ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 14, 54623 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΤΗΛ : 2310-261662, 2310-277231, FAX : 2310-230914 e-mail : info@spedeth.gr website : www.spedeth.gr Προς Τον Αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, κ. Αντώνη Σαμαρά Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου 2010 ΥΠΟΜΝΗΜΑ Κε Πρόεδρε, Ολόκληρος ο κλάδος των κατασκευών, αντιμετωπίζει μια βαθύτατη κρίση, Οι κατασκευές, έχουν φθάσει να συμμετέχουν στο ΑΕΠ με το «ντροπιαστικό» 3,7% (έναντι 5,3% το 2001, δηλαδή μείωση περίπου 30%), το ΠΔΕ από τα 10,3 δις του προϋπολογισμού 2010, έχει ήδη περικοπεί σε 8,5 δις, ενώ εκτελεσμένα στην εκπνοή του τρέχοντος έτους είναι μόνο τα 6 δις, δηλαδή μείωση περισσότερο από 40% μόνο για το τρέχον έτος, Το 20% περίπου των Ανωνύμων Τεχνικών Εταιριών έχουν βάλει λουκέτο από το 2004 έως το 2010 (141 εταιρίες από τις συνολικά 712) οι ιδιωτικές κατασκευές χάνουν όγκο εργασιών με ρυθμό 25% κατ έτος, οι θέσεις εργασίας μειώνονται με ρυθμό 34.000 ανά έτος (330.000 το Β τρίμηνο 2010, έναντι 395.000 το Α τρίμηνο του 2008 κατά την ΕΛΣΤΑΤ), ενώ οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις των κατασκευαστικών επιχειρήσεων προς τις τράπεζες έχουν ξεπεράσει τα 3,8 δισ. Ευρώ. 1 Σ ελίδα
Συγκεκριμένα τα περισσότερα χρηματοδοτικά προγράμματα, μικρομεσαίων έργων, έχουν σταματήσει την εκταμίευση χρημάτων, για την αποπληρωμή εκτελεσμένων εργασιών, από το πρώτο και δεύτερο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, ενώ στα έργα των ΟΤΑ, οι καθυστερήσεις είναι πολύ μεγαλύτερες και κατά περίπτωση φθάνουν τα 5 και 6 έτη. Ο «Θησέας», πρόγραμμα χρηματοδότησης έργων ΟΤΑ, έχει σταματήσει να εξοφλεί από αρχάς Ιουνίου, από τις 4 δόσεις ΣΑΤΑ (Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης), που χρηματοδοτεί επίσης έργα ΟΤΑ, έχουν εκταμιευθεί μόνο 3 δόσεις μειωμένες κατά 40-45%, Η χρηματοδότηση της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης ευρίσκεται στο 10% σε σχέση με το 2009 (σύμφωνα με τον Νομάρχη Θεσ/νίκης 2.000.000 έναντι 20.000.000 ) και τελεί σε αδυναμία πληρωμής των έργων. Το πρόγραμμα «σχολικής στέγης» καθώς και ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων (ΟΣΚ) έχουν επίσης διακόψει τις εκταμιεύσεις, σχεδόν όλο το 2010. Η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού (ΓΓΑ) έχει επίσης αναστείλει τις πληρωμές σχεδόν όλο το 2010, Τα έργα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας που χρηματοδοτούνται από ΣΑΕ (κωδικούς) του ΥΠΟΜΕΔΙ, επίσης είναι απλήρωτα από αρχάς του έτους, Τα έργα διάφορων Υπουργείων (τομεακά προγράμματα), όπως υγείας, αγροτικής ανάπτυξης κλπ, υποχρηματοδοτούνται επίσης από αρχάς του έτους, Τα έργα των ΟΤΑ που χρηματοδοτούνται από ίδιους πόρους, είναι απλήρωτα άνω του έτους και