_en.htm και Eurostat News Release 72/2009, 18 May 2009 17

Πίνακας 11: Ε.Ε.27, Εμπόριο Αγαθών με την Κίνα, 2003-2008 (ποσά σε εκατομ. Ευρώ) ΕΤΟΣ ΕΙΣΑΓΩ- ΓΕΣ ΕΤΗΣΙΑ % ΜΕΤΑΒ. % ΣΥΝΟΛ. ΕΙΣΑΓ. Ε.Ε. ΕΞΑΓΩ- ΓΕΣ ΕΤΗΣΙΑ % ΜΕΤΑΒ. % ΣΥΝΟΛ. ΕΞΑΓ. Ε.Ε. ΙΣΟΖΥ- ΓΙΟ ΟΓΚΟΣ ΕΜΠΟΡΙ- ΟΥ 2003 106.220 11,36 41.473 4,77-64.747 147.693 2004 128.692 21,2 12,52 48.376 16,6 5,08-80.316 177.068 2005 160.358 24,6 13,59 51.869 7,2 4,92-108.488 212.227 2006 194.877 21,5 14,42 63.806 23,0 5,50-131.071 258.683 2007 230.836 18,5 16,23 71.675 12,3 5,79-159.161 302.510 2008 247.695 7,3 16,00 78.428 9,4 6,00-169.267 326.123 Πηγή: EUROSTAT Οι σημαντικότερες εξαγωγές της Ε.Ε. προς την Κίνα, το 2008, αποτελούνταν από μηχανήματα, αεροσκάφη και οχήματα κατά 60% και μεταποιημένα προϊόντα κατά 30%. Στο εισαγωγικό σκέλος της Ε.Ε. κυριάρχησαν περισσότερο καταναλωτικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων και των ηλεκτρονικών συσκευών 4. Το συνολικό διμερές εμπόριο Ε.Ε.-Κίνας κυριαρχείται από το 2000 έως το 2008 από την κατηγορία των βιομηχανικών προϊόντων (2008: περισσότερο από 94%) ενώ ο πρωτογενής τομέας κινείται σε χαμηλά επίπεδα (2008: γύρω στο 6%). Οι εξαγωγές της Χώρας μας προς την Κίνα, αντίθετα, περιορίζονται στον πρωτογενή τομέα και σε πολύ λίγες άλλες κατηγορίες προϊόντων. Το πλαίσιο, στο οποίο κινούνται οι ελληνικές εξαγωγές, είναι πολύ περιοριστικό για την περαιτέρω αύξησή τους. Σε αντιδιαστολή, οι κινεζικές εξαγωγές προς τη Χώρα μας κινούνται σε μία πολύ ευρύτερη γκάμα κατηγοριών προϊόντων και έχουν εκ των πραγμάτων μεγαλύτερη ευχέρεια αύξησης που εξηγεί εν μέρει και το συνεχές άνοιγμα της ψαλίδας στο διμερές εμπόριο της Χώρας μας με την Κίνα (βλ. παρακάτω σύνθεση ελληνικών εξαγωγών και εισαγωγών). 4 Eurostat News Release 72/2009, 18 May 2009 18

Πίνακας 12: Εμπόριο Αγαθών Ε.Ε.27 και Κρατών-Μελών με την Κίνα, 2000 & 2008 (ποσά σε εκατομ. ευρώ) Πηγή: EUROSTAT Εξαγωγές Εισαγωγές Ισοζύγιο 2000 2008 2008/2000 (%) 2000 % 2008 % 2000 2008 2008/2000 (%) 2000 % 2008 % 2000 2008 2008/2000 E.Ε.27 25.863 78.428 203,2 100 100 74.632 247.695 231,9 100 100-48.768-169.267 247,1 100 100 Βέλγιο 1.340 3.389 152,9 5,181 4,321 4.011 13.209 229,3 5,374 5,333-2.671-9.820 267,7 5,477 5,801 Βουλγαρία 12 110 816,7 0,046 0,140 74 755 920,3 0,099 0,305-62 -645 940,3 0,127 0,381 Τσεχία 72 547 659,7 0,278 0,697 755 4.720 525,2 1,012 1,906-683 -4.173 511,0 1,401 2,465 Δανία 424 1.491 251,7 1,639 1,901 1.429 4.296 200,6 1,915 1,734-1.005-2.805 179,1 2,061 1,657 Γερμανία 9.459 34.067 260,2 36,573 43,437 17.126 51.320 199,7 22,947 20,719-7.667-17.253 125,0 15,721 10,193 Εσθονία 7 54 671,4 0,027 0,069 164 293 78,7 0,220 0,118-157 -240 52,9 0,322 0,142 Ιρλανδία 166 1.593 859,6 0,642 2,031 741 1.856 150,5 0,993 0,749-574 -263-54,2 1,177 0,155 ΕΛΛΑΔΑ 33 104 215,2 0,128 0,133 757 3.345 341,9 1,014 1,350-724 -3.241 347,7 1,485 1,915 Ισπανία 553 2.145 287,9 2,138 2,735 4.136 17.097 313,4 5,542 6,902-3.583-14.952 