Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων

Υδροηλεκτρικά Έργα 8ο εξάμηνο Σχολής Πολιτικών Μηχανικών Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων Ανδρέας Ευστρατιάδης, Νίκος Μαμάσης, & Δημήτρης Κουτσογιάννης Τομέας Υδατικών Πόρων & Περιβάλλοντος, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Ακαδημαϊκό έτος 2014-15

Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων 2 Τυπικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις Υ/Η έργων Επιπτώσεις κατά τη φάση κατασκευής (διάνοιξη δρόμων και λατομείων, αποψίλωση, κτλ.) αναστρέφονται σε μικρό χρονικό διάστημα αφότου το έργο τεθεί σε λειτουργία Επιπτώσεις στο ανάντη περιβάλλον Κατάκλυση δασικών, αγροτικών ή/και οικιστικών εκτάσεων (μεταξύ των οποίων και περιοχών πολιτιστικού ενδιαφέροντος, αρχαιολογικών χώρων, μνημείων, κτλ.) Αλλαγή οικοσυστήματος από ποτάμιο σε λιμναίο (ενδεχομένως, με εισαγωγή ξένων προς το φυσικό περιβάλλον ειδών) Υποβάθμιση ποιότητας νερού στον ταμιευτήρα, λόγω δραστικής μείωσης του διαλυμένου οξυγόνου κοντά στον πυθμένα (τοξικές συνθήκες για τα ψάρια) Αισθητική όχληση σε περίπτωση έντονων διακυμάνσεων της στάθμης Επιπτώσεις στο κατάντη περιβάλλον Σημαντική διαφοροποίηση της υδρολογικής δίαιτας του ποταμού (εξομάλυνση ροής, σημαντικά μειωμένη συχνότητα και μέγεθος πλημμυρικών αιχμών) Διακοπή ροής στο τμήμα μεταξύ του φράγματος και του ΥΗΣ Διαφοροποίηση της δυναμικής εξέλιξης του ποτάμιου συστήματος, λόγω της συγκράτησης των φερτών υλών και άλλων θρεπτικών ουσιών (μειωμένη βιοποικιλότητα, οι πλέον δυσμενείς επιπτώσεις στο δέλτα των ποταμών) Παρεμπόδιση κυκλοφορίας ψαριών

Μέση μηνιαία παροχή (m 3 /s) Παράδειγμα αλλαγής υδρολογικής δίαιτας: Κρεμαστά ΟΚΤ ΝΟΕ 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 1/6/1969 1/6/1971 1/6/1973 1/6/1975 1/6/1977 1/6/1979 1/6/1981 ΔΕΚ Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων 3 1/6/1983 1/6/1985 1/6/1987 ΙΑΝ 1/6/1989 ΦΕΒ 1/6/1991 ΜΑΡ 1/6/1993 ΑΠΡ 1/6/1995 ΜΑΙ 1/6/1997 ΙΟΥΝ 1/6/1999 ΙΟΥΛ 1/6/2001 ΑΥΓ 1/6/2003 ΣΕΠ 1/6/2005 Hμερήσια παροχή (m 3 /s) 1/6/2007 1/1/2005 1/3/2005 1/5/2005 1/7/2005 1/9/2005 1/11/2005 1/1/2006 1/3/2006 1/5/2006 1/7/2006 1/9/2006 1/11/2006 1/1/2007 1/3/2007 1/5/2007 1/7/2007 1/9/2007 1/11/2007 Hμερήσια παροχή (m 3 /s) Εισροές από λεκάνη απορροής Εκροές από στροβίλους 250 200 150 100 50 ΕΙΣΡΟΕΣ ΕΚΡΟΕΣ 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Εισροές από λεκάνη απορροής Εκροές από στροβίλους 0