κατά περίπτωση οι οφειλές ανάγονται 5 και 6 έτη πίσω. Φωτεινές εξαιρέσεις έργων που χρηματοδοτούνται, αποτελούν: Μικρό τμήμα των έργων του ΕΣΠΑ, Τα έργα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας που χρηματοδοτούνται από ΣΑΕ (κωδικούς) του ΠΔΕ (Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων) Και τρείς τέσσερεις ΟΤΑ, που έχουν την τύχη να έχουν δικά τους αυξημένα έσοδα, ή αυξημένο αποθεματικό. Στατιστικά θα μπορούσε να πεί κανείς ότι μόλις το 5% των έργων έχουν «ικανοποιητική» χρηματοδότηση, ώστε να εξελίσσονται ομαλά. Ενώ οι δημοπρατήσεις νέων έργων εντός του τρέχοντος έτους είναι ελάχιστες, περίπου στο 20% - 30% παρελθόντων ετών και κανείς δεν γνωρίζει αν θα υλοποιηθούν και αποπληρωθούν ποτέ. Σελίδα 2 από 6
Ιδιαίτερα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι Ανώνυμες Τεχνικές Εταιρίες, μέλη του Συνδέσμου, οι οποίες έχουν και τα υψηλότερα λειτουργικά έξοδα (μόνιμο επιστημονικό και εργατοτεχνικό προσωπικό, μηχανήματα κλπ). Ο καταστροφικός Ν2940/2001 (γνωστός ως νόμος Λαλιώτη, περί αναγκαστικής συγχωνεύσεως των εργοληπτικών εταιριών), σε συνδυασμό με τον επίσης καταστροφικό Ν3263/2004 (γνωστό ως νόμο Σουφλιά που καθιέρωσε τις εξωπραγματικές υπέρογκες «πρόσθετες εγγυήσεις»), έχουν οδηγήσει τις Ανώνυμες Τεχνικές Εταιρίες σε ένα ανελέητο κυνήγι τζίρου και στον θανάσιμο εναγκαλισμό των τραπεζών, που τις οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή. Ήδη οι περισσότερες «μεγάλες» Τεχνικές Εταιρίες της Βόρειας Ελλάδας, έχουν πτωχεύσει (βλ. Θεμελιοδομή, Αφοι Μεσοχωρίτη, Μεσάϊκος κ.α.), ενώ οι εναπομείνασες χαροπαλεύουν, ακροβατώντας σε τεντωμένο σχοινί, ενώ τα μεγαλύτερα δημόσια έργα της Περιφέρειας, έγιναν αποκλειστικό προνόμιο αθηναϊκών ολιγοπωλιακών ομίλων. Το 20% περίπου των Ανωνύμων Τεχνικών Εταιριών έχουν βάλει λουκέτο από το 2004 έως το 2010 (141 εταιρίες από τις συνολικά 712), ενώ εντός του 2011 αναμένεται χιονοστιβάδα λουκέτων. Τα ελάχιστα που μπορεί να πράξει η Πολιτεία, άμεσα, για τις κατασκευαστικές επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους σε αυτές είναι: Ο Υπουργός Οικονομικών, Κος Παπακωνσταντίνου, πρέπει να πάψει να αντιμετωπίζει το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων σαν μία επιπλέον ενοχλητική κρατική δαπάνη. Το ΠΔΕ είναι αναπτυξιακό εργαλείο και συγκρατεί την ανεργία. 1. Το έστω περικεκομμένο ΠΔΕ (από 10,3 δις για το 2010, σε 8,5 δις αυτή τη στιγμή, εκτελεσμένα τα 6,04 δις), πρέπει να χρηματοδοτηθεί άμεσα, (Θησέας, ΟΤΑ, Σχολική Στέγη, ΟΣΚ, Υπουργεία κλπ) ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση του κλάδου των κατασκευών, η πτώχευση εκατοντάδων επιχειρήσεων και η μαζική ανεργία των εργαζομένων στις κατασκευές. 2. Οι υποχρεώσεις των αναδόχων προς το Δημόσιο (εφορία, ΙΚΑ, κλπ), πρέπει να συμψηφισθούν ΑΜΕΣΑ με τις ανεξόφλητες απαιτήσεις από εκτελεσμένες εργασίες. 