Documentation of the dissemination workshop in Cyprus

Documentation of the dissemination workshop in Cyprus D22 from the RES-H Policy project A report prepared as part of the IEE project "Policy development for improving RES-H/C penetration in European Member States (RES-H Policy)" March 2011 Written by Argyro Giakoumi, Minas Iatridis (CRES) Supported by

The project "Policy development for improving RES-H/C penetration in European Member States (RES-H Policy)" is supported by the European Commission through the IEE programme (contract no. IEE/07/692/SI2.499579). The sole responsibility for the content of this report lies with the authors. It does not represent the opinion of the European Communities. The European Commission is not responsible for any use that may be made of the information contained therein. CRES, March 2011

Annex RES-H Policy ##Title## AGENDA The dissemination workshop in Cyprus was organized as a half day event, following the IEE info day. It was a joint workshop of the Ministry of Commerce, Industry & Tourism, Energy Service, of Cyprus and the RES-H Policy project. Workshop Renewable Energy Sources Heating & Cooling Date: 9 March 2011 Venue: Holiday Inn, 70 Regeana Str., Nicosia, Cyprus 08:00 11:40 National Info Day for the co-financing programme Intelligent Energy for Europe Workshop: Renewable Energy Sources Heating & Cooling 11:40 11:55 Overview of the RES-H Policy Project Iatridis Minas, CRES 11:55 12:15 Presentation of RES heating/cooling support mechanisms (pros & cons) - RES-H Policy project results Argyro Giakoumi, CRES 12:15 12:35 Current situation in Cyprus Promotion of RES heating/cooling Energy Service, MCIT 12:35 13:05 Promotion of RES heating/cooling in EU Member States (current and future) according to each country s National Renewable Energy Action Plan. Argyro Giakoumi, CRES 13:05 13:20 Coffee Break 13:20 14:15 Round Table Discussion : - Identification of problems in the field of RES Heating/Cooling (Solar, Biomass, Geothermal) - Identification of next steps in collaboration with local stakeholders Workshop language: Greek 3

A European Standard Annex 2 for the Tracking of Electricity E-TRACK LIST OF PARTICIPANTS Joint workshop of the Ministry of Commerce, Industry & Tourism, Energy Service, of Cyprus and the RES-H Policy project, 9 March 2011, Holiday Inn, 70 Regeana Str., Nicosia, Cyprus No. Name Surname Organisation 1. Stella Hadjiyiannakou Ministry of Commerce, Industry & Tourism, Energy Service 2. Georgina Lahdo Ministry of Commerce, Industry & Tourism, Energy Service 3. Eleni Tobouzi Ministry of Commerce, Industry & Tourism, Energy Service 4. Julia Costi Ministry of Commerce, Industry & Tourism, Energy Service 5. George Dionas CL.I.i.S.E 6. Evagorou Nearchou K.EllinasEnergy ltd 7. Nicoletta Petrou Nickom constructors and developers 8. Alex Ioannides Nickom constructors and developers 9. Nicos Papandreou Nickom constructors and developers 10. Stylianos Stylianou Cyprus Institute of Neurology &Genetics 11. Nestoras Nestoros Cyprus land Development Corporation 12. Kyriakos kitsios Cyprus Institute of Energy 13. Phivos Hadjigeorgiou Parliament 14. Evgenios Epaminondou Planning Bureau 15. Paris Fokaides University of Cyprus 16. Christos Konomis Aerotricity ltd 17. Christos Dimitriou Enercord Ltd 18. Giannakis Giannakou Enercord Ltd 19. Louis loizou Conquest Business Advisors(CBA) 20. Filio Kyriakou Conquest Business Advisors(CBA) 21. Georgios Conquest Business Advisors(CBA) 22. Spiros Avraam SAEM co ltd 23. Ioanna Avramidou Atira energy ltd 24. Simona laura Schramme European university of Cyprus 4

Annex RES-H Policy ##Title## 25. E Solomou European university of Cyprus 26. Kostas Orountiotis Terra Cypria 27. Koulla Siaillou Municipality of Engomi 28. Christodoulos Rousia Union of Cyprus Municipalities 29. Irini Christodoulou Supreme Court 30. Charalambos Aplitsiotis Government printing office 31. Costas Zachariades Hermes Airport ltd 32. Dimitris Dimitriou Hermes Airport ltd 33. Orestis Kyriakos Cyprus Energy Agency 34. Evribidis Mesimeris Planning bureau 35. Katia Nikolaidou Cyprus Research Promotion Foundation 36. Michalis Taki MTV Water Services 37. Andreas Muller Photon Power Ltd 38. Marianna Georgoulia Cyprus cultural foundation 39. George Fokas Energy Service 40. Kyriakos Angellides Cyprus Employers & Industrialists Federation 41. George Papageorgiou Ministry of Commerce, Industry & Tourism, Energy Service 42. Minas Iatridis CRES 43. Argyro Giakoumi CRES 44. Loukis Sideris L &I Nature and Energy LTD 45. Irini Elia University of Nicosia 46. Christodoulos Papadopoulos Hexicon Cyprus Ltd 47. Anthi Charalambous Cyprus Energy Agency 48. TimotheosTimotheou T.Timotheou Architects & Associates 49. Petros Karanicolas Frederick University 50. Iakovos Christodoulou Ministry of Education & Culture 51. Dr. Andreas Damalas Neapolis University of Pafos 52. Marios Manolis Institute of Energy 5

A European Standard Annex 2 for the Tracking of Electricity E-TRACK 53. Andri Eftychiou Municipality of Aglantzia 6

