ConseilUE PUBLIC
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΕκαιΚεντρικήΑσία:ΣτρατηγικήγιαAιανέαεταιρικήσχέση 1. Εισαγωγή:ΕΕκαιΚεντρικήΑσία ΗΚεντρικήΑσίααποτελείκατάακραίωνηπαράδοσηιαγέφυραεταξύΕυρώπηςκαιΑσίας.Ηθέσητης εταξύτωνδύοηπείρωνείναιστρατηγική.τοκαζακστάν,ηbηοκρατίατηςκιργιζίας,τοτατζικιστάν,το ΤουρκενιστάνκαιτοΟυζπεκιστάν,όλακράτητηςΚεντρικήςΑσίας,έχουνεξελιχθείσηαντικάαπό πολιτικήκαιοικονοικήάποψηετάτηνανεξαρτητοποίησήτους.έχουναποκτήσεικρατικήυπόστασηκαι εξασφαλίσειτηνκατανόησηεταξύεθνοτικώνοάδωνκαιτηνεπικοινωνίαεταξύθρησκειών.μετην ένταξήτουςστονοασευιοθέτησαντιςαξίες,ταπρότυπακαιτιςδεσεύσειςτουοργανισούαυτού. ΥπογράφονταςτοδιάγγελατωνΗνωένωνΕθνώνγιατηνέαχιλιετίαανέλαβανφιλόδοξουςστόχους. Τώραστιςαρχέςτουεικοστούπρώτουαιώναείναιπλέονκαιρόςναδιαορφωθείιανέαεταιρικήσχέση εταξύτηςεεκαιτωνκρατώντηςκεντρικήςασίαςστοπλαίσιοιαςπαγκοσιοποιηένηςυφηλίου. ΗΕΕκαιηΚεντρικήΑσία,προκειένουναεπιτύχουντονκοινότουςστόχοπουσυνίσταταιστη σταθερότητακαιευηερίαέσωειρηνικήςδιάδρασης,θαπρέπειναεπιδιώξουνιαεταιρικήσχέσηε αυξηένησυνεργασία.ηισχυρήδέσευσητηςεεέναντιτωνανατολικώνγειτόνωντηςστοπλαίσιοτης ΕυρωπαϊκήςΠολιτικήςΓειτονίαςθαοδηγήσειεπίσηςσεεγαλύτερηπροσέγγισηεταξύΕΕκαιΚεντρικής Ασίας,τόσοωςπροςτηνπολιτικήσυνεργασίαόσοκαιωςπροςτηνοικονοικήανάπτυξη. Ηδηιουργίακαιεδραίωσησταθερών,δίκαιωνκαιανοικτώνκοινωνιών,πουλειτουργούνσύφωναετους διεθνείςκανόνες,είναιουσιώδηςγιατηνπλήρηαξιοποίησητηςεταιρικήςσχέσηςεταξύευρωπαϊκής ΈνωσηςκαικρατώντηςΚεντρικήςΑσίας.Ηχρηστήδιακυβέρνηση,τοκράτοςδικαίου,ταδικαιώατατου ανθρώπου,οεκδηοκρατισός,ηεκπαίδευσηκαικατάρτισηαποτελούνθεελιώδειςτοείςστουςοποίουςη ΕΕείναιπρόθυηναανταλλάξειεπειρίεςκαιεπειρογνωοσύνη.ΗΕΕπορείναπροσφέρειτηνπείρατης στηνπεριφερειακήολοκλήρωσηεαποτέλεσατηνπολιτικήσταθερότητακαιευηερία.είναιεπίσης δυνατόνναπροσφερθούνταδιδάγατααπότηνπολιτικήκαιοικονοικήεταόρφωσητηςκεντρικήςκαι ΑνατολικήςΕυρώπης.ΗΕΕκαιηΚεντρικήΑσία,ετιςπλούσιεςπαραδόσειςτουςκαιτιςακραίωνες ανταλλαγέςεταξύτους,πορούννασυβάλουνενεργάστοδιάλογοεταξύπολιτισών. 10113/07 KK/γπ 2
ΠολλέςαπότιςπροκλήσειςπουθέτειηπαγκοσιοποίησηαφορούντόσοτηνΕυρώπηόσοκαιτηνΚεντρική Ασίακαιχρειάζονταικοινήαντιετώπιση.Ταθέαταασφάλειαςκαιπεριφερειακήςοικονοικήςανάπτυξης απαιτούνστενήσυνεργασίατηςεεεκάθεκράτοςτηςκεντρικήςασίας,λαβανοένηςυπόψητης γεωγραφικήςτουςθέσης,ιδίωςσεσχέσηετοαφγανιστάν,τοπακιστάνκαιτοιράν.αυτόισχύειιδίωςγια τιςεξελίξειςστουςτοείςτηςδιαχείρισηςτωνσυνόρων,τηςετανάστευσης,τηςκαταπολέησηςτου οργανωένουεγκλήατοςκαιτηςδιεθνούςτροοκρατίαςκαθώςκαιτηςεπορίαςανθρώπωνκαιτου λαθρεπορίουναρκωτικώνκαιόπλων. ΗεξάρτησητηςΕΕαπόεξωτερικέςενεργειακέςπηγέςκαιηανάγκηιαςπολιτικήςδιαφοροποιηένου ενεργειακούεφοδιασούπροκειένουνααυξηθείηενεργειακήασφάλειαανοίγουνπεραιτέρωπροοπτικές συνεργασίαςεταξύτηςεεκαιτηςκεντρικήςασίας.οιπροσπάθειεςτηςεεγιατηνενίσχυσητωντοπικών ενεργειακώναγορώνθασυβάλειστηβελτίωσητωνεπενδυτικώνσυνθηκών,τηναύξησητηςπαραγωγής ενέργειαςκαιτηςενεργειακήςαπόδοσηςστηνκεντρικήασίακαιτηδιαφοροποίησητουενεργειακού εφοδιασούκαιτηςδιανοήςενέργειαςστησυγκεκριένηπεριφέρεια. ΜέσωτηςστρατηγικήςαυτήςκαιτουπρογράατοςβοήθειαςτηςΕπιτροπήςγιατηνπερίοδο2007F2013,η ΕΕκαθορίζειτιςπροτεραιότητεςτηςσυνεργασίαςτηςεκάθεκράτοςτηςΚεντρικήςΑσίαςανάλογαετις ειδικέςανάγκες,απαιτήσειςκαιεπιδόσειςτου,εταξύάλλωνόσοναφοράταδικαιώατατουανθρώπου,τη χρηστήδιακυβέρνηση,τηδηοκρατίακαιτηνκοινωνικήανάπτυξη.στοπλαίσιοτωννέωνέσων εξωτερικήςβοήθειαςπουχρηατοδοτούνταιαπότονπροϋπολογισότηςεεγιατηνπερίοδο2007f2013,η ΕΕέχειπρογραατίσειναδιπλασιάσειτουςπόρουςπουπροορίζονταιγιατηνπαροχήβοήθειαςστακράτη τηςκεντρικήςασίας. ΜεβάσητοπρόγρααβοήθειαςτηςΕπιτροπήςκαιπροςσυπλήρωσήτου,τακράτηέλητηςΕΕείναι πρόθυαναεξετάσουνειδικάδιερήπρογράαταεταιρικήςσχέσηςκαιαδελφοποίησηςεταδιάφορα κράτητηςκεντρικήςασίαςκαθώςκαιπρογράαταεπεριφερειακήδιάστασηβασιζόενασεεπαρκήκαι συντονισένηεκτίησητωναναγκών.τακράτηέληθαστηρίζουντακοινοτικάπρογράατα, συβάλλονταςστηεγαλύτερησυνοχήκαιπροβολήτηςπολιτικήςτηςεεστηνπεριφέρειααυτή. Προκειένουνααντιετωπισθούνθέαταιδιαίτερηςσηασίας,ηΕΕ,στοπλαίσιοτηςπαρούσας στρατηγικής: καθιερώνειτακτικόπεριφερειακόπολιτικόδιάλογοσεεπίπεδουπουργώνεξωτερικών, αναλαβάνειια«ευρωπαϊκήπρωτοβουλίαεκπαίδευσης»καιστηρίζειτιςχώρεςτηςκεντρικής Ασίαςστηνανάπτυξηενός«ΗλεκτρονικούBρόουτουΜεταξιού», αναλαβάνειια«πρωτοβουλίατηςεεγιακράτοςbικαίου», καθιερώνειτακτικό«bιάλογογιαταbικαιώατατουανθρώπου»,εγνώονατηνεπίτευξη αποτελεσάτων,εκάθεκράτοςτηςκεντρικήςασίας, 10113/07 KK/γπ 3
