Τμήμα Νοσηλευτικής - ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας

Transcript

1 ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ Προβλήματα ούρησης Επίσχεση ούρων: αδυναμία κύστης να αποβάλει ούρα που υπάρχουν σε αυτή. Νοσηλευτικά μέτρα: κατάλληλη θέση, πολλά υγρά, τοποθέτηση χεριών αρρώστου στο θερμό νερό, άνοιγμα βρύσης, καθετηριασμός. Συχνουρία: συχνή ούρηση. Δυσουρία: επώδυνη ούρηση. Ακράτεια ούρων: αδυναμία κύστης να συγκρατήσει τα ούρα. Ανουρία: αδυναμία νεφρικού παρεγχύματος να παράγει ούρα. Αιμοσφαιρινουρία: παρουσία οξυαιμοσφαιρίνης στα ούρα. Λευκωματουρία: παρουσία λευκώματος στα ούρα (νεφρίτιδα). Γλυκοζουρία: παρουσία γλυκόζης στα ούρα (Σ.Δ.). Κετονουρία: παρουσία κετονικών σωμάτων στα ούρα (διαβητική κένωση). Αιματουρία: παρουσία ερυθρών αιμοσφαιρίων στα ούρα. Πυουρία: παρουσία πυοσφαιρίων στα ούρα (ουρολοίμωξη). Κυλινδρουρία: παρουσία κυλίνδρων στα ούρα. Βακτηριουρία: παρουσία βακτηριδίων στα ούρα. Η σπουδαιότητά της εκτιμάται από τον αριθμό αποικιών που αναπτύσσονται κατά την κ/α. Όταν είναι πάνω από 5000/ cm 3 δείχνει μόλυνση ουροποιητικού. Κάτω από τον αριθμό συνιστάται επανέλεγχος, γιατί μπορεί να σημαίνει επιμόλυνση. Ορισμός: Είναι η εισαγωγή καθετήρα (folley) στην ουροδόχο κύστη δια μέσω της ουρήθρας, με σκοπό την παροχέτευση των ούρων. Είδη καθετηριασμού: Απλός προσωρινός καθετηριασμός Μόνιμος καθετηριασμός Ενδείξεις καθετηριασμού Α. Απλός καθετηριασμός Προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά σε επίσχεση ούρων. Σε κωματώδεις καταστάσεις που χρειάζεται εξέταση ούρων. Για διαγνωστικούς σκοπούς (πχ πριν από κυστεοσκόπηση για διευκόλυνση της εξέτασης) Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 1

2 Για τον καθαρισμό του υπολείμματος ούρων σε δυσουρία. Πριν την έγχυση φαρμάκου στην κύστη για θεραπευτικό σκοπό. Πριν τον τοκετό ή καισαρική τομή Β. Μόνιμος καθετηριασμός Σε κατακεκλιμένους για λόγους καθαριότητας και πρόληψη κατακλίσεων Σε ασθενείς με νευρολογικές παθήσεις, Σε κωματώδεις καταστάσεις Τύποι καθετήρων Nelaton Χρησιμοποιείται στον απλό καθετηριασμό Είναι κατασκευασμένοι από σκληρό υλικό Pezzer Σε υπερηβική παρακέντηση Malecot Σε νεφροστομία Τieman Χρησιμοποιείται στην υπερτροφία προστάτη Folley Σε μόνιμο καθετηριασμό Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 2

