Π.3.1.4 Οινθιεξωκέλα παξαδείγκαηα εθπαηδεπηηθώλ ζελαξίωλ αλά γλωζηηθό αληηθείκελν κε εθαξκνγή ηωλ αξρώλ ζρεδίαζεο Κείμενα Νεοελληνικήρ Λογοηεσνίαρ Β Γημοηικού Θεμαηική ενόηηηα: Σο αναηπεπηικό παπαμύθι ΑΝΣΙΓΟΝΗ ΣΑΡΜΠΟΠΟΤΛΟΤ ΚΔΝΣΡΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΑ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΑΗΓΔΗΑ, ΓΗΑ ΒΗΟΤ ΜΑΘΖΖ ΚΑΗ ΘΡΖΚΔΤΜΑΣΧΝ Θεζζαλονίκη 2011
ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ ΔΡΓΟΤ ΠΡΑΞΖ: «Γεκηνπξγία πξωηόηππεο κεζνδνινγίαο εθπαηδεπηηθώλ ζελαξίωλ βαζηζκέλωλ ζε ΤΠΔ θαη δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθώλ ζελαξίωλ γηα ηα καζήκαηα ηεο Διιεληθήο Γιώζζαο ζηελ Α/βάζκηα θαη Β/βάζκηα εθπαίδεπζε» MIS 296579 (θσδ. 5.175), - ΟΡΗΕΟΝΣΗΑ ΠΡΑΞΖ, ζηνπο άμνλεο πξνηεξαηφηεηαο 1-2-3 ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο «Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε», ε νπνία ζπγρξεκαηνδνηείηαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε (Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν) θαη εζληθνχο πφξνπο. ΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΟ ΤΠΔΤΘΤΝΟ: Η. Ν. ΚΑΕΑΕΖ ΑΝΑΠΛΖΡΧΣΖ ΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΟ ΤΠΔΤΘΤΝΟ: ΒΑΗΛΖ ΒΑΗΛΔΗΑΓΖ ΠΑΡΑΓΟΣΔΟ: Π.3.1.4 Οινθιεξωκέλα παξαδείγκαηα εθπαηδεπηηθώλ ζελαξίωλ αλά γλωζηηθό αληηθείκελν κε εθαξκνγή ηωλ αξρώλ ζρεδίαζεο ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΠΑΡΑΓΟΣΔΟΤ: ΓΖΜΖΣΡΖ ΚΟΤΣΟΓΗΑΝΝΖ Τπεχζπλνο ππν-νκάδαο εξγαζίαο ινγνηερλίαο: Βαζίιεο Βαζηιεηάδεο ΦΟΡΔΑ ΤΛΟΠΟΗΖΖ: http://www.greeklanguage.gr Καξακανχλα 1 Πιαηεία θξα Σ.Κ. 55 132 Καιακαξηά, Θεζζαινλίθε Σει.: 2310 459101, Φαμ: 2310 459107, e-mail: centre@komvos.edu.gr ειίδα 2 απφ 25
Πεπιεσόμενα Ταυτότητα Σεναρίου... 4 Ειςαγωγή... 4 Σκοποθεςία... 6 Δεξιότητεσ... 7 Aξιοποίηςη των ΤΠΕ... 8 Κείμενα... 8 Μεθόδευςη τησ διδαςκαλίασ... 10 Αναλυτική περιγραφή των φάςεων υλοποίηςησ του ςεναρίου... 12 Α φάςη: Πριν από την ανάγνωςη... 12 Β Φάςη: Ανάγνωςη... 13 Γ Φάςη: Μετά την ανάγνωςη... 21 Αξιολόγηςη... 22 Φφλλα Εργαςίασ... 23 Άλλεσ εκδοχζσ - Κριτική... 23 Βιβλιογραφία για τον εκπαιδευτικό... 24 ειίδα 3 απφ 25
Ταυτότητα Σεναρίου Tίηλορ: «Αλαηξεπηηθφ παξακχζη» Σάξη: Β Γημιοςπγόρ: Σζαξκπνπνχινπ Αληηγφλε Γνωζηικό ανηικείμενο: Νενειιεληθή ινγνηερλία ςμβαηόηηηα με ηο νέο Π: Δληάζζεηαη ζηελ επξχηεξε δηδαθηηθή ελφηεηα κε ζέκα ην «Παξακχζη» πνπ πξνβιέπεηαη γηα ηε Β Γεκνηηθνχ. Δίδορ διδακηικήρ ππακηικήρ: project, νκαδνζπλεξγαηηθή δηδαζθαιία ζε ζπλδπαζκφ κε κεησπηθή κε ηελ πξψηε λα θαηαιακβάλεη, ζηαδηαθά, φιν θαη πεξηζζφηεξν δηδαθηηθφ ρξφλν. Πποηεινόμενη διάπκεια: 15 δηδαθηηθέο ψξεο Γοκιμάζηηκε ζηο ζσολείο ή όσι: Πξφθεηηαη γηα παξαδεηγκαηηθφ ζελάξην πνπ πξννξίδεηαη γηα πηινηηθή εθαξκνγή θαη αμηνιφγεζε ζηε δηδαθηηθή πξάμε ζην πιαίζην ηνπ Φεθηαθνχ ρνιείνπ. Μποπεί να εθαπμοζηεί ζηην ηςπική ή/και ζηην άηςπη εκπαίδεςζη: Σν ζπγθεθξηκέλν ζελάξην ζρεδηάζηεθε κε γλψκνλα ηελ ηππηθή εθπαίδεπζε. Δπηκέξνπο ζεκεία ηνπ ζα κπνξνχζαλ λα αμηνπνηεζνχλ ζηελ θαηεχζπλζε ηεο εκηηππηθήο ή θαη ηεο άηππεο εθπαίδεπζεο (π.ρ. ζηηο ψξεο ηεο επέιηθηεο δψλεο). Ειςαγωγή Ο φξνο αλαηξεπηηθά παξακύζηα ζηε ζχγρξνλε βηβιηνγξαθία ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη ην είδνο ησλ λεσηεξηθψλ παξακπζηψλ πνπ απνδνκνχλ ηα ηδενινγηθά ειίδα 4 απφ 25
ζηεξεφηππα ή παξσδνχλ πξσηφηππα θιαζηθά έξγα, αληηζηξέθνληαο ηνπο ξφινπο ησλ πξσηαγσληζηψλ. Σν είδνο εκθαλίδεηαη θαηά ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ηνπ 20νχ αηψλα θαη αληαλαθιά ηελ ηάζε πνπ επηθξαηεί ηελ πεξίνδν απηή ζηνλ ρψξν ηεο παηδηθήο ινγνηερλίαο, ηεο ζπγγξαθήο θεηκέλσλ ηα νπνία λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο ζπλζήθεο θαη ηηο αλάγθεο ηεο ζχγρξνλεο πξαγκαηηθφηεηαο, εθθξάδνληαο νηθνινγηθέο, αληηαπηαξρηθέο, αληηξαηζηζηηθέο θαη αληηζεμηζηηθέο αληηιήςεηο. Χο απνηέιεζκα ηεο ηάζεο απηήο, πνιιά απφ ηα θιαζηθά παηδηθά θείκελα θαη παξακχζηα κεηαγξάθεθαλ κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα αλαηξέπνπλ θπξίαξρα ηδενινγηθά θαη θνηλσληθά ζηεξεφηππα, αιιά θαη λα πξνβάιινπλ λέα κελχκαηα ζηα παηδηά ηεο ζχγρξνλεο θνηλσλίαο