Οι ΜμΕ στην Ελλάδα και ο διεθνής ανταγωνισμός Εισαγωγή στην έρευνα της ΕΥ Ελλάδος και του ΣΕΒ: «Οι μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις στην Ελλάδα Μέρος Β: Διαδρομές επιχειρηματικής μεγέθυνσης - Διεθνής εμπειρία και οι ελληνικές ΜμΕ»
Μήπως χρειαζόμαστε ένα διαφορετικό μοντέλο ΜμΕ; Οι Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις (ΜμΕ), σημαντικός πυλώνας της ελληνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας. Όμως, χαρακτηρίζονται από κατακερματισμό, μικρά μεγέθη, χαμηλή παραγωγικότητα, έλλειψη κεφαλαίων και τεχνολογική υστέρηση. Ο ΣΕΒ και η ΕΥ ένωσαν τις δυνάμεις τους σε μια σειρά μελετών, που αποτυπώνουν τα χαρακτηριστικά των ΜμΕ και τις αναπτυξιακές τους προοπτικές. Page 2
Μήπως χρειαζόμαστε ένα διαφορετικό μοντέλο ΜμΕ; Η πρώτη μελέτη είχε διαγνωστικό χαρακτήρα. Κατέγραψε τη σημασία και τις προκλήσεις των ΜμΕ για την ελληνική οικονομία. Η δεύτερη μελέτη χαρτογραφεί πού υστερούμε. Διερευνά δυνατότητες ενδυνάμωσης της παραγωγικής βάσης των ΜμΕ, προτείνοντας διαδρομές μεγέθυνσης των ελληνικών ΜμΕ, με βάση τη διεθνή εμπειρία. Η μετάβαση προς ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο με περισσότερη και καλύτερη επιχειρηματικότητα περνάει μέσα από την επιχειρηματική μεγέθυνση. Page 3
Χαρτογράφηση της υστέρησης: Κατακερματισμός Η Ελλάδα υστερεί σε όλους τους επιμέρους δείκτες: παρουσία, μέγεθος και αποδοτικότητα των ΜμΕ. Υψηλός κατακερματισμός Ελλάδα ΕΕ Κατά 3,9% υψηλότερο το ποσοστό των πολύ μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα από τον ευρωπαϊκό μ.ο. Πολύ Μικρές: 96,9% Μικρές 2,7% Πολύ Μικρές: 93% Μικρές 6% Στις μικρές & μεσαίες επιχειρήσεις, η Ελλάδα, κάτω από το μισό του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Μεσαίες: 0,4% Μεσαίες: 1% Οι πολύ μικρές κυρίως μονοπρόσωπες ή/και οικογενειακές επιχειρήσεις. Χαμηλός αριθμός απασχολούμενων ανά επιχείρηση Μικρότερη συνεισφορά στην απασχόληση της μέσης επιχείρησης. Μια μέση μεσαία ελληνική επιχείρηση απασχολεί μόλις 94 άτομα, 9 θέσεις εργασίας λιγότερες από τον ευρωπαϊκό μ.ο. Page 4
Χαρτογράφηση της υστέρησης: Χαμηλή παραγωγικότητα Χαμηλή παραγωγικότητα περιορισμένη συνεισφορά των ΜμΕ στην οικονομική ανάπτυξη & την ευημερία των πολιτών Η παραγωγικότητα των πολύ μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα, μόλις στο 40% της ΕΕ Η παραγωγικότητα των μικρών στο 65% της ΕΕ και των μεσαίων στο 75% της ΕΕ Παραγωγικότητα των πολύ μικρών επιχειρήσεων (σε 000 ευρώ ανά εργαζόμενο) 40% της ΕΕ 79 42 46 47 53 60 7 11 14 14 15 35 Βουλγαρία Ουγγαρία Πορτογαλία Ελλάδα Τσεχία Ιρλανδία Βέλγιο Αυστρία Φινλανδία Σουηδία Δανία EU 28 Παραγωγικότητα των μεσαίων επιχειρήσεων (σε 000 ευρώ ανά εργαζόμενο) 11 23 26 33 39 75% 63της ΕΕ 69 69 71 73 83 52 Βουλγαρία Ουγγαρία Τσεχία Πορτογαλία Ελλάδα Φινλανδία Ιρλανδία Δανία Σουηδία Αυστρία Βέλγιο EU 28 Page 5
