Ερευνητικό Πρόγραμμα: Υποστήριξη Ανάπτυξης Δεξιοτήτων και Πιστοποίησης Ανθρώπινου Δυναμικού Δια Βίου Μάθησης. «Εκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλικών». ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Επιμορφούμενος: Τσικολάτας Αλέξανδρος Αθήνα, Ιούνιος 2015 1
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Στην εργασία αυτή καλείστε να σχεδιάσετε μια 20λεπτη Μικροδιδασκαλία, η οποία υλοποιείται σε οργανισμό εκπαίδευσης ενηλίκων. Η Μικροδιδασκαλία αυτή ασφαλώς εντάσσεται σε μια ευρύτερη Διδακτική Ενότητα (ορισμένων ωρών), η οποία με τη σειρά της εντάσσεται σε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης ενηλίκων με συγκεκριμένη συνολική διάρκεια. Παρακαλούμε, απαντήσετε πρώτα στις παρακάτω ερωτήσεις, που δίνουν πληροφορίες για το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η Μικροδιδασκαλία σας. 1. Τύπος οργανισμού στον οποίο υλοποιείται η Διδακτική Ενότητα, τίτλος προγράμματος και συνολική του διάρκεια σε διδακτικές ώρες. Η Μικροδιδασκαλία λαμβάνει χώρα στην «Ελληνική Εταιρεία Διοίκησης Επιχειρήσεων» (ε.ε.δ.ε) υπεύθυνη για τη διοργάνωση προγραμμάτων, όπου κάποια από αυτά είναι τα προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης. Ο τίτλος του προγράμματος είναι «Ενδοεπιχειρησιακή Ανάπτυξη Στελεχών» και σκοπεύει στην ανάπτυξη ομαδικού πνεύματος συνεργασίας και επίλυσης προβλημάτων ή διεκπεραίωσης εργασιών. Η συνολική διάρκεια του προγράμματος είναι 25 διδακτικές ώρες (45 ). 2. Σε ποιους απευθύνεται αυτό το πρόγραμμα; (συνοπτική περιγραφή των χαρακτηριστικών του πληθυσμού - στόχου). Το πρόγραμμα απευθύνεται στα στελέχη συγκεκριμένης κάθε φορά εταιρείας ή επιχείρησης. Η επιχείρηση πρέπει να απασχολεί από 5 και πλέον άτομα. Η επιχείρηση μπορεί να ανήκει σε οποιαδήποτε κλάση παραγωγής (πρωτογενή, δευτερογενή, τριτογενή). Το υπαλληλικό προσωπικό μπορεί να ανήκει στο ίδιο ή 2
σε διαφορετικά τμήματα. Να είναι υψηλόβαθμοι και μη ή οποιασδήποτε μορφωτικής κατάστασης, φύλου, ηλικίας ή άλλων δημογραφικών χαρακτηριστικών. 3. Ποιος είναι ο τίτλος της δικής σας Διδακτικής Ενότητας μέσα σε αυτό το πρόγραμμα και πόσες ώρες διαρκεί συνολικά; Ο τίτλος της επιλεγόμενης ενότητας είναι «Teamwork» (ομαδική συνεργασία) και έχει διάρκεια 3 ώρες και πραγματοποιείται την ίδια μέρα. 4. Ποιες πληροφορίες θα αξιοποιήσετε και πώς θα τις επεξεργαστείτε προκειμένου να σχεδιάσετε το περιεχόμενο αυτής της Διδακτικής Ενότητας; Με ποιους θα συνεργαστείτε για αυτό το σκοπό; (100-200 λέξεις) Πριν την συνάντηση, θα γίνει έρευνα μέσω των βιογραφικών των υποψηφίων για να διαπιστωθεί το επιμορφωτικό υπόβαθρό τους και η παροντική θέση που κατέχουν στο τμήμα καθώς και σε ποια επιχείρηση ανήκουν. Παράλληλα θα τους έχει αποσταλεί σε ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ειδικά σχεδιασμένο ερωτηματολόγιο, όπου από τις απαντήσεις θα προκύπτει κατά πόσο έχουν την τάση σαν