ΠΣΤΦΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΜΕΛΕΣΗ ΕΓΦΩΡΙΩΝ ΠΛΗΘΤΜΩΝ ΜΕΛΙΣΖΑΝΑ (Solanum melongena L.) ΜΕ ΦΡΗΗ ΜΟΡΥΟΛΟΓΙΚΩΝ ΦΑΡΑΚΣΗΡΩΝ

ΣΕΙ ΜΕΟΛΟΓΓΙΟΤ ΦΟΛΗ ΣΕΦΝΟΛΟΓΙΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑ ΣΜΗΜΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ & ΑΝΘΟΚΟΜΙΑ ΠΣΤΦΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΜΕΛΕΣΗ ΕΓΦΩΡΙΩΝ ΠΛΗΘΤΜΩΝ ΜΕΛΙΣΖΑΝΑ (Solanum melongena L.) ΜΕ ΦΡΗΗ ΜΟΡΥΟΛΟΓΙΚΩΝ ΦΑΡΑΚΣΗΡΩΝ ΕΙΗΓΗΣΗ :Δπ. ΠΑΠΑΩΣΗΡΟΠΟΤΛΟ ΒΑΙΛΕΙΟ ΠΟΤΔΑΣΕ: ΦΡΤΙΚΟΤ ΜΑΡΙΑ & ΚΑΛΣΟΤΡΟΤΜΙΔΗ ΜΙΦΑΛΗ ΜΕΟΛΟΓΓΙ 2012

Ετφαπιςσοόμε πολό σον κ. Παπαςψσηπϋποτλο για σην τπομονή σοτ... 2

ΠΕΡΙΕΦΟΜΕΝΑ ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟ 1.Σο υτσϋ σηρ μελισζάναρ.5 1.1Ονομαςία σοτ υτσοό σηρ μελισζάναρ. 5 2.Κασαγψγή και διάδοςη 5 3.Παγκϋςμια καλλιέπγεια 6 4.Βοσανικέρ πληπουοπίερ.9 4.1Βοσανική σαξινϋμηςη και ποικιλίερ...9 5.σοιφεία βοσανικήρ.10 6. Σόποι μελισζάναρ, ποικιλίερ και τβπίδια..14 6.1 Ποικιλίερ μελισζάναρ 14 6.2 Τβπίδια μελισζάναρ...17 7. Εδαυοκλιμασικέρ απαισήςειρ και καλλιεπγησικέρ σεφνικέρ...29 7.1 Σο έδαυορ σοτ θεπμοκηπίοτ και η πποεσοιμαςία σοτ.29 7.2 Μεσαυόσετςη 29 7.2.1 σάδιο μεσαυόσετςηρ 29 7.3 Αποςσάςειρ υόσετςηρ Πληθτςμϋρ Διάσαξη υτσύν...29 7.4 Αποςσάςειρ υόσετςηρ ςε ςτνδταςμϋ με απιθμϋ βλαςσύν ανά υτσϋ..30 7.5 τνθήκερ και πεπιποιήςειρ ςσο θεπμοκήπιο..31 7.5.1 τνθήκερ ασμϋςυαιπαρ θεπμοκηπίοτ..31 7.6 Πϋσιςμα ςσο θεπμοκήπιο.34 7.7 Επιυανειακή λίπανςη...34 3

7.8 Τποςσόλψςη και κλάδεμα...36 7.9 Καλλιεπγησικέρ υπονσίδερ...37 7.10 Λίπανςη...38 8.σϋφορ μελέσηρ.39 ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟ 1.Τλικά και μέθοδοι 42 1.1 Σϋπορ και φπϋνορ διεξαγψγήρ σοτ πειπάμασορ..42 1.2 Πποεσοιμαςία εδάυοτρ και βαςική λίπανςη..43 1.3 Εγκασάςσαςη υτσύν 44 1.4 Επιυανειακή λίπανςη 44 1.5 Τποςσόλψςη και κλάδεμα...44 1.6 τγκομιδή..45 2. Μεσπήςειρ 46 ΜΕΡΟ Γ 1.Αποσελέςμασα.. 61 2.Αποσελέςμασα-τμπεπάςμασα... 72 Βιβλιογπαυία..74 4

1. ΣΟ ΥΤΣΟ ΣΗ ΜΕΛΙΣΖΑΝΑ (Solanum melongena L.) 1.1 Πποέλετςη ονομαςίαρ σοτ υτσοό σηρ μελισζάναρ Τπάπφει μια αυθονία σψν κοινύν ονομάσψν σηρ μελισζάναρ. Η αγγλική λέξη eggplant φπονολογείσαι απϋ σην εποφή σηρ Βπεσανικήρ κασοφήρ σηρ Ινδίαρ, ϋποτ σα λετκά ψοειδέρ υποόσα ήσαν πολό δημουιλή ςε πολλέρ πεπιοφέρ, αν και ςσην Μεγάλη Βπεσανία σύπα ςτνήθψρ αναυέπεσαι ψρ aubergine. Τπάπφοτν και άλλερ ετπψπαωκέρ ονομαςίερ ποτ ςφεσίζονσαι με σην ομοιϋσησα σψν καππύν με ατγά ϋπψρ για παπάδειγμα Eierfruch (γεπμανικά) και plante aux oeufs (γαλλικά). Έναρ μεγάλορ απιθμϋρ απϋ άλλερ ονομαςίερ πποήλθαν απϋ παπαυπάςειρ απϋ σα ςανςκπισικά ςσα πεπςικά, σα απαβικά, σα σοόπκικα και απγϋσεπα ςε διάυοπερ ετπψπαωκέρ γλύςςερ. όμυψνα με σον De Candolle (1883) και μεσαγενέςσεποτρ ςτγγπαυείρ οι λέξειρ vaatingan (ςανςκπισικά) και babanjan (ινδικά) είναι οι πίζερ σψν πεπςικύν baadangan και badenjan, απϋ σιρ οποίερ πποέπφονσαι και οι bedengiam, baadanjaan και melongena (απαβικά), patlidjan (σοτπκικά), badnjan (γεψπγιανά), tabendjalts (βεπβεπικά), berenjena (ιςπανικά), beringela (ποπσογαλικά) και aubergine (γαλλικά). Η πολτπλοκϋσησα σηρ μελέσηρ σηρ ονομαςίαρ σηρ μελισζάναρ επεξηγείσαι απϋ σον Arveiller (1969) σο οποίο αυιεπύνει 20 ςελίδερ για μια ςτζήσηςη μϋνο σψν Γαλλικύν ονομάσψν (!). Η ονομαςία brinjal ποτ φπηςιμοποιείσαι ςσην Ινδία, πποέπφεσαι απϋ σην ποπσογαλική λέξη beringela και σοποθεσείσαι φπονολογικά ςσον 16 ο - 17 ο αιύνα, ϋσαν η Ποπσογαλία έλεγφε σο εμπϋπιο μεσαξό Ετπύπηρ και Ινδίαρ. Κασά σην Αναγέννηςη οι μελισζάνερ αναυεπϋσαν με δτο κόπιερ ονομαςίερ: ψρ mala insane (σπελϋ μήλο), ονομαςία απϋ σην οποία πποέπφεσαι η ισαλική melanzana και η ελληνική melitzana και ψρ poma amoris (μήλο σηρ αγάπηρ), ένα ϋνομα κοινϋ με σην σομάσα κασά σην διάπκεια σοτ 16 ο αιύνα.(daunay & Janick 2007). 5

2. Κασαγψγή και διάδοςη Η μελισζάνα είναι γηγενέρ υτσϋ ςε μια απέπανση πεπιοφή ποτ εκσείνεσαι απϋ σα βοπειανασολικά σηρ Ινδίαρ και σηρ Βιπμανίαρ ςσα βϋπεια σηρ Σαωλάνδηρ, σοτ Λάορ, σοτ Βιεσνάμ και σηρ νοσιοδτσικήρ Κίναρ, ϋποτ ακϋμα μποποόμε να ςτνανσήςοτμε άγπιερ μοπυέρ σοτ υτσοό (εικϋνα 1). Η μελισζάνα εξημεπύθηκε απϋ σιρ άγπιερ μοπυέρ σηρ ςσην πεπιοφή σηρ Ινδϋ-Βιπμανίαρ με σιρ ενδείξειρ ϋσι καλλιεπγήθηκε κασά σην απφαιϋσησα. Απκεσά ςανςκπισικά κείμενα, ποτ φπονολογοόνσαι ψρ και σο 300 π.φ., αναυέπονσαι ςε ατσή με διάυοποτρ φαπακσηπιςμοόρ, γεγονϋρ ποτ δείφνει σην ετπεία φπήςη σηρ ςση διασπουή και ση υαπμακετσική π.φ. shakasreshta ποτ ςημαίνει εξαιπεσικϋ λαφανικϋ, rajakushmand ποτ ςημαίνει βαςιλικϋ πεπϋνι, niphala ποτ ςημαίνει μπλε καππϋρ, kantavrintaki, kantalu και kantapatrika ποτ αναυέπονσαι ςσην παποτςία αγκαθιύν ςσα υτσά και nidralu ποτ αναυέπεσαι ςσιρ ναπκψσικέρ ή τπνψσικέρ ιδιϋσησερ σοτ υτσοό (Nadkarni 1927, ποτ αναυέπεσαι απϋ σοτρ Daunay& Janick 2007). 3. Παπαγψγή ςσον κϋςμο, σην Ετπύπη και σην Ελλάδα όμυψνα με σα ςσασιςσικά παπαγψγήρ σοτ FAO η μελισζάνα είναι η σπίση ςημανσικϋσεπη καλλιέπγεια μεσαξό σψν ςολανψδύν, μεσά σην σομάσα και σην πασάσα (FAO 2008). Η μελισζάνα θεψπείσαι εξψσική σπουή ςσιρ ΗΠΑ και άλλερ αναπστγμένερ φύπερ, ψςσϋςο αποσελεί ςημανσικϋ μέπορ σοτ διαισολογίοτ ςσιρ φύπερ σοτ αναπστςςϋμενοτ κϋςμοτ, ειδικά ςσην Κίνα (Doganlar et al. 2002α). Ενδεικσικϋ είναι σο γεγονϋρ ϋσι σο 2007 ςσην αςιασική ήπειπο παπήφθη σο 92,37% σηρ παγκϋςμιαρ παπαγψγήρ (29.626.454 σϋνοι), ςσην Αυπική σο 4,48% (1.437.890 σϋνοι), ενύ η Ετπύπη και η Αμεπική αθποιςσικά 6

παπήγαγαν μϋλιρ σο 3,13% (1.004.433 σϋνοι) σηρ παγκϋςμιαρ παπαγψγήρ (FAO 2008) (εικϋνα 3). Σσνειζθορά ηων ηπείρων ζηην παγκόζμια παραγωγή μελιηζάνας ηο έηος 2007 2,61% 0,01% 4,48% 0,52% 92,37% ΑΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΩΚΕΑΝΙΑ ΑΦΡΙΚΗ ΑΜΕΡΙΚΗ Εικϋνα 3. τνειςυοπά σψν ηπείπψν ςσην παγκϋςμια παπαγψγή μελισζάναρ σο έσορ 2007 (πηγή: FAO 2008) ε παγκϋςμιο επίπεδο η φύπα μαρ βπέθηκε σο 2007 ςσην 22 η, 25 η και 19 η θέςη ϋςον αυοπά σην παπαγψγή, σην καλλιεπγοόμενη έκσαςη και ση ςσπεμμασική απϋδοςη ανσίςσοιφα, ενύ ςε επίπεδο Ετπψπαωκήρ Ένψςηρ η Ελλάδα βπέθηκε ςσην 4 η θέςη με 1 η σην Ισαλία, 2 η σην Ιςπανία και 3 η σην Ροτμανία. (FAO 2008). Αξίζει να ςημειψθεί ϋσι οι τχηλϋσεπερ ςσπεμμασικέρ αποδϋςειρ επιστγφάνονσαι ςε φύπερ ποτ διαθέσοτν πεπιοπιςμένερ καλλιεπγοόμενερ εκσάςειρ ή έφοτν άντδπο κλίμα και ςτνεπύρ ευαπμϋζοτν πποηγμένερ θεπμοκηπιακέρ ή/και τδποπονικέρ ππακσικέρ. 7

2005 2006 Λαφανικά όνολο κοινοσήσψν όνολο κοινοσήσψν 1 2 1 2 όνολο l 31 31 Μελισζάνερ τπαίθποτ 28 55 28 55 Μελισζάνερ θεπμοκηπίοτ 3 14 3 15 Εκσάςειρ ςε φιλιάδερ ςσπέμμασα (1), παπαγψγή ςε φιλιάδερ σϋνοτρ (1) 1=εκσάςειρ, 2=παπαγψγή Πίνακαρ 1. Τπαίθπιερ και θεπμοκηπιακέρ καλλιεπγοόμενερ εκσάςειρ μελισζάναρ κασά σα έση 2005-2006 (πηγή: Τποτπγείο Αγποσικήρ Ανάπστξηρ & Σπουίμψν) σην Ελλάδα η μελισζάνα καλλιεπγείσαι ςε θεπμοκήπια και όπαιθπο (πίνακαρ 1) (Μπλέσςορ 1997). όμυψνα με σα ςσοιφεία σοτ Τποτπγείοτ Αγποσικήρ Ανάπστξηρ η παπαγψγή, η καλλιεπγοόμενη έκσαςη και η ςσπεμμασική απϋδοςη ακολοόθηςαν πσψσική ποπεία σα έση 2000-2009, με εξαίπεςη σο 2006 και σο 2007, κασά σα οποία τπήπφε μια μικπή άνοδο ςε ςφέςη με σο 2005. Σο 2008 παπασηπήθηκε η φαμηλϋσεπη παπαγψγή σψν σελετσαίψν εσύν (56.639 σϋνοι) (πίνακαρ 2, διάγπαμμα 1). 8

