Ένωση Ελλήνων Ερευνητών: Ενιαίος χώρος για την Ανώτατη Εκπαίδευση και Έρευνα

Transcript

1 Ένωση Ελλήνων Ερευνητών: Ενιαίος χώρος για την Ανώτατη Εκπαίδευση και Έρευνα

2 Ενιαίος Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας Μέσω του Ενιαίου Χώρου, οι φορείς της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και της Έρευνας της χώρας μας (ΑΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα) θα αποτελέσουν ένα αλληλοσυμπληρούμενο, δυναμικό σύστημα, το οποίο θα αξιοποιήσει, θα συνδυάσει και θα μεγιστοποιήσει τα πλεονεκτήματα που έχουν οι δύο επιμέρους χώροι. Άλλωστε τα ΑΕΙ και τα Ερευνητικά Κέντρα (ΕΚ) αποτελούν αμφότερα χώρους δημιουργίας και προώθησης νέας γνώσης και θέτουν τα θεμέλια για νέους ποιοτικούς τύπους εργασίας και επιχειρηματικότητας που βασίζονται στη γνώση, την τεχνολογία και την καινοτομία. 16/12/ ο Επιστημονικό Συνέδριο ΟΣΕΠ-ΤΕΙ

3 Η διασύνδεση των ΕΚ και των ΑΕΙ θα πρέπει να υλοποιηθεί στη βάση της δικτυακής οργάνωσης που θα στηρίζεται στη διαφορετικότητα, την αυτοτέλεια και τη συμπληρωματικότητα των δύο χώρων ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ και θα ενθαρρύνει την αλληλεπίδραση και τη συνέργεια μεταξύ ΑΕΙ, ΕΚ και του κοινωνικού και παραγωγικού ιστού της χώρας.

4 H θεσμοθέτηση ρυθμίσεων στο πλαίσιο του Ενιαίου χώρου θα ενισχύσει τη βασική έρευνα, που είναι προϋπόθεση sine qua non για την εφαρμοσμένη έρευνα και την ανάπτυξη της καινοτομίας, και θα διευκολύνει τον σχεδιασμό εθνικής ερευνητικής στρατηγικής μέσα από την οργανική και συνδυασμένη αξιοποίηση του συνόλου του επιστημονικού ερευνητικού δυναμικού της χώρας. έχοντας ως αποτέλεσμα: την εξοικονόμηση και την ισορροπημένη κατανομή των κονδυλίων, τις συνέργειες ΑΕΙ και ΕΚ σε μεταπτυχιακά και ερευνητικά προγράμματα, τη μεγαλύτερη αξιοποίηση της υπάρχουσας τεχνογνωσίας και εξοπλισμού, την πληρέστερη αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού της χώρας, την απρόσκοπτη κινητικότητα Ερευνητών, Καθηγητών, μεταπτυχιακών φοιτητών, την επαρκέστερη κάλυψη των πιεστικότατων ελλείψεων προσωπικού τόσο στα ΑΕΙ όσο και στα ΕΚ, την ισχυρή ώθηση στην παραγωγική διαδικασία της χώρας.

5 Επιτεύγματα του Ελληνικού ερευνητικού ιστού Συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας το επιστημονικό/ ερευνητικό δυναμικό της. Ο ελληνισμός διαθέτει περίπου το 3% των επιστημόνων κορυφαίας εμβέλειας παγκοσμίως, ενώ ο πληθυσμός της Ελλάδας και των Ελλήνων διεθνώς αντιστοιχεί μόνο στο 0,15% και 0,20% του παγκόσμιου πληθυσμού. Το ελληνικό ερευνητικό σύστημα είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικό και βασίζεται κυρίως στις χρηματοδοτήσεις από τα Ευρωπαϊκά ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα.

6 Επιστημονική Αριστεία Οι Ελληνικές επιστ. δημοσιεύσεις εμφανίζονται στο 1% των most cited papers παγκοσμίως Πηγή: Nature, Ιανουάριος 2012

7 Πηγή: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, Rdstatistics_2015provisional_Greece Πηγές από τις οποίες χρηματοδοτούνται δαπάνες Ε&Α στο σύνολο της χώρας (σε εκατ. ) ,4 534,8 455,5 481,2 414,8 443,9 444,3 433,5 411,3 407,9 385,8 296,5 308,1 40,0 165,2 164,6 167,4 155,7 137,8 124,7 77,2 55,7 54,6 58,3 68,0 46,2 37,5 41,1 46,8 31,6 26,2 38,1 41,6 42,0 13,9 12,1 12,6 12,9 3, Επιχειρήσεις Κράτος: λοιπές πηγές ΕΕ Κράτος: Τακτικός Π/Υ Τομέας HES Άλλες πηγές εξωτερικού Κράτος: ΕΣΠΑ Τομέας PNP 169,5