317,3 7,347 8,833 Γαλλία 3.424 8.983 162,4 13,239 11,454 8.158 19.143 134,7 10,931 7,728-4.734-10.160 114,6 9,707 6,002 Ιταλία 2.380 6.444 170,8 9,202 8,216 7.028 23.600 235,8 9,417 9,528-4.647-17.156 269,2 9,529 10,135 Κύπρος 1 7 600,0 0,004 0,009 129 386 199,2 0,173 0,156-128 -379 196,1 0,262 0,224 Λετονία 0 19 100,0 0,000 0,024 26 250 861,5 0,035 0,101-26 -231 788,5 0,053 0,136 Λιθουανία 2 19 850,0 0,008 0,024 89 542 509,0 0,119 0,219-88 -523 494,3 0,180 0,309 Λουξεμβούργο 68 157 130,9 0,263 0,200 89 4.068 4.470,8 0,119 1,642-21 -3.911 18.523,8 0,043 2,311 Ουγγαρία 44 767 1.643,2 0,170 0,978 1.031 5.581 441,3 1,381 2,253-986 -4.813 388,1 2,022 2,843 Μάλτα 2 25 1.150,0 0,008 0,032 61 105 72,1 0,082 0,042-59 -81 37,3 0,121 0,048 Ολλανδία 1.116 3.959 254,7 4,315 5,048 8.705 40.592 366,3 11,664 16,388-7.589-36.633 382,7 15,561 21,642 Αυστρία 586 1.936 230,4 2,266 2,469 842 3.204 280,5 1,128 1,294-257 -1.267 393,0 0,527 0,749 Πολωνία 107 867 710,3 0,414 1,105 1.500 6.268 317,9 2,010 2,531-1.393-5.401 287,7 2,856 3,191 Πορτογαλία 53 183 245,3 0,205 0,233 382 1.342 251,3 0,512 0,542-330 -1.159 251,2 0,677 0,685 Ρουμανία 93 160 72,0 0,360 0,204 189 2.397 1.168,3 0,253 0,968-96 -2.237 2.230,2 0,197 1,322 Σλοβενία 16 121 656,3 0,062 0,154 149 616 313,4 0,200 0,249-133 -495 272,2 0,273 0,292 Σλοβακία 10 419 4.090,0 0,039 0,534 191 2.077 987,4 0,256 0,839-181 -1.659 816,6 0,371 0,980 Φινλανδία 1.462 2.059 40,8 5,653 2,625 935 3.163 238,3 1,253 1,277 527-1.104-309,5-1,081 0,652 Σουηδία 2.043 696-65,9 7,899 0,887 1.859 4.765 156,3 2,491 1,924 185-2.069-1.218,4-0,379 1,222 Ην. Βασίλειο 2.391 6.107 155,4 9,245 7,787 14.077 32.704 132,3 18,862 13,203-11.687-26.598 127,6 23,964 15,714 Συνολ. Εξωτερ. Εμπόριο Ε.Ε.27 849.739 1.308.707 54,0 992.698 1.551.632 56,3-142.959-242.925 69,9 % Κίνας/ 3,0% 6,0% 7,5% 16,0% (%) 2000 % 2008 % 19

Πίνακας 13: Εμπόριο Αγαθών Ε.Ε.27 με την Κίνα κατά Κατηγορία Προϊόντων, 2000 & 2008 (ποσά σε εκατομ. ευρώ) 2000 2008 Εξαγωγές Εισαγωγές Ισοζύγιο 2008/2000 (%) 2000 % 2008 % 2000 2008 2008/2000 (%) 2000 % 2008 % 2000 2008 2008/2000 (%) Σύνολο 25.863 78.428 203,2 100 100 74.632 247.695 231,9 100 100-48.768-169.267 247,1 100 100 2000 % 2008 % Πρωτογενή προϊόντα: 2.018 6.859 239,9 7,8 8,7 3.498 7.444 112,8 4,7 3,0-1.480-584 -60,5 3,0 0,3 Τρόφιμα και ποτά 439 1.327 202,3 1,7 1,7 1.525 3.558 133,3 2,0 1,4-1.086-2.231 105,4 2,2 1,3 Πρώτες ύλες 1.417 5.342 277,0 5,5 6,8 1.571 2.937 87,0 2,1 1,2-154 2.404-1.661,0 0,3-1,4 Ενέργεια 162 191 17,9 0,6 0,2 402 948 135,8 0,5 0,4-239 -758 217,2 0,5 0,4 Βιομηχανικά προϊόντα: 23.234 69.398 198,7 89,8 88,5 70.611 239.183 238,7 94,6 96,6-47.376-169.785 258,4 97,1 100,3 Χημικά 2.421 8.490 250,7 9,4 10,8 2.805 9.281 230,9 3,8 3,7-385 -792 105,7 0,8 0,5 Μηχανήματα και οχήματα Άλλα βιομηχανικά προϊόντα Άλλα προϊόντα 16.528 46.574 181,8 63,9 59,4 27.739 114.677 313,4 37,2 46,3-11.211-68.102 507,5 23,0 40,2 Πηγή: EUROSTAT 4.285 14.334 234,5 16,6 18,3 40.066 115.225 187,6 53,7 46,5-35.781-100.891 182,0 73,4 59,6 611 2.171 255,3 2,4 2,8 524 1.068 103,8 0,7 0,4 87 1.103 1.167,8-0,2-0,7 20

