ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ Ε.Ι.Α.Χ. ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 ΤΕΥΧΟΣ 15 Χαλκός & Τεχνολογία O Κόσμος του Χαλκού Χαλκός & Αρχιτεκτονική Χαλκός & Υγεία http://www.antimicrobialcopper.com/
editorial Επίσημα στοιχεία του ΟΗΕ αναφέρουν ότι η κρίση του πόσιμου νερού χαρακτηρίζεται τόσο από τη συνεχιζόμενη μείωση της ποσότητας που διατίθεται, όσο και από την υποβάθμιση της ποιότητάς του. Η Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό καθιερώθηκε στη συνδιάσκεψη του ΟΗΕ σχετικά με το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο Ντε Ζανέιρο της Βραζιλίας το 1992. Τη σχετική απόφαση πήρε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 22 Δεκεμβρίου του 1992, που όρισε την 22 α Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό. 1.800 παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα εξαιτίας ακάθαρτου νερού, λέει η UNICEF, αλλά και λόγω των κακών συνθηκών υγιεινής και αποχέτευσης. Περίπου 2.000 παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών πεθαίνουν κάθε μέρα σε παγκόσμιο επίπεδο από διαρροϊκές ασθένειες και από αυτούς τους θανάτους περίπου 1.800 συνδέονται με το νερό και την υγιεινή. μικροοργανισμοί μεταξύ των οποίων, ο ιός της Νόσου των Λεγεωναρίων, το θανατηφόρο βακτήριο E. Coli και ο ιός της πολιομυελίτιδας, εγκυμονούν κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία. Παρά το γεγονός ότι, το πόσιμο νερό πρέπει να είναι απαλλαγμένο από παθογενείς οργανισμούς, είναι πολύ πιθανόν, βακτήρια, ιοί, άλγη και παράσιτα, να ευδοκιμούν στα δημόσια συστήματα παροχής πόσιμου νερού. Οι σωληνώσεις από χαλκό, αποτελούν έναν αποτελεσματικό τρόπο προστασίας ενάντια στην παρουσία τέτοιων τύπων οργανισμών, με συνέπεια την προστασία της δημόσιας υγείας. Τα οφέλη που προσφέρουν οι σωληνώσεις από χαλκό σε σχέση με τους παθογενείς οργανισμούς έχουν αποδειχθεί, ακόμη και όταν τα επίπεδα χαλκού στο νερό είναι χαμηλότερα από τα όρια, που θέτει η νέα Ευρωπαϊκή οδηγία για το πόσιμο νερό. Νίκος Βεργόπουλος Γενικός Διευθυντής Ε.Ι.Α.Χ. Όπως τονίζει η UNICEF, οι πρόοδοι που έχουν ήδη σημειωθεί από το 1990, δείχνουν ότι με την πολιτική βούληση, με επενδύσεις και με έμφαση στην ισότητα της διανομής του νερού, οι επόμενες γενιές θα είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση στο καθαρό πόσιμο νερό και στις επαρκείς εγκαταστάσεις υγιεινής. Επειδή πιστεύουμε ότι η ενημέρωση γύρω από τα προβλήματα, βοηθούν στον καλύτερο σχεδιασμό για την αντιμετώπισή τους, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας του Νερού, το Ε.Ι.Α.