Ζ.Νταϊφώτη,2011. Ζ.Παπαδοπούλου-Νταϊφώτη Καθηγήτρια Φαρμακολογίας



Σχετικά έγγραφα
ΑΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΟΥΒΑΡΑΣ Ε.

ΑΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΟΥΒΑΡΑΣ Ε.

Αντιψυχωσικοί παράγοντες και σταθεροποιητές της διάθεσης: από την ψυχιατρική κλινική πρακτική στην καθημερινότητα του φαρμακείου

Προσυναπτικά: 1.δυναµικό παλµού 2.σύνθεση νευροδιαβιβαστών 3.µεταβολισµός 4.έκκριση 5.επαναπρόσληψη 6.διάσπαση

Εργασία Βιολογίας Α' Λυκείου με θέμα: Μάριος Μ., Α'2. Νόσος του Πάρκινσον

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ. ΙΣΧΥΡO ΑΝΤΙΨΥΧΩΤΙΚΟ ΜΟΡΦΗ: Διαυγές κιτρινωπό ελαιώδες υγρό σε άχρωμες φύσιγγες 1 ml για ενδομυική χορήγηση μόνο.

Αγχολυτικά -Υπνωτικά. Χριστίνα άλλα. Λέκτορας Φαρμακολογίας. Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΝΣ

Παράρτημα II. Επιστημονικά πορίσματα

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ

Κάποιες ναρκωτικές ουσίες δρουν µόνο στο βιολογικό υπόστρωµα και άλλες δρουν σε βιολογικό και σε ψυχικό επίπεδο συγχρόνως, προκαλούν αλλαγές στις σωµα

Θάλαμος, Φλοιός του Εγκεφάλου & Δικτυωτός Σχηματισμός. Α. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία Ι

Κατερίνα Τυλιγάδα Επίκουρη Καθηγήτρια Φαρµακολογίας ΚΤ Αντικαταθλιπτικά

ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΑΥΤΟΧΘΟΝΑ ΒΙΟ ΡΑΣΤΙΚΑ ΜΟΡΙΑ. Π. Παππάς

Επείγοντα Ψυχιατρικά Προβλήματα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία Ι

Νευροδιαβίβαση και Νευρικό Σύστημα ΝΣ ΚΝΣ ΠΝΣ (ΑΝΣ) Βάση οργάνωσης του ΝΣ. Θέσεις δράσης Φαρμάκων. Παραδείγματα: Φάρμακα και ΝΣ (ΑΝΣ, ΚΝΣ))

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ LUCIPRAL (ρισπεριδόνη)

Αντιψυχωτικά φάρμακα Συπικά και άτυπα αντιψυχωτικά. Εμμανουήλ Ρίζος Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ Β Χυχιατρική Κλινική Παν/κό Γενικό Νοσοκομείο «ΑΣΣΙΚΟΝ»

Αντιμετώπιση της νόσου Πάρκινσον: Νευρολογική Θεραπεία. Ιωάννης Ελλούλ Επίκουρος Καθηγητής Νευρολογίας Παν/μίου Πατρών

Ψυχολογικά προβλήματα στον ασθενή υπό μηχανικό αερισμό: delirium στη ΜΕΘ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

Φαρμακευτική Θεραπεία Νόσου του Πάρκινσον

Φαρμακογονιδιωματική των ψυχιατρικών φαρμάκων

Focus Group. Επιστημονικό Συμπόσιο ALCOVE Αθήνα 12 & 13 Οκτωβρίου Παρασκευή Σακκά

Φάρμακα και Τροχαία Ατυχήματα. Μαρία Μυρωνίδου-Τζουβελέκη Αναισθησιολόγος Καθ. Φαρμακολογίας Α Εργ. Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή, Α.Π.

Ψυχοδιεγερτικά ΑΜΦΕΤΑΜΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις στις σχετικές παραγράφους της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και του φύλλου οδηγιών χρήσης

ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΙΟΓΟΝΑ Πρόκληση παρωδικών ψυχώσεων, μεταβολές στο επίπεδο της συνείδησης, του συναισθήματος και της βούλησης Παραισθήσεις, ψευδαισθήσεις

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ, ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΚΑΙ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

ΠΕΜΠΤΗ 2/5/ ΠΡΟΣΕΛΕΥΣΗ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ ΔΙΑΚΟΠΗ

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

ΜΑΘΗΜΑ 3ο ΜΕΡΟΣ Γ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΕΣ

ΟΙ ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ

Άγχος. Σοβαρό. Ήπιο. Scream, Edvard Munch Ένταση Ανησυχία Φόβος (ενεργοποίηση ) ταχυκαρδία, εφίδρωση τρόµος, αίσθηµα παλµών ΚΤ 2008

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ SOLIAN (amisulpride)

ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

Νευροβιολογική βάση ψυχιατρικών/ νευρολογικών ασθενειών

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΤΩΝ ΝΕΥΡΟ- ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΠΟΥ ΧΟΡΗΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ

2 η Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών,

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩN ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΑΓΧΟΛΥΤΙΚΑ-ΥΠΝΩΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΟΥΒΑΡΑΣ Ε.

ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ 18 (1), Το πρώτο σχιζοφρενικό επεισόδιο: Φαρμακοθεραπεία και ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις. Γ.Δ. Γαρύφαλλος

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

7o ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ

Βασικά γάγγλια. Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας

Η Φαρμακευτική θεραπεία των ανοιών

Αισθήσεις Ψευδαισθήσεις Παραισθήσεις. Είναι ο κόσμος μας όπως τον αντιλαμβανόμαστε;

Παράρτημα ΙΙΙ. Μεταβολές στις σχετικές παραγράφους της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και του φύλλου οδηγιών χρήσης

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

ιαβητική κετοξέωση ως ανεπιθύµητη ενέργεια θεραπείας µε ολανζαπίνη

Φάρμακα στην Ψυχιατρική -

Φάρμακα στην Ψυχιατρική -

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ TOY ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ (SPC) RIΒΕΧ. (ρισπεριδόνη)

Κράτος µέλος Κάτοχος της άδειας κυκλοφορίας Επινοηθείσα ονοµασία Περιεκτικό-τητα Φαρµακοτεχνική µορφή Οδός χορήγησης

Ψυχίατρος Θοδωρής Π. Δασκαλόπουλος

1.6 Φαρμακοθεραπευτική κατηγορία: Aναστολέας έκκρισης προλακτίνης 2. ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΟ ΦΑΡΜΑΚΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΧΟΡΗΓΗΣΕ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΣΑΣ

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΗΣΤΗ. 1. Προσδιορισμός φαρμακευτικού προϊόντος

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ. Δισκία επίπεδα, χαραγμένα, σε σχήμα κάψουλας, λευκά δισκία διαστάσεων 4 x 8 mm.

Παρκινσονισµός, ακούσιες κινήσεις και αταξία

Βασικά γάγγλια. Απ. Χατζηευθυμίου Αν. Καθηγήτρια Ιατρικής Φυσιολογίας Μάρτιος 2017

Κάθε δισκίο περιέχει 0,25 mg διυδροχλωρικής μονοϋδρικής πραμιπεξόλης ισοδύναμη με 0,18 mg πραμιπεξόλης.

ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΘΙΣΜΟ. Το πέρασμα από τη χρήση στον εθισμό έχει ασαφή όρια

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΣΥΝΑΠΤΙΚΗ ΔΙΑΒΙΒΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΨΕΙΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία Ι

Εφαρμογές αρχών φαρμακολογίας

Επιστημονικό πρόγραμμα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ. Η πορεία της από τον 19 ο αιώνα µέχρι σήµερα

ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ, ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΚΑΙ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΩΝ ΑΔΕΙΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ

ΕΧΕΙ Η Η ΗΜΟΣΙΕΥΤΕΙ στο περιοδικό «ΤΕΤΡΑ ΙΑ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ» τεύχος Νο 99, Ιούλιος-Αύγουστος-Σεπτέµβριος 2007: 43-62

ΠEΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ

Κατάθλιψη και ηλικιωµένοι

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ. Κάθε δισκίο περιέχει 1.0 mg διυδροχλωρικής μονοϋδρικής πραμιπεξόλης ισοδύναμη με 0.7 mg πραμιπεξόλης.

ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ

Αλκοόλ, Εθεβεία & Εγκέθαλορ. Γιώργος Παναγής Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Ψυχολογίας Εργαστήριο Νευροεπιστημών & Συμπεριφοράς

ΒΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ

Written by Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Οδοντίατρος, Ωτορινολαρυγγολόγος, Thursday, 20 December :49 -

Dr ΣΑΡΡΗΣ Ι. - αµ. επ. καθηγ. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι. gr

ΘΕΜΑ:Η ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ

H ΑΝΟΙΑ ΣΤΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΞΩΠΥΡΑΜΙΔΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΝΟΣΟΣ PARKINSON : ΜΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΝΕΥΡΟΔΙΑΒΙΒΑΣΤΩΝ

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ (SΡC) BELVON (ρισπεριδόνη)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