Οδηγία-Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ Γενικοί στόχοι (μέχρι το 2015): Διατήρηση ή αποκατάσταση καλής οικολογικής κατάστασης (Good Ecological Status) για όλα τα επιφανειακά και υπόγεια νερά. Διατήρηση της κατάστασης των σωμάτων που ήδη χαρακτηρίζονται από υψηλή οικολογική κατάσταση (High Ecological Status). Εξασφάλιση καλών οικολογικών προοπτικών (Good Ecological Potential) για τα βαρέως τροποποιημένα (heavily modified) σώματα (μεταξύ των οποίων ποτάμια στα οποία έχουν κατασκευαστεί Υ/Η έργα). Βασικές αρχές: Αξιολόγηση οικολογικής κατάστασης με βάση βιολογικούς (πρωτεύον κριτήριο) και υδρομορφολογικούς δείκτες (δευτερεύον κριτήριο). Κατάρτιση ολοκληρωμένων σχεδίων διαχείρισης σε επίπεδο λεκάνης απορροής. Πλήρης καταμερισμός και ανάκτηση του κόστους χρήσης του ύδατος, σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων και ο χρήστης πληρώνουν». Ενεργός συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων (stakeholders) στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, μέσω δημόσιας διαβούλευσης. Προτεραιότητα στον προληπτικό σχεδιασμό και τα μη κατασκευαστικά μέτρα, έναντι της κατασκευής νέων έργων. Θεσμική κατοχύρωση περιβαλλοντικών όρων (και επισήμανση εξαιρέσεων). Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων 4

Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων 5 Η έννοια της οικολογικής παροχής Η οικολογική παροχή είναι βασική συνιστώσα των περιβαλλοντικών μέτρων που λαμβάνονται σε βαρέως τροποποιημένα ποτάμια. Κατά κανόνα αναφέρεται στη διατήρηση μιας ελάχιστης ροής κατάντη φραγμάτων (σταθερής η εποχιακά μεταβαλλόμενης), για προστασία των κατάντη οικοσυστημάτων. Η υγεία και βιωσιμότητα των ποτάμιων οικοσυστημάτων εξαρτάται από το καθεστώς ροής, τα υδραυλικά (ταχύτητες ροής) και γεωμετρικά χαρακτηριστικά της κύριας κοίτης και της παρόχθιας ζώνης, την πραγματοποίηση απολήψεων, την ύπαρξη φυσικών ή τεχνητών φραγμών στη συνέχεια του ποταμού, κτλ. Η οικολογική παροχή εισάγει περιορισμούς στη λειτουργία των ταμιευτήρων, επειδή μειώνει το απολήψιμο δυναμικό τους (μέρος του αποθηκευμένου όγκου δεσμεύεται για περιβαλλοντική χρήση) αλλά και επειδή επιβάλλει διαφορετικό χρονοδιάγραμμα εκροών (σε σχέση με τον προγραμματισμό της ενεργειακής παραγωγής). Η υλοποίηση της οικολογικής παροχής περιλαμβάνει δύο στάδια: την εκτίμηση των «θεωρητικών» αναγκών των οικοσυστημάτων που αναπτύσσονται κατά μήκος του ποταμού και στις εκβολές του, σε όρους ποσότητας, ποιότητας και χρονικής διαθεσιμότητας της ροής την προσαρμογή της λειτουργίας των φραγμάτων, ώστε να ικανοποιούνται οι εν λόγω ανάγκες, υπό τους υφιστάμενους τεχνικούς και διαχειριστικούς περιορισμούς (χρήσεις νερού).

Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων 6 Παλαιότερες θεωρήσεις «οικολογικής» παροχής Κανονισμός ελάχιστης διατηρητέας παροχής (απόσπασμα από επιγραφή του 5ου αιώνα π.χ. στη Γόρτυνα της Κρήτης, την πόλη διέσχιζε ο ποταμός Ληθαίος: «Θιοί τô ποταμô αἴ κα κατὰ τὸ μέττον τὰν ῥοὰν θιθῆι ῥῆν κατὰ το Ϝὸν αυτô, θιθεμένōι ἄπατον ἤμην. Τὰν δὲ ῥοὰν λείπεν ὄττον κατέκει ἀ ἐπ ἀγορᾶι δέπυρα ἤ πλίον, μεῖον δὲ μὴ.» [Θεοί. Αν κάποιος κατευθύνει τη ροή του ποταμού στην ιδιοκτησία του δεν τιμωρείται. Πρέπει όμως, να αφήσει τόση ροή ώστε να καλύπτει σε πλάτος τη γέφυρα της αγοράς ή περισσότερη, όχι όμως λιγότερη.]

Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων 7 Εκτίμηση περιβαλλοντικών ροών Η εκτίμηση των περιβαλλοντικών ροών (environmental flow assessment, EFA) αφορά στις θεωρητικές ανάγκες των οικοσυστημάτων, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη άλλοι περιορισμοί πέραν των φυσικών. Για τον λόγο αυτό, στις αναλύσεις θεωρούνται πάντοτε τα φυσικοποιημένα μεγέθη παροχών, τα οποία αναφέρονται στις συνθήκες ροής πριν την κατασκευή υδροληπτικών ή/και αναρρυθμιστικών έργων στη λεκάνη απορροής. Οι μέθοδοι εκτίμησης εντάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες: Υδρολογικές: Χρησιμοποιούν υδρολογικά, και μόνο, δεδομένα (ήτοι χρονοσειρές παροχής, σε διάφορες χρονικές κλίμακες), με το σκεπτικό ότι η παροχή αποτελεί την ουσιώδη πληροφορία που επηρεάζει όλες τις ποτάμιες διεργασίες. Υδραυλικές: Χρησιμοποιούν υδραυλικά, μορφολογικά και γεωμετρικά μεγέθη που σχετίζονται με τη διαθεσιμότητα των ενδιαιτημάτων και, συνακόλουθα, τη βιωσιμότητα των αντίστοιχων οικοσυστημάτων. Προσομοίωσης ενδιαιτημάτων: Χρησιμοποιούν υδρολογικά, υδραυλικά και βιολογικά δεδομένα και μαθηματικά μοντέλα που αναπαριστούν λεπτομερώς τη συμπεριφορά επιλεγμένων ποτάμιων οργανισμών (συνήθως κάποιων ειδών ψαριών), για διάφορες συνθήκες ροής. Ολιστικές: Συνδυάζουν πολλαπλές πηγές δεδομένων και γνώση από διαφορετικές επιστημονικές περιοχές, για την κατάρτιση βιώσιμων διαχειριστικών πολιτικών.

Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων 8 Απλές υδρολογικές μέθοδοι Χρησιμοποιούνται τυπικοί στατιστικοί δείκτες, όπως ποσοστά της μέσης ετήσιας παροχής (MAF), πιθανότητες υπέρβασης ή χαρακτηριστικά ποσοστημόρια. Σύμφωνα με τη Γαλλική Αλιευτική Νομοθεσία (French Freshwater Fishing Law, 1984), η οικολογική παροχή ορίζεται ως το 2.5 και 10% της MAF, για υφιστάμενα και νέα σχήματα έργων, αντίστοιχα. Στην Ισπανία γενικά εφαρμόζεται το ποσοστό 10%, ενώ στην Πορτογαλία το εν λόγω ποσοστό κυμαίνεται από 2.5 έως 5%. Στην Ελλάδα συχνά θεωρούνται (α) η μέση παροχή του ξηρότερου μήνα, (β) η μέση θερινή παροχή, (γ) η ελάχιστη παροχή μιας χαμηλής περιόδου επαναφοράς (π.χ. 5 ετών), που προκύπτουν από στατιστική ανάλυση μηνιαίων δειγμάτων. Ακριβέστερες εκτιμήσεις προκύπτουν από τη μελέτη της δίαιτας των παροχών στην ημερήσια κλίμακα, με χρήση καμπυλών διάρκειας-παροχών. Για την κατάρτιση των καμπυλών απαιτούνται συνεχή δεδομένα ημερήσιων παροχών για τουλάχιστον δέκα έτη. Για την εμπειρική κατασκευή των καμπυλών, αρκεί η ταξινόμηση της χρονοσειράς μέσων ημερήσιων παροχών σε φθίνουσα σειρά και η αντιστοίχιση μιας εμπειρικής πιθανότητας υπέρβασης (π.χ. κατά Weibull). Στη Μ. Βρετανία (και την Αυστραλία), ως οικολογική παροχή έχει θεσπιστεί η Q 95, που αντιστοιχεί στη ροή που είναι διαθέσιμη το 95% του χρόνου. Άλλες χώρες εφαρμόζουν πιο συντηρητικά όρια, π.χ. Q 90 (Καναδάς, Βραζιλία), ενώ σε ορισμένες περιοχές τα όρια είναι πολύ πιο χαμηλά, όπως η παροχή της ξηρότερης μέρας του έτους (Q 364 ).