διεξάγειτακτικόενεργειακόδιάλογοετακράτητηςκεντρικήςασίας. ΚατάτηνεφαρογήτωνγενικώνσκοπώνκαιστόχωνπουτίθενταιστηνπαρούσαστρατηγικήηΕΕθα επνέεταιαπότιςαρχέςτουισότιουδιαλόγου,τηςδιαφάνειαςκαιτηςδράσηςεγνώονατηνεπίτευξη αποτελεσάτων.θαεπιδιώκειτηστενήσυνεργασίαεόλεςτιςγειτονικέςχώρεςτηςκεντρικήςασίας. II. ΣτρατηγικάσυAφέροντατηςΕΕ:Ασφάλειακαισταθερότητα ΗΕΕενδιαφέρεταιιδιαίτεραγιαιαειρηνική,δηοκρατικήκαιοικονοικάευηερούσαΚεντρικήΑσία.Οι στόχοιαυτοίσυνδέονταιεταξύτους.μετηστρατηγικήτηςεεεπιδιώκονταισυνεπώςενεργόςσυνεργασία ετακράτητηςκεντρικήςασίαςγιατηνεπίτευξητωνενλόγωστόχωνκαθώςκαισυβολήστηνεδραίωση τηςειρήνηςκαιτηςευηερίαςστιςγειτονικέςχώρες. ΗστρατηγικήβασίζεταιστηνπρόοδοτηνοποίαέχουνσηειώσειταίδιατακράτητηςΚεντρικήςΑσίας ετάτηνανεξαρτητοποίησήτους.λαβάνειυπόψητακοινάστοιχείατωνκρατώναυτώναλλάκαιτις ειδικέςεθνικέςσυνθήκεςκαιαπαιτήσεις. Βασίζεταιεπίσηςστααποτελέσαταπουπροέκυψαναπότηνεφαρογήδιαφόρωνσυφωνιώνεταιρικής σχέσηςκαισυνεργασίας,προγραάτωνβοήθειαςτηςεεκαιάλλωνπρωτοβουλιώντιςοποίεςέχειαναλάβει ηεεγιατηστήριξητωνκρατώντηςκεντρικήςασίας. ΗστρατηγικήθεελιώνεταιστακοινάσυφέροντατηςΕΕκαιτωνκρατώντηςΚεντρικήςΑσίας.Η ευθυγράισητωνπροσδοκιώντωνεταίρωντηςκεντρικήςασίαςπροςεκείνεςτηςεεθαπροσφέρει αοιβαίαοφέληκαιπλεονεκτήατα. ΗΕΕέχεισυφέρονγιατηνασφάλειακαιτησταθερότητακαθώςκαιγιατοσεβασότωνδικαιωάτωντου ανθρώπουκαιτουκράτουςδικαίουστακράτητηςκεντρικήςασίας,γιατουςεξήςλόγους: Οιστρατηγικές,πολιτικέςκαιοικονοικέςεξελίξειςκαθώςκαιοιαυξανόενεςδιαπεριφερειακές προκλήσειςστηνκεντρικήασίαέχουνάεσοήέεσοαντίκτυποστασυφέροντατηςεε. ΗδιεύρυνσητηςΕΕκαιηένταξητουΝότιουΚαυκάσουστηνΕυρωπαϊκήΠολιτικήΓειτονίαςκαι στηνπρωτοβουλίαγιατησυνέργειατουευξείνουπόντουσυνεπάγονταιεγαλύτερηπροσέγγιση εταξύκεντρικήςασίαςκαιεε. 10113/07 KK/γπ 4
ΟισηαντικοίενεργειακοίπόροιτηςΚεντρικήςΑσίαςκαιηπρόθεσητηςπεριφέρειαςαυτήςγια διαφοροποίησητωνεπορικώντηςεταίρωνκαιτωνοδώνεφοδιασούείναιδυνατόννασυβάλουν στηνικανοποίησητωναναγκώντηςεεόσοναφοράτηνενεργειακήασφάλειακαιτονεφοδιασό. ΗΕΕείναιπεπεισένηότιηενίσχυσητηςδέσευσηςτωνκρατώντηςΚεντρικήςΑσίαςέναντιτουδιεθνούς δικαίου,τουκράτουςδικαίου,τωνδικαιωάτωντουανθρώπουκαιτωνδηοκρατικώναξιώνκαθώςκαιτης οικονοίαςτηςαγοράςθαπροαγάγειτηνασφάλειακαιτησταθερότηταστηνκεντρικήασία,εαποτέλεσα νακαταστούνοιχώρεςτηςπεριφέρειαςαυτήςαξιόπιστοιεταίροιτηςεεεκοινάσυφέροντακαι επιδιώξεις. III. Μέσα ΠροκειένουναενταθείησυνεργασίαετακράτητηςΚεντρικήςΑσίας,ηΕΕθααξιοποιήσειπλήρωςτο δυναικότωνσυφωνιώνεταιρικήςσχέσηςκαισυνεργασίας,τωνπρογραάτωντηςεπιτροπήςκαιτων κρατώνελών,τωνπλαισίωνσυνεργασίαςόπωςηπρωτοβουλίατουμπακούκαιτουπολιτικούδιαλόγου, χρησιοποιώνταςταποικίλαέσατηςκεππα.ησυνεργασίαεταηνωέναέθνη,ιδίωςτηνοικονοική ΕπιτροπήγιατηνΕυρώπη(ΟΕΕ),τονΟΟΣΑ,τηνΕπιτροπήτηςΒενετίαςτουΣυβουλίουτηςΕυρώπης,το NATO,διεθνείςχρηατοπιστωτικούςοργανισούςκαιάλλουςπεριφερειακούςοργανισούςκαιφόρα,θα ενισχυθεί.οειδικόςεντεταλένοςτηςευρωπαϊκήςένωσης(εεεε),οιπρεσβείεςτωνκρατώνελώντης ΕΕκαιοιαντιπροσωπίεςτηςΕυρωπαϊκήςΕπιτροπήςθαπρέπειναεπιδιώκουντηνενίσχυσητης συνεργασίαςετονοοσα.επιπλέον,ηεεπροσπαθείνακαθιερώσει,απόκοινούετακράτητης ΚεντρικήςΑσίας,νέεςορφέςσυνεργασίας,λ.χ.τακτικόδιερήδιάλογογιαταδικαιώατατουανθρώπου. ΟΕΕΕΕκαιηΕπιτροπήκαθώςκαιτακράτηέληδιαδραατίζουνσηαντικόρόλοστηνεφαρογήτης παρούσαςστρατηγικής.οεεεε,εξονόατοςτουύπατουεκπροσώπουκαισύφωναετηνεντολήτου, απόκοινούδεετηνεπιτροπήκαιτηνπροεδρίακαιετηνεπιφύλαξητωναροδιοτήτωντηςκοινότητας, θαπαρακολουθείτηδιαδικασίαεφαρογής,θαπροβαίνεισεσυστάσειςκαιθαυποβάλλειτακτικάεκθέσεις στααρόδιαόργανατουσυβουλίου. ΗαδελφοποίησηκαιηαπόσπασηπροσωπικούεταξύδιοικήσεωνήεταιριώντηςΕΕκαιτηςΚεντρικής ΑσίαςαποτελούνουσιώδεςτήατηςσυνεργασίαςτηςΕΕετηνΚεντρικήΑσία,εστόχοτηνεισαγωγή τωνβέλτιστωνπρακτικώνσεεπίπεδοεεσεσχέσηετηνκοινοτικήνοοθεσία.ηπολιτικήαυτήθαενταθεί βάσειτηςαποκτώενηςπείρας. 10113/07 KK/γπ 5
Οιπρωτοβουλίεςεταιρικήςσχέσηςεταξύδηόσιουκαιιδιωτικούτοέακαθώςκαιταδιερήέσακαιτα προγράατατωνκρατώνελώνπορούνναδιαδραατίσουνσηαντικόρόλοστηναύξησητηςδέσευσης τηςεεέναντιτηςκεντρικήςασίας. Θαενισχυθείηδιάδρασηεδιεθνείςχρηατοπιστωτικούςοργανισούς,όπωςηΠαγκόσιαΤράπεζακαιη ΕυρωπαϊκήΤράπεζαΑνοικοδόησηςκαιΑνάπτυξης(ΕΤΑΑ).ΗΕυρωπαϊκήΤράπεζαΕπενδύσεων(ΕΤΕπ) θαπρέπειναδιαδραατίζεισηαντικόρόλοστηχρηατοδότησησχεδίωνπουπαρουσιάζουνενδιαφέρονγια τηνεεστηνκεντρικήασία. IV. IιAερήςκαιπεριφερειακήσυνεργασία ΗστρατηγικήτηςΕΕέχειωςστόχοιαισόρροπηδιερήκαιπεριφερειακήπροσέγγιση.ΗΕΕθα εξισορροπείτιςπολιτικέςπροσεγγίσειςόσοναφοράτηνκεντρικήασίαανάλογαετιςδιαφορετικές ανάγκεςκαιεπιδόσειςκάθεχώρας.ηεεθαενθαρρύνειτηνπεριφερειακήσυνεργασίαεταξύτωνκρατών τηςκεντρικήςασίαςκαιάλλωνπεριφερειών. Ηδιερήςσυνεργασίαθαέχειιδιαίτερησηασία.Θαενισχυθείώστενακαλύπτειεπαρκώςτιςχωριστές προτάσειςπουθαυποβάλεικαθένααπόταπέντεκράτητηςκεντρικήςασίας.ηδιερήςσυνεργασίαείναι ουσιώδηςόσοναφοράθέαταόπωςταδικαιώατατουανθρώπου,ηοικονοικήδιαφοροποίηση,ηενέργεια καιάλλατοεακάσηεία,εταξύτωνοποίωνηνεολαίακαιηεκπαίδευση.ηέντασητηςσυνεργασίαςθα αντιστοιχείστηδέσευσηκάθεχώραςόσοναφοράτηετάβασηκαιτιςεταρρυθίσεις. Ηπεριφερειακήπροσέγγισηαρόζειστηναντιετώπισηκοινώνπεριφερειακώνπροκλήσεωνόπωςτο οργανωένοέγκληα,ηεπορίαανθρώπωνκαιτολαθρεπόριοναρκωτικώνκαιόπλων,ταθέατα τροοκρατίαςκαιηεξάπλωσης,οδιάλογοςεταξύπολιτισών,ηενέργεια,ηπεριβαλλοντικήρύπανση,η διαχείρισητουύδατος,ηετανάστευσηκαθώςκαιηδιαχείρισητωνσυνόρωνκαιοιυποδοέςτων εταφορών.ενπροκειένωηεεθασυνεργάζεταιετουςδιεθνείςχρηατοπιστωτικούςοργανισούςκαι τουςπολυερείςκαιπεριφερειακούςοργανισούςκαιόργανα. ΗΕΕείναιπρόθυηνααρχίσειανοικτόκαιεποικοδοητικόδιάλογοετουςπεριφερειακούςοργανισούς τηςκεντρικήςασίαςκαινακαθιερώσειτακτικέςadhocεπαφέςεοργανισούςτύπουeurasec, ΟργανισούΣυνεργασίαςτηςΣαγκάης(SCO),CICA,CSTO,CARECκαιCARICC. 10113/07 KK/γπ 6