ζρεηηθά κε δεηήκαηα έκθπιεο, εζληθήο ή άιινπ είδνπο ηαπηφηεηαο. Οη ζπγγξαθείο ησλ λεσηεξηθψλ απηψλ παηδηθψλ έξγσλ δηαηππψλνπλ κηα άιιε άπνςε ηεο αιήζεηαο, θαηά ηελ νπνία ην «θαληαζηαθφ» ζηνηρείν ιεηηνπξγεί ιπηξσηηθά πξνβάιινληαο αληηιήςεηο θαη κνληέια δσήο πνπ απειεπζεξψλνπλ ην δεκηνπξγηθφ δπλακηθφ ηνπ αλζξψπνπ. Χζηφζν, ζα πξέπεη λα ππνγξακκηζηεί φηη ζθνπφο ηνπ παξφληνο ζελαξίνπ δελ είλαη ε θαηαμίσζε ησλ «πνιηηηθψο νξζψλ» θεηκέλσλ, φπσο έρεη επηθξαηήζεη λα αλαθέξνληαη ηα αλαηξεπηηθά παξακχζηα ζπρλά, θαζψο πνιιά απφ απηά γξάθνληαη κε ζπγθεθξηκέλε πνιηηηθή πξφζεζε θαη δελ απνθεχγνπλ έλα είδνο δηδαθηηζκνχ, εμίζνπ αζθπθηηθνχ κε ηνλ αληίζηνηρν ησλ πην παξαδνζηαθψλ παξακπζηψλ. Αληίζεηα, ην είδνο επηιέγεηαη κε θπξίαξρν ζθνπφ λα πξνβιεζεί ζηελ ηάμε κηα ελαιιαθηηθή εηθφλα ηνπ θφζκνπ, ε νπνία ζα ηξνθνδνηήζεη ηελ ηάζε ακθηζβήηεζεο πνπ ραξαθηεξίδεη ηα παηδηά γεληθά, θαη, ηαπηφρξνλα, ζα δψζεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο καζεηέο θαη ηηο καζήηξηεο λα γίλνπλ ζπκπαίθηεο ζηελ παξαγσγή ηνπ λνήκαηνο, θαηαλνψληαο φηη ηα θείκελα δελ είλαη ηεξά θαη ακεηάβιεηα, αιιά κπνξνχλ λα αιιάδνπλ αλάινγα κε ηελ επνρή θαη ηηο αλάγθεο ηεο. Δπνκέλσο, ζθνπφο ηεο αλάγλσζεο ησλ αλαηξεπηηθψλ παξακπζηψλ ζηελ ηάμε δελ είλαη λα παξνπιηζηνχλ σο παξσρεκέλα ηα θιαζηθά παξακχζηα, αιιά λα κπήζεη ειίδα 5 απφ 25
ηα παηδηά ζηε δηαδηθαζία αλαηξνπήο ηνπ θεηκέλνπ θαη ησλ ηδεψλ ηνπ κεηαγξάθνληαο ηα ζεκαηνινγηθά θαη ραξαθηεξνινγηθά ζηεξεφηππα ησλ θιαζηθψλ παξακπζηψλ. Σέινο, ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη ζηελ θαηεγνξία ησλ αλαηξεπηηθψλ παξακπζηψλ ζα κπνξνχζαλ λα ζπκπεξηιεθζνχλ θαη νη γλσζηέο «παξακπζνζαιάηεο», βηβιία, δειαδή, πνπ πεξηπιέθνπλ ζε λέα πινθή γλσζηνχο ήξσεο «θιαζηθψλ» έξγσλ, ή βηβιία ε αλάγλσζε ησλ νπνίσλ απαηηεί κηα πην ελεξγεηηθή ζπκκεηνρή ηνπ αλαγλψζηε ζηελ εμέιημε ηεο πινθήο, επηιέγνληαο ην ηέινο ηεο απφ έλαλ αλνηρηφ θαηάινγν πηζαλψλ εθβάζεσλ. Σκοποθεςία Με ηε δηδαζθαιία ηνπ ζελαξίνπ επηδηψθνπκε νη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο: Να θαηαλνήζνπλ φηη ηα βαζηθά ζηνηρεία ηνπ παξακπζηνχ είλαη ε πινθή, ηα πξφζσπα, νη ιεηηνπξγίεο θαη ην καγηθφ ή θαληαζηαθφ ζηνηρείν. Να αληηιακβάλνληαη φηη κηα ηζηνξία πξνθνξηθή, γξαπηή ή εηθνληθή είλαη έλα ζχλνιν κε αιιεινπρία γεγνλφησλ. Να θαηαλνήζνπλ φηη ηα αλαηξεπηηθά παξακχζηα απνθηνχλ ζεκαζία θαηά θαλφλα κέζα απφ ηηο δηαθεηκεληθέο ζρέζεηο πνπ αλαπηχζζνπλ κε άιια θιαζηθά θείκελα θαη παξακχζηα. Να θαηαλνήζνπλ φηη, ελψ ηα θιαζηθά παξακχζηα απνηεινχζαλ (ηνπιάρηζηνλ ζηελ αξρηθή ηνπο ζχλζεζε) πξνθνξηθφ είδνο, ηα αλαηξεπηηθά παξακχζηα απνηεινχλ γξαπηφ είδνο πνπ αλήθεη ζηε ζχγρξνλε επνρή κε ζθνπφ ηελ ππέξβαζε ηεο παξαδνζηαθήο εζηθήο ζχγθξνπζεο θαινχ θαθνχ, ε νπνία ραξαθηεξίδεη ηα θιαζηθά ιατθά παξακχζηα, αλαλεψλνληαο ηαπηφρξνλα ζεκαηνινγηθά ην θεηκεληθφ πεξηβάιινλ ηνπ αλαγλψζηε. ειίδα 6 απφ 25
Να θαηαλνήζνπλ φηη ηα αλαηξεπηηθά παξακχζηα εθθξάδνπλ ζπρλά ηε ρηνπκνξηζηηθή ηάζε θαη ην γισζζηθφ παηρλίδηζκα ησλ ζπγγξαθέσλ. Δεξιότητεσ Με ηελ νινθιήξσζε ηεο δηδαζθαιίαο ηνπ ζελαξίνπ επηδηψθνπκε νη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο λα είλαη ζε ζέζε: Να δηαθξίλνπλ έλα παξακχζη απφ άιια είδε αθήγεζεο. Να κπνξνχλ λα αθεγεζνχλ κηα ηζηνξία κφλν απφ κηα εηθφλα ή κηα ζεηξά εηθφλσλ. Να αλαπαξηζηνχλ έλα πξνθνξηθφ ή γξαπηφ θείκελν ζε εηθφλεο. Να αλαδηεγνχληαη κηα ηζηνξία ή έλα παξακχζη παίξλνληαο ηνλ ξφιν ελφο πξνζψπνπ ηεο ηζηνξίαο. Να κπνξνχλ λα βξνχλε ηα βαζηθά πξφζσπα ηνπ παξακπζηνχ. Να ζπλδένπλ ηα αλαηξεπηηθά παξακχζηα κε θιαζηθά παξακχζηα ηα νπνία κεηαγξάθνπλ. Να πεξηγξάθνπλ ηελ ππεξβνιή πνπ ππάξρεη ζηε ζθηαγξάθεζε ησλ εξψσλ ζηα θιαζηθά παξακχζηα, ηνλ θάζεην δηαρσξηζκφ θαιψλ θαη θαθψλ ραξαθηήξσλ αιιά θαη ηελ παξνπζίαζε δψσλ κε αλζξψπηλα ραξαθηεξηζηηθά. Να εληνπίδνπλ ηηο αιιαγέο ζηνπο ραξαθηήξεο θαη ηηο πξάμεηο-ιεηηνπξγίεο ηνπο πνπ ππάξρνπλ ζηα αλαηξεπηηθά παξακχζηα ζε ζρέζε κε ηα θιαζηθά παξακχζηα. ειίδα 7 απφ 25
