Βιοηθική & Γενετική. Τι είναι η Βιοηθική; 12/19/2017

Σχετικά έγγραφα
Αρχές Πειραματικής. Έρευνας

Εναλλακτικές Μέθοδοι

ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ:

ΖΩΪΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ Ζωικά πρότυπα, ονομάζουμε τα πειραματόζωα τα οποία χρησιμοποιούμε για να αναπαραγάγουμε μια νόσο η μια κατάσταση που ομοιάζει κατά το

ΒΙΟΗΘΙΚΗ. Καθηγήτρια: κα Μαργαρίτου Μάθηµα: Φιλοσοφία. Μιράντα Μελένιου

Δωρεά οργάνων σώματος για ερευνητικούς σκοπούς - Η σύσταση και λειτουργία της ΠΑ.ΒΙ.Ν.Ν.

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ AΡΘΡΟ 1. Πεδίο Εφαρμογής AΡΘΡΟ 2. Ευθύνη του Δ.Π.

ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΗΘΙΚΗ (Ενδεικτικά)

ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Β Ι Ο Η Θ Ι Κ Η Σ. Υπόδειγµα Κώδικα εοντολογίας Για την έρευνα στις βιολογικές επιστήµες

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΟΛΓΑ ΧΑΤΖΗΚΩΝΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΠΕ04 10/2/2015 1

Αρχές Πειραματικής. Έρευνας ΕΡΕΥΝΗΣ «Ν.Σ. ΧΡΗΣΤΕΑΣ», ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ, Ε.Κ.Π.Α.

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΥ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Ηθικοί προβληµατισµοί : Κλωνοποίηση. Ερευνητική εργασία Β1 ΓΕΛ Ν. Ζίχνης Β τετράµηνο 2017

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 2 ου ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ: Η επιστήμη της ζωής

«Οι Σπουδές στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο»

ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

Σταδιοδρομία Κωνσταντίνος Βοσκαρίδης Τμήμα Βιολογικών Επιστημών & Κέντρο Ερευνών Μοριακής Ιατρικής Πανεπιστήμιο Κύπρου

ΠΡΟΕ ΡΙΚΟ ΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ ΑΡΙΘ. 160

Ανακοπή σε ογκολογικό τµήµα Ηθικά & Νοµικά ζητήµατα

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Ίδρυση Βιοτράπεζας με Εξειδίκευση στις Νεφροπάθειες και άλλες Γενετικές Ασθένειες

«Τί προβλήματα συναντούν οι ασθενείς, όταν συμμετέχουν στις Κλινικές Μελέτες. Πώς προσεγγίζουμε τους ασθενείς;»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ο...2 I. Εφαρµογές της βιοτεχνολογίας στην ιατρική...2 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ...7 ΝΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΤΕ ΤΑ ΚΕΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΛΕΞΗ...

Κανονισμός Αρχών & Λειτουργίας. Tης Επιτροπής Hθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας. του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού-ΔΗΜΗΤΡΑ

ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Στη σελίδα 31, υπό Ενδεικτικός οδηγός για την πρόσκληση υποβολής προτάσεων και προϋπολογισµός Αντικαθίσταται ο πίνακας: Προθεσµία Νοέµβριος 2003

Το ελληνικό νομικό πλαίσιο δωρεάς οργάνων σώματος

Διάταξη Θεματικής Ενότητας PYS623 / Νομικά και Ηθικά Θέματα στην Υγεία

υγεία Σε πορεία ανάπτυξης νέων φαρμάκων

2. ΚΩΔΙΚΑΣ ΗΘΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΖΩΩΝ ΣΕ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΥΣ 9

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: Πρότυπο αίτησης ερωτηματολογίου για χορήγηση έγκρισης από Ε.Η.Δ.Ε.