Χαρτογράφηση της υστέρησης: Περιορισμένες εξαγωγές Μόλις 17.460 ΜμΕ εξάγουν περίπου 2,5% του συνόλου, έναντι 6,3% του ευρωπαϊκού μ.ό. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα βρίσκονται πιο κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο στις εξαγωγές επί των πωλήσεων (στο 70% έναντι 78% του ευρωπαϊκού μ.ό.). Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, υστερούν σημαντικά (στο 42% του ευρωπαϊκού μ.ό.). 42% του μέσου όρου Εξαγωγές ως ποσοστό των πωλήσεων στις πολύ μικρές 2% 3% 5% 6% 6% 6% 7% 9% 10% 18% 7% Φινλανδία Ελλάδα Δανία Τσεχία Πορτογαλία Βέλγιο Ιρλανδία Βουλγαρία Σουηδία Αυστρία Μ.Ο. Δείγματος 78% του μέσου όρου Εξαγωγές ως ποσοστό των πωλήσεων στις μεσαίες (50-249) 12% 13% 15% 16% 16% 18% 20% 21% 23% 33% 19% Σουηδία Ελλάδα Φινλανδία Βουλγαρία Αυστρία Δανία Τσεχία Πορτογαλία Ιρλανδία Βέλγιο Μ.Ο. Δείγματος Page 6
Χαρτογράφηση της υστέρησης: Στασιμότητα Στασιμότητα και έλλειψη δυναμικής Μόλις 25% των ελληνικών επιχειρήσεων είναι ηλικίας κάτω των 3 ετών, έναντι 43% στην Ιρλανδία. 25% 43% Σχεδόν το 50% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι γηραιότερες των 10 ετών, με αυτές άνω των 6 ετών να φτάνουν στο 60%. Page 7
Χαρτογράφηση της υστέρησης: Στασιμότητα Χωρίς προοπτική μεγέθυνσης, ακόμα και πριν την κρίση Επιχειρηματίες αρχικών σταδίων, δηλώνουν κατά 87% ότι δεν προτίθενται να προσλάβουν περισσότερους από 5 εργαζόμενους στην επόμενη πενταετία (έρευνα GEM, 2006-2015). Στην Ελλάδα, μόλις το 4,1% εκτιμά ότι θα μπορεί να συνεισφέρει περισσότερες από 10 θέσεις απασχόλησης, ενώ, σε χώρες της ΕΕ, το ποσοστό κυμαίνεται στο 15%. Page 8
Οι επιπτώσεις της υστέρησης και μεγέθυνση Το μικρό μέγεθος δυσχεραίνει την ικανότητα των ελληνικών ΜμΕ να ανταγωνιστούν. Περιορίζει τις οικονομίες κλίμακος και την ανάπτυξη ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Το βάρος της εγχώριας παραγωγής πέφτει σε μικρές δομές με χαμηλότερη αποδοτικότητα και παραγωγικότητα, άρα και περιορισμένο οικονομικό αντίκτυπο. Χώρες που πετυχαίνουν μείωση των επιχειρήσεων σε στασιμότητα κατά 5% πετυχαίνουν αύξηση της ετήσιας συνολικής παραγωγικότητας κατά 1%. Page 9
Οι επιπτώσεις της υστέρησης και μεγέθυνση Πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις καλύπτουν, μεγάλο ποσοστό της απασχόλησης, αλλά συμβάλλουν πολύ λιγότερο στους ρυθμούς ανάπτυξης νέων θέσεων εργασίας, σε σχέση με μεγαλύτερες και υπό ανάπτυξη επιχειρήσεις. Σημαντική η ανάδειξη της σημασίας της μεγέθυνσης των ΜμΕ στην Ελλάδα, τα οφέλη από τη σύγκλιση με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους και εντοπισμός διαδρομών επιχειρηματικής ανάπτυξης που μπορούν να στηρίξουν αυτή τη μεγέθυνση. Page 10
Διαδρομές επιχειρηματικής μεγέθυνσης - Διεθνής εμπειρία και οι Ελληνικές ΜμΕ Με βάση τη χαρτογράφηση της διαφοράς δυναμικής των ελληνικών ΜμΕ στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, διερευνήσαμε μια σειρά από σημεία που σταδιακά επιτρέπουν την ανάπτυξη συγκριμένων διαδρομών μεγέθυνσης: Η σημασία της μεγέθυνσης των ΜμΕ. Παράμετροι και εμπόδια στη μεγέθυνση. Διαδρομές επιχειρηματικής μεγέθυνσης διεθνώς. Η μεγέθυνση των ΜμΕ στην Ελλάδα: Προκλήσεις και δυνητικά οφέλη. Μεταφορά των διαδρομών μεγέθυνσης στην Ελλάδα. Page 11