7o ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΝΤΙΕΠΙΛΗΠΤΙΚΑ, ΑΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΑ, ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ

Αντιμετώπιση των ανεπιθύμητων ενεργειών των νευρο- ψυχιατρικών φαρμάκων που χορηγούνται στις μυοσκελετικές παθήσεις

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΣΥΝΝΟΣΗΡΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΠΝΟΙΩΝ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ

Φάρμακα στην Ψυχιατρική -

VOMEX A ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΗΣΤΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ. Ονομασία, μορφή : VOMEX A. Ενέσιμο διάλυμα: 100 mg/2ml ΑΜP

ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΑ. Γεώργιος Ι. Πανουτσόπουλος Δρ. Φυσιολογίας του Ανθρώπου Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Transcript:

AΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΑ ΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΑ-ΝΕΥΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΝΕΥΡΟΛΗΠΤΙΚΑ Ζ.Παπαδοπούλου-Νταϊφώτη Καθηγήτρια Φαρμακολογίας

Άγνωστης αιτιολογίας Προσβάλλει 1 στους 100 ανθρώπους Παρουσιάζεται μεταξύ 16 30 ετών Τα περισσότερα νοσοκομειακά κρεβάτια από όλες τις ψυχικές ασθένειες, 2.5% του συνολικού προϋπολογισμού υγείας για τις ΗΠΑ

Σχιζοφρένεια(Διαταραχή της σκέψης) Χρόνια πάθηση (1.5%) Ετερογενής ομάδα ψυχικών διαταραχών με κεντρικά κλινικά χαρακτηριστικά, μερικώς γενετικά μεταβιβάσιμη. Οξείες εξάρσεις-περίοδοι λιγότερο εμφανούς ψύχωσης Θετικά (ψυχωσικά)συμπτώματα ώ Διαχωρισμός από τη πραγματικότητα, ψευδαισθήσεις (ακουστικές κυρίως αλλά και οπτικές), παραλήρημα, καχυποψία, ιδεασμοί Αρνητικά συμπτώματα-ελαττωματική αμβλύ συναίσθημα(απάθεια), πρωτοβουλίας, φτωχή σκέψη, προβλήματα, ελαττωμένη προσοχή, ποιότητας ζωής προσοχή, έλλειψη γνωσιακά έκπτωση

Φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν ψυχωσικά επεισόδια 1) Λεβοντόπα, Διεγερτικά ΚΝΣ Κοκαΐνη Αμφεταμίνες Khat(Catha edulis), καθινόνη, μεθακαθινόνη 3) Απομορφίνη 4) Φαινσυκλιδίνη( συνθετικό αναισθητικό)

Επικινδυνότητα σε σχέση με συγγένεια

Πολιτιστικοί Παράγοντες

Λοβοτομή, Υδροθεραπεία, Shock Egaz Moniz έλαβε το Nobel, 1949. Λοβοτομή έγινε στη Rosemary Kennedy, αδελφή του John Kennedy, στη Rose Williams αδελφή του Tennessee Williams (ξαφνικάά πέρσι το καλοκαίρι) και σε πολλούς άλλους που απλώς έγιναν φυτά!

Θεραπευτικές προσεγγίσεις στις αρχές του 20 ου αιώνα 1903-Βαρβιτάλη(Fisher ά and Von Mering, Veronal) ως υπνωτικό, αντιεπιληπτικό & στην αναισθησία(-1950 περισσότερα από 2.500 ανάλογα μόρια) 1934- Ινσουλίνη 1937- Σπασμοί μετά από πεντυλενοτετραζόλη (cardiazol) ή ενέσεις καμφοράς 1938- Hλεκτροσπασμοθεραπεία 1935 Αμφεταμίνες στην κατάθλιψη 1957- (Ralf Gerard) Ψυχοτρόπα Φάρμακα Φάρμακα που επηρεάζουν τη συμπεριφορά και Φάρμακα που επηρεάζουν τη συμπεριφορά και την πνευματική λειτουργία

Nέα Εποχή στην Ψυχιατρική και στην Ψυχοφαρμακολογία α ολο Henri LABORIT (1914-1995) 1995) 1952, Rhône-Poulenc (RP4560) Laborit s PLD cocktail (Phenergan -Largactil Largactil - Dolosal ). Κλινική Val de Grace, Largactil (Rhone-Poulenc) LARGe number of ACTIons 1957-P.Janssen- βουτυροφαινόνες- αναλγητικά- αλοπεριδόλη 1958- θειοξανθένεια,, Χλωρποθιξένη Lundbeck

