ΕΝΤΥΠΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΟΥ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟ: Δημοτικό Σχολείο Παλώδιας ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2011-2012 Αρ. Μαθητών: 109 Αρ. Εκπαιδευτικών: 12 Συντονιστής/στρια σχολείου: Κίτσιου Πωλίνα Συνυπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Σταύρος Πηλαβάκης Περιγραφή της περιοχής (Κοινότητα, Δήμος) που βρίσκεται το σχολείο και της γενικής εικόνας του σχολείου (δυνατότητες, προβλήματα, εμπόδια). Το Δημοτικό Σχολείο Παλώδιας, βρίσκεται στην επαρχία Λεμεσού. Το σχολείο είναι κτισμένο στον κεντρικό δρόμο του χωριού. Το δημοτικό που κτίστηκε το 1964 και σχεδιάστηκε ώστε να καλύψει τις ανάγκες ελάχιστων μαθητών, αυτή τη στιγμή καλείται να στεγάσει 109 και πλέον μαθητές. Για να λυθεί προσωρινά το πρόβλημα της στέγασης, έχουν προστεθεί στο σχολικό χώρο 5 λυόμενες αίθουσες. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι, να καλυφθεί ο μεγαλύτερος χώρος της σχολικής αυλής και να παρουσιάζονται δυσκολίες κατά τη διακίνηση των μαθητών, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του διαλείμματος. Επιπλέον, το σχολείο δεν έχει αίθουσα πολλαπλής χρήσης και έτσι δημιουργούνται αρκετές δυσκολίες κατά τη διεξαγωγή σχολικών παραστάσεων, συγκεντρώσεων αλλά και παρεμποδίζεται η απρόσκοπτη λειτουργία του μαθήματος της γυμναστικής κατά τις βροχερές μέρες. Ακόμα, το σχολείο δε διαθέτει αίθουσα Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, Τέχνης και Μουσικής. Επομένως, αρκετές αίθουσες χρησιμοποιούνται για τη διδασκαλία περισσότερων από δύο μαθήματα. Τέλος, η κεντρική είσοδος του σχολείου βρίσκεται στον κύριο δρόμο με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος δημιουργίας ατυχημάτων κατά την προσέλευση και αποχώρηση των μαθητών από το σχολείο.
Ζητήματα και προβλήματα που προκύπτουν σε σχέση με το σχολείο και την περιοχή στην οποία αυτό βρίσκεται. Η ραγδαία ανάπτυξη της περιοχής τα τελευταία χρόνια οδήγησε στην αύξηση των μαθητών του σχολείου. Έτσι, το σχολείο που σχεδιάστηκε αρχικά για να καλύψει τις ανάγκες 30 μαθητών κλήθηκε να στεγάσει 100 και πλέον μαθητές. Λόγω της αύξησης των μαθητών, προστέθηκαν 5 λυόμενες αίθουσες στο σχολείο με αποτέλεσμα να καλυφθεί η πλείστη σχολική αυλή και να περιοριστεί σημαντικά ο χώρος παιχνιδιού και αναψυχής των παιδιών. Οι λυόμενες αίθουσες απορροφούν τους κραδασμούς και δεν είναι ηχομονωμένες με αποτέλεσμα να μην είναι φιλικές προς άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (π.χ. Ένα παιδί του σχολείου με ακουστικά προβλήματα αντιμετωπίζει δυσκολίες λόγω του ότι οι κραδασμοί του πατώματος δημιουργούν παρεμβολές στο ακουστικό.) Στις λυόμενες αίθουσες και στο χώρο τοποθέτησης τους, έχουν εντοπιστεί αιχμηρά και επικίνδυνα σημεία τα οποία έχουν οδηγήσει στην πρόκληση αρκετών ατυχημάτων στο σχολικό χώρο. Κυκλοφοριακό πρόβλημα στην κεντρική είσοδο του Σχολείου εξαιτίας της μεγάλης κίνησης του δρόμου που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Ανεπαρκής σχολική αυλή και απουσία χώρων πρασίνου και ξεκούρασης στο σχολείο και γενικότερα στην περιοχή. Ανάγκη για δημιουργία ενός νέου σχολείου που θα καλύπτει τις ανάγκες των μαθητών και θα σέβεται, διατηρεί και αναδεικνύει αρχιτεκτονικά τον παραδοσιακό χαρακτήρα του χωριού. Ζήτημα/Πρόβλημα στο οποίο θα δοθεί έμφαση κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά Η άμεση ανάγκη για δημιουργία ενός νέου σχολείου που: Θα είναι μεγαλύτερης χωρητικότητας ώστε να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα της ανάπτυξης της κοινότητας και της αύξησης του αριθμού των μαθητών.
