«ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ»

Transcript

1 ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με τη ΣΤ Τάξη του 2 ου Δημοτικού Σχολείου Αλεξάνδρειας Οκτώβριος Δεκέμβριος 2012

2 Συντελεστές προγράμματος Οι μαθητές/ριες της ΣΤ τάξης του 2 ου Δημοτικού Σχολείου Αλεξάνδρειας, σε συνεργασία με την εκπαιδευτικό της τάξης. Συντονιστής: Δημήτρης Αγγελάκης, συνεργάτης του Προγράμματος. Υπεύθυνη των παρεμβάσεων στη μουσική εκπαίδευση: Ελένη Λαπιδάκη. 1

3 Σκοπός του προγράμματος είναι η γνωριμία και η εξοικείωση των παιδιών με μουσικά στυλ από διάφορα μέρη του κόσμου. Στόχοι: η ανάπτυξη της επικοινωνίας μέσω της μουσικής έκφρασης η γνωριμία με μουσικά όργανα ο πειραματισμός με ηχοχρώματα η ανάπτυξη της φαντασίας και η εξωτερίκευση των συναισθημάτων η αλληλεπίδραση των παιδιών σε συγκεκριμένα λεκτικά και μουσικά μοτίβα η παραγωγή βασικών τονικών ήχων η εκμάθηση της έννοιας του παλμού ο γραμματισμός μέσω της μουσικής 2

4 η εξοικείωση με βασικές παραμέτρους της μουσικής ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος Το πρόγραμμα διήρκησε δώδεκα ώρες. Είναι ένα πρόγραμμα που αφορά την ακρόαση, εκμάθηση και εκτέλεση διαφόρων μουσικών του κόσμου. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι μια δράση που συνδυάζει εύστοχα το μάθημα της γεωγραφίας και της γλώσσας με τη μουσική, καθώς τα παιδιά μέσα από αυτήν τη διαδικασία μαθαίνουν για διάφορες χώρες στον κόσμο καθώς επίσης και τη μουσική τους. Γίνεται λοιπόν μια γεωγραφική αναγνώριση των περιοχών από τις οποίες ακούγονται οι μουσικές και προκύπτουν κάποιες δραστηριότητες όπως για παράδειγμα, η αντιστοίχιση μουσικών και περιοχών. Στη συγκεκριμένη 3

5 δραστηριότητα τα παιδιά καλούνται -ύστερα από ακρόαση και συζήτηση- να αναγνωρίσουν τόσο τις περιοχές όσο και τις μουσικές. Αποκτούν έτσι, ένα ρόλο ερευνητή που με συνοπτικά παραδείγματα εκφράζει τα βασικότερα χαρακτηριστικά της περιοχής και από γεωγραφικής αλλά και από μουσικής άποψης. Σε μια δεύτερη δράση τα παιδιά καλούνται να γράψουν σε χαρτί τα συναισθήματά τους αφού πρώτα ακούσουν διάφορες μουσικές. Με αυτό τον τρόπο συνδέεται η γλώσσα με τη μουσική έκφραση, ανάλογα με τη μουσική που αντιπροσωπεύει έναν πολιτισμό. Επιπλέον, δίνεται έτσι η ελευθερία στα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους όχι μόνο με το παιχνίδι αλλά και με λέξεις. 4

6 Καταγραφή των συναισθημάτων των παιδιών Αφού τα παιδιά έχουν κατανοήσει τη διαφορετικότητα της κάθε μουσικής, περνάμε σε μια συζήτηση ιδεών που αφορά τη διαφορετικότητα του κάθε πληθυσμού αλλά και το σεβασμό που πρέπει να δείχνουμε ως άνθρωποι στο διαφορετικό. Μέσα από τη συζήτηση προέκυψαν 5

