! ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Μητροπόλεως 12-14 Τ.Κ. 10563 Αθήνα, Τηλ. 213 214 1800 FAX 210 5227300 ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟΥ ΚΤΗΡΙΟΥ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΦΙΛΕΛΛΗΝΩΝ 9 ΚΑΙ ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ, ΑΘΗΝΑ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΤΕΓΑΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΕΥΧΟΣ Τ Ε Χ Ν Ι Κ Ω Ν Δ Ε Δ Ο Μ Ε Ν Ω Ν 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ 1
Το κτήριο µε όλα τα έπιπλα που υπήρχαν σε αυτό, κληροδότησε στο Ελληνικό Δηµόσιο η Ζωή χήρα Αλεξάνδρου Γ. Σούτσου για κοινωφελή σκοπό «δια έργον επιµορφωτικόν και χρήσιµο». Σύµφωνα µε τα αρχεία του Ελληνικού Κράτους, το κτήριο χρονολογείται από το έτος 1850: µε το συµβόλαιο 7848 του Αυγούστου 1850, πωλείται τµήµα του οικοπέδου του κτηµατία Νικολάου Τσιγκρή στον δικηγόρο Χρήστο Ζώτο, έκτασης 610 τεκτονικών πήχεων και περιγράφεται ως γωνιακό επί των σηµερινών οδών Φιλελλήνων και Ξενοφώντος. Την περίοδο 1850-1880, ο Χ. Ζώτος κατασκεύασε εκεί την οικία του, την οποία µε την διαθήκη του, το 1880, κληροδότησε στους δύο γιούς του, από τους οποίους το ακίνητο πωλήθηκε στον Αλέξανδρο Γ. Σούτσο, ο οποίος διέµενε στο Βουκουρέστι, µε το συµβόλαιο 9449 της 25.05.1906. Από έγγραφα της εποχής εκείνης προκύπτει ότι ο Α. Γ. Σούτσος διέθεσε χρηµατικά ποσά για την αγορά του οικοπέδου και διάφορες κατασκευές. Είναι άγνωστο όµως αν ανέγειρε εκ θεµελίων την κατοικία του στο συγκεκριµένο οικόπεδο ή αν προέβει σε εκτενείς επιδιορθώσεις, εκσυγχρονισµό ή νέες προσθήκες σε κτήριο που προϋπήρχε εκεί. Μετά το θάνατο του Α. Γ. Σούτσου, το έτος 1930, το ακίνητο περιήλθε στην κατοχή της συζύγου του Ζωής, το γένος Αλεξανδρέσκου, ρουµανικής καταγωγής και όπως µαρτυρείται από διάφορα στοιχεία, η κατοικία φαίνεται ότι χρησιµοποιείτο έως την έναρξη του Β Παγκοσµίου Πολέµου. Κατά την διάρκεια του πολέµου, το κτήριο επιτάχθηκε από τα στρατεύµατα κατοχής και µετά την αποχώρησή τους, στεγάσθηκε η Υπηρεσία Τουριστικής Αστυνοµίας. Εν συνεχεία, το έτος 1957 στεγάσθηκαν τα γραφεία του Βασιλικού Εθνικού Ιδρύµατος (συµπεριλαµβανοµένου του κινηµατογραφικού τµήµατος), το οποίο αργότερα µετονοµάσθηκε Εθνικό Ίδρυµα Νεότητας. 2. ΓΕΝΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Πρόκειται για κτήριο νεοκλασικής µορφολογίας, µε δύο κύριους ορόφους, τρίτη στάθµη µικρότερης επιφάνειας και υπόγειο. Το γωνιακό οικόπεδο στο οποίο είναι κτισµένο, έχει γενικές διαστάσεις 24,25 x 16,35 µ. και εµβαδόν 447,00 τ.