Annex RES-H Policy ##Title## MINUTES OF THE WORKSHOP Workshop Renewable Energy Sources Heating & Cooling Joint workshop of the Ministry of Commerce, Industry & Tourism, Department of Energy Service, of Cyprus and the RES-H Policy project Date: 9 March 2011 Venue: Holiday Inn, 70 Regeana Str., Nicosia, Cyprus Welcome, introduction, aim of the workshop Stella Hadjiyiannakou, Ministry of Commerce, Industry & Tourism, Energy Service Mrs. Stella Hadjiyiannakou welcomes the participants of the workshop and points out the importance of such dissemination activities in order to exchange ideas and experience. She underlines the importance of RES cooling together with RES heating, especially for countries like Cyprus. Overview of the RES-H Policy Project Minas Iatridis, Centre for Renewable Energy Sources & Saving Mr. Iatridis gives an introduction into the idea of the RES-H Policy project, its objectives, aims and the project consortium. He presents the work plan and introduces the different work packages. Presentation of RES heating/cooling support mechanisms (pros & cons) - RES- H Policy project results for Greece Argyro Giakoumi, Centre for Renewable Energy Sources & Saving Mrs. Argyro Giakoumi makes a short introduction about the RES Directive, the overall target and the national targets that it sets, the need of adoption of support policy frameworks by Member States as well as the NREAPs reporting. Few slides are presented showing the target breakdown among the three categories (electricity, heating & cooling, transportation) for EU 27, until the year 2030, and the breakdown of RES-H/C among the different technologies for EU27. Here the importance of RES-H/C for target achievement is pointed out. The available policy instruments for supporting RES-H/C are presented, describing the content of each instrument and giving the pros and cons. At this point the results of the quantitative analysis of the implementation of two selected policy instruments for Greece are presented. 7

A European Standard Annex 2 for the Tracking of Electricity E-TRACK Current situation in Cyprus Promotion of RES heating/cooling Marios Manolis, Energy Service, Ministry of Commerce, Industry and Tourism Mr. Manolis gives a short overview of the main characteristics of the Cypriot Energy System and the main priorities and pillars of the energy policy of Cyprus. Some figures presenting the current penetration of RES in Cyprus are presented and also the figures of the future penetration in order for Cyprus to meet its obligations towards EU. The legislative framework to support RES penetration in Cyprus is presented, giving emphasis to the support instruments in the area of RES-H/C. Finally, the structure of the existing subsidy program is presented together with some figures and numbers showing RES penetration due to this program. European Harmonization of Policy Options - Promotion of RES heating/cooling in EU Member States (current and future) according to each country s National Renewable Energy Action Plan Argyro Giakoumi, Centre for Renewable Energy Sources & Saving In this last presentation the idea of European Harmonization of Policy Options is presented. Questions like the followings are addressed in this presentation. What do we mean by European Harmonization of Policy Options? What levels of Harmonization exist? Which type of EU harmonization already is described in the RED Directive? What was done within the RES-H Policy project? In the second part of this presentation an overview of policy measures reported in the NREAP of EU27 Member States is given. Also figures showing penetration of each type of technology in the RES H/C area for each MS, as reported in the NREAP, are presented. Discussion Mr Manolis pointed out that there is an umbrella Law for the promotion of RES and EE voted in 2003. This Law foresees the creation of a Green Fund in order to subsidize RES and EE projects. A tax of 0,44 / KWh is imposed through electricity bills to all consumers, and the money coming from this tax goes to the Green Fund. Focus should be given especially to RES cooling options. In Cyprus many of the buildings in the domestic sector do not have central heating systems, but the great majority of households has a space cooling system (most common: air to air split unit). When talking about measures to support biomass penetration, attention should be given to so that sustainability criteria for biomass are followed. 8

Annex RES-H Policy ##Title## Concerning the European harmonization the scepticism of whether it is possible to implement common support measures in all EU member states was expressed. In this point the different levels of harmonization were discussed more analytically. The importance of Energy efficiency was brought forward by some of the participants. It was commonly agreed that the penetration of RES heating and cooling systems should go side by side with Energy Efficiency measures. 9

Σύντομη Παρουσίαση του έργου RES-H Policy Ημερίδα με τίτλο: «Παραγωγή θερμότητας & ψύξης από ΑΠΕ» Λευκωσία, Τετάρτη 9 Μαρτίου 2011 Μηνάς Ιατρίδης, Γιακουμή Αργυρώ Τμήμα Ανάλυσης Ενεργειακής Πολιτικής ΚΑΠΕ

Το έργο RES-H Policy Γενικά στοιχεία για το έργο Τίτλος: Policy development for improving RES-Heating/Cooling penetration in European Member States - RES-H Policy Χρηματοδότηση: Intelligent Energy for Europe Διάρκεια έργου: 30 μήνες (1/10/2008 13/4/2011)

Το έργο RES-H Policy Σκοπός του έργου Να βοηθήσει τις συμμετέχουσες χώρες στην προετοιμασία για την εφαρμογή της οδηγίας 2009/28/EC, σε ό,τι αφορά θέματα θέρμανσης και ψύξης από ΑΠΕ. Το έργο εστιάζει: στο να τεθούν ενδεικτικοί εθνικοί στόχοι για θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ ανά τομέα και ανά τεχνολογία να προταθούν συγκεκριμένα μέτρα στήριξης ώστε να επιτευχθεί η διείσδυση των τεχνολογιών θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ να εξετάσει επιλογές για συντονισμό ή ακόμη και εναρμόνιση των εθνικών μέτρων στήριξης σε επίπεδο Ε.Ε.