Να εληνπίδνπλ ηηο αιιαγέο ζηα ζηεξεφηππα θαη ηηο ζπκβάζεηο ησλ παξακπζηψλ. Να εληνπίδνπλ ηα ρηνπκνξηζηηθά ζηνηρεία φπσο απηά πξνθχπηνπλ κέζα απφ ηελ αζπκβαηφηεηα ησλ θαηαζηάζεσλ θαη ησλ γεγνλφησλ, ηελ ηδηφηππε ρξήζε ησλ ιεθηηθψλ ζηνηρείσλ, ηελ εηθνλνγξάθεζε θαη ηηο ηερληθέο αζπλαξηεζίαο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ζπρλά νη ζπγγξαθείο. Aξιοποίηςη των ΤΠΕ Ζ αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ ζην παηδαγσγηθφ πιαίζην πνπ νξίδεηαη απφ ηελ πξνηεηλφκελε κεζφδεπζε ηνπ δηδαθηηθνχ ζελαξίνπ παξαθάησ, ζηνρεχεη νη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο: Να εμνηθεησζνχλ κε ηε ρξήζε ηνπ ινγηζκηθψλ θιεηζηνχ θαη, θπξίσο, αλνηρηνχ ηχπνπ (ινγηζκηθφ επεμεξγαζίαο θεηκέλνπ, ινγηζκηθά ηνπ Παηδαγσγηθνχ Ηλζηηηνχηνπ γηα ηε Γιψζζα, ινγηζκηθά ζρεδηαζκνχ θφκηθο θαη δσγξαθηθήο, Λνγηζκηθά ζρεδηαζκνχ θφκηθο (φπσο π.ρ. Pixton for schools, βι. http://www.pixton.com/schools/overview, Cartoon story maker, βι. http://www.education.vic.gov.au/languagesonline/games/cartoon/, ην νπνίν δηαηίζεηαη δσξεάλ ζην δηαδίθηπν) πξνθεηκέλνπ λα εθθξάζνπλ ηηο ηδέεο πνπ ζρεκαηίδνπλ απφ ηελ αλάγλσζε ησλ ινγνηερληθψλ βηβιίσλ. Να έξζνπλ ζε επαθή κε πεξηζζφηεξα ινγνηερληθά έξγα, δηαβάδνληαο ή αθνχγνληαο θείκελα απφ επηιεγκέλεο ηζηνζειίδεο (π.ρ. Μηθξόο αλαγλώζηεο ηνπ ΔΚΔΒΗ, ή www.bookbook.gr/, θ.ά.). Κείμενα 1) Απφ ην Αλζνιφγην Λνγνηερληθψλ θεηκέλσλ Ρφαιλη Νηαι, Η ηξεράια (Γ -Γ Γεκνηηθνχ) ειίδα 8 απφ 25
Δπγέληνο Σξηβηδάο, Η Γόλα Τεξεδόλα (Γ -Γ Γεκνηηθνχ) 2) Οιφθιεξα θείκελα Υαξά Γηαλλαθνπνχινπ, Αξγπξψ Πηπίλε & Κψζηαο Υαξαιάο, Μηα αγάπε επηά ρξώκαηα θαη έλαο ιύθνο. Αζήλα: Μεηαίρκην, 2007. Elisabeth Duval, Ο ιύθνο πάεη ζρνιείν. Μηθξ. Ράληα Εσίδε. Αζήλα: Παπαδφπνπινο, 2009. Γήκεηξα Μήηηα, Ο ρνξηνθάγνο ιύθνο. Αζήλα: Διιεληθά Γξάκκαηα, 2000. ηέιια Μηραειίδνπ, Πεξπαηώ εηο ην δάζνο. Θεζζαινλίθε: Δπφκελνο ηαζκφο, 2004. Μπέθε Μπινπκ, Ο Λαγόο θαη ε ρειώλα. Μηθ Κψζηαο Παπαδφπνπινο. Αζήλα: Σαμηδεπηήο, 2005. Ρφαιλη Νηαι, Ζ αιεπνχ θσηνγξάθνο, ζην Παξακύζηα ζαλ πιαηύ ρακόγειν. Μηθξ. Αλαζηαζία Κακβχζε. Αζήλα: Μεηαίρκην, 2011. Μπηέ Παζθάι, Έλαο θαιιηεξγεκέλνο ιύθνο. Μηθξ. Μπέθε Μπινπκ. Αζήλα: Εεβξφδεηινο, 1998. Geoffroy Pennart, Ο θαιόθαξδνο ιύθνο. Μηθξ. Γηάλλεο Παπαδφπνπινο. Αζήλα: Παπαδφπνπινο, 1998 GeoffroyPennart, Τν γεύκα ηωλ ιύθωλ. Μηθξ. Γηάλλεο Παπαδφπνπινο. Αζήλα: Παπαδφπνπινο, 1998. Geoffroy Pennart, Η Σηξνγγπινζθνπθίηζα. Μηθξ. Μάξα Μνίξα. Αζήλα: Παπαδφπνπινο, 2004. Ληδ Πίηζνλ, Τα ηξία απαίζηα γνπξνπλάθηα. Μηθξ. Ράληα Εσίδε. Αζήλα: Παπαδφπνπινο, 2010. ειίδα 9 απφ 25
Δπγέληνο Σξηβηδάο, Η Γόλα Τεξεδόλα θαη ην κπζηηθό ηεο γακήιηαο ηνύξηαο. Αζήλα: Καιέληεο, 2001. Δπγέληνο Σξηβηδάο, Ο Ιγλάηηνο θαη ε γάηα. Αζήλα: Καιέληεο, 2001. Δπγέληνο Σξηβηδάο, Οη ρειώλεο ηνπ Βαξώλνπ. Αζήλα: Καιέληε, 2002. Δπγέληνο Σξηβηδάο, Τα ηξία κηθξά ιπθάθηα. Αζήλα: Διιεληθά γξάκκαηα, 2003. Γηάληο Υάηληο, Η πξηγθίπηζζα θαη ε θνινθύζα. Μηθξ. Υαξά ηξψλε. Αζήλα: Κάζησξ, 1999. 3) Σαηλίεο Woodwinked, Cory Edwards, Todd Edwards, (2005) Ο απίζαλνο θύξηνο Φνμ, Οπέο Άληεξζνλ, (2009) 4) Δθπαηδεπηηθφ πιηθφ Σν ινγηζκηθφ γηα ηε Γιψζζα Α -Β Υξήζηκεο ηζηνζειίδεο: http://www.mikrosanagnostis.gr/library/pageflip24/default.html http://paramithi-paramithi.blogspot.com/2010/07/blog-post.html http://www.biblionet.gr/main.asp?page=showauthor&personsid=2377 Μεθόδευςη τησ διδαςκαλίασ Ζ κεζφδεπζε ηεο δηδαζθαιίαο ζηεξίδεηαη ζηελ νκαδηθή εξγαζία θαη ηε κέζνδνproject. Αλαπηχζζεηαη ζε ηξεηο θάζεηο μεθηλψληαο απφ ηε θάζε πξηλ απφ ηελ αλάγλσζε νιφθιεξσλ βηβιίσλ, θαηά ηελ νπνία δίλνληαη εξεζίζκαηα ζηα παηδηά θαη ειίδα 10 απφ 25
θαιιηεξγείηαη ζηελ ηάμε κηα αηκφζθαηξα αλαηξνπήο, έλα παηρλίδη αλάκεημεο γλσζηψλ ηζηνξηψλ θαη εξψσλ. Ο εθπαηδεπηηθφο ζα πξέπεη λα ιάβεη ππφςε φηη, φπσο πξνθχπηεη απφ ζρεηηθέο έξεπλεο, πνιιά παηδηά ζπρλά αληηζηέθνληαη ζηηο αιιαγέο θαη, ηδηαίηεξα εάλ έρνπλ κεγαιψζεη κε ηα παιηά παξακχζηα, δελ ζέινπλ λα ηνπο ηα αιιάμνπλ. Δπνκέλσο, εάλ νη θνηλσληθέο πξνζδνθίεο ηνπο έρνπλ θαζνξηζηεί ήδε απφ κηα ζπληεξεηηθή δηαδηθαζία θνηλσληθνπνίεζεο, βξίζθνπλ ηηο αιιαγέο ζηα παξακχζηα θσκηθέο, αιιά ζπρλά άδηθεο θαη αλεζπρεηηθέο, αθφκε θη αλ ηα παξακχζηα ζθνπεχνπλ λα είλαη πξνο φθειφο ηνπο θαη επηδηψθνπλ ηε δηθή ηνπο ρεηξαθέηεζε. ηε ζπλέρεηα ηα παηδηά ρσξηζκέλα