µ.. Το κτήριο χαρακτηρίσθηκε διατηρητέο από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. µε Απόφαση που δηµοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 241/Δ/8.05.1991, µαζί µε άλλα κτήρια στην ευρύτερη περιοχή. Το κτήριο έχει είσοδο από τον ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου, που εκτείνεται από την οδό Φιλελλήνων µέχρι το πίσω όριο του οικοπέδου και καθέτως προς αυτήν. Κατά µήκος του ακαλύπτου υπάρχει ισόγειο παρακολούθηµα του κτηρίου, µε όψη στην οδό Φιλελλήνων, που χρησιµοποιείτο ως ιπποστάσιο. Η συνολική επιφάνεια του κτηρίου υπολογίζεται αε 1.100,00 τ.µ.. Η είσοδος στον ακάλυπτο χώρο διαµορφώνεται µε όγκο που εξέχει ελαφρώς του περιγράµµατος του κτηρίου και εντός της εισόδου, µαρµάρινη κεντρική κλίµακα µε επτά βαθµίδες οδηγεί στο κεντρικό θάλαµο του υπερυψωµένου ισογείου. Εκατέρωθεν της κεντρικής κλίµακας, δύο µικρότερου πλάτους κλίµακες έξι βαθµίδων οδηγούν σε πλατύσκαλο πίσω και κάτω αυτής και στην συνέχεια µε τέσσερεις 2
επιπλέον βαθµίδες, καταλήγουν στο υπόγειο του κτηρίου. Ο κεντρικός άξονας της εισόδου είναι παράλληλος µε την οδό Φιλελλήνων και σχηµατίζει «Γ» µε το κεντρικό κλιµακοστάσιο που οδηγεί στον Α όροφο, όπου και τερµατίζεται. Χαρακτηριστικό στοιχείο του ισογείου και του Α ορόφου, είναι το µεγάλο ελεύθερο ύψος τους. Οι χώροι υποδοχής της κατοικίας όπως και ο κεντρικός προθάλαµος - έχουν µεγάλες διαστάσεις και βρίσκονται στο ισόγειο, περιµετρικά του προθαλάµου, στον οποίο καταλήγει το κεντρικό κλιµακοστάσιο. Οι οροφές του ισογείου διαθέτουν ανάγλυφες γύψινες διακοσµήσεις. Οι χώροι του Α ορόφου οργανώνονται συµµετρικά του προθαλάµου του ορόφου, ο οποίος εκτείνεται από το κεντρικό κλιµακοστάσιο µέχρι την όψη της οδού Φιλελλήνων. Υπάρχει δεύτερο βοηθητικό κλιµακοστάσιο, που ενοποιεί όλες τις στάθµες του κτηρίου, το οποίο βρίσκεται στο πίσω τµήµα του κτηρίου που οριοθετείται από την οδό Ξενοφώντος και το όµορο οικόπεδο. Το κλιµακοστάσιο περικλείει ανελκυστήρα φορτίου και στο εν λόγω τµήµα διαµορφώνονται χώροι υγιεινής στις στάθµες ισογείου και Α ορόφου. Το περίγραµµα της τρίτης στάθµης (Β όροφος) καλύπτει κατά ένα µέρος την επιφάνεια του κτηρίου(περίπου στα 2/3) και βρίσκεται σε υποχώρηση σε σχέση µε την όψη της οδού Φιλελλήνων, µε αποτέλεσµα να δηµιουργείται δώµα (βεράντα) κατά µήκος αυτής. Η πρόσβαση στους χώρους του Β ορόφου γίνεται δια µέσου µικρών διαδρόµων που οδηγούν στον κεντρικό χώρο ή και απ ευθείας από αυτόν, στον οποίο βρίσκεται και η µοναδική θύρα του δώµατος. Πίσω από τον κεντρικό χώρο σχηµατίζεται υπαίθριος χώρος, ο οποίος χρησιµεύει στον φυσικό φωτισµό του κεντρικού κλιµακοστασίου, µέσω έγχρωµου «βιτρώ», ιδιαίτερης τεχνικής. Από τον υπαίθριο χώρο, µεταλλική κλίµακα οδηγεί σε βατό δώµα που βρίσκεται κεντρικά ως προς την όψη της οδού Φιλελλήνων, άνωθεν του κεντρικού χώρου, το ύψος του οποίου είναι µεγαλύτερο από τους άλλους χώρους του Β ορόφου. Τα εκατέρωθεν τµήµατα καλύπτονται µε στέγες. Από το γεγονός ότι το κεντρικό κλιµακοστάσιο δεν συνεχίζεται στον Β όροφο και από την