Το έργο RES-H Policy Εμπλεκόμενες χώρες - έμμεσα και άμεσα 5 χώρες-στόχοι (εταίροι) 2 χώρες που μοιράζονται την εμπειρία τους (εταίροι) 5 χώρες για διάδοση αποτελεσμάτων Σουηδία Λετονία Λιθουανία Ηνωμένο Βασίλειο Πολωνία Γερμανία Αυστρία Ουγγαρία Ιταλία Πορτογαλία Μάλτα Ελλάδα Κύπρος

Το έργο RES-H Policy Εταίροι στο έργο RES-H Policy

Το έργο RES-H Policy Πρώτο στάδιο του έργου Αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης ως προς το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει στις συμμετέχουσες χώρες πάνω σε θέματα θέρμανσης/ ψύξη από ΑΠΕ. Καθορισμός ενδεικτικών στόχων ανά τεχνολογία στον τομέα της θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ για τα έτη 2020/2030, όπως απαιτεί η 2009/28/EC. Ο προσδιορισμός των στόχων έγινε με τη βοήθεια με τη βοήθεια συγκεκριμένων μεθοδολογιών και υπολογιστικών μοντέλων. Συγκεκριμένα: - top-down προσέγγιση με τη βοήθεια του μοντέλου Green-X (κτιριακός τομέας & βιομηχανία) το οποίο έτρεξαν οι εταίροι από το ίδρυμα Fraunhofer ISI (Γερμανία) - bottom-up προσέγγιση για τον κτιριακό τομέα με τη βοήθεια του μοντέλου INVERT το οποίο έτρεξαν οι εταίροι από το Viena University of Technology Energy Economics Group (Αυστρία) - bottom-up προσέγγιση για τη βιομηχανία με τη βοήθεια του υπολογιστικού εργαλείου που ανέπτυξε το ECN - Energy Research Centre of the Netherlands (Ολλανδία)

Το έργο RES-H Policy Δεύτερο στάδιο έργου Καταγραφή και Ανάλυση των διαθέσιμων μέτρων στήριξης - Περιγραφή των διαθέσιμων μέτρων στήριξης, εντοπισμός υπέρ και κατά - Επιλογή τουλάχιστον 3 πολιτικών μέτρων για την κάθε συμμετέχουσα χώρα προκειμένου να διαμορφωθεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη στήριξη των τεχνολογιών θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ (ποιοτική προσέγγιση) - Επιλογή τουλάχιστον 2 από τα παραπάνω μέτρα στήριξης έτσι ώστε να γίνει ποσοτική ανάλυση του αντίκτυπου τους. (δηλ. με τη βοήθεια του μοντέλου INVERT υπολογίστηκε το το οικονομικό κόστος του κάθε μέτρου, η διείσδυση ΑΠΕ που επιφέρει, η αύξηση στην απασχόληση κτλ)

Το έργο RES-H Policy Τρίτο στάδιο έργου Δυνατότητες συντονισμού ή ακόμη και εναρμόνισης μεταξύ των εθνικών πολιτικών πλαισίων στήριξης στον τομέα της θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ. Δράσεις Διάδοσης/ Ενημέρωσης - Συναντήσεις εργασίας σε 5 Ευρωπαϊκές χώρες που δεν συμμετέχουν άμεσα στο έργο (Κύπρος, Ιταλία, Πορτογαλία, Ουγγαρία, Λετονία) - Ευρωπαϊκό συνέδριο στις 14 Απριλίου 2011, στις Βρυξέλλες με τίτλο: How to Wake a Sleeping Giant - Policy Options Boosting Renewables in the Heating Market, το οποίο διοργανώνεται στο πλαίσιο της εκδήλωσης Sustainable Energy Week 2011.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας!

Συνοπτική παρουσίαση των διαφορετικών μέτρων στήριξης για τη παραγωγή θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ (υπέρ και κατά) Αποτελέσματα για την Ελλάδα Ημερίδα με τίτλο: «Παραγωγή θερμότητας & ψύξης από ΑΠΕ» Λευκωσία, Τετάρτη 9 Μαρτίου 2011 Μηνάς Ιατρίδης, Γιακουμή Αργυρώ Τμήμα Ανάλυσης Ενεργειακής Πολιτικής ΚΑΠΕ

Περιεχόμενα Η οδηγία των ΑΠΕ 2009/28/ΕΚ Κατανομή στόχου των ΑΠΕ στην Ευρώπη των 27 Μέτρα στήριξης για θέρμανση από ΑΠΕ Αποτελέσματα έργου RES-H για την Ελλάδα

Η οδηγία των ΑΠΕ 2009/28/ΕΚ Εθνικοί στόχοι ΑΠΕ Για το κάθε Κράτος Μέλος τίθενται εθνικοί δεσμευτικοί στόχοι για το μερίδιο των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας της χώρας. Οι στόχοι αυτοί: - Καταμερίζονται ανάμεσα σε τρεις κατηγορίες: Ηλεκτρισμός, Θερμότητα/ Ψύξη, Μεταφορές - Είναι σύμμορφοι προς το συνολικό στόχο του μεριδίου 20% ΑΠΕ που τίθεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο Τα κράτη μέλη οφείλουν να εισάγουν μέτρα στήριξης που θα διασφαλίσουν την επίτευξη των παραπάνω στόχων