V. ΕνισχυAένηπροσέγγισητηςΕΕ IικαιώAατατουανθρώπου,κράτοςδικαίου,χρηστήδιακυβέρνησηκαιεκδηAοκρατισAός Ηδιαόρφωσησταθερούπολιτικούπλαισίουκαιεύρυθωνοικονοικώνδοώνεξαρτάταιαπότοσεβασό τουκράτουςδικαίουκαιτωνδικαιωάτωντουανθρώπου,τηχρηστήδιακυβέρνησηκαιτηνεφαρογή διαφανών,δηοκρατικώνπολιτικώνδοών. ΗΕΕκαιτακράτηέλητηςσκοπεύουννααναβαθίσουντηστήριξηπουπαρέχουνγιατηνπροστασίατων δικαιωάτωντουανθρώπουκαιγιατηδηιουργίακαιανάπτυξηανεξάρτητηςδικαιοσύνης,ώστενα συβάλουνσηαντικάστηνκαθιέρωσηδοώνεβάσητοκράτοςδικαίουκαιταδιεθνήπρότυπαστον τοέατωνδικαιωάτωντουανθρώπου.θαείναιεπίσηςσκόπιηησυνεργασίασεθέαταδικαιοσύνης εταξύτωνκρατώντηςκεντρικήςασίαςκαιτωνκρατώνελώντηςεε.ηεεθασυνεργάζεταιστενάεν προκειένωετονοασε,τοσυβούλιοτηςευρώπης,ταηνωέναέθνηκαιτονύπατοαροστήτων ΗνωένωνΕθνώνγιαταανθρώπιναδικαιώατα. ΗΕΕδιεξάγειδιάλογογιαταδικαιώατατουανθρώπουεδιάφορεςχώρες.Οενλόγωδιάλογοςαποτελεί έσοάσκησηςτηςεξωτερικήςπολιτικήςτηςένωσης.οδιάλογοςγιαταδικαιώατατουανθρώπουαποτελεί ουσιώδεςέροςτηςγενικήςστρατηγικήςτηςεεεστόχοτηνπροαγωγήτουσεβασούτωνδικαιωάτων τουανθρώπουκαιτωνθεελιωδώνελευθεριών,τηςαειφόρουανάπτυξης,τηςειρήνηςκαιτηςσταθερότητας. Μεβάσηταανωτέρωκαισύφωναετιςσχετικέςενωσιακέςκατευθυντήριεςγραές,ηΕΕθαθίξει θέαταδικαιωάτωντουανθρώπουεκάθεκράτοςτηςκεντρικήςασίαςέσωτουκατάλληλουδιαύλου συζητήσεων,εταξύάλλωναρχίζονταςδιαρθρωένοκαιτακτικόδιάλογογιαταδικαιώατατουανθρώπου, οοποίοςθαδιεξάγεταιεγνώονατηνεπίτευξηαποτελεσάτων.ηορφήκαιοιλεπτοέρειεςδιεξαγωγής τουδιαλόγουαυτούθακαθορισθούνγιακάθεκράτοςχωριστάκαισεελλοντικόστάδιο. ΟιστόχοιτουδιαλόγουγιαταδικαιώατατουανθρώπουεκαθείααπότιςχώρεςτηςΚεντρικήςΑσίαςθα πρέπειναπεριλαβάνουνταεξής: Εξέτασηθεάτωνκοινούενδιαφέροντοςκαιενίσχυσητηςσυνεργασίαςγιαταδικαιώατατουανθρώπου, εταξύάλλωνσεπολυερήφόραόπωςοοργανισόςηνωένωνεθνώνκαιοοασε, ΕπισήανσητωνανησυχιώντηςΕΕόσοναφοράτηνκατάστασητωνδικαιωάτωντουανθρώπουστις συγκεκριένεςχώρες,συλλογήπληροφοριώνκαιπρωτοβουλίεςγιατηβελτίωσητηςενλόγωκατάστασης τωνδικαιωάτωντουανθρώπου. 10113/07 KK/γπ 7
Επιπλέον,οδιάλογοςγιαταδικαιώατατουανθρώπουσυβάλλειστηστήριξηπρακτικώνέτρωνγιατην εκπλήρωσητωνσχετικώνστόχωνσεεθνικόεπίπεδο,ιδίωςέσωοικονοικήςκαιτεχνικήςσυνεργασίαςκαι ειδικώνσχεδίωνπουθαχρηατοδοτούνταιστοπλαίσιοτουευρωπαϊκούμέσουγιατηbηοκρατίακαιτα BικαιώατατουΑνθρώπου. ΗΕΕθαανταποκριθείστιςπροτάσειςτωνκρατώντηςΚεντρικήςΑσίαςκαιθαεντείνειπεραιτέρωτη συνεργασίασεθέατασχετικάετοκράτοςδικαίου,τηχρηστήδιακυβέρνησηκαιτηνκαταπολέησητης διαφθοράς.προςτοσκοπόαυτό,ηεεθαδιαορφώσειπρωτοβουλίακράτουςbικαίουέσωτηςοποίαςθα αντιετωπισθούνοιειδικέςπροτεραιότητεςπουθαεπισηάνεικάθεχώρα.τακράτηέλητηςεεκαιη Επιτροπήθασυντονίζουνστενάτασχέδιάτους.ΣτοπλαίσιοαυτήςτηςΠρωτοβουλίαςΚράτουςBικαίου,η ΕΕθαστηρίξειτακράτητηςΚεντρικήςΑσίαςωςπροςβασικέςνοικέςεταρρυθίσεις,περιλαβανοένης τηςεταρρύθισηςτηςδικαιοσύνης,καιγιατηνκατάρτισηαποτελεσατικήςνοοθεσίας,λ.χ.στουςτοείς τουδιοικητικούκαιεπορικούδικαίου. ΗΕΕκαιτακράτηέλητης,προωθώνταςτηνεδραίωσητηςειρήνηςκαιτηςδιεθνούςδικαιοσύνης,είναι αποφασισέναναεταδώσουνστακράτητηςκεντρικήςασίαςτηνπείρατουςαπότηθέσπισητων αναγκαίωννοικώνπροσαρογώνπουεπιτρέπουντηνπρόσβασηστοκαταστατικότηςρώηςγιατο BιεθνέςΠοινικόBικαστήριοκαθώςκαιαπότηνκαταπολέησητουδιεθνούςεγκλήατοςσύφωναετην εθνικήνοοθεσία. ΗΕΕκαιτακράτηέληθαέχουνωςστόχους: ΝαχορηγούνκατάλληληχρηατοδότησηστηνπροαναφερόενηΠρωτοβουλίαΚράτουςBικαίου. ΝααποσπούνδικαστικούςκαιδιοικητικούςεπειρογνώονεςστακράτητηςΚεντρικήςΑσίαςτόσο σεβραχυπρόθεσοόσοκαισεακροπρόθεσοπλαίσιο. ΝαπαρέχουνευκαιρίεςκατάρτισηςσεεπειρογνώονεςαπότακράτητηςΚεντρικήςΑσίας. Ναστηρίζουντηδιαφανήεφαρογήτηςνοικήςεταρρύθισης. Ναπροσφέρουντηδυνατότηταδιεθνώνανταλλαγώνέσωτηςδιοργάνωσηςκαιχορηγίας εξειδικευένωνδιασκέψεων. ΝαδιευκολύνουντησυνεργασίατωνκρατώντηςΚεντρικήςΑσίαςετηνΕπιτροπήτηςΒενετίας τουσυβουλίουτηςευρώπης, ΝαενθαρρύνουντηνεφαρογήτωνκανόνωντηςBΟΕκαιτωνσυβάσεωνγιααξιοπρεπήεργασία. ΝασυντονίζουνστενάτηςυφιστάενεςδραστηριότητεςτωνεπιτόπιωναποστολώντουΟΑΣΕ,του ΓραφείουBηοκρατικώνΘεσώνκαιΑνθρωπίνωνBικαιωάτων(ODIHR),διερών προγραάτωνκαθώςκαιτωνηνωένωνεθνώνκαιτουύπατουαροστήτωνηνωένωνεθνών γιαταανθρώπιναδικαιώατα. 10113/07 KK/γπ 8