ζε νκάδεο αλαιακβάλνπλ λα δηαβάζνπλ νιφθιεξα βηβιία κε ήξσεο θαη ζέκαηα πνπ επηιέγνπλ ηα ίδηα, λα εμεηάζνπλ αλαηξνπέο γλσζηψλ κχζσλ, ελψ παίδνπλ ηα ίδηα κε ηε κεηαγξαθή ησλ βηβιίσλ ηνπο, θπξίσο κε κέζα εηθαζηηθά θαη ζεαηξηθά. Οη δξαζηεξηφηεηεο ζθνπφ έρνπλ λα θαιιηεξγεζεί, ζηελ ηειηθή θάζε, ε επηζπκία ησλ παηδηψλ λα γξάςνπλ ή λα ζθελνζεηήζνπλ ηα ίδηα κηα αλαηξεπηηθή ηζηνξία, βαζηζκέλε ζε γλσζηνχο ήξσεο θαη θιαζηθά παξακχζηα. Δπίζεο, ιακβάλνληαο ππφςε φηη ην παξφλ ζελάξην πξνηείλεηαη γηα ηηο αξρέο ηεο Β Γεκνηηθνχ πνπ ηα παηδηά κφιηο έρνπλ θαηαθηήζεη ηνλ κεραληζκφ αλάγλσζεο θαη γξαθήο, νη παξνπζηάζεηο ηνπο θαη ηα κηθξά θείκελα πνπ ζπλζέηνπλ ζθνπφ έρνπλ, θπξίσο, λα πξνζθέξνπλ ζηα παηδηά ηε δπλαηφηεηα λα παίμνπλ κε απηφ πνπ είλαη αγαπεκέλν θαη γλσζηφ θαη λα δηαζθεδάζνπλ κε ηηο «παξακπζνζαιάηεο» ηνπο, παξά λα είλαη ζε ζέζε λα αηηηνινγήζνπλ επαξθψο ηηο επηινγέο ηνπο. Δπνκέλσο, ηα παξακχζηα πνπ ζα γξάςνπλ δελ θξίλνληαη πξνθαλψο κε θξηηήξηα ελειίθσλ, αιιά κε βάζε ην θαηά πφζν είλαη ζχκθσλα κε απηά πνπ ηνπο δεηήζεθαλ. Αμηνινγείηαη ε πξνζπκία λα απαληνχλ ζηηο εξσηήζεηο, ε ζπλεηζθνξά ηνπο ζηελ νκαδηθή εξγαζία, ε ζπκκεηνρή ηνπο γεληθά. Σα θείκελα πνπ παξάγνληαη κπνξνχλ λα παξνπζηαζηνχλ κε φπνην ηξφπν λνκίδνπλ (δξακαηνπνηεκέλα, εηθνλνγξαθεκέλα, θ.ιπ.) θαηά ηελ νινθιήξσζε ηνπ ειίδα 11 απφ 25
project ζε γεηηνληθέο ηάμεηο ή ζηνπο γνλείο ησλ παηδηψλ ε κηα κέξα θαηά ηελ νπνία δηνξγαλψλεηαη δηαγσληζκφο αλαηξεπηηθψλ παξακπζηψλ, δξαζηεξηφηεηεο πνπ παξνπζηάδνληαη πην εθηελψο παξαθάησ, ζηε θάζε κεηά ηελ αλάγλσζε θαη ηελ παξνπζίαζε ησλ βηβιίσλ ζηελ ηάμε. Αναλυτική περιγραφή των φάςεων υλοποίηςησ του ςεναρίου Α φάςη: Πριν από την ανάγνωςη (3-4 ψξεο) Μηα εηζαγσγηθή άζθεζε πξνθεηκέλνπ λα εκπιαθνχλ ηα παηδηά πην ελεξγά ζην κπέξδεκα ησλ ηζηνξηψλ είλαη ε θπθιηθή αθήγεζε, δειαδή ηα παηδηά, θαζηζκέλα ζε θχθιν μεθηλνχλ κηα ηζηνξία θαη ν έλαο κεηά ηνλ άιιν παίξλεη ηε ζθπηάιε ηεο αθήγεζεο θαη ζπλερίδεη ηελ ηζηνξία. ηελ πεξίπησζή καο κπνξνχκε λα νξίζνπκε φηη πξέπεη ην θάζε παηδί λα εηζαγάγεη θαη έλαλ γλσζηφ ήξσα απφ ηα θιαζηθά παξακχζηα πνπ ζα θάλεη θάηη ζε ζρέζε κε ηνπο ήξσεο πνπ έρνπλ ήδε αλαθεξζεί. ηε ζπλέρεηα, ν εθπαηδεπηηθφο ζην δηαδξαζηηθφ πίλαθα (ή κε πξνβνιηθφ ζχζηεκα) ρξεζηκνπνηεί ην ινγηζκηθφ ηνπ Π.Η. γηα ηε Γιψζζα Α - Β Γεκνηηθνχ θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο «Σν παξακχζη: Θπκήζνπ θαη μαλαθηηάμε ηελ ηζηνξία», κε ζθνπφ ηα παηδηά λα αληηιεθζνχλ φηη κηα αθήγεζε απνηειείηαη απφ κηα αιιεινπρία εηθφλσλ θαη γεγνλφησλ. ηελ ηζηνξία ηνπ ινγηζκηθνχ ήδε ππάξρεη κηα δηαθνξά απφ ην θιαζηθφ παξακχζη ησλ αδειθψλ Grimm, o ιχθνο δελ ηξψεη ηε γηαγηά, αιιά ηελ θιεηδψλεη ζην κπανχιν θαη ηίζεηαη ην εξψηεκα πνηνλ ζθνπφ είλαη πηζαλφ λα εμππεξεηεί ε αιιαγή απηή. Δπίζεο, παξαθνινπζνχλ απφ ηελ εθπαηδεπηηθή ηειεφξαζε ην βίληεν «Έρσ ξάκκαηα γηα ηε γνχλα ζνπ» θαη πξνζπαζνχλ λα βξνχλε απφ πνηα παξακχζηα πξνέξρνληαη νη ιχθνη πνπ αλαθέξνληαη. Σα αθεγνχληαη ζχληνκα. ηε ζπλέρεηα αθνχλε ην παξακχζη «Ζ θνθθηλνζθνπθίηζα απφ κέζα», ειίδα 12 απφ 25
απφ ηελ ηζηνζειίδα Μηθξόο αλαγλώζηεο ηνπ ΔΚΔΒΗ, (βι. http://www.mikrosanagnostis.gr/library/pageflip24/default.html), θαη ηα παηδηά ζπδεηάλε γηα ην ηη ζα έθαλαλ νη ίδηνη, ζα έκπαηλαλ ή φρη ζην ζηφκα ηνπ ιχθνπ, εάλ βξίζθνληαλ ζην ρψξν ηνπ παξακπζηνχ; Γηαηί ζα ην έθαλαλ; (ίζσο γηα λα δηαζθεδάζνπλ, γηα λα δήζνπλ κηα πεξηπέηεηα, γηα λα κε θνβνχληαη πηα;) Δπίζεο, ζηελ εηζαγσγηθή απηή θάζε ηα παηδηά κπνξνχλ λα παξαθνινπζήζνπλ ζε dvd ηελ ηαηλία θηλνχκελσλ ζρεδίσλ «Hoodwinked», κηα δηαζθεδαζηηθή αλαηξνπή ηεο γλσζηήο «Κνθθηλνζθνπθίηζαο», θαη λα ζπδεηήζνπλ ζηελ νινκέιεηα ηεο ηάμεο γηα ηηο δηαθνξέο απφ ην θιαζηθφ παξακχζη, εάλ γίλεηαη πην αζηεία ή πην πεξηπεηεηψδεο ε ηζηνξία ζηε ζχγρξνλε εθδνρή, γηα ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν παξνπζηάδνληαη νη κνληέξλνη ήξσεο θαη πψο επεξεάδεηαη ε πινθή ηεο ηζηνξίαο. Β Φάςη: Ανάγνωςη (5-7 ψξεο) ηε δεχηεξε θάζε, ηα παηδηά ρσξίδνληαη ζε νκάδεο αλάινγα κε ηνπο ήξσεο ή ηα παξακχζηα πνπ επηζπκνχλ λα «αλαθαηέςνπλ», φπσο ηνπο ιέεη ραξαθηεξηζηηθά ν εθπαηδεπηηθφο. Οη επηζπκίεο