Παραγωγή ανά έηος (τιλιάδες ηόνοι) 100 90 80 70 60 50 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Διάγπαμμα 1. σοιφεία παπαγψγήρ σηρ μελισζάναρ ςσην Ελλάδα σα έση 2000-2009 ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΗ ΜΕΛΙΣΖΑΝΑ ΕΣΟ ΕΚΣΑΗ (ςσπέμμασα) ΠΑΡΑΓΩΓΗ (σϋνοι) ΣΡΕΜ. ΑΠΟΔΟΗ (κιλά/ςσπεμ.) 1990 30.932 73.698 2.383 1991 27.907 75.194 2.694 1992 29.119 79.954 2.746 1993 28.565 78.113 2.735 1994 29.252 83.187 2.844 1995 30.110 95.523 3.172 1996 26.860 80.020 2.979 1997 30.776 85.382 2.774 1998 28.612 74.266 2.596 9

1999 28.606 76.650 2.680 2000 29.850 87.184 2.921 2001 27.176 75.934 2.794 2002 28.760 75.160 2.613 2003 27.871 74.193 2.662 2004 27.770 68.415 2.464 2005 28.550 66.980 2.346 2006 25.018 70.380 2.813 2007 28.640 75.965 2.652 2008 22.320 56.639 2.538 2009 22.420 58.934 2.629 Πίνακαρ 2. Εξέλιξη σηρ καλλιέπγειαρ σηρ μελισζάναρ κασά σα έση 1990-2009 (πηγή: Τποτπγείο Αγποσικήρ Ανάπστξηρ & Σπουίμψν) 4.Βοσανικέρ πληπουοπίερ 4.1 Βοσανική σαξινϋμηςη και ποικιλίερ Η μελισζάνα ανήκει ςσην Οικογένεια Solanaceae, υτλή solaneae, τποοικογένεια Solanoideae, γένορ Solanum και τπογένορ leptostemonum. Απϋ σιρ σπειρ βοσανικέρ ποικιλίερ: ovigerum Lam. (καππϋρ ςαπκύδηρ), insanum L. (καππϋρ μαόπορ), και S. Melongena var. esculentum (καππϋρ μψβ ή λετκϋρ ), η σελετσαία έφει ετπεία πποςαπμοςσικϋσησα με αποσέλεςμα να καλλιεπγείσαι πεπιςςϋσεπο 10

ςσην Ετπύπη. Οι πποαναυεπθείςερ βοσανικέρ ποικιλίερ διακπίνονσαι απϋ σα παπακάσψ φαπακσηπιςσικά: S. melongena var. esculentum Dum. Με άνθη 6-9μεπή, μονήπη, ςπανίψρ δίδτμα και καπποόρ κτλινδπικοόρ επιμήκειρ ή ςυαιποειδείρ, φπύμασορ ιύδοτρ, λετκοό ή κίσπινοτ. S. melongena var. insanum L. Με άνθη 5-6μεπή, υεπϋμενα ανά 3, απϋ σα οποία ένα γϋνιμο και δόο ςσείπα, καππϋρ μελανϋρ. S. melongena var. ovigerum L. Με άνθη μονήπη, πεπιάνθιο 3-6 μέπερ και 5-9 ςσήμονερ, καππϋρ ατγοειδήρ ή και επιμήκηρ, ιύδερ, κϋκκινορ ή κίσπινορ. Ο απιθμϋρ σψν φπψμοςψμάσψν σοτ είδοτρ είναι κανονικά 2n = 24, τπάπφοτν ϋμψρ και μοπυέρ πολτπλοειδείρ με 36 και 48 φπψμοςύμασα. ημειύνεσαι ϋσι ςσο ίδιο τπογένορ Leptostemonum (Dum) Bitt, ανήκοτν και σα είδη S. aethiopicum και S. Macrocarpon (εικϋνερ 4 και 5 ανσίςσοιφα)., σα οποία καλλιεπγοόνσαι ςε οπιςμένερ πεπιοφέρ σηρ σποπικήρ Αυπικήρ και Νϋσια-Ανασολικήρ Αςίαρ. Εικϋνα 4. S. aethiopicum Εικϋνα 5. S. macrocarpon 11

5.σοιφεια βοσανικήρ ΥΤΣΟ Η μελισζάνα καλλιεπγείσαι ψρ εσήςιο υτσϋ ςσιρ εόκπασερ ζύνερ και ψρ πολτεσέρ ςσιρ σποπικέρ ζύνερ. Σα υτσά αναπσόςςονσαι ϋπθια ςε όχορ 60-120 εκ. Σο υτσϋ ςε πολλά ςημεία μοιάζει με σην πιπεπιά, αν και έφει υόλλα πιο μεγάλα και ςαπκύδη. Έφει σάςειρ ανάπστξηρ ππορ σα πάνψ (οπθϋκλαδο, απεπιϋπιςσηρ ανάπστξηρ) και έφει βλαςσάνοτςα κοπτυή, ςε ανσίθεςη με σην πιπεπιά, ϋποτ οι βλαςσοί διακλαδίζονσαι ςτνέφεια. Όπψρ και ςσην σομάσα, απϋ ση βάςη κάθε υόλλοτ εξέπφεσαι πλετπικϋρ βλαςσϋρ. Σο κενσπικϋ ςσέλεφορ ςσην απφή είναι πούδερ, απγϋσεπα ϋμψρ γίνεσαι ξτλύδερ, είναι κτλινδπικϋ και παπάγει πλετπικοόρ βλαςσοόρ. Ριζικϋ ςόςσημα: είναι παςςαλύδερ και αναπσόςςεσαι κτπίψρ ςσο βάθορ σψν 60-100 εκ., ενύ ςε οπιςμένερ πεπιπσύςειρ μποπεί να υσάςει ακϋμη και ςε βάθορ 120 εκ. (εικϋνα 6). Εικϋνα 6. Ριζικϋ ςόςσημα μελισζάναρ Έφει κενσπική πίζα ποτ ανσικαθίςσασαι απϋ πολλέρ πλετπικέρ, αν απολεςθεί κασά ση διάπκεια σηρ μεσαυόσετςηρ. 12

Βλαςσϋρ: ςσην απφή είναι πούδηρ και ςσην ςτνέφεια ϋσαν ςσαμασήςει η ανάπστξη σψν υτσύν γίνεσαι ξτλύδηρ, αλλά είναι εόθπατςσορ και γι ατσϋ φπειάζεσαι κάποια ςσήπιξη για να απουετφθοόν ςπαςίμασα απϋ σο βάπορ σψν καππύν. Υέπει απκεσέρ πλετπικέρ δετσεπεόοτςερ διακλαδύςειρ, οι οποίερ ςε καλλιέπγεια θεπμοκηπίοτ ςτνήθψρ αυαιποόνσαι και διασηποόνσαι οι 2-3 απφικοί κενσπικοί βλαςσοί. Υόλλα: είναι απλά, εναλλαςςϋμενα και ςσιρ πεπιςςϋσεπερ ποικιλίερ καλόπσονσαι απϋ πτκνά σπιφίδια. Είναι μεγάλα ςε μέγεθορ και μποποόν να υσάςοτν σα 23 εκ. μήκορ. Σο ςφήμα σοτρ είναι 13

ελλειχοειδέρ και ςτνήθψρ έλλοβο, ενύ πάνψ ςσιρ νετπύςειρ σοτρ αναπσόςςονσαι ςτφνά αγκάθια. Άνθη: σα άνθη εμυανίζονσαι μονήπη ή ςε σαξιανθίερ, 2-3 μαζί πάνψ ςσοτρ βλαςσοόρ. σιρ ππύιμερ ποικιλίερ σα άνθη εμυανίζονσαι με σην εμυάνιςη σοτ έκσοτ ππαγμασικοό υόλλοτ, ενύ ςσιρ πολό ϋχιμερ μεσά σο 14 ο ππαγμασικϋ υόλλο. σευάνη: ςτμπέσαλορ, ιύδηρ με 5 ή πεπιςςϋσεπα πέσαλα. Κάλτκαρ: ςαπκύδηρ, σπιφψσϋρ, ακανθύδηρ ποτ αναπσόςςεσαι μαζί με σον καππϋ και έφει 5 ή πεπιςςϋσεπα ςέπαλα. Ο ποδίςκορ είναι απκεσά ανεπστγμένορ, ςαπκύδηρ, σπιφψσϋρ, ξτλύδηρ, ποτ κασά σην άνθιςη γτπίζει ππορ σα κάσψ (δηλ. σα άνθη βλέποτν ππορ σα κάσψ). Οι ςσήμονερ είναι ενψμένοι ςση βάςη σοτρ με σα πέσαλα, φψπίρ να είναι ενψμένοι μεσαξό σοτρ, και ςφημασίζοτν κύνο γόπψ απϋ σον όπεπο. Ο ςσόλορ ςτνήθψρ είναι πιο μακπόρ απϋ σοτρ ςσήμονερ, αλλά μποπεί να είναι και μικπϋσεπορ. Η μοπυολογία σψν ανθέψν σηρ μελισζάναρ επηπεάζεσαι απϋ σην έξψθεν ευαπμογή πτθμιςσύν ανάπστξηρ (Nothman & Koller, 1973 b). ση μελισζάνα παποτςιάζεσαι ένσονα σο υαινϋμενο σηρ εσεποςστλίαρ. Ανάλογα με σο μήκορ σοτ ςσόλοτ ςε ςφέςη με σον κύνο σψν ανθήπψν, σα άνθη σηρ μελισζάναρ διακπίνονσαι ςε σέςςεπιρ κασηγοπίερ: (α) Μακπϋςστλα άνθη: ο ςσόλορ είναι απκεσά μακπόρ (1,0-1,3 εκ.) και σο ςσίγμα πποεξέφει σοτ κύνοτ σψν ανθήπψν. (β) Μεςαία-μακπϋςστλα άνθη: ο ςσόλορ είναι μακπόρ (0,8-1,0 εκ.), αλλά ίςψρ ςε μήκορ με ατσϋ σοτ κύνοτ σψν ανθήπψν και επομένψρ σο ςσίγμα δεν πποεξέφει. 14

(γ) Ππαγμασικά κονσϋςστλα άνθη: ο ςσόλορ έφει μήκορ 0,1-0,3 εκ. είναι δηλαδή πολό μικπϋρ και επίςηρ η ψοθήκη σοτ άνθοτρ ατσοό είναι ςτνήθψρ μικπή. (α) (β) Εικϋνα 7 (α, β). Άνθη μελισζάναρ Σα άνθη ατσογονιμοποιοόνσαι και ςε πολό μικπϋ ποςοςσϋ ςσατπογονιμοποιοόνσαι με ένσομα. Η ςσπουή σοτ άνθοτρ ππορ σα κάσψ διετκολόνοτν σην ατσογονιμοποίηςη. Η ψπίμανςη σψν ανθήπψν γίνεσαι σατσϋφπονα με σην ψπίμανςη σοτ ςσίγμασορ κασά σο άνοιγμα σοτ άνθοτρ. Σο άνθορ παπαμένει ανοικσϋ για 2-3 ημέπερ. Όσαν γίνει γονιμοποίηςη, η ςσευάνη και οι ςσήμονερ μαπαίνονσαι. Σα άνθη μποπεί να αναπστφθοόν ςε καπποόρ και παπθενοκαππικά, φψπίρ γονιμοποίηςη (εικϋνα 7 α, β). Η μελισζάνα είναι υτσϋ οτδέσεπο ςσον υψσοπεπιοδιςμϋ, ποτ ςημαίνει ϋσι ανεξάπσησα απϋ εποφέρ δεν ςτνανσά δτςκολίερ ςσην παπαγψγή ανθέψν, οόσε και επομένψρ σοτρ φειμεπινοόρ μήνερ ποτ μαρ ενδιαυέπει ιδιαίσεπα. Καππϋρ: είναι πάγα διαυϋπψν ςφημάσψν, ςυαιποειδήρ, απιοειδήρ, ψοειδήρ, επιμήκηρ, κτλινδπικϋρ. Ποικιλίερ ποτ έφοτν πποέλετςη απϋ σην Αςία παπάγοτν πεπιςςϋσεποτρ καπποόρ οι οποίοι είναι λεπσοί ςση διάμεσπο (4-5 εκ.) και επιμήκειρ. Σο φπύμα επίςηρ ποικίλει απϋ βαθό μέφπι ανοιφσϋ ιύδερ ςσιρ πιο δημουιλείρ καλλιεπγοόμενερ 15

ςήμεπα ποικιλίερ, αλλά μεπικέρ έφοτν άςππο ή και ππάςινο φπύμα. Σο φπύμα μποπεί να είναι ομοιογενέρ ή με παβδύςειρ ανοικσοό και βαθέψρ φπύμασορ. Η επιυάνεια σοτ καπποό είναι λεία και γταλιςσεπή. Η ςάπκα είναι λετκή και ςτμπαγήρ. όνθεςη καπποό: αποσελείσαι κασά κόπιο μέπορ απϋ νεπϋ 92%, 5,6% τδασάνθπακερ, 1,2% ππψσεΐνερ και 0,2% λίπη. πϋπορ: είναι πεπιεςμένορ, διςκοειδήρ με λεία επιυάνεια και τποκίσπινο φπύμα (εικϋνα 8 α, β) (Ολόμπιορ Φ. 2001, Η σεφνική σηρ καλλιέπγειαρ σψν κηπετσικύν ςσα θεπμοκήπια) (α) (β) Εικϋνα 8 (α, β). πϋποι μελισζάναρ 16