Γ. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΙΝΑΣ Οι διμερείς οικονομικές και εμπορικές σχέσεις μας με την Κίνα βασίζονται σε ένα ευρύ πλαίσιο συμφωνιών διμερούς συνεργασίας από το 1973. Αυτό ενισχύθηκε περισσότερο με την Κοινή Δήλωση Συνολικής Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης Ελλάδας Κίνας του 2006. Οι συμφωνίες καλύπτουν πολλούς τομείς: εμπόριο, επενδύσεις, τουρισμό, αποφυγή διπλής φορολογίας, επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία, ΜΜΕπιχειρήσεις, γεωργία-δασοπονία, αναπτυξιακή συνεργασία, επιχειρηματικότητα, τυποποίηση, διαπίστευση, φυτοϋγειονομικά πρωτόκολλα και ειδικά πιστοποιητικά. Τα διμερή θέματα καλύπτονται στο πλαίσιο της Μικτής Διυπουργικής Επιτροπής, η οποία συγκαλείται κανονικά κάθε δύο έτη και στο ενδιάμεσο διάστημα στις συναντήσεις σε επίπεδο Γενικών Δ/ντών. Σε τακτική βάση λειτουργούν δύο Μικτές Επιτροπές, η Μικτή επιτροπή για επιστημονική και τεχνολογική συνεργασία και η Μικτή Επιτροπή για ΜΜΕπιχειρήσεις. Μεγάλα γεγονότα, όπως Ολυμπιακοί Αγώνες (2008), το Πολιτιστικό Έτος της Ελλάδας στην Κίνα (2007/2008) και η Παγκόσμια Έκθεση EXPO 2010 στη Σαγκάη, όπως επίσης και οι αμοιβαίες επίσημες επισκέψεις Υψηλών Αξιωματούχων συμβάλουν σημαντικά στη σύσφιξη και ενίσχυση των οικονομικοεμπορικών σχέσεων. Κατά τα τελευταία έτη η Κίνα βελτιώνει συνεχώς το μερίδιό της στο εξωτερικό εμπόριο της Ελλάδας. Στο διάστημα 1999-2008 (δέκα έτη), οι κινεζικές εξαγωγές προς τη Χώρα μας αυξήθηκαν κατά 539%, ενώ αυτές από την Ελλάδα προς την Κίνα κατά 478%. Πίνακας 14: Εμπορικό Ισοζύγιο Ελλάδας Κίνας (σε χιλ. ευρώ) Έτος Εισαγωγές Εξαγωγές Ισοζύγιο 1999 523.985 18.358-505.627 2000 757.977 44,66% 33.241 81,07% -724.736 43,33% 2001 941.564 24,22% 49.309 48,34% -892.255 23,11% 2002 1.023.271 8,68% 60.159 22,00% -963.112 7,94% 2003 1.217.920 19,02% 53.415-11,21% -1.164.505 20,91% 2004 1.423.128 16,85% 60.072 12,46% -1.363.056 17,05% 2005 1.702.653 19,64% 80.730 34,39% -1.621.923 18,99% 2006 1.818.715 6,82% 90.395 11,97% -1.728.320 6,56% 2007 2.794.530 53,65% 110.758 22,53% -2.683.772 55,28% 2008 3.347.145 19,77% 104.475-5,67% -3.242.670 20,83% 2008.1-3 685.354 22.446-662.908 2009.1-3 881.383 28,60% 18.891-15,84% -862.492 30,11% Πηγή: ΕΣΥΕ 21

Εξαγωγές Ελλάδας προς Κίνα Εκατομ. Ευρώ 120 100 80 60 40 33 49 60 53 60 81 90 111 104 20 18 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Εξαγωγές Κίνας προς Ελλάδα 4000 3500 3.347 Εκατομ. Ευρώ 3000 2500 2000 1500 1000 500 524 758 942 1.023 1.218 1.423 1.703 1.819 2.795 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 22