Παράδειγμα εκτίμησης οικολογικής παροχής: Κρεμαστά Ημερήσια παροχή ανάντη Κρεμαστών (m 3 /s) 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Οκτ-66 Οκτ-69 Οκτ-72 Οκτ-75 Οκτ-78 Οκτ-81 Οκτ-84 Οκτ-87 Οκτ-90 Οκτ-93 Χρονοσειρά ημερήσιων παροχών Οκτ-96 Οκτ-99 Οκτ-02 Οκτ-05 Οκτ-08 10000.0 1000.0 100.0 10.0 1.0 0.00 0.10 0.20 0.30 0.40 0.50 0.60 0.70 0.80 0.90 1.00 Πιθανότητα υπέρβασης Weibull Normal Καμπύλη διάρκειαςπαροχής Μηνιαία παροχή ανάντη Κρεμαστών (m 3 /s) 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 1966/10 1968/10 1970/10 1972/10 1974/10 1976/10 1978/10 1980/10 1982/10 1984/10 1986/10 1988/10 1990/10 Χρονοσειρά μηνιαίων παροχών 40 35 30 25 1992/10 1994/10 1996/10 20 99.95% 99.8% 99.5% 99% 1998/10 2000/10 2002/10 2004/10 98% 2006/10 2008/10 40 99.95% 99.8% 99.5% 99% 98% Exceedance probability (%) - scale: Normal distribution 95% 90% 80% Exceedance probability 35 (%) - scale: Normal distribution 95% 90% 30 80% 25 20 15 10 5 0 70% 60% Weibull 50% 40% 30% Normal 20% 10% 5% 70% 60% 2% 50% 40% 30% 1%.5% 20%.2% 10%.05% 5% 2% 1%.5%.2% Κατανομή ετήσιων ελάχιστων παροχών.05% Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά 15 θέματα υδροηλεκτρικών έργων 9

Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων 10 Η μέθοδος Tennant Η μέθοδος Tennant ή Montana (Tennant, 1976) ορίζει κρίσιμα ποσοστά της μέσης ετήσιας παροχής για την υγρή και ξηρή περίοδο του έτους, που συνδέονται με την οικολογικές συνθήκες του ποταμού (βλ. πίνακα). Σε αντίθεση με τις εμπειρικές υδρολογικές προσεγγίσεις, τα εν λόγω ποσοστά έχουν προκύψει με βάση μακροχρόνιες παρατηρήσεις της δίαιτας των πληθυσμών ψαριών σε ποτάμια των ΗΠΑ, και της συσχέτισής τους με τις υδρολογικές συνθήκες. Η επίτευξη «καλών» οικολογικών συνθηκών επιτυγχάνεται με τη διατήρηση του 20% της μέσης ετήσιας παροχής κατά την ξηρή περίοδο και του 40% κατά την υγρή. Το 10% της μέσης ετήσιας παροχής σε όλη τη διάρκεια του έτους αντιστοιχεί σε «φτωχές» ή «ελάχιστα αποδεκτές» συνθήκες, ενώ κάτω από αυτό το όριο το ποτάμιο σύστημα θεωρείται ότι εισέρχεται σε συνθήκες σοβαρής υποβάθμισης. Πίνακας: Κρίσιμες τιμές παροχής (ως ποσοστά της μέσης ετήσιας παροχής) και συσχέτισή τους με την κατάσταση των ενδιαιτημάτων κατά Tennant (1976). Περιγραφή συνθηκών Ξηρή περίοδος Υγρή περίοδος Εξαιρετικές (outstanding) 40% 60% Πολύ καλές (excellent) 30% 50% Καλές (good) 20% 40% Μέτριες, προς υποβάθμιση (fair or degrading) 10% 30% Φτωχές ή οριακά αποδεκτές (poor or minimum) 10% 10% Σοβαρή υποβάθμιση (severe degradation) < 10% < 10%

Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων 11 Σύνθετες υδρολογικές μέθοδοι: Basic Flow Method Η μέθοδος BFM αναπτύχθηκε στην Ισπανία, αρχικά για τη λεκάνη του ποταμού Ebro, αλλά έχει εφαρμοστεί και σε άλλες περιοχές (Palau and Alcázar, 1996, 2012). Αρχικά ορίζει μια βασική ροή διατήρησης, Q b, η οποία αποτελεί το ελάχιστο αποδεκτό όριο για τη διατήρηση του οικοσυστήματος, και συνήθως εκτιμάται ως μέσος όρος των ελάχιστων ημερήσιων τιμών κάθε έτους. Γενικότερα, η εκτίμηση της Q b βασίζεται σε ανάλυση των κινούμενων μέσων όρων της χρονοσειράς ημερήσιων παροχών κάθε υδροβιολογικού έτους, για χρονικές κλίμακες από μία έως 100 ημέρες (το υδροβιολογικό έτος θεωρείται ότι ξεκινά την 1 η Απριλίου). Για κάθε μήνα i ορίζεται ένας στόχος ελάχιστης περιβαλλοντικής παροχής, που προκύπτει προσαυξάνοντας την Q b με βάση τη μεταβλητότητα της απορροής κάθε μήνα, σύμφωνα με τη σχέση: BMF i = Q b (Q m,i / Q min,i ) 1/2 όπου Q m,i και Q min,i η μέση και ελάχιστη παροχή του μήνα i, αντίστοιχα. Εκτός της οικολογικής παροχής, προσδιορίζονται δύο ακόμη κρίσιμες τιμές-στόχοι, για την υλοποίηση τεχνητών πλημμυρών: η ροή πλήρωσης (bankfull flow), που αντιπροσωπεύει την κυρίαρχη παροχή του ποταμού σε συνθήκες δυναμικής ισορροπίας, και εκτιμάται ως η πλημμυρική παροχή περιόδου επαναφοράς Τ = 1.5 έτη η μέγιστη ροή (maximum flow), που εκτιμάται ως η πλημμυρική παροχή 25 ετών.

Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων 12 Σύνθετες υδρολογικές μέθοδοι: Range of Variability Approach (RVA) Πρόκεται για την πλέον πολύπλοκη από τις υδρολογικές προσεγγίσεις, καθώς χρησιμοποιεί 32 παραμέτρους (υδρολογικοί δείκτες) που σχετίζονται με τις αλλαγές στη ροή και επηρεάζουν την ποιότητα των οικοσυστημάτων (Richter et al., 1996, 1997). Οι εν λόγω δείκτες εκτιμώνται από τα στατιστικά χαρακτηριστικά της χρονοσειράς ημερήσιων παροχών σε διάφορες χρονικές κλίμακες (π.χ. 1, 3, 7, 30, 90 ημέρες), τα οποία αναφέρονται τόσο στις χαμηλές όσο και τις υψηλές ροές. Από την εφαρμογή της μεθόδου προκύπτει ένα επιθυμητό εύρος παροχών για κάθε μήνα του έτους (σε αντιδιαστολή με μια μοναδική τιμή οικολογικής ροής). Στην πράξη, η μέθοδος καταλήγει σε ένα πολύ μεγάλος εύρος αποδεκτών παροχών για κάθε μήνα, καθιστώντας δυσχερή την επιλογή μιας συγκεκριμένης τιμής-στόχου που θα υλοποιηθεί ως περιβαλλοντική παροχή. Αν δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία, το επιθυμητό εύρος ορίζεται ως μία τυπική απόκλιση εκατέρωθεν της μέσης μηνιαίας παροχής.

Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων 13 Υδραυλικές μέθοδοι (hydraulic rating ) Χρησιμοποιούν δεδομένα ιστορικών υδρολογικών χρονοσειρών καθώς και γεωμετρικά στοιχεία διατομών, καθώς για δεδομένες συνθήκες ροής, το ενδιαίτημα ορίζεται με αναφορά στη βρεχόμενη περίμετρο του ποταμού. Βασίζονται στη λογική ότι ρηχά ποτάμια με μεγάλο εύρος κοίτης είναι πιο ευαίσθητα σε αλλαγές της ροής, σε σύγκριση με βαθιά και στενά ποτάμια. Ο στόχος οικολογικής παροχής ορίζεται με βάση το πρώτο από τα σημεία καμπής (breakpoint ή inflection point) της καμπύλης βρεχόμενης περιμέτρου-παροχής, καθώς κάτω από αυτό το σημείο οι συνθήκες διαβίωσης των ποτάμιων οργανισμών καθίστανται έντονα δυσμενείς (Gippel and Stewardson 1998). Η ανάλυση γίνεται στις πλέον κρίσιμες διατομές του ποταμού, δηλαδή σε περιοχές με μικρά βάθη ροής ή περιοχές βιοτόπων.