6. ΣΤΠΟΙ ΜΕΛΙΣΖΑΝΑ, ΠΟΙΚΙΛΙΕ ΚΑΙ ΤΒΡΙΔΙΑ Έναρ μεγάλορ απιθμϋρ ποικιλιύν και τβπιδίψν μελισζάναρ καλλιεπγοόνσαι ςσην Ελλάδα με επιστφία απϋ σιρ οποίερ ξεφψπίζοτν οι : 6.1 Ποικιλίερ μελισζάναρ 1) ΛΑΓΚΑΔΑ Νσϋπια μεςοππύιμη ποικιλία για τπαίθπια καλλιέπγεια ποτ διαδϋθηκε απϋ σην πεπιοφή σηρ Θεςςαλονίκηρ. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 85-90 εκ. και παπάγει καπποόρ κτλινδπικοόρ διαςσάςεψν 20-25 x 4 εκ. πεπίποτ, βάποτρ γόπψ ςσα 150-200 γπ. και φπύμασορ ςκοσεινοό ιύδοτρ. Είναι ανθεκσική ςσιρ αςθένειερ εδάυοτρ. 2) ΣΑΚΩΝΙΚΗ Νσϋπια μεςοππύιμη ποικιλία πποεπφϋμενη απϋ σην ποικιλία <<Άπγοτρ>> με σην οποία έφει μεγάλη ομοιϋσησα. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 85-90 εκ. και παπάγει καππϋ επιμήκη διαςσάςεψν 17

18-22 x 4 εκ. πεπίποτ, κτλινδπικϋ, βάποτρ γόπψ ςσα 170-2000 γπ., φπύμασορ ανοικσοό ιύδοτρ με γπαμμέρ λετκέρ κασά μήκορ. Ο καππϋρ έφει φαπακσηπιςσική γλτκιά γεόςη. Καλλιεπγείσαι ςση Ν. Ελλάδα και ενδείκντσαι για ανοικσή και ππύιμη καλλιέπγεια. Η Ετπψπαωκή Κοινϋσησα απουάςιςε σον Μάπσιο σοτ 1996 σην πποςσαςία 317 αγποσικύν πποωϋνσψν σψν φψπύν σηρ Ετπψπαωκήρ Ένψςηρ. Μεσαξό σψν πποωϋνσψν με Πποςσασετϋμενη Ονομαςία Πποέλετςηρ ςτγκασαλέγεσαι και η Σςακύνικη Μελισζάνα Λεψνιδίοτ. Η ςτγκεκπιμένη απϋυαςη σηρ Ένψςηρ κασοφτπύνει ςσοτρ παπαγψγοόρ σοτ Λεψνιδίοτ σην αποκλειςσικϋσησα καλλιέπγειαρ σηρ ςτγκεκπιμένηρ ποικιλίαρ μελισζάναρ, δηλαδή μϋνον οι παπαγψγοί σοτ Λεψνιδίοτ ποτ παπάγοτν σιρ Σςακύνικερ Μελισζάνερ και σηποόν σιρ ατςσηπέρ πποδιαγπαυέρ παπαγψγήρ, δικαιοόνσαι να φπηςιμοποιοόν σην κασοφτπψμένη ονομαςία σοτ πποωϋνσορ. 3) LONG PURPLE Ππύιμη ποικιλία για τπαίθπια καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 65-75 εκ. και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 20-25 5-7 εκ. και βάποτρ πεπίποτ 220 γπ. Γνψςσή ποικιλία και λϋγψ σηρ ομοιομοπυίαρ σψν καππύν σηρ οι οποίοι έφοτν βιολεσί ςκοόπο φπύμα. Οι καπποί σηρ ψπιμάζοτν ςε 75 18

μέπερ. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα, άνοιξη και καλοκαίπι. 4) BLACK BEAUTY Μεςοππύιμη ποικιλία υλάςκαρ μελισζάναρ κασάλληλη για τπαίθπια και τπϋ κάλτχη καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 60-75 εκ., παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 15 12 και βάποτρ 200 γπ. Οι καπποί σηρ ψπιμάζοτν ςε 75-80 ημέπερ. Έφει καλή ομοιομοπυία ςσοτρ καπποόρ οι οποίοι είναι ςφεδϋν μαόποτ φπύμασορ και κπασά σα ποιοσικά φαπακσηπιςσικά σηρ μεσά σο κϋχιμο. Επίςηρ είναι ανθεκσική ςσιρ μεσαυοπέρ. 5) ROSA BIANCA Ή ROMANESCA Μεςοππύιμη ποικιλία υλάςκαρ μελισζάναρ κασάλληλη για τπαίθπια και τπϋ κάλτχη καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 60-90 εκ., παπάγει καπποόρ μήκοτρ 10-15 εκ., διαμέσποτ 10-12 εκ. και βάποτρ μέφπι και 1500 γπ.! Ο καππϋρ έφει άςππο-μψβ φπύμα με ππάςινο κάλτκα, είναι πολό γετςσικϋρ και ψπιμάζει ςε 70-85 ημέπερ. Είναι μια πολό 19

παπαγψγική ποικιλία αλλά ϋφι σϋςο διαδεδομένη ακϋμα ςσην Ελλάδα. 6) ΕΜΙ Μεσπίψρ εόπψςσο υτσϋ κασάλληλο για τπαίθπια καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 90-100 εκ. και παπάγει καπποόρ μήκοτρ 18-20 εκ. και διαμέσποτ 8-10 εκ. Σο βάπορ είναι πεπίποτ 350-400 γπ. Ο καππϋρ έφει ςκοόπο ιύδερ φπύμα ψοειδέρ, η ςάπκα σοτ είναι ςτμπαγήρ και ο κάλτκαρ αγκαθψσϋρ. Η ποικιλία Έμι δημιοτπγήθηκε απϋ διαδοφικέρ επαναδιαςσατπύςειρ σοτ τβπιδίοτ Bonica F1. Καλλιεπγείσαι ςε πολό μικπή έκσαςη ςε διάυοπα μέπη σηρ Ελλάδαρ. 7) ΛΕΤΚΗ ΑΝΣΟΡΙΝΗ Ππύιμη ποικιλία υλάςκαρ μελισζάναρ κασάλληλη για τπαίθπια καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 120-140 εκ., παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 16 10 εκ και βάποτρ πεπίποτ 500 γπ. Ο καππϋρ έφει άςππο φπύμα με ππάςινο αγκαθψσϋ κάλτκα, είναι πολό γετςσικϋρ και γλτκϋρ, έφει λίγοτρ ςπϋποτρ και ψπιμάζει ςε 30-35 20

ημέπερ. Είναι μια απκεσά παπαγψγική ποικιλία. Καλλιεπγείσαι κτπίψρ ςσην Ν. Ελλάδα. 8) ΚΟΤΣΑΡΙ Μεςοππύιμη ποικιλία για τπαίθπια καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 75-82 εκ. και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 15 6 εκ. και βάποτρ πεπίποτ 250 γπ. Ο καππϋρ έφει βιολεσί φπύμα με ππάςινο αγκαθψσϋ κάλτκα. Οι καπποί σηρ ψπιμάζοτν ςε 30-35 ημέπερ. Είναι μια ποικιλία απκεσά παπαγψγική. Καλλιεπγείσαι ςσην Β. Ελλάδα. 6.2 Τβπίδια μελισζάναρ Σόποτ Υλάςκα και σόποτ Οβάλ (Οι διαυοπέρ είναι πολό μικπέρ οπϋσε θα σιρ ενσάξοτμε ςε μια κασηγοπία) 1) BONICA F1 Παγκοςμίψρ δημουιλέρ, γαλλικήρ πποέλετςηρ μεςοππύιμο τβπίδιο πολό παπαγψγικϋ (14-15σον/ςσπ) κασάλληλο για τπαίθπια και τπϋ κάλτχη καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 21

70-80 εκ., είναι υτσϋ εόπψςσο με καπποόρ ατγοειδήρ-απιοειδήρ διαςσάςεψν 15-18 x 7-10 (διάμεσπορ) εκ. και βάποτρ 250-300 γπ. πεπίποτ. Οι καπποί σοτ ψπιμάζοτν ςε 75-80 ημέπερ. Σο φπύμα σοτ καπποό είναι βαθό ιύδερ. Είναι ανθεκσικϋ ςσοτρ ιοόρ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό και σοτ αγγοτπιοό. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα. 2) GALINE F1 Ππύιμο τβπίδιο, ισαλικήρ πποέλετςηρ, κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 70-80 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 18-20 x 8-10 (διάμεσπορ) εκ. και βάποτρ 350 γπ. πεπίποτ. Κασάλληλο για καλλιέπγεια κασά σον φειμύνα ςσα θεπμοκήπια διϋσι έφει σην ικανϋσησα να αναπσόςςει καπποόρ παπθενοκαππικά. Σο υτσϋ είναι πολό εόπψςσο και παπαγψγικϋ, με ανοικσή πλάγια ανάπστξη και δίδει καπποόρ απιοειδοόρ ςφήμασορ με γταλιςσεπϋ ιύδερ φπύμα ποτ ψπιμάζοτν ςε 65-70 ημέπερ. Διασηπείσαι ςε καλή κασάςσαςη απκεσϋ φπονικϋ διάςσημα μεσά σην ςτγκομιδή. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα. 3) GIZA F1 22

Ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 90-100 εκ. και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 16-18 x 8-10 εκ. και βάποτρ 350-450 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι πολό εόπψςσο μέσπιαρ ζψηπϋσησαρ, φψπίρ φνοόδι και απκεσά παπαγψγικϋ. Ο καππϋρ έφει φπύμα γταλιςσεπϋ μαόπο, φψπίρ αγκάθια και με εξαιπεσική γεόςη. Είναι ανθεκσικϋ ςσον ιϋ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα ϋλερ σιρ εποφέρ. 4) TASCA F1 Μεςοππύιμο τβπίδιο, γαλλικήρ πποέλετςηρ, κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 85-95 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 16x12 (διάμεσπορ) εκ. και βάποτρ 330-350 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι πολό δτνασϋ, παπαγψγικϋ, με καλή ανσοφή ςσιρ φαμηλέρ θεπμοκπαςίερ. Ο καππϋρ έφει μαόπο γταλιςσεπϋ φπύμα φψπίρ αγκάθια, με μεγάλη διασηπηςιμϋσησα και ψπιμάζει ςε 70-80 ημέπερ. Είναι ανεφσικϋ ςσοτρ ιοόρ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό και σοτ αγγοτπιοό. Ωρ καλλιέπγεια δοκιμάζεσαι. 5) CINTIA F1 23

Ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 90-110 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 20 x 8-10 (διάμεσπορ) εκ. και βάποτρ 300-350 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ έφει απκεσά ζψηπή ανάπστξη, εόπψςσο, με ανοφή ςσιρ φαμηλέρ θεπμοκπαςίερ, τχηλή και ςτνεφϋμενη παπαγψγή. Δίνει καπποόρ με ςκοόπο μψβ φπύμα, φψπίρ αγκάθια, πολό καλήρ ποιϋσησαρ. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα 6) SOFIA F1 Ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 90-100 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 18-20 x 7-10 εκ. και βάποτρ 350-450 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι πολό εόπψςσο και παπαγψγικϋ και δίδει καπποόρ απιοειδοόρ ςφήμασορ. Έφει πολό καλή ςτμπεπιυοπά ςσιρ μεσαυοπέρ. Είναι ανθεκσικϋ ςσοτρ ιοόρ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό και σοτ αγγοτπιοό. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα 7) ECAVI (10-72) Πολό ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια Σο 24

όχορ σοτ υτσοό είναι 90-110 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 20 x 10 εκ. και βάποτρ 250-300 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι πολό εόπψςσο και παπαγψγικϋ (και κασά σην διάπκεια σοτ φειμύνα) και δίδει καπποόρ ςε ψπαίο ςκοόπο φπύμα φψπίρ αγκάθι. Είναι ανθεκσικϋ ςση σευπά ςήχη (βοσπόσηρ). Καλλιεπγείσαι κτπίψρ ςσην Κπήση ςε θεπμοκήπια. 8) DALIA F1 Ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 80-110 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 16 x 10 εκ. και βάποτρ 300-450 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι πολό εόπψςσο και παπαγψγικϋ. Ο καππϋρ είναι φπύμασορ ςκοόποτ μψβ, εξαιπεσικήρ ποιϋσησαρ. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα. 9) DELICA F1 Μεςοππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι μικπϋσεπο σψν 90 εκ. και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 15-18 x 7-10 εκ. και βάποτρ 250-350 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι πολό εόπψςσο αλλά ϋφι σϋςο παπαγψγικϋ. Είναι ανθεκσικϋ ςσιρ φαμηλέρ θεπμοκπαςίερ και ςσον ιϋ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό. Ο καππϋρ είναι φπύμασορ γταλιςσεποό 25

