ΑΤΟΜΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΛΙΝΗΡΗ ΑΣΘΕΝΗ Η καλή προσωπική υγιεινή αποτελεί μια βασική ανθρώπινη ανάγκη θεμελιώδη για την υγεία και την ευημερία και ουσιαστική στο να μειώνει τον κίνδυνο μολύνσεων στο νοσοκομείο. Προσδοκώμενα αποτελέσματα: 1. Προαγωγή ευεξίας άνεσης ασθενούς. 2. Ενίσχυση κυκλοφορίας (αγγειοδιαστολή) καλύτερη οξυγόνωση των ιστών απομάκρυνση τοξικών ουσιών. 3. Ενεργοποίηση κινητικότητας. 4. Άρση πίεσης στα σημεία οστέινων προεξοχών (αποφυγή κατακλίσεων). 5. Διδασκαλία υγιεινών συνηθειών. 6. Εκτίμηση ιδιαίτερων αναγκών ασθενούς κυρίως με επισκόπηση και ψηλάφηση και αναπροσαρμογή της νοσηλευτικής φροντίδας, εάν χρειάζεται. Γίνεται σε ασθενείς που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν και επικοινωνούν λεκτικά ή όχι. ΛΟΥΤΡΟ ΣΩΜΑΤΟΣΚΛΙΝΗΡΗ ΑΣΘΕΝΗ 1. Συγκεντρώστε το υλικό σας: 2πετσέτες μπάνιου 2 πετσέτες προσώπου Αδιάβροχο μιας χρήσεως Σαπούνι με ουδέτερο ph Τρίφτες ατομικοί Αντισηπτικό διάλυμα 2 νεφροειδή μιας χρήσεως 1 κανάτα με ζεστό νερό 1 λεκάνη 1 ψαλίδι Χαρτοβάμβακο Κάψα μεampn/s 0,9%, τολύπια βάμβακος και κομμάτια χαρτοβάμβακο Πιτζάμα ή νυχτικό (μπορεί να είναι του ασθενούς) Υγρή αντισηπτική διάλυση για την περιοχή των γεννητικών οργάνων Κάψα με γάζες Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 1
Γάντια μιας χρήσεως Εκτός δίσκου: Σκωραμίδα καλυμμένη με τετράγωνο, παραβάν. 2. Επιβεβαιώστε την ταυτότητα του ασθενή, εξηγήστε του τη διαδικασία και εξασφαλίστε τη συναίνεσή του. Εκτιμήστε κατά πόσο είναι σε θέση να σας βοηθήσει. Παρέχετε ιδιωτικότητα με το παραβάν ή τραβώντας την κουρτίνα. 3. Ανυψώστε το κρεβάτι σε άνετη θέση εργασίας. 4. Πραγματοποιήστε υγιεινή χεριών και φορέστε γάντια μιας χρήσεως. Προσοχή: φορέστε επιπλέον μπλούζα ή και χειρουργική μάσκα αν υπάρχουν βιολογικά υγρά ή μεταδοτικοί μικροοργανισμοί. 5. Αφαιρέστε από τον ασθενή τις ελαστικές κάλτσες ή τους επιδέσμους πρόληψης θρομβοεμβολικών επεισοδίων των κάτω άκρων εάν έχει 6. Χαλαρώστε τα κλινοσκεπάσματα και απομακρύνετε την κουβέρτα. 7. Νοσηλευτής Α: Γυρίστε τον ασθενή σε πλάγια θέση προς το μέρος σας ακολουθώντας την εξής διαδικασία: με τον ασθενή σε ύπτια θέση, λυγίστε το γόνατο που βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά από εσάς, με το πέλμα του να διατηρείται παράλληλο προς την κλίνη τοποθετήστε το χέρι που βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά από εσάς στο στήθος του ασθενή και τοποθετήστε το χέρι που βρίσκεται από τη δική σας πλευρά έτσι ώστε να σχηματίζει ο βραχίονας ορθή γωνία με τον κορμό του ασθενή και το αντιβράχιο ορθή γωνία με τον βραχίονα σύρετε το μαξιλάρι προς την πλευρά που πρόκειται να γυρίσει ο ασθενής. Στη συνέχεια, γυρίστε τον ασθενή στο πλάι χρησιμοποιώντας ως λαβές το γόνατο και τον ώμο του ασθενή. Συγκρατήστε τον ασθενή σε αυτήν τη θέση στηρίζοντάς τον από τον ώμο και το ισχίο. 