ηνπο έρνπλ ήδε δηαθαλεί θαηά ηελ θπθιηθή αθήγεζε ηεο Α θάζεο. Μπνξνχλ λα δσγξαθίζνπλ ηνλ ήξσα ή λα γξάςνπλ ηνλ ηίηιν ηνπ παξακπζηνχ πνπ δηάιεμαλ θαη λα θηηάμνπλ ην ζήκα ηεο νκάδαο ηνπο, ην νπνίν, ζηε ζπλέρεηα, αλαξηάηαη ζηνλ πίλαθα αλαθνηλψζεσλ φπνπ ζα θηινμελεζνχλ νη εξγαζίεο ησλ παηδηψλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηεμαγσγήο ηνπ project. Σα θείκελα πξνηείλνληαη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη ε θάζε νκάδα απνθαζίδεη ςεθίδνληαο πνην ζα δηαβάζεη θαη ζα παξνπζηάζεη ηειηθά ζηελ ηάμε. ηε ζπλέρεηα, ηα παηδηά δηαβάδνπλ ηα βηβιία ηνπο θαη ζπλεξγάδνληαη ζηελ ηάμε κε ηελ νκάδα ηνπο, γηα λα πξνεηνηκάζνπλ ηηο παξνπζηάζεηο ηνπο. ηε δηάξθεηα ησλ ζπδεηήζεσλ πνπ δηεμάγνληαη κεηαμχ ηνπο, εμεηάδνπλ, κε ηελ θαζνδήγεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, ηα αθφινπζα ζέκαηα: ειίδα 13 απφ 25
Τπάξρνπλ ζηνηρεία ππεξβνιήο ζηηο δηεγήζεηο απηέο θαη πνηα είλαη; Τπάξρνπλ ζηνηρεία ρηνπκνξηζηηθά; Ζ αλαηξνπή ηη απνηέιεζκα πξνθαιεί (ε δηδαρή παξακέλεη πάληα σο ζηφρνο, αιιά απεπζχλεηαη ζην ζχγρξνλν παηδί κε ζθνπφ λα ην πξνβιεκαηίζεη γηα δεηήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ θφζκν πνπ ην πεξηβάιιεη, π.ρ. νηθνινγηθή θαηαζηξνθή, ζπλήζεηεο πγηεηλήο, επηξξνή δηαθήκηζεο, θιπ). Δπηπιένλ, πξνθεηκέλνπ λα παξνπζηάζεη ην βηβιίν ηεο ζηελ ππφινηπε ηάμε, ε θάζε νκάδα κπνξεί λα θάλεη πην εηδηθέο δξαζηεξηφηεηεο γηα ην βηβιίν ηεο, ηηο νπνίεο πξνηείλεη ν εθπαηδεπηηθφο, θαζψο πεξλά απφ θάζε νκάδα θαη ελεκεξψλεηαη γηα ηελ πξφνδν ηεο εξγαζίαο ηεο. Παξαθάησ αθνινπζνχλ θάπνηα παξαδείγκαηα δξαζηεξηνηήησλ γηα ηα θείκελα πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην πεξηερφκελν ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζελαξίνπ. Δραστηριότητες για τα κείμενα των ανθολογίων: ηε θάζε απηή κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ θαη δχν θείκελα πνπ εληνπίζηεθαλ ζηα ζρνιηθά αλζνιφγηα θαη παξνπζηάδνπλ ζηνηρεία αλαηξνπήο ζηεξενηχπσλ θαη θιαζηθψλ εξψσλ. Πξφθεηηαη γηα δχν απνζπάζκαηα απφ ην Αλζνιόγην Λνγνηερληθώλ θεηκέλωλ (Γ -Γ Γεκνηηθνχ), ην πξψην κε ηίηιν «Ζ ηξεράια» ηνπ Ρφαιλη Νηαι θαη ην δεχηεξν κε ηίηιν «Ζ Γφλα Σεξεδφλα» ηνπ Δπγέληνπ Σξηβηδά. Σν θείκελν ηνπ Νηαι παξνπζηάδεη ηελ αιεπνχ θαιή θαη ηνπο αλζξψπνπο αλειέεηνπο, ζε αληίζεζε κε ηε ζπλήζε εηθφλα ηεο, θπξίσο, ζηνπο κχζνπο ηνπ Αηζψπνπ, ελψ ν Σξηβηδάο παίδεη κε ηε Υηνλάηε, αιιά ε θαθηά κάγηζζα ζηε ζχγρξνλε ηζηνξία επηζπκεί πάζε ζπζία λα έρεη ην πην σξαίν. ειίδα 14 απφ 25
Παξαθάησ, πξνηείλνληαη θαη θάπνηεο επηπιένλ δξαζηεξηφηεηεο γηα ηα θείκελα απηά, ζε πεξίπησζε πνπ θάπνηεο νκάδεο επηζπκνχλ λα αζρνιεζνχλ πεξηζζφηεξν θαη λα δηαβάζνπλ νιφθιεξα ηα βηβιία,. ηελ πεξίπησζε ηνπ βηβιίνπ ηνπ Ρφαιλη Νηαι, Ο απίζαλνο θύξηνο Φνμ, επεηδή ην θείκελν είλαη δχζθνιν γηα ηα παηδηά ηεο Β Γεκνηηθνχ, ε δηαθνξεηηθή παξνπζίαζε ηεο αιεπνχο ζην απφζπαζκα ζα κπνξνχζε λα ζπλδπαζηεί κε ηελ παξαθνινχζεζε ηεο ηαηλίαο Ο απίζαλνο θύξηνο Φνμ (βι. http://www.myfilm.gr/5297.html) θαη λα ζπγθξίλνπλ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ν θχξηνο Φνμ ρξεζηκνπνηεί ηελ πνλεξηά ηνπ γηα λα μεθχγεη απφ ηνπο αλζξψπνπο, κε ηελ πνλεξηά πνπ επηδεηθλχεη ε αιεπνχ ζηνπο κχζνπο ηνπ Αηζψπνπ (βι. ελδεηθηηθά http://www.matia.gr/7/78/7804/7804_2.html),ή ζην δηήγεκα «Ζ αιεπνχ θσηνγξάθνο» απφ ην βηβιίν ηνπ Σδηάλλη Ρνληάξη, Παξακύζηα ζαλ πιαηύ ρακόγειν (βι. θαη http://paramithi-paramithi.blogspot.com/2010/07/blog-post.html). Ζ νκάδα κπνξεί λα θάλεη κηα κηθξή έξεπλα γηα ηελ αιεπνχ θαη λα εμεηάζεη ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ηεο απνδφζεθε ην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο πνλεξηάο. ηελ πεξίπησζε ηνπ βηβιίνπ ηνπ Σξηβηδά, ηα παηδηά ηεο Β Γεκνηηθνχ κπνξνχλ λα δηαβάζνπλ εχθνια νιφθιεξν ην βηβιίν Η Γόλα Τεξεδόλα, ζην νπνίν ε θαθηά εξσίδα κνηάδεη κε ηελ θαθηά βαζίιηζζα ηνπ παξακπζηνχ Η Χηνλάηε θαη νη επηά λάλνη ησλ αδειθψλ Grimm, αιιά ε ζχγρξνλε θαιή εξσίδα, ε Λνπθία, εκθαλίδεηαη πην δπλακηθή απφ ηε Υηνλάηε, θαζψο αλαιακβάλεη δξάζε ε ίδηα θαη φρη ην βαζηιφπνπιν πνπ ηε ζψδεη. Ζ νκάδα ηνπ βηβιίνπ ζα κπνξνχζε λα θάλεη ηηο εμήο δξαζηεξηφηεηεο: Αλ ε Γφλα Σεξεδφλα είρε ζηελ ππεξεζία ηεο κηα δηαθεκηζηηθή εηαηξεία, λα θηηάμνπλ ηε δηαθήκηζε πνπ ζα ρξεζηκνπνηνχζε γηα λα πξνβάιιεη ηα γιπθά ηεο (κπνξνχλ λα θηηάμνπλ θαη έλα ζρεηηθφ ηξαγνχδη). Ζ Υηνλάηε πέθηεη ζηελ παγίδα ηεο κάγηζζαο θαη δειεηεξηάδεηαη απφ θάηη πγηεηλφ, ελψ ε Λνπθία ελδίδεη ηειηθά ζε έλαλ πεηξαζκφ γηα ην αλζπγηεηλφ πεξηερφκελν, φκσο, ηνπ νπνίνπ, είλαη ελεκεξσκέλε. Πψο έρεη ελεκεξσζεί; Να ειίδα 15 απφ 25