Τυπικά Αντιψυχωσικά

Τυπικά Κλασσικά Αντιψυχωσικά -1980 Φαινοθειαζίνες, Βουτυροφαινόνες, θειοξανθένια Αντιμετώπιση θετικών συμπτωμάτων, όχι αρνητικών Νευρολογικές ανεπιθύμητες ενέργειες Άτυπα Αντιψυχωσικά- μετά το 1980 Κλοζαπίνη, Ρισπεριδόνη, Ολανζεπίνη, Αριπιπραζόλη, Πιμοζίδη, Μολινδόνη, Λοξαπίνη, Κουετιαπίνη, Σερτινδόλη, Ζιπρασιδόνη, Ολινδόνη Λιγότερες νευρολογικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Αντιμετώπιση αρνητικών συμπτωμάτων.

Χρονοδιάγραμμα ανακάλυψης αντιψυχωσικών Paliperidone ECT, etc. Chlorpromazine Fluphenazine Thioridazine HaloperidolClozapine Olanzapine Quetiapine Risperidone Ziprasidone Aripiprazole Consta 1950 1960 1970 1980 1990 2001 2003 2007 Consta = Long-acting injectable risperidone

Κλασσικά-Τυπικά Άτυπα

Αντιψυχωσικά Depot Κοινόχρηστη ονομασία flufenazin Εμπορική ονομασία Μέση Ημερήσια δόση (mg) MODITEN DEPOT 25 Διάρκεια oxyprothepin MECLOPIN 25 haloperidol flupenthixol zuclopenthixol fluspirilen HALDOL DEPOT 100 FLUANXOL 40 DEPOT CISORDINOL 200 DEPOT 14-28 ημέρες IMAP 6 7 ημέρες risperidone RISPERDAL CONSTA 20-30 14 ημ.

H Συμβολή της Ψυχοφαρμακολογίας

Tyrosine Tyrosine L-DOPA DA Dopamine Synapse Τα πρώτα(τυπικά) αντιψυχωσικά βρέθηκε ότι είναι ανταγωνιστές των D 2 υποδοχέων παρόλο που είναι και ανταγωνιστές των υποδοχέων της ACh, 5-HT, NE και της ισταμίνης. Ντοπαμινεργική θεωρία της Σχιζοφρένειας

Τα τυπικά αντιψυχωσικά δεσμεύουν τον D2 υποδοχέα αλλά σήμερα γνωρίζουμε ότι δεσμεύουν και τους D1, D3, D4. Η αμφεταμίνη (αγωνιστής) ή χειροτερεύει τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας. Η ψύχωση από αμφεταμίνη μοιάζει με τη σχιζοφρένεια promazine chlorpromazine thiothixene clozapine haloperidol spiroperidole Clinical dose of drug [mg d -1 ]

Υποδοχείς Ντοπαμίνης D1 D2 D3 D4 D5 camp camp camp camp camp

Έκλυση-Μεταφορά Μεταφορά-Μεταβολισμός Μεταβολισμός DA Εξαρτάται από Ca ++ Μεταφορέας DA Μετατροπή σε DOPAC με τη δράση ενδονευρωνικής ΜΑΟ Μετατροπή σε HVA με τη δράση της εξωνευρωνικής COMT και ΜΑΟ

Ντοπαμινεργικά Συστήματα Υπερβραχέα συστήματα Ενδιάμεσου μ μήκους Φυματοϋποφυσιακό Ενδοϋποθαλαμικό Προμηκική κοιλιακή ομάδα Μακρά συστήματα Μελαινοραβδωτό Μεσομεταιχμιακό Μεσοφλοιώδες

Η oικογένεια των D1 περιλαμβάνει τους D1 και D5. Οι D1 υποδοχείς συνδέονται με μνήμη, συναίσθημα και γνωσιακή λειτουργία,, λειτουργίες διαταραγμένες στη σχιζοφρένεια. Οι D1 και D2 βρίσκονται σε υψηλές συγκεντρώσεις στο ραβδωτό και στον επικληνή πυρήνα του διαφράγματος Η D2 οικογένεια περιλαμβάνει τους D3 και D4. Σε μία μελέτη βρέθηκαν μειωμένοι D3 σε εγκεφάλους σχιζοφρενών μετά θάνατο και Χ 6 μεγαλύτερη πυκνότητα D4 (ασθένεια ή φάρμακα;)

Αμφισβήτηση DΑ-εργικής Υπόθεσης Aλληλεπίδραση DA/5-HT /Glut?