8. Νοσηλευτής Β: Σταθείτε απέναντι από το Νοσηλευτή Α. Πιάστε το ακάθαρτο κατωσέντονο από την άκρη του και τυλίξτε το (ριπίδι) κατά μήκος προς τον ασθενή, αποκαλύπτοντας τουλάχιστον τη μισή επιφάνεια του υποκείμενου στρώματος. Ξεδιπλώστε μία πετσέτα μπάνιου και απλώστε την έτσι ώστε να καλύπτει την εκτεθειμένη επιφάνεια του στρώματος στην οποία θα επανέλθει σε ύπτια θέση ο ασθενής. Με τη βοήθεια του Νοσηλευτή Α, επαναφέρετε τον ασθενή σε ύπτια θέση και ακολούθως σε πλάγια θέση προς το μέρος σας, με την ίδια διαδικασία που ακολούθησε προηγουμένως ο Νοσηλευτής Α. 9. Νοσηλευτής Α: Τυλίξτε (ριπίδι) το υπόλοιπο ακάθαρτο κατωσέντονο που βρίσκεται από τη δική σας πλευρά και απορρίψτε το στον ειδικό κάδο για τα ακάθαρτα. Απλώστε την υπόλοιπη πετσέτα μπάνιου στη δική σας πλευρά. Με τη βοήθεια του Νοσηλευτή Β επαναφέρετε τον ασθενή σε ύπτια θέση. Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 2
10. Τοποθετείστε τη δεύτερη πετσέτα μπάνιου επάνω στον ασθενή και απομακρύνετε το πανωσέντονο πιάνοντάς το κάτω από την πετσέτα. Απορρίψτε το πανωσέντονο στον ειδικό κάδο για τα ακάθαρτα. 11. Με τον ασθενή ανάμεσα στις δύο πετσέτες, αφαιρέστε και απομακρύνετε την πιτζάμα ή το νυχτικό του. Σημείωση: αν ο ασθενής φέρει ορό στο ένα χέρι αφαιρείτε πρώτο το μανίκι από το άλλο χέρι και στη συνέχεια ξεκρεμάτε τη φιάλη του ορού από το στατό και την περνάτε μέσα από το μανίκι της πιτζάμας μαζί με τη συσκευή του ορού. 12. Απομακρύνετε το μαξιλάρι από το κεφάλι του ασθενή και τοποθετείστε μία διπλωμένη πετσέτα προσώπου στη θέση του μαξιλαριού. 13. Γεμίστε τη λεκάνη με αρκετό ζεστό νερό, το οποίο θα το αλλάζετε όποτε απαιτείται κατά τη διάρκεια του λουτρού. Οι τρίφτες θα αλλάζονται επίσης όποτε απαιτείται. 14. Πρόσωπο: Απλώστε μία πετσέτα προσώπου στον θώρακα του ασθενή πάνω από την πετσέτα μπάνιου. Ενσταλάξτε N/S 0,9% σε κάθε ρουθούνι και καθαρίστε με κομμάτι χαρτοβάμβακο. Αν ο ασθενής μπορεί μόνος του, ενθαρρύνετε τον να το κάνει. Εμποτίστε τον τρίφτη με νερό από την κανάτα (μη χρησιμοποιείτε σαπούνι). Καθαρίστε το ένα μάτι από τον έσω κανθό προς τον έξω. Ξεπλύνετε ή αλλάξτε πλευρά στον τρίφτη πριν κάνετε το ίδιο και στο άλλο μάτι. Στη συνέχεια καθαρίστε το υπόλοιπο πρόσωπο και τον τράχηλο. Στεγνώστε καλά με την πετσέτα προσώπου. 