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

Περιεχόμενα. 1 Η ιστορία της εξελικτικής βιολογίας: Εξέλιξη και Γενετική 2 Η Προέλευση της Μοριακής Βιολογίας 3 Αποδείξεις για την εξέλιξη 89

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ

«ΚΩ ΙΚΑΣ ΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2012

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ. Επιστηµονικός Υπεύθυνος: Ι. Κυριόπουλος

1.2 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ (1) 1.2 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ (2)

ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Πέτρος Γαλάνης, MPH, PhD Εργαστήριο Οργάνωσης και Αξιολόγησης Υπηρεσιών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

Τεχνικές διεργασίες. Βιομάζα Βιομόρια Οργ. μόρια Ανοργ. μόρια

Πρακτικός οδηγός βιολογικής κτηνοτροφίας: χοιροτροφία

2. Επιστημονικές προτεραιότητες και υποστηρικτικές-ενισχυτικές δράσεις

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. Η κατάταξη γίνεται με εξετάσεις στα παρακάτω μαθήματα: Οι επιτυχόντες κατατάσσονται στα παρακάτω εξάμηνα ανά Κατηγορία πτυχιούχων

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «Ταξιδεύοντας με την Ελιά στο χρόνο και στην Ευρώπη» ΥΠΟΤΙΤΛΟΣ «Η Ελιά στη μεσογειακή διατροφή»

Ενότητα 3: : Ασφάλεια Βιολογικών Τροφίμων

Σκοπός και Στόχοι του Αυτοτελούς Γραφείου Πρόληψης και Αγωγής Υγείας αποτελούν: 1. Ο σχεδιασμός, οργάνωση, υλοποίηση και αξιολόγηση προγραμμάτων

Μεταπτυχιακό στην Κλινική και Κοινοτική Ψυχολογία

Oδηγός Σπουδών ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Μεταπτυχιακό στην Κλινική και Κοινοτική Ψυχολογία

Γνώμες Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου (ΕΕΒΚ) λύσεις και αναζητήσεις. Γεώργιος Παπαντωνίου Δικηγόρος Μέλος ΕΕΒΚ

ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Διδάσκων - Δρ. Ιωάννης Δρίκος

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - Τελική έκδοση,

Α. Βιοϊατρικός Κύκλος

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

Κέντρο Βιοϊατρικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (ΚΕΒΙΕΕ) Αστέριος Καραγιάννης Πρόεδρος Τμήματος Ιατρικής ΑΠΘ Καθηγητής Παθολογίας

Ε Θ Ν Ι Κ Η Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Η Β Ι Ο Η Θ Ι Κ Η Σ Γ Ν Ω Μ Η ΜΕΤΑ ΟΤΙΚΑ ΛΟΙΜΩ Η ΝΟΣΗΜΑΤΑ: ΗΜΟΣΙΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΚΑΙ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ UNESCO ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΓΟΝΙ ΙΩΜΑ ΚΑΙ ΤΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΕΚΘΕΣΗ Για τη µεταχείριση των ζώων στην έρευνα

Ιατρική-Οι ετεροπολικοί δεσμοί της με την ασφάλεια Security Manager Forum 2014 Καμπανάρου Σταματίνα

Υγιεινή Τροφίμων. Γενετικά Μεταλλαγμένα Τρόφιμα (GMFs)

2. Το άρθρο 5 του βασικού νόμου τροποποιείται ως ακολούθως: Με την αντικατάσταση του εδαφίου (2) αυτού, με το ακόλουθο νέο εδάφιο:

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΗ ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΝ

Εθνικό Αρχείο Ασθενών με Συγγενείς Ανωμαλίες στην Κύπρο. Congenital malformations in Cyprus

Επαγγελματική κατοχύρωση των πτυχιούχων των Τμημάτων Βιολογίας των πανεπιστημίων Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΟΜΙΛΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΚΕ.ΜΕ.Α.- ΗΜΕΡΙΔΑ ISEC BALLISTICS

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

«Περιοχές NATURA 2000: Ευκαιρία ή εμπόδιο για την ανάπτυξη;»

Επάγγελμα: Βιολόγος, Γενετιστής

Η ΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ Π. ΜΠΡΟΥΣΑ Υ.Δ.Ν., ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ Υπεύθυνη Διεκδίκησης Δικαιωμάτων Ασθενών ΑΚΕΣΩ

Προοίµιο Ο Οργανισµός Θεµελιωδών ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), καλούµενα εφεξής

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΤΟΛΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: : ΤΜΗΜΑ Γ2

Α. Βιοϊατρικός Κύκλος

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΝΕΑ ΓΡΙΠΗ ΤΩΝ ΧΟΙΡΩΝ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΛΥΣΣΑ. «Η λύσσα οφείλεται σε ιό, ο οποίος προκαλεί θανατηφόρο λοίμωξη, η οποία μεταδίδεται

