ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Γεν. /ντη ΕΚΕΠΥ Α.Ε. ρ Κ. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ στο περιοδικό ΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ της Γενικής Γραµµατείας Έρευνας & Τεχνολογίας - Πως δηµιουργήθηκε η ΕΚΕΠΥ και ποιους στόχους εξυπηρετεί; Η δηµιουργία της ΕΚΕΠΥ εντάσσεται σε µια σειρά πρωτοβουλιών της Πολιτείας για σύνδεση της επιστηµονικής έρευνας µε τα προβλήµατα της παραγωγής. Η ΕΚΕΠΥ είναι µια από πέντε οµοειδείς επιχειρήσεις που ιδρύθηκαν από την Γ.Γ.Ε.Τ., µε στόχο να γεφυρώσουν το χάσµα µεταξύ έρευνας και παραγωγής. Οι εταιρείες αυτές, γνωστές σαν εταιρείες ΒΕΤΑ (εταιρείες Βιοµηχανικής Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης), αποτείνονται σε συγκεκριµένους βιοµηχανικούς κλάδους στους οποίους παρέχουν τεχνολογικές και ερευνητικές υπηρεσίες, σε µια προσπάθεια τεχνολογικής αναβάθµισης και αύξησης της ανταγωνιστικότητάς τους. - Ποια είναι η συµβολή της ΕΚΕΠΥ στην τεχνολογική ανάπτυξη των επιχειρήσεων του κλάδου των κεραµικών και πυριµάχων υλικών; Καταρχήν τονίζεται ότι οι υπηρεσίες της ΕΚΕΠΥ που αρχικά στόχευαν στον βιοµηχανικό κλάδο των κεραµικών και πυριµάχων υλικών, σήµερα αποτείνονται σε πολύ ευρύτερο φάσµα παραγωγικών δραστηριοτήτων που περιλαµβάνει µεταξύ άλλων, δοµικά υλικά, τσιµέντο, σκυρόδεµα, κλπ. Εξάλλου, η δραστηριοποίηση της ΕΚΕΠΥ στην τεχνολογία των θερµικών επικαλύψεων που προσφέρει λύσεις σε προβλήµατα ταχείας φθοράς µεταλλικών εξαρτηµάτων της βιοµηχανίας- καθώς και η ενασχόληση της εταιρείας σε θέµατα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, έχουν σαν αποτέλεσµα την διεύρυνση των πιθανών πελατών της εταιρείας, που περιλαµβάνουν πλέον φορείς από όλο το βιοµηχανικό φάσµα. Η συµβολή της ΕΚΕΠΥ στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων του κλάδου, είναι νοµίζουµε πολύ σηµαντική και αφορά την τεχνολογική υποστήριξη της βιοµηχανίας σε θέµατα εφαρµοσµένης βιοµηχανικής έρευνας, παροχή υπηρεσιών ποιοτικού ελέγχου ή/και συνδυασµένες δράσεις για την οργάνωση των επιχειρήσεων. Η πορεία της ΕΚΕΠΥ µέχρι σήµερα χαρακτηρίζεται από: Γρήγορη καταξίωση στην βιοµηχανία, πράγµα που συνδέεται µε: Παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας. Ανταγωνιστικό κόστος. Γρήγορη απόκριση. Ικανότητα να δίδονται τεκµηριωµένες λύσεις σε σύνθετα προβλήµατα της βιοµηχανίας. Καταλυτική δράση στη µεταφορά τεχνογνωσίας στον Ελληνικό χώρο. Τονίζεται η έντονη δραστηριοποίηση της εταιρείας σε θέµατα καινοτοµίας. Σηµαντική συµβολή στην εξοικείωση και εµπλοκή της ελληνικής βιοµηχανίας σε εθνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράµµατα. Ανάπτυξη µοντέρνας τεχνογνωσίας µε τη δραστηριοποίηση σε ερευνητικά προγράµµατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ηµιουργία φυτωρίου επιστηµόνων προσανατολισµένων σε εφαρµοσµένη βιοµηχανική έρευνα.
