Βιώσιμη Πρακτικές ιαχείριση και Βέλτιστες Εκμετάλλευσης Αδρανών Υλικών Sustainable Aggregates Resource Management (SARMα) Πάτρα, 18-05-2010
Στρατηγικές επιλογές στην Ευρώπη διαμόρφωση όρων βιώσιμης ανάπτυξης στο πλαίσιο εφαρμογής και τήρησης νέων περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών απαιτήσεων και συνθηκών (Γκέτεμποργκ) αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης στο πλαίσιο εφαρμογής καινοτόμων τεχνολογιών βιομηχανικής παραγωγής (Λισσαβόνα) δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου έρευνας και διπλασιασμόςτωνσχετικώνκονδυλίων(βαρκελώνη)
Βιώσιμη Ανάπτυξη Θεματική Στρατηγική για την Βιώσιμη Ανάπτυξη Οικονομική Ανάπτυξη Κοινωνική Συνοχή Περιβαλλοντική Προστασία
Βιώσιμες Ορυκτές Πρώτες Ύλες ο κύκλος ζωής της εξορυκτικής παραγωγής περιλαμβάνει ολοκληρωμένη διαχείριση του περιβάλλοντος και των αποβλήτων στην διάρκεια της εκμετάλλευσης βασικό ζητούμενο είναι η παραγωγική βιωσιμότητα και το κοινωνικό όφελος η νέα ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για τις Πρώτες Ύλες επαναφέρει την οικονομική αξιοποίηση των ορυκτών στο επίκεντρο του αναπτυξιακού ενδιαφέροντος
Θεσμοθέτηση Κανονιστικών Οδηγιών Machinery Directive Requirements for Machinery EIA Directive Environmental Impact Assessment Occupational Exposure Levels FFH / Bird Directive Development and Enlargement of Mining Activities Use of Work Equipment Upgrade of Equipment Water Framework Directive Brine Injection, Mine Flooding Physical Agents Directive e.g. Vibrations on Vehicles Waste / Landfill Directive Residue Desposits Underground Waste Reutilisation ATEX Directive Explosive Atmosphere Mining Waste Directive Special Directive for Mining Sector Seveso II Directive Application to Processing Operation IPPC - Directive Integrated Pollution Prevention and Control Tightening of Plant Permission
Ευρωπαϊκές Τεχνολογικές Πλατφόρμες & Ερευνητικά Προγράμματα 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο (7th Framework Programme) ProMine EXPERL EOMINERS EUROGEORESOURCE South East Europe (SEE) SARMα
Κατανομή των αδρανών υλικών σε σχέση με τον λατομικό τύπο και την πηγή προέλευσης (πηγή: Aggregates from Construction and Demolition Waste in Europe, UEPG, 2006).
Σημασία των αδρανών υλικών Αδρανή υλικά βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη έργων υποδομής - > 3 δισεκατομμύρια τόνοι αμμοχάλικων και πετρωμάτων αξίας > 35 δισεκατομμυρίων ευρώ παράγονται ετήσια στην Ευρώπη για να καλυφθούν οι ανάγκες της οικοδομικής και κατασκευαστικής βιομηχανίας - στην περίπτωση της κατασκευαστικής βιομηχανίας των νέων κρατών μελών της Ε.Ε η ζήτηση αυτή τείνει αυξανόμενη με ρυθμό μεγαλύτερο του 4,2% τον χρόνο Η διασφάλιση προμήθειας πρώτων υλών για τη βιομηχανία αλλά και η ανάγκη βιώσιμης διαχείρισης των αδρανών υλικών είναι εμφανής
Αύξηση κατανάλωσης αδρανών υλικών