Τροφή από Τρόφιμα: Μια Καινοτόμα Διεργασία για τη Μετατροπή των Υπολειμμάτων Τροφίμων Ξενοδοχειακών Μονάδων σε Ζωοτροφές

Μεθοδολογίες Αξιοποίησης Δεδομένων

CORRIGENDUM: Annule et remplace le document COM(2010) 511 du final Concerne : toutes les versions

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΟΞΟΠΛΑΣΜΩΣΗ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

Ειδικό πρόγραμμα ελέγχου για τον ιό του Δυτικού Νείλου και την ελονοσία, ενίσχυση της επιτήρησης στην ελληνική επικράτεια (MIS )

ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΤΡΟΦΗ ΒΟΟΕΙΔΩΝ

Αξιολόγηση της Δεοντολογίας & Ηθικής. της έρευνας από την Ευρωπαϊκή. Επιτροπή


Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης. E - learning. Εξατομικευμένη Ιατρική Για Ογκολόγους. Οδηγός Σπουδών

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

«Βιολογικοί κίνδυνοι και χρήση ανασυνδιασμένων παθογόνων»

Νομικό Πλαίσιο. Γενικές Αρχές

3 ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Π.Ε.Β /3/2004

Τα περισσότερα παιδιά έχουν κατοικίδια στην αυλή τους. Υπάρχουν πολλά αδέσποτα στο Δήμο που δηλητηριάζονται. Η επιθυμία των παιδιών να γνωρίσουν τα

«Κλιματική Αλλαγή, επιπτώσεις στην Υγεία»

Transcript:

Βιοηθική & Γενετική Ληµναίος Στέφανος Πραγµατογνώµων Εγκληµατολόγος DNA Βιοχηµικός & Βιοτεχνολόγος, B.Sc. Βιοχηµικός, M.Sc. Βιοστατιστικός & Επιδηµιολόγος, M.Sc. Υποψήφιος ιδάκτωρ Βιοστατιστικής & Επιδηµιολογίας Τι είναι η Βιοηθική; Η ραγδαία ανάπτυξη των Βιοεπιστηµών και η δυνατότητα παρέµβασης του ανθρώπου σε διάφορες βιολογικές διαδικασίες έκαναν απαραίτητη την ανάπτυξη ενός νέου γνωστικού αντικειµένου, αυτού της Βιοηθικής. Ο πρώτος που χρησιµοποίησε τον όρο Bioethics", είναι ο Potter van Rensselaer στο έργο του «Bioethics. Bridge to the future», Νέα Υόρκη, 1971: «Η Βιοηθική ως νέο γνωστικό πεδίο που συνδυάζει τη βιολογική γνώση µε τη γνώση των συστηµάτων ανθρώπινων αξιών Επέλεξα το Bio- για τη βιολογική γνώση, την επιστήµη των ζωντανών συστηµάτων και το -ethics για τη γνώση των συστηµάτων ανθρώπινων αξιών». 1

Τι είναι η Βιοηθική; Βιοηθική Βιοεπιστήµες Φιλοσοφία Θεολογία Νοµική Βιοηθική & Γενετική Πειραµατόζωα Βιοτράπεζες 2