8 Αριθμός συμμετοχών σε εγκεκριμένα έργα στον Ορίζοντα 2020 στην Ελλάδα και τις χώρες της ΕΕ UK DE ES IT FR NL BE SE AT EL DK PT FI IE PL CZ HU RO SL EE BG CY SK HR LU LT LV MT Πηγή: ecorda/ιούλιος 2016, επεξεργασία στοιχείων Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης

9 Κοινοτική χρηματοδότηση (εκατ. ) σε σγκεκριμένα έργα στον Ορίζοντα 2020 στην Ελλάδα και τις χώρες της ΕΕ DE UK FR ES NL IT BE SE AT DK EL FI IE PT PL CZ HU SL RO EE CY SK LU HR BG LV LT MT 526,5 450,9 416,4 328,4 303,4 274,7 267,0 142,3 94,8 89,0 84,8 61,7 54,0 49,0 42,9 40,2 26,8 21,1 18,5 17,4 12,9 731, , , , , , ,7 Πηγή: ecorda/ιούλιος 2016, επεξεργασία στοιχείων Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης

10 10 ελληνικοί φορείς με τη μεγαλύτερη κοινοτική χρηματοδότηση μέχρι σήμερα στον Ορίζοντα 2020 Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών "Δημόκριτος" Πανεπιστήμιο Πατρών Ερευνητικό Κέντρο Καινοτομίας στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας των Επικοινωνιών και της Γνώσης ΑΘΗΝΑ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Πηγή: Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης,

11 εκ. Ευρώ Δαπάνες Ε&Α και Ένταση Ε&Α (Δαπάνες Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ) ,8 1,20% , , , ,7 0,96% 1,00% ,81% 0,84% 0,80% ,67% 0,70% 0,60% % ΑΕΠ 600 0,40% 400 0,20% ,00% Δαπάνες Ε&Α Ένταση Ε&Α (Δαπάνες Ε&Α % ΑΕΠ)

12 Ενιαίος Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας Υπάρχον θεσμικό πλαίσιο Ν. 4009/2011 «Δομή, λειτουργία, διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών και διεθνοποίηση των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων» Με το Ν. 4009/2011, θεσμοθετούνται οι πρώτες ρυθμίσεις για τη διαμόρφωση του Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας, κυρίως μέσω της θεσμοθέτησης της συνεργασίας ΑΕΙ και ΕΚ στο επίπεδο του 2 ου και 3 ου Κύκλου Σπουδών. Οι νόμοι 4310/2014 και 4386/2016 για την Έρευνα δεν εμβαθύνουν στις συνέργειες ΑΕΙ και ΕΚ και επιτείνουν τη διακριτή μεταχείριση των Ερευνητών και των ΕΚ, σε σχέση με τους Καθηγητές και τα ΑΕΙ.

13 Ενιαίος Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας Προτάσεις Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών Η ΕΕΕ θεωρεί ότι για την έναρξη δημιουργίας Ενιαίου Χώρου ΑΕ&Ε θα πρέπει άμεσα να θεσμοθετηθούν: 1. Διεύρυνση του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ) με την ενσωμάτωση σε αυτό του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΣΕΚ). Μετονομασία του πρώτου σε «Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας, Έρευνας και Καινοτομίας» (ΕΣΥΠΕΚ), το οποίο θα συνεχίσει να λειτουργεί ως ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της Πολιτείας, σε άμεση συνεργασία με τα συμβούλια τριτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον, θα πρέπει να προβλεφθεί μηχανισμός εκλογής των επιστημόνων, μελών του ΕΣΕΚ από την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα.

14 Ενιαίος Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας Προτάσεις Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών Η ΕΕΕ θεωρεί ότι για την έναρξη δημιουργίας Ενιαίου Χώρου ΑΕ&Ε θα πρέπει άμεσα να θεσμοθετηθούν: 2. Διεύρυνση της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ), ώστε να αποτελέσει κοινή αρμόδια αρχή για την αξιολόγηση των ΑΕΙ και των ΕΚ/Ι. Μετονομασία της πρώτης σε «Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση και την Έρευνα» (ΑΔΙΠΑΕ), για τη συγκριτική-συνολική μελέτη των στοιχείων της ερευνητικής δραστηριότητας, ενώ το Συμβούλιο της Αρχής θα πρέπει να διευρυνθεί με τη συμμετοχή περισσότερων Ερευνητών.

15 Ενιαίος Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας Προτάσεις Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών Η ΕΕΕ θεωρεί ότι για την έναρξη δημιουργίας Ενιαίου Χώρου ΑΕ&Ε θα πρέπει άμεσα να θεσμοθετηθούν: 3. Εξειδίκευση και διασφάλιση της οριζόντιας δικτύωσης των μεγάλων δημοσίων Ερευνητικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ και ΕΚ), τα οποία έχουν την έδρα τους σε ορισμένες μόνο Περιφέρειες της χώρας (όπως Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας και Κρήτης) με ερευνητικούς φορείς των λοιπών Περιφερειών. Ειδικότερα σε μια εποχή κρίσης και αναγκαστικών περικοπών, έμφαση πρέπει να δοθεί στη διασύνδεση των υπαρχόντων φορέων έρευνας μέσω δικτυώσεων και στην πλήρη αξιοποίηση και ενίσχυση του υπάρχοντος ερευνητικού δυναμικού, εξοπλισμού και τεχνογνωσίας.