Διαχρονικά, η αύξηση του όγκου του διμερούς εμπορίου (τόσο των εισαγωγών όσο και των εξαγωγών) υπήρξε τα τελευταία έτη εντυπωσιακή. Βέβαια, από τη διαχρονική εξέλιξη των στοιχείων εξάγεται το συμπέρασμα, ότι οι εισαγωγές της Χώρας μας από την Κίνα κυριαρχούν κατά πολύ στο διμερές εμπόριο και μάλιστα με τάση ανοδική. Ένας βασικός λόγος για αυτήν την εξέλιξη είναι, ότι από τα προϊόντα της μεταποίησης, που αντιπροσωπεύουν πάνω από το 85% του εξωτερικού εμπορίου της Κίνας, κυρίαρχη ήταν ανέκαθεν η θέση της βαριάς βιομηχανίας, την οποία η Ελλάδα δεν διαθέτει σε υψηλό βαθμό. Σε ορισμένους δε παραδοσιακούς κλάδους μεταποίησης (ενδύματα, υποδήματα, παιχνίδια κ.ά.), που η Χώρα μας είχε στο παρελθόν συγκριτικά πλεονεκτήματα, η Κίνα κυριαρχεί σήμερα όχι μόνον έναντι της Χώρας μας αλλά σχεδόν έναντι όλων των ανεπτυγμένων οικονομιών. Από την πλευρά των ελληνικών εξαγωγών προς την Κίνα, η σύνθεση των προϊόντων δείχνει, ότι η Χώρα μας δεν έχει εξαντλήσει ακόμη τις δυνατότητες που διαθέτει στον εξαγωγικό τομέα, δεδομένου ότι αυτή εισήλθε στην κινεζική αγορά πρόσφατα και σε πολλούς τομείς βρίσκεται ακόμη σε στάδιο διερεύνησης. Γεγονός αποτελεί, επίσης, ότι, τα μεταποιημένα αγροτικά προϊόντα, που αποτελούν βασικό κλάδο των ελληνικών εξαγωγών, κατείχαν ανέκαθεν πολύ μικρή θέση στο κινεζικό εξωτερικό εμπόριο, λόγω της ακολουθούμενης κινεζικής πολιτικής αυτάρκειας και στήριξης των 800 εκατομμυρίων αγροτών. Το 2008 η Κίνα βελτίωσε τη σημασία της ως προμηθευτής της Ελλάδας ακόμη περισσότερο, καταλαμβάνοντας την 4 η θέση, από την 5 η το 2007 5. Στο των εισαγωγών μας, το 5,5% αναλογεί στην Κίνα, παρουσιάζοντας μικρή, αλλά σταθερά αυξητική πορεία κατά τα τελευταία τρία χρόνια. Η σημασία της Κίνας στις ελληνικές εξαγωγές είναι πολύ μικρότερη, αφού το 2008 κατέλαβε μόλις την 31 η θέση στις εξαγωγές μας 6 (2007: 30 η ). Από το των ελληνικών εξαγωγών, η Κίνα απορροφά περί το 0,6% σταθερά τα τελευταία τρία χρόνια, ενώ φαίνεται πως με την παρούσα οικονομική συγκυρία, η προτίμηση των Ελλήνων εξαγωγέων στράφηκε, εκτός των χωρών της ΕΕ, στις παραδοσιακές μας αγορές (ΗΠΑ, Ρωσία) και στις γειτονικές μας χώρες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, το 2008 η πορεία των ελληνικών εξαγωγών στην Κίνα παρουσίασε κάμψη της τάξης του 6%, ενώ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2009 η μείωση ανήλθε σε 16% 7. Αντίθετα, οι κινεζικές εξαγωγές προς την Ελλάδα αυξήθηκαν το 2008 κατά 20%, έναντι 54% το 2007, αν και, σε κάθε περίπτωση, αφορούν ένα τελείως διαφορετικό επίπεδο σε απόλυτες τιμές. Κατά το πρώτο τρίμηνο 2009, οι κινεζικές εξαγωγές προς τη Χώρα μας αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο, ήτοι κατά 29%. Έτσι το 2008, το εμπορικό μας έλλειμμα έναντι της Κίνας ανήλθε στο ποσό των 3,24 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 21% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ το 5 Σύμφωνα με στοιχεία της ΓΓ ΕΣΥΕ 6 Σύμφωνα με στοιχεία της ΓΓ ΕΣΥΕ 7 Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Διοίκησης Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας, το πρώτο τρίμηνο του 2009 παρατηρήθηκε ανάκαμψη (όπως και το 2008), με τις εξαγωγές μας να έχουν αυξηθεί κατά 12%, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα πέρσι. Σημειώνεται, ότι τα στατιστικά στοιχεία της ΕΣΥΕ με αυτά της Γενικής Διοίκησης Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας διαφέρουν αρκετά, δεδομένου ότι αυτά της δεύτερης Υπηρεσίας περιλαμβάνουν και τις συναλλαγές μέσω Χονγκ Κονγκ και Μακάο. 23