Πειραµατόζωα Ιστορική Αναδροµή Τα πειράµατα στα ζώα διεξάγονται από αρχαιοτάτους χρόνους, π.χ. οι αρχαίοι Έλληνες τεµάχιζαν ζώα για επιστηµονικούς λόγους. Οι πρώτες παρατηρήσεις από έρευνες σε ζώα, έγιναν από τον Ιπποκράτη και αργότερα τον Γαληνό προκειµένου να ορίσουν την ανθρώπινη ανατοµία. Ο Γαληνός τεµάχισε την καρδιά πιθήκων, προβάτων, χοίρων αλλά όχι ανθρώπων. Η ζωοτοµία συνεχίστηκε καθ όλη την διάρκεια της αρχαιότητας και της χριστιανικής εποχής και αντικατέστησε την ανθρώπινη ανατοµία όταν η Καθολική Εκκλησία απαγόρευσε τις νεκροψίες. Από το 1800 η επιστήµη και η ιατρική εξελίσσονται µε γρήγορους ρυθµούς βασιζόµενες στα πειράµατα ζώων, όπως αρουραίοι, χιµπατζήδες, σκύλοι, γάτες, πτηνά και ψυχρόαιµα. Πειραµατόζωα Γιατί; Είναι βιολογικά «όµοια» µε τους ανθρώπους (χιµπατζής 99% και ποντικός 98% ταυτόσηµο DNA µε τον άνθρωπο). Έχουν µικρότερο κύκλο ζωής σε σχέση µε τους ανθρώπους µε αποτέλεσµα να µπορούν να µελετηθούν καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου και για πολλές γενεές. Παραδείγµατα: HIV/AIDS (SIV πιθήκων), Καρκίνος (ποντίκια ανοσοποιητικό), Εµβόλια (πίθηκοι πολιοµυελίτιδα), Αντιβιοτικά (στρεπτόκοκκος ποντίκια πενικιλίνη). 3

Πειραµατόζωα Γενικά Στοιχεία 50-100 εκατοµµύρια ζώα / έτος (είτε σκοτώνονται κατά τη διάρκεια των πειραµάτων, είτε υποβάλλονται σε ευθανασία κατόπιν). Ο αριθµός, το είδος και η προέλευση των ζώων πρέπει να αναφέρονται, καθώς και το τι θα γίνει µετά το τέλος της έρευνας. Θα πρέπει να τεκµηριώνεται η ανάγκη για πειραµατόζωα, αντί, π.χ. της χρήσης στοιχείων/αποτελεσµάτων από βάσεις δεδοµένων. Πειραµατόζωα Οι Τρεις Αρχές (3Rs) Το 1959 οι William Russell και Rex Burch δηµοσίευσαν την εργασία «The principles of Humane Experimental Technique», όπου προτείνουν τις βασικές αρχές που πρέπει να εφαρµόζονται στην χρήση των ζώων στην έρευνα, γνωστή ως θεωρία των 3Rs: Αντικατάσταση (Replacement): υιοθέτηση µεθόδων που δεν χρησιµοποιούν ζωικά πρότυπα σε περιπτώσεις που είναι εφικτή η επίτευξη του ίδιου επιστηµονικού στόχου. Βελτίωση (Refinement): βελτιστοποίηση µεθόδων µε στόχο την µείωση του πόνου-στρες και βελτιστοποίηση των συνθηκών διαβίωσης των πειραµατόζωων. Μείωση (Reduction): µεθόδους που επιτρέπουν την απόκτηση αντίστοιχου όγκου πληροφορίας από µικρότερο αριθµό ζώων. 4

Πειραµατόζωα Νοµικό Πλαίσιο (1) Απαγορεύονται πειραµατισµοί σε ζώα της άγριας πανίδας που τελούν υπό εξαφάνιση, εκτός αν η έρευνα στοχεύει στη διατήρηση τους, επίσης απαγορεύεται η χρήση αδέσποτων ζώων ως πειραµατόζωα (Π.. 160/1991). Κατά την έρευνα ή τη διεξαγωγή πειραµάτων πρέπει να εξασφαλίζονται οι νόµιµες συνθήκες διαµονής, διατροφής και φύλαξης ζώων (Ν. 2015/1992, Ν. 2017/1992, Π.. 160/1991). Πειραµατόζωα Νοµικό Πλαίσιο (2) Η εκτέλεση πειραµάτων σε ζώα επιτρέπεται µόνο σε πτυχιούχους Κτηνιατρικής, Ιατρικής, Βιολογικών ή Φυσικών Επιστηµών, ασολόγων και Γεωπόνων (Ν. 1197/1981). Ενσωµάτωση Σύµβασης του Συµβουλίου της Ευρώπης για τα σπονδυλωτά ζώα που χρησιµοποιούνται για ερευνητικούς και άλλους επιστηµονικούς σκοπούς (Ν. 2015/2001). Εναρµόνιση µε Κοινοτική Οδηγία 2010/63 (Π.. 56/2013). 5

