ΚΕΝΤΡΙΚΟΙΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Η ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΜΕΣΑΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΚΕΝΤΡΙΚΟΙΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Η ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΜΕΣΑΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Εισαγωγή Η εξέλιξη των Τηλεπικοινωνιών τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, δεν έχει μεταβάλλει ουσιαστικά το είδος και το περιεχόμενο των παρεχόμενων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών σταθερής τηλεφωνίας για μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις. Το γεγονός αυτό είναι άξιο προσοχής, διότι έρχεται σε αντίθεση με τις εκτεταμένες επενδύσεις που έχουν γίνει σε υποδομές τα τελευταία χρόνια ειδικότερα μετά το 2000. Στόχος του παρόντος άρθρου είναι να επισημάνει τις νέες δυνατότητες και ευκαιρίες που προσφέρουν οι τεχνολογίες αυτές για παροχή υπηρεσιών φωνής για τη συγκεκριμένη κατηγορία της τηλεπικοινωνιακής αγοράς. Οι Νέες Τεχνολογίες για Υπηρεσίες Σταθερής Τηλεφωνίας Οι Υπηρεσίες Σταθερής Τηλεφωνίας χρησιμοποιούν τις τεχνολογικές εξελίξεις της τελευταίας δεκαπενταετίας, κυρίως τα ευρυζωνικά δίκτυα, για τη παροχή τέτοιων υπηρεσιών. Μάλιστα οι σχετικές εξελίξεις είναι τόσες πολλές που δεν είναι δυνατό να αναλυθούν στη διάρκεια ενός άρθρου. Μπορούμε να διακρίνουμε όμως τις βασικές κατηγορίες (ή και ομάδες εφαρμογών) υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται ήδη ή και θα είναι διαθέσιμες στα επόμενα χρόνια. Οι κατηγορίες αυτές είναι: Κλασσικές Τηλεφωνικές Υπηρεσίες (αριθμοδότηση, φορητότητα αριθμών, κλήσεις προς σταθερά και κινητά τηλέφωνα, εισερχόμενες κλήσεις, υπηρεσίες class 5 κλπ) με χρήση τεχνολογίας TDM (Time Division Multiplexing). Κλασσικές Τηλεφωνικές Υπηρεσίες (αριθμοδότηση, φορητότητα αριθμών, κλήσεις προς σταθερά και κινητά τηλέφωνα, εισερχόμενες κλήσεις, υπηρεσίες class 5 κλπ) με χρήση τεχνολογίας IP και ειδικά με το πρωτόκολλο SIP (Session Initiation Protocol). Tηλεφωνικές Υπηρεσίες IP Centex που εκτός από τις κλασσικές τηλεφωνικές υπηρεσίες παρέχονται: ιδεατό τηλεφωνικό κέντρο (Virtual PBX), τηλεφωνικές συσκευές VoIP, softphones,unified messaging κλπ με χρήση πρωτοκόλλου SIP (Session Initiation Protocol). Τηλεφωνικές Υπηρεσίες με δυνατότητα κινητικότητας (mobility) με χρήση πρωτοκόλλου SIP (Session Initiation Protocol). Επειδή οι παραπάνω κατηγορίες υπηρεσιών απευθύνονται σε διαφορετικές κατηγορίες εφαρμογών, θα διαχωρίσουμε τις σχετικές εξελίξεις σε συνδυασμό με την ομάδα χρηστών που απευθύνονται. Οι σχετικές κατηγορίες είναι τρεις: Οικιακοί Χρήστες. Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις. Μεσαίες και Μεγάλες Επιχειρήσεις. 1

Οι Υπηρεσίες Τηλεφωνίας σε Οικιακούς Χρήστες και Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις Οι Οικιακοί Χρήστες και οι Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, (που αποτελούν και το μεγαλύτερο ποσοστό χρηστών των υπηρεσιών σταθερής τηλεφωνίας στην Ελλάδα), λαμβάνουν τις υπηρεσίες σταθερής τηλεφωνίας με χρήση ευρυζωνικών υπηρεσιών που βασίζονται σε συνδυασμό τεχνολογίες ΑDSL και VDSL και χρήση πυλών (gateways) φωνής VoIP (Voice over IP). Φυσικά εξακολουθούν να