- Τι είδους υπηρεσίες προσφέρετε; Ποιες από αυτές έχουν την µεγαλύτερη ζήτηση; Οι κύριες δραστηριότητες της εταιρείας περιγράφονται επιγραµµατικά ως εξής: Εφαρµοσµένη Έρευνα Βιοµηχανική Έρευνα Πιστοποίηση και Ποιοτικός Έλεγχος Προϊόντων Προώθηση Καινοτοµίας Τεχνολογική Επιµόρφωση Από τις παραπάνω δραστηριότητες η Πιστοποίηση και Ποιοτικός Έλεγχος Προϊόντων βρίσκει σηµαντική απήχηση. Το ίδιο ισχύει και για την ερευνητική δραστηριότητα, η οποία συνήθως αναπτύσσεται στα πλαίσια επιδοτούµενων προγραµµάτων. Θα ήθελα εδώ να τονίσω την εµπλοκή της ΕΚΕΠΥ σε δραστηριότητες επιµόρφωσης. Πρόκειται για επιµορφωτικά σεµινάρια στους τεχνικούς του κλάδου αλλά και, κυρίως, επιµόρφωση νέων επιστηµόνων σε προπτυχιακό ή µεταπτυχιακό επίπεδο. Σε συνεργασία µε τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύµατα της χώρας, η ΕΚΕΠΥ δίνει την ευκαιρία σε νέους συναδέλφους να υλοποιήσουν διπλωµατικές εργασίες ή διδακτορικές διατριβές µε την εκπόνηση εφαρµοσµένης έρευνας στο χώρο των µοντέρνων υλικών. Έτσι η εταιρεία, συµβάλλει στην ανάπτυξη στη χώρα µας «Βιοµηχανικής Ερευνητικής Κουλτούρας», ενώ η βιοµηχανία εµπλουτίζεται µε επιστήµονες και τεχνικούς έµπειρους στην εφαρµοσµένη έρευνα. - Ποιες είναι οι πηγές άντλησης της πληροφορίας και τεχνογνωσίας της ΕΚΕΠΥ; Η ΕΚΕΠΥ αντλεί την τεχνογνωσία της µέσα από έντονη δραστηριοποίησή της σε εθνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράµµατα. Η ΕΚΕΠΥ βρίσκεται σήµερα στην αιχµή της παγκόσµιας τεχνολογίας που αφορά τα κεραµικά υλικά, έχοντας αναπτύξει ένα ευρύ δίκτυο συνεργασιών µε τα σηµαντικότερα πανεπιστήµια και ερευνητικά κέντρα σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Οι ερευνητικές της δραστηριότητες εκτείνονται κυρίως στους τοµείς συµβατικών κεραµικών, τεχνικών κεραµικών και σύνθετων υλικών. Έτσι η εταιρεία ικανοποιεί τις ανάγκες της ελληνικής βιοµηχανίας µε τη µεταφορά σύγχρονης τεχνογνωσίας σ αυτές, ενώ συγχρόνως συµµετέχει ενεργά στο χώρο της ανάπτυξης νέων υλικών και τεχνολογιών. - Πόσο οι εταιρείες χρησιµοποιούν ή/και αξιοποιούν τις υπηρεσίες της ΕΚΕΠΥ; Η αξιοποίηση των υπηρεσιών της ΕΚΕΠΥ από την βιοµηχανία, ποικίλει ανάλογα µε το είδος των υπηρεσιών. Έτσι π.χ., σε ότι αφορά τις υπηρεσίες ποιοτικού ελέγχου αυτές αξιοποιούνται αρκετά όταν πρόκειται για έλεγχο που επιβάλλεται από την Πολιτεία ή την ανάγκη για ποιοτική σήµανση των προϊόντων (CE, σήµα ποιότητας). Συχνά η ανάπτυξη υπηρεσιών ποιοτικού ελέγχου προσκρούει σε στρεβλώσεις της αγοράς. Έτσι π.