ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΣΕ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ Ή ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΥΣΚΟΛΙΕΣ ρ. Ελένη Τραγουλιά (αποσπασµένη στα ΚΕ Υ ΧΑΝΙΩΝ)
υσκολίες στη Μάθηση Ελλιπές κίνητρο και µειωµένη προσοχή υσκολία να αποµονωθεί η µη σχετική πληροφορία ώστε να επιτευχθεί η επικέντρωση στο ζητούµενο. υσκολία να κατανοηθεί τι απαιτεί το πρόβληµα υσκολία να γίνει σχεδιασµός έτσι ώστε να χρησιµοποιούνται µέθοδοι δοκιµής που δεν είναι τυχαίες Ελλιπής οργάνωση Απουσία στρατηγικών µνήµης υσκολία να διατηρηθεί η πληροφορία για το πρόβληµα Σύγχυση για τη διαδικασία µε αποτέλεσµα να µειώνεται η πιθανότητα εύρεσης στρατηγικών
Στρατηγικές Παρέµβασης 1. ιδασκαλία µεταξύ οµηλίκων 2. Χρήση Οπτικοποιηµένων συµβόλων για την: Ανάπτυξη Μνήµης ιεκπεραίωση Εργασιών Αύξηση Συγκέντρωσης
Μοντέλα διδασκαλίας µεταξύ οµηλίκων Η συνεργασία οµηλίκων για την κατάκτηση στρατηγικών µάθησης PALS (Fuchs,Fuchs, Mathes, & Simmons, 1996), Το πρόγραµµα START Tutoring Program (Heron,Heward, Cooke, & Hill, 1983),
Μοντέλα διδασκαλίας µεταξύ οµηλίκων Η συνεργασία οµηλίκων µέσω σχηµατισµού µικρών οµάδων CSTT (Harper & Maheady, 1999) Η συνεργασία οµηλίκων µέσω άµεσης ανταπόκρισης µεταξύ των οµηλίκων RPT (Fantuzzo & Ginsburg-Block, 1998).
ΣΤΟΧΟΣ διδασκαλίας µεταξύ οµηλίκων Να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο εµπλοκής µέσα από την αλληλεπίδραση των οµηλίκων
ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ διδασκαλίας µεταξύ οµηλίκων Αναγνώριση αναγκών των µαθητών: Ο εκπαιδευτικός εντοπίζει τους τοµείς που ο µαθητής παρουσιάζει δυσκολίες και οι οποίες θα µπορούσαν να αντιµετωπιστούν µέσα από τη διδασκαλία µεταξύ οµηλίκων
ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ διδασκαλίας µεταξύ οµηλίκων Εκπαίδευση των µαθητών που θα µπορούσαν να βοηθήσουν µέσω της διδασκαλίας µεταξύ οµηλίκων Ο εκπαιδευτικός Εντοπίζει τους µαθητές που έχουν αναπτυγµένες δεξιότητες στους ανάλογους τοµείς
ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ διδασκαλίας µεταξύ οµηλίκων ηµιουργία οµάδων Ενηµέρωση οµάδων για τη διδασκαλία µεταξύ οµηλίκων Όλα τα παιδιά γνωρίζουν το σκοπό της διδασκαλίας µεταξύ οµηλίκων
ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙ ΙΩΝ ιδάσκει τα παιδιά µε τις υψηλές δεξιότητες τι πρέπει να θυµούνται ώστε να βοηθήσουν τους συµµαθητές τους Μερικές φορές οι στρατηγικές που έχουν αναπτύξει οι µαθητές είναι αυτοµατοποιηµένες και για να µπορέσουν να συµµετέχουν ενεργά στη διδασκαλία µεταξύ οµηλίκων χρειάζεται να τις αναλύσουν
Παράδειγµα Σε µια τάξη 1 ης ηµοτικού οι εκπαιδευτικοί εντοπίζουν ότι τέσσερις µαθητές µε ήπιες δυσκολίες µάθησης δεν έχουν την ικανότητα να διεξάγουν µια ισότιµη συζήτηση και να την ακολουθήσουν στην ολοµέλεια. Φαίνεται να µην µπορούν να παρακολουθήσουν τη συζήτηση και να αντιληφθούν τις απόψεις που λέγονται
Παράδειγµα Ο εκπαιδευτικός αποφασίζει να θέσει ως γνωστικό του στόχο για ένα συγκεκριµένο διάστηµα την εκµάθηση διεξαγωγής µιας συζήτησης Ακολουθεί τα παρακάτω βήµατα
Παράδειγµα Βήµα 1: Συζητά σε ολόκληρη την ολοµέλεια το πρόβληµα που αντιµετωπίζει η τάξη. Παρουσιάζει την αιτία που πρέπει όλοι να γνωρίζουν να διεξάγουν µια συζήτηση Ρωτά τα παιδιά ποιοι πιστεύουν ότι έχουν ανάγκη να βοηθηθούν και ποιοι µπορούν να βοηθήσουν