3. Η έκδοση του «Τιμολογίου Έργου», για τις εκτελεσμένες πιστοποιημένες εργασίες, πρέπει να γίνεται κατά το χρόνο είσπραξης και όχι προγενέστερα, όπως τώρα, ώστε να μην καλούνται οι ανάδοχοι να πληρώνουν φόρους και περαιώσεις για μη εισπραχθέντα ποσά. Ο Υπουργός Ανάπτυξης, Κος Χρυσοχοΐδης, πρέπει να βρεί τον τρόπο, αύριο κι όλας, οι τράπεζες να προεξοφλούν τους ανεξόφλητους λογαριασμούς από έργα του Δημοσίου, χωρίς άλλη πρόσθετη εγγύηση, ώστε να εξασφαλισθεί η ελάχιστη απαιτούμενη ρευστότητα των επιχειρήσεων. Είναι απίστευτο οι τράπεζες να θεωρούν τον εγγυητή τους, δηλαδή το δημόσιο, αφερέγγυο, και να απαιτούν άλλες «τοκογλυφικές» εξασφαλίσεις. Σελίδα 3 από 6
Ο Υπουργός ΥΠΟΜΕΔΙ, Κος Ρέππας, στα πλαίσια της σύνταξης του νέου νόμου πλαίσιο για τα Δημόσια Έργα, πρέπει ενεργήσει ώστε να προβλεφθούν άμεσα: 1. Άμεση αναστολή των καταστροφικών Ν2940/2001 (γνωστού ως νόμου Λαλιώτη, περί αναγκαστικής συγχωνεύσεως των εργοληπτικών εταιριών) και Ν3263/2004 (γνωστού ως νόμου Σουφλιά που καθιέρωσε τις εξωπραγματικές υπέρογκες «πρόσθετες εγγυήσεις»), που δημιούργησαν και τρέφουν ολιγοπώλια, εις βάρος του κοινωνικού συνόλου και όλων των υπολοίπων κατασκευαστικών επιχειρήσεων. 2. Άμεση λήψη μέτρων για τις παράλογες εκπτώσεις, με εργαλείο το όριο ανεκτέλεστου υπολοίπου, ώστε να περιορισθούν, αύριο κιόλας οι εκπτώσεις, ώστε να προστατευθεί το κοινωνικό σύνολο από κακότεχνα και ημιτελή έργα, αλλά και να προστατευθούν οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι. 3. Άμεση νομοθετική κατοχύρωση και προώθηση της «πιστοποιημένης υπεργολαβίας», ώστε να απασχολούνται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της περιφέρειας στα μεγαλύτερα έργα. Αυτά είναι τα ελάχιστα που πρέπει να κάνει η Ελληνική Πολιτεία «αύριο», προκειμένου να συνεχίσει την λειτουργία του ο κλάδος που έχει χαρακτηρισθεί ως η «ατμομηχανή» της οικονομίας. Σελίδα 4 από 6
ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΣΠΕΔΕΘ & Κ.Μ Οι κατασκευαστικές επιχειρήσεις και ιδιαίτερα οι τεχνικές εργοληπτικές εταιρίες με πάρα πολλές δυσκολίες, αντιμετωπίζουν την κρίση, οι αιτίες της οποίας είναι πολυεπίπεδες. Το κράτος έχει παύσει να πληρώνει τις υποχρεώσεις του, βρίσκεται σε μια άτυπη στάση πληρωμών. Οι τράπεζες αρνούνται την χρηματοδότηση στις τεχνικές εταιρίες που καταφεύγουν σ αυτές για προεξόφληση ανεξόφλητων πιστοποιήσεων Δημοσίων Έργων δηλαδή εγκεκριμένων λογαριασμών, οδηγώντας τους κατασκευαστές σε κατάρρευση. Αυτές που ευνοήθηκαν από το κράτος λαμβάνοντας τεράστια οικονομική βοήθεια για να μη χρεοκοπήσουν, τώρα μας κλείνουν την πόρτα. Οι εξελίξεις στον τομέα των δημοσίων έργων έχουν προσλάβει δραματικές διαστάσεις. Αναμένεται χιονοστιβάδα λουκέτων και έκρηξη της ανεργίας το 2011. Οι περισσότεροι κατασκευαστές