Ενδείξεις Συμμετοχής της Σεροτονίνης στην Παθοφυσιολογία της Σχιζοφρένειας Η κλοζαπίνη και τα άτυπα αντιψυχωσικά υψηλή συγγένεια με 5-ΗΤ 2Α LSD: ψυχωσεομιμητικό, ανταγωνιστής υποτύπων 5-ΗΤ υποδοχέων, αγωνιστής 5- ΗΤ 2Α Μερικές μελέτες έδειξαν ελαττωμένη συγκέντρωση 5-ΗΤ 2Α στον φλοιό σχιζοφρενών μετά θάνατο

Σημερινή Υπόθεση DΑ Α στη Σχιζοφρένεια Μεσοφλοιώδης οδός Μελαινοραβδωτή οδός (τμήμα Υποδραστηριότητα εξωπυραμιδικού) Αρνητικά συμπτώματα Γνωσιακές διαταραχές Μεσομεταιχμιακή Οδό Φυματοϋποφυσιακή οδός (αναστολή απελευθέρωσης προλακτίνης) Υπερδραστηριότητα Θετικά συμπτώματ Adapted from Inoue and Nakata. 2001

AΤΥΠΑ ΑΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΑ Risperidone(Risperdal)

Κλ ζ ί Η Κλοζαπίνη (1960 ως τρικυκλικό αντικαταθλιπτικό-1970 στην κλινική) ασθενής D 2 ανταγωνιστής και ισχυρός D4 και 5HT2 Οι Φαρμακευτικές εταιρείες προσπάθησαν να φτιάξουν μία νέα κλοζαπίνη χωρίς τα αιματολογικά προβλήματα α) Παρόμοια με κλοζαπίνη: ανταγωνιστές 5HT2 /περισσότερο από D2 αλλά D4 (Lilly - Olanzepine) β) ανταγωνιστές 5HT-2 / D2 (Janssen - Risperidone)

Σεροτονινεργικά Συστήματα Λειτουργίες 5-ΗΤ Νευροανάπτυξη Συναίσθημα, επιθετικότητα, ψευδαισθήσεις, σεξουαλική διάθεση, όρεξη, κινητικότητα, πόνος, ύπνος 5-HT 1(HT1A, 5-HT1B, 5-HT1D, 5-ΗΤ1E, 5-ΗΤ1F), 5-HT 2(5-HT 2A, 5-HT 2B, 5-HT2C), 5-HT3, 5-HT4, 5-HT5, 5- HT6, 5-HT 7

Ντοπαμινεργικοί και σεροτονινεργικοί οδοί στον εγκέφαλο

Γλουταματεργικό Σύστημα Machado-Vieira et al, 2009

Ενδείξεις συσχέτισης γλουταμικού με τη σχιζοφρένεια Χορήγηση η φαινσυκλιδίνης (PCP) σε πιθήκους Χ 2 εβδομάδες προκάλεσε συμπτώματα τύπου σχιζοφρένειας. PCP ανταγωνιστής NMDA γλουταματεργικών υποδοχέων. Κεταμίνη ανταγωνιστής NMDA υποδοχέων προκάλεσε παρόμοιες δράσεις Μετά θάνατον έρευνες έδειξαν ελαττωμένο αριθμό υποδοχέων GLU στον ιππόκαμπο : Φαίνεται ότι στη σχιζοφρένεια οι γλουταματεργικές προβολές είναι υπό αποδιοργάνωση ή υποενεργείς.

Πως αυτό μπορεί να επηρεάσει την DAεργική λειτουργία? Ο φλοιός στέλνει GLU/ργικές προβολές σε δομές του μεσομεταιχμιακού οι οποίες υφίστανται την ανασταλτική δράση της DA.

Υπολειτουργία NMDA υποδοχέων?? Έλλειμμα προμετωπιαίας ας DA Μειωμένη διέγερση D 1 υποδοχέων Αρνητικά συμτώματα μ και γνωσιακές διαταραχές Περίσσεια υποφλοιώδους DA Υπερδιέγερση D 2 υποδοχέων θετικά συμτώματα

Το Νευροχημικό Μοντέλο Φυσιολογικός Σχιζοφρενής Προμετωπιαίος φλοιός Προμετωπιαίος φλοιός Περιοχές μεταιχμιακού Περιοχές μεταιχμιακού Νευρώνες DA εγκεφαλικού στελέχους Νευρώνες DA εγκεφαλικού στελέχους

