ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ, Διευθυντής στην Group `Y Consulting ΕΠΕ
Ανάλυση Κύκλου Ζωής (L.C.A.) Τεχνική εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνδέονται με κάποιο προϊόν ή διεργασία, όσον αφορά στην κατανάλωση ενέργειας και πρώτων υλών, στα απόβλητα και τους ρύπους που απελευθερώνονται και όλα αυτά μαζί, από τη στιγμή της εξόρυξης ή της παραγωγής μέχρι την τελική, μετά τη χρήση, απόθεση του προϊόντος.
Αποτελείται από 4 στάδια: 1. Προσδιορισμός του σκοπού και του στόχου 2. Απογραφή του κύκλου ζωής 3. Εκτίμηση των επιπτώσεων 4. Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων
Μέθοδος οικολογικών ή ενεργειακών δεικτών Αποτελεί την πιο πρόσφατη και εναρμονισμένη προσέγγιση για την αξιολόγηση του Κύκλου Ζωής. Στόχος: Να μετατρέψει τον μακρύ κατάλογο των αποτελεσμάτων απογραφής του κύκλου ζωής σε έναν περιορισμένο αριθμό υπολογισμένων δεικτών.
Ferrous Metals Non-ferrous Metals Iron Stainless Steel Steel Ferrochrome Ferronickel Aluminium Bronze Copper Brass Tin
Plastics ABS EVA PA PC PE PET PMMA PP PS PUR PVC SAN Recycled Plastics Bioplastics Composites Rubber Teflon
Paper and Packaging Paper Newsprint Paper Cardboard Packaging Glass Paperboard Packaging Energy Electricity (voltage) Electricity (according to extraction) Heat Wood Wood, untreated Wood, layered Wood, chipped Transport Transport
Lighting and Electronic Components Lighting Electronic Components Chemicals Paint and Inks Inorganic Organic Glues Construction Materials Concrete and Cement Plaster and Chalk Products Brick and Ceramics Minerals Insulation Glass Blockboard Textile
Example: Aluminium PRODUCTION mpt/kg PROCESSING mpt Aluminium, primary/kg Aluminium** 1045 Aluminium alloy EN AW5754, (AlMg3)/kg 439 100% recycled Secondary, from old scrap 134 Secondary, from new scrap 45 Anodising/m² 338 Welding/m 18 Drilling, CNC*/kg 868 Drilling, conventional/kg 848 Bending 0.8 Gravity die-casting dna Deep drawing, automode Operation/kg 26 (!) Deep drawing, 650 kn press, Single stroke operation/kg 28 (!) Deep drawing, 3500 kn press, Single stroke operation/kg 30 (!) Deep drawing, 10000 kn press, Single stroke operation/kg 36 (!) Deep drawing, 38000 kn press, Single stoke operation/kg 38 (!)
PROCESSING mpt PROCESSING mpt Turning, CNC*/kg 942 Turning, conventional/kg 861 Sheet rolling/kg 11 (!) Enamelling/m² 841 (!) Milling/kg 874 Friction stir welding dna Casting, continuous casting/kg 382 Casting, sand, low pressure/kg 27 Pultrusion/kg dna Laser cutting/m (4 mm steel) dna Stamping/kg 40 (!) Precipitation hardening dna Powder coating/m² 337 Section bar extrusion/kg 92 Spot welding/pt 4.7 Cold impact extrusion, 1 stroke/kg 75 Cold impact extrusion, Every extra stroke/kg 27 Forge dna Selective coating of plate- Nickle-aluminium oxide/m² 550 Punching/cutting/cm² 0.0064 Sheet rolling/kg 53 Ultrasonic welding 0.17 (!) Contour dna
RECYCLING mpt/kg WASTE TREATMENT mpt/kg Proces 130 Primary material saved -1045 Total -915 (!) Waste treatment scenario in The EU 26 (!) *Computer Numerical Control **Primary material + 1% Cr, 1% Mn, 1% Mo, 1% Ni
Οι παραπάνω δείκτες έχουν υπολογισθεί με τις παρακάτω παραδοχές: Παραγωγή (υλικών) Διαδικασίες Μεταφοράς Διαδικασίες Παραγωγής Ενέργειας Διαδικασίες: 1. Επεξεργασία και μεταποίηση διαφόρων υλικών, 2. Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση
Με τα παρακάτω βήματα καθορίζουμε την περιβαλλοντική επίπτωση ενός νέου προϊόντος: Βήμα 1 Περιγράφουμε το προϊόν ή μέρος του με ανάλυση ή σύγκριση και καθορίζουμε την ακρίβεια Βήμα 2 Σχεδιάζουμε ένα διάγραμμα του κύκλου ζωής του νέου προϊόντος με ίση προσοχή για την παραγωγή, την χρήση και την διαχείριση αποβλήτων Βήμα 3 Προσδιορίζουμε ποσοτικά και καταγράφουμε τα υλικά και τις διαδικασίες, καθορίζουμε μια λειτουργική μονάδα και κάνουμε εκτιμήσεις με τα μη διαθέσιμα στοιχεία Βήμα 4 Αξιολογούμε τα αποτελέσματα, ελέγχουμε τις εκτιμήσεις και τις αβεβαιότητες και βγάζουμε συμπεράσματα
Παράδειγμα: Εντοιχισμένος προβολέας με λαμπτήρα led ή αλογόνου Βήμα 1 - Περιγραφή προϊόντος: Εντοιχισμένος προβολέας Προβολέας με τμήμα αλουμινίου 0,3kg με επικάλυψη πούδρας αλουμινίου. Εξοπλισμένος με 20 λαμπτήρες led με κύκλο ζωής 50.000 ωρών. Τα στάδια παραγωγής, κατανάλωσης και αποβλήτων περιλαμβάνονται στον υπολογισμό. Μετά την χρήση, ο προβολέας καταλήγει στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα συλλογής αποβλήτων. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα για το αλογόνο και τα led στο σενάριο αποβλήτων. Βήμα 2 Οι φάσεις της παραγωγής, της κατανάλωσης και των αποβλήτων περιλαμβάνονται στον υπολογισμό. Μετά τη χρήση, ο προβολέας καταλήγει στο ευρωπαϊκό προγραμμα συλλογής ηλεκτρικών αποβλήτων. Δεν υπάρχουν δεδομένα για το αλογόνο και το led στο σενάριο αποβλήτων
Βήμα 3 Δεδομένα 0.3kg δευτερογενές αλουμίνιο επίχρισμα πούδρας αλουμινίου 20 λαμπτήρες led με συνολική χωρητικότητα 5watt και διάρκεια ζωής 50.000 ώρες Ο λαμπτήρας μπορεί επίσης να εξοπλιστεί με έναν προβολέα αλογόνου 35watt με διάρκεια ζωής 2.000ώρες. Συνεπώς, για την ίδια εφαρμογή χρειάζονται 25 λαμπτήρες αλογόνου.