ςκοόποτ μαόποτ, εξαιπεσικήρ ποιϋσησαρ. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα και ιδιαισέπψρ ςσην Ιεπάπεσπα. 10) MADONNA F1 Ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 90-110 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 25 x 12 εκ. και βάποτρ 300-350 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι πολό εόπψςσο και παπαγψγικϋ και δίδει καπποόρ φπύμασορ μψβ μελισζανί, πολό καλήρ ποιϋσησαρ. Καλλιεπγείσαι ςσην Πελοπϋννηςο και σην Κπήση. 11) NADIA F1 Μεςοππύιμο τβπίδιο, γαλλικήρ πποέλετςηρ, κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι μικπϋσεπο σψν 85-90 εκ. και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 18 x 10 εκ. και βάποτρ 300 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι πολό εόπψςσο, ανθεκσικϋ ςσιρ φαμηλέρ θεπμοκπαςίερ και ςσον ιϋ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό και σοτ μψςαωκοό σηρ αγγοτπιάρ. Επίςηρ δείφνει μεγάλο βαθμϋ ανοφήρ ςσον μόκησα Verticillium dahliae. Ο καππϋρ έφει φπύμα ςκοόπο μαόπο, εξαιπεσικήρ ποιϋσησαρ, δίφψρ αγκάθια και ψπιμάζει ςε 65-70 ημέπερ. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα. 26

12) VERNAL F1 Ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 90 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 13 x 7 εκ. και βάποτρ 280-300 γπ. πεπίποτ. Είναι υτσϋ πολό ανθεκσικϋ και απκεσά παπαγψγικϋ. Ο καππϋρ έφει μαόπο γταλιςσεπϋ φπύμα. Είναι ανθεκσικϋ ςσον ιϋ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό και ςσο μψςαωκϋ σηρ αγγοτπιάρ. Ωρ καλλιέπγεια δοκιμάζεσαι ςε απκεσέρ πεπιοφέρ και είναι κασάλληλη για ϋλερ σιρ εποφέρ. 13) RAMSIS F1 Τβπίδιο κασάλληλο για θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 90-100 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 12-15 x 7-10 εκ. και βάποτρ 250-350 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι εόπψςσο, μέσπιαρ ζψηπϋσησαρ, φψπίρ φνοόδι και απκεσά παπαγψγικϋ. Ο καππϋρ έφει ςκοόπο γταλιςσεπϋ μαόπο φπύμα, φψπίρ αγκάθια. Είναι ανθεκσικϋ ςσον ιϋ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό. 14) RONDONA F1 27

Ππύιμο τβπίδιο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Υτσϋ δτνασϋ, παπαγψγικϋ, με καλή καππϋδεςη ακϋμα και ςε ςφεσικά φαμηλέρ ντφσεπινέρ θεπμοκπαςίερ, λϋγψ παπθενοκαππικήρ σάςηρ ποτ σο φαπακσηπίζει. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 110 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 18 x 14 εκ. και βάποτρ 350-375 γπ. πεπίποτ. Ο καππϋρ είναι ςυικσϋρ, ςσπογγτλοό-οβάλ ςφήμασορ και πολό λαμπεποό ςκοόποτ μψβ-μαόποτ φπύμασορ. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλερ σιρ πεπιοφέρ σηρ Ελλάδαρ. 15) ΜΕΛΙΣΩΝ F1 Ππύιμο τβπίδιο για τπαίθπια καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 75-90 εκ. και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 14 x 9 εκ. και βάποτρ 320-350 γπ. πεπίποτ. Ο καππϋρ είναι ςσπογγτλοό-οβάλ ςφήμασορ, ςκοόποτ μψβ φπύμασορ με ππαςινο αγκαθψσϋ κάλτκα. Ωπιμάζει ςε 35-40 ημέπερ και είναι απκεσά παπαγψγικϋ. Καλλιεπγείσαι ςε απκεσέρ πεπιοφέρ σηρ Β. Ελλάδαρ. Μαόπη μακπιά 16) ADRIA F1 Μεςοππύιμο τβπίδιο για θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια φειμύνα-άνοιξη και τπαίθπια σο καλοκαίπι. Σο 28

όχορ σοτ υτσοό είναι 100-120 εκ. και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 20-23 x 6-7 εκ. και βάποτρ 250-350 γπ. πεπίποτ. Ο καππϋρ είναι ςκοόποτ μαόποτ φπύμασορ με ππάςινο κάλτκα. Είναι ένα υτσϋ ζψηπήρ ανάπστξηρ, με ανοιφσή διάσαξη υόλλψν και πολό παπαγψγικϋ. Είναι ανθεκσικϋ ςσον ιϋ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό και σοτ μψςαωκοό σηρ αγγοτπιάρ. Καλλιεπγείσαι εδύ και απκεσά φπϋνια ςε ϋλη σην Ελλάδα ϋλερ σιρ εποφέρ. 17) BALUROI F1 Πολό ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια, θεπμοκηπιακή και φαμηλήρ κάλτχηρ καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 120 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 22-25 x 7-10 εκ. και βάποτρ 300 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι εόπψςσο, πολό ανθεκσικϋ ςσον ιϋ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό, σοτ μψςαωκοό σηρ αγγοτπιάρ, ςσο ψίδιο και ςσο βεπσιςςίλιο. Ο καππϋρ έφει ςκοόπο ιύδερ φπύμα, ππάςινο κάλτκα, μτσεπή άκπη και ψπιμάζει ςε 60-65 ημέπερ. Είναι ένα νέο ςφεσικά τβπίδιο ποτ δοκιμάςσηκε ςσην Πελοπϋννηςο και σην Κπήση και καλλιεπγείσαι ϋλερ σιρ εποφέρ. 18) KARATAYI F1 29

Ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για θεπμοκηπιακή και τπαίθπια καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 90-110 εκ. πεπίποτ παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 28-30 5-7 και βάποτρ 300-350 γπ. πεπίποτ. Είναι δτνασϋ υτσϋ, ετπποςάπμοςσο, απκεσά παπαγψγικϋ, με καλή ανσοφή ςσιρ φαμηλέρ θεπμοκπαςίερ. Ο καππϋρ σοτ είναι μαόποτ, ςσιλπνοό φπύμασορ, ιδιαίσεπα ποιοσικϋρ. Σο ςτνανσάμε ςε απκεσέρ καλλιέπγειερ ςε ϋλη σην Ελλάδα. 19) MARFA F1 Μεςοππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 70-80 εκ. και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 20-22 x 5-7 εκ. και βάποτρ 350-450 γπ. πεπίποτ. Κεπδίζει ςτνέφεια σην πποσίμηςη σψν παπαγψγύν σϋςο για σο ςφήμα και σην ππψιμϋσησα σοτ ϋςο και για σην παπαγψγικϋσησα σψν υτσύν. Ο καππϋρ έφει φπύμα μψβ πολό ςκοόπο. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα, ενδεικσικά αναυέπονσαι οι νομοί Θεςςαλονίκηρ, Φαλκιδικήρ και Καβάλαρ. 20) MILEDA F1 30

Ππύιμο τβπίδιο δτνασήρ ανάπστξηρ με μέσπιοτ μήκοτρ μεςογονάσιο διάςσημα και ςκοόπα ππάςινα υόλλα. Υτσϋ με ελάφιςσα αγκάθια και ανοικσά μψβ άνθη. Καλή καππϋδεςη ςε φαμηλέρ θεπμοκπαςίερ, λϋγψ παπθενοκαππικήρ σάςηρ. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 140 εκ. και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 23 x 6 εκ. και βάποτρ 250 γπ. πεπίποτ. Σο φπύμα σψν καππύν είναι ςκοόπο μψβ με ππάςινο κάλτκα και λετκή ςάπκα. Καλλιεπγείσαι ςε ολϋκληπη σην Ελλάδα. 21) MIRABELLE F1 Ππύιμο τβπίδιο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 90-100 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 20-25 x 4 εκ. και βάποτρ 150-200 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι εόπψςσο, με ϋπθια ανάπστξη, κονσά μεςογονάσια διαςσήμασα, απκεσά υόλλα, καπποόρ μαόποτ φπύμασορ, απκεσά παπαγψγικϋ και ανθεκσικϋ ςσιρ μεσαυοπέρ. Είναι απκεσά ανεκσικϋ ςε αςθένειερ και καλλιεπγείσαι ςε ολϋκληπη σην Ελλάδα. 22) BLACK STAR F1 31

Πολό ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για θεπμοκηπιακή και τπαίθπια καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 100-120 εκ. και παπάγει καπποό διαςσάςεψν 19-22 x 8-10 εκ. και βάποτρ 550-650 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι πολό εόπψςσο με οπθϋκλαδη ανάπστξη και ανσοφή ςσιρ τχηλέρ και φαμηλέρ θεπμοκπαςίερ. Ο καππϋρ έφει φπύμα ιύδερ με κάλτκα ππάςινο και ψπιμάζει 70 ημέπερ μεσά σην μεσαυόσετςη. Είναι πολό παπαγψγικϋ υτσϋ και παπάγει 15-25 καπποόρ σο καθένα. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα ϋλερ σιρ εποφέρ. 23) LINDA F1 Μεςοππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 80-100 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 22-25 x 6-8 εκ. και βάποτρ 200-300 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι πολό εόπψςσο και παπαγψγικϋ και δίδει καπποόρ μαόποτ ςκοόποτ φπύμασορ, πολό καλήρ ποιϋσησαρ με οξόληκση μόση. Είναι ανθεκσικϋ ςσον ιϋ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό. Καλλιεπγείσαι σα σελετσαία φπϋνια ςσην Πελοπϋννηςο, Ασσική και Κπήση. Σόποτ Λαγκαδά 32

24) CHAMPION Ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι μικπϋσεπο σψν 90 εκ. και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 20 x 5 εκ. και βάποτρ 150-250 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι πολό εόπψςσο, μέσπιαρ ζψηπϋσησαρ, φψπίρ φνοόδι, πολό παπαγψγικϋ και με εξαιπεσική ποιϋσησα καππύν φπύμασορ μαόποτ. Είναι ανθεκσικϋ ςσον ιϋ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα άνοιξη και καλοκαίπι. 25) FASELIS F1 Ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 90-110 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 23 x 5 εκ. και βάποτρ 200-230 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ παποτςιάζει πολό καλή ανθουοπία, καππϋδεςη και δίνει τχηλή παπαγψγή ακϋμη και ςε φαμηλέρ θεπμοκπαςίερ. Ο καππϋρ είναι ςκοόποτ μψβ φπύμασορ, μακπόρ, φψπίρ αγκάθια. Έφει καλή ςτμπεπιυοπά ςσο βεπσιςςίλιο. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα. 33

26) LETON F1 Ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Υτσϋ κανονικήρ ανάπστξηρ πεπίποτ 90-100 εκ. ποτ παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 23 x 4 εκ. και βάποτρ 150-200 γπ. πεπίποτ. Ο καππϋρ είναι ςκοόποτ μψβ φπύμασορ, μακπόρ, φψπίρ αγκάθια, κτλινδπικϋρ, ποτ κασαλήγει ςε μόση. Έφει καλή ςτμπεπιυοπά ςσο βεπσιςςίλιο. Καλλιεπγείσαι ςε ϋλη σην Ελλάδα. 27) SOLARA F1 Ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 80-100 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 17-18 x 6 εκ. και βάποτρ 200-300 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι κασάλληλο για πεπιοφέρ ποτ θέλοτν ππύιμο δέςιμο ςε ςτνθήκερ κπόοτ και για μακπινέρ μεσαυοπέρ. Ανσιδπά καλά ςσην οπμϋνη και δίδει καπποόρ με φπύμα ςκοόπο βιολεσί. Καλλιεπγείσαι ςσην δτσική Πελοπϋννηςο και σα νηςιά σοτ Αιγαίοτ και σοτ Ιονίοτ. 28) MEGAL F1 34

Ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 75 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 25-30 x 6 εκ. και βάποτρ 350 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι εόπψςσο, πολό παπαγψγικϋ και δίδει καπποόρ με φπύμα μαόπο, μεγάληρ διασηπηςιμϋσησαρ, ποτ ψπιμάζοτν ςε 60-65 ημέπερ. Είναι ανθεκσικϋ ςσον ιϋ σοτ μψςαωκοό σοτ καπνοό και ςσο μψςαωκϋ σηρ αγγοτπιάρ. Καλλιεπγείσαι ςσην βϋπεια Ελλάδα και σην δτσική Πελοπϋννηςο. 29) ARROW F1 Πολό ππύιμο τβπίδιο κασάλληλο για τπαίθπια και θεπμοκηπιακή καλλιέπγεια. Υτσϋ ανοιφσϋ με καλόσεπο αεπιςμϋ, τχηλή παπαγψγή και πολό καλή απϋδοςη. Σο όχορ σοτ υτσοό είναι 80-90 εκ. πεπίποτ και παπάγει καπποόρ διαςσάςεψν 22-25 x 6 εκ. και βάποτρ 200-300 γπ. πεπίποτ. Σο υτσϋ είναι εόπψςσο και δίδει καπποόρ με φπύμα μαόπο ποτ κασαλήγοτν ςε μόση. Έφει πολό καλή ανσοφή ςσο κπόο και είναι ανεκσικϋ ςσο βεπσισςίλιο. 35