χ., στο χώρο των προµηθειών, οι απαιτήσεις της αγοράς είναι για την απόκτηση ενός «τυπικού» πιστοποιητικού ποιότητας ανεξαρτήτως της πραγµατικής ποιότητας και η οικονοµική στενότητα δηµιουργεί πρόσφορο έδαφος για εύκολη εξεύρεση τέτοιων πιστοποιητικών. Η ΕΚΕΠΥ παραµένει στην αγορά ως πολύ αξιόπιστος και αµερόληπτος φορέας ελέγχου, αυτό όµως έχει σηµαντικό κόστος τόσο για δηµιουργία αξιόπιστης υποδοµής όσο και διαφυγούσες υπηρεσίες από πελάτες που δεν ενδιαφέρονται 2
πραγµατικά για την ποιότητα των προϊόντων. Η θεσµοθέτηση από την Πολιτεία της υποχρέωσης για ποιοτικό έλεγχο σε µια ευρεία γκάµα προϊόντων και η παρακολούθηση της ορθής εφαρµογής του ποιοτικού ελέγχου, θα συντελέσει στην αύξηση της αγοράς υπηρεσιών ποιότητας και θα βοηθήσει στην επιβίωση των αξιόπιστων εργαστηρίων ελέγχου. Στο χώρο της έρευνας, η καταξίωση της ΕΚΕΠΥ σαν αξιόπιστου εταίρου διευκολύνει τις συνεργασίες, πλην όµως, συχνά τα ερευνητικά αποτελέσµατα αξιοποιούνται πληµµελώς από τις επιχειρήσεις. Παρά το γεγονός ότι η ελληνική βιοµηχανία αξιοποιεί, περισσότερο από άλλοτε, ερευνητικές υπηρεσίες και έχει εξοικειωθεί αρκετά µε τις ευκαιρίες που προσφέρονται µέσα από τα εθνικά και ευρωπαϊκά προγράµµατα έρευνας, υπάρχει ακόµα σηµαντικό περιθώριο βελτίωσης. - Τι θα µπορούσε να γίνει για τη µεγιστοποίηση του πλεονεκτήµατος που παρέχει η συνεργασία ιδιωτικών εταιρειών ΕΚΕΠΥ; Θίγετε ένα πολύ σηµαντικό θέµα που αφορά όχι µόνο την ΕΚΕΠΥ, αλλά όλες τις εταιρείες Βιοµηχανικής Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης. Η ΕΚΕΠΥ, όπως άλλωστε και οι άλλες εταιρείες ΒΕΤΑ, βρίσκεται σε στενή επαφή µε τα προβλήµατα της βιοµηχανίας. Η µακροπρόθεσµη επιβίωσή της εξαρτάται όχι µόνον από την προσπάθειά της για διείσδυση στην υπάρχουσα αγορά αλλά και από την ενεργό βούληση της Πολιτείας για αξιοποίησή της ως µοχλό αναπτυξιακής πολιτικής. Έτσι θα υπάρξει βέλτιστο ανταποδοτικό αποτέλεσµα για τις µέχρι σήµερα επενδύσεις του ηµοσίου στην ανάπτυξη υποδοµών της εταιρείας, ενώ παράλληλα θα διευκολυνθεί η υλοποίηση της Εθνικής πολιτικής για τη βιοµηχανία. Μέτρα που είναι δυνατόν να ληφθούν περιλαµβάνουν: 1. Θεσµοθέτηση της εταιρείας ως αναγνωρισµένου φορέα ποιοτικού ελέγχου (Notified Body) και ως εθνικού φορέα εφαρµοσµένης βιοµηχανικής έρευνας, τον οποίο η Πολιτεία και η Βιοµηχανία θα χρησιµοποιούν ως θεσµοθετηµένο σύµβουλο σε θέµατα βιοµηχανικής πολιτικής, ελέγχου της ποιότητας των κεραµικών προϊόντων και ελέγχου της αγοράς. Η απευθείας ανάθεση µελετών και έργων από το ηµόσιο και τους Βιοµηχανικούς Φορείς προς Τεχνολογικά Κέντρα ηµοσίου συµφέροντος για θέµατα τεχνολογίας, ανάπτυξης και σχεδιασµού προϊόντων, ελέγχου ποιότητας και µελετών για τη βιοµηχανία αποτελεί πάγια πρακτική για όλες τις χώρες της Ευρώπης. 