Δομικές μεταβολές Ιππόκαμπος, αμυγδαλή, παραιπποκάμπειες περιοχές Μικρότερες στους διδύμους με σχιζοφρένεια Αποδιοργανωμένη δομή των πυραμιδικών κυττάρων του ιπποκάμπου Πιθανή συσχέτιση με νόσηση της μητέρας από τον ιό της γρίπης κατά το 2 ο τρίμηνο της κύησης Controls Shi Schizophrenicsh i

Παθοφυσιολογία Φαρμακολογικό Σχιζοφρένειας Προφίλ Παρελθόν Αυξημένη λειτουργία D2 Ανταγωνιστές D2-Υποδοχέων έ Σήμερα Συμμετοχή Σεροτονίνης (5-HT) Μικτοί 5-HT2/D2 ανταγωνιστές Μέλλον Αλλαγή ισορροπίας στην επικοινωνία στον Πιο εκλεκτικοί φλοιό και στην ολοκλή- ανταγωνιστές ρωση μεταξύ φλοιού και Μικτοί αγωνιστές- μεσεγκεφάλου. ανταγωνιστές Συμμετοχή πολλών ανάλογα νευρομεταβιβαστικών νευροπεπτιδίων συστημάτων.

Παθοφυσιολογία Κάθε εξέλιξη στη Βιολογία χρησιμοποιήθηκε στη σχιζοφρένεια. 1955, χλωροπρομαζίνη θεωρία ντοπαμίνης 1970, θεωρία γλουταμικού 1995, αυξητικοί παράγοντες 2000, γενετική & γενωμική 2003, ετερογένεια ενδονευρώνων 2005, φλεγμονή Καμία επαρκής θεωρία Γενικά οι νεώτερες θεωρίες για τη σχιζοφρένεια συνδέονται με ανισορροπία μεταξύ νευρωνικών κυκλωμάτων 37

ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΩΝ

Πρόσδεση τυπικών και άτυπων αντιψυχωσικών σε υποδοχείς Αλοπεριδόλη Ρισπεριδόνη Κλοζαπίνη Ολανζαπίνη D1 D2 D4 5-HT2A 5-HT2C Alpha 1 H1 M1. J Pharmacol Exp Ther;Psychopharmacology 1993;112:S60; Am J Psyc. 1997;154:782.

Τα αντιψυχωσικά προκαλούν καταληψία (μειωμένη κινητικότητα), που συνδέεται με τη δέσμευση των υποδοχέων της ντοπαμίνης στα βασικά γάγγλια. Τα πειραματόζωα τοποθετούνται σε αφύσικες θέσεις (π.χ κρέμονται από μία ράβδο) και υπολογίζεται ο χρόνος επαναφοράς τους. Πρόβλεψη αντιψυχωσικής δράσης, πρόβλεψης ανεπιθυμήτων ενεργειών από το εξωπυραμιδικό.

Πειραματικό πρότυπο σχιζοφρένειας Ανταγωνισμός από αντιψυχωσικά Καταληψία- Πρόβλεψη εξωπυραμιδικών Αμφεταμίνη=αγωνιστής DA Στερεοτυπία

Τα αντιψυχωσικά αντιστρέφουν υπερκινητικές συμπεριφoρές ( αυξημένη κινητικότητα και στερεοτυπία), ) που συνδέεται με τη δέσμευση υποδοχέων σε περιοχές του μεσομεταιχμιακού. Τα αντιψυχωσικά ανταγωνίζονται την αναστολή που ασκεί η ντοπαμίνη στην απελευθέρωση της προλακτίνης από την υπόφυση, που συνδέεται με δέσμευση των υποδοχέων της DA στην υπόφυση Υπερπρολακτιναιμία

Εξωπυραμιδικό: ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ οξέως: ακινησία, τρόμος, ακαθισία, οξεία δυστονία (δοσοεξαρτώμενη και αντιστρεπτή με γκριμάτσες προσώπου) Χρονίως: Όψιμη Δυσκινησία ανάπτυξη υπερευαισθησίας υποδοχέων λόγω μακροχρόνιας απουσίας του νευρομεταβιβαστή

H Μελαινοραβδωτή Οδός Μέλαιν α Ουσία DA νευρώνας - ACh νευρώνας Ραβδωτό + GABA - νευρώνας - Αναστολή κινητικής δραστηριότητας - GABA νευρώνας

Aντιαδρενεργικές δράσεις (α 1 ) : Ορθοστατική υπόταση Ταχυκαρδία Καταστολή

Αντιχολινεργικές(ξηροστομία, δυσκοιλιότητα, καταστολή,επιδείνωση γλαυκώματος,προστάτη) Αντιισταμινικές δράσεις (καταστολή, αύξηση βάρους)

Αλειφατικές Πιπεριδινικές Πιπεραζινικές* Χλωροπρομαζίνη Θειοριδαζίνη Φλουφεναζίνη Τριφλουοπρομαζίνη Πιπερασεταζίνη Περφαιναζίνη Μεσοριδαζίνη Ασετοφαιναζίνη Καρφαιναζίνη Προχλωροπεραζίνη ρ ρ Τριφλουοροφαιναζίνη * Αυξημένα εξωπυραμιδικά.