Παπαπάνψ έγινε αναυοπά ςσιρ κτπιϋσεπερ ποικιλίερ και τβπίδια ποτ καλλιεπγοόνσαι ςήμεπα ςσην ελληνική όπαιθπο και σα θεπμοκήπια. Οι εσαιπίερ ςποποπαπαγψγήρ ϋμψρ καθημεπινά βπίςκονσαι ςε μια ςτνεφή εγπήγοπςη για σην παπαγψγή πιο ανθεκσικύν και ποιοσικύν ςπϋπψν. Ατσϋ ςημαίνει, καινοόπια τβπίδια και ποικιλίερ ςσην διάθεςη σψν παπαγψγύν και σηρ ετπόσεπηρ αγοπάρ. Η επγαςία ατσή αποσελεί μια πποςπάθεια ανάδειξηρ ενϋρ πολόσιμοτ λαφανικοό, ποτ ςε καθημεπινή βάςη- κτπίψρ σοτρ καλοκαιπινοόρ μήνερ -τπϋ διάυοπερ μοπυέρ βπίςκεσαι ςσο σπαπέζι μαρ. 7. ΕΔΑΥΟΚΛΙΜΑΣΙΚΕ ΑΠΑΙΣΗΕΙ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΙΚΕ ΣΕΦΝΙΚΕ 7.1 Σο έδαυορ σοτ θεπμοκηπίοτ και η πποεσοιμαςία σοτ Σο έδαυορ σοτ θεπμοκηπίοτ θα ππέπει να είναι μέςηρ μέφπι ελαυπάρ ςόςσαςηρ, βαθό, γϋνιμο και απαλλαγμένο απϋ άλασα. Για ππύιμη παπαγψγή θα ππέπει να πποσιμοόνσαι σα ελαυπά αμμύδη εδάυη. Εάν σο έδαυορ ή σο νεπϋ έφει άλασα, η ανάπστξη σοτ υτσοό είναι πεπιοπιςμένη, σα υόλλα έφοτν πιο ςκοόπο φπύμα και οι καπποί γίνονσαι πιο μικποί. Επίςηρ, η βλάςσηςη είναι πεπιοπιςμένη και ςε ςτνεκσικά εδάυη, γι ατσϋ ππέπει να απουεόγεσαι η καλλιέπγεια σηρ μελισζάναρ ςσα ςτνεκσικά εδάυη. Κακή ςσπάγγιςη πποκαλεί ςήχειρ ςσο πιζικϋ ςόςσημα και κασάλληλη αποςσπάγγιςη είναι αναγκαία. Σο 36

άπιςσο ph για ση μελισζάνα κτμαίνεσαι μεσαξό 5,5-7,2. Σο υτσϋ είναι πολό εταίςθησο ςσην έλλειχη Mg, γι ατσϋ ςτνιςσάσαι η πποςθήκη Mg ςσο έδαυορ κασά ση βαςική λίπανςη και εάν ατσϋ δε γίνει, να δίδεσαι MgSO4, μέςψ σοτ ςτςσήμασορ άπδετςηρ και λίπανςηρ. Εάν σο έδαυορ δεν είναι κασάλληλο, σϋσε ή θα ππέπει να βελσιψθεί με ανάμιξη ή να ανσικασαςσαθεί ή η καλλιέπγεια να γίνει ςε τδποπονική καλλιέπγεια φψπίρ έδαυορ (NFT, πεσποβάμβακαρ, πεπλίσηρ κ.ά.). (Ολόμπιορ Φ. 2001, Η σεφνική σηρ καλλιέπγειαρ σψν κηπετσικύν ςσα θεπμοκήπια) 7.2 Μεσαυόσετςη 7.2.1 σάδιο μεσαυόσετςηρ Όσαν σο υτσϋ αποκσήςει σο επιθτμησϋ μέγεθορ (σέςςεπα πεπίποτ ππαγμασικά υόλλα: όχορ 15 εκ.) και καλϋ πιζικϋ ςόςσημα 4-8 εβδομάδερ μεσά σην ςποπά, ανάλογα με σιρ ςτνθήκερ, μεσαυέπεσαι ςσο θεπμοκήπιο, για μεσαυόσετςη. 7.3 Αποςσάςειρ υόσετςηρ Πληθτςμϋρ Διάσαξη υτσύν Ο απιθμϋρ και η διάσαξη σψν υτσύν είναι ανάλογορ με σο ςόςσημα υόσετςηρ και διαμϋπυψςηρ σοτ υτσοό ποτ θα ακολοτθηθεί. τνιςσύνσαι αποςσάςειρ υόσετςηρ 100-120 εκ. μεσαξό σψν γπαμμύν και 60-75 εκ. επί σψν γπαμμύν, ϋσαν ςσο υτσϋ αυεθοόν να αναπστφθοόν 3-4 βλαςσοί. Η τιοθέσηςη σηρ διπλήρ γπαμμήρ υόσετςηρ δηλαδή 50 εκ. μεσαξό σψν διπλύν γπαμμύν και 100 εκ. 37

μεσαξό σψν ζετγύν γπαμμύν, και 50 εκ. επί σψν γπαμμύν υόσετςηρ, παποτςιάζει πλεονεκσήμασα ςε ςόγκπιςη με σο ππύσο ςόςσημα ςσα εξήρ: (i) με σιρ αποςσάςειρ ποτ αναυέπθηκαν πποηγοόμενα, ο απιθμϋρ σψν υτσύν ανά ςσπέμμα ατξάνεσαι κασά 30% δηλαδή απϋ 2.000 ςε 2.600 υτσά/ςσπ. (ii) ο φύπορ μεσαξό σψν διπλύν γπαμμύν υόσετςηρ παπαμένει αςτμπίεςσορ (εξαςυαλίζεσαι ο καλϋρ αεπιςμϋρ σοτ πιζικοό ςτςσήμασορ), γιασί ϋλερ οι καλλιεπγησικέρ πεπιποιήςειρ ςσα υτσά απϋ επγάσερ και μηφανήμασα, γίνονσαι απϋ σοτρ διαδπϋμοτρ. (iii) μποπεί να εξαςυαλιςσεί ςημανσική οικονομία ςσην εγκασάςσαςη σοτ ςτςσήμασορ άπδετςηρ ςσάγδην, γιασί με μια κενσπική ςψλήνα άπδετςηρ ςσο μέςο σψν διπλύν γπαμμύν και με σα ειδικά ςψληνάκια σόποτ "macaroni tubes", μποποόν να ποσιςσοόν δόο γπαμμέρ υτσύν (ςσο ππύσο ςόςσημα κάθε γπαμμή υτσύν θέλει και ένα λάςσιφο ποσίςμασορ). (Ολόμπιορ Φ. 2001, Η σεφνική σηρ καλλιέπγειαρ σψν κηπετσικύν ςσα θεπμοκήπια) 7.4 Αποςσάςειρ υόσετςηρ ςε ςτνδταςμϋ με απιθμϋ βλαςσύν ανά υτσϋ Όςο μεγαλόσεπο απιθμϋ βλαςσύν αυήςοτμε πάνψ ςσο υτσϋ σϋςο πιο απγή θα είναι η ανάπστξη σψν βλαςσύν ατσύν και θα φπειαςσεί πεπιςςϋσεπορ φπϋνορ να υθάςοτν σα υτσά ςσο οπιζϋνσιο ςόπμα. Η σακσική να αυήνονσαι πολλοί βλαςσοί ανά υτσϋ είναι καλή ςσην πεπίπσψςη ποτ η υτσεία θα παπαμείνει ςσην παπαγψγή για μεγάλο φπονικϋ διάςσημα. Ανσίθεσα, για υτσείερ ποτ διαπκοόν μικπϋ φπονικϋ διάςσημα (μεπικοόρ μήνερ παπαγψγήρ), έφει βπεθεί ϋσι πτκνή υόσετςη και λίγοι βλαςσοί ανά υτσϋ (2 βλαςσοί) δίδοτν πιο τχηλή 38

παπαγψγή και μεγαλόσεποτρ καπποόρ. Γενικά, έφει παπασηπηθεί ϋσι ϋςο πιο μεγάλορ είναι ο απιθμϋρ σψν βλαςσύν ανά υτσϋ, σϋςο πιο μεγάλορ είναι και ο απιθμϋρ σψν καππύν ποτ παπάγονσαι ανά υτσϋ, αλλά οι καπποί έφοτν μικπϋσεπο μέγεθορ. Ατσή η ςτμπεπιυοπά ςσην πτκνή βλάςσηςη, μποπεί να έφει οικονομικά πλεονεκσήμασα (έςσψ και αν δεν τπάπφει αόξηςη παπαγψγήρ), γιασί ςτφνά τπάπφει ζήσηςη ςσο μέςο και μικπϋ μέγεθορ καπποό, ποτ πληπύνεσαι πιο ακπιβά. (Ολόμπιορ Φ. 2001, Η σεφνική σηρ καλλιέπγειαρ σψν κηπετσικύν ςσα θεπμοκήπια) 39

7.5 τνθήκερ και πεπιποιήςειρ ςσο θεπμοκήπιο 7.5.1 τνθήκερ ασμϋςυαιπαρ θεπμοκηπίοτ Οι ςτνθήκερ ποτ διαμοπυύνονσαι ςσα πλαςσικά θεπμοκήπια επηπεάζοτν ςημανσικά σην άνθιςη, σην καππϋδεςη καθύρ και σην ανάπστξη σοτ καπποό και σψν ςπεπμάσψν (Passam and Khah, 1992). Αναλτσικϋσεπα: Θεπμοκπαςία αέπα Η μελισζάνα, ϋπψρ είναι γνψςσϋ, είναι υτσϋ θεπμήρ εποφήρ και ςτνεπύρ έφει ανάγκη απϋ τχηλέρ θεπμοκπαςίερ κασά ση διάπκεια σηρ ανάπστξηρ σοτ υτσοό και σηρ ψπίμανςηρ σψν καππύν. τνιςσάσαι επομένψρ ςσο φύπο σοτ θεπμοκηπίοτ η θεπμοκπαςία να διαμοπυύνεσαι ψρ ακολοόθψρ: κασά σην νόκσα: 18-20º C κασά σην ημέπα: 21-22º C, ϋφι πάνψ απϋ 27-28º C. Οι τχηλέρ θεπμοκπαςίερ ευαπμϋζονσαι ϋσαν ο υψσιςμϋρ είναι πλοόςιορ και γίνεσαι εμπλοτσιςμϋρ με CO2. Η θεπμοκπαςία σοτ αέπα ςσο θεπμοκήπιο κασά σον ππύσο μήνα μεσά ση μεσαυόσετςη δεν ππέπει να βπίςκεσαι κάσψ απϋ σοτρ 15º C. σην πεπίπσψςη ποτ η θεπμοκπαςία πέςει ςσοτρ 12-15º C, σϋσε παπασηπείσαι παπαμϋπυψςη ςσα άνθη, οι ςσόλοι παπαμένοτν μικποί, οι γτπεϋκοκκοι παπαμοπυύνονσαι, σα ςέπαλα γίνονσαι τπεπσπουικά και οι καπποί αποκσοόν άςφημο φπψμασιςμϋ και ςφήμα. Η 40

κασαπϋνηςη λϋγψ φαμηλύν θεπμοκπαςιύν ςση μελισζάνα, κασά ση διάπκεια σηρ χτφπήρ πεπιϋδοτ, επιυέπει ςσαδιακή μείψςη σηρ βιψςιμϋσησαρ σηρ γόπηρ και οδηγεί ςσην ανάπστξη καππύν φψπίρ ςπέπμασα (Nothman and Koller, 1973a). Η ελάφιςση θεπμοκπαςία για ση υτςιολογική επικονίαςη και ανάπστξη σψν γτπεοςψλήνψν κτμαίνεσαι ςσοτρ 20º C. Η γονιμϋσησα σοτ θηλτκοό μέποτρ σοτ άνθοτρ δεν επηπεάζεσαι με σον ίδιο σπϋπο ςσιρ φαμηλέρ θεπμοκπαςίερ, ϋπψρ σο απςενικϋ μέπορ. Η ανδπική ςσειπϋσησα ποτ πποκαλείσαι, ςαν αποσέλεςμα φαμηλύν θεπμοκπαςιύν, έφει πποςψπινϋ φαπακσήπα και η γονιμϋσησα σηρ γόπηρ επανακσάσαι και ςπέπμασα ςφημασίζονσαι ςσοτρ καπποόρ ϋσαν η θεπμοκπαςία σοτ πεπιβάλλονσορ βελσιύνεσαι (Nothman and Koller, 1975a). Μϋλιρ απφίςοτν να εμυανίζονσαι άνθη ςσα υτσά, η θεπμοκπαςία σηρ νόκσαρ ππέπει να κασέβει ςσοτρ 16-17º C, για να ενθαππτνθεί η ανάπστξη σψν καππύν. ημειύνεσαι ϋσι η παπαμϋπυψςη σψν γτπεοκκϋκψν ατξάνει ϋσαν η θεπμοκπαςία κασέπφεσαι σψν 15º C. Έφει αναυεπθεί και ςε άλλερ πεπιπσύςειρ, ϋσι η ανάπστξη σηρ καππουοπίαρ βοηθάει πολό, ϋσαν τπάπφει διαυοπά θεπμοκπαςίαρ νόκσαρ-μέπαρ γόπψ ςσοτρ 5-7º C. Απγϋσεπα, ϋσαν ξεκινήςει η ςτγκομιδή, η θεπμοκπαςία σηρ νόκσαρ μποπεί να κασέβει και πιο φαμηλά ςσοτρ 15º C, για να ενθαππτνθεί και η βλαςσική ανάπστξη σοτ υτσοό. ημειύνεσαι ϋσι μεγάλη διαυοπά θεπμοκπαςίαρ νόκσαρμέπαρ πποκαλεί ση ςτςςύπετςη τγπαςίαρ πάνψ ςσον καππϋ, γιασί η θεπμοκπαςία σοτ καπποό κασέπφεσαι κασά ση νόκσα και ϋσαν σο ππψί επέλθει μια γπήγοπη άνοδορ σηρ θεπμοκπαςίαρ, μεσά σην ανασολή σοτ ηλίοτ, πποκαλεί σην απϋθεςη τγπαςίαρ ςσην επιυάνεια σοτ καπποό, με κίνδτνο σην εμυάνιςη βοσπόση. Για να πεπιοπιςσεί ατσϋρ ο κίνδτνορ θα ππέπει να γίνεσαι ςτνεφήρ εξαεπιςμϋρ. Κασά ση διάπκεια σοτ φειμύνα, ϋποτ επικπασοόν φαμηλέρ θεπμοκπαςίερ, η ςόνθεςη σοτ φπύμασορ ςσον καππϋ γίνεσαι πολό απγά ςε ςόγκπιςη με ατσή σηρ θεπμήρ πεπιοφήρ. Οι διάυοπερ ποικιλίερ έφοτν και διαυοπεσική ςτμπεπιυοπά ϋςον αυοπά σην ανάπστξη σοτ φπύμασορ ςσον καππϋ ςε ςφέςη ππορ σην θεπμοκπαςία (Nothmann et al.,1976). 41