Πρωτοβουλία για ερευνητικό έργο Ένταξη στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα South East European (SEE) Transnational Programme, 2007 2013 (15ο μεταξύ 800 προτάσεων) ιάρκεια: 2,5 χρόνια (έναρξη, 01-06-2009) Συνολικός προϋπολογισμός: 1,9 εκ. ευρώ Εταιρικό σχήμα: 15 εταίροι και 8 παρατηρητές ΚράτημέλητηςΕ.Ε. (Αυστρία, Ελλάδα, Ιταλία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Σλοβενία) Κράτη μη μέλη της Ε.Ε. (Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κροατία, Σερβία) Βασική πρόκληση: Αποδοτική και χαμηλών κοινωνικό-περιβαλλοντικών επιπτώσεων λατομική δραστηριότητα, και αποτελεσματική διαχείριση των αποβλήτων
Περιφερειακή κατανομή των εταίρων του έργου
Εταίροι του έργου (15) 1. ERDF: GeoZS Γεωλογικό Ινστιτούτο Σλοβενίας, SI 2. ERDF: MUL Πανεπιστήμιο του Leoben, AT 3. ERDF: PELLA Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Πέλλας, GR 4. ERDF: IGME - Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, GR 5. ERDF: TUC Πολυτεχνείο Κρήτης, GR 6. ERDF: MBFH Ουγγρική Υπηρεσία Μεταλλείων και Γεωλογίας, HU 7. ERDF: ER Emilia-Romagna Region Τμήμα Περιβάλλοντος, Εδαφολογίας και Παράκτιων υποδομών, IT 8. ERDF: ANPAR Εθνική Ένωση Παραγωγών ανακυκλωμένων αδρανών υλικών, IT 9. ERDF: PARMA Parma Province - Υπηρεσία Εδαφικού Σχεδιασμού, IT 10. ERDF: IGR Εθνικό Ινστιτούτο Έρευνας-Ανάπτυξης του τομέα Γεωλογίας, Γεωφυσικής, Γεωχημείας και Τηλεπισκόπησης, RO 11. ERDF: FGG Πανεπιστήμιο Βουκουρεστίου, Τμήμα Γεωλογίας και Γεωφυσικής, RO 12. IPA: MGK10 Herzeg Bosnia -Κυβέρνηση της Βοσνίας - Υπουργείο Οικονομίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, BiH 13. IPA: RGF Πανεπιστήμιο Βελιγραδίου, Τμήμα Μεταλλείων και Γεωλογίας, SRB 14. 10 % partner: METE Υπουργείο Οικονομίας, Εμπορίου και Ενέργειας, AL 15. 10% Partner: MINGORP Υπουργείο Οικονομίας, Εργασίας και Επιχειρηματικότητας, Ενέργειας και ιεύθυνση Μεταλλείων, HR
Παρατηρητές του έργου (8) 1. MGRS Υπουργείο Οικονομίας της Σλοβενίας, SI 2. ICMM Ανεξάρτητη Επιτροπή για τα Ορυχεία και Ορυκτά, KOSOVO 3. HELLENIC QUARRIES Ελληνικά Λατομεία S.A., GR 4. PAVLIDES Παυλίδης Α.Ε., GR 5. RCM Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, GR 6. ACHAIA Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αχαΐας, GR 7. NAMR Εθνικός Οργανισμός Ορυκτών Πόρων, RO 8. WKNOE Lower Αustria -Οικονομικό Επιμελητήριο, Τομέας Βιοτεχνίας και Εμπορίου, AT
Γιατί το έργο SARMa Τα αδρανή υλικά βρίσκονται στην κορυφή της ζήτησης μεταξύ των ορυκτών πρώτων υλών που καταναλώνουν οι ευρωπαϊκές χώρες για να καλύψουν τις αναπτυξιακές τους ανάγκες Στην περίπτωση της κατασκευαστικής βιομηχανίας των νέων και υπό ένταξη κρατών μελών της Ε.Ε ηζήτηση αυτή τείνει αυξανόμενη με ρυθμό μεγαλύτερο του 4,2% τον χρόνο Την ίδια στιγμή οι πολιτικές και πρακτικές διαχείρισης των αδρανών υλικών στις συγκεκριμένες χώρες δεν είναι στο ίδιο βαθμό συμβατές με το περιβάλλον, και γενικότερα την βιώσιμη εκμετάλλευση και χρήση των φυσικών πόρων. Θέματα που συνδέονται με την παράνομη λατομική δραστηριότητα, την αξιοποίηση απορριμμάτων και παρα-προϊόντων και την ορθολογική χρήση γης δεν αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο.