απηυδισμένοι από την κατάσταση και θέλοντας να ασκήσουν πίεση, «παγώνουν» τα έργα με προσωρινές διακοπές, ζητώντας την αποπληρωμή τουλάχιστον μέρους των οφειλών. Πολλές εταιρίες, έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους διότι δεν έχουν χρήματα να πληρώσουν τους υπαλλήλους, τους εργάτες ή τους προμηθευτές τους. Μηδενική ρευστότητα. Στις 26 Νοεμβρίου 2010,ο Υπουργός Υποδομών Δημήτρης Ρέπας σε συνάντηση που είχε με τον Υπουργό Οικονομικών Γιώργο Παπακων/νου, ζήτησε την «απρόσκοπτη χρηματοδότηση» των δημοσίων έργων τόσο εκείνων που κατασκευάζονται με εθνικούς πόρους όσο και εκείνων που κατασκευάζονται με «συμβάσεις παραχώρησης». Μέχρι σήμερα τα εμπόδια δεν ξεπεράστηκαν, αν και «δεσμεύτηκαν να δώσουν λύση». Ζητούμε μικρομεσαία έργα άμεσης απόδοσης για τις τοπικές κοινωνίες, όπως έργα αναπλάσεων και έργα εκσυγχρονισμού. Κάποια έχουν ανακοινωθεί π.χ. η κατασκευή του νέου εκθεσιακού κέντρου στη Σίνδο, η μεταφορά Πανεπιστημιακών σχολών, η ανάπλαση του θαλάσσιου μετώπου, η ανάπλαση του ιστορικού κέντρου, ο εκσυγχρονισμός του λιμανιού και του αεροδρομίου, επίσης ο εκσυγχρονισμός των αυτοκινητοδρόμων που συνδέουν τη Θεσσαλονίκη με τις πρωτεύουσες των νομών της Κεντρικής Μακεδονίας. Σελίδα 5 από 6
Ελπίζουμε και ευχόμαστε να μη παραμείνουν στα χαρτιά ή παραπεμφθούν στις καλένδες. Τα μεγάλα έργα που θα κατασκευασθούν με το καθεστώς της «Σύμβασης Παραχώρησης» δηλαδή κυρίως με ιδιωτική χρηματοδότηση όπως π.χ. : η ζεύξη του Θερμαϊκού (Αγγελοχώρι-Χαλάστρα), είναι μακροχρόνια, δύσκολα υλοποιήσιμα και η κατασκευή τους αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο ελαχίστων, δύο το πολύ τριών πολύ μεγάλων τεχνικών εταιριών με τις θυγατρικές τους. Ελπίζουμε ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί με το πρόγραμμα «ΕΛΛΑΔΑ» που φέρνει ο «Καλλικράτης», όπως ανακοινώθηκε από τον υπουργό εσωτερικών Γιάννη Ραγκούση στις 25 Νοεμβρίου 2010, είναι ένα Εθνικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Αυτοδιοίκησης ύψους 4 δισεκατομμυρίων ευρώ με πενταετή χρονική διάρκεια (2011 2016). Τα χρήματα θα προέλθουν από Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους των Δήμων και των Περιφερειών και από το Πρόγραμμα των Δημοσίων Επενδύσεων. Το Υπουργείο Εσωτερικών έχει ήδη προωθήσει την πρόταση στην ΚΕΔΚΕ και ίσως το πρόγραμμα εφαρμοστεί το 2011, αν το επιτρέψει το Μνημόνιο. Οι κατασκευές είναι ένα όχημα που οδηγεί στην ανάπτυξη. Αυτό λοιπόν το όχημα παραμένει κολλημένο στο μποτιλιάρισμα της ύφεσης, χρειάζεται σχεδιασμός και πάνω απ όλα πολιτική βούληση για την απεμπλοκή του. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ Σ.Π.Ε.Δ.Ε.Θ. & Κ.Μ. ΖΗΝΩΝ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ Σ.Π.Ε.Δ.Ε.Θ. & Κ.Μ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΝΔΡΟΥΚΑΣ Σελίδα 6 από 6