3 Διαθέτουν μικρή ελαστική σφαίρα που ακινητοποιεί τον καθετήρα στην κύστη. Γεμίζει με 5-10 ml WFI ή σύμφωνα με τις προδιαγραφές του εκάστοτε καθετήρα Η μεγάλη ποσότητα έχει τον κίνδυνο να προκαλέσει ερεθισμό της κύστης ή ακόμα και νέκρωση του αυχένα της κύστης λόγω άσκησης παρατεταμένης πίεσης. Παραμονή μέρες Three way Folley (τριών κατευθύνσεων). Σε πλύσεις κύστεως (10-15 μέρες παραμονή). Folley silicone Λιγότερο ερεθιστικός. 2-3 μήνες παραμονή. Μέγεθος καθετήρα Τα μεγέθη ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία και την περίπτωση. Στους ενήλικες είναι συνήθως Νο 16, 18 και πάνω. Σε περίπτωση πρώτης φοράς καθετηριασμού συνιστάται η χρήση μικρού μεγέθους. Σε συχνές αλλαγές μόνιμου καθετήρα ακολουθείται η προοδευτική αύξηση μεγέθους αν κρίνεται αναγκαίο για την αποφυγή διαρροής ούρων, διότι προκαλείται μόνιμη διάταση των τοιχωμάτων της ουρήθρας. Η κεφαλή του καθετήρα στέλνεται για καλλιέργεια μετά από κάθε αλλαγή του. Βασικές αρχές καθετηριασμού Καλό είναι στους άνδρες να γίνεται από άνδρα νοσηλευτή και στις γυναίκες από γυναίκα νοσηλεύτρια. Εξηγείστε στον άρρωστο ότι δεν θα ουρεί φυσιολογικά. Εφαρμόζετε πάντα το σωστό νούμερο. Εφαρμόζετε πάντα αυστηρά άσηπτη τεχνική. Αποφεύγετε την εισαγωγή καθετήρα όταν διαπιστώσετε σπασμό ουρήθρας για το φόβο τραυματισμού. Περιμένετε να λυθεί ο σπασμός και συνεχίζετε με άλλο αποστειρωμένο καθετήρα. Διατηρείτε τον ουροσυλλέκτη πάντοτε κάτω από το επίπεδο της κύστης για να ακολουθεί την αρχή της βαρύτητας, να εξασφαλίζεται συνεχής ροή των ούρων και να προλαμβάνεται η παλινδρόμηση τους προς την κύστη με πιθανή επιμόλυνση. Μην αφήνετε τον καθετήρα περισσότερο χρόνο απ ότι χρειάζεται. Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 3

4 Συστήνετε στον άρρωστο να πίνει πολλά υγρά, για να πετυχαίνεται ωριαία αποβολή ούρων τουλάχιστον 50 ml και να αποφεύγεται η ανιούσα μόλυνση με τη συνεχή προς τα κάτω ροή των ούρων και επίσης παρασύρονται τα άλατα των ούρων. Καθημερινή τοπική καθαριότητα. Αλλαγή του ουροσυλλέκτη πάντα με άσηπτη τεχνική. Μετράτε και καταγράφετε την αποβαλλόμενη ποσότητα ούρων. ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΕΩΣ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΑ Πριν τον καθετηριασμό κύστης προηγείται τοπική καθαριότητα γεννητικών οργάνων. 1. Συγκεντρώστε το υλικό σας: Σετ καθετηριασμού (μεταλλικό νεφροειδές που περιέχει: κάψα με γάζες διαφόρων μεγεθών, ανατομική λαβίδα, δείκτη αποστείρωσης) Γάντια αποστειρωμένα Γάντια μιας χρήσεως Νεφροειδές μιας χρήσεως Ουροκαθετήρας (Foley) κατάλληλου μεγέθους Αντισηπτικό διάλυμα Xylocaine gel 2% Αδιάβροχο τετράγωνο Ουροσυλλέκτης και στατό Αιμοστατική λαβίδα Σύριγγα 10 cc amp water for injection Εκτός δίσκου: παραβάν. 2. Επιβεβαιώστε την ταυτότητα της ασθενούς, εξηγήστε της τη διαδικασία και εξασφαλίστε τη συναίνεσή της. Παρέχετε ιδιωτικότητα με το παραβάν ή τραβώντας την κουρτίνα. 3. Πλύνετε τα χέρια σας και φορέστε γάντια μίας χρήσης. Δώστε την κατάλληλη θέση στην ασθενή: γυναικολογική. Κατεβάστε τα κλινοσκεπάσματα προς τα κάτω στο ύψος των γονάτων. Σημείωση: Σταθείτε από τη δεξιά πλευρά της αν το κυρίαρχο χέρι σας είναι το δεξί ή από την αριστερή πλευρά αν το κυρίαρχο χέρι σας είναι το αριστερό. 4. Τοποθετήστε το αδιάβροχο τετράγωνο κάτω από τους γλουτούς της ασθενούς και το νεφροειδές μίας χρήσεως στο κάτω μέρος του κρεβατιού.. Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 4