Ναπαρέχουντεχνικήσυνδροήκαινακαθιερώσουνστενήσυνεργασίαεστόχοτηνυλοποίηση τωννοοθετικώνκαισυνταγατικώντροποποιήσεωνπουαπαιτούνταιγιατηνπροσχώρησηστο ΚαταστατικότηςΡώηςκαιτηνεφαρογήτου. Τοέργοτηςδιατήρησηςενόςπολιτισούανθρώπινωνδικαιωάτωνκαιτηςεφαρογήςτηςδηοκρατίας στηνπράξηγιατουςπολίτεςαπαιτείτηνενεργόσυετοχήτηςκοινωνίαςτωνπολιτών.μιααναπτυγένη καιενεργόςκοινωνίατωνπολιτώνκαθώςκαιανεξάρτηταέσααζικήςεπικοινωνίαςέχουνζωτικήσηασία γιατηνανάπτυξηιαςπλουραλιστικήςκοινωνίας.ηεεθασυνεργασθείετακράτητηςκεντρικήςασίας προςτοσκοπόαυτόκαιθαπροωθήσειενισχυένεςανταλλαγέςστοπλαίσιοτηςκοινωνίαςτωνπολιτών. ΗΕΕθαεπιδιώξειεπίσηςτουςστόχουςτηςπουσυνίστανταιστηνπροαγωγήκαιπροστασίατων δικαιωάτωντουανθρώπουπαγκοσίωςκαθώςκαιστακράτητηςκεντρικήςασίας,έσωδιεθνώνοργάνων όπωςηγενικήσυνέλευσητωνηνωένωνεθνώνήτοσυβούλιοανθρωπίνωνbικαιωάτων,ανάλογαε τηνπερίπτωση.ηεεείναιπρόθυηνασυνεργασθείετακράτητηςκεντρικήςασίαςσταανωτέρωδιεθνή φόραπροςεπίτευξητουκοινούαυτούστόχου. ΕπένδυσηστοAέλλον:νεολαίακαιεκπαίδευση ΤοέλλοντηςΚεντρικήςΑσίαςθαδιαορφωθείαπότουςνέουςτης.Ηπλειοψηφίατουπληθυσούτης ΚεντρικήςΑσίαςείναικάτωτων25ετών,πράγαπουσηαίνειότιυπάρχειτεράστιοδυναικόανάπτυξης. Ηκαλήεκπαίδευσηείναιουσιώδηςώστεναανοίξειτοδυναικόαυτόγιατηνεότερηγενιά. ΗΕΕκαιτακράτηέληθααναλάβουνσυνεπώςιαΕυρωπαϊκήΠρωτοβουλίαΕκπαίδευσηςγιατην ΚεντρικήΑσία,ώστενασυβάλουνστηνπροσαρογήτωνεκπαιδευτικώνσυστηάτωντωνκρατώντης ΚεντρικήςΑσίαςστιςανάγκεςτηςπαγκοσιοποιηένηςυφηλίου.Είναιπρόθυανασυνεργασθούνετους είζονεςδιεθνείςεταίρουςκαιδωρητέςπουστηρίζουνεκπαιδευτικάπρογράατακαιιδρύατα. ΣτοπλαίσιοτηςΕυρωπαϊκήςΠρωτοβουλίαςΕκπαίδευσης,ηΕΕκαιτακράτηέληθαπαρέχουνεταξύ άλλωνστήριξηστουςεξήςτοείς: Πρωτοβάθιαεκπαίδευση. Bευτεροβάθιαεκπαίδευση. Επαγγελατικήεκπαίδευσηκαικατάρτιση. Συνεργασίαστοντοέατηςτριτοβάθιαςεκπαίδευσης,ανταλλαγέςδιδακτικούπροσωπικούκαι σπουδαστών,λ.χ.έσωτουνέουέσουerasmusmundusκαιτουtempusκαθώςκαιδιερώς. 10113/07 KK/γπ 9
ΗΕΕθαστηρίζειτηνανάπτυξηπεριφερειακώνεκπαιδευτικώνκέντρωνκαιθασυνεργάζεταιστενά ετηνακαδηίατουοασεστομπισκέκ.ηεεείναιδιατεθειένηναανοίξειινστιτούτα ευρωπαϊκώνσπουδώνστηνπεριφέρειααυτή.ηεεείναιπρόθυηναχορηγήσειυποτροφίεςσε σπουδαστέςαπόχώρεςτηςκεντρικήςασίαςγιαευρωπαϊκάπανεπιστήια. ΗΕΕθαστηρίζειεπίσηςτησυνέχισητωνδραστηριοτήτωντουΕυρωπαϊκούΙδρύατοςΚατάρτισης στοντοέατηςεπαγγελατικήςεκπαίδευσηςκαικατάρτισηςστηνκεντρικήασία. Επιπλέον,ηΕΕείναιδιατεθειένηναβοηθήσειτακράτητηςΚεντρικήςΑσίαςνασυνδεθούνετο ηλεκτρονικόδίκτυοτηςεεέσωτηςανάπτυξηςενός«ηλεκτρονικούδρόουτουεταξιού»καινα προαγάγειτηάθησηεξαποστάσεως.στόχοςαςείναινασυνδεθείηκεντρικήασίαετα παγκόσιαδίκτυαεπικοινωνίαςπουβασίζονταιστοbιαδίκτυοκαιναδοθείστουςσπουδαστές,το διδακτικόπροσωπικόκαιτουςεπιστήονεςαπότηνκεντρικήασίαηδυνατότητανασυετέχουν στιςσύγχρονεςορφέςτηςδιάβίουάθησης. ΠροώθησητηςοικονοAικήςανάπτυξης,τουεAπορίουκαιτωνεπενδύσεων ΗΕΕστηρίζειτηνάρσητωνφραγώνστοεπόριοεταξύτωνκρατώντηςΚεντρικήςΑσίαςκαι θασυνεχίσειναστηρίζειτηνπροσχώρησητωντεσσάρωνκρατώντηςκεντρικήςασίαςπουδεν είναιακόηέλητουποεστονοργανισόαυτόυπόόρουςβιώσιουςαπόεπορικήάποψηκαι τηρουένωνπλήρωςτωναπαιτήσεωντουποε.ηπροσχώρησηστονποεείναιουσιώδηςγιατην υλοποίησηπεραιτέρωοικονοικώνεταρρυθίσεωνκαθώςκαιτηδιαφοροποίησηκαιτην καλύτερηένταξητωνχωρώναυτώνστοδιεθνέςεπορικόκαιοικονοικόσύστηα.ηεεθα προωθήσειτηδηιουργίαρυθιστικώνκαιθεσικώνπλαισίωνεστόχοέναβελτιωένο επιχειρηατικόκαιεπενδυτικόπεριβάλλονκαιθαστηρίξειπεραιτέρωτηνοικονοική διαφοροποίηση.ηεεθασυνεχίσεινασυνεργάζεταιετακράτητηςκεντρικήςασίας προκειένουναβελτιωθείηπρόσβασητωνπροϊόντωντηςκεντρικήςασίαςστιςαγορέςτηςεε.εν προκειένωτοανανεωένοσύστηαγενικευένωνπροτιήσεωντηςεε(σγπ 2006/2015) προσφέρειτοκαλύτεροέωςτώραπλαίσιοαναφοράς,ετοοποίοεπιδιώκεταιηενθάρρυνσητων εξαγωγώνκαιτηςοικονοικήςδιαφοροποίησηςστιςχώρεςαυτές.θααποτελέσειεπίσηςκίνητρο γιατηδιαφοροποίησητωνοικονοιώντουςβάσειτωνπλεονεκτηάτωνγιατηνπρόσβασηστην αγοράπουπροσφέρειηεε. BυνάειτουINOGATE(πρωτοβουλίατουΜπακού)καιτουTRACECA(πουιδρύθηκεέσωτου έσουσυνεργασίαςγιατηνανάπτυξη(dci)καιτουευρωπαϊκούέσουγειτονίαςκαιεταιρικής σχέσης(εμγεσ)),ηεεθαπροωθήσειτηδιαόρφωσηκαιεπέκτασητωνπεριφερειακών υποδοώνστουςτοείςτωνεταφορών,τηςενέργειαςκαιτουεπορίου,ώστενααξιοποιηθεί καλύτερατοοικονοικόδυναικότηςκεντρικήςασίας,ιδίωςέσωβελτιωένηςπεριφερειακής συνεργασίας.ηκεντρικήασία,ωςσηαντικόςεπορικόςδιάδροοςεταξύανατολικήςκαι ΝότιαςΑσίαςαφενόςκαιΕυρώπηςαφετέρου,πορείναεπωφεληθείαπότηντόνωσητου επορίου. 10113/07 KK/γπ 10