υπάρχουν και οι περιπτώσεις ( σε σημαντικό ποσοστό είναι αλήθεια) που χρησιμοποιούν τηλεφωνία σε περιβάλλον TDM αλλά δεν αποτελούν αντικείμενο του παρόντος άρθρου. Δεν παραγνωρίζεται όμως η σημασία και συνεισφορά της τεχνολογίας TDM που παρέχει πρόσβαση σε τηλεφωνικές υπηρεσίες είτε σε απομακρυσμένα γεωγραφικά σημεία ή όταν ευρυζωνικές τεχνολογίες πρόσβασης δεν είναι διαθέσιμες. Στις περιπτώσεις λοιπόν που οι Οικιακοί Χρήστες και οι Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις διαθέτουν πρόσβαση σε ευρυζωνικές υπηρεσίες οι επιλογές τους καθορίζονται κυρίως από τα ακόλουθα κριτήρια: Χαμηλότερο κόστος. Ευκολία στη χρήση. Συνδυασμό με υπηρεσίες τηλεφωνίας. Συνήθως οι διατιθέμενες στην αγορά συσκευές (τερματικά) που τοποθετούνται στο χώρο του χρήστη ενσωματώνουν, διεπαφές καναλιών (phone adapters ) Αναλογικής τηλεφωνικής γραμμής (PSTN Line) ή και ψηφιακής τηλεφωνικής γραμμής Βασικής Πρόσβασης ISDN BRA (Basic Rate Access) και Ethernet (για διασύνδεση στο τοπικό LAN). Επίσης αναπτύσσεται και η επιλογή για χρήση τηλεφωνικών συσκευών VoIP (κυρίως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις) όπου δεν απαιτείται η χρήση τηλεφωνικού κέντρου στο χώρο του πελάτη. Η λύση αυτή τα τελευταία χρόνια αρχίζει να κερδίζει τις μικρές επιχειρήσεις γιατί μηδενίζει την ανάγκη επένδυση σε τηλεφωνικό κέντρο. Από την άλλη απαιτεί υποδομή για δίκτυο Ethernet σε όλες τις θέσεις εργασίας, υποδομή που συνήθως είναι διαθέσιμη πλέον και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Στο σχήμα 1 περιγράφεται το μοντέλο που χρησιμοποιείται για τους χρήστες των παραπάνω κατηγοριών. Στη πράξη παρατηρούμε πως οι τηλεφωνικές κλήσεις των χρηστών οδεύονται στο Διαδίκτυο (ή σε λογικό κανάλι που χρησιμοποιείται και για άλλες εφαρμογές, όπως πρόσβαση στο Διαδίκτυο, υπηρεσίες Data VPN κλπ). Γενικά οι υπηρεσίες αυτές δεν χαρακτηρίζονται από εχέγγυα ως προς την ποιότητα της υπηρεσίας αλλά και οι απαιτήσεις που υπάρχουν δεν είναι ιδιαίτερα αυξημένες. Τα χαρακτηριστικά της υπηρεσίας (ως προς τη τηλεφωνία) επηρεάζονται από τη κατάσταση του ενσύρματου δικτύου και συγκεκριμένα από τη ταχύτητα uplink της σύνδεσης. 2

Σχήμα 1: Μοντέλο υπηρεσιών VoIP για οικίες και μικρές επιχειρήσεις Συνήθως δεν υπάρχουν μηχανισμοί που να καθορίζουν καταστάσεις προτεραιότητας ανάλογα με είδος της κίνησης, ενώ για την εξοικονόμηση χωρητικότητας χρησιμοποιούνται τεχνικές συμπίεσης φωνής (π.χ. κωδικοποιητές G.729) ή και Τ.38 (για την εκπομπή και λήψη μηνυμάτων τηλεομοιοτυπίας (Fax). Η διαχείριση των κλήσεων σε επίπεδο σηματοδοσίας επιτυγχάνεται με τη χρήση πρωτοκόλου SIP που ελέγχεται συνήθως από κεντρικοποιημένη διάταξη (στο χώρο του παρόχου) που ονομάζεται call server (Σχήμα 2) Call Server Σχήμα 2: Το μοντέλο τηλεφωνικών υπηρεσιών για Οικιακούς Χρήστες και Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις. 3