5 5. Αφού ελέγξετε την καταλληλότητα του σετ καθετηριασμού, τοποθετείστε το ανάμεσα στους μηρούς της ασθενούς και ανοίξτε το με άσηπτη τεχνική. Χειριστείτε καταλλήλως τα περιεχόμενα και μεταφέρετε μία γάζα από την κάψα στο νεφροειδές. Περιχύστε με το αντισηπτικό διάλυμα την κάψα με τις υπόλοιπες γάζες. 6. Εκτελέστε αντισηψία των γεννητικών οργάνων της ασθενούς. Διαχωρίστε τα χείλη με τα δυο δάχτυλα του μη κυρίαρχου χεριού για να βρείτε την ουρήθρα. Χρησιμοποιείστε τη λαβίδα και με μία γάζα που απορρίπτετε μετά από κάθε κίνηση καθαρίστε κατά σειρά δεξιά και αριστερά μεγάλα και μικρά χείλη, καθώς και το στόμιο της ουρήθρας με φορά των κινήσεων από πάνω προς τα κάτω. Στο τέλος της διαδικασίας τοποθετείστε τη στεγνή γάζα που είχατε αφήσει κατά μέρος στην ουρήθρα της ασθενούς. 7. Αφαιρέστε τα γάντια και απορρίψτε κατάλληλα. Πραγματοποιήστε υγιεινή των χεριών 8. Ετοιμάστε το gel ξυλοκαΐνης και τον ουροκαθετήρα για να τα χειριστεί ο βοηθός σας. 9. Γεμίστε τη σύριγγα με το water for injection και τοποθετείστε τη μαζί με την αιμοστατική λαβίδα παραπλεύρως της ασθενούς, σε σημείο εύκολα προσβάσιμο. Σημείωση: Προς διευκόλυνση της διαδικασίας και για όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερη άσηπτη τεχνική, επανεισάγετε τη σύριγγα στην ανοιγμένη συσκευασία της με καλυμμένη τη βελόνα, και χαλαρώστε το μπεκ ώστε στη συνέχεια η βελόνα να αφαιρεθεί εύκολα. 10. Προετοιμάστε τον ουροσυλλέκτη στερεώνοντάς τον στο στατό και αφήνοντας το άκρο του σωλήνα του (καλυμμένο με καπάκι) παραπλεύρως της ασθενούς. Προσοχή: Διατηρείτε τον ουροσυλλέκτη πάντοτε κάτω από το επίπεδο της κύστης. 11. Φορέστε αποστειρωμένα γάντια. 12. Ο βοηθός σας σερβίρει τον ουροκαθετήρα με άσηπτη τεχνική και ανοίγετε την εσωτερική του συσκευασία έτσι ώστε να αποκαλυφθεί η άκρη του καθετήρα -αλλά χωρίς να αφαιρεθεί ολόκληρη η συσκευασία- πάνω από το αποστειρωμένο νεφροειδές. Στη συνέχεια ο βοηθός επαλείφει την άκρη του καθετήρα με το gel xylocaine 2%. Προσοχή: Η επάλειψη γίνεται από απόσταση προκειμένου να τηρηθεί η άσηπτη τεχνική. 13. Αφαιρέστε τη γάζα που είχατε τοποθετήσει στην ουρήθρα. Με το μη κυρίαρχο χέρι σας διατηρείτε διαχωρισμένα τα χείλη του αιδοίου ώστε να φαίνεται η οπή της ουρήθρας. Με το κυρίαρχο χέρι σας, και διατηρώντας το αποστειρωμένο, εισάγετε τον ουροκαθετήρα στην ουρήθρα με ήπιες κινήσεις για 5-6 cm. Προσοχή: Διατηρείστε τους αυλούς του καθετήρα καλυμμένους με την εσωτερική συσκευασία ώστε να παραμείνουν αποστειρωμένοι. 14. Χρησιμοποιείστε την αιμοστατική λαβίδα για να σταματήσετε τη ροή των ούρων όταν ο καθετήρας έχει εισαχθεί στην κύστη. Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 5