Σκοπός του SARMa η προσέγγιση και εφαρμογή ενιαίας στρατηγικής διαχείρισης, εκμετάλλευσης και χρήσης των αδρανών υλικών (SARM-Sustainable Aggregate Resource Management) διασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό την βιωσιμότητα των διαθέσιμων αποθεμάτων σε σχέση με τις υφιστάμενες και μελλοντικές ανάγκες η μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων μαζί με τις απαιτήσεις για κοινωνική συναίνεση βρίσκονται στο επίκεντρο σχετικών ευρωπαϊκών οδηγιών που μεταξύ άλλων προτρέπουν στην «ανακύκλωση» εξορυκτικών απορριμμάτων, βιομηχανικών αποβλήτων και οικοδομικών μπαζών σε χρήσεις αδρανών υλικών (SSM- Sustainable Supply Mix)
Στόχοι του έργου η ανάπτυξη ενιαίας διασυνοριακής στρατηγικής εκμετάλλευσης και διαχείρισης των αδρανών υλικών η διασφάλιση βιωσιμότητας των αδρανών υλικών, στην βάση της σχέσης κόστους/οφέλους και σε συνδυασμό με την βέλτιστη αξιοποίηση των πρωτογενών αποθεμάτων αλλά και των δευτερογενών πηγών που αναφέρονται στα «εν γένει» απορρίμματα, απόβλητα και παρα-προϊόντα ο «ευρωπαϊκής» συντονισμόςδιάχυσηςκαιμεταφοράςτης τεχνογνωσίας, αλλά και οργάνωσης και προώθησης μηχανισμών κατάρτισης στην βέλτιστη πρακτική εκμετάλλευσης, διαχείρισης και παραγωγικής λειτουργίας λατομικών επιχειρήσεων
Στόχοι του έργου ησυντεταγμένηθεσμικήπαρέμβαση αρμόδιων κυβερνητικών υπηρεσιών και κοινωνικών εταίρων. η δημιουργία κοινής βάσης δεδομένων και δικτύου ενημέρωσης σύμφωνα με κείμενες ευρωπαϊκές πρακτικές και οδηγίες, συμπεριλαμβανομένων αυτών που αφορούν στις οικολογικά προστατευόμενες περιοχές, τις χρήσεις γης και τις υποδομές μεταφορών η σύσταση, καθιέρωση και εδραίωση περιφερειακού κέντρου SARMα με την συμμετοχή όλων των θεσμικών εταίρων που εκπροσωπούν τις αρμόδιες υπηρεσίες, τις οικονομικές δυνάμεις και την κοινωνία
Προσεγγίσεις σε τρία επίπεδα Πιλοτικές εφαρμογές τοπικής κλίμακας ορθολογική και βιώσιμη εκμετάλλευση πρωτογενών αδρανών υλικών ανάδειξη βέλτιστων πρακτικών πρόληψη η/και μείωση των κοινωνικό-περιβαλλοντικών επιπτώσεων και αποτελεσματικότερη αποκατάσταση περιορισμός της παράνομης λατομικής δραστηριότητας προώθηση της διαδικασίας ανακύκλωσης συμπεριλαμβανομένων των αποβλήτων από κατεδάφιση- ανάλυση κύκλου ζωής σχετική ενημέρωση και κατάρτιση της κοινής γνώμης
Περιοχές πιλοτικών λατομείων TERSTENIK-HR FUSHE KRUJE-AL >20 πιλοτικά λατομεία σε 7 χώρες
Μείωση των περιβαλλοντικών & κοινωνικών επιπτώσεων και βελτίωση της αποκατάστασης Πιλοτικό λατομείο: ΑΡΑΞΟΣ
Μείωση των περιβαλλοντικών & κοινωνικών επιπτώσεων και βελτίωση της αποκατάστασης. Πιλοτικό λατομείο: ΜΑΝ ΑΛΟΣ, ΠΕΛΛΑ
Μείωση Πιλοτική παράνομης εκμετάλλευσης περιοχή: ΛΑΚΚΑ, ΠΕΛΛΑ
Αδρανή Πιλοτικό υλικά από ανακύκλωση λατομείο: ΒΕΡΜΙΟ, ΗΜΑΘΙΑ 1.850.000 m3 απορρίμματα
Αδρανή Πιλοτικό υλικά από ανακύκλωση λατομείο: ΓΕΡΑΚΙΝΗ, ΧΑΛΚΙ ΙΚΗ
Προσεγγίσεις σε τρία επίπεδα εθνική/περιφερειακή κλίμακα αποθεματική εκτίμηση των αδρανών υλικών και καταγραφή των δικτύων μεταφοράς και διακίνησης (δημιουργία χαρτών και βάσεων δεδομένων ΝΑΕ) εναρμόνιση των υφιστάμενων πολιτικών και διαμόρφωση διαπεριφερειακής στρατηγικής στα θέματα προστατευόμενων περιοχών και χρήσεων γης ανάπτυξη βέλτιστων πρακτικών «χωροταξικής» και οικονομοτεχνικής προσέγγισης σύνθετων πηγών αδρανών υλικών (ενσωμάτωση SSM στον αναπτυξιακό σχεδιασμό και τη νομοθεσία).