Η οδηγία των ΑΠΕ 2009/28/ΕΚ Εθνικοί δεσμευτικοί στόχοι ΑΠΕ για το 2020

Η οδηγία των ΑΠΕ 2009/28/ΕΚ Εθνικά Σχέδια Δράσης για την Ανανεώσιμη Ενέργεια (ΕΣΔΑΕ) Τα Κράτη Μέλη οφείλουν να υιοθετήσουν Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες, το οποίο θα θέτει: - Συγκεκριμένους στόχους για τη συνεισφορά των τριών κατηγοριών (ηλεκτρισμός, θερμότητα/ ψύξη, μεταφορές) στοσυνολικόστόχογιατο2020. - Αναμενόμενα αποτελέσματα πολιτικών μέτρων που σχετίζονται με την ενεργειακή αποδοτικότητα, και τα οποία επιδρούν στην τελική κατανάλωση ενέργειας. - Πολιτικά μέτρα στήριξης προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι. Τα κράτη μέλη κατέθεσαν το πρώτο ΕΣΔΑΕ τον Ιούνιο του 2010 Αναμένετε να καταθέσουν, πέρα από το πρώτο, ακόμη 6 ΕΣΔΑΕ (ένα ανά διετία)

Κατανομή στόχου ΑΠΕ Ευρώπη των 27 Ενέργεια από ΑΠΕ μέχρι το 2030 για την Ευρώπη των 27

Κατανομή στόχου ΑΠΕ Ευρώπη των 27 Ποσοστό ΑΠΕ στην τελική ακαθάριστη κατανάλωση ενέργειας

Κατανομή στόχου ΑΠΕ Ευρώπη των 27 Ενέργεια από ΑΠΕ μέχρι το 2020 για την Ευρώπη των 27, ανά τεχνολογία

Κατανομή στόχου ΑΠΕ Ευρώπη των 27 Ηπρόκληση Η εγκατεστημένη ισχύς των θερμικών ηλιακών / της γεωθερμίας / και της βιομάζας (μέσω δικτύου) θα πρέπει να αυξηθούν κατά ένα παράγοντα ~ 10 / 8 / 3 μέχρι το 2020 έτσι ώστε να επιτευχθεί ο στόχος που θέτει η οδηγία 2009/28/EC για το 2020 Στον κτιριακό τομέα ο χρόνος ζωής των εγκαταστάσεων (π.χ. Λέβητες πετρελαίου) είναι αρκετά μεγάλος, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η διείσδυση των τεχνολογιών ΑΠΕ χαρακτηριστικό είναι ότι αν εγκατασταθεί σήμερα κάποιο σύστημα θέρμανσης σε ένα κτίριο, κατά πάσα πιθανότητα αυτό θα βρίσκεται σε λειτουργία το 2020. Στη βιομηχανία, διεργασίες που απαιτούν πολύ υψηλές θερμοκρασίες, δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν εύκολα από συστήματα ΑΠΕ όπως επίσης και βιομηχανικοί τομείς με κάποιες ιδιαιτερότητες Θαπρέπειτελικάνααξιοποιηθείένα πολύ υψηλό ποσοστό του διαθέσιμου δυναμικού για θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος!

Μέτρα στήριξης για θέρμανση/ ψύξη από ΑΠΕ

Μέτρα στήριξης για θέρμανση από ΑΠΕ Βασικές παραδοχές που πρέπει να ικανοποιούν τα μέτρα στήριξης: Να συνεισφέρουν στην επίτευξη του στόχου για την παραγωγή θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ. Να θέτουν κίνητρα για: - Ενίσχυση των διαφορετικών τεχνολογιών - Διαρθρωτικές αλλαγές/ ανάπτυξη υποδομών στην αγορά θερμότητας (π.χ. Κατασκευή δικτύων τηλεθέρμανσης) - Διείσδυση τεχνολογιών παραγωγής θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ στον κτιριακό τομέα Διασφάλιση σταθερού και αξιόπιστου περιβάλλοντος, προκειμένου να αποφεύγονται αποσπασματικά μέτρα χωρίς συνέχεια. Οικονομική Αποδοτικότητα - Οι στόχοι θα πρέπει να επιτευχθούν με το χαμηλότερο δυνατό κόστος - Το διαχειριστικό κόστος θα πρέπει να ελαχιστοποιηθεί

Μέτρα στήριξης Κατηγοριοποίηση μέτρων στήριξης Τύπος μέτρου Οικονομικά κίνητρα (financial flows go through a public sector agency) Υποχρέωση χρήσης (Use obligation) Παραδείγματα Επιδοτήσεις Χαμηλότοκα δάνεια Φοροαπαλλαγές Υποχρεώσεις εγκατάστασης συστημάτων ΑΠΕ (π.χ. σε νέα ή και υπάρχοντα κτίρια) Αγορά, πώληση και υποχρεώσεις αποζημιώσεων (Purchase, sale, and remuneration obligations) Price or quota regulations Π.χ. Quota systems (e.g. quota on fuel/heat suppliers or manufacturers) Bonus system

Μέτρα στήριξης - Επιδότηση Κρατικές επιδοτήσεις Γενικά χαρακτηριστικά Η επιδότηση δίνεται προς ιδιοκτήτες κτιρίων που εγκαθιστούν κάποιο σύστημα θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ ή προς άλλους επενδυτές συστημάτων θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ Το επίπεδο της επιδότησης μπορεί να προσαρμόζεται με βάση κάποια κριτήρια όπως π.χ. - την εγκατεστημένη ισχύ - την τεχνολογία - κοινωνικά κριτήρια Τα χρήματα της επιδότησης προέρχονται από το δημόσιο προϋπολογισμό Σε πολλές χώρες τα προγράμματα επιδοτήσεων και οι προϋποθέσεις για τη λήψη της επιδότησης δεν είναι σταθερά αλλά αλλάζουν σημαντικά με το πέρας του χρόνου