ΗΕΕθασυνεχίσειναστηρίζειτηνανάπτυξηδοώνοικονοίαςτηςαγοράςστηνΚεντρικήΑσία.ΗΕΕ θασυνεργάζεταιενπροκειένωεενδιαφερόενεςεταιρίεςαπότηνεεστοπλαίσιοεταιρικήςσχέσης δηόσιουfιδιωτικούτοέαεστόχοτηνπροώθησητηςοικονοίαςτηςαγοράς.θαπαρέχει προγράατακατάρτισηςκαισυνδροήςγιατουςεταίρουςαπότηνκεντρικήασία.ηεεθαστηρίζει τιςφιλοδοξίεςκαιτιςδράσειςτωνκρατώντηςκεντρικήςασίαςγιατηνεδραίωσηδοώνοικονοίας τηςαγοράς. ΗΕΕ: θαστηρίξειτηβαθύτερηένταξητηςκεντρικήςασίαςστοπαγκόσιοεπορικόκαιοικονοικό σύστηα,ιδίωςέσωτηςδιαδικασίαςπροσχώρησηςστονποεκαιτηςενδεχόενης συετοχήςστονενλόγωοργανισό, θαστηρίξειτηνοικονοικήδιαφοροποίησηενόψειτηςπροαγωγήςτηςαειφόρουανάπτυξης έσωτηςβελτίωσηςτωνδεξιοτήτωνκαιτουδυναικούσετοπικόεπίπεδο(επιστήηκαι τεχνολογία,καινοτοία,τουρισός),τηςπροώθησηςτωνμμε,τηςανάπτυξηςβασικών υποδοών(οδικόκαισιδηροδροικόδίκτυο,τηλεπικοινωνίες,τπ), θαστηρίξειτιςουσιαστικέςεταρρυθίσειςτωνχρηατοοικονοικώνσυστηάτωνπου απαιτούνταιστιςπερισσότερεςχώρες,ιδίωςστοντραπεζικότοέακαιτοντοέατων ικροπιστώσεωνiηβελτίωσητωνρυθίσεων,τηςεποπτείαςκαιτηςεπιβολήςτουνόουστον τραπεζικότοέα,ηιδιωτικοποίησητωνδηόσιωντραπεζών,ηαύξησητουανταγωνισού εταξύτωντραπεζώνκαιηδιευκόλυνσητηςεισόδουξένωντραπεζώναποτελούνβασικάέτρα ταοποίαθαπρέπειναλάβουντακράτητηςκεντρικήςασίας, θαεξετάσειενδεχόενεςεναλλακτικέςλύσειςγιατηνενίσχυσητηςικανότηταςτωνκρατώντης ΚεντρικήςΑσίαςνααξιοποιούνκαλύτερατοδιαθέσιοΣΓΠκαιναενθαρρύνουντο περιφερειακόεπόριο, θααναπτύξειτααναγκαίασυστήατα,εταξύάλλωνόσοναφοράτηνκανονιστικήπροσέγγιση προςτοκοινοτικόκεκτηένο,ώστεναεπιτραπείστηνπράξηκαλύτερηπρόσβασητων προϊόντωντηςκεντρικήςασίαςστηναγοράτηςεε, θασυνεχίσειναστηρίζειτιςπροσπάθειεςτωνκρατώντηςκεντρικήςασίαςναεφαρόσουν πλήρωςτιςεπορικέςκαιοικονοικέςδιατάξειςτωνσυφωνιώνεταιρικήςσχέσηςκαι συνεργασίας, θαεπεκτείνειτηντεχνικήσυνδροήκαιτηνπαροχήσυβουλώνγιαεπορικάθέατα,ώστενα διευκολυνθείηδηιουργίανοοθετικώνκαιθεσικώνπλαισίωνεστόχοτηδιαόρφωση καλύτερουεπιχειρηατικούπεριβάλλοντοςκαιτηνπροσέλκυσηξένωνάεσωνεπενδύσεων, θαβοηθήσειτιςχώρεςτηςπεριφέρειαςαυτήςναδιαορφώσουνστρατηγικέςγιατηβελτίωση τηςατοικήςπιστοληπτικήςικανότητάςτους,ώστεναείναιεπιλέξιεςγιαελλοντικά προγράαταδανεισού, θαστηρίξειτιςενλόγωχώρεςκατάτηνεφαρογήτωνβέλτιστωντελωνειακώνπρακτικώνόπως ορίζονταιαπότονπαγκόσιοοργανισότελωνείων, θαστηρίξειτιςπρωτοβουλίεςγιαεταφοράτεχνογνωσίαςκαιδηιουργίαικανότητας. 10113/07 KK/γπ 11
ΕνίσχυσητωνσχέσεωνστουςτοAείςτηςενέργειαςκαιτωνAεταφορών ΗΕΕκαιηΚεντρικήΑσίαέχουνέγιστοκοινόενδιαφέρονγιατηνενίσχυσητηςΕνεργειακήςΑσφάλειας, πουαποτελείσηαντικήπτυχήτηςπαγκόσιαςασφάλειας.υπάρχεικοινόενδιαφέρονγιατηδιαφοροποίηση τωνεξαγωγικώνοδών,τωνδοώνζήτησηςκαιπροσφοράςκαιτωνενεργειακώνπηγών. Πέρααπότοπετρέλαιο,τοφυσικόαέριοκαιτηνηλεκτρικήενέργεια,ηδιαχείρισητουύδατοςαποτελεί αποφασιστικήπτυχήτηςενεργειακήςσυνεργασίαςετηνκεντρικήασία.ηπαραγωγήκαιπαράδοση υδροηλεκτρικήςενέργειαςείναιπρωταρχικήςσηασίαςγιατηνπροαγωγήτηςσταθερότηταςκαιτης ευηερίαςστηνκεντρικήασία,περιλαβανοένωντουαφγανιστάνκαιτουπακιστάν.τοδυναικότης ενέργειαςαυτήςδενέχειαξιοποιηθείακόηεπαρκώς. Ηανάπτυξηπόρωνστουςτοείςτουπετρελαίουκαιτουφυσικούαερίουέχεικαταστήσειπολύ σηαντικότεροτορόλοτωνκρατώντηςκεντρικήςασίαςωςπαραγωγώνενέργειαςκαιχωρώνδιέλευσης.η αυξανόενηεκετάλλευσητουπετρελαίουκαιτουφυσικούαερίουθασυβάλεισεκαλύτεροεφοδιασότης παγκόσιαςαγοράςκαιθασυβάλειστηδιαφοροποίηση.οιπαραδόσειςφυσικούαερίουαπότην περιφέρειααυτήέχουνιδιαίτερησηασίαγιατηνεε. Ταβασικάστοιχείαιαςακροπρόθεσηςεταιρικήςσχέσηςβασιζόενηςσεκοινάσυφέροντακαιστην αοιβαιότηταπορούνσυνεπώςνακαθορισθούνεντόςτωνεπόενωνετών:ηεκετάλλευσητων ενεργειακώνπόρωντωνκρατώντηςκεντρικήςασίαςαπαιτείσηαντικέςκαιδιαρκείςεπενδύσειςκαθώςκαι εφαρογήσυνολικώνπολιτικώνπουναπεριλαβάνουνόλεςτιςσυνιστώσεςτωνενεργειακώντοέωντους καιναδιευκολύνουντηνπρόσβασηστιςπλέοναναπτυγένεςαγορές.ηεεείναιαπότηνπλευράτης πρόθυηναεξετάσειόλεςτιςεναλλακτικέςλύσειςγιατηνανάπτυξηκαιεταφοράτωνπόρωναυτών,σε συνεργασίαεάλλουςενδιαφερόενουςεταίρους. Μιαπροσέγγισητωνεπενδύσεωνκαιτωνδηόσιωνσυβάσεωνβασιζόενηστηναγοράκαθώςκαι διαφανή,σταθεράκαιαερόληπταρυθιστικάπλαίσιαεξασφαλίζουν,γιαόλεςτιςενεργειακέςπηγές,τις καλύτερεςτιέςκαιαυξηένεςευκαιρίεςγιαόλουςτουςενδιαφεροένους. Σύφωναεταανωτέρω,ηΕΕθαδιεξάγειενισχυένοτακτικόδιάλογοστονενεργειακότοέαετακράτη τηςκεντρικήςασίαςστοπλαίσιοτηςπρωτοβουλίαςτουμπακού 1.ΟιδραστηριότητεςτηςΕΕθαβασίζονται επίσηςστοχάρτηενέργειαςκαισεδιερήνηόνιασυφωνίαςγιαενεργειακάθέατα. 1 ΕνεργειακήσυνεργασίαεταξύτηςΕΕ,τωνπαράκτιωνκρατώντουΕυξείνουΠόντουκαιτης ΚασπίαςΘάλασσαςκαιτωνγειτονικώντουςχωρών,πουεγκρίθηκεκατάτηνενεργειακήυπουργική διάσκεψηστομπακούτονοέβριοτου2004. 10113/07 KK/γπ 12
ΗΕΕθαστηρίζειτηνεκετάλλευσηνέωνπόρωνπετρελαίου,φυσικούαερίουκαιυδροηλεκτρικής ενέργειαςκαιτηναναβάθισητωνυφιστάενωνενεργειακώνυποδοών.προκειένουνα ενισχυθείηασφάλειαενεργειακούεφοδιασούστηνεε,ηεεθαστηρίζειεπίσηςτηνανάπτυξη πρόσθετωνδιαδροώναγωγώνκαιδικτύωνγιατηεταφοράενέργειας.θασυβάλλειεπίσηςστην περιφερειακήενεργειακήασφάλειακαισυνεργασίακαιθαδιευρύνειτιςεξαγωγικέςαγορέςγια τουςπαραγωγούςτηςκεντρικήςασίας.