παρατηρούµενη διαφορετική µέθοδο και υλικά κατασκευής, συµπεραίνεται ότι ο Β όροφος αποτελεί νεότερη προσθήκη. Η οροφή του υπογείου είναι υπερυψωµένη σε σχέση µε τις στάθµες των εξωτερικών περιµετρικών χώρων και έχουν διαµορφωθεί φεγγίτες για τον φυσικό φωτισµό και αερισµό του υπογείου, το οποίο φιλοξενεί το λεβητοστάσιο, χώρο υγιεινής και αποθήκες. Η πρόσβαση προς το υπόγειο, εκτός από την κεντρική είσοδο, γίνεται και µέσω δευτερεύουσας εισόδου από τον ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου, µετά την κεντρική είσοδο. Οι όψεις οργανώνονται αυστηρά κατά την οριζόντια διεύθυνση σε βάση, κορµό και στέψη, ενώ κατά την κατακόρυφη διεύθυνση η οργάνωση αυτή ποικίλει στις τρεις όψεις. Η βάση του κτηρίου σχηµατίζεται από ισόδοµη τοιχοποιία ασβεστολιθικής σύνθεσης. Το στιβαρό βάθρο που δηµιουργείται και καλύπτει το ύψος του υπογείου πάνω από την στάθµη του εδάφους, απολήγει σε προεξέχουσα περιµετρική ζώνη και αποτελεί την βάση για τις παραστάδες των ανοιγµάτων του υπερυψωµένου ισογείου. 3
Ο κορµός του κτηρίου εκτείνεται σε όλο το ύψος του ισογείου και του Α ορόφου και καταλήγει σε γείσο που προεξέχει και στηρίζεται σε γεισίποδες. Στην βάση των γεισιπόδων υπάρχει οδοντωτή ταινία. Η στάθµη του δαπέδου του Α ορόφου τονίζεται µε την ύπαρξη περιµετρικής ζώνης λεπτότερης διατοµής σε σχέση µε την ζώνη του ισογείου και η οποία συµπίπτει µε τις µαρµάρινες πλάκες των τριών εξωστών που βρίσκονται στην όψη της οδού Φιλελλήνων. Στην πλάγια όψη του ακαλύπτου χώρου, στο δώµα του όγκου της κεντρικής εισόδου διαµορφώνεται στην στάθµη του Α ορόφου, βεράντα. Δεξιά της εισόδου παρατηρείται ασσυµετρία µε τα διπλά παράθυρα σε όλες τις στάθµες, σε αντίθεση µε το µοναδικό παράθυρο που βρίσκεται αριστερά της εισόδου. 3. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΗΡΙΟΥ Σε µερικούς χώρους παρατηρούνται στις τοιχοποιίες δια γυµνού οφθαλµού τριχοειδείς µικρορηγµατώσεις, που δύναται να οφείλονται σε κακοτεχνίες, υγρασία ή άλλα αίτια, οι οποίες δεν προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία και ως εκ τούτου µπορούν να αποκατασταθούν µε ανάλογη πλήρωση κονιάµατος. Σε λίγα σηµεία παρατηρούνται µεγαλύτερες ρηγµατώσεις, κυρίως στα κονιάµατα εξοµάλυνσης γωνιών τοίχων και οροφής λόγω συστολοδιαστολής και οι οποίες χρήζουν επιµελέστερης επισκευής. Στην οροφή του Β ορόφου, στην πλευρά της οδού Ξενοφώντος, διαπιστώνεται έντονη διαγώνια ρωγµή που επεκτείνεται πέραν της τοιχοποιίας και στην θολωτή οροφή οπλισµένου σκυροδέµατος. Αντίστοιχη ρωγµή διαπιστώνεται και στην οροφή του κεντρικού χώρου του Β ορόφου. Στην βορειοανατολική γωνία του κτηρίου και σε όλο το ύψος αυτού, παρατηρείται εσωτερικά έντονη υγρασία, η οποία προέρχεται από ελλιπή υγροµόνωση της καπνοδόχου και της κεραµοσκεπούς στέγης. Έντονα ίχνη υγρασίας διαπιστώνονται