Γιατί μεγέθυνση; Η διεθνής εμπειρία συνδέει άμεσα την επιχειρηματική μεγέθυνση με τη βελτίωση της οικονομίας. Αν το μερίδιο των ευρωπαϊκών scale-ups εξισωθεί με τις ΗΠΑ, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν έως και 1 εκατ. επιπλέον νέες θέσεις εργασίας στην ΕΕ το ΑΕΠ θα μπορούσε να αυξηθεί έως και 2 τρις ευρώ τα επόμενα 20 χρόνια. Τα τελευταία χρόνια, οι χώρες δίνουν μεγαλύτερη σημασία στο ρόλο της μεγέθυνσης των ΜμΕ, ιδιαιτέρως για εκείνες που βρίσκονται ή διαθέτουν προοπτικές να βρεθούν σε τροχιά ταχείας ανάπτυξης. ΟΟΣΑ: Επιχειρηματική μεγέθυνση σημαίνει μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης της απασχόλησης ή των εσόδων > 20% ετησίως, για τριετία και 10 ή περισσότερους εργαζόμενους στην αρχή της περιόδου. Page 12
Γιατί μεγέθυνση; Ποια τα γενικά χαρακτηριστικά της επιχειρηματικής μεγέθυνσης (ΟΟΣΑ); 01 Υψηλοί ρυθμοί δημιουργίας καθαρών θέσεων εργασίας. 02 Μονάδες ταχείας ανάπτυξης προκύπτουν σε μεγάλο βαθμό λόγω επιχειρηματικών συμμαχιών. Οι επιχειρήσεις υψηλής ανάπτυξης επιδεικνύουν μεγαλύτερη ένταση σε Έρευνα & Ανάπτυξη. 03 04 Οι εξαγωγές, προϋπόθεση παρά αποτέλεσμα μιας ταχείας διαδικασίας μεγέθυνσης. Page 13
Πού προσκρούει η μεγέθυνση των ΜμΕ στην Ελλάδα; Όμως, η μεταφορά της έννοιας της μεγέθυνσης των ΜμΕ στην Ελλάδα, προσκρούει στην ιδιαιτερότητα της χώρας μας τόσο σε θέματα διάρθρωσης, όσο και στις επιπτώσεις της κρίσης που διανύει η ελληνική οικονομία. Στασιμότητα και βαρύτητα στην επιβίωση από τις ΜμΕ και λιγότερη έμφαση στη μεγέθυνση. Υψηλή συσσώρευση Μη Εξυπηρετούμενων Δάνειων, τροχοπέδη τόσο για τις επιχειρήσεις, όσο και για τραπεζικό σύστημα. Χαμηλή ροπή προς συμπράξεις και συνεργασίες, αλλά και εξαγορές και συγχωνεύσεις. Απεμπλοκή από την προσωποκεντρική λειτουργία των μικρών επιχειρήσεων. Page 14
Πώς, όμως, μπορούμε να μεταφέρουμε τις διεθνείς πρακτικές για την μεγέθυνση στην ελληνική πραγματικότητα; Κατανόηση των δυνητικών ωφελειών από τη μεγέθυνση των ΜμΕ για την ελληνική οικονομία. Προσαρμογή των διαδρομών στα ελληνικά δεδομένα. Εκπόνηση πολιτικών για την εργαλειοποίησή τους. Page 15
EY Assurance Tax Transactions Advisory Σχετικά με την ΕΥ Η ΕΥ κατέχει ηγετική θέση παγκοσμίως στο χώρο των ελεγκτικών, φορολογικών, χρηματοοικονομικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών. Η βαθιά γνώση και η ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουμε συμβάλλουν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης στις κεφαλαιαγορές και τις οικονομίες σε ολόκληρο τον κόσμο. Δημιουργούμε ηγετικά στελέχη που συνεργάζονται για να τηρήσουν τις υποσχέσεις μας προς όλους τους εταίρους μας. Mε τον τρόπο αυτό συμβάλλουμε σημαντικά στη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου για τους ανθρώπους μας, για τους πελάτες μας και για τις κοινωνίες μας. To λογότυπο ΕΥ αναφέρεται στον παγκόσμιο οργανισμό, και μπορεί να αναφέρεται σε μία ή περισσότερες, από τις εταιρείες μέλη της Ernst & Young Global Limited, καθεμία από τις οποίες αποτελεί ξεχωριστή νομική οντότητα. Η Ernst & Young Global Limited, μια βρετανική εταιρεία περιορισμένης ευθύνης δια εγγυήσεως, δεν παρέχει υπηρεσίες σε πελάτες. Για περισσότερες πληροφορίες για τον οργανισμό μας, παρακαλούμε επισκεφθείτε το ey.com 2018 EY All Rights Reserved.