Χ. πληροφορεί ότι ο χαλκός, χρησιμοποιείται στα δίκτυα πόσιμου νερού από την εποχή των Φαραώ, μέχρι τις μέρες μας. Παρόλα αυτά, μόνο πρόσφατα οι επιστήμονες διαπίστωσαν τα οφέλη του χαλκοσωλήνα για τη δημόσια υγεία. Οι αντιμικροβιακές ιδιότητες του χαλκού βοηθούν στη διατήρηση της καθαρότητας του πόσιμου νερού. Έχει αποδειχτεί ότι, ο χαλκοσωλήνας αναχαιτίζει την ανάπτυξη μικροοργανισμών που αναπτύσσονται στο νερό και ευδοκιμούν στα συστήματα πόσιμου νερού όπως, βακτήρια, ιοί, άλγη, παράσιτα. Αυτοί οι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ Ε.Ι.Α.Χ. Χαλκός Μηνιαία ηλεκτρονική έκδοση του Ε.Ι.Α.Χ. Πειραιώς 252 177 78 Ταύρος Αθήνα Τηλ.: 210 4898 298 Fax: 210 4898 311 e-mail: info@copperalliance.gr www.copper.org.gr Ιδιοκτησία: Ελληνικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης Χαλκού Εκδότης: Νίκος Βεργόπουλος Εκδοτικός Σύμβουλος & Επιμέλεια Έκδοσης: Action Global Communications Hellas 2
Χαλκός σε Βιοκλιματική Κατοικία χαλκός & αρχιτεκτονική Βασική επιλογή στην οικολογική δόμηση αποτελούν τα δομικά υλικά, λαμβάνοντας υπόψη τις θερμικές και μορφολογικές τους ιδιότητες. Η βιοκλιματική αρχιτεκτονική αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες της οικολογικής δόμησης, η οποία ασχολείται με τον έλεγχο των περιβαλλοντικών παραμέτρων στο επίπεδο των κτιριακών μονάδων μελετώντας τις ακόλουθες κατευθύνσεις. Συγκεκριμένα, την αύξηση της θερμοκρασίας, τη συγκέντρωση αέριων ρύπων, τη δυσκολία στην κυκλοφορία του αέρα και το σχεδιασμό των κτιρίων. O ενεργειακός ή βιοκλιματικός σχεδιασμός των κτιρίων, έχουν ένα και μοναδικό στόχο. Να διασφαλίσουν αποδεκτές εσωκλιματικές συνθήκες με τη σωστή θερμική συμπεριφορά του κτιρίου, χειμώνα - καλοκαίρι και συνεπώς να περιορίσουν την κατανάλωση ενέργειας, με όλα τα οφέλη που αυτό συνεπάγεται, Περισσότερες αρχιτεκτονικές εφαρμογές του χαλκού μπορείτε να δείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.copperconcept.org/ 3
χαλκός & αρχιτεκτονική οικονομικά, περιβαλλοντικά, με τη μείωση των εκπομπών CO 2 για καλύτερη ποιότητα ζωής. Για την επίτευξη και τον καθορισμό ενός κτιρίου ως βιοκλιματικό, ο χαλκός είναι ένα από τα βασικά υλικά / συστατικά. Ο αρχιτέκτονας Ηλίας Π. Σταυράκογλου, στην μελέτη για τη βιοκλιματική κατοικία, πρόσθεσε το χαλκό στην κύρια οροφή της, θέλοντας να συμβάλει με σιγουριά στην ενεργειακή της απόδοση και για την καλύτερη μορφολογική όψη, λόγω των καμπύλων τμημάτων. Παράλληλα, ο χαλκός είναι ανακυκλώσιμος ενώ αποτελεί ιδανική επιλογή για μέρη με δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Επίσης, η εφαρμογή του χαλκού προσδίδει επιπλέον οφέλη, όπως η μακροβιότητα, η ελάχιστη συντήρησή του και βέβαια η αισθητική που προσφέρει στην εικόνα της κατοικίας, αλλά και διαχρονικά λόγω της οξείδωσης οι χρωματισμοί εντάσσονται στον περιβάλλοντα φυσικό χώρο. Τα φύλλα χαλκού της επικάλυψης, πάχους 0.7 χιλ., ενώθηκαν μεταξύ τους με την μέθοδο της διπλής αναδίπλωσης. Η συνολική επιφάνεια που στεγάστηκε ήταν 105 τ.