προσωπικότητες να συνεργάζονται προκειμένου να επιτευχθεί κάποιος στόχος και κατά πόσο είναι ατομικοί χαρακτήρες. Τέλος θα διερευνηθεί ο βαθμός συνεργασίας ή που ήδη έχουν μεταξύ τους όσοι εργάζονται στην ίδια εταιρεία και για το σκοπό αυτό θα υπάρξει επικοινωνία με τον προϊστάμενό τους. Επίσης από την ίδια πηγή θα αναζητηθούν τα άτομα που δεν έχουν την τάση να συνεργάζονται ή οι δυικές ομάδες στις οποίες υπάρχει αδυναμία ικανοποιητικής συνεργασίας. 3
5. Ποιοι είναι οι στόχοι αυτής της Διδακτικής Ενότητας (σε επίπεδο γνώσεων - δεξιοτήτων -στάσεων); (100-150 λέξεις) Σε επίπεδο γνώσεων: Οι επιμορφούμενοι θα είναι σε θέση να γνωρίζουν τις αρχές τις καλής συνεργασίας, των αιτιών ρήξης αυτής καθώς και τρόπους δημιουργίας καλού εργασιακού περιβάλλοντος και αντιμετώπισης των εργασιακών συγκρούσεων. Σε επίπεδο δεξιοτήτων: Οι επιμορφούμενοι θα είναι σε θέση να αναπτύξουν ικανότητες για την ανάπτυξη υγιούς σχέσεων στον εργασιακό χώρο και στην αυτοβελτίωση. Σε επίπεδο στάσεων: Οι επιμορφούμενοι αναμένεται να αναπτύξουν μια πιο συνεργατική στάση μέσα στον εργασιακό χώρο. Προσδοκάται η ανάπτυξη της ευαισθησίας για τις ανάγκες και τα συναισθήματα του άλλου. Η ανάπτυξη της αυτογνωσίας, του αυτοσεβασμού και της εμπιστοσύνης στον εαυτό. 6. Ποια είναι τα βασικά θέματα (υποενότητες) αυτής της Διδακτικής Ενότητας; Θέματα (υποενότητες) Διδακτικές ώρες (κατά προσέγγιση) 1. Εργατικό Δίκαιο 5 2.Προφορική και Γραπτή Επικοινωνία 2 3.Θέματα συμπεριφοράς προσωπικού 2 4.Διαχείριση Συγκρούσεων 3 5.Διοίκηση Ανθρώπινου Προσωπικού 2 6.Teamworking 3 7.Νέα Επιχειρηματική Δομή 3 4
(μπορείτε να συνεχίσετε, εάν χρειάζεται) 7. Η 20λεπτη Μικροδιδασκαλία σας σε ποια από τις παραπάνω υποενότητες (της ερώτησης 6) εντάσσεται; Η 20λεπτη Μικροδιδασκαλία εντάσσεται στην έκτη (6 η ) υποενότητα με τίτλο TeamWorking. 8. Περιγράψτε σύντομα το περιεχόμενο και τις εκπαιδευτικές τεχνικές που χαρακτηρίζουν τη διδακτική ώρα (45 ) που προηγείται της Μικροδιδασκαλίας σας εφόσον εκπαιδευτής/τρια σε αυτήν ήσασταν πάλι εσείς (στην περίπτωση που αυτή είναι η πρώτη ενότητα του προγράμματος δεν χρειάζεται να απαντήσετε). Στην προηγούμενη ενότητα έγινε αναφορά στο τμήμα διοίκησης προσωπικού, αρμόδιο για την στελέχωση των τμημάτων μιας επιχείρησης. Αναφέρθηκαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μελετά μια επιχείρηση προτού προβεί σε πρόσληψη. Έγινε παιχνίδι ρόλων και παρουσιάστηκαν βίντεο προσομοίωσης. 9. Περιγράψτε σύντομα το περιεχόμενο και τις εκπαιδευτικές τεχνικές που ακολουθούν στα 25 λεπτά που έπονται της Μικροδιδασκαλίας σας, μέχρι να ολοκληρωθεί η 45λεπτη διδακτική ώρα στην οποία αυτή εντάσσεται. Ακολουθεί συζήτηση για τους λόγους που δεν έφτασαν όλοι στο τέρμα της διαδικασίας ή που δεν πέτυχαν τους επιθυμητούς στόχους από τον εργοδότη. Γίνεται διάλογος μεταξύ των μελών της ομάδας με συντονιστή τον εκπαιδευτικό για τη διαδρομή που ακολουθήθηκε προκειμένου να ολοκληρωθεί το πρότζεκτ. Ακολουθεί προετοιμασία για την επόμενη ενότητα. 5