Πειραµατόζωα Προϊόντα Βιοτράπεζες Ορισµός Οι Βιοτράπεζες αποτελούν συλλογές βιολογικών υλικών που διασυνδέονται µε προσωπικά δεδοµένα των δοτών αυτών. Βιολογικά Υλικά: κύτταρα, DNA/RNA, αίµα κ.ά. Προσωπικά εδοµένα: δηµογραφικά στοιχεία, γενετικές πληροφορίες, κλινικά δεδοµένα, γενεαλογικά στοιχεία κ.ά. 6

Βιοτράπεζες Λόγοι ηµιουργίας & Στόχος Η συνδυαστική µελέτη των δεδοµένων αυτών αναµένεται να οδηγήσει στην καλύτερη κατανόηση ποικίλων ασθενειών, καθώς και στην πρόληψη και θεραπεία διαφόρων νοσηµάτων, ενώ δύναται να οδηγήσει και στην µελλοντολογική πρόβλεψη περιστατικών-ασθενειών από τον συνδυασµό γνώσης των γενετικών και περιβαλλοντικών στοιχείων. Τελικώς στόχος, η εύρεση φαρµάκων και θεραπειών για την προστασία της υγείας των πολιτών, καθώς και η εξέλιξη της παγκόσµιας γνώσης µέσω αναλύσεων βασικής έρευνας. Βιοτράπεζες Βιοηθικά Ζητήµατα (1) Σχέση Πολιτείας Βιοτραπεζών Προστασία Προσωπικών εδοµένων Συµµετεχόντων Ορισµός Τρόπου Συµµετοχής στις Βιοτράπεζες ικαιώµατα Ατόµων µε Αρχειοθετηµένο Βιολογικό Υλικό 7

Βιοτράπεζες Βιοηθικά Ζητήµατα (2) Αρχή Εµπιστευτικότητας εδοµένων Τα συλλεγόµενα στοιχεία θα πρέπει να παραµένουν εµπιστευτικά και να χρησιµοποιούνται µόνο στον στενό κύκλο των προσώπων που είναι επιφορτισµένα µε την εκάστοτε έρευνα. Βασική διαφορά στα δεδοµένα των Βιοτραπεζών µε λοιπές έρευνες είναι η χρήση αυτών όχι µε ανώνυµα στοιχεία, αλλά µε κωδικοποιηµένα. Βιοτράπεζες Βιοηθικά Ζητήµατα (3) Αρχή της αυτονοµίας Προϋποθέσεις Έγκυρης Συναίνεσης (ΚΙ ): α) ικανότητα συναίνεσης, β) πλήρης ενηµέρωση, γ) όχι πλάνη, απάτη ή απειλή, δ) όχι σύγκρουση µε χρηστά ήθη και ε) κάλυψη πλήρως της επιστηµονικής διαδικασίας (περιεχόµενο, χρόνος). H εισαγωγή των συµµετεχόντων γίνεται µε σύστηµα Opt In ή Opt Out, ενώ στο (ε) η συναίνεση γίνεται «για κάθε µελλοντική χρήση». 8

Βιβλιογραφία Bioethics: Bridge to the Future - Van Rensselaer Potter, 1971. https://el.wikipedia.org/wiki/βιοηθική Εθνικό Κέντρο Τεκµηρίωσης Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής Π.. 160/1991, Ν. 2015/1992, Ν. 2017/1992, Ν. 1197/1981, Ν. 2015/2001, Π.. 56/2013, Ν. 2619/1998. Σύµβαση του Συµβουλίου της Ευρώπης Κοινοτική Οδηγία 2010/63 https://www.peta.org/ (People for the Ethical Treatment of Animals) Κώδικας Ιατρικής εοντολογίας Βιβλιογραφία The principles of humane experimental technique, W.M.S. Russell & R.L. Burch, Methuen, London, 1959. Θέµατα Βιοηθικής Η Ζωή, η Κοινωνία και η Φύση Μπροστά στις Προκλήσεις των Βιοεπιστηµών, Ε. Μάλλιος, Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο, 2013. Επιτροπή Βιοηθικής του Συµβουλίου της Ευρώπης. Σύµβαση του Οβιέδο (1997). Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα Οικουµενική ιακήρυξη για τα Γενετικά εδοµένα του Ανθρώπου UNESCO. Οικουµενική ιακήρυξη για το Ανθρώπινο Γονιδίωµα και τα ικαιώµατα του Ανθρώπου UNESCO. 9