15. Άνω άκρα: Εκθέστε το άνω άκρο του ασθενή που βρίσκεται από την πλευρά σας και τοποθετήστε κατά μήκος μία πετσέτα προσώπου από κάτω. Εμβαπτίστε τον τρίφτη στη λεκάνη με το νερό και χρησιμοποιήστε σαπούνι με ουδέτερο ph. Πλύνετε το άκρο ξεκινώντας από τον καρπό και συνεχίζοντας στο αντιβράχιο και το βραχίονα, με ήπιες κάθετες κινήσεις. Στη συνέχεια εκτείνετε το άκρο για να αποκαλυφθεί η μασχάλη και καθαρίστε την. Στεγνώστε καλά με την πετσέτα προσώπου. Μεταφέρετε την πετσέτα προσώπου δίπλα στην άκρα χείρα του ασθενή και τοποθετήστε το χέρι του μέσα στη λεκάνη. Καθαρίστε καλά ανάμεσα στα δάκτυλα και στεγνώστε. Τοποθετήστε μεγάλο χαρτοβάμβακο κάτω από την παλάμη του ασθενούς για να περιποιηθείτε τα νύχια του. Απολυμάνετε με οινόπνευμα τα σκέλη του ψαλιδιού. Κόψτε τα νύχια κυκλικά. Εφαρμόστε αντισηψία στις ονυχοφόρες φάλαγγες. Πετάξτε τα νύχια στο νεφροειδές. Επαναλάβετε τις κινήσεις και για το άλλο άνω άκρο. 16. Κορμός Κοιλιά: Απλώστε μία πετσέτα προσώπου στον θώρακα του ασθενή. Τραβήξτε την πετσέτα μπάνιου μέχρι τον ομφαλό. Εμβαπτίστε τον τρίφτη στη λεκάνη με το νερό και Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 3
χρησιμοποιήστε σαπούνι. Ανασηκώστε την πετσέτα προσώπου, περάστε το χέρι σας από κάτω και καθαρίστε την περιοχή του κορμού δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην καθαριότητα των πτυχών του δέρματος, κυρίως στις γυναίκες. Στεγνώστε. Στη συνέχεια τραβήξτε την πετσέτα μπάνιου στο περίνεο ενώ διατηρείτε την πετσέτα προσώπου στον θώρακα, κατεβάζοντάς το έως και λίγο πιο κάτω από τον ομφαλό. Όπως προηγουμένως, περάστε το χέρι σας από κάτω και καθαρίστε την περιοχή της κοιλιάς δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην περιομφαλική περιοχή. Στεγνώστε. Επαναφέρετε την πετσέτα μπάνιου στην αρχική της θέση. 17. Κάτω άκρα: Εκθέστε το κάτω άκρο του ασθενή που βρίσκεται από την πλευρά σας και τοποθετήστε κατά μήκος μία πετσέτα προσώπου από κάτω. Εμβαπτίστε τον τρίφτη στη λεκάνη με το νερό και χρησιμοποιήστε σαπούνι. Πλύνετε το άκρο ξεκινώντας από την πτέρνα και προς το γόνατο και τη μηροβουβωνική περιοχή, με ήπιες κάθετες κινήσεις. Στεγνώστε καλά με την πετσέτα προσώπου. Μεταφέρετε την πετσέτα προσώπου δίπλα στο άκρο πόδι του ασθενή και τοποθετήστε το πόδι του μέσα στη λεκάνη. Καθαρίστε καλά ανάμεσα στα δάκτυλα και στεγνώστε. Επαναλάβετε τις κινήσεις και για το άλλο κάτω άκρο. 18. Ράχη: Διατηρώντας τον ασθενή σκεπασμένο με την πετσέτα μπάνιου, τον γυρίζετε στο πλάι με τον προαναφερθέντα τρόπο και καθαρίζετε την πλάτη του από τον αυχένα προς τα κάτω. Μπορείτε επίσης να απλώσετε ενυδατική κρέμα ή άλλο προϊόν περιποίησης δέρματος και να πραγματοποιήσετε ελαφρές μαλάξεις, αν ο ασθενής το επιθυμεί. Βοηθήστε τον ασθενή να επανέλθει στην ύπτια θέση. Προσοχή: Ελέγξτε ιδιαίτερα την περιοχή ανάμεσα στις πτυχές των γλουτών και παρατηρήστε για σημεία ερυθρότητας στην περιοχή του κόκκυγα. 