Ημερομηνία 04/02/2016 Μέσο Συντάκτης Link booksitting.wordpress.com Αλεξία Καλογεροπούλου http://bit.ly/1mgeqwo ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Στο σαλόνι του BookSitting ο συγγραφέας Σωτήρης Σαμπάνης Το BookSitting μίλησε με τον συγγραφέα Σωτήρη Σαμπάνη για την αλήθεια, το παρελθόν, τη μνήμη, την τύχη και το νόημα της ζωής, με αφορμή το νέο βιβλίο του, «Σκανταλόπετρα», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Διόπτρα. Συνέντευξη στην Αλεξία Καλογεροπούλου (alexia.kalogeropoulou@gmail.com)
Ο συγγραφέας Σωτήρης Σαμπάνης Πώς προέκυψε ο τίτλος του βιβλίου σας; Ήθελα να απομονώσω και να προβάλλω την κατεξοχήν ψυχογραφική διάσταση των ηρώων του μυθιστορήματος, στηριζόμενος στον συμβολισμό. Ο τίτλος λοιπόν συμβολίζει την κατάδυση στον εσωτερικό μας κόσμο, τη συλλογή στοιχείων αυτογνωσίας και την επιστροφή μας στην πραγματικότητα, κρατώντας κάτι πολυτιμότερο για τον εαυτό μας, κάποια πρόσθετη αξία.
Ο Μιχάλης Νέζης, ο ήρωας του μυθιστορήματός σας, σημαδεύεται από κάποια γεγονότα που τον ακολουθούν σε όλη του τη ζωή. Πιστεύετε ότι το παρελθόν καθορίζει την πορεία μας στο παρόν και στο μέλλον; Θέλω να πιστεύω πως ό,τι κι αν κάνουμε στη ζωή μας -ανεξαρτήτως στόχων και ονείρων- συναθροίζεται στην μνήμη σαν παρελθόν. Θα μπορούσαμε κάλλιστα να το ονομάσουμε «εμπειρία ζωής» δίχως αυτό να σημαίνει ότι έχουμε τη δυνατότητα να μην επαναλάβουμε λάθη και παραλείψεις. Συνειδητά ή ασυνείδητα η μνήμη περιστρέφεται γύρω από «γεγονότα» μιας και αυτά έχει ως σημείο αναφοράς για να εμπλουτίσει το παρόν και με βάση αυτά ονειρεύεται να χτίσει ένα μέλλον. Το παρελθόν λοιπόν είναι το πλέον αξιοποιήσιμο υλικό μας. Σ αυτό το υλικό οφείλουμε να συνυπολογίσουμε και το απρόβλεπτο. Είναι η μνήμη αξιόπιστη; Τι κρατάμε στη μνήμη μας; Νομίζω πως είναι αξιόπιστη. Ίσως όχι τόσο στην καταγραφή των λεπτομερειών, όσο στην καταγραφή της αίσθησης που αυτή αποτυπώνει στην ψυχή και στα κύτταρά μας ακόμα. Σε κάθε περίπτωση είναι μαγιά δημιουργίας και καλώς εννοημένης εξέλιξης. «Συνειδητά ή ασυνείδητα η μνήμη περιστρέφεται γύρω από «γεγονότα» μιας και αυτά έχει ως σημείο αναφοράς για να εμπλουτίσει το παρόν και με βάση αυτά ονειρεύεται να χτίσει ένα μέλλον.» Ποιο είναι το «ελάχιστο» που μας κρατά ζωντανούς; Ποιο είναι το δικό σας «ελάχιστο»; Ως ελάχιστο μπορεί να αναφερθεί, πρωταρχικά, η βούληση για ζωή και ό,τι αυτή συνεπάγεται. Αυτή η βούληση παρουσιάζεται σαν ένα έργο που έχουμε να διεκπεραιώσουμε μέσα από μια διαρκή εκπλήρωση αναγκών. Η ευτυχία, η ικανοποίηση και η ευδαιμονία είναι εκφάνσεις του «ελάχιστου» που επισημαίνετε. Η δε γενετήσια ορμή τις κληροδοτεί στους επόμενους. Στο
«ελάχιστο» προσδιορίζω και κάποιες αξίες όπως την αξιοπρέπεια. Το δικό μου «ελάχιστο» είναι η αξιοπρέπεια, χωρίς να σημαίνει ότι την έχω κατακτήσει. Ποιος τόπος είναι «δικός μας»; Δικός μας είναι κάθε τόπος, που μας κάνει να είμαστε ελεύθεροι και δημιουργικοί, κάθε τόπος που απελευθερώνει τα καλά μας αισθήματα. Αποφεύγω να τον προσδιορίσω χωροταξικά μιας και έχω την πεποίθηση ότι βρίσκεται παντού και παίρνει και συμπαντική διάσταση. Είμαστε μεν άτομα αλλά ταυτόχρονα είμαστε και μέρος του «Όλου». Τι μας εμποδίζει να γίνουμε αυτό που θα θέλαμε; Τι μας κάνει να «χάνουμε την ευκαιρία να γίνουμε κάποιος άλλος», όπως γράφετε; Πολύ δύσκολη και σύνθετη ερώτηση. Όπως είδατε λοιπόν κι εγώ την αναφέρω σαν μια διερώτηση. Ωστόσο θα τολμήσω να πω ότι -λίγο έως πολύ-, καθένας καταφέρνει να φτάσει κάπου μέσα από ένα δικό του