Οι Υπηρεσίες Τηλεφωνίας στις Μεσαίες και Μεγάλες Επιχειρήσεις Οι Μεσαίες και Μεγάλες Επιχειρήσεις στην Ελλάδα, που επιχειρούν σε ιδιαίτερα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, βρίσκονται πλέον σε θέση που θα πρέπει να αποφασίσουν για την εξέλιξη των τηλεπικοινωνιακών τους υπηρεσιών. Οι όποιες επιλογές υπάρχουν συναρτώνται από τηλεπικοινωνιακή υποδομή (δίκτυα) που είναι διαθέσιμα στη περιοχή που βρίσκονται. Μέχρι πρότινος τουλάχιστο η Ελληνική Αγορά Τηλεπικοινωνιών διάθετε έλλειψη ευέλικτων υποδομών ευρυζωνικότητας που είναι αναγκαίες για τη παροχή των υπηρεσιών αυτών. Στο τεύχος 76 (Δεκέμβριος 2012) του περιοδικού Communication Solutions η Εταιρεία Rolaware Hellas (που κατέχει δικαίωμα χρήσης μικροκυματικού φάσματος στους 28 GHz για διάφορες περιοχές της Ελλάδας), με τη χρήση τεχνολογίας Σταθερής Ασύρματης Πρόσβασης (ΣΑΠ), μπορεί να προσφέρει τους πελάτες της ταχύτητες έως 1 Gbps. Η διαθεσιμότητα αυτή των ευρυζωνικών υπηρεσιών προσφέρει εξαιρετικές ευκαιρίες για την κάθε επιχείρηση να τις αξιοποιήσει για να χρησιμοποιήσουν τις νέες υπηρεσίες τηλεφωνίας. Τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν σχετικά με τις τηλεφωνικές τους υπηρεσίες οι Μεσαίες και οι Μεγάλες Επιχειρήσεις στην Ελλάδα είναι τα ακόλουθα: Αξιοποίηση των κλασσικών υπηρεσιών τηλεφωνίας δηλ. αριθμοδότηση, φορητότητα, διεπιλογή, κλήσεις προς αριθμούς σταθερής και κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα και το Εξωτερικό, παροχή IDSN PRI ή και ISDN BRA και των επακόλουθων δυνατοτήτων κλπ. Βέλτιστη ποιότητα στη παρεχόμενη υπηρεσία χωρίς π.χ. συμπίεση φωνής. Ομογενοποίηση των υπηρεσιών τηλεφωνίας και λοιπών υπηρεσιών παροχής δικτύων δεδομένων (π.χ. VPN ή και μισθωμένα κυκλώματα), πρόσβαση στο διαδίκτυο με χρήση κοινών φορέων δηλ. φορείς Ethernet. Ενοποίηση δικτύου τηλεφωνίας (για επιχειρήσεις που έχουν περισσότερα από ένα σημεία παρουσίας) που απαρτίζεται από τηλεφωνικά συστήματα και εφαρμογές διαφορετικής τεχνολογίας ή και προσθήκη καινούργιων. Πλήρη εκμετάλλευση και αξιοποίηση των υφιστάμενων τηλεφωνικών υποδομών (συνήθως οι επιχειρήσεις διαθέτουν τηλεφωνικά κέντρα) σε συνδυασμό με το αντικείμενο της Εταιρείας. Εισαγωγή και ανάπτυξη της υπηρεσίας ιδεατού τηλεφωνικού κέντρου (Virtual PBX) στις περιπτώσεις που απαιτείται η εισαγωγή νέων συστημάτων, βελτίωση ή αναβάθμιση υφιστάμενων τηλεφωνικών υποδομών, σε συνδυασμό με άλλες υπηρεσίες cloud στις οποίες μπορεί να στραφεί η εταιρεία. Αξιοποίηση άλλων αναγκών όπως κινητικότητα (mobility) καθώς και υπηρεσίες ενοποιημένων μηνυμάτων (unified messaging). Μείωση του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών υπαρχόντων και μελλοντικών. Λύσεις τηλεφωνίας οι οποίες είναι διαμορφωμένες σύμφωνα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων και είναι ουσιαστικό εργαλείο για την κάλυψη των αναγκών τους. 4

Εγγυήσεις για τις παρεχόμενες υπηρεσίες που αφορούν το συνδυασμό όλων των ανωτέρων αναγκών και μάλιστα με καθορισμένο τρόπο. Το Νέο Περιβάλλον Τηλεφωνικών Υπηρεσιών Λύσεις και Εφαρμογές Η καταγραφή των αναγκών για τηλεφωνικές υπηρεσίες των Επιχειρήσεων, όπως ως ανωτέρω αναλύθηκε οδηγεί στα ακόλουθα συμπεράσματα: H κάθε Επιχείρηση αντιμετωπίζει διαφορετικό είδος προκλήσεων όσο αφορά τις τηλεφωνικές της υπηρεσίες που απαιτούν συγκεκριμένες όσο και λειτουργικές λύσεις για τις υπάρχουσες ανάγκες. Οι αποφάσεις και κατά συνέπεια οι επιλογές που ακολουθούνται, εκτός από τις υπάρχουσες ανάγκες θα πρέπει να προετοιμάζουν ή έστω να προβλέπουν μελλοντικές τεχνολογικές εξελίξεις σε συνδυασμό με τις καινούργιες λειτουργικές ανάγκες της εκάστοτε Επιχείρησης. Οι όποιες επιλογές θα