19. Περίνεο γυναικών: Φορέστε καθαρά γάντια μίας χρήσης. Φέρετε την ασθενή σε γυναικολογική θέση. Τοποθετήστε πετσέτα προσώπου στα γόνατα με κατεύθυνση προς τα πέλματα, έτσι ώστε να μένει ένα άνοιγμα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων μεταξύ της πετσέτας μπάνιου και της πετσέτας προσώπου. Τοποθετήστε σκωραμίδα. Ξεπλύνετε την περιγεννητική περιοχή με άφθονο νερό από την κανάτα. Ανοίξτε τα έξω γεννητικά όργανα με το ένα χέρι. Κρατώντας τρίφτη ή γάζες με το άλλο χέρι καθαρίστε με μια κίνηση από το πιο καθαρό προς το πιο βρώμικο σημείο (από την ηβική προς την πρωκτική περιοχή). Επαναλάβετε τη διαδικασία και στην άλλη πλευρά των έξω γεννητικών οργάνων. Ξεπλύνετε με άφθονο νερό και στεγνώστε με την πετσέτα προσώπου ταμποναριστά. Απομακρύνετε τη σκωραμίδα. Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 4
Προσοχή: Οι κινήσεις κάθε φορά είναι από πάνω προς τα κάτω μια φορά. Ποτέ αντίθετα. Μετά από κάθε κίνηση ο τρίφτης ξεπλένεται ή απορρίπτεται η γάζα. Αποφεύγεται έτσι η μεταφορά μικροβίων. 20. Περίνεο ανδρών: Φορέστε καθαρά γάντια μίας χρήσης. Φέρετε τον ασθενή σε ύπτια θέση. Τοποθετήστε πετσέτα προσώπου στους μηρούς, έτσι ώστε να μένει ένα άνοιγμα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων μεταξύ της πετσέτας μπάνιου και της πετσέτας προσώπου. Τοποθετήστε σκωραμίδα. Τοποθετήστε το πέος πάνω στην πετσέτα των μηρών. Χρησιμοποιείστε τον τρίφτη ή μια γάζα και σαπούνι και με περιστροφικές κινήσεις καθαρίστε πρώτα τη βάλανο με κατεύθυνση προς τους όρχεις. Ξεπλύνετε με άφθονο νερό και στεγνώστε με την πετσέτα προσώπου ταμποναριστά. Απομακρύνετε την σκωραμίδα. 21. Αφαιρέστε τα γάντια και πλύνετε τα χέρια σας. Φορέστε καθαρά γάντια και βοηθήστε τον ασθενή να φορέσει καθαρή πυτζάμα ή νυχτικό. Απομακρύνετε τις πετσέτες, αλλάξτε τα κλινοσκεπάσματα, αφαιρέστε τα γάντια και πραγματοποιήστε υγιεινή χεριών. Σημείωση: αν ο ασθενής φέρει ενδοφλέβιο ορό περάστε πρώτα όλο το σύστημα (ορός και συσκευή) από το μανίκι του χεριού που έχει το φλεβοκαθετήρα. Ελέγξτε αν ο ορός και η συσκευή ορού λειτουργούν κανονικά αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία 22. Καταγράψτε όλα όσα παρατηρήσατε την ώρα του μπάνιου στο φάκελο του ασθενή. Προσοχή: το νερό ανανεώνεται όσες φορές χρειάζεται. Το πλύσιμο κάθε περιοχής σώματος επαναλαμβάνεται εάν χρειάζεται. Ενθαρρύνεται ο ασθενής να συμμετέχει. Παρατηρείτε πάντα τον ασθενή και επικοινωνείτε μαζί του. ΛΟΥΣΙΜΟ ΚΛΙΝΗΡΗ ΑΣΘΕΝΗ 1. Συγκεντρώστε το υλικό σας: Κανάτα με χλιαρό νερό Νεφροειδές μιας χρήσεως Σαμπουάν Χτένα ατομική Πετσέτα μπάνιου 2 Πετσέτες προσώπου Αδιάβροχο τετράγωνο μιας χρήσεως Βαζελίνη Κάψα με τολύπια βάμβακος, amp φυσιολογικού ορού και κομμάτια χαρτοβάμβακα Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 5