(Ολόμπιορ Φ. 2001, Η σεφνική σηρ καλλιέπγειαρ σψν κηπετσικύν ςσα θεπμοκήπια) Θεπμοκπαςία εδάυοτρ Η θεπμοκπαςία σοτ εδάυοτρ μεσά ση μεσαυόσετςη και καθ ϋλη ση διάπκεια σηρ καλλιέπγειαρ επηπεάζει ςημανσικά σην ανάπστξη, παπαγψγή και ππψιμϋσησα σηρ μελισζάναρ και θα ππέπει να κτμαίνεσαι ςσαθεπά πάνψ απϋ 17-19º C. σιρ πεπιπσύςειρ ποτ επικπασοόν φαμηλϋσεπερ θεπμοκπαςίερ εδάυοτρ, θα ππέπει να ευαπμϋζονσαι καλλιεπγησικέρ σεφνικέρ ποτ ατξάνοτν ση θεπμοκπαςία σοτ εδάυοτρ ςσην πεπιοφή σοτ πιζοςσπύμασορ, ϋπψρ π.φ. ςφημασιςμϋρ και υόσετςη ςε αναφύμασα, κασά σο δτνασϋν επιυανειακή υόσετςη, ευαπμογή εδαυοκάλτχηρ με πλαςσικϋ (μαόπο, διάυανο κ.λ.π.). Απϋ πειπάμασα ποτ διεξήφθηςαν ςε πολλέρ μεςογειακέρ φύπερ, διαπιςσύθηκε ϋσι η εδαυοκάλτχη ςση μελισζάνα πποκαλεί ππψίμηςη παπαγψγήρ κασά 15-21 ημέπερ ανάλογα με σην εποφή και σιρ ςτνθήκερ καλλιέπγειαρ και επιυέπει αόξηςη ςσην απϋδοςη. Σεφνησή αόξηςη σηρ θεπμοκπαςίαρ εδάυοτρ κασά σην διάπκεια σοτ φειμύνα ςσοτρ 25 και 32º C με θεπμοκπαςία αέπα σην ημέπα 22-28º C και ση νόκσα 8-13º C είφε ςαν αποσέλεςμα σην επισάφτνςη σηρ ανάπστξηρ σψν υτσύν, ενύ μείψςη σηρ θεπμοκπαςίαρ εδάυοτρ σο καλοκαίπι δεν είφε κανένα αποσέλεςμα. Τπεπβολικά τχηλή θεπμοκπαςία (40º C) εδάυοτρ σο καλοκαίπι πποκαλεί πολό υσψφή ανάπστξη ςσο υτσϋ (Rylski et al.,1976). Θέπμανςη σοτ εδάυοτρ κασά σην πεπίοδο σοτ φειμύνα ςτμβάλλει ςση βελσίψςη σοτ φπύμασορ σοτ καπποό (Nothmann et al.,1978). (Ολόμπιορ Φ. 2001, Η σεφνική σηρ καλλιέπγειαρ σψν κηπετσικύν ςσα θεπμοκήπια) Υψρ 42

Η μελισζάνα είναι απκεσά υψσϋυιλο υτσϋ. Αναπσόςςεσαι και αποδίδει καλόσεπα ϋσαν δέφεσαι σο πλήπερ υάςμα σηρ ηλιακήρ ακσινοβολίαρ. Πειπάμασα ςσην Ιαπψνία έδειξαν ϋσι επηπεάζονσαι ςημανσικά η υτςιολογία σηρ ανάπστξηρ και καππουοπίαρ σηρ μελισζάναρ, ϋσαν ατσή καλλιεπγείσαι ςε θεπμοκήπια καλτμμένα με πλαςσικϋ, σο οποίο αποππουά ή εμποδίζει ση διέλετςη σηρ τπεπιύδοτρ ακσινοβολίαρ. Σο γεγονϋρ ατσϋ ςε ςτνδταςμϋ με φαμηλή θεπμοκπαςία πποκαλεί σο ςφημασιςμϋ υόλλψν με έλαςμα μεγαλόσεπηρ επιυάνειαρ αλλά λεπσϋσεπηρ διασομήρ, σα άνθη δεν γονιμοποιοόνσαι, μειύνεσαι ο απιθμϋρ σψν καππύν, σο ςφήμα σοτρ γίνεσαι ανύμαλο και ο φπψμασιςμϋρ επίςηρ απέφει απϋ σο υτςιολογικϋ σηρ ποικιλίαρ. Είναι υανεπϋ ϋσι σο πλαςσικϋ κάλτχηρ, ανάλογα με σα υτςικά φαπακσηπιςσικά σοτ, επηπεάζει σην απϋδοςη και σην ποιϋσησα σψν παπαγομένψν καππύν σηρ μελισζάναρ. Σο γεγονϋρ ϋσι κασά ση διάπκεια σοτ φειμύνα η ένσαςη σοτ υψσιςμοό είναι φαμηλή και οι απαισήςειρ σοτ υτσοό ςε υψρ είναι μεγάλερ, η κάλτχη σοτ εδάυοτρ με γαλακσύδερ πλαςσικϋ, ςτμβάλει ςσην αόξηςη σοτ υψσϋρ δια ανακλάςεψρ, ςσο πεπιβάλλον σοτ υτσοό. Έφει διαπιςσψθεί ϋσι η ευαπμογή σοτ άςπποτ πλαςσικοό βοηθά και ςση μείψςη σψν πποςβολύν απϋ σον αλετπύδη και σιρ αυίδερ, γιασί ενοφλοόνσαι απϋ σο υψρ και απουεόγοτν σην κάσψ επιυάνεια σψν υόλλψν και κασαπολεμοόνσαι εόκολα ςσην πάνψ επιυάνεια σψν υόλλψν. (Ολόμπιορ Φ. 2001, Η σεφνική σηρ καλλιέπγειαρ σψν κηπετσικύν ςσα θεπμοκήπια) Τγπαςία σοτ αέπα τνιςσάσαι σο επίπεδο σψν 70-75%.Τ.. Είναι πολό ςημανσικϋ να μην τπεπβαίνει σα επίπεδα ατσά, γιασί η μελισζάνα είναι απκεσά 43

ετπαθήρ ςσον βοσπόση. Ο καλϋρ αεπιςμϋρ είναι απαπαίσησορ και σα υτσά θα ππέπει να διασηποόνσαι ςσεγνά. Εμπλοτσιςμϋρ με CO2 Ο εμπλοτσιςμϋρ σηρ ασμϋςυαιπαρ σοτ θεπμοκηπίοτ με CO2 μέφπι σα 1000 ppm αποσελεί ςτνηθιςμένη ππακσική ςσιρ βϋπειερ φύπερ, γιασί έφει παπασηπηθεί ϋσι επηπεάζει θεσικά σην ππψίμιςη και σην ολική παπαγψγή. (Ολόμπιορ Φ. 2001, Η σεφνική σηρ καλλιέπγειαρ σψν κηπετσικύν ςσα θεπμοκήπια) 7.6 Πϋσιςμα ςσο θεπμοκήπιο Οι ανάγκερ ςε νεπϋ μιαρ υτσείαρ μελισζάναρ ποικίλοτν ανάλογα με σην ανάπστξη σψν υτσύν, σον σόπο σοτ εδάυοτρ και σιρ κλιμασολογικέρ ςτνθήκερ. Είναι επομένψρ δόςκολο, να δύςει κανείρ ςτμβοτλή ςφεσικά με σο πϋςο νεπϋ ή πϋςο ςτφνά θα ππέπει να γίνεσαι πϋσιςμα. Η εμπειπία σοτ καλλιεπγησή και η κοινή λογική αποσελοόν πολλέρ υοπέρ ικανοποιησικά κπισήπια. Σο πιζϋςσπψμα δεν ππέπει να ξηπαίνεσαι, αλλά οόσε και να είναι ςτνέφεια πολό τγπϋ. Εάν διαπιςσψθεί βλαςσομανία, θα ππέπει να μειψθεί η ποςϋσησα και ςτφνϋσησα ποσίςμασορ. Εάν η πεπιεκσικϋσησα σοτ εδάυοτρ ςε τγπαςία είναι φαμηλή, σϋσε μποπεί να επηπεαςσεί απνησικά σο φπύμα σψν καππύν (Cornillon and Dauple, 1981). Η μέθοδορ ποσίςμασορ θα ππέπει να δίνει σην ακπιβή ποςϋσησα νεποό ςε ςτνδταςμϋ με τγπή λίπανςη. Σο πϋσιςμα ςσάγδην είναι σο πιο κασάλληλο. Έφει τπολογιςσεί ϋσι οι ανάγκερ ςε νεπϋ μιαρ καλλιεπγησικήρ πεπιϋδοτ κτμαίνονσαι απϋ 400-500 m³/ ςσπ., ϋσαν 44

σο πϋσιςμα γίνεσαι με ση μέθοδο ςσάγδην (Papachristodoulou et al., 1992). Η ποιϋσησα σοτ νεποό άπδετςηρ έφει επίςηρ ςημαςία. Όσαν η ολική πεπιεκσικϋσησα ςε άλασα είναι ECe 1,7 ¹ ds m και η πεπιεκσικϋσησα ςε βϋπιο 1-2 mg/l σϋσε δεν τπάπφει μείψςη ςσην απϋδοςη σηρ μελισζάναρ (Bruria et al., 1986). Η ςτφνϋσησα άπδετςηρ αποσελεί παπάγονσα (επηπεάζει) σηρ ανθεκσικϋσησαρ σηρ μελισζάναρ. (Ολόμπιορ Φ. 2001, Η σεφνική σηρ καλλιέπγειαρ σψν κηπετσικύν ςσα θεπμοκήπια) 7.7 Επιυανειακή λίπανςη Ππιν απϋ ση υόσετςη και κασά σην πποεσοιμαςία σοτ εδάυοτρ, γίνεσαι η βαςική λίπανςη, κασά σην οποία ενςψμασύνεσαι η κοππιά και σα φημικά λιπάςμασα ςε δϋςειρ: κοππιά : 3-4 σϋνοι/ςσπέμμα 0-48-0 : 80 κιλά/ςσπέμμα 0-49-0 : 60 κιλά/ςσπέμμα Μια καλλιέπγεια μελισζάναρ αυαιπεί απϋ σο έδαυορ κασά ση διάπκεια μιαρ καλλιεπγησικήρ πεπιϋδοτ 12-15 κιλά Ν, 6-8 κιλά P205 και 20 κιλά K20. Σα επίπεδα σοτ αζύσοτ και υψςυϋποτ ςσο έδαυορ θεψποόνσαι ικανοποιησικά ϋσαν βπίςκονσαι ςε ςτγκένσπψςη Ν= 90 ppm και P= 20 ppm. Η επιυανειακή λίπανςη ξεκινά 3-4 εβδομάδερ μεσά ση μεσαυόσετςη, ϋσαν οι πίζερ σψν υτσύν έφοτν απφίςει να "εγκαθίςσανσαι". ση ςτνέφεια δίνεσαι η κανονική επιυανειακή λίπανςη ςε δϋςειρ και ςε αναλογία Ν:Κ20 = 1:1. 45