μονοπάτι που ανοίγει η ύπαρξή του. Εφόσον το ίδιο το άτομο θεωρεί ότι οι προσδοκίες του ικανοποιούνται κατά την πορεία του, τότε δεν υπάρχει καμία ένσταση. Όλα «ολοκληρώνονται» με το μέτρο του υποκειμενισμού. Το ουσιαστικό ζήτημα ανακύπτει όταν κάποιος θεωρεί τη ζωή του «χαμένη», γιατί στοχάζεται πως θα μπορούσε να την έχει ανατρέψει προς το καλύτερο. Τι τον εμπόδισε; Ίσως η παραίτησή του, η κοντόφθαλμη εκτίμηση της αξίας της, ή ακόμα μια ισοπεδωτική και επιφανειακή ευκολία υλιστικής αναζήτησης. «Δικός μας είναι κάθε τόπος, που μας κάνει να είμαστε ελεύθεροι και δημιουργικοί, κάθε τόπος που απελευθερώνει τα καλά μας αισθήματα.» Υπάρχει «αλήθεια»; Αν ως «αλήθεια» δεχτούμε την πραγματικότητα γύρω μας και τους νομοτελειακούς κανόνες στους οποίους και υπάγεται, τότε, ναι, πιστεύω πως
υπάρχει. Το ζήτημα είναι αν μπορούμε να την αναγνωρίσουμε και προπαντός να την αποδεχτούμε. Κάποιος είπε πως αντικειμενικά γεγονότα συμβαίνουν εκεί όπου δεν υπάρχουν άνθρωποι για να τα περιγράψουν θέλοντας να πει ότι όπου εμφιλοχωρεί η υποκειμενικότητα αλλοιώνεται η πραγματικότητα. Αλήθεια υπάρχει, πόσο όμως την αφομοιώνουμε; Θα λέγατε ότι η ζωή εξαρτάται από την τύχη και τις συγκυρίες; Είχα αυτή την άποψη από παλιά και την είχα σκιαγραφήσει και στα προηγούμενα βιβλία μου. Τελευταία έχω ρίξει νερό στο κρασί μου προβληματιζόμενος πάνω στο αντίθετο κατά πόσον δηλαδή το τυχαίο παίζει καθοριστικό ρόλο στη ζωή μας ή τα πράγματα συμβαίνουν γιατί είναι προορισμένο να συμβούν έτσι και όχι αλλιώς. Στην ουσία δεν έχω απαντήσει μήτε στον εαυτό μου. Σε κάθε περίπτωση όμως θέλω να επισημάνω τον παράγοντα που ακούει στο όνομα «απρόβλεπτο». Το «απρόβλεπτο» είναι ένας σπουδαίος παράγοντας ανατροπής. «Κάποιος είπε πως αντικειμενικά γεγονότα συμβαίνουν εκεί όπου δεν υπάρχουν άνθρωποι για να τα περιγράψουν θέλοντας να πει ότι όπου εμφιλοχωρεί η υποκειμενικότητα αλλοιώνεται η πραγματικότητα.» Τι δίνει νόημα στη ζωή και τι είναι για σας σημαντικό; Αν και εμμέσως έχω ήδη αγγίξει την απάντηση αισθάνομαι την ανάγκη να καταφύγω σε μια συνοπτική θεώρηση η οποία λέει ότι σημαντικό είναι ό,τι προάγει την βούλησή μας για ζωή, ό,τι συμβάλλει στο να «ανοίξουμε» τους ορίζοντές μας σαν ανθρώπινα όντα, ό,τι πολεμάει την μικροψυχία μας και τις διακρίσεις. Για μένα, η αγάπη κατέχει τα πρωτεία στο πέρασμά μας, ιδιαίτερα όταν σκύψουμε και στοχαστούμε πάνω στην μηδαμινότητά μας.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα Ο Σωτήρης Σαμπάνης γεννήθηκε στις Καμάρες Αιγιαλείας. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Δημόσιο Δίκαιο στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η παρουσία του στο χώρο της λογοτεχνίας συνδέεται με τα μυθιστορήματα: Θέλω να μείνω με τον μπαμπά (2000) και Κόκκινος χορός (2003), από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Το 2007 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του Οι Δίδυμες, από τις εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος. Το 2008 η ποιητική του συλλογή Μεσίστιοι Πόθοι, από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης συλλογή η οποία είχε βραβευτεί στο διαγωνισμό ποίησης «Κούρος Ευρωπού» (1998). Η παρουσία του στο χώρο του θεάτρου συνδέεται με τα έργα του: Ευγενείς Αγωνίες(γυναικείος μονόλογος) Α Κρατικό Βραβείο Συγγραφής Θεατρικού Έργου για το έτος 2009 στο διαγωνισμό του Υπουργείου Πολιτισμού. Ηλιθιότητας Εγκώμιο διασκευή εμπνευσμένη από το θεατρικό έργο του Νιλ Σάιμον Οι Ηλίθιοι. Το σώμα του χρόνου (ανδρικός μονόλογος).