Παράδειγµα Σχηµατίζει οµάδες στην καθεµία από τις οποίες συµµετέχει ένα παιδί που δυσκολεύεται να διεξάγει συζήτηση Σε κάθε οµάδα ορίζει ανάλογα µε τη δυναµική της οµάδας ένα ή δυο παιδιά που αναλαµβάνουν να καθοδηγούν τη συζήτηση
Παράδειγµα Παρουσιάζει στα παιδιά τα βήµατα διεξαγωγής µιας συζήτησης. Προτιµά να τα παρουσιάσει οπτικοποιηµένα
Παράδειγµα Όλοι οι µαθητές βλέπουν τα βήµατα διεξαγωγής της συζήτησης Ο εκπαιδευτικός επιβλέπει τη διεξαγωγή της συζήτησης
ραστηριότητα Συνδιδάσκετε στην 1 η ηµοτικού. Ο εκπαιδευτικός της παράλληλης στήριξης υποστηρίζει ένα παιδί µε Α. Από κοινού παρατηρείτε ότι τόσο ο µαθητής µε Α όσο και άλλοι τρεις µαθητές δυσκολεύονται να κατακτήσουν τη σύµβαση ανάγνωσης. Στην τάξη τουλάχιστον τέσσερις µαθητές µπορούν να διαβάζουν άριστα Πως θα εφαρµόζατε τη διδασκαλία µεταξύ οµηλίκων ώστε να αναπτύξετε τη σύµβαση ανάγνωσης ;
Παράδειγµα εκµάθησης ανάγνωσης Οι οδηγίες ακολουθούνται από σύµβολα Ό,τι βλέπω διαβάζω Ό,τι ακούω, γράφω Να θυµάµαι: ιαβάζω από αριστερά προς τα δεξιά ιαβάζω από πάνω προς τα κάτω Κάθε γράµµα έχει ένα ήχο Όταν γράφω, λέω τους ήχους ή από µέσα µου ή χαµηλόφωνα ε γράφω ό,τι δεν ακούω ε διαβάζω ό,τι δε βλέπω
Βήµατα ανάπτυξης στρατηγικών µνήµης Οι εκπαιδευτικοί και οι µαθητές µπορούν να δουλέψουν µαζί έτσι ώστε να βελτιώσουν τις δεξιότητες µνήµης µέσα από µια σειρά από στρατηγικές Η µνήµη είναι ιδιαίτερα σηµαντική για την µάθηση και η επίγνωση συγκεκριµένων δυσκολιών όπως και η βελτίωση των στρατηγικών µνήµης πρέπει να είναι ένα σηµαντικό κοµµάτι για την εκπαίδευση των παιδιών µε ΕΕΑ.
Λειτουργίες της µνήµης Εσωτερίκευση Αποθήκευση Εξωτερίκευση
Εσωτερίκευση µείωση διασπαστικών στοιχείων ο µαθητής κοιτά τον δάσκαλο ενθάρρυνση να απαντά επαναλαµβάνοντας όταν διασπάται (χωρίς να φαίνεται ότι κατηγορείται που δεν παρακολουθούσε) απλούστευση οδηγιών και των πληροφοριών µέσα από εικονική αναπαράσταση (σύµβολα) όπου είναι δυνατόν τονισµός των πιο σηµαντικών πληροφοριών (προς αποµνηµόνευση) έλεγχος από τον δάσκαλο ότι έγιναν κατανοητές οι οδηγίες και οι πληροφορίες
Αποθήκευση Να δίνεται χρόνος για να σκεφτεί Να δίνονται διαλείµµατα για να πηγαίνουν πίσω στο τι διδάχθηκαν και να επαναπροσδιορίζουν την προσοχή τους στην καινούρια δραστηριότητα Να συγκεντρώνουν συνεχώς την προσοχή τους σε νοήµατα κλειδιά
Αποθήκευση Έλεγχος ότι αυτό που ειπώθηκε, παρουσιάστηκε στον µαθητή (εικονικά) Ενθάρρυνση λεκτικής επανάληψης της πληροφορίας και των οδηγιών Ενθάρρυνση να αποτυπώσει ο µαθητής αυτό που ειπώθηκε έτσι ώστε να λειτουργεί σαν µέσον προσωπικής υπενθύµισης της πληροφορίας (οπτικοποίηση ή ζωγραφική)
Εξωτερίκευση Να ενθαρρύνονται τα παιδιά να αντικαθιστούν τις δύσκολες λέξεις µε πιο κατανοητές που να τις θυµούνται πιο εύκολα Να αντικαθίστανται οι λέξεις µε εικόνες και άλλες απλές λέξεις Να οπτικοποιούν ο,τι καλούνται να συγκρατήσουν στην µνήµη τους Να τους δίνεται χρόνος να θυµηθούν Να υπενθυµίζεται στους µαθητές να χρησιµοποιούν τις στρατηγικές που είχαν επιτυχία Να τους προσφέρονται εναλλακτικές όπως µέρος της απάντησης να χρησιµοποιείται ως ενθάρρυνση.