Προσεγγίσεις σε τρία επίπεδα ιακρατική/διασυνοριακή κλίμακα ανάδειξη, καθορισμός και συντονισμός μεθόδων ΝΑΕδιασυνοριακής εναρμόνισης των πρακτικών SARMa «αρχιτεκτονική» δόμησης ενός πολυεπίπεδου και πολυθεματικού Πληροφοριακού Συστήματος Αδρανών Υλικών (Aggregates Intelligence System) σαν ένα βιώσιμο και βιώσιμο εργαλείο μεταφοράς τεχνογνωσίας οργάνωση συνεδρίων ενημέρωσης και σεμιναρίων κατάρτισης και εκπαίδευσης στο πλαίσιο λειτουργίας του Περιφερειακού Κέντρου SARMa διαρκής συνεργασία μεταξύ των μελών του έργου που εκπροσωπούν υπουργεία, περιφερειακές αρχές, εμπορικά επιμελητήρια και βιομηχανίες.
Αξιοποίηση μεθοδολογίας SARMa πιλοτική εφαρμογή σε λατομικά κέντρα αδρανών υλικών στις συμμετέχουσες ΝΑΕ χώρες διακρατική/διαπεριφερειακή εναρμόνιση, στο πλαίσιο ενός ενιαίου συστήματος βέλτιστων πρακτικών εκμετάλλευσης και βιώσιμης διαχείρισης αδρανών υλικών υιοθέτηση στην παραγωγική λειτουργία των λατομικών επιχειρήσεων και στο κανονιστικό πλαίσιο των αρμόδιων εθνικών υπηρεσιών σύγκλιση με τις ισχύουσες ευρωπαϊκές πολιτικές βιώσιμης ανάπτυξης άμεση εμπλοκή όλων των «εν δυνάμει» ενδιαφερόμενων ομάδων χρηστών ένταξη στο στρατηγικό πλαίσιο που διαμορφώνεται σήμερα από τις πολιτικές για την βιωσιμότητα των φυσικών πόρων και την πρωτοβουλία για ανταγωνιστικές ορυκτές πρώτες ύλες στην Ευρώπη.
Προοπτικές βιωσιμότητας Τα αποτελέσματα του SARMα έχουν πρακτική σημασία για όλη την περιοχή της ΝΑΕ και δίνουν την δυνατότητα σε συγκεκριμένες χώρες (ειδικότερα αυτές των. Βαλκανίων) να εφαρμόζουν εναρμονισμένες προσεγγίσεις και να προωθούν την μακροπρόθεσμη συνεργασία Τα αποτελέσματα θα είναι εφαρμόσιμα και πέρα από την περιοχή της ΝΑΕ, και θα συνεχίσουν να διαχέονται μέσω των εγχειριδίων που περιγράφουν τις βέλτιστες πρακτικές. Η πρόοδος του προγράμματος μπορεί να παρακολουθείται από το www.sarmaproject.eu.
Στρατηγική ενημέρωσης http://www.ditikiellada.gov.gr ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΟΜΑ Α ΤΟΥ ΙΓΜΕ Επιστημονική ομάδα του ΙΓΜΕ συναντήθηκε, στις 26 Ιανουαρίου 2010 με το Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας υτικής Ελλάδας κ.τάσο Αποστολόπουλο και συζήτησαν πρωτοβουλίες και δράσεις πάνω σε ευρωπαϊκά προγράμματα και ιδιαίτερα τις διακρατικές και επιστημονικές συνεργασίες.
Ευχαριστώ για την προσοχή σας narvanitidis@thes.igme.gr greenminerals@nikolaosarvanitidis.eu http://nikolaosarvanitidis.eu