Θα είναι κατάλληλα σχεδιασμένο ώστε να είναι φιλικό σε άτομα με περιορισμένες κινητικές δυνατότητες και άλλες ειδικές και εκπαιδευτικές ανάγκες. Θα είναι οικολογικό και αειφόρο (π.χ. θα διαθέτει λαμπτήρες αντί λάμπες, θα διαθέτει κάδους ανακύκλωσης και κομποστοποίησης, θα εκμεταλλεύεται στο μέγιστο το φυσικό φωτισμό ώστε να μην καταναλώνεται μεγάλη ποσότητα ηλεκτρισμού, θα εξοικονομεί νερό κ.λπ). Θα είναι σχεδιασμένο ώστε να διαθέτει επαρκή σχολική αυλή, χώρους πρασίνου και ξεκούρασης. Θα είναι εξοπλισμένο και εναρμονισμένο με τις Νέες Τεχνολογίες. Θα διαθέτει κλειστό γήπεδο-θέατρο για τη γυμναστική το χειμώνα και τις σχολικές παραστάσεις και συγκεντρώσεις. Θα σέβεται, διατηρεί και αναδεικνύει αρχιτεκτονικά τον παραδοσιακό χαρακτήρα του χωριού. Γιατί επιλέγηκε το συγκεκριμένο θέμα και πώς συνδέεται με το τοπικό σας πλαίσιο; Αφορμή για την επιλογή του συγκεκριμένου θέματος, αποτέλεσαν τα συνεχή προβλήματα που αντιμετωπίζει το σχολείο εξαιτίας του περιορισμένου χώρου και των λυόμενων αιθουσών. Οι μαθητές σε διάφορες συζητήσεις, ανέφεραν και κατέδειξαν κάποια από τα προβλήματα που παρουσιάζονται στο σχολείο τους (ατυχήματα, ελάχιστος ελεύθερος χώρος, έλλειψη ειδικών αιθουσών κ.λπ ). Μέσα από την ανάγκη προώθησης και επίσπευσης της διαδικασίας του κτισίματος του νέου σχολείου που κωλυσιεργεί, δίνεται η ευκαιρία για περαιτέρω μελέτη θεμάτων που αφορούν την πληθυσμιακή αύξηση, την αστική ανάπτυξη, την αλλοίωση του παραδοσιακού και ιστορικού χαρακτήρα κάποιων περιοχών αλλά και την ανάγκη στροφής προς τη δημιουργία αειφόρων οικοδομημάτων και ιδιαίτερα σχολείων.
Θεματική ενότητα/ες του Αναλυτικού Προγράμματος στην οποία εμπίπτει το πρόβλημα/ζήτημα διερεύνησης: Αστική Ανάπτυξη Πέρα από τη βασική θεματική ενότητα θα εξεταστούν θέματα που προκύπτουν από άλλες θεματικές ενότητες και σχετίζονται άμεσα με το υπό μελέτη θέμα. Αυτές οι θεματικές ενότητες φαίνονται πιο κάτω: Πολιτισμός Μέσα μεταφοράς Ενέργεια Σκοπός: Η μελέτη της διαρκούς αύξησης του πληθυσμού της κοινότητας της Παλώδιας, ως αποτέλεσμα της αύξησης του πληθυσμού και των ορίων της πόλης. Η αλλοίωση των ιστορικών και παραδοσιακών στοιχείων λόγω της αστικοποίησης και η ανάγκη δημιουργίας ενός σχολείου λειτουργικού που θα εναρμονίζεται με το χώρο και θα εξυπηρετεί τόσο τις τωρινές όσο και τις μελλοντικές ανάγκες των μαθητών της κοινότητας. Επιμέρους επιδιωκόμενοι στόχοι για την αειφόρο περιβαλλοντική εκπαιδευτική πολιτική του σχολείου: Οι στόχοι πρέπει να αφορούν και να ανταποκρίνονται σε όλα τα επίπεδα στόχων της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης: Γνώσεων: Να κατανοήσουν τη σημασία των εννοιών «περιβάλλον», «πολιτισμός», «αστική ανάπτυξη», «αειφόρος ανάπτυξη» και να εντοπίζουν αλληλοσυνδέσεις.