πρώτο τρίμηνο 2009 το έλλειμμα αυξήθηκε κατά 30%, σε σχέση με το ίδιο διάστημα του 2008. Πίνακας 15: Εισαγωγές Κίνας, Θέση Ε.Ε. και Ελλάδας (σε εκ. ευρώ) 2008 2007 2006 Σύνολο εισαγωγών Κίνας 770.388 697.519 630.345 Εξαγωγές ΕΕ στην Κίνα 78.428 71.887 63.784 Εξαγωγές Ελλάδας στην Κίνα 104 111 90 Εξαγωγές Ελλάδας στον κόσμο 17.333 17.148 16.450 Εξαγωγές Ελλάδας σε τρίτες χώρες (συμπ, Κίνα) 6.231 6.011 7.506 8 Μερίδιο ΕΕ στις κινεζικές εισαγωγές 10,18% 10,31% 10,12% Συμμετοχή Ελλάδας στο μερίδιο της ΕΕ στις κινεζικές εισαγωγές 0,13% 0,15% 0,14% Μερίδιο Ελλάδας στις κινεζικές εισαγωγές 0,01% 0,02% 0,01% Μερίδιο εξαγωγών μας στην Κίνα στο των ελληνικών εξαγωγών 0,60% 0,65% 0,55% Μερίδιο εξαγωγών μας στην Κίνα στο των ελληνικών εξαγωγών σε τρίτες χώρες 1,67% 1,85% 1,20% Πηγές: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας, Eurostat, ΕΣΥΕ Πίνακας 16: Εξαγωγές Κίνας, Θέση Ε.Ε. και Ελλάδας (σε εκ. ευρώ) 2008 2007 2006 Σύνολο εξαγωγών Κίνας 971.271 888.563 771.691 Εισαγωγές ΕΕ από Κίνα 247.695 232.517 194.831 Εισαγωγές Ελλάδας από Κίνα 3.347 2.795 1.819 Εισαγωγές Ελλάδας από κόσμο 60.679 55.522 50.728 Εισαγωγές Ελλάδας από τρίτες χώρες (συμπ, Κίνα) 27.351 23.460 22.935 9 Μερίδιο ΕΕ στις κινεζικές εξαγωγές 25,50% 26,17% 25,25% Συμμετοχή Ελλάδας στο μερίδιο της ΕΕ στις κινεζικές εξαγωγές 1,35% 1,20% 0,93% Μερίδιο Ελλάδας στις κινεζικές εξαγωγές 0,34% 0,31% 0,24% Μερίδιο εισαγωγών μας από Κίνα στο των ελληνικών εισαγωγών 5,52% 5,03% 3,59% Μερίδιο εισαγωγών μας από Κίνα στο των ελληνικών εισαγωγών από τρίτες χώρες 12,24% 11,91% 7,93% Πηγές: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας, Eurostat, ΕΣΥΕ 8 Περιλαμβάνει τις Βουλγαρία και Ρουμανία 9 Περιλαμβάνει τις Βουλγαρία και Ρουμανία 24

Στις ενότητες που ακολουθούν, η ανάλυση επικεντρώνεται στο εμπόριο Ελλάδας Κίνας κατά την τελευταία, ιδιαίτερα σημαντική για την εξέλιξη των διμερών οικονομικών και εμπορικών μας σχέσεων, τριετία. Από τις αρχές του 2006, η Κίνα κατέστη επίσημα χώρα προτεραιότητας για την Ελληνική οικονομική διπλωματία, γεγονός που καταδείχθηκε με την επίσκεψη του Έλληνα Πρωθυπουργού στην Κίνα το ίδιο έτος, την υπογραφή της Κοινής Δήλωσης Συνολικής Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης, καθώς και σειράς άλλων μνημονίων και συμφωνιών, που είχαν σαν αποτέλεσμα την αύξηση του εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών. 1. Σύνθεση Ελληνικών Εξαγωγών προς την Κίνα 10 Όπως προκύπτει από τα στοιχεία των Πινάκων 17-18, τα βασικά εξαγόμενα ελληνικά προϊόντα στην Κίνα είναι ορυκτά