μ. και χρησιμοποιήθηκαν 1.090 κιλά χαλκού. Κατασκευαστής: Παγκράτης Κατασκευαστική Ο.Ε. Αρχιτέκτονας: Ηλίας Π. Σταυράκογλου Περισσότερες αρχιτεκτονικές εφαρμογές του χαλκού μπορείτε να δείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.copperconcept.org/ 4
χαλκός & τεχνολογία Τα Κράματα του Χαλκού «Απλώνουν τα Δίχτυα τους» στις Ιχθυοκαλλιέργειες της Αυστραλίας Μία εταιρεία ιχθυοκαλλιέργειας στη νότιο Αυστραλία, εγκατέστησε πλέγμα κράματος χαλκού μήκους 16 μέτρων, σε μία προσπάθεια να βελτιώσει τον τρόπο που τα κλουβιά αντιστέκονται στα μεγαλύτερα ψάρια και παραμένουν καθαρά. «Η ιχθυοκαλλιέργεια, αποτελεί έναν από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς της Αυστραλίας και κόστισε $948 εκατομμύρια στη χώρα το 2011. Ελπίζουμε όμως ότι, τεχνολογίες σαν αυτή θα τοποθετήσει τη Νότια Αυστραλία στην κορυφή του τοπίου» συμπλήρωσε ο κ. Craig. Ο ειδικός στις ιχθυοκαλλιέργειες, κ. Langley Gace, από τις Η.Π.Α., βρέθηκε στο Port Lincoln για να επιβλέψει την εγκατάσταση του διχτυού από πλέγμα κράματος χαλκού, πιστεύοντας ότι παρέχει ένα ασφαλέστερο και πιο υγιές περιβάλλον για τα ψάρια ιχθυοτροφείου. Η εταιρεία Clean Seas Tuna στο Port Lincoln, στη πρώτη μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας που κατασκεύασε στην Αυστραλία, εγκατέστησε τη νέα τεχνολογία, μετά τις επιτυχημένες δοκιμές στην Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα, Καναδά, Τουρκία και Τασμανία, όπου τα δίχτυα των κλουβιών προφυλάσσονται από μία σειρά αρπακτικών ψαριών, βελτιώνοντας σημαντικά την καθαριότητα των διχτυών και ενισχύοντας παράλληλα την κερδοφορία. «Πιστεύουμε ότι αυτή η τεχνολογία, θα προσφέρει μία σειρά από πλεονεκτήματα στον τρόπο που τα ψάρια αναπτύσσονται και εμπορεύονται» είπε ο κ. Craig Foster, Διευθύνων Σύμβουλος της Clean Seas Tuna. «Το δίχτυ από πλέγμα κράματος χαλκού παραμένει φυσικά καθαρό, έχοντας ως αποτέλεσμα τη διατήρηση χαμηλού κόστους και του πιο υγιούς περιβάλλοντος για τα ψάρια» είπε ο κ. Langley Gace. «Φαίνεται επίσης ότι, τα δίχτυα αποδεσμεύουν πολύ λίγη ποσότητα χαλκού στον ωκεανό, με ξεχωριστό πλεονέκτημα ότι είναι 100% ανακυκλώσιμα». http://www.copper.com.au/copper/wcms/en/home/ articles/technology/copperalloysspreadnettoaustralianaquaculture.html «Εμποδίζοντας την φθορά που γινόταν στα υπάρχοντα νάιλον δίχτυα από τα αρπακτικά ψάρια όπως οι καρχαρίες και οι φώκιες, έγινε ένα πρώτο σημαντικό βήμα. Τα κράματα του χαλκού, έχουν ως αποτέλεσμα καθαρότερο περιβάλλον για τα ψάρια καθώς και μείωση στο κόστος συντήρησης». 5