Ανάπτυξη στρατηγικών µνήµης Σχεδιάστε τα βήµατα που πρέπει να ακολουθήσει ένας µαθητής για να θυµάται τι του ζητά µια άσκηση Τετράδιο εργασιών Β Τευχος Α ηµοτικού σελ. 53 1 η άσκηση
Παράδειγµα ανάπτυξης στρατηγικών µνήµης (οι οδηγίες ακολουθούνται από σύµβολα ) Έλεγξε αν έχεις καταλάβει τι σου ζητά η άσκηση υπογραµµίζοντας τις λέξεις κλειδιά Κάνε το εικόνα στο µυαλό σου ή πές το χωρίς να βλέπεις την άσκηση Γράψε ή ζωγράφισε αυτό που σου ζητά για να το θυµάσαι αργότερα (ένα παιδί γράφει) Ξεκίνα τη δουλειά σου (ένα παιδί δουλεύει στο θρανίο) Έλεγξε ότι θυµάσαι τι πρόκειται να κάνεις (το παιδί δείχνει αυτό που έγραψε προηγουµένως)
Αύξηση Συγκέντρωσης Σχεδιάστε τι πρέπει να κάνει ένας µαθητής για να διατηρεί την προσοχή του κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας
Παράδειγµα αύξησης συγκέντρωσης
ιεκπεραίωση µιας εργασίας Σχεδιάστε τι πρέπει να κάνει ένας µαθητής για να διεκπεραιώνει µια εργασία χωρίς να χρειάζεται τη συνεχόµενη καθοδήγηση του εκπαιδευτικού Τετράδιο εργασιών Β Τευχος Α ηµοτικού σελ. 40 1 η άσκηση
Παράδειγµα διεκπεραίωσης µιας εργασίας (οι οδηγίες ακολουθούνται ιάβασε καλά από σύµβολα) Υπογράµµισε αυτά που σου ζητά η άσκηση(λέξεις κλειδιά) Σκέψου καλά Θυµήσου τι σου ζητά η άσκηση κοιτώντας τις λέξεις κλειδιά Ξεκίνα να γράφεις
Βιβλιογραφια Bentz, L. J., & Fuchs, S. L. (1996). Improving Peers Helping Behavior to Students with Learning Disabilities during Mathematics Peer Tutoring. Learning Disability Quarterly, 19(4), 202-215. Burks, M. (2004). Effects of Classwide Peer Tutoring on the Number of Words Spelled Correctly by Students with LD. Intervention in School and Clinic, 39(5), 301-304. Miller, D. A., Barbetta, M. P., Drevno, E. G., Martz, A. S., & Heron, E. T. (1996). Math Peer Tutoring for Students with Specific Learning Disabilities. Learning Disability Forum, 21(3), 21-28. Prater, M.A., Serna, L., & Nakamura, K. K. (1999). Learning disabled (Social aspects) Peer-group tutoring of students (Social aspects) Social skills (Study and teaching). Education & Treatment of Children, 22(1), 77-86. Taylor, K. L., & Alber, R. S. (2003). The effects of Classwide Tutoring on the Spelling Achievement of First Graders with Learning Disabilities. The Behavior Analyst Today, 4(2), 183-191.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ Vogel, G., Fresko, B., & Wertheim, C. (2007). Peer Tutoring for College Students with Learning Disabilities: Perceptions of Tutors and Tutees. Journal of Learning Disabilities, 40(6), 485-493. Harper, F. G., & Maheady, L. (2007). Peer-Mediated Teaching and Students With Learning Disabilities. Intervention in School and Clinic, 43(2), 101-107.
βιβλιογραφια Saenz, M. L., & Fuchs, S. L. (2005). Peer-Assisted Learning Strategies for English Language Learners With Learning Disabilities. Council for Exceptional Children, 71(3), 231-247. Shamir, A., & Lazerovitz, T. (2007). Peer mediation intervention for scaffolding self-regulated learning among children with learning disabilities. European Journal of Special Needs Education, 22(3), 255-273. Scheeler, M. C. (2010). Effects of Immediate Feedback Delivered by Peer Tutors on the Oral Presentation Skills of Adolescents With Learning Disabilities. Remedial and Special Education, 31(2), 77-86.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Hock, F. M., Deshler, D. D., & Schumaker, B. J. (1999). College students (Education) Tutors and tutoring (Methods). Journal of College Reading and Learning, 29 (2), 51-63. Hughes, A. T., & Fredrick, D. L. (2006). Teaching Vocabulary with Students with Learning Disabilities Using Classwide Peer Tutoring and Constant Time Delay. Journal of Behavioral Education, 15(1), 1-23. Maheady, L., Harper, G., & Sacca, M. K. (1988). Peermediated instruction: A Promising approach to meeting the diverse needs of LD adolescents. Learning Disability Quarterly, 11, 108-113. Mastropieri, A. M., Scruggs, T., Mohler, L., Beranek, M., Spencer, V., Boon, T. R., & Talbott, E. (2001). Can Middle School Students with Serious Reading Difficulties Help Each Other and Learn Anything? Learning Disabilities Research & Practice, 16(1), 18-27.