Στη συνέχεια, απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις που αφορούν στον αναλυτικό σχεδιασμό της Μικροδιδασκαλίας, συμπληρώνοντας και τον πίνακα των υποενοτήτων που ακολουθεί. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Τίτλος Μικροδιδασκαλίας: Teamworking Εκπαιδευτικοί στόχοι Μικροδιδασκαλιας: Ανάπτυξη ομαδοσυνεργατικού πνεύματος Γνώσεις: συνεργασία, καλό εργασιακό περιβάλλον Δεξιότητες: διαχείριση συγκρούσεων, ανάπτυξη συνεργασίας Στάσεις: συνεργασία, αυτογνωσία, σεβασμό Θέματα (Υποενότητες) Μικροδιδασκαλίας 20 Θέματα (Υποενότητες) Διάρκεια Εκπαιδευτικές Εκπαιδευτικά κάθε θέματος Τεχνικές για κάθε Μέσα για κάθε (σε λεπτά) θέμα θέμα 1. αξία και οφέλη συνεργασίας χωρισμός 2 Καταιγισμός ιδεών Μικρόφωνο σε ομάδες 2. διατύπωση οδηγιών 2 διάλεξη Λαπτοπ, προβολέας 3. γνωριμία υλικών-πόρων 1 ερώτηση από κάθε ομάδα 1 Διάλεξη, διάλογος Μακαρόνια, κλωστή, σελοτέιπ, ζαχαρωτό 4. εφαρμογή προτζεκτ 9 Παιχνίδι ρόλων, Χρονόμετρο, καταιγισμός ιδεών, μουσική, συζήτηση, διάλογος χαρτί, στυλό 5. συζήτηση - βίντεο 5 συζήτηση Μέτρο, βραβείο, 6
βίντεο 7.κλείσιμο προετοιμασία για την επόμενη ενότητα 1 συζήτηση Λάπτοπ, διαφάνεια Σε αυτό το πρότζεκτ οι επιμορφούμενοι καλούνται να φτιάξουν με τα δομικά υλικά που τους δίνονται έναν πύργο. Η ομάδα με τον πιο ψηλό πύργο κερδίζει. Τους αναφέρεται ότι υπάρχει βραβείο το οποίο δεν τους γνωστοποιείται άμεσα. Τους δίνονται οι οδηγίες και η κάθε ομάδα έχει το δικαίωμα μιας ερώτησης για κατανόηση. Μετά την εκτέλεση του πρότζεκτ γίνεται συζήτηση αναφορικά με την διανομή των ρόλων μέσα στην ομάδα, την ποιότητα συνεργασίας, εάν προέκυψε ηγέτης, πως θα μπορούσε να γίνει καλύτερα, ποια τα αρνητικά της συνεργασίας. Γιατί επιλέξατε τις συγκεκριμένες εκπαιδευτικές τεχνικές για κάθε θέμα; Ένας στόχος της επιλογής των συγκεκριμένων τεχνικών ήταν οι εκπαιδευόμενοι να εμπλακούν σε μια ενεργητική-συμμετοχική δραστηριότητα χωρίς όμως να νιώσουν «άβολα» ή αρνητικά προς τη διαδικασία. Οι ενεργητικές μέθοδοι στηρίζονται γενικά στην αρχή ότι συγκρατεί κανείς καλύτερα αυτό που μαθαίνει, Εκπαιδευτικές Τεχνικές για κάθε θέμα Καταιγισμός ιδεών διάλεξη Διάλεξη, διάλογος Παιχνίδι ρόλων, καταιγισμός ιδεών, συζήτηση, διάλογος συζήτηση συζήτηση συνδυάζοντας την πράξη με το λόγο (Courau S., 2000). Ένας άλλος στόχος ήταν ο κάθε εκπαιδευόμενος να αυτοπροσδιοριστεί σε σχέση με τα μέλη της ομάδας. Σε μια διαδικασία αυτοπροσδιορισμού, το άτομο έχει την τάση να θεωρεί τον εαυτό του ως ένα στοιχείο διαφοροποίησης και ως ένα κέντρο ομοιότητας (Blanchet A. και Trognon, 2002). Ένας τρίτος στόχος είναι, οι εκπαιδευόμενοι να μην αποπροσανατολιστούν στο νέο και άγνωστο περιβάλλον για να θεμελιωθεί ένα κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης στην ομάδα. Τα άτομα όταν βρεθούν σε νέο περιβάλλον, δείχνουν γενικά την τάση να οριοθετούν το χώρο σε περιοχές του γνωστού και δεκτού και σε περιοχές του άγνωστου και 7