ηεεθαπαρέχειπολιτικήστήριξηκαιβοήθειαστιςχώρες τηςκεντρικήςασίαςκατάτηδιαόρφωσηνέουδιαδρόουγιατηεταφοράενέργειαςεταξύ ΚασπίαςΘάλασσας/ΕυξείνουΠόντουκαιΕΕ. ΗΕΕθαπροωθήσειτηδηιουργίαιαςολοκληρωένηςενεργειακήςαγοράςστηνΚεντρικήΑσία καιθαστηρίζειτιςεταιρικέςσχέσειςδηόσιουfιδιωτικούτοέαπουθαενθαρρύνουνεπενδύσεις τηςεε. ΒάσειτωνστόχωνπουκαθορίζονταιστηνπρωτοβουλίατουΜπακού,ηΕΕθαεπικεντρώσειτη συνεργασίαετακράτητηςκεντρικήςασίαςιδίωςσταεξήςθέατα: Σύγκλισητωνενεργειακώναγορώνβάσειτωναρχώντηςεσωτερικήςενεργειακήςαγοράς τηςεε,λαβανοένωνυπόψητωνιδιοορφιώντωνεταίρωνχωρών. Ενίσχυσητηςενεργειακήςασφάλειαςετηρύθισητωνθεάτωντων εξαγωγών/εισαγωγώνενέργειας,τηςδιαφοροποίησηςτουεφοδιασού,τηςδιαετακόισης ενέργειαςκαιτηςζήτησηςενέργειας. Bιαφάνειακαιδηιουργίαικανότηταςστουςτοείςτωνστατιστικώνκαιτηςδιακυβέρνησης τουενεργειακούτοέα. ΣτήριξηκαιενίσχυσητηςτεχνολογικήςσυνεργασίαςεταξύΕΕκαικρατώντηςΚεντρικής Ασίαςστονενεργειακότοέα. Στήριξητηςανάπτυξηςτηςαειφόρουενέργειας,περιλαβανοένηςτηςανάπτυξηςτης ενεργειακήςαπόδοσης,τωνανανεώσιωνπηγώνενέργειαςκαιτηςδιαχείρισηςτηςζήτησης. Προσέλκυσηεπενδύσεωνγιαενεργειακάσχέδιακοινούκαιπεριφερειακούενδιαφέροντος. Στήριξητηςαποκατάστασηςυφιστάενωναγωγώνκαιτηςκατασκευήςνέωναγωγώνκαι δικτύωνγιατηεταφοράηλεκτρικήςενέργειαςεντόςτηςπεριφερείαςκαιπροςτην Ευρώπη, Στήριξητηςανάπτυξηςσυνολικώνπρογραάτωνδράσηςεστόχοτηνπροαγωγήτης εξοικονόησηςενέργειας,τηςενεργειακήςαπόδοσηςκαιτωνανανεώσιωνπηγών ενέργειας,ιδίωςενόψειτηςεκπλήρωσηςτωνδεσεύσεωνπουέχουναναληφθείστοπλαίσιο τουπρωτοκόλλουτουκυότο. Στήριξητηςπρωτοβουλίας«ΠαγκόσιοΤαείοΕνεργειακήςΑπόδοσηςκαιΑνανεώσιων ΠηγώνΕνέργειας». Ενθάρρυνσητωνχωρώννααναλάβουνπρωτοβουλίεςανάλογεςεεκείνεςπουέχει αναλάβειηεεετοσχέδιοδράσηςγιαιαενεργειακήπολιτικήγιατηνευρώπη (ΕυρωπαϊκόΣυβούλιοτουΜαρτίου2007). 10113/07 KK/γπ 13
Επιπλέον,ηΕΕθασυνεχίσειναπροωθείτηνΠρωτοβουλίαBιαφάνειαςτωνΕξορυκτικών ΒιοηχανιώνστηνπεριφέρειατηςΚεντρικήςΑσίαςωςέσουσυβολήςστηναειφόροανάπτυξη καιτηείωσητηςφτώχειας. Περιβαλλοντικήαειφορίακαιύδωρ Ηισότιηπρόσβασηστουςυδάτινουςπόρουςθααποτελέσειείζοναπρόκλησηπαγκόσιου επιπέδουκατάτονεικοστόπρώτοαιώνα.ταπερισσότερασηαντικάπεριβαλλοντικάζητήατα στηνκεντρικήασίασχετίζονταιετηνκατανοή,τηχρήσηκαιτηνπροστασίατηςποιότηταςτων υδάτινωνπόρων.bεδοένουότιηενλόγωπεριφέρειασυνδέεταιεδιασυνοριακούςποταούς, λίνεςκαιθάλασσες,ηπεριφερειακήπροσέγγισητηςπροστασίαςτωνπόρωναυτώνείναι ουσιώδης.συναφήςείναικαιηανάγκηβελτίωσηςτηςδιαχείρισηςτωνδασών.είναιαπαραίτηταη διαόρφωσηιαςολοκληρωένηςπολιτικήςδιαχείρισηςτουύδατος(αλληλεγγύηπροςτα ανάντη/τακατάντη). ΓιατηνΕΕπαρουσιάζειιδιαίτεροενδιαφέρονησυνεργασίαστοντοέατουύδατος,κυρίως προκειένουναεκπληρωθούνέωςτο2015οιαναπτυξιακοίστόχοιτηςχιλιετίαςόσοναφοράτο καθαρόπόσιονερόκαιτιςκατάλληλεςεγκαταστάσειςαποχέτευσης. Μετηνπροώθησητηςσυνεργασίαςστοντοέατηςδιαχείρισηςτουύδατοςπορούνταυτοχρόνως ναπροαχθούνηπεριφερειακήασφάλειακαισταθερότητακαιναστηριχθείηοικονοικήανάπτυξη. Τηνάνοιξητου2006άρχισεδιάλογοςεταξύΕΕκαιΚεντρικήςΑσίαςσχετικάετοπεριβάλλον,ο οποίοςθααποτελέσειτηβάσηκοινώνπροσπαθειώνσυνεργασίας. Ταπεριβαλλοντικάζητήαταπουσυνδέονταιετηνεξόρυξηκαιεταφοράενεργειακώνπόρων καθώςκαιτηνευαισθησίαστηναλλαγήτουκλίατοςκαιτιςφυσικέςκαταστροφέςέχουνεπίσης ιδιαίτερακρίσιοχαρακτήρα.ταθέαταπουαφορούντηνπροστασίατουπεριβάλλοντοςθα πρέπειεπίσηςναλαβάνονταιυπόψηκατάτονπεριφερειακόδιάλογοσεόλαταεπίπεδα. Κατάσυνέπεια,ηΕΕ: ΘαστηρίξειτηνεφαρογήτηςσυνιστώσαςEECCA(ΑνατολικήΕυρώπη,Καύκασος, ΚεντρικήΑσία)τηςΠρωτοβουλίαςτηςΕΕγιαταΎδατα(EUWIFEECCA),ηοποία αφοράτηνασφαλήυδροδότησηκαιαποχέτευσηκαιτηνολοκληρωένηδιαχείρισητων υδάτινωνπόρων. 10113/07 KK/γπ 14
Θαπροαγάγειτηδιαχείρισητωνδιασυνοριακώνλεκανώναπορροήςποταούκαθώςκαιτην περιφερειακήσυνεργασίαδυνάειτηςπεριβαλλοντικήςσύβασηςτουευξείνουπόντου. Θαστηρίξειιδιαίτερατηνολοκληρωένηδιαχείρισητωνεπιφανειακώνκαιυπόγειων διασυνοριακώνυδάτινωνπόρων,περιλαβανοένηςτηςεισαγωγήςτεχνικώνγιατην αποδοτικότερηχρήσητουύδατος(άρδευσηκαιάλλεςτεχνικές). Θαενισχύσειτησυνεργασίαπροκειένουναδιαορφωθούνκατάλληλαπλαίσιαδιευκόλυνσης τηςχρηατοδότησηςέργωνυποδοήςπουσυνδέονταιεταύδατα,εταξύάλλωνετην προσέλκυσηbχοκαικεφαλαίωναπόεταιρικέςσχέσειςδηόσιουfιδιωτικούτοέα. Θαστηρίξειτηνπεριφερειακήδηιουργίαικανότηταςόσοναφοράτηνολοκληρωένηδιαχείριση τουύδατοςκαιπαραγωγήυδροηλεκτρικήςενέργειας. ΘασυνεργασθείετιςχώρεςτηςΚεντρικήςΑσίαςόσοναφοράτηναλλαγήτουκλίατος,εταξύ άλλωνστηρίζονταςτηνεισαγωγήκαιπεραιτέρωεφαρογήτωνηχανισώντουπρωτοκόλλου τουκυότοσεπεριφερειακόεπίπεδο. ΘασυνεργασθείετιςχώρεςτηςΚεντρικήςΑσίαςγιατηνκαταπολέησητηςαπερήωσηςκαιτη διαφύλαξητηςβιοποικιλότητας,εταξύάλλωνστηρίζονταςτηνεφαρογήτωνσυβάσεωντων ΗνωένωνΕθνώνγιατηβιολογικήποικιλοορφίακαιτηνκαταπολέησητηςαπερήωσης. ΘαβελτιώσειτηναειφόροδιαχείρισητωνδασώνκαιάλλωνφυσικώνπόρωνστηνΚεντρικήΑσία, παρέχονταςσυνδροήόσοναφοράτιςπεριφερειακέςπτυχέςτωνενδεικτικώνδράσεωνστο πλαίσιοτηςδιαδικασίαςτηςυπουργικήςσυνόδουγιατηνεπιβολήτηςδασικήςνοοθεσίαςκαιτη διακυβέρνησητωνδασών(fleg). Θαενθαρρύνειτηναύξησητηςευαισθητοποίησηςσεθέαταπεριβάλλοντοςκαιτηνανάπτυξη ιαςπεριβαλλοντικήςκοινωνίαςτωνπολιτών,εταξύάλλωνέσωσυνεργασίαςετο ΠεριφερειακόΠεριβαλλοντικόΚέντροτηςΚεντρικήςΑσίας(CAREC). Στοπλαίσιοτωνανωτέρωπροτεραιοτήτων,ηΕΕθαδώσειεπίσηςπροσοχήστακατωτέρω συναφήθέατα: ΣτήριξητωνκρατώντηςΚεντρικήςΑσίαςκατάτηδιαόρφωσηπολιτικώνγιατηνπρόληψηκαι τονέλεγχοτηςρύπανσης. Αναβάθισητηςετοιότηταςκαιτηςικανότηταςεκτίησηςσεπερίπτωσηφυσικώνκαταστροφών στηνκεντρικήασία. Ενίσχυσητηςσυνεργασίαςετηνπρωτοβουλία«ΠεριβάλλονκαιΑσφάλεια»(EnvSec). ΑντιAετώπισηκοινώναπειλώνκαιπροκλήσεων Μιασύγχρονηδιαχείρισητωνσυνόρων,εστόχοανοικτάκαιασφαλήσύνορα,θαπορούσεναδιευκολύνει τοεπόριοκαιτιςανταλλαγέςστηνπεριφέρειααυτήκαινασυβάλειστηνκαταπολέησητης περιφερειακήςεγκληατικήςδραστηριότητας,ιδίωςόσοναφοράτοδιεθνέςλαθρεπόριοναρκωτικών. 10113/07 KK/γπ 15