θαληαζηνχλ κηα εκβφιηκε ζθελή (ρξήζε ηερληθήο δξακαηνπνίεζεο «ν καλδχαο ηνπ εηδηθνχ») πνπ ε Λνπθία καζαίλεη γηα ηνπο θηλδχλνπο πνπ θξχβνπλ ηα γιπθά (απφ έλαλ νδνληίαηξν πνπ επηζθέπηεηαη ην ζρνιείν, απφ ηνπο γνλείο ηεο, απφ ελεκεξσηηθφ ζπνη ηεο ηειεφξαζεο) θαη λα ηελ παξνπζηάζνπλ ζηελ ηάμε. Δραστηριότητες για την παροσσίαση των προτεινόμενων βιβλίων: Υάηληο Γηάληο (1999), Η πξηγθίπηζζα θαη ε θνινθύζα. Σν βηβιίν παίδεη κε ην γλσζηφ παξακχζη ηνπ Υαλο Κξίζηηαλ Άληεξζελ Η πξηγθίπηζζα θαη ην κπηδέιη, αιιά ν πξίγθηπαο ζην ζχγρξνλν παξακχζη αλαδεηά κηα ζχδπγν φρη θαη ηφζν επαίζζεηε, αιιά «λα κπνξεί λα θνηκεζεί ζε ζηξψκα πνπ έρεη κηα νιφθιεξε θνινθχζα απφ θάησ!» Όηαλ ηε βξίζθεη, απηή κε ηε ζεηξά ηεο βάδεη ηηο δηθέο ηεο δνθηκαζίεο ζηνλ πξίγθηπά ηεο. Να θάλνπλ έλαλ θαηάινγν κε ηηο δνθηκαζίεο πνπ ζα έβαδαλ θαη ζηνπο δχν. Δπγέληνο Σξηβηδάο, Οη ρειώλεο ηνπ Βαξώλνπ. ην βηβιίν ν βαξψλνο Φιαθ θνλ Φινπθ παξνπζηάδεη νκνηφηεηεο κε ηνλ θξνπηδ Μαθ Νηαθ, ηνλ πάκπινπην ζείν ηνπ Νηφλαιλη Νηαθ ζην γλσζηφ θφκηθ ηεο Walt Disney. Να ζρεδηάζνπλ ηνπο ήξσεο ηνπ θφκηθ (παηδηά κε αλαπηπγκέλεο ηθαλφηεηεο δσγξαθηθήο ή ρξεζηκνπνηψληαο ηερληθέο παηηηνχξαο, ή εθηππψλνληαο θηγνχξεο απφ εηθφλεο ηνπ θφκηθ θαη θνπή ηνπ πεξηγξάκκαηνο) θαη λα κεηαθέξνπλ ηελ πινθή ηεο ηζηνξίαο ζην γλσζηφ πεξηβάιινλ ηνπ θφκηθ, π.ρ. ν Νηφλαιλη θαη ηα αληςάθηα λα είλαη νη ζπγγελείο πνπ δηψρλεη ν ηζηγθνχλεο ζείνο, θάπνηνη άιινη ήξσεο ην ππεξεηηθφ πξνζσπηθφ, ν δηαξξήθηεο ν καχξνο Πήη θιπ, κεηαηξέπνληαο ζε θφκηθ ηελ ηζηνξία ηνπ βηβιίνπ. ειίδα 16 απφ 25
Δπγέληνο Σξηβηδάο, Ο Ιγλάηηνο θαη ε γάηα. Πξφθεηηαη γηα ηελ ηζηνξία ελφο λεαξνχ, έμππλνπ θαη επαξκέλνπ πνληηθνχ πνπ δεη ζε κηα θεκηζκέλε βηβιηνζήθε θαη απνθαζίδεη λα κνξθσζεί θαηαβξνρζίδνληαο βηβιία, ψζπνπ αλαιακβάλεη ηελ επηθίλδπλε απνζηνιή λα θάεη κηα αιεζηλή γάηα, κφλν θαη κφλν επεηδή έθαγε κηα δσγξαθηζηή απφ κηα εηθφλα ησλ βηβιίσλ θαη δεκηνχξγεζε κηα ιαλζαζκέλε θήκε γχξσ απφ ην φλνκά ηνπ. Να πεξηγξάςνπλ ηηο δηαθνξέο κεηαμχ ηνπ βηβιίνπ ηνπ Σξηβηδά θαη ηνπ θιαζηθνχ κχζνπ ηνπ Αηζψπνπ Η ζπλέιεπζε ηωλ πνληηθώλ (βι. http://www.biblionet.gr/main.asp?page=showauthor&personsid=2377). Να αθνχζνπλ ην ηξαγνχδη ησλ Υάξε θαη Πάλνπ Καηζηκίρα «Ζ ζπλέιεπζε ησλ πνληηθψλ», εκπλεπζκέλν απφ ηνλ γλσζηφ κχζν θαη λα θηηάμνπλ έλα ηξαγνχδη γηα ηνλ Ηγλάηην πάλσ ζε κηα γλσζηή κεισδία. Θα κπνξνχζαλ λα ζπλεξγαζηνχλ θαη κε ηνλ δάζθαιν ή ηε δαζθάια ηεο κνπζηθήο, πξνθεηκέλνπ λα ζπλζέζνπλ ην ηξαγνχδη ηνπο ή λα ην εθηειέζνπλ κε ηε βνήζεηα θάπνησλ απιψλ θξνπζηψλ νξγάλσλ. Δπγέληνο Σξηβηδάο, Τα ηξία κηθξά ιπθάθηα. Σν γλσζηφ βηβιίν ηνπ Σξηβηδά, φπνπ αλαηξέπνληαο ην παξακχζη ηνπ Υαλο Κξίζηηαλ Άληεξζελ Τα ηξία γνπξνπλάθηα, ν Ρνχλη Ρνχλη, ην χπνπιν θαθφ γνπξνχλη, γθξεκίδεη ζπλερψο ηα ζπηηάθηα πνπ ηα ιπθάθηα ρηίδνπλ, ψζπνπ ζην ηέινο βξίζθεηαη έλαο ηξφπνο ζπκθηιίσζεο θαη ζπκβίσζεο κεηαμχ ηνπο. Να θηηάμνπλ, δσγξαθίζνπλ, θαη γεληθά λα εηθνλνπνηήζνπλ κε φπνην ηξφπν ζέινπλ ηα ζπίηηα πνπ ζα έρηηδαλ απηνί, αλ ήηαλ ηα ηξία κηθξά ιπθάθηα, λα θαληαζηνχλ πνηνο ζα ηνπο πξνκήζεπε ηα πιηθά, λα δσγξαθίζνπλ ην ζπίηη κε ην νπνίν λνκίδνπλ φηη ζα ήηαλ ραξνχκελνο θαη θηιηθφο ν Ρνχλη, ην χπνπιν θαθφ γνπξνχλη. Παζθάι Μπηέ, Έλαο θαιιηεξγεκέλνο ιύθνο ειίδα 17 απφ 25