Να μελετήσουν διαχρονικά, τον τρόπο ζωής των ανθρώπων σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους και του τρόπου σχεδιασμού και οργάνωσης των κατοικιών τους σε σχέση με σήμερα. Εντοπίσουν και να καταγράψουν στοιχεία που συνθέτουν το περιβάλλον της κοινότητας και της πόλης τους (φυσικά, ανθρώπινα, τεχνητά στοιχεία). Να μελετήσουν τη βιοποικιλότητα της περιοχής τους και να γράψουν συνθήματα για την προστασία και τη διατήρησή της. Να εξετάσουν πώς η ανεξέλεγκτη αστική ανάπτυξη μπορεί να συμβάλει στην αλλοίωση ή στην καταστροφή της βιοποικιλότητας μιας περιοχής. Να μελετήσουν την κοινότητα και την περιοχή γύρω από το σχολείο και να εντοπίσουν θετικά και αρνητικά στοιχεία και να αιτιολογήσουν κάθε χαρακτηριστικού. Να προβούν σε σύγκριση των στοιχείων που συνθέτουν το περιβάλλον της Λεμεσού με τα στοιχεία που αποτελούν το περιβάλλον της κοινότητας τους. Να μελετήσουν διαχρονικά, την ανάπτυξη του οδικού δικτύου και την οικιστική ανάπτυξη στη Λεμεσό και να εξηγήσουν πως αυτή επηρέασε την κίνηση που παρατηρείται στον κεντρικό δρόμο της κοινότητας. Να εντοπίσουν προβλήματα κυκλοφορίας, προσβασιμότητας και στάθμευσης γύρω από το σχολείο. Να επισημάνουν και να κατανοήσουν τα αίτια και τις συνέπειες του κυκλοφοριακού προβλήματος στη Λεμεσό και κατ επέκταση στην κοινότητα τους. Να εξετάσουν τρόπους επίλυσης κυκλοφορικών προβλημάτων σε άλλες πόλεις της Κύπρου και σε άλλες χώρες και να εντοπίσουν τρόπους που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην περίπτωση του κεντρικού δρόμου της κοινότητας τους. Να μελετήσουν πολιτισμικούς χώρους ή μνημεία της κοινότητας της Παλώδιας, αλλά και άλλων περιοχών της Κύπρου και να εντοπίσουν τρόπους ανάδειξης και αξιοποίησής τους στη σύγχρονη κυπριακή κοινωνία. Να συνεργαστούν με κύπριους καλλιτέχνες ώστε να δημιουργήσουν ένα έργο τέχνης που να αποτελεί μέρος του καινούριου σχολείου ώστε να αναδείξουν την κοινότητα τους. Να συσχετίσουν τα αποτελέσματα της αστικής ανάπτυξης με τη φθορά και
απώλεια κτιρίων παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς. Να διερευνήσουν πως τα αναπτυξιακά έργα της κυβέρνησης και του Δήμου Λεμεσού, συνέβαλαν θετικά ή αρνητικά, στη ζωή των κατοίκων στην Παλώδια. Να γνωρίσουν τις διάφορες πηγές ενέργειας και να τις κατατάσσουν σε ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες. Να διερευνήσουν και να καταγράψουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Να μελετήσουν αντίστοιχα παραδείγματα αειφόρων σχολείων και να βρουν ποιες ιδέες και λύσεις μπορούν να προσαρμοστούν στις ανάγκες και δυνατότητες του δικού τους σχολείου. Ευαισθητοποίησης-συνειδητοποίησης: Αναπτύξουν ενδιαφέρον και αισθήματα αγάπης για την κοινότητα τους και ευρύτερα για την πόλη τους. Συνειδητοποιήσουν την ατομική τους ευθύνη στην βελτίωση της ποιότητας ζωής της γειτονιάς, της κοινότητας, της πόλης τους. Συνειδητοποιήσουν την ανάγκης του ανθρώπου να ζει, να συνυπάρχει, να δημιουργεί με άλλους ανθρώπους. Να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα διατήρησης και προστασίας πολιτισμικών χώρων της χώρας, της πόλης και της κοινότητας τους και να συνειδητοποιήσουν την αναγκαιότητα δημιουργίας οικοδομημάτων που να μην αντιβαίνουν στην αρχιτεκτονική και μορφολογία της περιοχής. Να συνειδητοποιήσουν πως η άναρχη αστική ανάπτυξη προκαλεί προβλήματα στη λειτουργία και στη βιωσιμότητα κάποιων χώρων. Να συνειδητοποιήσουν πως η αστική ανάπτυξη πρέπει να γίνεται με τρόπο που να μην επηρεάζει αρνητικά το υφιστάμενο περιβάλλον της κοινότητας (φυσικό, τεχνητό, ανθρωπογενές). Να συνειδητοποιήσουν πως οι επιλογές μας στα μέσα μεταφοράς συμβάλλουν στην απάμβλυνση ή άμβλυνση του κυκλοφορικού προβλήματος μιας πόλης. Να συνειδητοποιήσουν την ατομική τους ευθύνη αλλά και την ευθύνη της πολιτείας σε θέματα προστασίας και διατήρησης χώρων πολιτιστικής