16 Ενιαίος Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας Προτάσεις Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών Η ΕΕΕ θεωρεί ότι για την έναρξη δημιουργίας Ενιαίου Χώρου ΑΕ&Ε θα πρέπει άμεσα να θεσμοθετηθούν: 4. Τροπολογία του Άρθρου 42 του Ν. 4009/2011 που θα επιτρέπει τη σύναψη Πρωτοκόλλων Συνεργασίας μεταξύ Σχολής και Ερευνητικού Κέντρου ή Ινστιτούτου και Τμήματος ή Ερευνητικού Κέντρου ή Ινστιτούτου. 5. Επέκταση της ισχύος του συστήματος ΑΠΕΛΛΑ και στα ΕΚ και τις κρίσεις ένταξης/εξέλιξης των Ερευνητών σε βαθμίδα. 6. Μέτρα ενίσχυση της κινητικότητας μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ, ερευνητών και Καθηγητών ΑΕΙ στο πλαίσιο ερευνητικών και εκπαιδευτικών αδειών, αποσπάσεων, μετακλήσεων κ.τ.λ.

17 Ενιαίος Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας Προτάσεις Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών Η ΕΕΕ θεωρεί ότι για την έναρξη δημιουργίας Ενιαίου Χώρου ΑΕ&Ε θα πρέπει άμεσα να θεσμοθετηθούν: 7. Σύγχρονες ρυθμίσεις για τα πνευματικά δικαιώματα, τις spin-off και startup εταιρείες, ώστε να διασφαλίζεται η μέγιστη μεταφορά τεχνογνωσίας από τα ΑΕΙ-ΕΚ προς τον παραγωγικό ιστό της χώρας και ενίσχυση των καινοτόμων πρωτοβουλιών των Ερευνητών και Καθηγητών. 8. Θεσμοθέτηση ενός αριθμού υποτροφιών για υποψήφιους διδάκτορες και μεταδιδάκτορες, με χρηματοδότηση μέσω του τακτικού προϋπολογισμού, σε κάθε Ερευνητικό Κέντρο. 9. Θεσμοθέτηση ρυθμίσεων για τη συνδιοργάνωση μεταπτυχιακών προγραμμάτων 2ου και 3ου κύκλου σπουδών μεταξύ των δημόσιων ΕΚ και των ΑΕΙ της ημεδαπής και της αλλοδαπής.

18 Θεσμοθέτηση ρυθμίσεων οι οποίες θα ενισχύσουν τη συνέργεια των ΑΕΙ με τα ΕΚ στη μεταπτυχιακή εκπαίδευση. με στόχο την ισοτιμία, ώσμωση και συνέργεια σε ισότιμη βάση Τα Ερευνητικά Κέντρα έχουν τη δυνατότητα για διεθνώς ανταγωνιστική εκπαίδευση του νέου ερευνητικού δυναμικού της χώρας και συγκεκριμένα τη: δυνατότητα παροχής μεταπτυχιακής εκπαίδευσης σε ταχέως αναπτυσσόμενους τομείς αιχμής τόσο της βασικής όσο και της εφαρμοσμένης έρευνας, υψηλή ποιότητα εξειδικευμένου προσωπικού, μεγάλες και σύγχρονες υποδομές. Επιπλέον η ενίσχυση του ρόλου των ΕΚ στη μεταπτυχιακή εκπαίδευση θα προσφέρει στη: διατήρηση και αναβάθμιση της ποιότητας της έρευνας (μακροπρόθεσμη και σε βάθος διερεύνηση, ενθουσιασμό και δημιουργικότητα νέων επιστημόνων κ.λπ.), αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας (π.χ. δημιουργία νέων επιχειρήσεων από νέους επιστήμονες-επιχειρηματίες), ενίσχυση συνεργειών μεταξύ ΕΚ και ΑΕΙ.

19 Πρόταση Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας Η ΕΕΕ πιστεύει ότι ένας από τους στόχους του ΕΛΙΔΕΚ θα πρέπει να είναι η αξιοποίησή του ως εργαλείου για την ανάπτυξη της στρατηγικής επιλογής του Ενιαίου Χώρου ΑΕΙ-ΕΚ. Αυτό θα επιτευχθεί εάν ενισχύσει την προώθηση συνεργειών μεταξύ των Ερευνητικών Ιδρυμάτων, χρηματοδοτώντας ερευνητικά έργα που αποτελούν συνέργειες ανάμεσα στα ΕΚ, μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ αλλά και μεγάλες κοινοπραξίες μεταξύ των προαναφερθέντων και με τον ιδιωτικό τομέα.