και μέταλλα (68% του συνόλου το 2008), και ακολουθούν πολτοί και χαρτιά (7,3%), μηχανές και οχήματα (5,9%), τρόφιμα και ποτά (5,3%), είδη ένδυσης και υπόδησης (3,3%), χημικά και πλαστικά (3,2%). Με εξαίρεση τις μηχανές και οχήματα, που κατά τα τελευταία τρία χρόνια παρουσιάζουν σταθερά φθίνουσα πορεία, τα χημικά και πλαστικά, καθώς και τα είδη ένδυσης και υπόδησης που παρουσιάζουν μικτή εικόνα, οι υπόλοιπες μεγάλες κατηγορίες σημειώνουν σταθερά αυξητική τάση. Σημαντικότερες αυξήσεις από το 2007 σημειώθηκαν για τα είδη ένδυσης και υπόδησης (+89%) και για τα τρόφιμα και ποτά (+37%). Ωστόσο, καμία από τις μεγάλες αυτές κατηγορίες δεν αντιπροσωπεύει σημαντικό ποσοστό των αντίστοιχων συνολικών κινεζικών εισαγωγών, οι οποίες, βεβαίως, αφορούν ένα τελείως διαφορετικό επίπεδο σε αξία. Επιπλέον, σε σχέση με το εισαγωγικό πρότυπο της Κίνας (βιομηχανικά προϊόντα 71%, ορυκτά και τα καύσιμα 22% και αγροτικά προϊόντα 7%) 11, οι ελληνικές εξαγωγές το 2008 παρουσιάζουν σχετική ασυμμετρία ως προς τα ορυκτά (45,8% επί του συνόλου) σε βάρος των βιομηχανικών προϊόντων (44%), τα οποία επιπλέον, είναι χαμηλής τεχνολογίας και χαμηλής προστιθέμενης αξίας, όπως καταδεικνύεται και στη συνέχεια. 10 Για όλες τις επιμέρους αναλύσεις (διψήφια ως οκταψήφια ανάλυση), χρησιμοποιούνται στοιχεία της Γενικής Διοίκησης Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας στο νόμισμα στο οποίο εκδίδονται (δολάρια ΗΠΑ) 11 http://stat.wto.org/countryprofile/wsdbcountrypfview.aspx?language=e&country=cn 25

Ορυκτά μέταλλα Πολτοί από ξύλο, χαρτιά Μηχανές, συσκευές, οχήματα Πίνακας 17: Εξαγωγές της Ελλάδας στην Κίνα ανά μεγάλη κατηγορία προϊόντων (σε χιλ. δολάρια ΗΠΑ) 2008 2007 2006 2007/06 126.844 68,2% 120.966 71,0% 4,9% 47.427 45,5% 155,1% 13.487 7,3% 12.513 7,3% 7,8% 9.221 8,8% 35,7% 10.913 5,9% 12.770 7,5% -14,5% 16.701 16,0% -23,5% Τρόφιμα - ποτά 9.869 5,3% 7.216 4,2% 36,8% 5.886 5,6% 22,6% Ενδύματα - υποδήματα Χημικά πλαστικά 6.220 3,3% 3.283 1,9% 89,4% 14.353 13,8% -77,1% 5.925 3,2% 8.555 5,0% -30,7% 6.003 5,8% 42,5% Λοιπά 12.768 6,9% 5.146 3,0% 4.722 4,5% Σύνολο 186.025 170.449 9,1% 104.315 63,4% Πηγή: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας Πίνακας 18: Μερίδιο Ελλάδας στις κινεζικές εισαγωγές ανά μεγάλη κατηγορία προϊόντων, 2008 (σε χιλ. δολάρια ΗΠΑ) Εισαγωγές Κίνας από τον Κόσμο Εισαγωγές Κίνας από την Ελλάδα Μερίδιο Ελλάδας στις κινεζικές εισαγωγές Πολτοί από ξύλο, χαρτιά 17.449.107 13.487 0,08% Τρόφιμα - ποτά 24.191.515 9.869 0,04% Ορυκτά - μέταλλα 341.256.188 126.844 0,04% Ενδύματα - υποδήματα 26.173.918 6.220 0,02% Χημικά - πλαστικά 137.683.582 5.925 0,00% Μηχανές, συσκευές, οχήματα 524.969.025 10.913 0,00% Λοιπά 61.363.001 12.768 0,02% Σύνολο 1.133.086.336 186.025 0,02% Πηγή: Γενική Διοίκηση Τελωνείων της Λ.Δ. Κίνας 26

