ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΑΤΕ ΠΕΔΜΗΕΔΕ. Ε Ι Σ Η Γ Η Σ Η Στην ενημερωτική εκδήλωση για το νέο σύστημα αναλύσεως τιμών.

Transcript

1 ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΕΑΤ ΣΑΤΕ ΠΕΔΜΗΕΔΕ Ε Ι Σ Η Γ Η Σ Η Στην ενημερωτική εκδήλωση για το νέο σύστημα αναλύσεως τιμών. Θέμα : «Σύστημα Αναλύσεων Τιμών για τον Προϋπολογισμό & την Αναθεώρηση Τιμών των Δημοσίων Έργων Ο Ρόλος της Δημόσιας Διοίκησης & του ΥΠ.Υ.ΜΕ.ΔΙ.» Εισηγητής Π. Κατίκας, Αρχ. Μηχ/κός τ. Πρόεδρος & μέλος Δ.Σ. της Π.Ο. ΕΜΔΥΔΑΣ 1

2 «Σύστημα Αναλύσεων Τιμών για τον Προϋπολογισμό & την Αναθεώρηση Τιμών των Δημοσίων Έργων Ο Ρόλος Δημόσιας Διοίκησης & του ΥΠ.Υ.ΜΕ.ΔΙ.» Είναι γνωστό εδώ και χρόνια σε ένα ευρύ φάσμα του πολιτικού κόσμου της χώρας, στα πλαίσια της ταύτισής του με τις νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις για πλήρη απελευθέρωση της αγοράς, ότι θεοποιήθηκαν οι δυνατότητες του ιδιωτικού τομέα, με ταυτόχρονη απαξίωση του Δημοσίου. Έτσι, οι πολιτικές όλων των Κυβερνήσεων της τελευταίας 20ετίας, περιέλαβαν τη σταδιακή συρρίκνωση του Δημόσιου Τομέα, χωρίς να λαμβάνουν παράλληλα μέτρα για τον εκσυγχρονισμό έστω εκείνου του τμήματος που απέμενε στο Δημόσιο, με αποτέλεσμα τη δραματική αποδιοργάνωση των Δημόσιων Υπηρεσιών της χώρας και την αδυναμία άσκησης από μέρους τους του κοινωνικού τους ρόλου. Σήμερα μάλιστα μέσα από τις μνημονιακές πολιτικές που προωθούνται με γοργούς ρυθμούς αυτή την περίοδο, υιοθετούνται στο όνομα της μετατροπής του κράτους σε επιτελικό και δήθεν αποτελεσματικό, γενικευμένες πλέον ιδιωτικοποιήσεις σ όλους τους τομείς, απολύσεις Δημοσίων υπαλλήλων και συρρίκνωση κάθε έννοιας κοινωνικών παροχών, προκειμένου να εξοικονομηθούν με κάθε τρόπο χρήματα για τους δανειστές. Χρήσιμη θα ήταν μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν σε ότι αφορά τον Τεχνικό Τομέα και ιδιαίτερα εκείνο των Δημοσίων Έργων, περισσότερο για να ενισχύσουμε την άποψή μας, ότι οι συνεχείς εκχωρήσεις αρμοδιοτήτων στον Ιδιωτικό Τομέα δεν είναι πανάκεια. Αντίθετα σήμερα περισσότερο από ποτέ απαιτείται να επενδύσουμε στο Δημόσιο Τομέα. Αμέσως μετά το τέλος του πολέμου και κυρίως στην δεκαετία του 1960, στα πλαίσια της ανασυγκρότησης, υπήρξε προσπάθεια για γρήγορη ανάπτυξη των υποδομών της χώρας. Σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα δημιουργήθηκε το βασικό οδικό δίκτυο, με νέες μάλιστα χαράξεις, όπως η Εθνική Οδός Πάτρας -Αθήνας- Θεσ/νίκης- Ευζώνων, συνολικού μήκους 700 χιλ., Λιμάνια, Αεροδρόμια, εγγειοβελτιωτικά έργα, φράγματα κλπ. Στην υλοποίηση των προγραμμάτων συνέβαλαν οι Έλληνες Μηχανικοί, κάτω από την αποκλειστική ευθύνη, σχεδιασμό, μελέτη, χρηματοδότηση και επιστασία - της κρατικής μηχανής και τα αποτελέσματα της οποίας, εκτός από την επίτευξη των στόχων, ήταν και η ανάπτυξη των τεχνικών επιχειρήσεων, η επέκταση των δραστηριοτήτων τους εκτός των ορίων της χώρας (Μέση Ανατολή, Αφρική) κλπ. Τι μεσολάβησε λοιπόν και έχουμε φθάσει σήμερα σε διαμετρικά αντίθετα αποτελέσματα; Γιατί η χώρα αδυνατεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις 2