Παραγωγή Υλικά ή Διαδικασία Δευτερογενές αλουμίνιο Χυτό αλουμίνιο υψηλής πίεσης Επίστρωση πούδρας Ποσότητα Δείκτης Αποτέλεσμα 0.3 kg 134 40 0.3 kg 382 115 0.25 m 337 84 84 20 led 5W 20 τμχ 7 140 Τροφοδοτικό 2W Ανά τμχ 2723 2723 Λαμπτήρες αλογόνου 35watt 25 τμχ 3 75 Υποσύνολο led 3102 Υποσύνολο αλογόνου 314
Λειτουργία Κατανάλωση 50.000 ώρες Διαδικασία Ποσότητα Δείκτης Αποτέλεσμα 20 led 5W 250 KWh 31/KWh 7750 Τροφοδοτικό 2W 100 KWh 31/KWh 3100 Λαμπτήρας αλογόνου 35 Watt 1750 KWh 31/KWh 54250 Υποσύνολο led 10850 Υποσύνολο αλογόνου 54250
Απόθεση ως απόρριμμα Υλικό και τύπος απόθεσης Ποσότητα Δείκτης Αποτέλεσμα Αλουμίνιο 0.3 kg 26 8 Γενικό υποσύνολο led 13960 Γενικό υποσύνολο αλογόνου 54572
Βήμα 4 Συμπεράσματα και επιλογές για βελτίωση Συγκριτικά με άλλους λαμπτήρες, η ενέργεια που καταναλώνεται από τον συγκεκριμένο προβολέα led είναι πολύ χαμηλότερη. Η ενεργειακή κατανάλωση παραμένει πρωτεύων παράγοντας των φάσεων του Κύκλου Ζωής και έχει μία επίπτωση τρεις φορές υψηλότερη από ότι η παραγωγή. Σπουδαιότερο ρόλο στο περιβάλλον έχει η φάση της λειτουργίας παρά η φάση της παραγωγής ή της απόθεσης. Οι λαμπτήρες leds έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής (50.000 ώρες) έναντι των αλογόνων που για την ίδια χρονική διάρκεια χρήσης πρέπει να αντικατασταθούν 25 φορές. Η παραγωγή των leds και του τροφοδοτικού του έχει μεγαλύτερη οικολογική επίπτωση από ότι οι 25 λαμπτήρες αλογόνου. Η μικρότερη συνολική περιβαλλοντική επίπτωση που περιλαμβάνει τις φάσεις παραγωγής, χρήσης και αποκομιδής προσφέρεται από την χρήση των leds.
Γεώργιος Γιαννακού Ηλεκτρολόγος Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ με Master στα Ηλεκτρονικά Ισχύος της Ecole Superieure d Electricite, Οικονομολόγος ΑΠΘ, Επιθεωρητής Συστημάτων Διαχείρισης Ποιότητας και Περιβάλλοντος, Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Φόρουμ Ποιότητας, Επικεφαλής Αξιολογητής του EFQM. Έχω εργαστεί στην CGEE ALSTHOM στο Παρίσι και στην Αθήνα ως συντονιστής Δημοσίων Έργων, στην ΠΕΤΡΟΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΕΒΕ ως διευθυντής του Κλάδου Βιομηχανικών Μηχανημάτων, στην Ι. ΜΠΟΥΤΑΡΗΣ και Υιός ΑΑΟΒΕΕ ως διευθυντής Μάρκετινγκ και τέλος ίδρυσα την Group `Y Consulting ΕΠΕ. Ασχολήθηκα με το σχεδιασμό και εφαρμογή Συστημάτων Διαχείρισης Ποιότητας Περιβάλλοντος Υγιεινής και Ασφάλειας σε βιομηχανίες, σε εμπορικές επιχειρήσεις, σε επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, σε εργαστήρια ποιότητας και σε Ο.Τ.Α. Τα τελευταία 24 χρόνια έχω μελετήσει και εγκαταστήσει πάνω από 300 Διαχειριστικά Συστήματα.