Δέσποινα Παπαδοπούλου Νίκος Κουραχάνης Άστεγοι και Κοινωνικός Αποκλεισμός στην Ελλάδα της Κρίσης
Άστεγοι και Κοινωνικός Αποκλεισμός στην Ελλάδα της Κρίσης
ΤΟΠΟΣ Επιμέλεια-Διόρθωση: Μαρία Αποστολοπούλου Φωτογραφία εξωφύλλου: Σέβη Κρητικού Μακέτα εξωφύλλου: ΜΟΤΙΒΟ Α.Ε. 2017, Εκδόσεις Τόπος, Δέσποινα Παπαδοπούλου & Νίκος Κουραχάνης για την ελληνική γλώσσα σε όλο τον κόσμο [Οι εκδόσεις Τόπος είναι εμπορικό σήμα της ΜΟΤΙΒΟ Α.Ε.] ISBN: 978-960-499-221-8 Κεντρική διάθεση: Πλαπούτα 2 & Καλλιδρομίου 11473, Αθήνα Τηλ.: 210 8222835-856 Fax: 210 8222684 Η πνευματική ιδιοκτησία αποκτάται χωρίς καμία διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της. Κατά τον Ν. 2387/20 (όπως έχει τροποποιηθεί με τον Ν. 2121/93 και ισχύει σήμερα) και κατά τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με τον Ν. 100/1975) απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αποθήκευση σε κάποιο σύστημα διάσωσης και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο ή μορφή, τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη. www.toposbooks.gr
Δέσποινα Παπαδοπούλου Νίκος Κουραχάνης Άστεγοι και Κοινωνικός Αποκλεισμός στην Ελλάδα της Κρίσης
Περιεχόμενα Εισαγωγή...9 1. Η σύγχρονη Κοινωνιολογία του αποκλεισμού, η κρίση και η έλλειψη στέγης Α. Το φαινόμενο του κοινωνικού αποκλεισμού: το πλαίσιο ερμηνείας του...17 Β. Η βάση του κοινωνικού αποκλεισμού: η έκφραση μιας ακραίας και συσσωρευμένης πολλαπλής κοινωνικής ανισότητας...22 Γ. Η παραγωγή και η αναπαραγωγή των κοινωνικών ανισοτήτων: θεμέλιο του κοινωνικού αποκλεισμού...24 Δ. Διαδικασίες κοινωνικού αποκλεισμού: Η κοινωνική προσέγγιση και η θεσμική προσέγγιση...28 α. Η κοινωνική προσέγγιση: Η χαλάρωση και η διάρρηξη του κοινωνικού δεσμού...28 β. Η θεσμική προσέγγιση: Η αδυναμία άσκησης των κοινωνικών δικαιωμάτων...36 Ε. Η συμμετοχή στη μετανεωτερικότητα ως μηχανισμός ενσωμάτωσης των σύγχρονων κοινωνιών και σωρευτικής άρσης των τριών αξόνων: Η πολλαπλή και δύσκολη κοινωνική ενσωμάτωση των ομάδων σε συνθήκες κρίσης...40 ΣΤ. Κοινωνικός αποκλεισμός και έλλειψη στέγης...45 Ζ. Μέθοδοι προσέγγισης των αποκλεισμένων ομάδων των αστέγων: street-work και εφαρμογές...46
2. Η έλλειψη στέγης ως αντικείμενο έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες Εισαγωγή...57 Α. Λειτουργισμός και έλλειψη στέγης...59 α. Ατομικές ερμηνείες και έλλειψη στέγης...60 β. Δομικές ερμηνείες και έλλειψη στέγης...61 γ. Δομικές και ατομικές ερμηνείες στην έλλειψη στέγης...62 Β. Κονστρουκτιβισμός και οντολογία στην έλλειψη στέγης...66 α. Κονστρουκτιβισμός και έλλειψη στέγης...66 β. Κριτικός ρεαλισμός και έλλειψη στέγης...68 Γ. Ανθρωπολογία και έλλειψη στέγης...70 α. Διαδρομές προς και από την έλλειψη στέγης...70 β. Εθνογραφία και έλλειψη στέγης...74 Δ. Νεότερα κοινωνικά κινήματα και έλλειψη στέγης...77 α. Φεμινισμός και έλλειψη στέγης...77 β. Αντιρατσισμός και έλλειψη στέγης...79 γ. Οικολογία και έλλειψη στέγης...80 Συμπεράσματα...81 3. Αίτια εκδήλωσης των φαινομένων έλλειψης στέγης Εισαγωγή...83 Α. Η μεθοδολογία της έρευνας...91 Β. Αποτελέσματα της έρευνας...95 α. Η απουσία εισοδήματος λόγω μακροχρόνιας ανεργίας.96 β. Η απουσία υποστηρικτικού περιβάλλοντος και η χαλάρωση/διάρρηξη των κοινωνικών δεσμών...100 γ. Η απουσία υπηρεσιών πρόληψης για τους ενοικιαστές διαμερισμάτων και το υπολειμματικό κράτος ευημερίας...105 Συμπεράσματα...110
4. Το πλαίσιο των κοινωνικών πολιτικών για τους άστεγους Εισαγωγή...115 Α. Μία τυπολογία κοινωνικών υπηρεσιών για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης...119 Β. Έλλειψη στέγης και κοινωνικής πολιτικής; Το ελληνικό τοπίο των πολιτικών για τους άστεγους...122 Γ. Η εμφάνιση της κρίσης και οι ενδείξεις επιδείνωσης του προβλήματος...127 Δ. Οι απαντήσεις της Κοινωνικής Πολιτικής...129 α. Η εδραίωση μιας κουλτούρας κοινωνικής πολιτικής έκτακτης ανάγκης...131 β. Μηνύματα ελπίδας; Το πρόγραμμα Στέγαση και Επανένταξη...141 Συμπεράσματα...153 Συμπεράσματα...157 Βιβλιογραφία...163 Ελληνική...163 Ξενόγλωσση...165