Συγκεκριμένα, από τα στοιχεία των Πινάκων 25-31 του Παραρτήματος προκύπτουν ακόμα τα εξής συμπεράσματα: 1. Το 81,4% της αξίας του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών προς την Κίνα το 2008 αφορούσε 7 διψήφιες κατηγορίες προϊόντων: α) μεταλλεύματα, σκουριές και τέφρες β) αλάτι, θείο, γαίες, πέτρες και γύψος γ) αργίλιο και τεχνουργήματά του δ) πολτοί από ξύλο, χαρτί και χαρτόνι για ανακύκλωση ε) χαλκός και τα τεχνουργήματά του στ) λίπη και λάδια ζ) δέρματα (Πίνακας 26: Οι μεγαλύτερες κατηγορίες Ελληνικών προϊόντων που εξάγονται στην Κίνα). Με εξαίρεση τα υποπροϊόντα χαλκού, οι άλλες έξι κατηγορίες παρουσίασαν αύξηση σε σχέση με το 2007, με την πιο εντυπωσιακή να καταγράφεται στα δέρματα (+621%), γεγονός που οφείλεται στην ολοκλήρωση της διαδικασίας κατάρτισης του Κτηνιατρικού Πιστοποιητικού για τις εξαγωγές ελληνικών ακατέργαστων δερμάτων από βοοειδή και αιγοπρόβατα (Μάιος 2008) και συνεπώς, στο άνοιγμα της κινεζικής αγοράς για τις ελληνικές εξαγωγές στο συγκεκριμένο είδος. 2. Αναλυτικά, τα προϊόντα που κυριάρχησαν στις εξαγωγές του 2008 προς την Κίνα ήταν α) μεταλλεύματα μόλυβδου, ψευδάργυρου και πολύτιμων μετάλλων, β) μάρμαρα ακατέργαστα ή απλά κομμένα, γ) πλάκες, ταινίες και φύλλα από κράματα αλουμινίου, δ) χαρτιά και χαρτόνια για ανακύκλωση, ε) απορρίμματα και θραύσματα χαλκού, στ) ελαιόλαδα και λίπη, καθώς και ζ) ακατέργαστα δέρματα προβατοειδών και αιγοειδών. Οι αυξομειώσεις που παρατηρούνται σε επίπεδο 8ψήφιας ανάλυσης για τα πέντε πρώτα είδη, στην πράξη δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθώς οι διαφορετικοί κωδικοί δεν αφορούν απολύτως διαφορετικό προϊόν (π.χ. μάρμαρα ακατέργαστα ή χονδρικά κατεργασμένα, χαρτιά και χαρτόνια για ανακύκλωση διαφορετικών διαστάσεων, κλπ.) (Πίνακας 27: εξαγωγών Ελληνικών προϊόντων στην Κίνα επιλογή από τις μεγαλύτερες κατηγορίες). 3. Στον Πίνακα 28 παρουσιάζονται οι κατηγορίες προϊόντων που σημείωσαν τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση σε σχέση με το 2007 με αξία εξαγωγών μεγαλύτερη από 1 εκ. ευρώ (ή 1,47 εκ. δολάρια ΗΠΑ το 2008) για τουλάχιστον ένα χρόνο (Πίνακας 28: Οι δυναμικότερες κατηγορίες Ελληνικών προϊόντων που εξάγονται στην Κίνα). Αυτές αφορούν α) θαλάσσια και ποτάμια ναυσιπλοΐα β) δέρματα γ) ενδύματα και συμπληρώματά του δ) βαμβάκι και ε) λίπη και λάδια. Και οι πέντε αυτές δυναμικότερες κατηγορίες έχουν πολύ μικρή συμμετοχή στη συνολική αξία των εξαγωγών μας στην Κίνα, ενώ με ορισμένες εξαιρέσεις, αφορούν μάλλον συγκυριακού χαρακτήρα δραστηριότητα. Αυτό ισχύει για τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα (πρακτικά οι εξαγωγές του 2008 ήταν πλοία και άλλες πλωτές κατασκευές για διάλυση), για το μη λαναρισμένο βαμβάκι (μικτή εικόνα εξαγωγών μεταξύ 2006 και 2008), και για τα άλλα λάδια (πτωτική πορεία από το 2006 και μετά). Όσον αφορά τα ενδύματα, το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών μας τα τρία τελευταία χρόνια αφορά T-shirts από βαμβάκι, ενώ σταθερά ανοδική πορεία έχουν και οι εξαγωγές υφασμάτων denim. Τέλος, το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης στην κατηγορία λίπη και λάδια το 2008, προέρχεται από την ακατέργαστη γλυκερίνη, γλυκερινούχα νερά και αλισίβες, με το ελαιόλαδο σε σημαντική άνοδο, παρά την ελαφρά κάμψη του παρθένου. Στην εξέλιξη αυτή 27