κληρονομιάς. Να συνειδητοποιήσουν την ατομική τους ευθύνη για αλλαγή του τρόπου ζωής ώστε να εξοικονομηθεί περισσότερη ενέργεια και να προστατευθεί το περιβάλλον. Να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης. Να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη χρήσης λιγότερο ενεργοβόρων συσκευών. Να συνειδητοποιήσουν ότι στη χώρα μας δεν γίνεται επαρκής χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Δεξιοτήτων: Να συλλέξουν και να αξιολογήσουν πληροφορίες για την ραγδαία αστική ανάπτυξη της Λεμεσού και της επέκτασης των ορίων της πόλης. Να αξιοποιήσουν φωτογραφίες και θεματικούς χάρτες για άντληση πληροφοριών. Να αναπτύξουν δεξιότητες παρατήρησης και σύγκρισης. Να αναπτύξουν δεξιότητες μελέτης πεδίου. Να αναπτύξουν ικανότητες διαλόγου και συνεργασίας. Να αναπτύξουν δεξιότητες υποβολής ερωτήσεων, με στόχο την άντληση πληροφοριών. Να εξοικειωθούν με τη χρήση της φωτογραφικής μηχανής, ως μέσου λήψης και οργάνωσης πληροφοριών. Να εξοικειωθούν με τη χρήση ηλεκτρονικού μαγνητόφωνου για σκοπούς διεξαγωγής και απομαγνητοφώνησης συνεντεύξεων. Να καταστούν ικανοί για χαρτογράφηση περιοχής. Να αντλήσουν και να ερμηνεύσουν πληροφορίες από θεματικούς χάρτες και γραφικές παραστάσεις. Να κατασκευάσουν γραφικές παραστάσεις σχετικές με το υπό μελέτη θέμα. Να αξιοποιήσουν το διαδίκτυο με στόχο την συλλογή πληροφοριών σχετικών με το υπό μελέτη θέμα. Να χρησιμοποιήσουν τη camera για σκοπούς παραγωγής υλικού. Στάσεων: Να καλλιεργήσουν την επιθυμία και τη θέληση για δημιουργήσουν ένα
σύγχρονο, οικολογικό και άνετο σχολείο που να συμβάλλει στη διατήρηση, προστασία και αναβάθμιση της περιοχής. Να υιοθετήσουν στάση ενσυνείδητου πολίτη που θα σέβεται το περιβάλλον και θα συμβάλει όσο μπορεί στο ζήτημα εξοικονόμησης ενέργειας. Συμμετοχής και δράσης: Να προτείνουν και να υιοθετήσουν τρόπους εξοικονόμησης ενέργειας στο νέο τους σχολείο. Να οργανώσουν εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού για την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και εξοικονόμησης ενέργειας. Να εισηγηθούν πως πρέπει να είναι εξωτερικά το νέο τους σχολείο, λαμβάνοντας υπόψη τοπικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά της περιοχής, αλλά και τις ανάγκες των μαθητών. Να προτείνουν τρόπους επίλυσης του κυκλοφορικού προβλήματος που παρατηρείται στον κεντρικό δρόμο της κοινότητας, να ανταλλάξουν απόψεις με αρμόδιους φορείς και να υιοθετήσουν οι ίδιοι τις προτάσεις τους. Τι επιδιώκεται μέσα από το πρόγραμμα αυτό να πετύχετε για το σχολείο σας και την κοινότητά σας; (αναφέρετε επιδιωκόμενα αποτελέσματα). Α) Σχολείο (παιδαγωγικό, οργανωσιακό/τεχνητό, κοινωνικό πλαίσιο) Παιδαγωγικό πλαίσιο: Στο σχολείο θα εφαρμοστούν σύγχρονες παιδαγωγικές μέθοδοι και πρακτικές τεχνικές, που θα συνάδουν με τη φύση και τους στόχους της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και θα στοχεύουν στην ενεργητική αλληλεπίδραση των μαθητών και στη διερευνητική και συνεργατική μάθηση. Υιοθετώντας κάποιες βασικές αρχές αειφορίας στο σχολικό χώρο, θα γίνει προσπάθεια δημιουργίας ενός περιβάλλοντος που οι μαθητές θα θέλουν να έχουν σε όλα τα στάδια της ζωής τους, εντός και εκτός σχολείου. Θα επιδιωχθεί η δημιουργία μαθησιακών εμπειριών που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη της κατανόησης των σύνθετων καταστάσεων που διέπουν την κοινωνία.