ηελ παξνπζίαζε ηνπ βηβιίνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην ινγηζκηθφ ηνπ Π.Η. γηα ηε Γιώζζα Α - Β Γεκνηηθνχ (δξαζηεξηφηεηα «Ο ιχθνο θαη νη ηέζζεξηο επνρέο: Σν παξακχζη»), φπνπ παξνπζηάδεηαη ην ζπγθεθξηκέλν παξακχζη κε κνξθή animation). Να παξνπζηάζνπλ κε «δξακαηνπνηεκέλε αθήγεζε» (ηερληθή δξακαηνπνίεζεο) ηε ζθελή ζηελ νπνία ν ιχθνο δηαβάδεη ζηα ππφινηπα δψα ην βηβιίν πνπ αγφξαζε θαη, αθνχ απνθαζίζνπλ πνην βηβιίν ζα κπνξνχζε λα είλαη απηφ, λα «θηηάμνπλ» ην βηβιίν απηφ, δηαδηθαζία ζηελ νπνία ην θάζε παηδί κπνξεί λα ζπκκεηάζρεη γξάθνληαο, εηθνλνγξαθψληαο ή βάδνληαο ηηο ιεδάληεο ζηελ ηζηνξία πνπ επέιεμαλ θαη λα ην δηαβάζνπλ παίδνληαο ηνλ ξφιν ηνπ ιχθνπ. Ζ ππφινηπε ηάμε απηνζρεδηάδεη παίδνληαο ηνλ ξφιν ησλ αθξναηψλ-δψσλ ηεο ηζηνξίαο. Να πξνηείλνπλ ηίηινπο απφ δηθά ηνπο πξνζσπηθά αλαγλψζκαηα γηα θάζε θαηεγνξία βηβιίσλ πνπ δαλείδεηαη ν ιχθνο απφ ηε δαλεηζηηθή βηβιηνζήθε. Σερληθή δξακαηνπνίεζεο «πλέληεπμε κε ηνπο ήξσεο»: 1. Γηαηί ηα δσάθηα πνπ δηαβάδνπλ δελ θνβνχληαη φπσο ηα ππφινηπα ην ιχθν; 2. Γηαηί ν ιχθνο αηζζάλεηαη κεηνλεθηηθά θαη ζέιεη λα κάζεη λα δηαβάδεη; Geoffroy Pennart, Ο θαιόθαξδνο ιύθνο ην βηβιίν ν θαιφθαξδνο ιχθνο παξφιν πνπ επηζπκεί λα θάεη ηνπο γλσζηνχο ήξσεο ησλ παξακπζηψλ, δειαδή ζπκπεξηθέξεηαη σο θπζηνινγηθφο ιχθνο, ε θαινζχλε ηνπ δελ ηνπ επηηξέπεη λα θάεη ηνπο αδχλακνπο ήξσεο αιιά θαηαβξνρζίδεη, ζην ηέινο, κε επραξίζηεζε ηνλ θαθφ Γίγαληα. Υξεζηκνπνηψληαο ηελ ηερληθή δξακαηνπνίεζεο «Αληηθξνπφκελεο ζθέςεηο ή ζπκβνπιέο», λα παξνπζηάζνπλ ηηο ζθελέο πνπ νη ήξσεο ηεο ηζηνξίαο παξαθαινχλ ηνλ ιχθν λα κελ ηα θάεη θαη επηρεηξεκαηνινγνχλ αλάινγα, θαη νη ππφινηπνη παίδνπλ ηνλ ξφιν ησλ γνληψλ ηνπ νη νπνίνη ηνπ δίλνπλ αληίζεηεο ζπκβνπιέο. Να απνθαζίζνπλ ηη ζα θάλεη ν λεαξφο ιχθνο ηειηθά. ειίδα 18 απφ 25
Geoffroy Pennart, Τν γεύκα ηωλ ιύθωλ Ο ίδηνο ήξσαο κε ην πξνεγνχκελν βηβιίν, ν λεαξφο ιχθνο Λνπθάο, πηάλεη έλα γνπξνπλάθη θαη ζθνπεχεη λα ην καγεηξέςεη γηα λα θάλεη ην ηξαπέδη ζηελ νηθνγέλεηά ηνπ. ην κεηαμχ αλαπηχζζεηαη κηα θηιία αλάκεζά ηνπο πνπ δνθηκάδεηαη ηελ εκέξα ηνπ γεχκαηνο, φηαλ θαηαθζάλεη πεηλαζκέλε ε νηθνγέλεηα ησλ ιχθσλ. Να ζπκπιεξψζνπλ ην εκεξνιφγην ηνπ Λνπθά ζε δηαθνξεηηθέο εκέξεο, θαζψο γλσξίδεη θαιχηεξα θαη ζπκπαζεί ηνλ Μειέηε. Σερληθή δξακαηνπνίεζεο: «Μηα κέξα απφ ηε δσή ηνπ ήξσα». Αθνχ αθεγεζνχλ ηελ ηζηνξία θαινχλ κηα άιιε νκάδα λα παίμεη ηελ νηθνγέλεηα ηνπ Λνπθά θαη απηνί αλαιακβάλνπλ λα ηνπο θάλνπλ ην ηξαπέδη, παξνπζηάδνληαο ην κελνχ πνπ έρνπλ εηνηκάζεη (κπνξνχλ λα ην έρνπλ εηθνλνγξαθήζεη). Κάζε παηδί πξέπεη λα είλαη έηνηκν λα πεξηγξάςεη έλα ρνξηνθαγηθφ πηάην ζε πεξίπησζε πνπ δείμεη ελδηαθέξνλ θάπνην απφ ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο ησλ ιχθσλ. Ζ νκάδα ησλ ιχθσλ αληηδξά απηνζρεδηάδνληαο ειεχζεξα, αλάινγα κε ηα αηζζήκαηα πνπ ηνπο πξνθαινχλ ηα θαγεηά ηνπ κελνχ. Γήκεηξα Μήηηα, Ο ρνξηνθάγνο ιύθνο. Ζ ηζηνξία ελφο ηδηαίηεξνπ ιχθνπ, πνπ δηέθεξε απφ ηνπο άιινπο γηαηί ηνπ άξεζε ην θχιηζκα ζην ρνξηάξη, νη πεηαινχδεο θαη ηα παηρλίδηα. ην ηέινο κεηαηξέπεηαη ζε ρνξηνθάγν πξνθεηκέλνπ λα είλαη θίινο κε ηα αγαπεκέλα ηνπ δσάθηα θαη έξρεηαη αληηκέησπνο κε ηελ θαηαθξαπγή ησλ δηθψλ ηνπ ζπγγελψλ. Με δξακαηνπνηεκέλε αθήγεζε παξνπζηάδνπλ ηε ζθελή πνπ ν ιχθνο γλσξίδεηαη κε ηα θαηζηθάθηα θαη ρξεζηκνπνηψληαο ηελ ηερληθή δξακαηνπνίεζεο «Αληηθξνπφκελεο ζθέςεηο ή ζπκβνπιέο», θάπνηα παηδηά ηεο νκάδαο αλαιακβάλνπλ λα παίμνπλ ηνλ ξφιν απφ ηνπο γνλείο ησλ δηαθφξσλ δψσλ (ηνπ ιχθνπ θαη ησλ θπηνθάγσλ θίισλ ηνπ) θαη λα ηα ζπκβνπιέςνπλ θαηάιιεια γηα απηή ηελ πεξίεξγε θηιία κεηαμχ ηνπο. ηε ζπλέρεηα, ε ίδηα ζθελή παίδεηαη ρξεζηκνπνηψληαο ηελ ηερληθή δξακαηνπνίεζεο «Αλίρλεπζε ειίδα 19 απφ 25
ηεο ζθέςεο», δειαδή νη γνλείο απνζχξνληαη θαη, θαζψο ε δξάζε παγψλεη ζε θάπνην θξίζηκν ζεκείν, ηα παηδηά ζηνλ ξφιν ησλ κηθξψλ δψσλ θαινχληαη λα απνθαιχςνπλ ηηο βαζχηεξεο επηζπκίεο ηνπο, ηηο ζθέςεηο, ηηο αλεζπρίεο ηνπο, ηα ζπλαηζζήκαηά ηνπο. Ληδ Πίηζνλ, Τα ηξία απαίζηα γνπξνπλάθηα Σα ηξία κηθξά γνπξνπλάθηα είλαη πνιχ ηεκπέιηθα, αξλνχληαη ζπζηεκαηηθά ηε βνήζεηα ηνπ εξγαηηθνχ ιχθνπ, αιιά, ζην ηέινο, αλαγθάδνληαη λα θαηαθχγνπλ ζηνλ ιχθν, ν νπνίνο αλαιακβάλεη θαη ηε δηαπαηδαγψγεζή ηνπο. Να γξάςνπλ ην επραξηζηήξην γξάκκα πνπ ζηέιλνπλ νη κακάδεο ησλ ηξηψλ απαίζησλ κηθξψλ γνπξνπληψλ ζηνλ Λχθν γηα λα ηνλ επραξηζηήζνπλ γηα φζα έθαλε γηα ηα παηδηά ηνπο θαη λα ηνπ δεηήζνπλ ζπγγλψκε γηα ηελ θαθηά εηθφλα πνπ είραλ ζρεκαηίζεη γη απηφλ. Μπέθε Μπινπκ, Ο Λαγόο θαη ε ρειώλα Ο ιαγφο ηεο ηζηνξίαο, παξαιιάζζνληαο ηνλ κχζν ηνπ Αηζψπνπ, κε ηελ ππεξνςία ηνπ αλακθηζβήηεηνπ πξσηαζιεηή παξαθνινπζεί ηνπο θαζεκεξηλνχο ηζαθσκνχο ησλ άιισλ δψσλ ζην δάζνο. Όια φκσο αιιάδνπλ φηαλ ζην δάζνο έξρεηαη ε «ζπνξηίθ» ρειψλα θαη ηα άιια δψα απνθηνχλ έλα έληνλν ελδηαθέξνλ γηα ηνλ αζιεηηζκφ παξακεξίδνληαο ηηο δηαθνξέο ηνπο. Να εηνηκάζνπλ κηα αζιεηηθή δηνξγάλσζε (κε παηρλίδηα, δηαγσληζκφ ηαρχηεηαο, επηδεμηφηεηαο, θιπ. ζην πλεχκα ηεο ρειψλαο ηεο ηζηνξίαο). Σερληθή δξακαηνπνίεζεο: «πλέληεπμε» απφ ηνλ ιαγφ κεηά ηε λίθε ηνπ ζηνλ αγψλα. Πψο αηζζάλεηαη; Πνην είλαη ην κπζηηθφ ηεο επηηπρίαο ηνπ; Elisabeth Duval, Ο ιύθνο πάεη ζρνιείν. ειίδα 20 απφ 25