Ησυνδροήστηνκαταπολέησητουοργανωένουεγκλήατοςθαείναιίααπότις προτεραιότητεςτηςεεστησυγκεκριένηπεριφέρεια,θααποσκοπείδεστηείωσητωνη συβατικώναπειλώντηςασφάλειας. Ηετανάστευσηαποτελείιααπότιςσηαντικότερεςπαγκόσιεςπροκλήσειςκατάτονεικοστό πρώτοαιώνα.οαντίκτυποςτηςετανάστευσης,τόσοθετικόςόσοκαιαρνητικός,είναιαισθητόςσε όλεςτιςχώρες,εταξύάλλωντηςκεντρικήςασίας.ηεεεπιδιώκειτηνενίσχυσητουδιαλόγουκαι τηςσυνεργασίαςετιςπεριφέρειεςδιέλευσης,προέλευσηςκαιπροορισούέσωτηςπαγκόσιας ΠροσέγγισηςτηςΕΕόσοναφοράτηΜετανάστευση.ΣτοπλαίσιοτηςΠαγκόσιαςΠροσέγγισηςη ΕΕπροτείνειτηνέναρξηστενούδιαλόγουσχετικάετηετανάστευσηετιςανατολικέςκαι νοτιοανατολικέςγειτονικέςπεριοχές. ΗΕΕθααναβαθίσειτηστήριξήτηςγιατηδιαόρφωσησύγχρονηςδιαχείρισηςτωνσυνόρωνστην περιφέρειατηςκεντρικήςασίας,περιλαβανοένωντωνσυνόρωνετοαφγανιστάν.η συνεργασίατουαφγανιστάνετουςγείτονέςτουθαπρέπειναενισχυθεί.ηεεθαεπιδιώξειτην εφαρογήπολυερούςκαιπεριφερειακήςπροσέγγισηςέσωτουπρογράατοςbιαχείρισηςτων ΣυνόρωνγιατηνΚεντρικήΑσία(BOMCA). ΗΕΕθαδιευρύνειτιςδραστηριότητεςστοπλαίσιοτουBOMCAκαιθααναζητήσειτησυνέργεια εταεκτελούενασχέδιαστοντοέατηςεταρρύθισηςτωντελωνειακώνυπηρεσιών.ηεεθα επιδιώξειτηβελτίωσητουσυντονισούκαιθαδιερευνήσειδυνατότητεςστενήςσυνεργασίας εταξύτουbomca,τουοσαεκαιάλλωνσχεδίωνστοντοέατωνσυνόρωνπουεφαρόζουντα κράτηέληκαιτρίτεςχώρες. ΗΕΕ: θασυνεχίσειναεισάγειτιςβασικέςαρχέςτηςολοκληρωένηςδιαχείρισηςτωνσυνόρωνστις υπηρεσίεςφύλαξηςτωνσυνόρωνκαιάλλεςσυναφείςυπηρεσίες, θαεργασθείόσοναφοράσυγκεκριένασηείαδιέλευσηςτωνσυνόρων, θαπαράσχειοργανωτικήσυνδροήώστεναστηρίξειτηετατροπήτωνσυνοριοφυλάκωναπό κληρωτούςσεεπαγγελατικήυπηρεσίαiναστηρίξειτηετάβασηαπόκαθαράστρατιωτικό σύστηασευπηρεσίαεπιβολήςτουνόουεαστυνοικόχαρακτήρακαιναστηρίξειτις προσπάθειεςενίσχυσηςτωνηχανισώνελέγχου, θαεπιδιώξειεγαλύτερησυβολήτωντελωνειακώνυπηρεσιώνστηδιευκόλυνσητουεπορίου, θαπροσαρόσειτονοικόπλαίσιοστοδιεθνέςδίκαιογιατηνκαταπολέησητουοργανωένου εγκλήατος(λ.χ.τησύβασητωνηνωένωνεθνώνκατάτουbιακρατικούοργανωένου Εγκλήατοςκαιταπρωτόκολλάτης),εεπίκεντροτηλαθροετανάστευση,τηνεπορία ανθρώπων,τηνπρόληψηκαιαντιετώπισητουλαθρεπορίουναρκωτικώνκαιπρόδροωνουσιώνi θαβελτιώσειτηθεσικήικανότητατωνυπηρεσιώνεπιβολήςτουνόουκαιθαενισχύσειτην περιφερειακήσυνεργασίαγιατηνκαταπολέησητουδιεθνικούοργανωένουεγκλήατος. 10113/07 KK/γπ 16
ΤαυτοχρόνωςηΕΕθασυνεχίσειναπροσφέρειτησυνδροήτηςπροκειένουναβοηθήσειτα ενδιαφερόενακράτητηςκεντρικήςασίας τόσοσεεθνικόόσοκαισεπεριφερειακόεπίπεδοfνα διαχειρίζονταιτηετανάστευσηκατάπλέονισόρροποτρόπο,πράγαπουσυνεπάγεταιτη δηιουργίαεύρυθωνσυστηάτωνγιατοσυνδυασόζήτησηςκαιπροσφοράςεργατικού δυναικού,τηδιευκόλυνσητηςκοινωνικήςένταξηςτωννόιωνεταναστώνκαιτηνπαροχή διεθνούςπροστασίαςστουςζητούντεςάσυλοκαιτουςπρόσφυγεςήάλλαευάλωταπρόσωπα. ΗΕΕθαπαράσχειεγαλύτερηστήριξηστηνκαταπολέησητηςδιαφθοράς,τουλαθρεπορίου ναρκωτικών,τηςεπορίαςανθρώπων,τουλαθρεπορίουόπλωναπόκαιπροςτοαφγανιστάνκαι τουοργανωένουεγκλήατοςστηνκεντρικήασία.θααναβαθίσειτησυνεργασίαετακράτη τηςκεντρικήςασίαςγιατηνκαταπολέησητηςδιεθνούςτροοκρατίας.ηεεθαενισχύσειτην καταπολέησητωνναρκωτικώνεειδικήπαρουσίατηςεεστηνντουσάπε.θαυποστηρίξειτην ταχείαεγκατάστασητουπεριφερειακούκέντρουκατάτωνναρκωτικών(caricc)στοαλάτικαι θαεντείνειτησυνεργασίαετογραφείοτωνηνωένωνεθνώνγιατονέλεγχοτωνναρκωτικών καιτηνπρόληψητουεγκλήατος(unodc),εταξύάλλωνενόψειτηςανίχνευσηςπρόδροων χηικώνουσιώνπουχρησιοποιούνταιγιατηνπαραγωγήηρωίνης.ησυνεργασίαετηνκίνακαι τονοργανισόσυνεργασίαςτηςσαγκάηςγιατολαθρεπόριοναρκωτικώνθαενισχυθεί. ΗκοιλάδατηςΦεργκάναεκφράζειαπόλυτατιςπροκλήσειςκαιτιςδυνατέςπροοπτικέςτης ΚεντρικήςΑσίας.ΗΕΕείναισυνεπώςπρόθυηναπαράσχεισυνδροήστιςχώρεςτηςΚεντρικής ΑσίαςπουσυνορεύουνεταξύτουςστηνκοιλάδατηςΦεργκάναγιατηνπροώθησησχεδίωνε στόχοτησταθερότητα,τηνευηερίακαιτηναειφόροανάπτυξηστηνπεριοχήαυτή.ηεεθαδώσει ιδιαίτερηπροσοχήσταπρογράαταπουαφορούντηδιαχείρισητωνσυνόρων,τοδιαπεριφερειακό επόριοκαιτηνελεύθερηκυκλοφορίαεπορευάτωνκαιπροσώπων. IηAιουργίαγεφυρών:διάλογοςAεταξύπολιτισAών Ηποικιλίαθρησκειώνκαιοιαιωνόβιεςπαραδόσειςειρήνηςκαιανεξιθρησκίαςσυνιστούνπολύτιη κληρονοιάτηςκεντρικήςασίας.ηετριοπαθήςκαιανεξίθρησκηισλαικήσκέψηπουτηρείτη συνταγατικήαρχήτηςκοσικότηταςχαρακτηρίζειτιςχώρεςτηςκεντρικήςασίας.ηεεεκτιά ιδιαίτερατηνειρηνικήσυβίωσηεθνοτήτωνκαιπολιτισώνεδιαφορετικήθρησκευτικήπίστη στηνκεντρικήασία.. ΜεβάσηταανωτέρωηΕΕθαπροωθήσειτοδιάλογοστοπλαίσιοτηςκοινωνίαςτωνπολιτώνκαι τοσεβασότηςθρησκευτικήςελευθερίας. 10113/07 KK/γπ 17