7 πολλές και ενδιαφέρουσες γνώμες. Κοινό σημείο όλων ήταν όχι η απομάκρυνση του διαφορετικού αλλά η προσπάθεια κατανόησης και συνεργασίας με αυτό. Στη συνέχεια για να αποκτήσουν τα παιδιά ακόμα περισσότερο αυτοπεποίθηση προχωρήσαμε στην προσπάθεια μουσικοποίησης μερικών από των μουσικών που ακούσαμε με δικές τους συνθέσεις. Εδώ έγινε μια δράση που αφορά τις μουσικές παραμέτρους από τις οποίες διέπεται μια μουσική σύνθεση. Παίζοντας λοιπόν με τα παιδιά σα να ήμασταν μια μουσική ομάδα που έκανε πρόβα, καταλήξαμε στα εξής πέντε στοιχεία που θα χρησιμοποιούσαμε για τη σύνθεση του κομματιού, όπως φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία: 6

8 Παράμετροι που καθορίζουν τη σύνθεση ενός κομματιού Για να αποκτήσουν μάλιστα τα παιδιά περισσότερη έμπνευση περάσαμε σε δραστηριότητες αυτοσχεδιασμού. Τα παιδιά προσπάθησαν να αποδώσουν 7

9 αυτοσχεδιαστικά στα όργανα καθέ ένα από αυτά τα πέντε στοιχεία. Με τον τρόπο αυτό μπόρεσαν να κατανοήσουν καλύτερα τις έννοιες αυτές. Στο ίδιο πλαίσιο του μαθήματος τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να αυτοσχεδιάσουν σε αντικείμενα τα οποία δεν είναι επαγγελματικά μουσικά όργανα αλλά μπορούν να παράγουν ήχους παρόμοιους με αυτούς. Ειδικότερα σε αυτό το μάθημα, έγινε μια προσπάθεια να δείξουμε στα παιδιά ότι η έννοια της δημιουργικότητας δεν επηρεάζεται πάντα από υλικά πράγματα αλλά από τον τρόπο αξιοποίησης τους. Ρυθμικός αυτοσχεδιασμός με ταμπούρο και καπάκι από ζάντα 8

10 Δραστηριότητες παίξιμο βασικών ρυθμικών αξιών με τα χέρια αλλά και με όργανα πειραματισμός στα διάφορα ηχοχρώματα των οργάνων δημιουργία ρυθμικών και ηχοχρωματικών μοτίβων σύνθεση μουσικού κομματιού αναγνώριση και μουσική ανάλυση ήχων βάση τεχνικών παιξίματος και υλικών κατασκευής καταγραφή συναισθημάτων λεκτικός αυτοσχεδιασμός δημιουργία αυτοσχεδιαστικών μουσικών ομάδων δύο ή και περισσότερων παιδιών συμμετοχή των καθηγητών 9

11 Η συμμετοχή των καθηγητών στο μάθημα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία μιας δράσης για δύο λόγους: 1. Ένα παιδί όταν βλέπει τη δασκάλα ή το δάσκαλό του να παίρνει μέρος στην ίδια διαδικασία που πρόκειται να συμμετέχει και το ίδιο, δημιουργείται ένα κλίμα εξισορρόπησης μεταξύ των δύο. Πλέον, ο δάσκαλος δεν είναι ο άνθρωπος που δίνει μόνο οδηγίες, αλλά συμμετέχει και ο ίδιος στη δράση. Η διαδικασία αυτή έχει ως αποτέλεσμα να εμπνέεται το παιδί από το δάσκαλο και να βελτιώνει τη σχέση τους. 2. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να συνεχίσει την ίδια δραστηριότητα και αφού φύγει ο εκπαιδευτικός του προγράμματος. 10

12 Γενικότερα, η καλή σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ των εκπαιδευτικών του προγράμματος και των σχολείων έχει άμεσο αντίκτυπο στην απόδοση των παιδιών καθώς μέσα από αυτήν τη συνεργασία μαθαίνει τόσο ο δάσκαλος καινούργιες πρακτικές που μπορεί να τις χρησιμοποιήσει στο μάθημα, αλλά και τα παιδιά εμπνέονται, έτσι ώστε, να συμμετέχουν πιο ενεργά σε παρόμοιες δράσεις, είτε αφορούν τη μουσική ή άλλου είδους παρεμβάσεις. Λεκτικός αυτοσχεδιασμός εκτελεσμένος από δασκάλα 11