πρέπει να διέπονται από την αρχή της μείωσης του κόστους χωρίς συμβιβασμό στη ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών. Σε πρώτη προσέγγιση τα ανωτέρω συμπεράσματα δείχνουν να είναι αν όχι αντικρουόμενα, τουλάχιστο, δύσκολα να συγκεραστούν. Στα πλαίσια αυτά προτείνουμε ορισμένες εφαρμογές και λύσεις που ως αποτέλεσμα της εμπειρίας και της καθημερινής πρακτικής φαίνεται ότι μπορούν να τα συνδυάσουν με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο. Σε πρώτη προσέγγιση οι ανάγκες τηλεφωνικών υπηρεσιών των Επιχειρήσεων μπορούν να χωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: 1. Επιχειρήσεις με ανάγκες κλασσικών υπηρεσιών τηλεφωνίας. 2. Επιχειρήσεις που εκτός από τις ανάγκες κλασσικής τηλεφωνίας αντιμετωπίζουν ένα πλήθος από προκλήσεις όπως αυτές που αναλύθηκαν σε άλλο κεφάλαιο του παρόντος άρθρου. Και για τις δύο περιπτώσεις όμως είναι αναγκαία η διαθεσιμότητα Ευρυζωνικής Συμμετρικής πρόσβασης στο δίκτυο του Παρόχου με ορισμένα χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα στο Πίνακα 1 αναγράφονται τα χαρακτηριστικά της Σταθερής Ασύρματης Πρόσβασης για την υπηρεσία μισθωμένων γραμμών που προσφέρει η Εταιρεία Rolaware Hellas στους Εταιρικούς πελάτες της (για περισσότερα στοιχεία σχετικά με την Υπηρεσία Μισθωμένων Γραμμών της Rolaware βλ το τεύχος 76 Ιανουαρίου Δεκεμβρίου 2011 του περιοδικού Communication Solutions). Παρατηρούμε ότι προσφέρεται πρόσβαση για παροχή τηλεφωνικών υπηρεσιών με χαρακτηριστικά μισθωμένης γραμμής Ethernet.Επίσης για τη γραμμή αυτή παρέχεται Service Level Agreement (SLA) που κρίνεται απαραίτητο για την υποστήριξη κρισίμου υπηρεσίας όπως η τηλεφωνία. Στο Σχήμα 3 αναλύεται η 5

Προδιαγραφές Διεπαφές (ανάλογα με την υπηρεσία) Χωρητικότητες Qos Τηλεδιαχείριση Βασική Δέσμευση Επιπέδου Ποιότητας Υπηρεσίας (SLA) Πρόσθετες Υπηρεσίες Εφεδρεία Χαρακτηριστικά 10/100/1000 Base T Ethernet, Optical για GE. 2 10, 15, 20 30, 40, 50, 100, 150, 200, 300, 400, 500 Mbps, 1 Gbps και 2 Gbps (για αποστάσεις έως750 μ) Σε Point to Point αλλά Point to Multi Point μικροκυματικές ζεύξεις χρησιμοποιούνται VLANs. 24 ώρες/ 365 ημέρες 99,0% που καταμετράται κάθε 3 μήνες. Στον τερματικό εξοπλισμό. Διαθεσιμότητα με Εφεδρεία 99,5% που καταμετράται κάθε 3 μήνες. (Dual Link) Πίνακας 1: Κύρια χαρακτηριστικά της υπηρεσίας μισθωμένων κυκλωμάτων τοπολογία διασύνδεσης στο χώρο της Επιχείρησης όπου αντιμετωπίζονται οι δύο πιθανές περιπτώσεις διασύνδεσης με το Τηλεφωνικό Κέντρο της Επιχείρησης: Διασύνδεση με τεχνολογία TDM και τοποθέτηση Voice over IP Gateway (IAD). Διασύνδεση με τεχνολογία ΙP με χρήση τοπολογίας SIP Trunking. Call Server Πακέτα Φωνής Πακέτα Διαδικτύου Πακέτα VPN PSTN, MN Μικροκυματική Ευρυζωνική Συμμετρική Σχήμα 3: Διασύνδεση με τεχνολογία TDM και τοποθέτηση Voice over IP Gateway (IAD) 6