6 15. Απομακρύνετε εντελώς την εσωτερική συσκευασία και συνδέστε τον κατάλληλο αυλό του Foley με το άκρο του σωλήνα του ουροσυλλέκτη, τηρώντας άσηπτη τεχνική. 16. Αφαιρέστε την αιμοστατική λαβίδα. 17. Αφαιρέστε τη βελόνα από τη σύριγγα, συνδέστε τη στον κατάλληλο αυλό του Foley και εισάγετε την κατάλληλη ποσότητα water for injection ώστε να γεμίσει το μπαλονάκι του Foley. Ελέγξτε αν έχει σταθεροποιηθεί. 18. Αφαιρέστε τα γάντια και απορρίψτε κατάλληλα. Πραγματοποιήστε υγιεινή των χεριών. 19. Ενημερώστε την κάρτα νοσηλείας. ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΟΥΡΟΚΑΘΕΤΗΡΑ 1. Συγκεντρώστε το υλικό σας: Γάντια μιας χρήσεως Νεφροειδές μιας χρήσεως Αδιάβροχο τετράγωνο Αιμοστατική λαβίδα Σύριγγα 10 cc Κάψα με κομμάτια χαρτοβάμβακο Εκτός δίσκου: παραβάν 2. Επιβεβαιώστε την ταυτότητα της ασθενούς, εξηγήστε της τη διαδικασία και εξασφαλίστε τη συναίνεσή της. Παρέχετε ιδιωτικότητα με το παραβάν ή τραβώντας την κουρτίνα. 3. Πραγματοποιήστε υγιεινή των χεριών και φορέστε γάντια μίας χρήσης. 4. Δώστε την κατάλληλη θέση στην ασθενή: γυναικολογική. Κατεβάστε τα κλινοσκεπάσματα προς τα κάτω στο ύψος των γονάτων. Σημείωση: Σταθείτε από τη δεξιά πλευρά της αν το κυρίαρχο χέρι σας είναι το δεξί ή από την αριστερή πλευρά αν το κυρίαρχο χέρι σας είναι το αριστερό. 5. Τοποθετήστε το αδιάβροχο τετράγωνο κάτω από τους γλουτούς της ασθενούς και το νεφροειδές μίας χρήσεως. 6. Αφαιρέστε τη βελόνα από τη σύριγγα, συνδέστε τη στον κατάλληλο αυλό του Foley και αφαιρέστε όλη την ποσότητα water for injection ώστε να ξεφουσκώσει το μπαλονάκι του Foley. 7. Διακόψτε τη ροή των ούρων ασφαλίζοντας το κλείστρο του ουροσυλλέκτη εάν υπάρχει ή τοποθετώντας αιμοστατική λαβίδα στον ουροσυλλέκτη. Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 6

7 8. Πάρτε ένα κομμάτι χαρτοβάμβακο, συγκρατήστε με αυτό τον καθετήρα κοντά στο στόμιο της ουρήθρας και τραβήξτε τον με ήπιες κινήσεις. 9. Τοποθετήστε τον καθετήρα στο νεφροειδές και απορρίψτε τα υλικά σας κατάλληλα. 10. Αφαιρέστε τα γάντια και απορρίψτε κατάλληλα. Πραγματοποιήστε υγιεινή των χεριών. 11. Μετά την αφαίρεση του καθετήρα ακολουθεί καθαριότητα γεννητικών οργάνων 12. Ενημερώστε την κάρτα νοσηλείας. ΑΛΛΑΓΗ ΟΥΡΟΣΥΛΛΕΚΤΗ 1. Συγκεντρώστε το υλικό σας: Γάντια μιας χρήσεως Νεφροειδές μιας χρήσεως Αλκοολούχο διάλυμα (70% αιθυλική αλκοόλη) Αδιάβροχο τετράγωνο Ουροσυλλέκτης και στατό Αιμοστατική λαβίδα Αποστειρωμένη γάζα Εκτός δίσκου: παραβάν. 2. Επιβεβαιώστε την ταυτότητα του ασθενή, εξηγήστε τη διαδικασία και εξασφαλίστε τη συναίνεσή του. Παρέχετε ιδιωτικότητα με το παραβάν ή τραβώντας την κουρτίνα. 3. Πραγματοποιήστε υγιεινή των χεριών και φορέστε γάντια μίας χρήσεως. 4. Δώστε την κατάλληλη θέση στoν ασθενή: γυναικολογική. Κατεβάστε τα κλινοσκεπάσματα προς τα κάτω στο ύψος των γονάτων. Σημείωση: Σταθείτε από την πλευρά που βρίσκεται ο ουροσυλλέκτης. 5. Τοποθετήστε το αδιάβροχο τετράγωνο κάτω από τους γλουτούς της ασθενούς και το νεφροειδές μίας χρήσεως. 6. Παρατηρήστε το σύστημα σωλήνωσης του ουροκαθετήρα και διορθώστε ενδεχόμενες αναδιπλώσεις που παρεμποδίζουν τη ροή των ούρων. 7. Προετοιμάστε τον καινούριο ουροσυλλέκτη στερεώνοντάς τον στο στατό και αφήνοντας το άκρο του σωλήνα του (καλυμμένο με καπάκι) παραπλεύρως του ασθενή. Προσοχή: Διατηρείτε τον ουροσυλλέκτη πάντοτε κάτω από το επίπεδο της κύστης. 8. Ανοίξτε την αποστειρωμένη γάζα στο νεφροειδές και εμποτίστε την με το αλκοολούχο διάλυμα. 9. Διακόψτε τη ροή των ούρων στον ουροκαθετήρα με την αιμοστατική λαβίδα. Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 7