120 g KNO3 ςε 1 λίσπο νεπϋ και ατσϋ απαιύνεσαι 200 υοπέρ κασά σο πϋσιςμα, δηλαδή με βαθμϋ απαίψςηρ 1:200. 110 g NH4N03 Εάν παπασηπηθεί βλαςσομανία, σϋσε γίνεσαι πποςψπινή μείψςη σοτ Ν και αόξηςη σοτ Κ με σην διάλτςη (Ν:Κ2Ο = 1:2). 160 g KNO3 ςε 1 λίσπο νεπϋ. Βαθμϋρ απαίψςήρ 1:200. 50 g NH4N03 Εάν η βλάςσηςη είναι υσψφή, σϋσε δίνεσαι ατξημένη ποςϋσησα Ν, με ση διάλτςη (αναλογία Ν:Κ2Ο = 2:1). 70 g KNO3 ςε 1 λίσπο νεπϋ. Βαθμϋρ απαίψςήρ 1:200. 140 g NH4N03 τνήθψρ δεν παπίςσασαι ανάγκη για πποςθήκη υψςυϋποτ ςσην επιυανειακή λίπανςη, γιασί σα υτσά μελισζάναρ έφοτν εκσεσαμένο πιζικϋ ςόςσημα και εκμεσαλλεόονσαι μεγάλο ϋγκο εδάυοτρ, αλλά ςτφνά σα υτσά τπουέποτν απϋ έλλειχη και θα ήσαν υπϋνιμο να πποςσίθεσαι με σην τγπή λίπανςη ποςϋσησα 35-50 g MgSO4 ςσο λίσπο νεποό, για σην παπαςκετή σοτ βαςικοό διαλόμασορ και ατσϋ απαιύνεσαι 200 υοπέρ, για να ποσιςσεί σο υτσϋ. Κασά καιποόρ πποςσίθενσαι και ιφνοςσοιφεία για να πποληυθοόν στφϋν σπουοπενίερ (Smith, 1979). Όσαν σα υτσά υέποτν μεγάλο υοπσίο καππύν μποπεί να γίνονσαι και διαυτλλικοί χεκαςμοί. 46

(Ολόμπιορ Φ. 2001, Η σεφνική σηρ καλλιέπγειαρ σψν κηπετσικύν ςσα θεπμοκήπια) 7.8 Τποςσόλψςη και κλάδεμα Όσαν σα υτσά υθάςοτν σο όχορ σψν 30 πεπίποτ εκ., δένεσαι σο κενσπικϋ ςσέλεφορ με ςπάγκο. Όσαν σο ππύσο άνθορ (crown flower) εμυανιςσεί, εμυανίζονσαι και οι ππύσοι δτνασοί πλετπικοί βλαςσοί. Ανάλογα με σο πϋςοτρ βλαςσοόρ θα κπασήςοτμε (ςτνήθψρ 2-3/υτσϋ-ςπανιϋσεπα έναν) σοτρ δένοτμε κάθε έναν φψπιςσά απϋ σα οπιζϋνσια ςόπμασα. Σοτρ τπϋλοιποτρ σοτρ αυαιποόμε, ϋσαν ακϋμη είναι μικποί. 47

Η αυαίπεςη νέψν βλαςσύν ςσην κοπτυή σοτ υτσοό επαναλαμβάνεσαι 1 υοπά σην εβδομάδα και σατσϋφπονα γίνεσαι και η πεπιέλιξη σψν βλαςσύν ποτ κπασήθηκαν γόπψ απϋ σοτρ ςπάγκοτρ. Επίςηρ, σην ίδια ςσιγμή αυαιποόνσαι και 1-2 μικπά υόλλα ποτ βπίςκονσαι πολό κονσά ςσην αναπστςςϋμενη κοπτυή σοτ κάθε βλαςσοό, ύςσε να μειψθεί απγϋσεπα η πτκνϋσησα σψν υόλλψν και να διετκολόνεσαι ο υψσιςμϋρ και ο εξαεπιςμϋρ. Άλλη επγαςία ποτ γίνεσαι κασά σην εβδομαδιαία πεπιποίηςη σψν υτσύν, είναι η αυαίπεςη σψν δετσεπετϋνσψν ανθέψν, ςε κάθε θέςη καππουοπίαρ. Επίςηρ, αυαιπείσαι η ξηπά ςσευάνη απϋ σοτρ καπποόρ ποτ βπίςκονσαι ςε εξέλιξη, για να μειψθεί ο κίνδτνορ πποςβολήρ σοτ καπποό απϋ βοσπόση, γιασί η ξηπά ςσευάνη ςτγκπασεί, ϋπψρ σο ςυοτγγάπι. Είναι αναγκαία επίςηρ η απουόλλψςη, ποτ ξεκινά 3-4 εβδομάδερ μεσά ση μεσαυόσετςη και επαναλαμβάνεσαι κάθε 2 πεπίποτ εβδομάδερ. Ο ςκοπϋρ σηρ απουόλλψςηρ είναι η μείψςη σηρ πτκνϋσησαρ σψν υόλλψν, ύςσε να υθάνει ικανοποιησικϋ υψρ ςσα αναπστςςϋμενα άνθη. Η ςτγκομιδή σψν καππύν γίνεσαι επίςηρ πιο εόκολα και ο αεπιςμϋρ γίνεσαι πιο αποσελεςμασικά και αποσπέπεσαι ο κίνδτνορ πποςβολήρ απϋ βοσπόση. Όσαν γίνεσαι η απουόλλψςη, κάθε πλάγιορ βλαςσϋρ ποτ εμυανίζεσαι φαμηλά ςση βάςη σοτ υτσοό ππέπει να αυαιπείσαι, εκσϋρ σψν πεπιπσύςεψν ϋποτ σα υτσά έφοτν αναπστφθεί απκεσά και οι κοπτυέρ σοτρ έφοτν υσάςει σο οπιζϋνσιο ςόπμα και οι βάςειρ σοτ υτσοό είναι άδειερ, σϋσε μποποόν να αυεθοόν μεπικοί πλάγιοι βλαςσοί ςσο κάσψ μέπορ για να παπάξοτν καπποόρ. (Ολόμπιορ Φ. 2001, Η σεφνική σηρ καλλιέπγειαρ σψν κηπετσικύν ςσα θεπμοκήπια) 48

7.9 Καλλιεπγησικέρ υπονσίδερ Αμέςψρ μεσά ση υόσετςη ππέπει να ακολοτθήςει ένα καλϋ πϋσιςμα σο οποίο να ςτνεφιςσεί ςσαθεπά για απκεσϋ καιπϋ ύςσε να διαςυαλίζεσαι ικανοποιησική εδαυική τγπαςία. Σο πϋσιςμα με «ςσαγϋνερ», με σοποθέσηςη σψν ςσαλακσηυϋπψν ςψλήνψν κασά μήκορ σψν γπαμμύν υόσετςηρ, είναι σο πποσιμύμενο ςόςσημα. Με σο ςόςσημα ατσϋ γίνεσαι ςημανσική οικονομία νεποό και επίςηρ σο έδαυορ δεν κασακλόζεσαι απουεόγονσαρ ση δημιοτπγία αςυτκσικύν ςτνθηκύν ςσιρ πίζερ. ε οπιςμένα εδάυη (αμμοτδεπά) μποπεί ατσϋ να είναι μειονέκσημα γιασί η διαβπεφϋμενη ζύνη είναι πολό ςσενή και η ανάπστξη σοτ πιζικοό ςτςσήμασορ πεπιοπιςμένη. ατσέρ σιρ πεπιπσύςειρ, σο πϋσιςμα με ατλάκια μποπεί να είναι πποσιμϋσεπο. τςσήμασα σεφνησήρ βποφήρ ποτ διαβπέφοτν σο υόλλψμα σηρ καλλιέπγειαρ ππέπει να απουεόγονσαι γιασί ετνοοόν σιρ πποςβολέρ απϋ αςθένειερ. Η ςτμπλήπψςη σψν κενύν θέςεψν επί σψν γπαμμύν λϋγψ αποστφίαρ είναι μια επγαςία ποτ γίνεσαι ςσιρ ππύσερ μέπερ μεσά ση υόσετςη. Κασά σην ανάπστξη σψν υτσύν ππέπει να γίνονσαι ελαυπά ςκαλίςμασα για σην ανσιμεσύπιςη σψν ζιζανίψν και για αεπιςμϋ σοτ εδάυοτρ. Η κασαπολέμηςη σψν ζιζανίψν είναι μια επγαςία ποτ μποπεί να γίνει με βοσανίςμασα, ςκαλίςμασα, με ση φπήςη ζιζανιοκσϋνψν κ.λ.π.. Μια καλή ππακσική ποτ διετκολόνει σο θέμα σηρ ζιζανιοκσονίαρ και σατσϋφπονα ςτμβάλλει ςσην διασήπηςη ικανοποιησικύν ςτνθηκύν τγπαςίαρ και θεπμοκπαςίαρ ςσο εδαυικϋ τπϋςσπψμα, είναι η κάλτχη σηρ γπαμμήρ υόσετςηρ με μαόπο υόλλο πλαςσικοό εδαυοκάλτχηρ, μια μέθοδορ ποτ φπηςιμοποιείσαι κτπίψρ ςσην καλλιέπγεια βιομηφανικήρ πιπεπιάρ ςσον Πόπγο και ςσην καλλιέπγεια διαυϋπψν κηπετσικύν ςε πολλέρ πεπιοφέρ. Η μεσαυόσετςη, ςσην πεπίπσψςη ατσή, γίνεσαι κασά μήκορ σηρ σαινίαρ εδαυοκάλτχηρ σοποθεσύνσαρ σο υτσϋ ςσο ςψςσϋ βάθορ. 49

Η άπδετςη γίνεσαι με ςσαλακσηυϋποτρ ςψλήνερ ποτ σοποθεσοόνσαι κάσψ απϋ σην σαινία. Κασ ατσϋν σον σπϋπο, η εδαυική τγπαςία διασηπείσαι ςε καλά επίπεδα ενύ η κασαπολέμηςη σψν ζιζανίψν γίνεσαι μϋνο μεσαξό σψν γπαμμύν με φημικϋ σπϋπο. Η επιυανειακή λίπανςη ςε ατσέρ σιρ πεπιπσύςειρ γίνεσαι μέςψ σοτ ςτςσήμασορ άπδετςηρ. σον αγπϋ, η ςσήπιξη σψν υτσύν, ϋσαν φπειάζεσαι, επιστγφάνεσαι με ςόπμασα ή πλαςσικά ςφοινιά ποτ υέπονσαι ςε παςςάλοτρ παπάλληλα ππορ ση γπαμμή υόσετςηρ και πεπικλείοτν σοτρ βλαςσοόρ σψν υτσύν. Σα υτσά σηρ τπαίθπιαρ καλλιέπγειαρ ςτνήθψρ δεν κλαδεόονσαι. 7.10 Λίπανςη Η λίπανςη μποπεί να είναι οπγανική (κοππιά) ή και ανϋπγανη (φημικά λιπάςμασα). Η βαςική λίπανςη γίνεσαι 20 ημέπερ πεπίποτ ππιν σην μεσαυόσετςη και ςτνίςσασαι ςσην ευαπμογή ςσο έδαυορ ενϋρ βαςικοό λιπάςμασορ ϋπψρ σο 11-15-15 ςε ποςϋσησα 80-100 κιλά/ςσπ. Η ευαπμογή γίνεσαι με λιπαςμασοδιανομέα και αμέςψρ μεσά ακολοτθεί υπεζάπιςμα ή καλλιεπγησήρ για σην κασεπγαςία σοτ εδάυοτρ και σην ενςψμάσψςη σοτ λιπάςμασορ. Η επιυανειακή ευαπμϋζεσαι ςσο ςσάδιο σηρ ανθουοπίαρκαππϋδεςηρ και ςτνίςσασαι ςσην ευαπμογή ςσο έδαυορ νισπικήρ αμμψνίαρ ςε ποςϋσησα 15 κιλά/ςσπ. Εκσϋρ απϋ σιρ παπαπάνψ λιπάνςειρ, ςτνιςσάσαι να γίνεσαι ακϋμη μια, κασά σο ατλάκψμα. Η διαςποπά σοτ λιπάςμασορ ςσην πεπίπσψςη ατσή γίνεσαι με ειδικϋ ςκαλιςσήπι, σο οποίο σατσϋφπονα ςκαλίζει και ατλακύνει. Σο λίπαςμα ποτ ευαπμϋζεσαι μποπεί να είναι ςτνδταςμϋρ επιυανειακοό (26-0-0) 20 κιλά/ςσπ. και βαςικοό (11-15-15) 20 κιλά/ςσπ. 50

(Γεψπγία & Κσηνοσπουία, σεόφορ 9/2005, Νοέμβπιορ). 8.σϋφορ μελέσηρ κοπϋρ σοτ πειπάµασορ είναι η αξιολϋγηςη και η μελέση εγφύπιψν πληθτςμύν μελισζάναρ με φπήςη μοπυολογικύν φαπακσήπψν. Οι πεπιςςϋσεποι απϋ σοτρ εγφύπιοτρ πληθτςμοόρ (landraces) αποσελοόν σοπικϋ αβελσίψσο γενεσικϋ τλικϋ σο οποίο ϋμψρ έφει μεγάλη ςημαςία. Οι σοπικέρ (παπαδοςιακέρ) ποικιλίερ είναι δημιοόπγημα σηρ εμπειπικήρ επιλογήρ σψν αγποσύν και σηρ υτςικήρ επιλογήρ για δεκάδερ και εκασονσάδερ φπϋνια, γι ατσϋ θεψποόνσαι κοινή πεπιοτςία. Διακπίνονσαι για σην πποςαπμοςσικϋσησά σοτρ ςσιρ σοπικέρ εδαυοκλιμασικέρ ςτνθήκερ σην ανθεκσικϋσησά σοτρ και σα αξιϋλογα οπγανοληπσικά φαπακσηπιςσικά σοτρ (π.φ. γεόςη, άπψμα) με ςτνήθψρ μέσπια παπαγψγή και μειψμένη ομοιομοπυία. Ανσίθεσα οι ςόγφπονερ καλλιεπγοόμενερ (εμποπικέρ) ποικιλίερ είναι δημιοόπγημα σηρ έπετναρ σηρ βελσίψςηρ σψν υτσύν και η οικονομική εκμεσάλλετςή σοτρ ανήκει ςε κάποιον (ίδπτμα ή εσαιπεία). Είναι πολό παπαγψγικέρ και παποτςιάζοτν φαπακσηπιςσικά ποτ ανσαποκπίνονσαι ςσα κασαναλψσικά ππϋστπα ποτ πποψθήθηκαν απϋ σιρ οπγανψμένερ πολτεθνικέρ εσαιπείερ σηρ εποφήρ μαρ. Με ατσά σα φαπακσηπιςσικά οι εμποπικέρ ποικιλίερ πποσιμήθηκαν απϋ σοτρ αγπϋσερ, ποτ εγκασέλειχαν κασά κανϋνα σιρ σοπικέρ ποικιλίερ. Έσςι σιρ σελετσαίερ δεκαεσίερ φάθηκαν πολλέρ σοπικέρ ποικιλίερ, γεγονϋρ ποτ αόξηςε ση γενεσική διάβπψςη. Οι απύλειερ ατσέρ ςτνειδησοποιήθηκαν απϋ σοτρ επιςσήμονερ και εταιςθησοποιημένοτρ πολίσερ ψρ ιδιαίσεπα ςημανσικέρ και άπφιςε μια πποςπάθεια διάςψςηρ και επανεκσίμηςηρ σηρ αξίαρ σψν σοπικύν ποικιλιύν. 51