χαλκός & υγεία Ο Χαλκός Συμβάλλει στον Έλεγχο της Διασποράς των Μυκήτων σε Συστήματα Κλιματισμού (HVAC) O Dr. Michael Schmidt, Καθηγητής και Αντιπρόεδρος του τμήματος Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας του Ιατρικού Πανεπιστημίου της Νότιας Καρολίνας, έδωσε στη δημοσιότητα δεδομένα από συγκρίσεις συστημάτων HVAC, ορισμένα από τα οποία χρησιμοποιούσαν χαλκό, ενώ άλλα χρησιμοποιούσαν αλουμίνιο, σε μία σειρά κτηρίων. Η έρευνα διεξήχθη στο Fort Jackson, την μεγαλύτερη βάση εκπαίδευσης του Στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών και υποστηρίχθηκε από το US Army Medical Research and Materiel Command. Κατά τη διάρκεια της μελέτης, όλοι οι εναλλάκτες θερμότητας αντικαταστάθηκαν σε καθένα από τους δύο πανομοιότυπους στρατώνες. Στον πρώτο στρατώνα, η αντικατάσταση έγινε με αλουμίνιο, και στον δεύτερο η αντικατάσταση έγινε με χαλκό. Κάθε στρατώνας είχε τρεις ορόφους με δύο εναλλάκτες θερμότητας σε κάθε όροφο. Μία παρουσίαση στην επιτροπή Ποιότητας Αέρα του Environmental Protection Agency των Ηνωμένων Πολιτειών, διαπίστωσε ότι ο χαλκός μπορεί να συμβάλλει στον έλεγχο διασποράς των μυκήτων που προέρχονται από τα συστήματα αερισμού θέρμανσης και ψύξης. Σε πυκνοκατοικημένα κτήρια, τα μεταφερόμενα με τον αέρα μολυσμένα μικρόβια μπορούν να συντελέσουν αρνητικά επιδρώντας στην υγεία του ανθρώπου, προξενώντας μολύνσεις, αλλεργικές αντιδράσεις και τοξικές επιδράσεις. Ως αποτέλεσμα, η ανάπτυξη μικροβίων σε συστήματα HVAC έχει άμεση επίπτωση στην μόλυνση του εσωτερικού αέρα του περιβάλλοντος και αποτελεί ολοένα και περισσότερο παράγοντα ανησυχίας. Ο χαλκός με την εγγενή ιδιότητα του να εξαλείφει ταχύτατα και ολοκληρωτικά τα βακτήρια, τους ιούς και τους μύκητες κατά την επαφή τους με αυτά έχει κινήσει το ενδιαφέρον τους ερευνητών στον τομέα του HVAC. Μετά από ένα πρόγραμμα συλλογής δειγμάτων διάρκειας 16 εβδομάδων (δείγματα που κάλυπταν θερμές και ψυχρές περιόδους), οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι συγκεντρώσεις αερομεταφερόμενων μυκήτων μειώθηκαν σημαντικά στους στρατώνες που είχαν εγκαταστήσει χαλκό, σε σύγκριση με τους στρατώνες που είχαν εγκαταστήσει αλουμίνιο, ενώ δεν υπήρχε ένδειξη σχηματισμού biofilm στον εναλλάκτη θερμότητας από χαλκό. Η παρουσίαση του Dr Schmidt, είχε ως βασικό συμπέρασμα ότι ο χαλκός μπορεί να συμβάλει στον έλεγχο της διάδοσης μυκήτων από τα HVAC συστήματα. Προτείνει επίσης, συνέχιση των μελετών για να διερευνηθεί η επίδραση του χαλκού στα HVAC συστήματα, καθώς και στα τυπικά επίπεδα βακτηρίων. Η ενημέρωση για τον αντιμικροβιακό χαλκό παρέχετε και στην ελληνική γλώσσα στην ιστοσελίδα: http://www.antimicrobialcopper.com/gr.aspx 6