2. Θεσµοθέτηση ενός ποσοστού (π.χ. 1%) από τα κονδύλια των Κρατικών Προµηθειών ( ηµόσιο, Ένοπλες υνάµεις, ΟΤΑ) το οποίο υποχρεωτικά θα διατίθεται για έρευνα, τεχνολογική αναβάθµιση και δηµιουργία προδιαγραφών για τα προϊόντα και τα υλικά τα οποία αποτελούν το αντικείµενο των διαγωνισµών που διενεργούνται µε δηµόσιο χρήµα. - Ποια είναι η πορεία του κλάδου κεραµικών και πυριµάχων στην Ελλάδα και το εξωτερικό σήµερα; Τι διαβλέπετε για το µέλλον; Η πορεία του κλάδου των κεραµικών και πυριµάχων στο διεθνή χώρο, είναι δυστυχώς φθίνουσα. Η παγκόσµια βιοµηχανία πυριµάχων αντιµετωπίζει σηµαντική µείωση της ζήτησης για τα προϊόντα της, πράγµα που είναι συνέπεια της µείωσης στην παγκόσµια παραγωγή χάλυβα αλλά και της βελτιωµένης συµπεριφοράς των 3
σύγχρονων πυριµάχων προϊόντων σε συνθήκες έντονης φθοράς. Η κεραµική βιοµηχανία της Ευρώπης αντιµετωπίζει έντονες πιέσεις από ανταγωνιστικά προϊόντα που παράγονται, µε µειωµένο κόστος, στις χώρες της Άπω Ανατολής και της Νοτίου Αµερικής. Στη χώρα µας οι µεγαλύτερες εταιρείες πυριµάχων, οδηγήθηκαν πρόσφατα σε αναστολή των εργασιών τους ενώ καταξιωµένες βιοµηχανίες παραγωγής κεραµικών προϊόντων αντιµετωπίζουν προβλήµατα επιβίωσης. Η κατάσταση προοιωνίζεται αρνητική και για το µέλλον, είναι όµως δυνατόν να αναστραφεί µέσα από την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και την ανάπτυξη καινοτοµικών προϊόντων µε αυξηµένη προστιθέµενη αξία. Έτσι π.χ., η ανάπτυξη κεραµικών µε αντιβακτηριδιακή ή/και καταλυτική δράση που θα αντικαθιστούσαν συµβατικά είδη υγιεινής ή κεραµικά πλακίδια, θα κατακτούσε ένα µερίδιο της αγοράς χωρίς τον έντονο ανταγωνισµό από προϊόντα χαµηλής προστιθέµενης αξίας. - Σε επίπεδο διεθνών συνεργασιών (είτε της ΕΚΕΠΥ είτε των ιδιωτικών εταιρειών) τι δυνατότητες υπάρχουν; Οι δυνατότητες για διεθνείς συνεργασίες είναι σηµαντικές, υπό την προϋπόθεση της ύπαρξης ευέλικτων εταιρικών σχηµάτων µε έµφαση στις νέες τεχνολογίες. Η δηµιουργία νέων µικρών εταιρειών έντασης τεχνολογίας, είναι νοµίζω ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστούν διεθνείς συνεργασίες µε µακροπρόθεσµες προοπτικές. Η