Mean flow at Stratos (m 3 /s) Mean flow at Stratos (m 3 /s) Σύγκριση αποτελεσμάτων διαφόρων μεθόδων στην εκτίμηση της οικολογικής παροχής του Αχελώου 1000 100 10 1000 100 10 Mean monthly Basic maintenance (BMF) Minimum monthly Basic flow (Qb) Oct Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Mean monthly RVA low Minimum monthly Oct Nov Dec Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Πηγή: Efstratiadis et al. (2014) RVA high Μέθοδος Ελάχιστη παροχή πενταετίας Μέθοδος Tennant (10-30% MAF, για ξηρή/υγρή περίοδο) Γαλλική Αλιευτική Νομοθεσία (2.5% MAF) Τιμή-στόχος Παρατηρήσεις Α. Ευστρατιάδης, Ν. Μαμάσης, και Δ. Κουτσογιάννης, Περιβαλλοντικά θέματα υδροηλεκτρικών έργων 14 21.1 13.0 39.1 3.3 Στατιστική ανάλυση ελάχιστων μηνιαίων παροχών (1965-2008) Θεωρούνται φτωχές συνθήκες, για βαρέως τροποποιημένο σύστημα Εφαρμογή ορίου 1/40 για υφιστάμενα έργα Q 95 18.0 Εκτίμηση με βάση την Q 90 21.8 Q 364 11.3 καμπύλη διάρκειαςημερήσιων παροχών BFM, βασική ροή (Q b ) 13.3 Στατιστική ανάλυση BFM, εύρος οικολογικής παροχής ανά μήνα RVA, 25% ποσοστημόριο μηνιαίας παροχής RVA, 75% ποσοστημόριο μηνιαίας παροχής Μέθοδος βρεχόμενης περιμέτρου 16.8 32.5 ημερήσιων παροχών για χρονικές κλίμακες από μία έως 100 ημέρες 14.6 135.3 Δείκτες που εκτιμώνται 35.3 390.1 13.1 20.4 από το λογισμικό IHA/RVA 7.0 Σημείο καμπής καμπυλών περιμέτρουπαροχής σε πέντε διατομές του Αχελώου

Βιβλιογραφία Acreman, M.C. and Dunbar, M.J., Defining environmental river flow requirements a review, Hydrology and Earth System Sciences, 8, 861 876, 2004. Acreman, M.C., Dunbar, M.J., Hannaford, J., Mountford, O., Wood, P., Holmes, N., Cowx, I., Noble, R., Extence, C., Aldrick, J., King, J., Black, A. and Crookall, D., Developing environmental standards for abstractions from UK rivers to implement the EU Water Framework Directive, Hydrological Sciences Journal, 53(6), 1105 1120, 2008. Directive 2000/60/EC establishing a framework for Community action in the field of water policy, Official Journal of the European Communities, L327, 2000. Efstratiadis, A., A. Tegos, A. Varveris, and D. Koutsoyiannis, Assessment of environmental flows under limited data availability Case study of Acheloos River, Greece, Hydrological Sciences Journal, 59 (3-4), 731 750, 2014. Gippel, C.J. and Stewardson, M.J., Use of wetted perimeter in defining minimum environmental flows, Regulated Rivers: Research and Management, 14, 53-67, 1998. Koutsoyiannis, D., Water control in the Greek cities. Water systems and urbanization in Africa and beyond, Uppsala, 2012. Palau, A. and Alcázar, J., The Basic Flow: An alternative approach to calculate minimum environmental instream flows, Proceedings of 2nd International Symposium on Habitats Hydraulics. Ecohydraulics 2000, Quebec, Vol. A, 547-558, 1996. Palau, A. and Alcázar, J., The Basic Flow method for incorporating flow variability in environmental flows, River Research and Applications, 28, 93 102, 2012. Petts, G.E., Instream flow science for sustainable river management, Journal of the American Water Resources Association, 45(5), 1071 1086, 2009. Richter, B.D., Baumgartner, J.V., Powell, J., and Braun, D.P., A method for assessing hydrologic alteration within ecosystems, Conservation Biology, 10, 1163 1174, 1996. Richter, B.D., Baumgartner, J.V., Wigington, R. and Braun, D.P., How much water does a river need? Freshwater Biology, 37, 231 249, 1997. Smakhtin, V.U., Low flow hydrology: a review, Journal of Hydrology, 240, 147 186, 2001. Suen J.P. and Eheart, J.W., Reservoir management to balance ecosystem and human needs: incorporating the paradigm of the ecological flow regime, Water Resources Research, 42(3), W03417, 2006. Tennant D.L., Instream flow regimens for fish, wildlife, recreation and related environmental resources, Fisheries, 1(4), 6-10, 1976. Tharme R.E., A global perspective on environmental flow assessment: Emerging trends in the development and application of environmental flow methodologies for rivers, River Research and Applications, 19, 397 441, 2003.