ο κόσμος του χαλκού Κορυφαία Aλυσίδα Eστιατορίων Βελτιώνει τις Συνθήκες Υγιεινής της με τη Βοήθεια του Χαλκού Για πρώτη φορά στα παγκόσμια χρονικά, μία δημοφιλής αλυσίδα εστιατορίων στη νότιο Κορέα εγκατέστησε σε ένα από τα καταστήματά της στη Σεούλ αντιμικροβιακό χαλκό, αυξάνοντας τα υπάρχοντα μέτρα υγιεινής, με σκοπό να λειτουργήσει ως πρότυπο για την ασφάλεια τροφίμων. Το εστιατόριο Tosilae, ένα από τα 130 που υπάρχουν στη χώρα, προμηθεύτηκε επιφάνειες τραπεζιού και μονάδες air condition από αντιμικροβιακό χαλκό. Μία πλακέτα στην είσοδο, εξηγεί την σπουδαιότητα της συγκεκριμένης εφαρμογής στους πελάτες. Ο χαλκός έχει εγγενή αντιμικροβιακή ιδιότητα, που σημαίνει ότι σκοτώνει ταχύτατα τα μικρόβια, τους ιούς και τους μύκητες κατά την επαφή του με αυτά, καθιστώντας το ένα μοναδικό υλικό για την καθημερινή υγιεινή. Ο όρος αντιμικροβιακός χαλκός χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον καθαρό χαλκό και πολλά από τα κράματά του, (όπως τον μπρούτζο και τον ορείχαλκο) που κατέχουν αυτή την ιδιότητα. Ο κ. Won Sun Joong, Διευθύνων Σύμβουλος των εστιατορίων Tosilae, εξήγησε την κίνηση της αλυσίδας να προχωρήσει στην τοποθέτηση αντιμικροβιακού χαλκού: «Προτεραιότητά μας είναι η υγιεινή και η ασφάλεια τροφίμων, που έχουν ως αποτέλεσμα την καλύτερη παροχή εξυπηρέτησης προς τους πελάτες μας. Συνεχίζουμε να βελτιώνουμε αυτά τα στάνταρτ σε όλα τα εστιατόρια που διαθέτουμε, οπότε είναι θέμα χρόνου για την τοποθέτηση αντιμικροβιακού χαλκού στα υπόλοιπα εστιατόρια της αλυσίδας». Αυτή η μοναδική προσέγγιση στη βελτίωση της υγιεινής, μπορεί να είναι νέα για το περιβάλλον ενός εστιατορίου, αλλά τα νοσοκομεία ανά τον κόσμο χρησιμοποιούν ήδη αντιμικροβιακό χαλκό στις πο- 7
ο κόσμος του χαλκού λυαγγιζόμενες επιφάνειες για τον έλεγχο μετάδοσης των αερομεταφερόμενων σωματιδίων, όπως μύκητες, οι οποίοι προκαλούν λοιμώξεις. Τα προϊόντα που χρησιμοποιήθηκαν στο Tosilae, τα προμήθευσε η εταιρεία Yoosung Transglobal και όλα διαθέτουν τη σήμανση Cu+, η οποία δίνεται σε εταιρείες που χρησιμοποιούν εγκεκριμένα κράματα χαλκού με επιβεβαιωμένες αντιμικροβιακές ιδιότητες, μέσω κλινικής και εργαστηριακής έρευνας. Ο κ. Yoo Seung Chul, διευθύνων σύμβουλος της Yoosung Transglobal, είπε σχετικά με τις εφαρμογές αντιμικροβιακού χαλκού στην εταιρεία του: «Ο βασικός μας στόχος είναι να βοηθήσουμε τον κόσμο να ζει μία φυσιολογική, υγιή ζωή, χρησιμοποιώντας προϊόντα αντιμικροβιακού χαλκού στην καθημερινότητά του. Αναμένουμε ότι η υιοθέτηση επιφανειών αντιμικροβιακού χαλκού από το εστιατόριο Tosilae, θα συμβάλλει στη συνειδητοποίηση των πλεονεκτημάτων του και θα αποτελέσει τον καταλύτη για ευρύτερη χρήση του αντιμικροβιακού χαλκού στη χώρα». Με εφαρμογή ήδη σε μία σειρά δημοσίων χώρων, όπως