Στο σχήμα 3 περιγράφεται η περίπτωση της συνδεσμολογίας με τεχνολογίας TDM τηλεφωνικό κέντρο (PBX) στο χώρο της Επιχείρησης με χρήση Voice over IP Gateway. Η τελευταία χρησιμοποιείται για τη μετατροπή της σηματοδοσίας TDM /IDSN σε VoIP και αντιστρόφως. H VoIP Gateway επικοινωνεί, σε επίπεδο σηματοδοσίας. με τον Call Sever με χρήση πρωτοκόλλου SIP. Η πρόσβαση επιτυγχάνεται με Μικροκυματική τεχνολογία (Point to Point PtoP και Point to MultiPoint) και βέβαια Συμμετρική γραμμή. Η γραμμή πρόσβασης είναι τεχνολογίας Ethernet με προδιαγραφές που περιγράφονται στο πίνακα 1. Σημαντικός είναι ο διαχωρισμός ανά κατηγορία κίνησης (πακέτα Φωνής, πακέτα πρόσβασης στο Διαδίκτυο και πακέτα VPN). Ο διαχωρισμός επιτυγχάνεται με διάφορες τεχνολογίες στο τερματικό (δρομολογητής router ή layer 2 μεταγωγός) που τοποθετούνται στο χώρο της Επιχείρησης. Η διαφοροποίηση των ροών αυτών συνεχίζεται και στο δίκτυο του παρόχου ώστε να επιτυγχάνεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στις παρεχόμενες υπηρεσίες. Ο Call Server χρησιμοποιείται για την απόδοση των υπηρεσιών κλασσικής τηλεφωνίας στο πελάτη ενώ αποτελεί και την πύλη διασύνδεσης με τους παρόχους Κινητής και Σταθερής Τηλεφωνίας. Στη περίπτωση της διασύνδεσης με το Τηλεφωνικό Κέντρο της Επιχείρησης με SIP Trunking (βλ. σχήμα 4) η τοπολογία είναι απλούστερη αφού δεν υπάρχει Voice over IP Gateway (IAD). Κατά τα υπόλοιπα το μοντέλο παραμένει το ίδιο (με τη διασύνδεση με τη τοπολογία TDM) δηλαδή χρησιμοποιείται η ίδια μικροκυματική ευρυζωνική συμμετρική γραμμή πρόσβασης και τα ίδια χαρακτηριστικά διαχωρισμού των διαφορετικών πακέτων. Call Server PSTN, MN Πακέτα Φωνής Πακέτα Διαδικτύου Πακέτα VPN Μικροκυματική Ευρυζωνική Συμμετρική Γραμμή Πρόσβασης Σχήμα 4: Διασύνδεση με τεχνολογία TDM και τοποθέτηση Voice over IP Gateway (IAD) 7

Όποια και από τις δύο μεθόδους χρησιμοποιείται θα πρέπει να τηρούνται προδιαγραφές χειρισμού της τηλεφωνικής κίνησης. Οι σχετικές προδιαγραφές ( όσο αφορά τη κλασσική τηλεφωνία) περιγράφονται στο πίνακα 2. Προδιαγραφές Διεπαφές Πρόσβασης Χωρητικότητες Πρόσβασης Μεθοδολογία Μετάδοσης Αποκατάσταση βλαβών Βασικές Υπηρεσίες Φωνής Χαρακτηριστικά ne1, G.703 120 Ω, 10/100/1000 Base T Ethernet και Optical για GE. n E1. Αναλογικές γραμμές (χρήση gateway). Ethernet : 2 20 Mbps (PtMP), έως 1 Gbps (PtP). VoIP G711 με χρήση SIP Εντός 12 ωρών από αναφοράς της βλάβης. Φορητότητα, Αριθμοδότηση, υπηρεσίες class 5, τερματισμός αστικών, υπεραστικών, κινητών, διεθνών κλήσεων, ευέλικτες χρεώσεις Πίνακας 2 : Προδιαγραφές Υπηρεσίας Τηλεφωνίας Από τα χαρακτηριστικά του πίνακα 2 αξίζει να σχολιαστεί η παροχή της τηλεφωνικής υπηρεσίας με κωδικοποιητή G.711, δηλαδή χωρίς συμπίεση. Όταν η φωνή μετέρχεται IP δικτύων και χρησιμοποιείται κωδικοποιητής G.711 κάθε κανάλι (session) φωνής (που σε περιβάλλον ΤDM χρησιμοποιεί χωρητικότητα 64Kbps) απαιτούνται περίπου 95Kbps. Οπότε είναι απαραίτητο στις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν 15,30, 60 ή και περισσότερα κανάλια φωνής και χρησιμοποιείται κωδικοποίηση G.711 να παρέχεται συμμετρική γραμμή πρόσβασης (με διεπαφή Ethernet) μεγάλης χωρητικότητας για να απολαμβάνουν υψηλή ποιότητα τηλεφωνικών υπηρεσιών. Ειδικά η Εταιρεία Rolaware προσφέρει επιπρόσθετα εχέγγυα για παροχή ποιοτικών υπηρεσιών προσφέροντας και Service Level Agreements (SLAs) στη γραμμή πρόσβασης. Συμπερασματικά η παροχή Συμμετρικής Ευρυζωνικής Πρόσβασης με διεπαφή Ethernet, για τηλεφωνικές υπηρεσίες, φαίνεται ότι αξιοποιεί πλήρως τις επενδύσεις των επιχειρήσεων σε τηλεφωνικές υποδομές (τηλεφωνικά κέντρα), ενώ η ίδια Πρόσβαση χρησιμοποιείται και για άλλες υπηρεσίες επιτυγχάνοντας καλύτερα αποτελέσματα (π.