Μέτρα στήριξης - Επιδότηση Κρατικές επιδοτήσεις Υπέρ & Κατά + Υψηλή αποδοχή: Οι επιδοτήσεις είναι ένα δημοφιλές μέτρο στήριξης με υψηλή αποδοχή από τους δικαιούχους + Οι δημόσιες αρχές είναι εξοικειωμένες με τη διαχείριση προγραμμάτων επιδοτήσεων, και το διαχειριστικό κόστος είναι συνήθως χαμηλό + Ένα πρόγραμμα επιδοτήσεων μπορεί να σχεδιαστεί ώστε να παρέχει κίνητρα για την επίτευξη διαρθρωτικών στόχων/ έργων υποδομής (π.χ. Ενίσχυση των διαφορετικών τεχνολογιών, δημιουργία & επέκταση συστημάτων τηλεθέρμανσης/ τηλεψύξης) Εξάρτηση από τον κρατικό προϋπολογισμό δυσκολία να εξασφαλιστούν μόνιμα κονδύλια επιδοτήσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα υπάρχει το ρίσκο δημιουργίας ασταθούς επενδυτικού περιβάλλοντος (risk of stop and go market development)

Μέτρα στήριξης Υποχρέωση χρήσης (Use Obligation) Υποχρέωση χρήσης (Use obligation) Γενικά χαρακτηριστικά Οι ιδιοκτήτες κτιρίων οφείλουν να καλύψουν μέρος των θερμικών/ ψυκτικών αναγκών του κτιρίου τους από ΑΠΕ κατά ένα ελάχιστο ποσοστό Η συγκεκριμένη υποχρέωση μπορεί να αφορά μόνο τα νέα κτίρια, αλλά μπορεί να επεκταθεί και στα υπάρχοντα κτίρια (π.χ. Όταν γίνεται αντικατάσταση του παλιού συστήματος θέρμανσης) Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με την υποχρέωση χρήσης θα επιβάλλεται πρόστιμο ανάλογα με τα τετραγωνικά του κτιρίου/ διαμερίσματος και το ποσοστόκατάτοοποίοδενεπετεύχθηοστόχος(τα έσοδα από την επιβολή του προστίμου θα χρησιμοποιούνται για προγράμματα στήριξης τεχνολογιών θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ)

Μέτρα στήριξης Υποχρέωση χρήσης (Use Obligation) Υποχρέωση χρήσης (Use Obligation) Υπέρ & Κατά + Απλό μέτρο στήριξης στη δομή του, που μπορεί να συγκριθεί με τις υποχρεώσεις που ήδη εφαρμόζονται στον κτιριακό τομέα (π.χ. EPBD) + Υπάρχει πρότερη εμπειρία από το διεθνή χώρο με σχετικά παραδείγματα όπως (π.χ. στην Ισπανία που από το 2006 είναι υποχρεωτική η χρήση θερμικών ηλιακών συστημάτων σε όλα τα νέα κτίρια) Έλλειψη οικονομικών κινήτρων σε περιπτώσεις που η εγκατάσταση του συστήματος ΑΠΕ δεν είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομικής άποψης Ελάχιστα κίνητρα για τη δημιουργία σημαντικών υποδομών (π.χ. Δίκτυα τηλεθέρμανσης/ τηλεψύξης) Είναι απαραίτητο να εφαρμοστούν συνοδευτικά μέτρα

Μέτρα στήριξης Bonus model Μοντέλο επιβράβευσης - Bonus Model Η ιδέα του bonus model περιλαμβάνει την ύπαρξη ενός κλασσικού συστήματος feed-in (το οποίο είναι ευρέως γνωστό από την ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ) Οι παραγωγοί θερμότητας από ΑΠΕ δικαιούνται να λαμβάνουν συγκεκριμένο ποσό (fixed bonus payment) ανά kwh θερμότητας από ΑΠΕ που παράγεται και χρησιμοποιείται Το επίπεδο του Bonus μπορεί εύκολα να προσαρμοστεί βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων (π.χ. τύπος τεχνολογίας, εγκατεστημένη ισχύς) Σημαντική σχεδιαστική παράμετρος: Θα πρέπει να έχει προσδιοριστεί σαφώς ποιοι δικαιούνται το bonus, από που θα εξασφαλιστούν τα κονδύλια, πώς θα γίνεται η καταμέτρηση της παραγόμενης θερμότητας/ ψύξης (π.χ. Σε μικρής κλίμακας εγκαταστάσεις)

Μέτρα στήριξης Bonus model Bonus Model Υπέρ & Κατά + Σταθερές τιμές του bonus model για μεγάλα χρονικά διαστήματα εξασφαλίζουν σταθερό και ασφαλές επενδυτικό περιβάλλον + Το μοντέλο μπορεί να σχεδιαστεί έτσι ώστε να δίνει κίνητρα για επίτευξη διαρθρωτικών στόχων/ έργων υποδομής (π.χ. Διαφοροποίηση τεχνολογιών, επέκταση συστημάτων τηλεθέρμανσης) + Υψηλή οικονομική αποδοτικότητα (κίνητρα για εγκατάσταση των πλέον αποδοτικών συστημάτων θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ) Δυσκολία στη κοινοποίηση του μέτρου (communication challenge): Η ιδέα είναι μάλλον νέα και φαίνεται να είναι αρκετά πολύπλοκη, και μέχρις στιγμής έχει τύχει περιορισμένων συζητήσεων και δεν υπάρχουν αρκετά παραδείγματα εφαρμογής

Μέτρα στήριξης Συμπεράσματα Συμπεράσματα Η Οδηγία των ΑΠΕ θα οδηγήσει σε εντατικοποίηση της συζήτησης για τη δημιουργία ισχυρών πλαισίων στήριξης στον τομέα της θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ Γενικά υπάρχει σημαντικός αριθμός διαφορετικών μοντέλων στήριξης που θα μπορούσαν ενισχύσουν την αγορά θέρμανσης/ ψύξης από ΑΠΕ, με την προϋπόθεση βέβαια ότι θα έχουν σχεδιαστεί προσεκτικά και σωστά Για τις περισσότερες τεχνολογίες (και ειδικότερα για τη βιομάζα) ένα μόνο μέτρο στήριξης δεν είναι ικανό να προωθήσει την αγορά υπάρχει ανάγκη ύπαρξης ενός συνολικού πακέτου μέτρων Οι μηχανισμοί στήριξης για παραγωγή θερμότητας από ΑΠΕ είναι απαραίτητο να συμβαδίζουν με τα μέτρα που επιβάλλουν οι Κτιριακοί Κανονισμοί για την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων

Αποτελέσματα έργου RES-H για την Ελλάδα

Εύρος στόχων ανά τεχνολογικό τομέα - Ελλάδα Solar thermal PJ 2007 2020 2030 Space heating and hot water 6,7 18-23 29-34,1 Industrial appliances 0 2-3,0 4-4,6 Biomass Total solar thermal energy 6,7 20-26 33-39 Space heating and hot water Pellets 0,2 [1] 2,4-4 7,1-9 Wood chips 0,2 4 2,1-4 4,6-9 Wood log 32 4 29-34 27-34 District heating 0,0 1,1-3 4,2-5 Total space heating and hot water 32 35-45 42-57 Industrial appliances 9,9 16-23 15-19 Total biomass energy for heating 42 51-68 57-76 Geothermal energy Heat pumps 0,2 1,9-6,7 5,4-17,2 Geothermal grid 0,0-0,8-0,8 Geothermal in industrial processes 0,0 0,2 0,4 Agriculture 0,4 7,3 [2] 7,3 10 [3] 10 Total 0,6 9,4 14 16-27 Total RES-H Space heating and hot water 39 55-75 77-109 industrial appliances + agriculture 9,9 18-34 19-34 Total 49 73-109 96-143 [1] Based on es [2] European G [3] CRES, Geot

Καταμερισμός του στόχου για τις ΑΠΕ για την Ελλάδα Σύμφωνα με εκτιμήσεις που έγιναν στο πλαίσιο της παρούσας εργασίας (μοντέλο Green-X): Το μερίδιο της παραγωγής θερμότητας/ ψύξης από ΑΠΕ για το 2020 αντιστοιχεί στο 48% του συνολικού στόχου Σε απόλυτα ποσά ενέργειας απαιτείται σχεδόν ο διπλασιασμός της θερμικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ σε σχέση με τα επίπεδα του 2007.

Ανάλυση και αξιολόγηση της εφαρμογής δύο επιλεγμένων μέτρων στήριξης για την Ελλάδα

Βασικές Παραδοχές και δεδομένα εισαγωγής Μοντέλο Invert/EE-Lab Το μοντέλο Invert/EE-Lab είναι ένα εργαλείο προσομοίωσης που χρησιμοποιεί την bottom-up προσέγγιση προκειμένου να εκτιμήσει τον αντίκτυπο διαφορετικών μέτρων στήριξης (οικονομικά ή θεσμικά) στο ενεργειακό μείγμα μίας χώρας, στο κόστος των προτεινόμενων μέτρων και στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Επιπλέον το μοντέλο Invert/EE-Lab δύναται να κάνει προσομοιώσεις για διαφορετικά σενάρια π.χ. διαφορετικές τιμές καυσίμου, διαφορετικές συμπεριφορές καταναλωτών, διαφορετικού τύπου κτιριακό απόθεμα κτλ. Το μοντέλο Invert έχει αναπτυχθεί από το: Vienna University of Technology/Energy Economics Group για το έργο Invert (Investing in RES&RUE technologies: models for saving public money) υπό το πρόγραμμα ALTENER. Στο πλαίσιο επόμενων έργων το μοντέλο αυτό επεκτάθηκε και ανανεώθηκε και στην παρούσα φάση βασίζεται σε ένα νέο πυρήνα υπολογισμών (που καλείται EE-Lab) και οδηγεί στην τρέχουσα έκδοση του μοντέλου που είναι η: Invert/EE-Lab506, η οποία και χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα εργασία. Τιμές ενέργειας: Χρησιμοποιούνται οι τιμές της Eurostat για τα έτη 2007-2009 ενώ λαμβάνονται υπόψη δύο διαφορετικά σενάρια τιμών σύμφωνα με τη μελέτη του Κάπρου (2009). Κόστος για την κάθε τεχνολογία: Το κόστος για την κάθε τεχνολογία προέκυψε από συλλογή δεδομένων από παραγωγούς και εγκαταστάτες συστημάτων ΑΠΕ.

Προτεινόμενα μέτρα στήριξης - Ελλάδα Μέτρο Στήριξης 1: Φορολογική Ελάφρυνση Τεχνολογία Φορολογική Ελάφρυνση Λέβητας για καυσόξυλα 15% Λέβητας για πριονίδι 30% Λέβητας για pellets 30% Αντλία θερμότητας αέρα/ νερού 10% Ένα ποσοστό x% του κόστους αγοράς και εγκατάστασης εξοπλισμού ΑΠΕ για παραγωγή θερμότητας στον κτιριακό τομέα, δίνεται σαν επιστροφή φόρου. Γεωθερμική Αντλία θερμότητας 30% Τηλεθέρμανση με βιομάζα 30% Θερμικά ηλιακά για ΖΝΧ 25% Θερμικά Ηλιακά για θέρμανση χώρων 25%