ΕΚΕΠΥ µέσα από την εµπλοκή της σε ευρωπαϊκά προγράµµατα έρευνας, έχει δηµιουργήσει σηµαντικές συνεργασίες µε αξιόλογους εταίρους. Αξιοποιώντας τις συνεργασίες αυτές έχει σήµερα δηµιουργήσει σταθερές διµερείς σχέσεις µε µεγάλους βιοµηχανικούς φορείς της Ευρώπης και εξάγει προς αυτούς τεχνολογικές υπηρεσίες εξασφαλίζοντας σηµαντικό ποσοστό των εσόδων της. - Ποια είναι τα κυριότερα ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα της ΕΚΕΠΥ; Τα κυριότερα ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα της ΕΚΕΠΥ είναι: Σηµαντική εµπειρία σε τεχνολογίες αιχµής (νανοτεχνολογία, κεραµικοί υπεραγωγοί, κεραµικές µεµβράνες και φίλτρα, σύνθεση κεραµικών κόνεων µε sol gel, spray drying, τεχνολογία ψεκασµών µε πλάσµα, κλπ.). υνατότητα για ανάπτυξη και παραγωγή πρωτοπόρων προϊόντων υψηλής προστιθέµενης αξίας. Αποτελεσµατική συνεργασία µε βιοµηχανικούς και ακαδηµαϊκούς φορείς. Υπηρεσίες ποιοτικού ελέγχου, διαπιστευµένες από το ΕΣΥ Σύγχρονος εργαστηριακός εξοπλισµός υψηλού επιπέδου. Εξαιρετική εµπειρία σε υλοποίηση και συντονισµό ανταγωνιστικών ερευνητικών προγραµµάτων σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Αποτελεσµατικότητα και φερεγγυότητα. - Μπορείτε να αναφέρετε µερικές επιτυχίες της ΕΚΕΠΥ; Η εταιρεία έχει σήµερα µια πολύ καλή τεχνολογική βάση σε περιοχές όπως: Τεχνικά κεραµικά (υπεραγωγοί, στερεοί ηλεκτρολύτες, βιοϋλικά) Τεχνολογία ανάπτυξης κεραµικών φίλτρων & µεµβρανών Τεχνολογία επικαλύψεων 4
Κατεργασία κεραµικών µε λέιζερ Σύνθεση κόνεων-τεχνολογία Sol-Gel Μορφοποίηση κεραµικών Τεχνικές πυροσυσσωµάτωσης Πρόσφατα η εταιρεία απέκτησε Ελληνικό ίπλωµα Ευρεσιτεχνίας στο χώρο της παραγωγής υπεραγώγιµων κεραµικών κόνεων, ενώ εκκρεµεί σχετική αίτηση της για ευρωπαϊκή πατέντα. Η διµερής συνεργασία της µε πολυεθνική εταιρεία, οδήγησε σε ανάπτυξη ειδικών µεταλλικών φίλτρων. Έχουν υποβληθεί τρεις (3) αιτήσεις για καταχώριση της τεχνολογίας αυτής από το European Patents Office. Πολύ σύντοµα θα υποβληθούν άλλες δύο (2) αιτήσεις για κατοχύρωση αντίστοιχων τεχνολογιών της ΕΚΕΠΥ από τον Ο.Β.Ι. και το Ε.Ρ.Ο. - Ποιοι είναι οι αναπτυξιακοί στόχοι και οι προοπτικές της ΕΚΕΠΥ; Στις άµεσες προοπτικές της ΕΚΕΠΥ περιλαµβάνονται: Η ίδρυση θυγατρικής εταιρείας (spin off) για την αξιοποίηση της υπάρχουσας τεχνογνωσίας και την παραγωγή νέων προϊόντων υψηλής προστιθέµενης αξίας. Η δηµιουργία νέας ανεξάρτητης υπηρεσίας για µελέτες περιβάλλοντος και διαχείριση βιοµηχανικών αποβλήτων. 5