Φάρμακο Αντιχολινεργική δράση Δράση από το εξω/μυδικό Δόση mg χλωροπρομαζίνη μέτρια ελαφριά 10-200 πιπεριδινικές Μεσοριδαζίνη Θειοριδαζίνη έντονη ελαφριά 10-100100 10-50 Πιπεραζινικές Περφαιναζίνη Φθοριοφαιναζίνη ελαφριά 2-16 έντονη 1-10 10 θειοθιξένη ελαφριά έντονη 1-20 αλοπεριδόλη ελαφριά έντονη 0.5-10

Ενδοκρινικό: αμηνόρροια, γαλακτόρροια, ψευδώς θετικά test εγκυμοσύνης, libido στις γυναίκες και στους άνδρες, ανικανότητα και γυναικομαστία, (ανηδονικά φάρμακα) Ακοκυτταραιμία 1/10000 (1-3 % με κλοζαπίνη-συνεχής αιματολογικός ογ έλεγχος τον 1οο χρόνο) Κακοήθες Σύνδρομο Nευροληπτικών (σύνηθες με φαινοθειαζίνες, υπερπυρεξία >38 ο C, απορύθμιση ΑΝΣ, μυϊκή ακαμψία,απώλεια συνείδησης Αντιμετώπιση : διακοπή φαρμάκου, μυοχαλαρωτικά (δαντρολένιο) αγωνιστές DA ( βρωμοκρυπτίνη), αντιπυρετικά,, ψυχρά επιθέματα

Αυξημένη έκκριση προλακτίνης (συνήθης για όλα λόγω δέσμευσης ντοπαμίνης) Φωτοευαισθησία (συνήθης με φαινοθειαζίνες) Ενδυνάμωση επιληπτικών σπασμών (συνήθηςή για όλα) Λευκοπενία, ακοκιοκυτταραιμία (σπάνια/ φαινοθειαζίνες) Μελαχρωστική αμφιβληστροειδοπάθεια - εναπόθεση χρωστικής στον αμφιβλιστοειδή (σπάνια/φαινοθειαζίνες)

Αντοχή : στην καταστολή (μέρες) ρ και στη υπόταση (εβδομάδες) όχι στην αντιψυχωσική δράση

Αντιμετώπιση των ανεπιθυμήτων ενεργειών από το εξωπυραμιδικό Δυστονία και Πάρκινσον: αντιχολινεργικά Κακοήθες σύνδρομο νευροπληπτικών: μυοχαλαρωτικά, DAεργικοί αγωνιστές, υποστήριξη Ακαθισία:βενζοδιαζεπίνες, προπρανολόλη Όψιμη δυσκινησία: αύξηση της δόσης? ψμη η ξη η ης ης αλλαγή σε κλοζαπίνη, drug hollidays

Χαρακτηριστικά Άτυπων Αντιψυχωσικών Δραστικά αντιψυχωσικά με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες από το εξωπυραμιδικό (Λιγότερη ό εμφάνιση Παρκινσονισμού, όψιμων δυσκινησιών κ.λ.π.) Όλα τα άτυπα δεσμεύουν υποδοχείς ντοπαμίνης και σεροτονίνης Δραστικά έναντι θετικών και αρνητικών συμπτωμάτων και σε ασθενείς που δεν απαντούν στα τυπικά. Ειδικότερα η κλοζαπίνη δραστική έναντι αρνητικών συμπτωμάτων και στη διπολική συναισθηματική διαταραχή. Λίγο έως καθόλου παρκινσονισμός, όψιμη δυσκινησία, αύξηση προλακτίνης, κακοήθες σύνδρομο νευροληπτικώ, δυσκινησία. Λίγη ακαθισία