Προτεινόμενα μέτρα στήριξης Ελλάδα Μέτρο Στήριξης 2: Υποχρεωτική Χρήση (Use obligation) 2011-2013 60% μερίδιο ΑΠΕ για την κάλυψη των αναγκών για παραγωγή ζεστού νερού χρήσης (ΖΝΧ) στα νέα κτίρια 2014-2030 50% μερίδιο ΑΠΕ για την κάλυψη του συνόλου των θερμικών αναγκών ενός νέου κτιρίου (ΖΝΧ + θέρμανση χώρων) πρόστιμο 50 ανά m² για 0% μερίδιο ΑΠΕ Συγκεκριμένα σε όλα τα νέα κτίρια καθώς και σε αυτά που υφίστανται ολική ανακαίνιση, ορίζεται ένα ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής τεχνολογιών ΑΠΕ για την κάλυψη των θερμικών αναγκών του κτιρίου. Αν το ποσοστό αυτό δεν καλύπτεται τότε θα επιβάλλεται πρόστιμο ανάλογα με τα τετραγωνικά του κτιρίου/ διαμερίσματοςκαιτοποσοστόκατάτοοποίοδενεπετεύχθηοστόχος.

Μέτρο Στήριξης 1: Φορολογική Ελάφρυνση Διείσδυση ΑΠΕ Διείσδυση των τεχνολογιών ΑΠΕ στον κτιριακό τομέα και αντίστοιχα ποσοστά θέρμανσης στη συνολική ζήτηση θερμότητας για τα έτη 2010, 2020 και 2030.

Μέτρο Στήριξης 1: Φορολογική Ελάφρυνση Κρατικός Προϋπολογισμός Απαιτούμενος κρατικός προϋπολογισμός για την εφαρμογή του 1ου μέτρου στήριξης στον κτιριακό τομέα, γιαδύοσενάριατιμώνπετρελαίου.

Μέτρο Στήριξης 2: Υποχρεωτική Χρήση Διείσδυση ΑΠΕ Διείσδυση των τεχνολογιών ΑΠΕ στον κτιριακό τομέα και αντίστοιχα ποσοστά θέρμανσης στη συνολική ζήτηση θερμότητας για τα έτη 2010, 2020 και 2030.

Μέτρο Στήριξης 2: Υποχρεωτική Χρήση Έσοδα από επιβολή προστίμου Έσοδα προς το δημόσιο από την εφαρμογή προστίμου για μη συμμόρφωση με την υποχρέωση χρήσης, για δυο σενάρια τιμών πετρελαίου.

Διαχειριστικό κόστος για την εφαρμογή των δύο διαφορετικών μέτρων στήριξης 4,5 Διαχειριστικό κόστος σε εκ. ευρώ (M ) 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 Φορολογική ελάφρυνση - Σενάριο Χαμηλών τιμών Φορολογική Ελάφρυνση - Σενάριο Υψηλών τιμών Υποχρεωτική χρήση 0,5 0,0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 έτος Ως διαχειριστικό κόστος νοείται ο απαιτούμενος προϋπολογισμός προκειμένου να εφαρμοστεί το επιλεγμένο μέτρο στήριξης (π.χ. κόστος απαιτούμενου προσωπικού). 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

Ποσοστό θέρμανσης από ΑΠΕ στη συνολική ζήτηση θερμότητας Μεγαλύτερο ποσοστό διείσδυσης όταν έχουμε συνδυασμό των δύο μέτρων στήριξης Στο σενάριο Υψηλών τιμών πετρελαίου φαίνεται να επιτυγχάνονται σχεδόν τα ίδια ποσοστά διείσδυσης ΑΠΕ από τη μεμονωμένη εφαρμογή του μέτρου της Υποχρεωτικής Χρήσης και της Φορολογικής Ελάφρυνσης

Δείκτες Απασχόλησης

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης από την εφαρμογή διαφορετικών μέτρων Ενέργεια (PJ) 60 50 40 30 20 10 Θερμικά Ηλιακά Φορολογική Ελάφρυνση - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Φορολογική Ελάφρυνση - Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση - Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων - Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ εύρος στόχου - ελάχιστο 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 εύρος στόχου μέγιστο

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης από την εφαρμογή διαφορετικών μέτρων Ενέργεια (PJ) 70 60 50 40 30 20 10 Βιομάζα Φορολογική Ελάφρυνση - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Φορολογική Ελάφρυνση - Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση - Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων - Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ εύρος στόχου - ελάχιστο 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 εύρος στόχου μέγιστο

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης από την εφαρμογή διαφορετικών μέτρων Ενέργεια (PJ) 25 20 15 10 5 Αντλίες θερμότητας Φορολογική Ελάφρυνση - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Φορολογική Ελάφρυνση - Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση - Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων - Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ εύρος στόχου - ελάχιστο 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 εύρος στόχου μέγιστο

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης από την εφαρμογή διαφορετικών μέτρων Ενέργεια (PJ) 140 120 100 80 60 40 20 Θερμότητα από ΑΠΕ Κτιριακός τομέας Φορολογική Ελάφρυνση - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Φορολογική Ελάφρυνση - Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση - Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων - Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ εύρος στόχου - ελάχιστο 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 εύρος στόχου μέγιστο

Συγκριτική αξιολόγηση διείσδυσης από την εφαρμογή διαφορετικών μέτρων Ποσοστό θερμότητας από ΑΠΕ στην τελική ζήτηση ενέργειας Κτιριακός τομέας 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 Φορολογική Ελάφρυνση - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων - Σενάριο Χαμηλών Τιμών Φορολογική Ελάφρυνση - Σενάριο Υψηλών Τιμών Υποχρεωτική χρήση - Σενάριο Υψηλών Τιμών Συνδυασμός μέτρων - Σενάριο Υψηλών Τιμών ΕΣΔΑΕ εύρος στόχου - ελάχιστο εύρος στόχου μέγιστο