Τρίφτης Γάντια μιας χρήσεως Λουτήρας με δοχείο συλλογής νερού 2. Επιβεβαιώστε την ταυτότητα του ασθενή, εξηγήστε του τη διαδικασία και εξασφαλίστε τη συναίνεσή του. Εκτιμήστε το κατά πόσο είναι σε θέση να σας βοηθήσει. Παρέχετε ιδιωτικότητα με το παραβάν ή τραβώντας την κουρτίνα. 3. Πλύνετε τα χέρια σας και φορέστε γάντια προαιρετικά. 4. Χαμηλώστε το κρεβάτι σε επίπεδη και ελαφρώς ανάρροπη θέση. Απομακρύνετε το μαξιλάρι. Βοηθήστε τον ασθενή να μετακινηθεί προς το επάνω μέρος του κρεβατιού. Τοποθετήστε αδιάβροχο μίας χρήσης κάτω από το κεφάλι του ασθενή. Τοποθετήστε το λουτήρα πάνω στο αδιάβροχο και κάτω από το κεφάλι του ασθενή. 5. Τοποθετήστε πετσέτα μπάνιου επάνω στον ασθενή και απομακρύνετε το πανωσέντονο βάζοντας τα χέρια σας και πιάνοντας το πανωσέντονο κάτω από την κουβέρτα νοσηλείας. Τοποθετήστε μια πετσέτα προσώπου στο θώρακα. 6. Χτενίστε τον ασθενή. 7. Ελέγξτε τη θερμοκρασία του νερού που βρίσκεται μέσα στην κανάτα ρίχνοντας λίγο νερό στην έσω επιφάνεια του αντιβραχίου σας. Στη συνέχεια βρέξτε λίγο το κεφάλι του ασθενή και ρωτήστε τον εάν είναι ανεκτό. 8. Ενσταλάξτε N/S 0,9% σε κάθε ρουθούνι και καθαρίστε με κομμάτι χαρτοβάμβακο. Αν ο ασθενής μπορεί μόνος του, ενθαρρύνετε τον να το κάνει. Εμποτίστε τον τρίφτη με νερό από την κανάτα (μη χρησιμοποιείτε σαπούνι). Καθαρίστε το ένα μάτι από τον έσω κανθό προς τον έξω. Ξεπλύνετε ή αλλάξτε πλευρά στον τρίφτη πριν κάνετε το ίδιο και στο άλλο μάτι. Στη συνέχεια καθαρίστε το υπόλοιπο πρόσωπο και τον τράχηλο. Στεγνώστε καλά με την πετσέτα προσώπου. 9. Τοποθετήστε μια μικρή πετσέτα διπλωμένη ριπιδοειδώς στα μάτια του ασθενή και ζητήστε του να την κρατά για όσην ώρα διαρκέσει το λούσιμο. Τοποθετήστε τολύπια βάμβακος με βαζελίνη στα αυτιά του ασθενούς για να προφυλάξετε τον ακουστικό πόρο από τα νερά ή προστατευτικά αυτιών. 10. Βρέξτε το κεφάλι αργά. Βάλτε σαμπουάν στα χέρια σας, απλώστε στο τριχωτό της κεφαλής και με ήπιες κινήσεις σαπουνίστε. Κάντε μαλάξεις με τις ράγες των δακτύλων. 11. Ξεπλύνετε καλά το κεφάλι. 12. Αδειάστε το λουτήρα από το περιεχόμενό του και απομακρύνετέ τον. 13. Στεγνώστε το κεφάλι με μία πετσέτα ταμποναριστά. Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 6
14. Χτενίστε τα μαλλιά του ασθενή. 15. Τοποθετήστε το μαξιλάρι με μια στεγνή πετσέτα πάνω του. Βάλτε τον ασθενή στην αρχική του θέση και ανασηκώστε το κρεβάτι. 16. Εκτελέστε υγιεινή των χεριών. 17. Καταγράψτε όλα όσα παρατηρήσατε την ώρα του λουσίματος στο φάκελο του ασθενή. Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 7