Μηχανισμός Δράσης Άτυπων ηχ μ ς ρ ης Αντιψυχωσικών

Δράση ρισπεριδόνης σε υποδοχείς

Ανεπιθύμητες Ενέργειες Άτυπων Αντιψυχωσικών ΚΛΟΖΑΠΙΝΗ Αύξηση Βάρους Σιελόρροια Αθξημένη πιθανότητα εμφάνισης σπασμών Κίνδυνος ακοκιοκυτταραιμίας Συνεχής αιματολογικός έλεγχος Η ΟΛΑΝΖΑΠΙΝΗ είναι μία κλοζαπίνη με λιγότερες αιματολογικές ανεπιθύμητες ενέργειες Η ΚΟΥΕΤΙΑΠΙΝΗ είναι μία ολανζαπίνη χωρίς αντιχολινεργικές δράσεις Η ΡΙΣΠΕΡΙΔΟΝΗ προκαλεί λιγότερα εξωπυραμιδικά αλλά αυτό συνδέεται με δοσολογία Έχει αντιαδρενεργική δράση, λίγη αντιχολινεργική και αντιισταμινική, προκαλεί αύξηση βάρους και έκκριση προλακτίνης

Ανεπιθύμητες ενέργειες τυπικών/άτυπων αντιψυχωσικών(διαφορές στη σοβαρότητα) Τυπικά Άτυπα Διαβήτης ΟΔ Αύξηση βάρους Καταστολή Αντοχή στην ινσουλίνη Καρδιά Όψιμες δυσκινησίες Αύξηση βάρους Προλα κτίνη Αντοχή στην ινσουλίνη Υπερλιπιδαιμία Υπερλιπι καταστολή δαιμία Καρδιαγγειακό προλακτίνη

ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ Λιποφυλλικές ουσίες(εγκέφαλος-πλακούντας) Δέσμευση με πρωτεΐνες πλάσματος(-90%) Βραδεία απέκκριση. 1 δόση χλωροπρομαζίνης ανιχνεύεται μετά από 4 ημέρες. Μετά διακοπή χρόνιας θεραπείας με νευροληπτικά ανευρίσκονται ίχνη των φαρμάκων ή των μεταβολιτών ακόμα και μετά από 2-3 μήνες. Μεταβολίζονται με οξείδωση από το ηπατικό σύστημα P450 και μετά σύνδεση με γλυκουρονικό και αποβάλλονται ως γλυκουρονίδια. Ενζυμική επαγωγή(επιτάχυνση του ίδιου του μεταβολισμού τους). Δραστικοί μεταβολίτες(7-υδροξυχλωροπρομαζίνη). λ )

Παρεντερική ρ χορήγηση η αυξάνει 3-4 φορές το διαθέσιμο φάρμακο, π.χ.θειοριδαζίνη=50 mg E.M, 200 mg Peros. Απαραίτητος προσδιορισμός επιπέδων στο αίμα. Αλοπεριδόλη=5-15 5 ng/ml, Κλοζαπίνη=300-500 ng/ml. Μορφές παρατεταμένης διάρκειας δράσης (δεκανοϊκή αλοπεριδόλη 50 &100 mg/ml/amp/4 εβδ.) ) ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Ενίσχυση δράσης οπιούχων, βαρβιτουρικών, αντιχολινεργικών,, αντιίσταμινικών,, αντιαδρενεργικών και αλκοόλης. Μικρότερες δόσεις βαρβιτουρικών στην αναισθησία, ενίσχυση επιληπτικών σπασμών

Aπάντηση στην Αντιψυχωσική Θεραπεία Ελάττωση του άγχους και της υπερέντασης Ασθενείς με συναισθηματική απόσυρση και αυτισμό πιο συνεργάσιμοι Ελάττωση επιθετικότητας και παρορμητισμού Σταδιακή ελάττωση ψυχωσικών συμπτωμάτων μ

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ Σχιζοφρένεια Ναυτία και έμετος Λόξυγκας Huntington Χορεία Σύνδρομο Gilles de la Tourette Ψύχωση από αμφεταμίνη Υπερδοσολογία φαινσυκλιδίνης και κεταμίνης Μανία Διέργεση από Alzheimer και άλλα νοσήματα

Επιλογή Φαρμάκου Α.Άτυπα αντιψυχωσικά Β.Τυπικά αντιψυχωσικά Συμμόρφωση:δύσκολη (μακράς διαρκείας δράσης φλουφαιναζίνη) Καρδιαγγειακό: μικρή υποτασική δράση η φλουφαιναζίνη, τριφλουπεραζίνη, αλοπεριδόλη, μολινδόνη Εάν η καταστολή δεν είναι επιθυμητή: αλοπεριδόλη, φλουφαιναζίνη, τριφλουπεραζίνη Εάν υπάρχει ένδειξη από το εξωπυραμιδικό: θιεοριδαζίνη, μολινδόνη

Relapse rate of schizophrenia patients after 1 year on active drug or placebo