VI. ΗΕΕκαιηΚεντρικήΑσίαστοAέλλον ΗπαρούσαστρατηγικήτηςΕΕγιατηνΚεντρικήΑσίαχρησιεύειωςγενικόπλαίσιογιατις διάφορεςπολιτικέςτηςεεστηνπεριφέρειατηςκεντρικήςασίας.ηεεκρίνειότιπαρουσιάζει αοιβαίοενδιαφέρονηδιατήρησητουδιαλόγουκαιτηςσυνεργασίαςεταπέντεκράτητης ΚεντρικήςΑσίας,εσεβασότωνδιαφορώντουςκαιενθάρρυνσητηςστενότερηςσυνεργασίας εταξύτουςσεπεριφερειακάθέατα. ΗΕΕείναιπρόθυηνασυβάλειουσιαστικάστηνασφάλεια,τησταθερότητακαιτηνευηερία στηνκεντρικήασία.προςτοσκοπόαυτόηεεαναλαβάνειτηνυποχρέωσηνατοποθετήσει αντιπροσωπίεςτηςεπιτροπήςκαιστιςπέντεχώρεςτηςκεντρικήςασίας.τακράτηέληθα εξετάσουντοενδεχόενοδιεύρυνσηςτουδικτύουτωνπρεσβειώντηςκεντρικήςασίας. ΗΕΕθαεξασφαλίσειτησυνοχήεταξύτηςπαρούσαςστρατηγικήςγιατηνΚεντρικήΑσίακαι άλλωνπεριφερειακώνπρωτοβουλιώντηςεε,περιλαβανοένηςτηςπρωτοβουλίαςγιατη ΣυνέργειατουΕυξείνουΠόντου.Θαστηρίξειτοδιαπεριφερειακόεπόριοκαισυνεργασία.Θα στηρίξειεπίσηςτηνενεργόένταξη/συετοχήτηςκεντρικήςασίαςστονποε,ώστεοιχώρες αυτέςναενσωατωθούνκαλύτεραστοπαγκόσιοεπορικόκαιοικονοικόσύστηα. ΜέσωτηςπαρούσαςστρατηγικήςηΕΕκαλείτηνΚεντρικήΑσίασεενισχυένοπολιτικόδιάλογο, περιλαβανοένωντακτικώνσυνεδριάσεωνσεεπίπεδουπουργώνετηντρόικατηςεε.ηεεθα διεξάγειετήσιεςσυνεδριάσειςετουςαρχηγούςτωναποστολώντηςστηνπεριφέρειααυτή. Σύφωναετιςαρχέςτηςπαρούσαςστρατηγικής,ηΕΕθαεργασθείχωριστάεκάθεχώρατης ΚεντρικήςΑσίαςγιατηδιαόρφωσηατοικήςπροσέγγισηςόσοναφοράτηνεφαρογήτηςενλόγω στρατηγικής,ανάλογαετιςιδιαίτερεςανάγκεςκαιεπιδόσειςκάθεχώραςκαιβάσειτων ισχυουσώνκαιελλοντικώνσυφωνιών,περιλαβανοένωντωνσυφωνιώνεταιρικήςσχέσηςκαι συνεργασίας. Ηπρόοδοςπουθασηειωθείκατάτηνεφαρογήτηςστρατηγικήςθαεπανεξετασθείαπότο ΣυβούλιοτονΙούνιοτου2008καιενσυνεχείατουλάχιστονανάδιετία. 10113/07 KK/γπ 18
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΥΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ ΣτρατηγικήπεριφερειακήςβοήθειαςτηςΕΚγιατηνΚεντρικήΑσίαγιατηνπερίοδο2007O 2013 ΗστρατηγικήβοήθειαςτηςΕΚγιατηνΚεντρικήΑσίαγιατηνπερίοδο2007F2013έχεισχεδιασθεί ωςεργαλείοεστόχουςτηδιευκόλυνσητηςενίσχυσηςτουπολιτικούδιαλόγουετακράτητης ΚεντρικήςΑσίαςσεπεριφερειακόκαιεθνικόεπίπεδοκαιτηνεπιδίωξητωνπροαναφερόενων στόχων.λόγωτηςεγαλύτερηςδέσευσηςτηςεεστηνπεριφέρειααυτή,οπροϋπολογισόςτης βοήθειαςτηςεκπροςτηνκεντρικήασίαθαενισχυθείσηαντικάστοπλαίσιοτωννέων δηοσιονοικώνπροοπτικών2007f2013,φθάνονταςτοσυνολικόποσότων750εκατο.ευρώ,ε αύξησητουέσουετήσιουκονδυλίουπουδιατίθεταιστηνπεριφέρειααυτήδυνάειτουέσου συνεργασίαςγιατηνανάπτυξηαπό58εκατο.ευρώτο2007σε139εκατο.ευρώτο2013. ΤοεγαλύτεροποσοστότηςβοήθειαςτηςΕΚπροςτηνΚεντρικήΑσία 70% θαδιοχετευθείστα προγράαταδιερούςβοήθειας,λαβανοένουυπόψητουθεατολογίουπολιτικήςκάθεχώρας τηςκεντρικήςασίαςκαθώςκαιτηςδιαφορετικήςπολιτικήςκαικοινωνικήςπραγατικότηταςκάθε χώρας. Bεδοένουότιάνωτου50%τουαγροτικούπληθυσούζεικάτωαπότοόριοτηςφτώχειας,η είωσητηςφτώχειαςέσωεταρρυθίσεωνκαιπρογραάτωνστονκοινωνικότοέα, περιλαβανοένηςτηςεκπαίδευσης,ώστεναβελτιωθούνοιόροιδιαβίωσης,ιδίωςστιςαγροτικές περιοχές,θαεξακολουθήσεινααποτελείτηβασικήπροτεραιότητατηςδιερούςβοήθειας.η εφαρογήτωνστρατηγικώνεγγράφωνγιατημείωσητηςφτώχειαςήανάλογωνεγγράφων πολιτικήςωςπροςταοποίαέχουναναλάβειδεσεύσειςοικυβερνήσειςτωνκρατώντηςκεντρικής Ασίαςθαχρησιεύσειωςκαθοδηγητικόπλαίσιογιατασχετικάπρογράατα.Οδεύτεροςστόχος τηςδιερούςσυνδροήςθαείναιηπροαγωγήτηςχρηστήςδιακυβέρνησηςκαιτωνδηοκρατικών διαδικασιώνκαιηενίσχυσητωνδηόσιωνθεσώνσεσυνδυασόεβασικέςεταρρυθίσεις στουςτοείςτωνεπενδύσεωνκαιτηςεπορικήςπολιτικής.τοπεριεχόενοτωνπρογραάτωνθα καθορισθείκατόπινσυφωνίαςετιςαρχέςκαιθαείναιπροσαροσένοστιςειδικέςανάγκεςκάθε χώρας. Το30%τηςβοήθειας,λόγωτηςσηασίαςτηςγιατηναειφόροανάπτυξηστηνΚεντρικήΑσία,θα αφιερωθείστηδιευκόλυνσητηςστενότερηςδιακρατικήςσυνεργασίαςτόσοστοεσωτερικότης ΚεντρικήςΑσίαςόσοκαιεταξύΚεντρικήςΑσίας,ΝότιουΚαυκάσουκαιΕΕ,ιδίωςστουςτοείς τηςενέργειας,τωνεταφορών,τουπεριβάλλοντοςκαιτηςεκπαίδευσης.στουςτοείςαυτούςη ευθυγράισητωνπροτεραιοτήτωνκαιπρογραάτωνπεριφερειακήςσυνεργασίαςγιατην ΚεντρικήΑσίαπροςτηνπεριφερειακήστρατηγικήγιατουςανατολικούςγείτονεςτηςΕΕείναι καθοριστικήγιατηελλοντικήπολιτικήβοήθειας. 10113/07 ΚΚ/γπ 19 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΥΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ DGEVI LIMITE EL
ΗστενήσύνδεσητωνστόχωντηςπεριφερειακήςσυνεργασίαςτηςΕΕετηνΚεντρικήΑσίαπροςεκείνους τωνπεριφερειακώνπρογραάτωντουεμγεσθαεπιτρέψειστιςχώρεςτηςκεντρικήςασίαςνα επωφεληθούνπραγατικάαπότιςσχετικέςδιακρατικέςπρωτοβουλίεςστουςτοείςτηςενέργειας,των εταφορών,τουπεριβάλλοντοςκαιτηςεκπαίδευσηςκαιταενισχυέναπρογράαταστοπλαίσιοτου ΕΜΓΕΣγιατηνΑνατολικήΕυρώπη,ώστεναδιευκολυνθούνηπροσέγγισήτουςετηνΑνατολικήΕυρώπη καιηπρόσβασήτουςστιςπαγκόσιεςαγορές. 10113/07 ΚΚ/γπ 20 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΥΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ DGEVI LIMITE EL