και κατά µήκος διαµήκους ρωγµής στην οροφή της κεντρικής εισόδου στο ισόγειο, σε επαφή µε το δώµα της προεξοχής, τα οποία προέρχονται από την εισροή όµβριων υδάτων λόγω ελλιπούς στεγάνωσης. Οι στέγες παρουσιάζουν καθίζηση και υπάρχουν αποκολλήσεις και θραύσεις κεραµιδιών. Στα στηθαία της βεράντας του Β ορόφου και του δώµατος αυτού, παρατηρούνται ρηγµατώσεις και αποσάθρωση του επιχρίσµατος. Αλλοιώσεις παρουσιάζονται στο εξωτερικό χρώµα του κτηρίου. Στα ξύλινα πατώµατα παρατηρείται έντονη φθορά και σε πολλές περιοχές απαιτείται η αντικατάστασή τους. Έντονη φθορά παρατηρείται και στα εξωτερικά κουφώµατα, σε µεγάλο ποσοστό των οποίων χρήζει ριζικής επισκευής το κάτω τµήµα τους, καθώς και στα ρολλά των παραθύρων. 4. ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΤΗΡΙΟΥ 4
Η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών και Στέγασης, της Γενικής Διεύθυνσης Περιουσίας και Κοινωφελών Περιουσιών του Υπουργείου Οικονοµικών, έχει προβεί στην εκπόνηση προµελέτης αποκατάστασης του κτηρίου (σχέδια αποτύπωσης, Τεχνική Περιγραφή και Αναλυτική Τεχνική Περιγραφή), προκειµένου να στεγασθούν στο κτήριο υπηρεσίες του δηµόσιου τοµέα. Στόχος της οριστικής µελέτης, είναι η εξειδίκευση των εργασιών αποκατάστασης και ανάδειξης του διατηρητέου κτηρίου, µε σκοπό την επανάχρησή του ως έδρα του Οικονοµικού Επιµελητηρίου της Ελλάδας. Η βασική χρήση θα είναι γραφειακή και στο ισόγειο προβλέπεται η διαµόρφωση των αιθουσών κατά µήκος της όψης της οδού Φιλελλήνων, σε χώρο συγκέντρωσης κοινού. Για την αποκατάσταση του κτηρίου, χωρίς να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας και τα µορφολογικά στοιχεία του, απαιτείται να επιτευχθεί η αρχιτεκτονική ένταξη των τυχόν στοιχείων υποστύλωσης όπως και των ηλεκτροµηχανολογικών εγκαταστάσεων. Ειδικότερα, στην µελέτη θα πρέπει να οριστικοποιηθούν οι βασικές αρχές διατήρησης, συντήρησης και επισκευής, µε έµφαση στην χρήση αντίστοιχων τεχνικών και υλικών ή συµβατών µε τα υφιστάµενα. Οι ειδικές επεµβάσεις, όπου κρίνεται αναγκαίο, πρέπει να είναι αναστρέψιµες εφ όσον χρειασθεί και γενικά οι επεµβάσεις πρέπει να είναι ανθεκτικές ώστε να µεγιστοποιείται ο ωφέλιµος χρόνος αυτών και να περιορίζονται κατά το δυνατόν οι συχνές και συνήθως δαπανηρές εργασίες συντήρησης. ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ Τεύχος Τεχνικής Έκθεσης Αποκατάστασης. Τεύχος Περιγραφής και Προδιαγραφών των προτεινόµενων επεµβάσεων. Πλήρης σειρά γενικών σχεδίων και σχεδίων λεπτοµερειών. Τα παραδοτέα θα παραδοθούν σε έντυπη (3 αντίτυπα) και σε επεξεργάσιµη ηλεκτρονική µορφή (2 τεµάχια cd) για το αρχείο της Υπηρεσίας, τα µεν σχέδια σε µορφή.dwg και.pdf, τα δε κείµενα σε µορφή.doc και.pdf. Καθαρός χρόνος µελέτης: είκοσι (20) ηµέρες. Ο Τεχνικός Σύµβουλος Νεκτάριος Πέτρου Πολιτικός Μηχανικός 5