χ. κεντρική διαχείριση τους) με παράλληλη μείωση του κόστους. Σε συνδυασμό μάλιστα με την ευελιξία, ταχύτητα εγκατάστασης και αξιοπιστία που προσφέρει η μικροκυματική τεχνολογία είναι προφανές ότι αποτελεί πολύ καλή λύση για την αντιμετώπιση των τηλεπικοινωνιακών αναγκών των επιχειρήσεων. Όμως εκτός από τις παραπάνω περιπτώσεις οι προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι Εταιρείες για τις τηλεφωνικές του ανάγκες είναι περισσότερο πολύπλοκες. Δεχόμενοι ότι η επιχείρηση έχει προχωρήσει στην αναβάθμιση των παρεχόμενων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών με διασύνδεση SIP (είτε απευθείας στο τηλεφωνικό κέντρο, είτε με χρήση VoIP Gateway) δημιουργούνται πρόσθετες επιλογές και δυνατότητες που έρχονται να απαντήσουν στις προσκλήσεις που υπάρχουν. 8

Σε πρώτη προσέγγιση το πιο συνηθισμένο πρόβλημα είναι η διασύνδεση τηλεφωνίας και ομογενοποίηση της για τα διαφορετικά σημείων παρουσίας της επιχείρησης. Η σημερινή κατάσταση ποικίλει σε μεγάλο βαθμό και εξαρτάται κυρίως από τις σχετικές ανάγκες αλλά τη χρονική σειρά που αυτές παρουσιάστηκαν ή θα παρουσιαστούν. Έτσι σε πολλές περιπτώσεις υφίστανται ετερογενή περιβάλλοντα τεχνολογικά ή και λειτουργικά. Για παράδειγμα διαφορετικές ανάγκες υπάρχουν για τις τηλεπικοινωνιακές ανάγκες μίας αποθήκης, μιας βιομηχανικής μονάδας ή ενός κτιρίου γραφείων. Κατά συνέπεια οι ανάγκες αυτές για λόγους καλύτερης λειτουργίας αλλά και μείωσης του κόστους της εταιρείας θα πρέπει να συγκεραστούν. Η εμπειρία έχει δείξει ότι κάθε επιχείρηση έχει διαφορετικό μοντέλο και κατά συνέπεια απαιτεί διαφορετική αντιμετώπιση. Σε γενικές γραμμές όμως τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν είναι τα ακόλουθα: Τηλεφωνικά Κέντρα διαφορετικών τεχνολογιών υβριδικά περιβάλλοντα (TDM, VoIP με SIP ή και H.323) και κατασκευαστών. Απλές Τηλεφωνικές Γραμμές (αναλογικές) και ΙSDN BRA σε απομακρυσμένες περιοχές ή αποθήκες κλπ. FAX group III ή ΙV. Soft phones ή SIP τηλέφωνα. Μη ομογενές αριθμητικό πλάνο (dial plan) των διαφόρων σημείων παρουσίας. Κεντρικοποιημένη διαχείριση κλήσεων. Μείωση του κόστους των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Στο σχήμα 5 περιγράφεται ένα υπόδειγμα ενιαίας αντιμετώπισης των παραπάνω θεμάτων. Πιο συγκεκριμένα παρουσιάζονται οι περιπτώσεις όπου η επιχείρηση έχει να συνδυάσει τηλεφωνικά κέντρα διαφορετικής τεχνολογίας (TDM και SIP/H.323), Softphones, αναλογικές γραμμές, Fax, κλπ. Το σενάριο μοιάζει αρκετά πολύπλοκο αλλά μπορεί να αντιμετωπστεί. Προϋπόθεση σε κάθε περίπτωση είναι η ευρυζωνική συμμετρική πρόσβαση με τα χαρακτηριστικά που αναλύθηκαν πιο πριν. Καταρχήν τα τηλεφωνικά κέντρα και οι τηλεφωνικές συσκευές (καθώς και τα FAX) ενοποιούνται στο ίδιο πλαίσιο (SIP) με χρήση διατάξεων όπως VoIP Gateway και IADs. Τηλεφωνικά Κέντρα με άλλα VoIP πρωτόκολλα, (π.χ. H323), μπορούν να διασυνδεθούν πλήρως λειτουργικά (και με κοινό εταιρικό αριθμοδοτικό πλάνο dial pan) με τα υπόλοιπα τηλεφωνικά στοιχεία του δικτύου με τη χρήση του Softswitch. Το τελευταίο περιλαμβάνει και κατάλληλες διατάξεις όπως τους Session Border Controllers (SBCs) που επιτρέπουν τη επικοινωνία σε περιβάλλον VoIP διαφορετικών πρωτοκόλλων με χρήση τεχνολογιών όπως το transcoding. Ανάλογη αντιμετώπιση έχουν και SIP Phones τα οποία και καταργούν την ανάγκη χρησιμοποίησης τοπικά τηλεφωνικού κέντρου και η διαχείριση/λειτουργία τους αντιμετωπίζεται από το Softwictch. Το Softswitch λοιπόν είναι η λειτουργική καρδιά του όλου συστήματος και το διαχειρίζεται ο πάροχος υπηρεσιών τηλεφωνίας. Οι δυνατότητες που περιλαμβάνουν τα Softswitces σήμερα είναι πάρα πολλές και απαιτούν ξεχωριστό άρθρο για την ανάλυσή τους. 9