αεροδρόμια, σταθμούς μετρό και βιβλιοθήκες, έχοντας ως στόχο τη μείωση του ρίσκου λοιμώξεων που διαδίδονται σε χώρους όπου υπάρχει πολυάριθμη συγκέντρωση ατόμων, ο αντιμικροβιακός χαλκός έρχεται να φέρει επανάσταση στο χώρο της εστίασης στη Νότιο Κορέα και, κατ επέκταση εφόσον πολλές χώρες αναζητούν πρωτοποριακές μεθόδους υγιεινής, σε όλο τον κόσμο. Τραπέζια με αντιμικροβιακό χαλκό Μονάδα κλιματισμού με στοιχεία αντιμικροβιακού χαλκού 8
ο κόσμος του χαλκού Το Ε.Ι.Α.Χ. στο 6 ο Συνέδριο Κλινικής Μικροβιολογίας & Νοσοκομειακών Λοιμώξεων των βασικών μεθόδων πρόληψης λοιμώξεων (υγιεινή των χεριών, κλπ) αποτελεί τον καλύτερο αντιμικροβιακό σύμμαχο της Δημόσιας Υγείας». Στο ίδιο συνέδριο παρουσιάστηκαν δύο ακόμη εργασίες της Επιστημονικής Ομάδας του Ε.Ι.Α.Χ. με θέμα: «Αντιμικροβιακός χαλκός - Μείωση μικροβιακής χλωρίδας και κόστους λειτουργίας στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ)» και «Μείωση της μικροβιακής χλωρίδας σε Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ) μετά την εφαρμογή αντιμικροβιακού χαλκού», για τις οποίες έχει ήδη εκδηλωθεί ενδιαφέρον από τους επιστήμονες. Στις 28 Φεβρουαρίου 2013 παρουσιάστηκε στο 6 ο Συνέδριο Κλινικής Μικροβιολογίας & Νοσοκομειακών Λοιμώξεων, στην Αθήνα από την Επιστημονική Ομάδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Ανάπτυξης Χαλκού (Ε.Ι.Α.Χ.) η εργασία με θέμα «Εφαρμογή του αντιμικροβιακού χαλκού - επίδραση επιδημιολογικών δεδομένων σε εκπαιδευτικά ιδρύματα». Ο Δρ. Πάνος Ευσταθίου, Επιστημονικός Σύμβουλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Ανάπτυξης Χαλκού (Ε.Ι-.Α.Χ.) και Διοικητής του Εθνικού Κέντρου Επιχειρήσεων Υγείας (ΕΚΕΠΥ), του Υπουργείου Υγείας, σχολίασε χαρακτηριστικά: «Είναι πλέον πραγματικότητα ότι η εφαρμογή των κραμάτων χαλκού με αντιμικροβιακή δράση εφαρμόζεται σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας. Η παραπάνω δράση θα μειώσει το μικροβιακό φορτίο με ευεργετικές συνέπειες στην Υγεία των πολιτών». Το συνέδριο αφορούσε μεταδοτικές ασθένειες που έκαναν την επανεμφάνιση τους στη χώρα μας όπως ο πυρετός του Δυτικού Νείλου και η Ελονοσία λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης σε συνδυασμό με το μεγάλο πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης, ενώ η μικροβιακή αντοχή στα αντιβιοτικά εξακολουθεί να στοχοποιεί τη χώρα μας. Χαρακτηριστικά η ιατρός Λοιμωξιολόγος κα. Κατερίνα Καραγεώργου παρουσιάζοντας την έρευνα ανέφερε: «Τα ευρήματα της έρευνας και η συγκριτική μελέτη της νοσηρότητας των μαθητών, πριν και μετά την επιχάλκωση καταγράφουν μείωση της εποχιακής γρίπης στο σχολικό πληθυσμό. Η χρήση αντιμικροβιακού χαλκού σε πολυαγγιζόμενες επιφάνειες σε συνδυασμό με την σύγχρονη εφαρμογή 9