Βιομηχανία Business as usual 40 35 30 25 20 15 10 Σενάριο Χαμηλών Τιμών Πετρελαίου Penetration (PJ) Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) 5 0 2010 2015 2020 2025 2030 Solarthermal Direct solar thermal heat use Geothermal Direct geothermal heat use 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Υψηλών Τιμών Πετρελαίου Penetration (PJ) Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030

Βιομηχανία 25% επιδότηση για όλες τις τεχνολογίες Penetration (PJ) 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Χαμηλών Τιμών Πετρελαίου Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Υψηλών Τιμών Πετρελαίου Penetration (PJ) Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030

Βιομηχανία 25% επιδότηση μόνο για θερμικά ηλιακά και γεωθερμία Penetration (PJ) 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Χαμηλών Τιμών Πετρελαίου Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030 40 35 30 25 20 15 10 5 Σενάριο Υψηλών Τιμών Πετρελαίου Penetration (PJ) Biomass Heat only (from waste) Biomass Heat only (from wood) Biomass Electricity from digestion (from waste) Biomass Combined heat and power (from waste) Biomass Combined heat and power (from wood) Biomass Bio SNG from digestion (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from waste) Biomass Bio SNG from gasification (from wood) Biomass Direct firing (from wood) Solarthermal Direct solar thermal heat use 0 2010 2015 2020 2025 2030

Ευχαριστούμε!

Παροφςα κατάςταςθ και προϊκθςθ των ςυςτθμάτων κζρμανςθσ και ψφξθσ χϊρου με χριςθ ΑΠΕ ςτθν Κφπρο Μάριοσ Μανώλησ Ίδρυμα Ενέργειασ Κύπρου

ΒΑΙΚΑ ΧΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΤ ΤΣΗΜΑΣΟ ΣΗΝ ΚΤΠΡΟ Απομονωμζνο ενεργειακό ςφςτθμα. Μεγάλθ εξάρτθςθ από ειςαγόμενα προϊόντα πετρελαίου. Τψθλό κόςτοσ ενεργειακοφ εφοδιαςμοφ. Τψθλοί ρυκμοί αφξθςθσ τθσ ενεργειακισ ηιτθςθσ. Εποχιακζσ διακυμάνςεισ τθσ ενεργειακισ ηιτθςθσ. Αυςτθροί περιβαλλοντικοί περιοριςμοί. Μεγάλεσ δυνατότθτεσ εκμετάλλευςθσ των διακζςιμων ανανεϊςιμων πθγϊν ενζργειασ και εξοικονόμθςθσ ενζργειασ.

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ Βαςικοί Άξονεσ τθσ Ενεργειακισ Πολιτικισ Αςφάλεια Ενεργειακοφ Εφοδιαςμοφ Ανταγωνιςτικότθτα Προςταςία του Περιβάλλοντοσ Κφριεσ Προτεραιότθτεσ Ενεργειακισ Πολιτικισ: Διαςφάλιςθ Επαρκοφσ Εφεδρικοφ Δυναμικοφ Παραγωγισ Ηλεκτρικισ Ενζργειασ Ειςαγωγι Φυςικοφ Αερίου ςτο Ενεργειακό Μείγμα τθσ Χώρασ Μείωςθ τθσ Εξάρτθςθσ από Ειςαγωγζσ Ενζργειασ και Πετρελαϊκά Προϊόντα Εξοικονόμθςθ Ενζργειασ και Ορκολογικι Χριςθ τθσ Ενζργειασ Προώκθςθ των Ανανεώςιμων Πθγών Ενζργειασ Μερικι Απελευκζρωςθ τθσ Αγοράσ Ηλεκτριςμοφ Προςταςία του Περιβάλλοντοσ και Αειφόροσ Ανάπτυξθ Μείωςθ εκπομπών CO 2

ΑΠΕ ΣΗΝ ΚΤΠΡΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΠO ΑΠΕ, 2000-2009 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2009 = 95 ktoe σνεισυορά ΑΠΕ στην κατανάλωση ενέργειας, 2000-2009 Σσνειζθορά ΑΠΕ ζηεν ηελική καηανάλωζε ενέργειας Σσνειζθορά ΑΠΕ ζηεν ηελική εγτώρια καηανάλωζε ενέργειας

ΤΠΟΧΡΕΩΕΙ ΚΤΠΡΟΤ ΕΝΑΝΣΙ ΕΕ Τποχρεωτικοί ςτόχοι που ζχουν τεκεί από τθν ΕΕ μζχρι το ζτοσ 2020 (με βάςθ τθν Οδθγία 2009/28/ΕΚ) Εξοικονόμθςθ 20% ςτθν ςυνολικι πρωτογενι κατανάλωςθ ενζργειασ μζχρι το 2020 Μείωςθ κατά 20% των εκπομπών αερίων κερμοκθπίου ςε ςχζςθ με τα επίπεδα του 1990 Αφξθςθ του ποςοςτοφ ςυνειςφοράσ των ΑΠΕ ςτθν ςυνολικι κατανάλωςθ ενζργειασ ςτο 13% μζχρι το 2020 Αφξθςθ του ποςοςτοφ ςυμμετοχισ βιοκαυςίμων ςτα καφςιμα κίνθςθσ ςε 10% μζχρι το 2020

τόχοι για την Κύπρο σε σχέση με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ΤΠΟΥΡΕΩΣΙΚΟΙ ΣΟΥΟΙ ΕΝΔΕΙΚΣΙΚΟΙ ΣΟΥΟΙ Σσνειζθορά ΑΠΕ ζηεν ηελική καηανάλωζε ενέργειας Μερίδιο Βιοκασζίμων ζηε ζσνολική καηανάλωζε πεηρελαίοσ και βενδίνες ζηις μεηαθορές Παραγωγή ελεκηριζμού από ΑΠΕ