TDM ne1/g.703 ROLAWARE NETWORK IP H 323/SIP G.711/over IP Softswitch /Call Server Voice ne1/g.703 Gateway CARRIERS 10

Σε γενικές γραμμές οι δυνατότητες του Softswitch (που δεν αποτελεί κατ ανάγκη ένα ολοκληρωμένο σύστημα αλλά συνδυασμό λειτουργικών συστημάτων) είναι οι ακόλουθες: Υπηρεσίες Διαβίβασης κλήσεων μεταξύ δικτύων παρόχων (ή υπηρεσίες class 4). Οι υπηρεσίες αυτές κυρίως αφορούν το χειρισμό της κατεύθυνσης των κλήσεων μεταξύ δικτύων παρόχων καθώς και τη διαβίβαση πληροφοριών σηματοδοσίας που είναι κατάλληλες για τη αντιμετώπισή τους. Υπηρεσίες τελικού χρήστη (ή υπηρεσίες class 5). Απευθύνεται σε χρήστες που δεν διαθέτουν τηλεφωνικό κέντρο και χρησιμοποιούν (όσο αφορά επιχειρήσεις) VoIP SIP phones, softphones και ΙDS. Παραδείγματα των υπηρεσιών class 4 περιγράφονται στο πίνακα 3. Α/Α ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ 1 Calling Line Identification Restriction (CLIR) 2 Calling Line Identification Presentation (CLIP) 3 Direct Dialing Incoming (DDI) 4 Call Forwarding Unconditional (CFU) 5 Call Forwarding Busy (CFB) 6 Call Forwarding on No Reply (CFNR) 7 DTMF support 8 Call Hold 9 Call Waiting 10 Voicemail 11 Message Waiting Indication 12 Redial 13 Do Not Disturb 14 Multiple Subscriber Number (MSN) 15 Fax (T.38) 16 Early Media και άλλες Πίνακας 3: Παραδείγματα υπηρεσιών class 5 Η ευελιξία που παρέχουν οι υποδομές IP επιτρέπουν την αξιοποίηση των υπηρεσιών class 5 (που έως τώρα αφορούσαν κυρίως τον οικιακό χρήστη) να δοθούν και στην επιχείρηση που για να τις χρησιμοποιήσει έως τώρα έπρεπε να διαθέτει τηλεφωνικό κέντρο PBX. Επίσης όλες οι επιχειρήσεις σήμερα διαθέτουν σήμερα υποδομή LAN για να καλύψουν τη σύνδεση των θέσεων εργασίας με τους κεντρικούς server, τους κοινούς εκτυπωτές, τη πρόσβαση στο Διαδίκτυο κλπ. Η υποδομή αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη υλοποίηση softphones (τηλεφωνικές υπηρεσίες μέσα από τον υπολογιστή) ή και SIP phones δηλ. τηλέφωνα που συνδέονται στο LAN. Όλη η λειτουργία είναι διαχειρίσιμη από το softswicth και η επιχείρηση μπορεί να επιλέξει ποια από τα διαθέσιμα χαρακτηριστικά και δυνατότητες χρειάζεται να χρησιμοποιήσει μειώνοντας κατά πολύ τις ανάγκες της για επενδύσεις. Επίσης παρέχεται η δυνατότητα διαχείρισης των τηλεφωνικών δυνατοτήτων που απολαμβάνει μια επιχείρηση από απόσταση από εργαζόμενους 11

διαχειριστές τηλεφωνικού κέντρου της επιχείρησης. Όπως όμως γίνεται αντιληπτό η υπηρεσία αυτή που ονομάζεται Ιδεατό Τηλεφωνικό Κέντρο (Virtual PBX ή VPBX) μπορεί να υλοποιηθεί μόνο αν στην επιχείρηση παρέχεται ευρυζωνική συμμετρική γραμμή πρόσβασης. Τα χαρακτηριστικά που η λύση VPBX ενσωματώνει είναι τα ακόλουθα: Είναι σχεδιασμένη για επιχειρήσεις που έχουν ένα σημείο παρουσίας αλλά και περισσότερα. Παρέχει όλα τις δυνατότητες class 5 περιγράφονται στο πίνακα 3 αλλά και ειδικευμένες υπηρεσίες όπως συνδιάσκεψη (conference), white και black list τηλεφωνικών αριθμών, εφαρμογές call centre (π.