8 10. Απολυμάνετε με την εμποτισμένη αποστειρωμένη γάζα το σημείο σύνδεσης του καθετήρα με τον παλιό ουροσυλλέκτη. 11. Αφαιρέστε τον παλιό ουροσυλλέκτη και εφαρμόστε τον καινούριο με άσηπτη τεχνική. 12. Αφαιρέστε την αιμοστατική λαβίδα, απομακρύνετε και απορρίψτε τον παλιό ουροσυλλέκτη κατάλληλα. Σημείωση: Πριν την απόρριψη παρατηρήστε το χρώμα των ούρων. 13. Αφαιρέστε τα γάντια και απορρίψτε κατάλληλα. Πραγματοποιήστε υγιεινή των χεριών. 14. Ενημερώστε την κάρτα νοσηλείας. ΛΗΨΗ ΟΥΡΩΝ ΓΙΑ ΟΥΡΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ 1. Συγκεντρώστε το υλικό σας: Γάντια μιας χρήσεως Νεφροειδές μιας χρήσεως Αλκοολούχο διάλυμα (70% αιθυλική αλκοόλη) Αποστειρωμένο δοχείο συλλογής ούρων (Urobox) Αδιάβροχο τετράγωνο Αιμοστατική λαβίδα Σύριγγα 10 cc Αποστειρωμένες γάζες. Εκτός δίσκου: παραβάν. 2. Επιβεβαιώστε την ταυτότητα του ασθενή, εξηγήστε του τη διαδικασία και εξασφαλίστε τη συναίνεσή του. Παρέχετε ιδιωτικότητα με το παραβάν ή τραβώντας την κουρτίνα. 3. Πραγματοποιήστε υγιεινή των χεριών και φορέστε γάντια μίας χρήσης. 4. Διακόψτε τη ροή των ούρων ασφαλίζοντας το κλείστρο του ουροσυλλέκτη εάν υπάρχει ή τοποθετώντας αιμοστατική λαβίδα στον ουροσυλλέκτη σε απόσταση 10εκ. περιφερικά από το σημείο σύνδεσης του οροκαθετήρα με τον ουροσυλλέκτη. Σημείωση: Αναμονή για συγκέντρωση ούρων τουλάχιστον Δώστε την κατάλληλη θέση στον ασθενή: γυναικολογική. Κατεβάστε τα κλινοσκεπάσματα προς τα κάτω στο ύψος των γονάτων. Σημείωση: Σταθείτε από την πλευρά που βρίσκεται ο ουροσυλλέκτης. 6. Τοποθετήστε το αδιάβροχο τετράγωνο κάτω από τους γλουτούς του ασθενή και το νεφροειδές μίας χρήσεως. Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 8

9 7. Ανοίξτε την αποστειρωμένη σύριγγα. 8. Ανοίξτε την αποστειρωμένη γάζα στο νεφροειδές και εμποτίστε την με το αλκοολούχο διάλυμα. 9. Απολυμάνετε την ειδική υποδοχή δειγματοληψίας στο ακροφύσιο του ουροσυλλέκτη με την εμποτισμένη αποστειρωμένη γάζα. Προσοχή: σε περίπτωση ουροσυλλέκτη χωρίς ειδική υποδοχή δειγματοληψίας γίνεται απολύμανση του αυλού του ουροκαθετήρα. 10. Αναρροφήστε τα ούρα με τη σύριγγα με άσηπτη τεχνική. Η βελόνη εισέρχεται υπό γωνία στην ειδική υποδοχή ή στον αυλό αντίστοιχα. Σημείωση: Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται να τρυπηθεί ο αυλός παροχέτευσης των ούρων και όχι ο αυλός που οδηγεί στο μπαλονάκι συγκράτησης του ουροκαθετήρα. 11. Αφαιρέστε τη αιμοστατική λαβίδα ή ανοίξτε το κλείστρο. 12. Απομακρύνετε τη βελόνη από τη σύριγγα και αδειάστε με άσηπτη τεχνική το περιεχόμενό της στο αποστειρωμένο δοχείο συλλογής. 13. Αφαιρέστε τα γάντια και απορρίψτε κατάλληλα. Πραγματοποιήστε υγιεινή των χεριών. 14. Αναγράψτε σε ετικέτα στο δοχείο ούρων τα στοιχεία του ασθενή (ονοματεπώνυμο, κλινική, ημερομηνία και ώρα λήψης κτλ) 15. Κανονίστε την άμεση αποστολή του δείγματος στο εργαστήριο (εντός μισής ώρας). Σε περίπτωση καθυστέρησης διατηρήστε το δείγμα στο ψυγείο (2 o -8 o C). 16. Ενημερώστε την κάρτα νοσηλείας. Εργαστήριο Βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Β εξάμηνο 9