3 επιταγές των καιρών και επί μία εικοσαετία περίπου κινείται με χαμηλούς ρυθμούς παραγωγικότητας - παρά τις όποιες διακυμάνσεις - στην προσπάθεια της να υλοποιήσει Τεχνικά Προγράμματα το μέγεθος των οποίων υπερβαίνει σημαντικά εκείνα της μεταπολεμικής εποχής ; Ποιες ήταν εκείνες οι πολιτικές που έπρεπε να ακολουθηθούν και δεν ακολουθήθηκαν, αφού από τη φύση τους τα Δημόσια Έργα έχουν μεγάλη σημασία για την ανάπτυξη κάθε χώρας, επειδή καλύπτουν βασικές ανάγκες του κοινωνικού συνόλου και επειδή συμβάλλουν στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνατοτήτων της, στην αύξηση του εθνικού προϊόντος και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων της ; Στο αντικείμενο της σημερινής ενημερωτικής εκδήλωσης, από την επισκόπηση στο ιστορικό του θέματος, βλέπουμε ότι στα μέσα της 10ετίας του 70 και αμέσως μετά τη μεταπολίτευση, με ίδια μέσα το τότε Υπουργείο Δημοσίων Έργων, βασιζόμενο στο στελεχιακό του δυναμικό, είχε επεξεργαστεί ένα πλήρες σύστημα αναλυτικών τιμολογίων και πρότυπων προδιαγραφών, που κάλυπταν όλο το θεματικό αντικείμενο των Δημοσίων Έργων. Σήμερα, τριάντα χρόνια μετά, με τη μεσολάβηση διαδοχικών παρεμβάσεων από επιτροπές, συμβούλους, ομάδες κλπ., παραμένουμε ακόμη στα Νέα Τιμολόγια Εργασιών "Σουφλιά", όπως καθιερώθηκε να ονομάζονται, τα οποία μάλλον συνιστούν "διεθνή πρωτοτυπία" όπως εύστοχα επισημαίνει στην ανάλυσή της μία από τις τελευταίες επιτροπές. Συνεχίζει συνεπώς και παραμένει ως στόχος, η ανάπτυξη, η λειτουργία και η διαρκής προσαρμογή και ενημέρωση ενός ενιαίου, δυναμικού, ολοκληρωμένου, διαφανούς και αξιόπιστου συστήματος διαμόρφωσης του προϋπολογισμού των Τεχνικών Έργων, που να στηρίζεται στην αντικειμενική αποτίμηση των συντελεστών παραγωγής τους (εργατικά, υλικά, μηχανικός εξοπλισμός), στην κοστολόγηση των εργασιών και αποτύπωση της δαπάνης εκτέλεσής τους, συγχρονισμένου με ανάλογες πρακτικές και τυποποιημένα συστήματα, που εφαρμόζονται στον ευρωπαϊκό χώρο. Επισημαίνουμε και από την πλευρά μας ότι η ύπαρξη ενός τέτοιου συστήματος προϋποθέτει μόνιμες και κατάλληλα οργανωμένες και εξειδικευμένες δομές, που να εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη συνέχεια και την εξέλιξή του, που δεν μπορεί να είναι άλλες από το ίδιο το ΥΠΥΜΕΔΙ και τις Υπηρεσίες του κατ επιταγή του Συντάγματος. Προφανώς όμως πρέπει να εγκαταλειφθεί κάθε πολιτική που ακολουθήθηκε τα τελευταία 30 χρόνια και συγκεκριμένα, ο έντονος κομματισμός, η αδιαφάνεια, η αναξιοκρατία, η εξάρτηση και κατ επέκταση υποκατάσταση της Δημόσιας Διοίκησης από τους πολιτικούς προϊσταμένους και τους ποικιλώνυμους συμβούλους που προσλαμβάνονται αθρόα κάθε φορά. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα, ότι το αρμόδιο τμήμα Πρότυπων Αναλύσεων Τιμών και Ειδικών Κοστολογήσεων, είναι μέχρι σήμερα υποβαθμισμένο και περιθωριοποιημένο, αφού ανήκει σε 3