απορριπτέου. (Salzberger-Wittenberg I., Henry G., Osborne E., 1996). Από την αρχή λοιπόν, οι εκπαιδευόμενοι αντιμετωπίστηκαν ως μέλη μιας ομάδας που αλληλεπιδρούν. Σύμφωνα με τον Jaques D. (2001), η μελέτη της αλληλεπίδρασης μεταξύ των μελών της ομάδας, συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό στην κατανόηση της ομαδικής εργασίας. Η ανάλυση της αλληλεπίδρασης στηρίζεται στην αρχή ότι όλα όσα λέγονται ή συμβαίνουν στην ομάδα, συμπεριλαμβανομένων και των μη λεκτικών στοιχείων, υποκινούν την ομάδα να ασχοληθεί αρχικά με τις δομικές συνιστώσες της αλληλεπίδρασης και στη συνέχεια να εμπλακεί περισσότερο στη συναισθηματική πτυχή της διεργασίας. Οι εκπαιδευόμενοι πολύ συχνά διστάζουν να εμπλακούν σε μια συμμετοχική τεχνική, η οποία απαιτεί ανταλλαγή απόψεων και συναισθημάτων (Βαϊκούση Δ., κά, 1990). Τα μέλη μπορούν να υποβοηθηθούν σε πιο αυθεντική έκφραση του εαυτού μέσω μη λεκτικών σχημάτων. Εξάλλου, η ομαδική διεργασία ορίζεται τόσο από τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μελών της ομάδας όσο και από τις ατομικές αντιδράσεις των μελών, στο τρέχον θέμα της ομάδας (Walter D., 2001). Γιατί επιλέξατε τα συγκεκριμένα εκπαιδευτικά μέσα για κάθε θέμα; Εκπαιδευτικά για κάθε θέμα Μικρόφωνο Μέσα Λαπτοπ, προβολέας Μακαρόνια, κλωστή, σελοτέιπ, ζαχαρωτό Χρονόμετρο, μουσική, χαρτί, στυλό Μέτρο, βίντεο βραβείο, Λάπτοπ, διαφάνεια Προτείνεται γενικά ο εκπαιδευτής ενηλίκων να χρησιμοποιεί όσο γίνεται πιο μεγάλη ποικιλία εκπαιδευτικών μέσων (Jarvis P., 2004). Το μικρόφωνο αξιοποιήθηκε προκειμένου να γίνεται αντιληπτός από όλους. Το λάπτοπ και ο προβολέας ως οπτικό ενισχυτικό των λεγομένων του. Τα μακαρόνια, η κλωστή και το σελοτέιπ αποτελούν τα δομικά υλικά του προτζεκτ ή αλλιώς τους πόρους που έχει στην διάθεσή της κάθε επιχείρηση. Το ζαχαρωτό αποτελεί την τελευταία προσθήκη κάθε πρότζεκτ που πολλές φορές μπορεί να αποτελέσει λόγο για ανασχεδιασμό. Το χρονόμετρο θα φαίνεται στον πίνακα μέσω προβολέα προκειμένου να γίνεται σωστή διαχείριση χρόνου από τα μέλη, ένα φαινόμενο που είναι κρίσιμο για τις επιχειρήσεις αλλά και συχνά οι εργαζόμενοι έχουν την τάση να μη το τηρούν. Η μουσική θα μεταφέρει τους επιμορφούμενους σε ένα διαφορετικό περιβάλλον, που 8
μπορεί να αρέσει αλλά και όχι. Με χαρτί και στυλό θα σημειώνει ο εκπαιδευτικός τις παρατηρήσεις του. Το μέτρο αποτελεί την κοινή μονάδα μέτρησης μήκους. Εδώ θα αξιοποιηθεί για την αξιολόγηση του πρότζεκτ. Το βραβείο αποτελεί την αμοιβή ως μιας θετική έκβαση μιας επιθυμητής συμπεριφοράς από κάποια επιχείρηση. Θα ακολουθήσει βίντεο όπου θα παρουσιάζεται το ίδιο εγχείρημα και από διαφορετικές ομάδες. Τέλος με κάποια διαφάνεια και το λάπτοπ θα γίνει το κλείσιμο αυτής της ενότητας και η προετοιμασία για την επόμενη. 9