συνέβαλαν και οι συντονισμένες δράσεις του Γραφείου ΟΕΥ Πεκίνου, σε όλη τη διάρκεια του προηγούμενου έτους, για την προβολή του ελληνικού κλάδου τροφίμων και ποτών και ειδικότερα του ελαιολάδου (Πίνακας 29: εξαγωγών Ελληνικών προϊόντων στην Κίνα επιλογή από τις δυναμικότερες κατηγορίες). 4. Από τα στοιχεία του Πίνακα 30 προκύπτει ότι, η Ελλάδα είχε πολλαπλάσιο μερίδιο στην αύξηση των εισαγωγών της Κίνας στις κατηγορίες αργιλίου, δερμάτων και ενδυμάτων. Από αυτές, εντυπωσιακές επιδόσεις καταγράφονται στην κατηγορία των ενδυμάτων, όπου οι ελληνικές εξαγωγές σημείωσαν αύξηση 127%, σε σχέση με αύξηση εισαγωγών της Κίνας από τον κόσμο κατά 8%. Εντυπωσιακό παρουσιάζεται και το ελληνικό μερίδιο στις κινεζικές εισαγωγές δερμάτων, αν και αυτό οφείλεται, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, στο πρώτο άνοιγμα της αγοράς στα ελληνικά αιγοπρόβεια δέρματα. Στις υπόλοιπες κατηγορίες [α) μεταλλεύματα, σκουριές και τέφρες β) αλάτι, θείο, γαίες, πέτρες και γύψος γ) πολτοί από ξύλο, χαρτί και χαρτόνι για ανακύκλωση δ) χαλκός και τα τεχνουργήματά του ε) λίπη και λάδια], οι ελληνικές επιδόσεις υπολείπονται του δυναμικού της κινεζικής αγοράς (Πίνακας 30: Πορεία μεγαλύτερων / δυναμικότερων κλάδων Ελληνικών εξαγωγών σε σχέση με Κινεζικές εισαγωγές). 5. Αντίστροφα, σε σχέση με τις εισαγωγές της Κίνας από τον κόσμο, η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να κατακτήσει το μερίδιό της στην ετήσια αύξηση εισαγωγών κανενός από τους μεγαλύτερους εισαγωγικούς κλάδους της Κίνας [α) μηχανές, συσκευές και υλικά ηλεκτρικά β) ορυκτά καύσιμα γ) πυρηνικοί αντιδραστήρες δ) μεταλλεύματα, σκουριές και τέφρες ε) όργανα και συσκευές οπτικής, μέτρησης, ελέγχου ή ακριβείας]. Για την ακρίβεια, η τάση των Ελληνικών εξαγωγών στους κλάδους αυτούς είναι πτωτική σε αντίθεση με την τάση των κινεζικών εισαγωγών. Ίδια εικόνα παρατηρείται και όσον αφορά τους δυναμικότερους κινεζικούς εισαγωγικούς κλάδους [α) αντικείμενα τέχνης, β) αλάτι, θείο, γαίες, πέτρες και γύψος γ) σπέρματα και καρποί ελαιώδεις δ) βιομηχανικά συγκροτήματα ε) παρασκευάσματα δημητριακών]. Εξαίρεση αποτελεί η κατηγορία των αντικειμένων τέχνης αρχαιοτήτων, που όμως είναι μάλλον συγκυριακή, καθώς, κατά πάσα πιθανότητα, αφορά την προσωρινή εισαγωγή εκθεμάτων στο πλαίσιο του Πολιτιστικού Έτους της Ελλάδας στην Κίνα. Άλλη εξαίρεση αποτελεί η κατηγορία παρασκευασμάτων δημητριακών, που φαίνεται πως το 2008 είχε σχεδόν διπλάσιο μερίδιο στην αύξηση των εισαγωγών της Κίνας στη συγκεκριμένη κατηγορία ειδών. Η οκταψήφια ανάλυση καταδεικνύει ότι η εξέλιξη αυτή οφείλεται στις εξαγωγές ζυμαρικών. (Πίνακας 31: Πορεία Ελληνικών εξαγωγών σε σχέση με τους μεγαλύτερους / δυναμικότερους κλάδους Κινεζικών εισαγωγών). 28