ην βηβιίν έλαο ιχθνο ζέιεη λα κάζεη λα δηαβάδεη θαη λα γξάθεη, αιιά ην κνλαδηθφ ζρνιείν πνπ βξίζθεη είλαη γηα πξφβαηα. Καηαθέξλεη ην ζθνπφ ηνπ κεηακθηεζκέλνο ζε πξφβαην, θάλεη θίινπο, θαη ην κφλν ηνπ πξφβιεκα είλαη ηα θνθηεξά ηνπ δφληηα. ην εζψθπιιν ηνπ βηβιίνπ αλαξηψληαη δηάθνξεο αλαθνηλψζεηο φπνπ δεηνχληαη ιχθνη γηα δηάθνξεο εξγαζίεο ζηηο νπνίεο, φκσο, απαηηείηαη ε ηθαλφηεηα αλάγλσζεο. Σα παηδηά ηεο νκάδαο κπνξνχλ λα παίμνπλ κηα ζθελή (ηερληθή δξακαηνπνίεζεο: «Μηα κέξα ζηε δσή ηνπ ήξσα ή αλαδξνκή ζην παξειζφλ ηνπ») φπνπ απνγνεηεχεηαη πνπ δελ παίξλεη ηε δνπιεηά επεηδή δελ μέξεη λα δηαβάδεη. Με θεληξηθφ εξψηεκα «Ση ζπλέβε ζηε δσή ηνπ ιχθνπ θαη επηζπκεί λα πάεη ζρνιείν;» λα ζθεθηνχλ θαη λα παξνπζηάζνπλ κε ηελ παξαπάλσ ηερληθή δξακαηνπνίεζεο κηα νπνηαδήπνηε πεξίζηαζε πνπ ε γλψζε γξαθήο θαη αλάγλσζεο είλαη απαξαίηεηε θαη ν ιχθνο απνθαζίδεη λα κάζεη λα δηαβάδεη θαη λα γξάθεη (π.ρ. ηνπ ραξίδνπλ έλα δψξν θαη δελ μέξεη πψο λα ην παίμεη ή νη θίινη ηνπ αθήλνπλ έλα ζεκείσκα πνχ ζα είλαη γηα λα παίμεη καδί ηνπο θαη δελ κπνξεί λα ηνπο βξεη, ή ηνπ ιέλε γηα έλα ππέξνρν βηβιίν θαη ζέιεη λα ην δηαβάζεη, θ.ιπ.). Με ηελ ίδηα ινγηθή κπνξνχλ λα θαληαζηνχλ ηη θάλεη, φηαλ θεχγεη απφ ην ζρνιείν θαη κε παηρλίδη ξφισλ ή «παγσκέλεο εηθφλεο» (ηερληθή δξακαηνπνίεζεο) λα παξνπζηάζνπλ κηθξέο ζθελέο πνπ λα δείρλνπλ πψο αμηνπνηεί ηηο γλψζεηο ηνπ. Γ Φάςη: Μετά την ανάγνωςη (3-4 ψξεο) ηε θάζε απηή, νη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο παξάγνπλ ηνλ δηθφ ηνπο ιφγν γηα ην είδνο ησλ αλαηξεπηηθψλ παξακπζηψλ, πξνζπαζψληαο λα εθθξάζνπλ ηηο ηδέεο πνπ ζρεκάηηζαλ γηα ην πεξηερφκελν ησλ θεηκέλσλ θαη ηα ζπλαηζζήκαηα πνπ έλησζαλ θαηά ηελ αλάγλσζή ηνπο θαη ηηο ζπδεηήζεηο κε ηνπο ζπκκαζεηέο θαη ηηο ζπκκαζήηξηέο ηνπο. ειίδα 21 απφ 25
Δπεηδή ζηελ ειηθία ησλ παηδηψλ είλαη δχζθνιε ε ζπλεξγαζία κε ζθνπφ ηελ νκαδηθή ζπγγξαθή θεηκέλσλ, ζηε θάζε απηή δεηείηαη ζηελ νπζία απφ ηα παηδηά λα γξάςνπλ κηα παξακπζνζαιάηα (ζηελ νπνία αλακεηγλχνπλ ηα παξακχζηα ή κεηαγξάθεηαη έλα θιαζηθφ παξακχζη κε έλαλ πξσηφηππν ηξφπν) κε ζθνπφ ηελ ππέξβαζε αθξηβψο ηεο δπζθνιίαο απηήο, εθφζνλ ε φπνηα αζπλέρεηα εθ κέξνπο ησλ παηδηψλ ή απζαίξεηε παξεθηξνπή νπζηαζηηθά ελζαξξχλεηαη ζπγγξαθηθά παξά αληηκεησπίδεηαη σο πξφβιεκα. ε θάζε πεξίπησζε, αηνκηθά ή νκαδηθά, νη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο κπνξνχλ λα γξάςνπλ θαη λα εηθνλνγξαθήζνπλ κηα παξακπζνζαιάηα θαηά ην πξφηππν ηνπ βηβιίνπ Πεξπαηώ εηο ην δάζνο, ζεαηξηθφ θείκελν ηεο ηέιιαο Μηραειίδνπ. Δλαιιαθηηθά ζηε θάζε απηή, ηα παηδηά κπνξνχλ λα νξγαλψζνπλ έλαλ δηαγσληζκφ ζπγγξαθήο θαιχηεξνπ αλαηξεπηηθνχ παξακπζηνχ, ζηνλ νπνίν ζα θαιέζνπλ φια ηα παηδηά ηνπ ζρνιείνπ λα ζπκκεηάζρνπλ θαη κπνξνχλ λα απνθαζίζνπλ πνην ζα είλαη ην βξαβείν. Μπνξνχλ λα δηαθεκίζνπλ ηνλ δηαγσληζκφ, λα εηνηκάζνπλ αθίζεο, λα ζηείινπλ επηζηνιή/πξφζθιεζε ζηηο ππφινηπεο ηάμεηο. Ο δηαγσληζκφο κπνξεί λα αξρίζεη λα νξγαλψλεηαη απφ ηε Β θάζε, παξάιιεια κε ηελ αλάγλσζε ησλ βηβιίσλ, θαη ζηε Γ θάζε λα γίλνπλ νη βξαβεχζεηο θαη ε ηάμε κε ηε ζεηξά ηεο λα παξνπζηάζεη ηηο δηθέο ηεο εξγαζίεο ή θάπνηεο ζθελέο απφ ηηο δξακαηνπνηήζεηο ηνπο. Αξιολόγηςη Οη καζεηέο αμηνινγνχληαη ηφζν γηα ηηο αηνκηθέο εξγαζίεο ηνπο φζν θαη γηα ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηηο νκαδηθέο εξγαζίεο. Αμηνινγνχληαη γηα ηνλ πξνθνξηθφ θαη γξαπηφ ηνπο ιφγν, ηε γεληθφηεξε ζπκκεηνρή ηνπο ζην κάζεκα θαη ηε ζπκβνιή ηνπο ζηε δνπιεηά ηεο νκάδαο ηνπο. Αμηνινγνχκε ηελ ηθαλφηεηα ησλ καζεηψλ θαη ησλ καζεηξηψλ: ειίδα 22 απφ 25