χ. Automatic Call Distribution ACD, Hunt Groups), αυτόματη τηλεφωνήτρια (auto attendant), Interactive Voice Response (IVR) Κλπ. Εύκολη προσαρμογή στις απαιτήσεις της επιχείρησης με δυνατότητα δυνατότητα δυναμικής διαχείρισης από την επιχείρηση, δηλ. μεταβολή των δυνατοτήτων ανάλογα με τις ανάγκες. Μια από τις πιο εντυπωσιακές δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία VPBX είναι και η δυνατότητα της κινητικότητας (mobility) δηλαδή η δυνατότητα χρήσης μίας τηλεφωνικής συσκευής για όλες τις ανάγκες του συνεργάτη ή εργαζόμενου της εταιρείας. Πέρα από τους πρακτικούς λόγους για τους οποίους μία επιχείρηση μπορεί να επιλέξει μία τέτοια λύση προφανώς υπάρχουν οικονομίες κλίμακας. Η εφαρμογή της υπηρεσίας mobility ταιριάζει στο προφίλ χρηστών που περνούν μεγάλο χρόνο της ημέρας εκτός της επιχείρησης (π.χ. πωλητές) ή ταξιδεύουν συχνά εντός ή εκτός Ελλάδος. Επίσης η υπηρεσία αυτή είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για στελέχη της επιχείρησης που κατέχουν θέσεις ευθύνη και η επικοινωνία μαζί τους είναι απαραίτητη από το υπόλοιπο προσωπικό ή και άλλα στελέχη. Σημαντικό στοιχείο είναι ότι η λειτουργία της υπηρεσίας ως μέρος της λύσης VPBX είναι πλήρως διαχειρίσιμη από τους administrators του VPBX που είναι εργαζόμενοι της με πλήρως δυναμικό τρόπο. Ουσιαστικά η λειτουργία της υπηρεσίας συνίσταται στην εγκατάσταση στο κινητό τηλέφωνο ειδικής εφαρμογής (call agent) που χρησιμοποιεί τις δυνατότητες WiFi που διαθέτει. Ουσιαστικά η εφαρμογή «αναγνωρίζει» τα σημεία ή περιοχές όπου υπάρχει ισχυρότερο σήμα WiFi από 2G, 3G κλπ και το κινητό «εγγράφεται» ως τερματικό του VPBX. Συνήθως για λόγους ασφαλείας ο χρήστης της κινητής συσκευής την έχει προγραμματίσει κατάλληλα ώστε να συνδέεται σε δίκτυα WiFi προκαθορισμένα π.χ. στην επιχείρηση, στο ξενοδοχείο, στο σπίτι κλπ. Τότε όλες οι κλήσεις προς και από τη κινητή συσκευή μετέρχονται του VPBX χρησιμοποιώντας τι μισθωμένο κύκλωμα ευρυζωνικής πρόσβασης της εταιρείας του. Στο αντίστροφο σενάριο, δηλ. το σήμα WiFi είναι ασθενές ή δεν υπάρχει οπότε οι κλήσεις από και προς το VPBX γίνονται μέσα από το κινητό δίκτυο. Συνήθως για τις κλήσεις μέσα από το κινητό που χρησιμοποιεί τέτοιες εφαρμογές μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κρυπτογράφηση (encryption). 12

Συμπεράσματα Η διαθεσιμότητα πλέον στην Ελληνική Τηλεπικοινωνιακή Αγορά Ασύρματης Ευρυζωνικής Συμμετρικής Πρόσβασης Ethernet μεταβάλλει και αυξάνει τις δυνατότητες που έχουν οι Επιχειρήσεις στην Ελλάδα για τις τηλεφωνικές υπηρεσίες που μπορούν να έχουν. Στα πλαίσια αυτά υιοθετώντας την υπηρεσία VoIP με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως αυτά που περιγράφονται, επιτυγχάνουν: α) μείωση στα λειτουργικά κόστη β) πλήρη αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών τηλεφωνικών κέντρων που έχουν γ) πλήρη συμβατότητα των υφιστάμενων υποδομών με νέες δυνατότητες όπως η υπηρεσία V PBX, δ) δυνατότητα χρήσης πρόσθετων υπηρεσιών με την ίδια Πρόσβαση με μεγάλη επεκτασιμότητα και ε) σταδιακή μετάβαση όλης της τηλεφωνικής υποδομής σε νέες μορφής σε νέες τοπολογίες δηλ σε V PBX και mobility ανάλογα με τις ανάγκες. 13