Θα στοχεύσει στην ανάπτυξη αξιών για διατήρηση και προστασία του τοπικού και παγκόσμιου περιβάλλοντος και όσων αυτό περιλαμβάνει. Θα αξιοποιηθούν σύγχρονα εργαλεία μάθησης που θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες και στα ενδιαφέροντα των παιδιών. Θα μεταφέρει τη μαθησιακή διαδικασία εκτός σχολικού χώρου σε διαφορετικά περιβάλλοντα μάθησης. Οργανωσιακό /τεχνητό πλαίσιο Θα διευκολύνει την οργάνωση ομάδων εργασίας με τη συμμετοχή μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων, τοπικών αρχών και γενικότερα προσώπων που μπορούν να συμβάλουν στη μελέτη του συγκεκριμένου ζητήματος. Για την καλύτερη οργάνωση αυτών των ομάδων θα οριστεί συντονιστής εκπαιδευτικός, εκπρόσωποι των τάξεων και εκπρόσωπος του Συνδέσμου Γονέων, που θα εξετάζουν τις ανάγκες που θα προκύπτουν από τη μελέτη του ζητήματος και θα κάνουν τις επαφές με τα πρόσωπα και τους φορείς που θα μπορούν να συμβάλουν στην διαδικασία. Θα διαμορφώσει κατάλληλα τους χώρους του, ώστε να διευκολύνεται η μελέτη του ζητήματος εντός και εκτός τάξης. Συγκεκριμένα, θα διευκολυνθεί η έρευνα μέσω διαδικτύου αφού σε όλους τους υπολογιστές του σχολείου που διαθέτουν ίντερνετ θα υπάρχει πρόσβαση σε χρήσιμες ιστοσελίδες (κάποιες ιστοσελίδες θα καταχωρηθούν στα Favorites) και την επεξεργασία και παρουσίαση χρήσιμου υλικού που θα συγκεντρώνεται κατά τη διάρκεια μελέτης του ζητήματος. Θα εξοπλιστεί κατάλληλα ώστε να παρέχει τα απαραίτητα εφόδια (τεχνική και τεχνολογική υποστήριξη) σε όσους θα εμπλακούν στη μελέτη του θέματος, έτσι ώστε να διευκολύνεται η συμβολή και η συμμετοχή τους. Θα αγοραστεί μια camera για την καταγραφή σκηνών που θα βοηθήσουν στη μελέτη του θέματος, δύο φωτογραφικές μηχανές για λήψη φωτογραφιών και δύο ηλεκτρονικά μαγνητόφωνα για λήψη συνεντεύξεων. Κοινωνικό πλαίσιο Θα επιδιώξει τη συνεργασία μεταξύ μαθητών, γονέων, τοπικών αρχών και άλλων προσώπων που μπορούν να συμβάλουν στη μελέτη του ζητήματος.
Θα αξιοποιήσει παππούδες και γιαγιάδες των παιδιών για τη συγκέντρωση πληροφοριών και υλικού για τη μελέτη του ζητήματος. Θα επιδιώξει συνεργασία με τις τοπικές εφημερίδες και τους τοπικούς ραδιοσταθμούς για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού, αλλά και για προβολή της εργασίας των παιδιών. Β) Κοινότητα: Το περιβάλλον της κοινότητας θα αξιοποιηθεί ως εκπαιδευτικό εργαλείο για το σχεδιασμό και εφαρμογή ποικίλων μαθησιακών δραστηριοτήτων. Θα αποτελέσει περιβάλλον εφαρμογής προτάσεων και εισηγήσεων των μαθητών. Με την έγκριση και τη συνεργασία του Κοινοτάρχη θα γίνει εφαρμογή κάποιων προτάσεων των παιδιών για τη δημιουργία του νέου σχολείου. Θα ενθαρρύνει και θα ενισχύσει την ενασχόληση του κάθε κατοίκου της κοινότητας με θέματα που τον αφορούν και επηρεάζουν τη ζωή του και θα παροτρύνει την εμπλοκή του σε τρόπους επίλυσης προβλημάτων. Θα προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ προσώπων φορέων και οργανισμών με στόχο την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών ζητημάτων της κοινότητας και τη διαμόρφωση μιας αειφόρου κοινωνίας. Θα κατανοηθεί ο ρόλος της κοινότητας ως παράδειγμα για τους μαθητές σε θέματα εφαρμογής μοντέλων βιωσιμότητας.