4 Δ/νση (Δ11), της οποίας το κύριο αντικείμενο είναι η διαχείριση του ΠΔΕ των έργων του Υπουργείου. Οποιαδήποτε πρωτοβουλία συνεπώς προς αυτή την κατεύθυνση, μας βρίσκει σύμφωνους και κατ αρχήν θεωρούμε θετικές τις προτάσεις των Εργοληπτικών Ενώσεων, σχετικά με το Νέο Σύστημα Αναλύσεων Τιμών για τον Προϋπολογισμό των Δ.Ε. και την Αναθεώρηση των Τιμών τους. Και είναι θετικές, εφόσον το προτεινόμενο σύστημα, σύμφωνα με τους συντάκτες του, περιλαμβάνει την εναρμόνιση με τα ισχύοντα Ευρωπαϊκά πρότυπα και κανονισμούς των τεχνικών προδιαγραφών, τη διατύπωση περιγραφικών άρθρων τιμολογίου με πάγιο και τυποποιημένο τρόπο, τις αναλύσεις τιμών μονάδας με αποτύπωση της ποσότητας και το είδος των συντελεστών της παραγωγής (εργατική δαπάνη, υλικά, μηχανικός εξοπλισμός), τον αντικειμενικό προσδιορισμό των μέσων ωρομισθίων του εργατοτεχνικού προσωπικού, των μισθωμάτων και της ημερήσιας δαπάνης των μηχανημάτων έργων καθώς και την παρακολούθηση των βασικών τιμών. Είναι προφανές, ότι το ΥΠΥΜΕΔΙ μπορεί να αξιολογήσει τελεσίδικα σε ποιο βαθμό ικανοποιούνται οι απαιτήσεις του και να προχωρήσει σε υιοθέτηση, οριοθετώντας συγχρόνως το ρόλο και το αντικείμενο που έχει ανατεθεί στο ΙΟΚ, ώστε να μην υπάρξουν αλληλοεπικαλύψεις και περαιτέρω καθυστερήσεις. Θα διατυπώσουμε ωστόσο την διαφωνία μας σε σχέση με τις αρμοδιότητες και κυρίως με το χαρακτήρα του Παρατηρητηρίου Συντελεστών Παραγωγής Τεχνικών Έργων. Χωρίς να είμαστε αντίθετοι με τη χρησιμότητά του, δεν μπορούμε να αποδεχθούμε την πρόταση, όπως αυτή διατυπώνεται στην σελίδα 8 του σχεδίου της εισήγησης (σημείο 1), σύμφωνα με την οποία, στο σχέδιο της ΚΥΑ που θα εγκρίνει το Νέο Σύστημα Ανάλυσης Τιμών, θα αναφέρεται ότι :" Η σύσταση του προτεινόμενου παρατηρητηρίου συντελεστών παραγωγής τεχνικών έργων, στο οποίο ρητά, δια της εν λόγω αποφάσεως, να εκχωρείται η πλήρης και αποκλειστική αρμοδιότητα διαμόρφωσης και διαρκούς ενημέρωσης του συστήματος προϋπολογισμού, τιμολόγησης, ανάλυσης, αναθεώρησης και αποτύπωσης της δαπάνης κατασκευής των τεχνικών έργων, σε συνδυασμό και με τις απαιτούμενες τεχνικές προδιαγραφές." Συγχρόνως ο διατακτικός και απόλυτος τρόπος με τον οποίο διατυπώνονται οι προτάσεις στα επόμενα σημεία 2 έως 6, είναι δυνατόν να δημιουργήσουν τριβές και παρεξηγήσεις. Συμπερασματικά συνεπώς : Το ΥΠΥΜΕΔΙ οφείλει άμεσα, να αξιολογήσει τελεσίδικα το προτεινόμενο σύστημα αναλύσεως τιμών για το προϋπολογισμό και την αναθεώρηση τιμών των Δημοσίων Έργων και να προχωρήσει στην έκδοση των αναγκαίων κανονιστικών αποφάσεων. Επιπλέον το ΥΠΥΜΕΔΙ, με την ευκαιρία της επικείμενης τροποποίησης του Οργανισμού του, ως το μόνο σταθερό σύστημα αναφοράς στον τομέα αυτό, να στελεχώσει και να αναβαθμίσει, το σύνολο των 4

5 Υπηρεσιών του και βέβαια το αντίστοιχο τμήμα Πρότυπων Αναλύσεων Τιμών και Ειδικών Κοστολογήσεων, που σωστά ενσωματώνει στην Διεύθυνση Διαμόρφωσης Κανόνων Ποιότητας της Γενικής Δ/νσης Ποιότητας, Κτιριακών Υποδομών και Τεχνικής Υποστήριξης. Συγχρόνως να αναβαθμίσει σε Εθνική Επιτροπή την Επιτροπή Διαπιστώσεως Τιμών Δημοσίων Έργων (ΕΔΤΔΕ), εμπλουτίζοντας τη σύνθεσή της με φορείς όπως ο ΕΛΟΤ, το Παρατηρητήριο Τιμών (όποτε και όταν συσταθεί), ή και οποιονδήποτε άλλο φορέα εκτιμηθεί ότι πρέπει να συμμετέχει. Η ίδρυση του Παρατηρητηρίου Τιμών Συντελεστών Τιμών Παραγωγής Τεχνικών Έργων, ως ανεξάρτητου φορέα χωρίς κρατική υπόσταση, με καθαρά ερευνητικό συμβουλευτικό και όχι με αποφασιστικό διατακτικό χαρακτήρα, αρμοδιότητα που όπως προείπαμε σύμφωνα με το Σύνταγμα έχει το ΥΠΥΜΕΔΙ, δεν μας βρίσκει αντίθετους. Η ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ τέλος, όχι μόνο ως συνδικαλιστικός αλλά και ως Επιστημονικός Φορέας των Διπλωματούχων Μηχανικών του Δημοσίου, είναι διατεθειμένη να βοηθήσει σε οποιοδήποτε τομέα και οποτεδήποτε της ζητηθεί. 5