Οι σοπικέρ ποικιλίερ αποσέλεςαν και αποσελοόν μέπορ σηρ ιςσοπίαρ, σοτ πολισιςμοό και σηρ οικονομίαρ κάθε σϋποτ. Όμψρ δεν ππέπει να ανσιμεσψπίζονσαι ψρ παπελθϋν αλλά και ψρ μια εξαιπεσική δτνασϋσησα για σο μέλλον. Φαπακσηπιςσικά παπαδείγμασα για ση Φίο είναι σϋςο η μαςσίφα ϋςο και σο φιύσικο μανσαπίνι. Οι σοπικοί πληθτςμοί μποποόν να φπηςιμοποιηθοόν α) ςε βελσιψσικά ππογπάμμασα εμποπικύν ποικιλιύν και β) ςση δημιοτπγία και βελσίψςη εγφύπιψν ποικιλιύν. Η αποσελεςμασική διαφείπιςη και διασήπηςη ατσύν σψν πληθτςμύν πποϊποθέσει ση γνύςη σηρ γενεσικήρ σοτρ δομήρ. Οι μοπυολογικοί φαπακσήπερ ςε ςτνδταςμϋ με μοπιακοόρ δείκσερ μποποόν να φπηςιμοποιηθοόν αποσελεςμασικά ςσο φαπακσηπιςμϋ ατσύν σψν πληθτςμύν. Για σο ςκοπϋ ατσϋ μελεσήθηκαν οι εξήρ πληθτςμοί : 1) ΜΩΒ ΜΑΚΡΟΣΕΝΗ ΛΕΡΟΤ 2) ΜΩΒ ΥΛΑΚΑ ΛΕΡΟΤ 3) ΦΙΟ 4) ΚΟΤΣΑΡΙ 5) ΛΕΡΟΤ ΑΠΡΗ 6) ΚΑΡΔΙΣΑ 7) ΚΑΒΑΛΑ ΠΛΑΣΑΝΟΣΟΠΟ 8) ΕΡΡΕ ΠΛΑΣΑΝΑΚΙΑ 9) ΜΕΗΝΙΑ ΚΑΚΚΑΝΑ 10) ΝΑΞΟ 52

11) ΓΡΕΒΕΝΑ 12) ΛΕΒΟ ΚΕΡΑΜΙΑ 13) ΚΟΠΕΛΟ 14) ΙΘΑΚΗ 15) ΙΚΑΡΙΑ 16) ΚΙΛΚΙ 17) ΣΡΙΚΑΛΑ 18) ΚΟΖΑΝΗ 19) ΛΑΚΩΝΙΑ ΛΤΡΑ 20) ΕΡΡΕ 21) ΛΗΜΝΟ 22) ΗΡΑΚΛΕΙΟ 23) ΠΑΡΟ 24) ΕΡΡΕ ΜΟΝΟΤΡΙΙ 25) ΛΕΒΟ ΠΑΛΑΙΟΚΗΠΟ 26) ΚΑΒΑΛΑ ΑΜΤΓΔΑΛΕΩΝΑ 27) ΚΕΡΚΤΡΑ 28) ΤΡΟ 29) ΙΩΑΝΝΙΝΑ 30) ΚΩ 53

54

ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟ 1.Τλικά και μέθοδοι Σο γενεσικϋ τλικϋ (ςπϋποι) αποκσήθηκαν απϋ ση Σπάπεζα Γενεσικοό Τλικοό ΕΘΙΑΓΕ. 1.1 Σϋπορ και φπϋνορ διεξαγψγήρ σοτ πειπάμασορ σην παποόςα επγαςία μελεσήθηκαν 30 εγφύπιοι πληθτςμοί (landraces) μελισζάναρ φπηςιμοποιύνσαρ 21 μοπυολογικοόρ φαπακσήπερ (Εggnet, Πίνακαρ 1). Η καλλιέπγεια σψν υτσύν ππαγμασοποιήθηκε ςσο έδαυορ ταλϋυπακσοτ θεπμοκηπίοτ σηρ φολήρ Σεφνολογίαρ Γεψπονίαρ σοτ ΣΕΙ Μεςολογγίοτ, σην πεπίοδο Μαπσίοτ-Ιοτλίοτ φπηςιμοποιύνσαρ ςτνήθειρ καλλιεπγησικέρ σεφνικέρ και ακολοτθύνσαρ σο ενσελύρ στφαιοποιημένο ςφέδιο με 3 επαναλήχειρ. σα υτσά ϋλψν σψν ποικιλιύν και τβπιδίψν ππαγμασοποιήθηκε τποςσόλψςη και κλάδεμα ςόμυψνα με σο διςσέλεφο ςόςσημα. Μεσπήςειρ έγιναν ςε 2 υτσά απϋ κάθε επανάληχη. Για σην μοπυομεσπική μελέση οι φαπακσήπερ ποτ φπηςιμοποιήθηκαν, επιλέφθηκαν και κψδικοποιήθηκαν ςόμυψνα με σιρ οδηγίερ ποτ πποσείνονσαι απϋ σο διεθνέρ δίκστο EGGNET (eggplant genetic resources network). Αυοποόν φαπακσήπερ βλαςσικήρ ανάπστξηρ καθύρ και μοπυολογικά φαπακσηπιςσικά σψν υόλλψν και σοτ καπποό. τνολικά μεσπήθηκαν 21 φαπακσήπερ 55

1.2 Πποεσοιμαςία εδάυοτρ και βαςική λίπανςη Ππιν ση µεσαυόσετςη έγινε πποεσοιµαςία εδάυοτρ, δηλαδή, αποµακπόνθηκαν σα τπολείµµασα σηρ πποηγοόµενηρ καλλιέπγειαρ και έγινε υπεζάπιςµα σοτ φύποτ µε πποςθήκη βαςικήρ λίπανςηρ. 1.3 Εγκασάςσαςη υτσύν ε κάθε θέςη ςσαλακσήπα ανοίφσηκε οπή βάθοτρ 10 cm, ςσην οποία σοποθεσήςαµε λίπαςμα και ςση ςτνέφεια έγινε η µεσαυόσετςη σψν υτσύν µε µπάλα φύµασορ. Σα υτσά βπίςκονσαν ςσο ςσάδιο σψν 6-7 ππαγµασικύν υόλλψν και είφαν όχορ πεπίποτ 10-15 cm. Η υόσετςη έγινε ςε διπλέρ γπαµµέρ ποτ είφαν απϋςσαςη 56

50cm και αυέθηκαν διάδποµοι µεσαξό σψν διπλύν γπαµµύν πλάσοτρ ενϋρ µέσποτ. Η απϋςσαςη σψν υτσύν επί σψν γπαµµύν ήσαν 50 cm. Αµέςψρ µεσά σην εγκασάςσαςη σψν υτσύν ςσην σελική σοτρ θέςη ακολοόθηςε πϋσιςµα για σην καλόσεπη επαυή και ανάπστξη σψν πιζύν ςσο έδαυορ σοτ θεπµοκηπίοτ. Σα υτσά σοποθεσήθηκαν ςε στφαία ςειπά έσςι ύςσε σα αποσελέςµασα σοτ πειπάµασορ να είναι ανσικειµενικά. τνολικά είφαµε 18 γπαµµέρ. 1.4 Επιυανειακή λίπανςη Για µία ικανοποιησική παπαγψγή, η καλλιέπγεια µελισζάναρ ππέπει να έφει ςση διάθεςή σηρ, σην κασάλληλη φπονική πεπίοδο, σιρ ικανοποιησικέρ ποςϋσησερ ςε µακποςσοιφεία και ιφνοςσοιφεία. Σα απαισοόµενα θπεπσικά ςσοιφεία δϋθηκαν ςσην καλλιέπγεια µε επιυανειακή λίπανςη, ςτνήθψρ ςε ςτνδταςµϋ µε σην άπδετςη, και ςε αναλογίερ ποτ εξαπσήθηκαν απϋ σιρ ςτνθήκερ αναπσόξεψρ σψν υτσύν. Καθ ϋλη σην διάπκεια σοτ πειπάµασορ λοιπϋν γίνονσαν λίπανςη με 19-19-19 + ιφνοςσοιφεία. 1.5 Τποςσόλψςη και κλάδεμα Μεσά σην εγκασάςσαςη σψν υτσύν ςσο θεπµοκήπιο, και αυοό σα υτσά είφαν όχορ 30 εκ. πεπίποτ, δέςαµε σα κενσπικά ςσελέφη µε ςπάγκο και σα «οδηγήςαµε» ςε οπιζϋνσια ςόπµασα ποτ βπίςκονσαι ςε όχορ 2 m απϋ σο έδαυορ. Σην ίδια φπονική πεπίοδο εκυόονσαν σα ππύσα άνθη ποτ ςήµαινε και σην εµυάνιςη σψν ππύσψν δτνασύν πλετπικύν βλαςσύν. Έψρ σα 30 ππύσα εκασοςσά αυαιπέςαµε ϋλα σα γηπαςµένα, σαλαιπψπηµένα υόλλα αλλά και σοτρ πλάγιοτρ βλαςσοόρ ππιν ατσοί ξεπεπάςοτν σα 5-10 εκ. Σο ςόςσηµα κλαδέµασορ ποτ ακολοτθήςαµε ήσαν σο διςσέλεφο ςόςσηµα. όµυψνα µε ατσϋ σο ςόςσηµα αυήνεσαι σο κενσπικϋ ςσέλεφορ και 57

έναρ δτνασϋρ, εόπψςσορ, τγιείρ πλάγιορ βλαςσϋρ ςε όχορ άνψ σψν 30 εκ. για να οδηγηθοόν ςσο οπιζϋνσιο ςόπµα. 1.6 τγκομιδή Ο φπϋνορ ποτ µεςολάβηςε απϋ σην ςποπά µέφπι σην έναπξη σηρ ςτγκοµιδήρ ήσαν πεπίποτ 3 µήνερ. Κπισήπια ςτλλεκσικήρ ψπιµϋσησαρ αποσελοόςε σο ξεθύπιαςµα σοτ φπύµασορ σηρ µόσηρ σψν καππύν (απένανσι απϋ σο µίςφο) και ςσαδιακά σο ξεθύπιαςµα ππορ σον κάλτκα, σο γτάλιςµα σηρ επιυάνειαρ σψν καππύν, η ετκολία ςτµπίεςηρ σψν καππύν και σο µέγεθϋρ σοτρ. Η αυαίπεςη σψν καππύν γινϋσαν µε µαφαίπι ή χαλίδι και µέπορ σοτ µίςφοτ κοβϋσαν µαζί µε σον καππϋ. Οι καπποί αµέςψρ µεσά σην κοπή σοτρ, σοποθεσοόνσαν ςσον διάδποµο σοτ θεπµοκηπίοτ και ςση ςτνέφεια ζτγίζονσαν και µεσαυέπονσαν ςσο επγαςσήπιο για να παπθοόν οι μεσπήςειρ. Η ςτφνϋσησα ςτγκοµιδήρ ήσαν 3-4 υοπέρ σην εβδοµάδα. 58

2. Μεσπήςειρ Για κάθε ποικιλία πάπθηκαν οι εξήρ μεσπήςειρ : Ανάπστξη υτσοό Ύχορ σοτ υτσοό Υόλλα μέφπι σο 1 ο άνθορ Απιθμϋρ ανθέψν ανά σαξιανθία Ημέπερ μεσαυόσετςηρ μέφπι δέςιμο 1 ο καπποό Άκανθερ υόλλοτ Πλάσορ υόλλοτ Μήκορ υόλλοτ Μήκορ μίςφοτ υόλλοτ Γψνία υόλλοτ φήμα υόλλοτ Μήκορ καπποό Διάμεσπορ καπποό Βάπορ καπποό Μήκορ ποδίςκοτ Άκανθερ κάλτκα φήμα καπποό Φπύμα καπποό Φπύμα ςάπκαρ Καμπτλϋσησα Αναλογία Οι μεσπήςειρ έγιναν ςόμυψνα με σιρ οδηγίερ και σοτρ δείκσερ Eggnet descriptions. 59

60